1365.07.22: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1365 |نام = 1365.07.22 |نام دیگر= بیست و دو مهر |روز=22 مهر 1365 |تاریخ شمسی= 1365.07.22 |تاریخ میلادی= 14 اکتبر 1986 |تاریخ قمری= 9 صفر 1407 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.07.22</div> <div class="bootstrap-btn">1360....» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۴: سطر ۲۴:




==گزارش -1==
==گزارش -407==
طبق اطلاعيه قرارگاه خاتم‌الانبيا، يگان‌هايي از نيروي‌زميني ارتش جمهوري‌اسلامي ايران در ساعت 1:10 بامداد امروز عمليات محدودي را با رمز "يااباعبدالله‌الحسين(ع)" در منطقه عملياتي "سرپل‌ذهاب" و "قصرشيرين" (ارتفاع مقابل تنگ حمام در حدفاصل ارتفاعات قراويز، آهنگران و بيشگان) آغاز كردند. در اين عمليات نيروهاي ارتش موفق شدند ارتفاع 654 را تصرف كنند و 20 تن از نيروهاي دشمن را به اسارت درآورند.<ref>سند شماره 60645 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گردان اطلاعات ثارالله، قرارگاه نجف2، "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 150"، ص1، 24/7/1365؛ وـ سند شماره 1227 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني، (اسدالله احمدي)، 16/7/1365 تا 27/7/1365، ص73؛ و ـ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 23/7/1365، ص2، به نقل از اطلاعيه قرارگاه خاتم.</ref> به‌دنبال اين پيروزي، نيروهاي عراقي پس از چند پاتك سنگين و با تحمل تلفات بسيار، مجدداً ارتفاع 654 را به تصرف در آوردند.<ref>ـ مأخذ شماره 8، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref> يك مقام نظامي عراق در گفت‌وگو با خبرگزاري اين كشور، بدون اشاره به تلفاتي كه ارتش عراق متحمل شده‌است، اعلام كرد كه نيروهاي عراقي در ساعت 18 موفق به پس‌گرفتن تپه 654 شده‌اند.<ref>سند شماره 024062 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت عمليات و اطلاعات نزاجا، "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 31"، ص2، 30/7/1365؛ وـ سند شماره 24043 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي"، (اط ز س پ)، ص2، 30/7/1365.</ref>
==گزارش -408==
در ادامه حملات هوايي به مناطق مسكوني و اقتصادي ايران، امروز نيز در ساعت 12:55 چهار فروند هواپيماي دشمن منطقه هفت‌تپه را بمباران كردند كه براثر آن، ساختمان پاسگاه ژاندارمري، مسجدجامع و 20 باب منزل مسكوني تخريب شد و به ساختمان بانك تجارت، كارخانه كاغذ پارس و شركت لاستيك خساراتي وارد آمد.<ref>سند شماره 23897 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: مركز فرماندهي كل سپاه، 22/7/1365.</ref> در اين بمباران، 11 تن شهيد و 65 تن مجروح شدند.<ref>سند شماره 88032 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سماجا2 (معاونت عمليات ـ مركز فرماندهي)، 22/7/1365؛ وـ سند شماره 88043 دفتر نمايندگي امام در سپاه خوزستان، "بمباران اهواز و هفت‌تپه"، 23/7/1365.</ref>
همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، مقارن ساعت 16:25 امروز دو فروند از هواپيماهاي عراقي كه قصد بمباران تأسيسات نفتي خارك را داشتند با اقدامات تاكتيكي هواپيماهاي نيروي‌هوايي جمهوري‌اسلامي ايران قبل از هرگونه اقدامي، مجبور به فرار شدند كه يكي از آنان به‌هنگام گريز هدف آتش هواپيماهاي خودي در منطقه بوشهر قرارگرفت و سرنگون شد.<ref>روزنامه كيهان، 23/7/1365، ص18، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref> سخن‌گوي نظامي عراق در گفت‌وگويي با راديو صوت‌الجماهير، به سرنگوني يك فروند جنگنده اين كشور اعتراف كرد.<ref>روزنامه جمهوري‌اسلامي، 24/7/1365، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، به نقل از راديو صوت‌الجماهير.</ref>
نقشه منطقه سرپل‌ذهاب
==گزارش -409==
تأسيسات جديد پالايشگاه كركوك عراق را در ساعت 13:33 امروز بمب‌افكن‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي ايران به‌شدت بمباران كردند.<ref>روزنامه جمهوري‌اسلامي، 23/7/1365، ص2، اطلاعيه شماره 2624 ستاد مشترك ارتش؛ و: مأخذ شماره5، "بمباران كركوك توسط نيروهاي خودي"، 22/7/1365.</ref> خبرگزاري جمهوري‌اسلامي به نقل از يك افسر ارشد نيروي‌هوايي گزارش داد كه تأسيسات بمباران شده، در 20 كيلومتري جنوب منطقه عملياتي "فتح1" قرار دارد. اين تأسيسات كه به مجتمع بهره‌برداري جديد نفت كركوك معروف است و در 12 كيلومتري جنوب غربي اين شهر واقع است، در حمله شكاري بمب‌افكن‌هاي نيروي‌هوايي، خسارات اساسي ديده‌است.<ref>مأخذ شماره8، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref>
عراق با تكذيب بمباران تأسيسات كركوك، تأكيد كرد كه موفق شده‌است هواپيماي ايراني را مجبور به تغيير مسير كند.<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 210، 24/7/1365، ص12، بغداد، خبرگزاري فرانسه، 23/7/1365.</ref>
==گزارش -410==
عراق پس از سه روز تأخير، امروز ادعا كرد كه عده‌اي خبرنگار خارجي در بازديد از مجتمع نفتي كركوك روند عادي كارها را در آن مورد تأييد قرار دادند. راديو بغداد گفت كه براي رد ادعاهاي ايران مبني‌بر منهدم كردن تأسيسات نفتي كركوك، امروز به دعوت وزارت فرهنگ و اطلاعات عراق خبرنگاران جرايد و نمايندگان خبرگزاري‌هاي خارجي مقيم بغداد در بازديد از تأسيسات نفتي كركوك، از نزديك فعاليت عادي اين تأسيسات را در زمينة پالايش و صدور نفت مشاهده كردند. اين راديو افزود كه در اين بازديد استاندار "تأميم" و "كركوك" و مدير نفت منطقه شمال عراق به تفصيل دربارة وضعيت و فعاليت اين تأسيسات توضيحاتي به خبرنگاران دادند.<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره208 ، 22/7/1365، ص15.</ref>
در پي اين اقدامات عراق؛ سخن‌گوي ستاد تبليغات جنگ جمهوري‌اسلامي (دكتر خرازي) در مصاحبه‌اي به رد اغواگري عراق پرداخت و اظهار داشت: «در حالي كه هدف عمليات "فتح1" مجتمع عظيم نفتي كركوك در شمال‌غربي شهر بود، ليكن رژيم عراق خبرنگاران غربي را به تأسيسات كركوك در جنوب غربي اين شهر كه واحد جديد بهره‌برداري آن امروز توسط خلبانان ما بمباران شد، برده‌است. تأسيسات جديد در 20 كيلومتري جنوب تأسيسات قديم قرار دارد … در ميان خبرگزاري‌هاي بزرگ بين‌المللي، تنها خبرگزاري فرانسه و رويتر به نقل از خبرنگاران عراقي خود كه به كركوك رفته بودند، اخباري انتشار دادند … خبرنگار رويتر كه عراقي‌الاصل مي‌باشد، طي گزارشي در روز دوشنبه مدعي شد كه وي را به همراه خبرنگاران براي بازديد از تأسيسات نفتي به كركوك برده بودند اما هيچ‌گونه علامتي حاكي از وارد آمدن خسارت به اين تأسيسات را مشاهده نكرده‌اند … اين خبرنگار بعد از فتح فاو توسط ايران، نيز طي گزارشي آن را تكذيب كرده‌بود.»<ref>مأخذ شماره 8، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref>
راديو بي.بي.سي، خبرگزاري آسوشيتدپرس و روزنامه‌هاي ايتاليا نيز امروز به نقل از رويتر اين ادعا را منعكس كردند.<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 22/7/1365، ص8، راديو بي.بي.سي، 21/7/1365.</ref>
==گزارش -411==
در ادامه حملات پراكنده ضدانقلاب به نيروهاي خودي در منطقه كردستان، امروز عناصر حزب دمكرات طي چند درگيري در منطقه پاوه، ضمن حمله به چهار پايگاه نيروهاي خودي، خساراتي وارد كردند. به گزارش سپاه ناحيه باختران(كرمانشاه)، حزب دمكرات در حمله به مقر "تراشه" در منطقه پاوه، 4 تن را شهيد و 7 تن را اسير كرد؛ اسلحه و مهمات موجود در مقر رانيز به غارت برد. اين حزب همچنين به نيروهاي خودي در تپه "شيخان"، در همين منطقه، حمله كرد كه نتوانست گزندي وارد كند، اما در حمله به روستاي شيخان، يك تن را شهيد و 4 تن را مجروح كرد. در اين درگيري يك تن از نيروهاي دشمن نيز كشته شد. ضمناً مهاجمان 4 تن از اهالي اين روستا را نيز به اسارت بردند. همچنين اين گروه به مقر "تكه‌كوي" نيز حمله كردند كه در اين حمله دو تن از افراد خودي و چند مزدور دشمن زخمي شدند. نيروهاي مهاجم بعد از اين تجاوزگري‌ها، به عراق گريختند.<ref>سند شماره 076391 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه ناحيه باختران(اطلاعات)، 27/8/1365.</ref>
از سوي ديگر، امروز 3 تن از افراد ضدانقلاب به دست نيروهاي گشت سپاه "جوانرود" ـ كه در مسير آنها كمين كرده‌بودند ـ اسير شدند.<ref>سند شماره 024163 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه دوم نجف، "گزارش روزانه"، 9/8/1365.</ref>
به دنبال درگيري بين حزب دمكرات و سازمان كومه‌له، راديوي وابسته به سازمان كومه‌له امروز طي گفتاري تحت عنوان "اوضاع سياسي كنوني كردستان و موضع مسئولانه در قبال جنگ داخلي" گفت كه جنگ داخلي توان مبارزه با نظام را گرفته‌است. كومه‌له ضمن مقصر دانستن حزب دمكرات در اين امر، از آنان خواسته‌است كه درگيري نظامي داخلي را خاتمه دهند و اختلافات را از طريق مبارزه سياسي دنبال كنند.<ref>دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، "رويدادها"، نشريه شماره 117، 7/8/1365، ص19.</ref>
همچنين به گزارش نيروي زميني سپاه، در چند درگيري كه بين مجاهدين خلق و اتحاديه ميهني كردستان عراق رخ داد، حداقل 20 تن از دو طرف كشته شدند. درپي اين درگيري‌ها راديو مجاهد و راديو يِكَتي متعلق به اتحاديه، به جنگ تبليغاتي عليه يكديگر پرداخته‌اند.<ref>سند شماره 78080 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه پنجم نيروي‌زميني (اطلاعات)، "درگيري بين منافقين"، 22/7/1365.</ref>
==گزارش -412==
عمليات "فتح1" هنوز در محافل خبري مطرح است و پي‌آمدها و جزئيات آن مورد تحليل قرار مي‌گيرد. دراين باره "جورج جافي" يكي از كارشناسان بلندپايه غرب در مصاحبه با بي.بي.سي گفت: «دولت ايران قصد دارد تا به‌وسيله اين عمليات (فتح1) به مردم خود نشان دهد كه مي‌تواند به هدف‌هايي در عمق خاك عراق حمله كند.» وي افزود: «اين حمله مي‌تواند دو هدف داشته‌باشد: اول آن كه به اجلاس اوپك كه اكنون در جريان است نشان داده شود كه ايران اگر بخواهد مي‌تواند در جريان صادرات نفت عراق اخلال ايجاد نمايد و ثانياً اين‌كه نشان بدهد ايران به هرگونه عمليات اقدام خواهد كرد.»<ref>مأخذ شماره 16، نشريه شماره 115، 23/7/1365، ص3، به نقل از راديو بي.بي.سي.</ref> روزنامه واشنگتن تايمز نيز حمله به كركوك را يك تاكتيك "جنگ و گريز" توصيف كرد كه براي برهم زدن موازنه عراق پيش از حمله بزرگ، انجام‌گرفت.<ref>واحد سياسي دفتر تبليغات‌اسلامي حوزة علميه قم، نشريه "گزارش"، شماره 37، 2/8/1365، ص23، روزنامه "واشنگتن تايمز".</ref>
==گزارش -413==
امروز پس از حدود شش ماه تلاش پي‌گير و شبانه‌روزي، آخرين مرحله آماده‌سازي و آسفالت‌ريزي پل بعثت‌ به پايان رسيد و اولين ترددها به دو كرانة "اروندرود" از روي آن انجام گرفت.<ref>سند شماره 329205 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جهادسازندگي خراسان، گزارش پل بعثت، ص25؛ وـ سند شماره 122608 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش روزانه"، طرح عمليات سپاه يكم كربلا، 22/7/1365.</ref> پل بعثت به درخواست فرماندهان عالي جنگ خصوصاً فرمانده كل سپاه‌پاسداران برادر محسن رضايي ( ضميمه دارد) و به كوشش و ابتكار مهندسان جهادسازندگي خراسان طراحي و ساخته شده‌است. پل‌هاي ساخته شدة قبلي كه از نوع شناور هستند، پاسخ‌گوي نياز منطقة عملياتي فاو نمي‌باشند.
نمايي از پل بعثت (در حال اتمام) احداث شده روي اروندرود
پل بعثت حدود 900 متر طول و 12 متر عرض دارد و از 3400 لوله به طول 12 متر و قطر 42/1 متر و ضخامت 16 ميلي‌متري از نوع فولاد "st 60" تشكيل شده‌است. اين لوله‌ها در هر رديف به‌وسيله اتصالات گوشواره‌اي به هم زنجير و متصل شده و سپس در بستر رودخانه متناسب با عرض آن، از كف تا يك متر بالاتر از سطح رودخانه پهن و رديف شده‌اند. هر رديف روي رديف قبلي به‌گونه‌اي قرار گرفته‌است كه شكل شبكة لانه زنبوري را به‌وجود آورده‌اند. روي آخرين رديف پس از تراز كردن سطح فوقاني به‌وسيله لوله‌هايي با قطر متفاوت، به مقدار و ضخامت لازم آسفالت ريخته شده‌است.<ref>پيشين، قسمت اول، ص‌ص 1 تا 3؛ وـ سند شماره 121748 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش پل‌سازي روي اروند، 20/5/1365، ص3.</ref> (شكل صفحه بعد)
==گزارش -414==
وزير سپاه پاسداران (محسن رفيق‌دوست) امروز بعد از بازگشت از سوريه طي مصاحبه‌اي نتايج ديدار خود با مسئولان سياسي ـ نظامي سوريه و همچنين مواضع اين كشور را در خصوص عمليات "فتح1" (در شمال عراق) و تحولات جنگ تحميلي، تشريح كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، رفيق‌دوست ضمن ثمربخش خواندن سفر خود گفت: «در اين سفر ضمن ارائه پيام شفاهي آقاي خامنه‌اي رئيس‌جمهوري‌اسلامي ايران به آقاي حافظ اسد رئيس‌جمهوري سوريه، گزارش مشروحي نيز از عمليات "فتح1" كه منجر به وارد آمدن ضربات مهم اقتصادي به تأسيسات كركوك شد، به وي ارائه گرديد. در اين ديدار آقاي حافظ اسد اعلام كرد كه تا پايان جنگ تحميلي در كنار ملت ايران بوده و از مواضع به‌حق جمهوري‌اسلامي ايران كه همانا سرنگوني رژيم عراق مي‌باشد، حمايت مي‌كنيم. آقاي حافظ اسد همچنين تأكيد كرد با اين حركتي كه رزمندگان ايراني در عمق 150 كيلومتري عراق و در قلب مواضع آنها انجام دادند، ثابت شد كه ايران قادر است تا بغداد نيز نفوذ كند و آن‌جا را فتح نمايد.»<ref>روزنامة جمهوري‌اسلامي، 24/7/1365، ص2.</ref>
به گزارش اين خبرگزاري، "محسن رفيق‌دوست" وزير سپاه‌پاسداران كه در رأس يك هيئت سياسي ـ نظامي به سوريه سفر كرده بود، طي اقامت 7 روزه خود در دمشق با حافظ اسد رئيس‌جمهور سوريه، فاروق‌الشرع وزير خارجه، احمددياب رئيس امنيت ملي اين كشور ديدار و در بارة مسائل بين‌المللي و منطقه‌اي و نيز روابط دوجانبه و آخرين تحولات جنگ تحميلي به تبادل نظر پرداخت.<ref>پيشين، به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref>
نقشه پل بعثت
==گزارش -415==
به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "عبدالسلام جلود" عضو شوراي رهبري ليبي، امروز در ديدار با سفير ايران در طرابلس (خوانساري) بعد از شنيدن مشروح جريان عمليات "فتح1" با ابراز خرسندي از نتايج اين عمليات، گفت: «ما ضمن تبريك به شما به خاطر اين اقدام (عمليات فتح1)، بر ضرورت ادامه چنين عمليات‌هايي كه مي‌تواند سرنگوني رژيم حاكم بر عراق را سرعت بخشد، تأكيد داشته و اميدواريم با تحركات جديد در محورهاي مختلف جبهه‌هاي جنگ تحميلي و با وارد ساختن ضربات پي‌درپي، شاهد سرنگوني هرچه سريع‌تر صدام جنايت‌كار باشيم.»<ref>روزنامة رسالت، 22/7/1365، ص12، طرابلس، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref>
==گزارش -416==
به گزارش راديو امريكا، سازمان عفو بين‌الملل طي گزارشي، اعدام صدها تن در عراق به دليل فرار از خدمت سربازي و همچنين سركوب شديد مخالفان رژيم صدام از جمله ساكنان مناطق تحت نفوذ طالباني (اتحاديه ميهني كردستان عراق) را اعلام كرد. در اين گزارش كه امروز منتشر شد، آمده‌است: «در سال 1985 دست‌گيري و بازداشت خودسرانه صدها تن از كساني كه گمان مي‌رود از مخالفان دولت باشند و همچنين تمديد دوران بازداشت زندانيان سياسي بدون محاكمه و يا در پي محاكمات شتاب‌زده، شكنجه و بدرفتاري با كساني كه در بازداشت نيروهاي امنيتي بودند و اعدام رسمي و يا غيررسمي تعداد زيادي از شهروندان عراق، مهم‌ترين نگراني سازمان عفو بين‌المللي مي‌باشد… حدود 20 هزار سرباز دولتي جستجوي خانه به خانه در سليمانيه را با هدف دست‌گيري فراريان ارتش، غائبين از خدمت زير پرچم، اعضاي پيش‌مرگ و ديگر افراد مظنون به مخالفت با دولت را آغاز كردند. 13 تن از بازداشت‌شدگان در همان روز در يك منطقه مسكوني تيرباران شدند و 60 نفر ديگر نيز در گورستان شهر به‌دست نيروهاي امنيتي زنده زنده دفن شدند. تظاهرات دانش‌آموزان عليه اين اقدامات در سليمانيه و شهرهاي ديگر، با خشونت خاموش شده‌است. در جريان اين تظاهرات، سربازان مستقيماً به سوي تظاهركنندگان آتش گشودند كه شمار كشته‌شدگان در جريان تظاهرات و كساني كه در مقابل جوخه اعدام قرارگرفته‌اند در شهر سليمانيه به حدود 200 تن مي‌رسد.»
همچنين در اين گزارش آمده‌است كه طي بمباران‌هاي هوايي يك قلعه كه برخي از افراد فراري در آن مخفي شده‌بودند (در ماه آوريل)، 80 تن به قتل رسيدند و صدها تن از جمله تمامي افراد خانواده‌هاي فراريان ارتش و برخي از خود فراريان نيز دست‌گير شدند و از سرنوشت و محل بازداشت آنها اطلاعي در دست نيست.»<ref>مأخذ شماره13، 26/7/1365، ص‌ص23 و 26، راديو امريكا، 25/6/1365.</ref>
==گزارش -417==
در پي پيشنهاد جمهوري‌اسلامي ايران مبني‌بر امضاي يك قرارداد امنيتي با كشورهاي منطقة خليج‌فارس به استثناي عراق، امروز "حسين محمدالشعالي" نماينده دائمي امارات متحده عربي در سازمان ملل و رئيس دوره كنوني شوراي امنيت، طي مصاحبه‌اي با روزنامه الاتحاد گفت: «من معتقدم كه هدف ايران از امضاي چنين قراردادي با كشورهاي منطقه، جلوگيري از توسعة دامنه جنگ و سرايت آن به ديگر كشورهاي خليج‌فارس است ولي ما معتقديم تا زماني كه اين جنگ ادامه دارد، هر چند ايران مايل به توسعه دامنه آن هم نباشد، خود به خود بر امنيت منطقه تأثيرات مستقيمي خواهد داشت.» وي افزود: «ما به عنوان يكي از كشورهاي منطقه مي‌كوشيم تا ايران را به همكاري با شوراي امنيت و اجراي قطع‌نامه‌هاي اين شورا به خصوص قطع‌نامه 582 تشويق كنيم و مذاكرات وزيرخارجه امارات با آقاي ولايتي نيز در همين ارتباط بوده‌است. به طور كلي قطع‌نامه جديد شوراي‌امنيت مكمل و در جهت اجراي قطع‌نامه 582 مي‌باشد كه در فوريه گذشته مورد تصويب قرارگرفت.»<ref>روزنامة كيهان، 22/7/1365، ص20، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref>
==گزارش -418==
نماينده جمهوري‌اسلامي ايران در سازمان ملل (رجايي‌خراساني)، در مصاحبه‌اي با راديو بي.بي.سي به سؤالاتي در خصوص علت حضور ايران در مجامع بين‌المللي و همچنين توانايي سازمان ملل در حل مسئله جنگ، پاسخ داد. وي درباره دلايل حضور ايران در مجامع بين‌المللي، گفت: «اگر ما عضو سازمان ملل هستيم به اين دليل است كه اين‌جا حرف‌هايمان را مي‌زنيم و از سكوي سازمان ملل استفاده مي‌كنيم و به كساني كه برايشان سوءتفاهم پيش مي‌آيد، جواب داده و از حقوق خود دفاع مي‌كنيم.» وي افزود: «سازمان ملل يك صحنه است، ما در اين صحنه مصمم هستيم و حضور ما در اين صحنه ارتباطي به مواضع سازمان ملل درباره جنگ ندارد. تا زمان حاضر، استنباط ما اين است كه حضور ما در مجامع بين‌المللي مفيد مي‌باشد و غيبت ما لطمه‌هاي سياسي بيش‌تري به ما مي‌زند و تصميم‌هاي خطرناك‌تري عليه ما اتخاذ مي‌گردد و با بودن ما در اين سازمان، بسياري از اين تصميمات خنثي مي‌شود و خيلي از سوء تفاهمات بين‌المللي را برطرف مي‌كنيم.»<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 209، 23/7/1365، ص‌ص 23 و 24، بي.بي.سي، 22/7/1365.</ref>
آقاي رجايي‌خراساني در پاسخ به اين سؤال كه آيا سازمان‌ملل‌متحد مي‌تواند نقشي در حل مناقشات ايران و عراق داشته باشد، گفت: «سؤال شما ايده‌آليستي است و اين‌كه به ما مي‌گوييد آيا شوراي امنيت يا جامعه بين‌المللي استعداد يا توانايي اجراي عدالت تمام عيار را كه مورد قبول ملت ايران باشد دارد يا نه، بايد گفت كه در حال حاضر جامعه بين‌المللي يا شوراي امنيت اين چنين توانايي را ندارد.»<ref>پيشين، ص6.</ref>
==گزارش -419==
آسوشيتدپرس دربارة خريدهاي تسليحاتي ايران، به نقل از تحليل‌گران نظامي و مقامات رسمي امريكا گزارش داد: «دلالان ايراني در اين زمينه به هر اقدامي كه بتوانند متوسل مي‌شوند. اخيراً در يك معامله تسليحاتي حتي تانك‌هاي ام48 ساخت امريكا و ديگر تسليحات را كه عراقي‌ها از نيروهاي ايراني به غنيمت گرفته‌بودند، از طريق واسطه‌هاي سوئيسي به دولت ايران فروخته‌اند.» اين خبرگزاري به نقل از "مؤسسه بين‌المللي بررسي‌هاي استراتژيك لندن"، افزود: «چين در ماه مارس 1985(اسفند 1364) توافق كرده‌است كه در چارچوب يك قرارداد نظامي، حداقل 50 فروند هواپيماي "جي ـ7ـ اس" به همراه تعدادي تانك، توپخانه و موشك‌هاي كاتيوشا در اختيار ايران قرار دهد. برخي از كارشناسان نظامي غرب معتقدند ايران ده‌ها فروند از اين هواپيما را كه ظاهراً از طريق پاكستان حمل شده، دريافت كرده‌است.» در ادامه گزارش آسوشيتدپرس آمده‌است: مؤسسه بين‌المللي تحقيقات صلح در استكهلم اعلام كرد، كره جنوبي كه خود به تسليحات امريكايي مجهز است، موشك‌هاي امريكايي هوا به هوا براي استفاده در فانتوم‌هاي "اف4" ايران به اين كشور تحويل داده‌است.<ref>دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، "رويدادها"، نشريه شماره 116، 29/7/1365، ص‌ص13 و 14، آسوشيتدپرس.</ref>
==گزارش -420==
عده‌اي از نمايندگان مجلس خواستار بسيج همه امكانات كشور براي جنگ و مقابله با نارسايي‌هاي اقتصادي شدند. در اين خصوص آقاي رشيديان نماينده آبادان در جلسه امروز مجلس گفت: «بارها عرض كرديم كه بايد طرز تفكر مجلس و تحليل و جهت و خط مشي‌اش به سوي جنگ برگردد و معناي اين صحبت اين نيست كه نمايندگان يك گردان تشكيل بدهند و به عنوان يك سرباز يا بسيجي به جبهه‌ها بروند و تفنگ به‌دست بگيرند و بجنگند، بلكه معناي اين كه مجلس بايد در جنگ باشد اين است كه برنامه‌هاي روزمره و لوايحي كه اينجا مطرح مي‌كنند، طرح‌هايي كه نمايندگان ارائه مي‌دهند و اساساً نطق‌هاي قبل از دستور اين باشد كه جنگ به عنوان مسئله اصلي مطرح شود و مجلس بايد در مسائل جنگ قرار بگيرد. قوانيني كه تصويب مي‌شود و لوايحي كه مي‌آيد بايد در جهت جنگ و پشتيباني از رزمندگان و رفع حوايج آنها باشد. امروز رزمندگانمان از سراسر كشور از خانه‌هاي مستضعف و 99 درصد و اكثريت قاطع آنها از سرزمين‌ها و مزارع كشاورزي روانه جبهه‌ها مي‌شوند. آنها از خانواده‌هاي واقعاً نيازمند و محتاج هستند. مي‌بايست لوايح و طرح‌ها و تمام ديدگاه‌هاي مجلس اين باشد كه اين رزمنده‌اي كه از همه چيز خود دست كشيده و عاشقانه براي اسلام و قرآن از همه چيز خداحافظي كرده و به جبهه مي‌رود، او را حمايت كند. اين حمايت با قوانين درست و با تحليل خيلي سالم از وضعيت اجتماعي اين رزمنده انجام بگيرد.
علاوه‌براين از شوراي محترم نگهبان نيز تقاضا مي‌شود كه حمايت كنند. اين نمي‌شود كه يك مكتب و يك ملت اين‌طور عاشقانه و با عزت و شرف همه چيز خود را در كف اخلاص بگذارد و به جبهه برود، شش سال، هفت سال و ده سال بجنگد ولي وقتي پشت جبهه برمي‌گردد ببيند باز هم فئودال و خان بر روستاها حكومت مي‌كند. اين حرف شعار نيست، اين هدف انقلاب است، اين محتواي كلام و فرمايش‌هاي حضرت امام و خط امام است. اگر واقعاً جنگ در رأس مسائل است، بايستي كه تمام امكانات، تمام ديدگاه‌ها، تمام تحليل‌ها و تمام قوانين ما حل مسائل اين ملت عاشق و فداكار باشد. وقتي پشت جبهه، خان حكومت مي‌كند، فئودال صاحب ده‌ها هزار هكتار زمين است و به‌راحتي از خارج به زنش و وكيلش وكالت‌نامه مي‌دهد مي‌آيد به‌راحتي زمين را مي‌گيرد و پس از آن خودش هم برمي‌گردد كه فرهنگ بي‌حجابي، فحشاء، فساد و منكرات تابع اين زندگي اشرافي، فئودالي و زمين‌خواري و سرمايه‌داري است. در چنين شرايطي نمي‌توان با نطق‌ها و با سخن‌راني‌ها، اين گردن‌كشان خون‌خوار و طاغوت را به‌راحتي سرجاي خود بنشانيم.»
وي سپس خواستار توزيع عادلانه كالاها شد و افزود: «اين ملتي كه واقعاً همه چيز خود را در راه اسلام و قرآن در طَبَقِ اخلاص گذاشته‌است آيا انتظار ندارد كه حداقل در پشت جبهه حمايت بشود؟! امروز شهرهاي ما تأمين اجتماعي و اقتصادي و سياسي مي‌خواهد. مسئله احتكار به شكلي كه الآن پيش مي‌رود، اين مملكت را به نابودي مي‌كشاند.» وي در خاتمه گفت: «واقعاً ما همين طور دست روي دست گذاشته‌ايم و طواغيت، سرمايه‌دارها، سودجوها و فرصت‌طلب‌ها كه در هر انقلابي و در انقلاب ما بيش‌تر دنبال اين فرصت‌ها هستند را آزاد گذاشتيم و آنها مردم را دارند خفه مي‌كنند و ما اين‌جا ساكت نشسته‌ايم‌!»<ref>اداره كل تندنويسي مجلس شوراي اسلامي، "روزنامة رسمي" (مشروح مذاكرات جلسه علني مجلس)، جلسه 325، 22/7/1365، ص18.</ref>
سپس آقاي محمدتقي رنجبر نماينده صومعه‌سرا در مجلس، گفت: «طبيعي است كه جنگيدن با نوكر امريكا و غلام حلقه به‌گوش استكبار جهاني و تنبيه كردن متجاوز تا رفع كامل تجاوز، آثار سوء اقتصادي و اجتماعي از جمله گراني، تورم، بي‌كاري را كه ناشي از انهدام منابع حياتي توسط دشمن است به همراه دارد. كدام‌جنگ در جهان در طول تاريخ اين مسائل را نداشته‌است‌؟ ملت بزرگ ما اين مصائب را مي‌دانند و با درايت با آن برخورد مي‌كنند و با صبر و بردباري اين مقطع زودگذر را پشت سر مي‌گذارند.»<ref>پيشين، ص19.</ref>
آقاي عباس دوزدوزاني نماينده تهران در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره با اشاره به اين كه مسئولان امر ضرورت جنگ را نصب‌العين خود قرار داده‌اند و اين امر مستلزم جبران مافاتي است و مستلزماتي در پي دارد، گفت: «تمام‌عيار شدن جنگ، اعتماد و اطمينان رزمندگان و حضور هرچه بيش‌ترشان در جبهه‌ها بدون تعارف مستلزم بازنگري و برخوردهاي جدي نسبت به اموري است كه حاصل آن موجب تحولات سريع و فراخور حال در اوضاع مادي و معنوي سراسر كشور و همه مردم خواهد شد؛ مثلاً توقع منطقي مردم نسبت به رفع تبعيض بايد مورد توجه قرار گيرد و بي‌درنگ سياست‌گذاري تعديل آغاز شود. مردم در شرايط فعلي نسبت به كمبودهاي طبيعي گله ندارند، اما از اين كه عزيزترين نورچشمان امام و امت در خطوط مقدم جبهه‌ها و خانواده‌هايشان با تمام قناعت و تحمل مشكلات، زندگي را سپري مي‌كنند و در همين حال جماعتي بتوانند در نهايت رفاه و نِعَم باشند، مردم از اين وضعيت واقعاً زجر مي‌كشند.»<ref>مأخذ شماره 29، ص20.</ref>

ضميمه خبر شماره 413
به‌دليل مشكلات فراوان و ناكافي بودن پل‌هاي متحرك موجود بر اروندرود، عبور نيروها از اين رود و نيز پشتيباني و تدارك رزمندگاني كه پس از عمليات والفجر8 در آن سوي اروند مستقر شده بودند، به‌سختي انجام مي‌گرفت و طرح‌هاي مهندسي براي نجات از اين مشكلات، امري جدي و اساسي براي فرماندهان عالي جنگ بود به گونه‌اي كه برادر محسن رضايي در جلسه‌اي با حضور فرماندهان ديگر جنگ، گفت: «در اين منطقه جنگ، جنگ مهندسي است وگرنه كار ديگري نداريم. رساندن وسايل مهندسي به آن سوي اروند، حيات ماست.»<ref>سند شماره 238 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فعاليت مهندسي در منطقه عملياتي والفجر8، راوي: ابوالفضل موسوي، مهندسي جنگ، ص3.</ref>
از سوي ديگر، آسيب‌پذير بودن پل‌هاي شناور و متحرك و محدود بودن استفاده از آنها فقط در شب به‌دليل حملات شديد هوايي دشمن ـ فرماندهان عالي جنگ را بر آن داشت كه به ساخت پلي بپردازند كه در مقابل حملات هوايي و توپخانه‌اي دشمن آسيب‌پذيري كم‌تري داشته باشد؛ بتواند در مقابل جريان‌هاي شديد رودخانه ناشي از جزر و مد كه از سرعت صفر تا دو متر بر ثانيه در تغيير است، مقاومت كند. پس از بررسي‌هاي اوليه، طراحي و ساخت چنين پلي به پشتيباني و مهندسي جنگ جهادسازندگي استان خراسان واگذار شد.<ref>مأخذ شماره 20، قسمت اول، مقدمه.</ref>
سرتيپ غلامعلي رشيد معاونت اطلاعات و عمليات فرماندهي كل‌قوا نيز در اين‌باره در يادداشتي نوشته است: «دغدغة اصلي فرماندهان سپاه بيش‌تر از همه، چه قبل و چه حين عمليات، ساخت پلي با مشخصات پل بعثت بود كه با راهنمايي فرماندهي كل سپاه پي‌گيري و نصب شد.»<ref>سند شماره 279967 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: يادداشت‌هاي سرتيپ غلامعلي رشيد معاونت اطلاعات و عمليات فرمانده كل‌قوا بر حاشيه كتاب چهل‌وچهارم روزشمار جنگ (قبل از چاپ) 25/1/76، ص آخر.</ref>
 




نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۷

روزشمار جنگ سال 1365
1365.07.22
نام‌های دیگر بیست و دو مهر
تاریخ شمسی 1365.07.22
تاریخ میلادی 14 اکتبر 1986
تاریخ قمری 9 صفر 1407
1359.07.22
1360.07.22
1361.07.22
1362.07.22
1363.07.22
1364.07.22
1366.07.22



گزارش -407

طبق اطلاعيه قرارگاه خاتم‌الانبيا، يگان‌هايي از نيروي‌زميني ارتش جمهوري‌اسلامي ايران در ساعت 1:10 بامداد امروز عمليات محدودي را با رمز "يااباعبدالله‌الحسين(ع)" در منطقه عملياتي "سرپل‌ذهاب" و "قصرشيرين" (ارتفاع مقابل تنگ حمام در حدفاصل ارتفاعات قراويز، آهنگران و بيشگان) آغاز كردند. در اين عمليات نيروهاي ارتش موفق شدند ارتفاع 654 را تصرف كنند و 20 تن از نيروهاي دشمن را به اسارت درآورند.[۱] به‌دنبال اين پيروزي، نيروهاي عراقي پس از چند پاتك سنگين و با تحمل تلفات بسيار، مجدداً ارتفاع 654 را به تصرف در آوردند.[۲] يك مقام نظامي عراق در گفت‌وگو با خبرگزاري اين كشور، بدون اشاره به تلفاتي كه ارتش عراق متحمل شده‌است، اعلام كرد كه نيروهاي عراقي در ساعت 18 موفق به پس‌گرفتن تپه 654 شده‌اند.[۳]

گزارش -408

در ادامه حملات هوايي به مناطق مسكوني و اقتصادي ايران، امروز نيز در ساعت 12:55 چهار فروند هواپيماي دشمن منطقه هفت‌تپه را بمباران كردند كه براثر آن، ساختمان پاسگاه ژاندارمري، مسجدجامع و 20 باب منزل مسكوني تخريب شد و به ساختمان بانك تجارت، كارخانه كاغذ پارس و شركت لاستيك خساراتي وارد آمد.[۴] در اين بمباران، 11 تن شهيد و 65 تن مجروح شدند.[۵] همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، مقارن ساعت 16:25 امروز دو فروند از هواپيماهاي عراقي كه قصد بمباران تأسيسات نفتي خارك را داشتند با اقدامات تاكتيكي هواپيماهاي نيروي‌هوايي جمهوري‌اسلامي ايران قبل از هرگونه اقدامي، مجبور به فرار شدند كه يكي از آنان به‌هنگام گريز هدف آتش هواپيماهاي خودي در منطقه بوشهر قرارگرفت و سرنگون شد.[۶] سخن‌گوي نظامي عراق در گفت‌وگويي با راديو صوت‌الجماهير، به سرنگوني يك فروند جنگنده اين كشور اعتراف كرد.[۷] نقشه منطقه سرپل‌ذهاب

گزارش -409

تأسيسات جديد پالايشگاه كركوك عراق را در ساعت 13:33 امروز بمب‌افكن‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي ايران به‌شدت بمباران كردند.[۸] خبرگزاري جمهوري‌اسلامي به نقل از يك افسر ارشد نيروي‌هوايي گزارش داد كه تأسيسات بمباران شده، در 20 كيلومتري جنوب منطقه عملياتي "فتح1" قرار دارد. اين تأسيسات كه به مجتمع بهره‌برداري جديد نفت كركوك معروف است و در 12 كيلومتري جنوب غربي اين شهر واقع است، در حمله شكاري بمب‌افكن‌هاي نيروي‌هوايي، خسارات اساسي ديده‌است.[۹] عراق با تكذيب بمباران تأسيسات كركوك، تأكيد كرد كه موفق شده‌است هواپيماي ايراني را مجبور به تغيير مسير كند.[۱۰]

گزارش -410

عراق پس از سه روز تأخير، امروز ادعا كرد كه عده‌اي خبرنگار خارجي در بازديد از مجتمع نفتي كركوك روند عادي كارها را در آن مورد تأييد قرار دادند. راديو بغداد گفت كه براي رد ادعاهاي ايران مبني‌بر منهدم كردن تأسيسات نفتي كركوك، امروز به دعوت وزارت فرهنگ و اطلاعات عراق خبرنگاران جرايد و نمايندگان خبرگزاري‌هاي خارجي مقيم بغداد در بازديد از تأسيسات نفتي كركوك، از نزديك فعاليت عادي اين تأسيسات را در زمينة پالايش و صدور نفت مشاهده كردند. اين راديو افزود كه در اين بازديد استاندار "تأميم" و "كركوك" و مدير نفت منطقه شمال عراق به تفصيل دربارة وضعيت و فعاليت اين تأسيسات توضيحاتي به خبرنگاران دادند.[۱۱] در پي اين اقدامات عراق؛ سخن‌گوي ستاد تبليغات جنگ جمهوري‌اسلامي (دكتر خرازي) در مصاحبه‌اي به رد اغواگري عراق پرداخت و اظهار داشت: «در حالي كه هدف عمليات "فتح1" مجتمع عظيم نفتي كركوك در شمال‌غربي شهر بود، ليكن رژيم عراق خبرنگاران غربي را به تأسيسات كركوك در جنوب غربي اين شهر كه واحد جديد بهره‌برداري آن امروز توسط خلبانان ما بمباران شد، برده‌است. تأسيسات جديد در 20 كيلومتري جنوب تأسيسات قديم قرار دارد … در ميان خبرگزاري‌هاي بزرگ بين‌المللي، تنها خبرگزاري فرانسه و رويتر به نقل از خبرنگاران عراقي خود كه به كركوك رفته بودند، اخباري انتشار دادند … خبرنگار رويتر كه عراقي‌الاصل مي‌باشد، طي گزارشي در روز دوشنبه مدعي شد كه وي را به همراه خبرنگاران براي بازديد از تأسيسات نفتي به كركوك برده بودند اما هيچ‌گونه علامتي حاكي از وارد آمدن خسارت به اين تأسيسات را مشاهده نكرده‌اند … اين خبرنگار بعد از فتح فاو توسط ايران، نيز طي گزارشي آن را تكذيب كرده‌بود.»[۱۲] راديو بي.بي.سي، خبرگزاري آسوشيتدپرس و روزنامه‌هاي ايتاليا نيز امروز به نقل از رويتر اين ادعا را منعكس كردند.[۱۳]

گزارش -411

در ادامه حملات پراكنده ضدانقلاب به نيروهاي خودي در منطقه كردستان، امروز عناصر حزب دمكرات طي چند درگيري در منطقه پاوه، ضمن حمله به چهار پايگاه نيروهاي خودي، خساراتي وارد كردند. به گزارش سپاه ناحيه باختران(كرمانشاه)، حزب دمكرات در حمله به مقر "تراشه" در منطقه پاوه، 4 تن را شهيد و 7 تن را اسير كرد؛ اسلحه و مهمات موجود در مقر رانيز به غارت برد. اين حزب همچنين به نيروهاي خودي در تپه "شيخان"، در همين منطقه، حمله كرد كه نتوانست گزندي وارد كند، اما در حمله به روستاي شيخان، يك تن را شهيد و 4 تن را مجروح كرد. در اين درگيري يك تن از نيروهاي دشمن نيز كشته شد. ضمناً مهاجمان 4 تن از اهالي اين روستا را نيز به اسارت بردند. همچنين اين گروه به مقر "تكه‌كوي" نيز حمله كردند كه در اين حمله دو تن از افراد خودي و چند مزدور دشمن زخمي شدند. نيروهاي مهاجم بعد از اين تجاوزگري‌ها، به عراق گريختند.[۱۴] از سوي ديگر، امروز 3 تن از افراد ضدانقلاب به دست نيروهاي گشت سپاه "جوانرود" ـ كه در مسير آنها كمين كرده‌بودند ـ اسير شدند.[۱۵] به دنبال درگيري بين حزب دمكرات و سازمان كومه‌له، راديوي وابسته به سازمان كومه‌له امروز طي گفتاري تحت عنوان "اوضاع سياسي كنوني كردستان و موضع مسئولانه در قبال جنگ داخلي" گفت كه جنگ داخلي توان مبارزه با نظام را گرفته‌است. كومه‌له ضمن مقصر دانستن حزب دمكرات در اين امر، از آنان خواسته‌است كه درگيري نظامي داخلي را خاتمه دهند و اختلافات را از طريق مبارزه سياسي دنبال كنند.[۱۶] همچنين به گزارش نيروي زميني سپاه، در چند درگيري كه بين مجاهدين خلق و اتحاديه ميهني كردستان عراق رخ داد، حداقل 20 تن از دو طرف كشته شدند. درپي اين درگيري‌ها راديو مجاهد و راديو يِكَتي متعلق به اتحاديه، به جنگ تبليغاتي عليه يكديگر پرداخته‌اند.[۱۷]

گزارش -412

عمليات "فتح1" هنوز در محافل خبري مطرح است و پي‌آمدها و جزئيات آن مورد تحليل قرار مي‌گيرد. دراين باره "جورج جافي" يكي از كارشناسان بلندپايه غرب در مصاحبه با بي.بي.سي گفت: «دولت ايران قصد دارد تا به‌وسيله اين عمليات (فتح1) به مردم خود نشان دهد كه مي‌تواند به هدف‌هايي در عمق خاك عراق حمله كند.» وي افزود: «اين حمله مي‌تواند دو هدف داشته‌باشد: اول آن كه به اجلاس اوپك كه اكنون در جريان است نشان داده شود كه ايران اگر بخواهد مي‌تواند در جريان صادرات نفت عراق اخلال ايجاد نمايد و ثانياً اين‌كه نشان بدهد ايران به هرگونه عمليات اقدام خواهد كرد.»[۱۸] روزنامه واشنگتن تايمز نيز حمله به كركوك را يك تاكتيك "جنگ و گريز" توصيف كرد كه براي برهم زدن موازنه عراق پيش از حمله بزرگ، انجام‌گرفت.[۱۹]

گزارش -413

امروز پس از حدود شش ماه تلاش پي‌گير و شبانه‌روزي، آخرين مرحله آماده‌سازي و آسفالت‌ريزي پل بعثت‌ به پايان رسيد و اولين ترددها به دو كرانة "اروندرود" از روي آن انجام گرفت.[۲۰] پل بعثت به درخواست فرماندهان عالي جنگ خصوصاً فرمانده كل سپاه‌پاسداران برادر محسن رضايي ( ضميمه دارد) و به كوشش و ابتكار مهندسان جهادسازندگي خراسان طراحي و ساخته شده‌است. پل‌هاي ساخته شدة قبلي كه از نوع شناور هستند، پاسخ‌گوي نياز منطقة عملياتي فاو نمي‌باشند. نمايي از پل بعثت (در حال اتمام) احداث شده روي اروندرود پل بعثت حدود 900 متر طول و 12 متر عرض دارد و از 3400 لوله به طول 12 متر و قطر 42/1 متر و ضخامت 16 ميلي‌متري از نوع فولاد "st 60" تشكيل شده‌است. اين لوله‌ها در هر رديف به‌وسيله اتصالات گوشواره‌اي به هم زنجير و متصل شده و سپس در بستر رودخانه متناسب با عرض آن، از كف تا يك متر بالاتر از سطح رودخانه پهن و رديف شده‌اند. هر رديف روي رديف قبلي به‌گونه‌اي قرار گرفته‌است كه شكل شبكة لانه زنبوري را به‌وجود آورده‌اند. روي آخرين رديف پس از تراز كردن سطح فوقاني به‌وسيله لوله‌هايي با قطر متفاوت، به مقدار و ضخامت لازم آسفالت ريخته شده‌است.[۲۱] (شكل صفحه بعد)

گزارش -414

وزير سپاه پاسداران (محسن رفيق‌دوست) امروز بعد از بازگشت از سوريه طي مصاحبه‌اي نتايج ديدار خود با مسئولان سياسي ـ نظامي سوريه و همچنين مواضع اين كشور را در خصوص عمليات "فتح1" (در شمال عراق) و تحولات جنگ تحميلي، تشريح كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، رفيق‌دوست ضمن ثمربخش خواندن سفر خود گفت: «در اين سفر ضمن ارائه پيام شفاهي آقاي خامنه‌اي رئيس‌جمهوري‌اسلامي ايران به آقاي حافظ اسد رئيس‌جمهوري سوريه، گزارش مشروحي نيز از عمليات "فتح1" كه منجر به وارد آمدن ضربات مهم اقتصادي به تأسيسات كركوك شد، به وي ارائه گرديد. در اين ديدار آقاي حافظ اسد اعلام كرد كه تا پايان جنگ تحميلي در كنار ملت ايران بوده و از مواضع به‌حق جمهوري‌اسلامي ايران كه همانا سرنگوني رژيم عراق مي‌باشد، حمايت مي‌كنيم. آقاي حافظ اسد همچنين تأكيد كرد با اين حركتي كه رزمندگان ايراني در عمق 150 كيلومتري عراق و در قلب مواضع آنها انجام دادند، ثابت شد كه ايران قادر است تا بغداد نيز نفوذ كند و آن‌جا را فتح نمايد.»[۲۲] به گزارش اين خبرگزاري، "محسن رفيق‌دوست" وزير سپاه‌پاسداران كه در رأس يك هيئت سياسي ـ نظامي به سوريه سفر كرده بود، طي اقامت 7 روزه خود در دمشق با حافظ اسد رئيس‌جمهور سوريه، فاروق‌الشرع وزير خارجه، احمددياب رئيس امنيت ملي اين كشور ديدار و در بارة مسائل بين‌المللي و منطقه‌اي و نيز روابط دوجانبه و آخرين تحولات جنگ تحميلي به تبادل نظر پرداخت.[۲۳] نقشه پل بعثت

گزارش -415

به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "عبدالسلام جلود" عضو شوراي رهبري ليبي، امروز در ديدار با سفير ايران در طرابلس (خوانساري) بعد از شنيدن مشروح جريان عمليات "فتح1" با ابراز خرسندي از نتايج اين عمليات، گفت: «ما ضمن تبريك به شما به خاطر اين اقدام (عمليات فتح1)، بر ضرورت ادامه چنين عمليات‌هايي كه مي‌تواند سرنگوني رژيم حاكم بر عراق را سرعت بخشد، تأكيد داشته و اميدواريم با تحركات جديد در محورهاي مختلف جبهه‌هاي جنگ تحميلي و با وارد ساختن ضربات پي‌درپي، شاهد سرنگوني هرچه سريع‌تر صدام جنايت‌كار باشيم.»[۲۴]

گزارش -416

به گزارش راديو امريكا، سازمان عفو بين‌الملل طي گزارشي، اعدام صدها تن در عراق به دليل فرار از خدمت سربازي و همچنين سركوب شديد مخالفان رژيم صدام از جمله ساكنان مناطق تحت نفوذ طالباني (اتحاديه ميهني كردستان عراق) را اعلام كرد. در اين گزارش كه امروز منتشر شد، آمده‌است: «در سال 1985 دست‌گيري و بازداشت خودسرانه صدها تن از كساني كه گمان مي‌رود از مخالفان دولت باشند و همچنين تمديد دوران بازداشت زندانيان سياسي بدون محاكمه و يا در پي محاكمات شتاب‌زده، شكنجه و بدرفتاري با كساني كه در بازداشت نيروهاي امنيتي بودند و اعدام رسمي و يا غيررسمي تعداد زيادي از شهروندان عراق، مهم‌ترين نگراني سازمان عفو بين‌المللي مي‌باشد… حدود 20 هزار سرباز دولتي جستجوي خانه به خانه در سليمانيه را با هدف دست‌گيري فراريان ارتش، غائبين از خدمت زير پرچم، اعضاي پيش‌مرگ و ديگر افراد مظنون به مخالفت با دولت را آغاز كردند. 13 تن از بازداشت‌شدگان در همان روز در يك منطقه مسكوني تيرباران شدند و 60 نفر ديگر نيز در گورستان شهر به‌دست نيروهاي امنيتي زنده زنده دفن شدند. تظاهرات دانش‌آموزان عليه اين اقدامات در سليمانيه و شهرهاي ديگر، با خشونت خاموش شده‌است. در جريان اين تظاهرات، سربازان مستقيماً به سوي تظاهركنندگان آتش گشودند كه شمار كشته‌شدگان در جريان تظاهرات و كساني كه در مقابل جوخه اعدام قرارگرفته‌اند در شهر سليمانيه به حدود 200 تن مي‌رسد.» همچنين در اين گزارش آمده‌است كه طي بمباران‌هاي هوايي يك قلعه كه برخي از افراد فراري در آن مخفي شده‌بودند (در ماه آوريل)، 80 تن به قتل رسيدند و صدها تن از جمله تمامي افراد خانواده‌هاي فراريان ارتش و برخي از خود فراريان نيز دست‌گير شدند و از سرنوشت و محل بازداشت آنها اطلاعي در دست نيست.»[۲۵]

گزارش -417

در پي پيشنهاد جمهوري‌اسلامي ايران مبني‌بر امضاي يك قرارداد امنيتي با كشورهاي منطقة خليج‌فارس به استثناي عراق، امروز "حسين محمدالشعالي" نماينده دائمي امارات متحده عربي در سازمان ملل و رئيس دوره كنوني شوراي امنيت، طي مصاحبه‌اي با روزنامه الاتحاد گفت: «من معتقدم كه هدف ايران از امضاي چنين قراردادي با كشورهاي منطقه، جلوگيري از توسعة دامنه جنگ و سرايت آن به ديگر كشورهاي خليج‌فارس است ولي ما معتقديم تا زماني كه اين جنگ ادامه دارد، هر چند ايران مايل به توسعه دامنه آن هم نباشد، خود به خود بر امنيت منطقه تأثيرات مستقيمي خواهد داشت.» وي افزود: «ما به عنوان يكي از كشورهاي منطقه مي‌كوشيم تا ايران را به همكاري با شوراي امنيت و اجراي قطع‌نامه‌هاي اين شورا به خصوص قطع‌نامه 582 تشويق كنيم و مذاكرات وزيرخارجه امارات با آقاي ولايتي نيز در همين ارتباط بوده‌است. به طور كلي قطع‌نامه جديد شوراي‌امنيت مكمل و در جهت اجراي قطع‌نامه 582 مي‌باشد كه در فوريه گذشته مورد تصويب قرارگرفت.»[۲۶]

گزارش -418

نماينده جمهوري‌اسلامي ايران در سازمان ملل (رجايي‌خراساني)، در مصاحبه‌اي با راديو بي.بي.سي به سؤالاتي در خصوص علت حضور ايران در مجامع بين‌المللي و همچنين توانايي سازمان ملل در حل مسئله جنگ، پاسخ داد. وي درباره دلايل حضور ايران در مجامع بين‌المللي، گفت: «اگر ما عضو سازمان ملل هستيم به اين دليل است كه اين‌جا حرف‌هايمان را مي‌زنيم و از سكوي سازمان ملل استفاده مي‌كنيم و به كساني كه برايشان سوءتفاهم پيش مي‌آيد، جواب داده و از حقوق خود دفاع مي‌كنيم.» وي افزود: «سازمان ملل يك صحنه است، ما در اين صحنه مصمم هستيم و حضور ما در اين صحنه ارتباطي به مواضع سازمان ملل درباره جنگ ندارد. تا زمان حاضر، استنباط ما اين است كه حضور ما در مجامع بين‌المللي مفيد مي‌باشد و غيبت ما لطمه‌هاي سياسي بيش‌تري به ما مي‌زند و تصميم‌هاي خطرناك‌تري عليه ما اتخاذ مي‌گردد و با بودن ما در اين سازمان، بسياري از اين تصميمات خنثي مي‌شود و خيلي از سوء تفاهمات بين‌المللي را برطرف مي‌كنيم.»[۲۷] آقاي رجايي‌خراساني در پاسخ به اين سؤال كه آيا سازمان‌ملل‌متحد مي‌تواند نقشي در حل مناقشات ايران و عراق داشته باشد، گفت: «سؤال شما ايده‌آليستي است و اين‌كه به ما مي‌گوييد آيا شوراي امنيت يا جامعه بين‌المللي استعداد يا توانايي اجراي عدالت تمام عيار را كه مورد قبول ملت ايران باشد دارد يا نه، بايد گفت كه در حال حاضر جامعه بين‌المللي يا شوراي امنيت اين چنين توانايي را ندارد.»[۲۸]

گزارش -419

آسوشيتدپرس دربارة خريدهاي تسليحاتي ايران، به نقل از تحليل‌گران نظامي و مقامات رسمي امريكا گزارش داد: «دلالان ايراني در اين زمينه به هر اقدامي كه بتوانند متوسل مي‌شوند. اخيراً در يك معامله تسليحاتي حتي تانك‌هاي ام48 ساخت امريكا و ديگر تسليحات را كه عراقي‌ها از نيروهاي ايراني به غنيمت گرفته‌بودند، از طريق واسطه‌هاي سوئيسي به دولت ايران فروخته‌اند.» اين خبرگزاري به نقل از "مؤسسه بين‌المللي بررسي‌هاي استراتژيك لندن"، افزود: «چين در ماه مارس 1985(اسفند 1364) توافق كرده‌است كه در چارچوب يك قرارداد نظامي، حداقل 50 فروند هواپيماي "جي ـ7ـ اس" به همراه تعدادي تانك، توپخانه و موشك‌هاي كاتيوشا در اختيار ايران قرار دهد. برخي از كارشناسان نظامي غرب معتقدند ايران ده‌ها فروند از اين هواپيما را كه ظاهراً از طريق پاكستان حمل شده، دريافت كرده‌است.» در ادامه گزارش آسوشيتدپرس آمده‌است: مؤسسه بين‌المللي تحقيقات صلح در استكهلم اعلام كرد، كره جنوبي كه خود به تسليحات امريكايي مجهز است، موشك‌هاي امريكايي هوا به هوا براي استفاده در فانتوم‌هاي "اف4" ايران به اين كشور تحويل داده‌است.[۲۹]

گزارش -420

عده‌اي از نمايندگان مجلس خواستار بسيج همه امكانات كشور براي جنگ و مقابله با نارسايي‌هاي اقتصادي شدند. در اين خصوص آقاي رشيديان نماينده آبادان در جلسه امروز مجلس گفت: «بارها عرض كرديم كه بايد طرز تفكر مجلس و تحليل و جهت و خط مشي‌اش به سوي جنگ برگردد و معناي اين صحبت اين نيست كه نمايندگان يك گردان تشكيل بدهند و به عنوان يك سرباز يا بسيجي به جبهه‌ها بروند و تفنگ به‌دست بگيرند و بجنگند، بلكه معناي اين كه مجلس بايد در جنگ باشد اين است كه برنامه‌هاي روزمره و لوايحي كه اينجا مطرح مي‌كنند، طرح‌هايي كه نمايندگان ارائه مي‌دهند و اساساً نطق‌هاي قبل از دستور اين باشد كه جنگ به عنوان مسئله اصلي مطرح شود و مجلس بايد در مسائل جنگ قرار بگيرد. قوانيني كه تصويب مي‌شود و لوايحي كه مي‌آيد بايد در جهت جنگ و پشتيباني از رزمندگان و رفع حوايج آنها باشد. امروز رزمندگانمان از سراسر كشور از خانه‌هاي مستضعف و 99 درصد و اكثريت قاطع آنها از سرزمين‌ها و مزارع كشاورزي روانه جبهه‌ها مي‌شوند. آنها از خانواده‌هاي واقعاً نيازمند و محتاج هستند. مي‌بايست لوايح و طرح‌ها و تمام ديدگاه‌هاي مجلس اين باشد كه اين رزمنده‌اي كه از همه چيز خود دست كشيده و عاشقانه براي اسلام و قرآن از همه چيز خداحافظي كرده و به جبهه مي‌رود، او را حمايت كند. اين حمايت با قوانين درست و با تحليل خيلي سالم از وضعيت اجتماعي اين رزمنده انجام بگيرد. علاوه‌براين از شوراي محترم نگهبان نيز تقاضا مي‌شود كه حمايت كنند. اين نمي‌شود كه يك مكتب و يك ملت اين‌طور عاشقانه و با عزت و شرف همه چيز خود را در كف اخلاص بگذارد و به جبهه برود، شش سال، هفت سال و ده سال بجنگد ولي وقتي پشت جبهه برمي‌گردد ببيند باز هم فئودال و خان بر روستاها حكومت مي‌كند. اين حرف شعار نيست، اين هدف انقلاب است، اين محتواي كلام و فرمايش‌هاي حضرت امام و خط امام است. اگر واقعاً جنگ در رأس مسائل است، بايستي كه تمام امكانات، تمام ديدگاه‌ها، تمام تحليل‌ها و تمام قوانين ما حل مسائل اين ملت عاشق و فداكار باشد. وقتي پشت جبهه، خان حكومت مي‌كند، فئودال صاحب ده‌ها هزار هكتار زمين است و به‌راحتي از خارج به زنش و وكيلش وكالت‌نامه مي‌دهد مي‌آيد به‌راحتي زمين را مي‌گيرد و پس از آن خودش هم برمي‌گردد كه فرهنگ بي‌حجابي، فحشاء، فساد و منكرات تابع اين زندگي اشرافي، فئودالي و زمين‌خواري و سرمايه‌داري است. در چنين شرايطي نمي‌توان با نطق‌ها و با سخن‌راني‌ها، اين گردن‌كشان خون‌خوار و طاغوت را به‌راحتي سرجاي خود بنشانيم.» وي سپس خواستار توزيع عادلانه كالاها شد و افزود: «اين ملتي كه واقعاً همه چيز خود را در راه اسلام و قرآن در طَبَقِ اخلاص گذاشته‌است آيا انتظار ندارد كه حداقل در پشت جبهه حمايت بشود؟! امروز شهرهاي ما تأمين اجتماعي و اقتصادي و سياسي مي‌خواهد. مسئله احتكار به شكلي كه الآن پيش مي‌رود، اين مملكت را به نابودي مي‌كشاند.» وي در خاتمه گفت: «واقعاً ما همين طور دست روي دست گذاشته‌ايم و طواغيت، سرمايه‌دارها، سودجوها و فرصت‌طلب‌ها كه در هر انقلابي و در انقلاب ما بيش‌تر دنبال اين فرصت‌ها هستند را آزاد گذاشتيم و آنها مردم را دارند خفه مي‌كنند و ما اين‌جا ساكت نشسته‌ايم‌!»[۳۰] سپس آقاي محمدتقي رنجبر نماينده صومعه‌سرا در مجلس، گفت: «طبيعي است كه جنگيدن با نوكر امريكا و غلام حلقه به‌گوش استكبار جهاني و تنبيه كردن متجاوز تا رفع كامل تجاوز، آثار سوء اقتصادي و اجتماعي از جمله گراني، تورم، بي‌كاري را كه ناشي از انهدام منابع حياتي توسط دشمن است به همراه دارد. كدام‌جنگ در جهان در طول تاريخ اين مسائل را نداشته‌است‌؟ ملت بزرگ ما اين مصائب را مي‌دانند و با درايت با آن برخورد مي‌كنند و با صبر و بردباري اين مقطع زودگذر را پشت سر مي‌گذارند.»[۳۱] آقاي عباس دوزدوزاني نماينده تهران در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره با اشاره به اين كه مسئولان امر ضرورت جنگ را نصب‌العين خود قرار داده‌اند و اين امر مستلزم جبران مافاتي است و مستلزماتي در پي دارد، گفت: «تمام‌عيار شدن جنگ، اعتماد و اطمينان رزمندگان و حضور هرچه بيش‌ترشان در جبهه‌ها بدون تعارف مستلزم بازنگري و برخوردهاي جدي نسبت به اموري است كه حاصل آن موجب تحولات سريع و فراخور حال در اوضاع مادي و معنوي سراسر كشور و همه مردم خواهد شد؛ مثلاً توقع منطقي مردم نسبت به رفع تبعيض بايد مورد توجه قرار گيرد و بي‌درنگ سياست‌گذاري تعديل آغاز شود. مردم در شرايط فعلي نسبت به كمبودهاي طبيعي گله ندارند، اما از اين كه عزيزترين نورچشمان امام و امت در خطوط مقدم جبهه‌ها و خانواده‌هايشان با تمام قناعت و تحمل مشكلات، زندگي را سپري مي‌كنند و در همين حال جماعتي بتوانند در نهايت رفاه و نِعَم باشند، مردم از اين وضعيت واقعاً زجر مي‌كشند.»[۳۲]  ضميمه خبر شماره 413 به‌دليل مشكلات فراوان و ناكافي بودن پل‌هاي متحرك موجود بر اروندرود، عبور نيروها از اين رود و نيز پشتيباني و تدارك رزمندگاني كه پس از عمليات والفجر8 در آن سوي اروند مستقر شده بودند، به‌سختي انجام مي‌گرفت و طرح‌هاي مهندسي براي نجات از اين مشكلات، امري جدي و اساسي براي فرماندهان عالي جنگ بود به گونه‌اي كه برادر محسن رضايي در جلسه‌اي با حضور فرماندهان ديگر جنگ، گفت: «در اين منطقه جنگ، جنگ مهندسي است وگرنه كار ديگري نداريم. رساندن وسايل مهندسي به آن سوي اروند، حيات ماست.»[۳۳] از سوي ديگر، آسيب‌پذير بودن پل‌هاي شناور و متحرك و محدود بودن استفاده از آنها فقط در شب به‌دليل حملات شديد هوايي دشمن ـ فرماندهان عالي جنگ را بر آن داشت كه به ساخت پلي بپردازند كه در مقابل حملات هوايي و توپخانه‌اي دشمن آسيب‌پذيري كم‌تري داشته باشد؛ بتواند در مقابل جريان‌هاي شديد رودخانه ناشي از جزر و مد كه از سرعت صفر تا دو متر بر ثانيه در تغيير است، مقاومت كند. پس از بررسي‌هاي اوليه، طراحي و ساخت چنين پلي به پشتيباني و مهندسي جنگ جهادسازندگي استان خراسان واگذار شد.[۳۴] سرتيپ غلامعلي رشيد معاونت اطلاعات و عمليات فرماندهي كل‌قوا نيز در اين‌باره در يادداشتي نوشته است: «دغدغة اصلي فرماندهان سپاه بيش‌تر از همه، چه قبل و چه حين عمليات، ساخت پلي با مشخصات پل بعثت بود كه با راهنمايي فرماندهي كل سپاه پي‌گيري و نصب شد.»[۳۵]



منابع و مآخذ روزشمار 1365/07/22

  1. ↑ سند شماره 60645 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گردان اطلاعات ثارالله، قرارگاه نجف2، "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 150"، ص1، 24/7/1365؛ وـ سند شماره 1227 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني، (اسدالله احمدي)، 16/7/1365 تا 27/7/1365، ص73؛ و ـ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 23/7/1365، ص2، به نقل از اطلاعيه قرارگاه خاتم.
  2. ↑ ـ مأخذ شماره 8، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  3. ↑ سند شماره 024062 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت عمليات و اطلاعات نزاجا، "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 31"، ص2، 30/7/1365؛ وـ سند شماره 24043 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي"، (اط ز س پ)، ص2، 30/7/1365.
  4. ↑ سند شماره 23897 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: مركز فرماندهي كل سپاه، 22/7/1365.
  5. ↑ سند شماره 88032 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سماجا2 (معاونت عمليات ـ مركز فرماندهي)، 22/7/1365؛ وـ سند شماره 88043 دفتر نمايندگي امام در سپاه خوزستان، "بمباران اهواز و هفت‌تپه"، 23/7/1365.
  6. ↑ روزنامه كيهان، 23/7/1365، ص18، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  7. ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 24/7/1365، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، به نقل از راديو صوت‌الجماهير.
  8. ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 23/7/1365، ص2، اطلاعيه شماره 2624 ستاد مشترك ارتش؛ و: مأخذ شماره5، "بمباران كركوك توسط نيروهاي خودي"، 22/7/1365.
  9. ↑ مأخذ شماره8، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  10. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 210، 24/7/1365، ص12، بغداد، خبرگزاري فرانسه، 23/7/1365.
  11. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره208 ، 22/7/1365، ص15.
  12. ↑ مأخذ شماره 8، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  13. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 22/7/1365، ص8، راديو بي.بي.سي، 21/7/1365.
  14. ↑ سند شماره 076391 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه ناحيه باختران(اطلاعات)، 27/8/1365.
  15. ↑ سند شماره 024163 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه دوم نجف، "گزارش روزانه"، 9/8/1365.
  16. ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، "رويدادها"، نشريه شماره 117، 7/8/1365، ص19.
  17. ↑ سند شماره 78080 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه پنجم نيروي‌زميني (اطلاعات)، "درگيري بين منافقين"، 22/7/1365.
  18. ↑ مأخذ شماره 16، نشريه شماره 115، 23/7/1365، ص3، به نقل از راديو بي.بي.سي.
  19. ↑ واحد سياسي دفتر تبليغات‌اسلامي حوزة علميه قم، نشريه "گزارش"، شماره 37، 2/8/1365، ص23، روزنامه "واشنگتن تايمز".
  20. ↑ سند شماره 329205 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جهادسازندگي خراسان، گزارش پل بعثت، ص25؛ وـ سند شماره 122608 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش روزانه"، طرح عمليات سپاه يكم كربلا، 22/7/1365.
  21. ↑ پيشين، قسمت اول، ص‌ص 1 تا 3؛ وـ سند شماره 121748 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش پل‌سازي روي اروند، 20/5/1365، ص3.
  22. ↑ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 24/7/1365، ص2.
  23. ↑ پيشين، به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  24. ↑ روزنامة رسالت، 22/7/1365، ص12، طرابلس، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  25. ↑ مأخذ شماره13، 26/7/1365، ص‌ص23 و 26، راديو امريكا، 25/6/1365.
  26. ↑ روزنامة كيهان، 22/7/1365، ص20، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  27. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 209، 23/7/1365، ص‌ص 23 و 24، بي.بي.سي، 22/7/1365.
  28. ↑ پيشين، ص6.
  29. ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، "رويدادها"، نشريه شماره 116، 29/7/1365، ص‌ص13 و 14، آسوشيتدپرس.
  30. ↑ اداره كل تندنويسي مجلس شوراي اسلامي، "روزنامة رسمي" (مشروح مذاكرات جلسه علني مجلس)، جلسه 325، 22/7/1365، ص18.
  31. ↑ پيشين، ص19.
  32. ↑ مأخذ شماره 29، ص20.
  33. ↑ سند شماره 238 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش فعاليت مهندسي در منطقه عملياتي والفجر8، راوي: ابوالفضل موسوي، مهندسي جنگ، ص3.
  34. ↑ مأخذ شماره 20، قسمت اول، مقدمه.
  35. ↑ سند شماره 279967 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: يادداشت‌هاي سرتيپ غلامعلي رشيد معاونت اطلاعات و عمليات فرمانده كل‌قوا بر حاشيه كتاب چهل‌وچهارم روزشمار جنگ (قبل از چاپ) 25/1/76، ص آخر.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1365.07.22&oldid=3003»