1359.07.06

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.06
نام‌های دیگر	شش مهر
تاریخ شمسی	1359.07.06
تاریخ میلادی	28 سپتامبر 1980
تاریخ قمری	18 ذی‌القعده 1400

1360.07.06

1361.07.06

1362.07.06

1363.07.06

1364.07.06

1365.07.06

1366.07.06

روز هفتم-اولين قطعنامه شوراي امنيت، استقبال عراق و امتناع جمهوري اسلامي

در هفتمين روز، نيروهاي خودي موفق شدند از نزديك شدن نيروهايدشمن به آبادان و خرمشهر جلوگيري كرده، تا حدودي آنها را عقب برانند.در اين روز نيروهاي عراقي بيشترين تلاش خود را به كار بردند تا به اهوازنزديك شده، وارد سوسنگرد و انديمشك و دزفول شوند، و اگر‌چه موفقبه اين كار نشدند، ولي خود را تا پشت رودخانه كرخه رساندند. در جبههمياني، درگيري در نوار مرزي ادامه داشت و در شمال اين جبهه، نيروهايخودي براي عقب راندن دشمن از سرپل ذهاب و قصرشيرين و جلوگيرياز پيشروي بيشتر در محور گيلان‌غرب موفقيتهايي كسب كردند. هواپيماهاي دشمن علاوه بر پشتيباني نيروي زميني، تأسيسات نظامي، اقتصادي و.. را بمباران كردند. چند هواپيماي دشمن سرنگون گرديد.جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي نيز چند پادگان نظامي دشمن و تأسيساتصنعتي عراق را بمباران كردند.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي

با وجود آتش سنگين ديروز بر روي آبادان كه حدود 18 شهيد و تعدادي زيادي مجروح به جايگذاشت. و ادامه آتش‌سوزي پالايشگاه، امروز اوضاع آبادان آرام بود و تجاوزات هواپيمائي دشمن در بعدازظهر نيز تلفات چنداني به بار نياورد.

گزارش سپاه خوزستان از خرمشهر حاكي است كه: «نيروهاي سبك عراقي در روستاي مندوان، 3 كيلومتري خرمشهر و نيروهاي سنگين آنها در روستاي عرايض، 8 كيلومتري خرمشهر، مستقر شده‌اندو محل استقرار نيروهاي سبك خودي در پاسگاه دوربند و نيروهاي سنگين درصد دستگاه است. درادامه درگيري در اطراف خرمشهر، عراقيها تا 5 كيلومتر بعد از راه‌آهن عقب‌نشيني كرده‌اند. حتي پل‌نوبه تصرف نيروهاي خودي درآمده است.» در محور اهواز، به گزارش سپاه خوزستان «نيروهاي عراقي از صبح امروز روستاي هردان، 30 كيلومتري جنوب غربي اهواز شدند و توپخان و تانكهايشان را در اين روستا مستقر كرده‌اند و با اجراي آتش روي بخش جنوبي غربي اهواز، خسارات قابل توجهي به بار آورده‌اند. تعداد تانكهايدشمن در اين منطقه 50 تا 80 دستگاه ذكر شده است. در شمال غرب اهواز، وضع پادگان حميديه از نظر سلاح سنگين مناسب نيست و نيروهاي عراقي از سمت جنوبي پادگان عبور كرده، اطراف جنگلمستقر شده‌اند.» در محور سوسنگرد، طبق اعلام استانداري خوزستان: «نيروهاي دشمن روز گذشته از طريقسبحانيه به رودخانة كرخه نزديك شده، قصد ساختن پل و ورود به سوسنگرد را داشتند كه با تلاشنيروي هوايي ارتش عقب رانده شدند.» به گزارش سپاه خوزستان: «از صبح امروز فعاليت دشمن در اين محور افزايش يافته و اجراي آتشسنگين روي شهر شروع شده است، به طوري كه بسياري از تأسيسات و ساختمانها اعم از نظامي و اقتصادي و... ويران شده است. اسلحه‌هاي موجود بين مردم پخش شده و عده‌اي از مردم هم كوچكرده‌اند. هنگام بعدازظهر اطراف شهر در محاصره نيروهاي عراقي درآمده است. تلاش اصلي دشمنتعبيه پل روي رودخانه است. » بنا به‌گزارش شهرباني سوسنگرد: «نزديك ظهر حدود 200 تانك دشمن در 5 كيلومتري سوسنگردپشت رودخانه كرخه در حال زدن پل بودند كه نيروهاي خودي آنها را عقب راندند. » از بعدازظهر وضعيت محور و شهر سوسنگرد وخيم‌تر شد، ژاندارمري ساعت 15/16 اعلامكرد: «نيروهاي متجاوز به سوسنگرد وارد شده‌اند و رزم‌تن با نيروهاي خودي در جريان است و ارتباط راديويي قطع گرديده است.  » آخرين خبر درساعت 30/19 از سپاه اهواز حاكي است: «سوسنگرد تخليه شده است و اطراف آن را نيروهاي عراقي محاصره كرده‌اند. ارتش عراق رودخانه را دور زده و با عبور از آن به طرف ا هواز درحركت است. اهواز نزديك به محاصره است.  » در محور هويزه طي مقابله‌اي كه توسط توپخانه‌هاي خودي صورت گرفت، نيروهاي دشمن حدود25 كيلومتر عقب‌نشيني كردند. در محور انديمشك، تلاش دشمن براي دستيابي به اين شهر افزايش يافته است. به گزارش سپاهخوزستان: «ساعت 10 صبح امروز تيپ زرهي دزفول از جسر نادري عقب‌نشيني كرده است. نيروهايخودي در جنگهاي شوش مستقر شده‌اند. » طبق گزارش شهرباني انديمشك: «تانكها و نفربرهاي خودي كه از منطقه نبرد به طرف پادگان در حال حركت بودند، اعلام كرده‌اند كه 4 روز است مي‌جنگيم، ولي به ما كمك نرسيده و ناچار پل كرخهرا منهدم كرده، عقب‌نشيني كرديم. » سپاه دزفول در ساعت 16 اعلام كرد: «نيروهاي عراقي در 10 كيلومتري انديمشك هستند و دزفولدر تيررس توپهاي عراقي است، ساعتي بعد خمپاره‌هاي دشمن شروع به اجراي آتش روي شهر و اطراف آن كردند. از عصر امروز نيروهاي نظامي و مردمي در تقاطع انديمشك دزفول سنگر‌بنديكرده، آماده نبرد شده‌اند. » با نزديك شدن نيروهاي عراقي به انديمشك و دزفول، از سوي مسئولين نظامي و غيرنظامي منطقهنسبت به سقوط و دستيبابي دشمن به دو منطقه مهم نظامي پايگاه هوايي دزفول و پايگاه دو كوههانديمشك و قطع جاده ارتباطي خوزستان، به انحاء مختلف هشدار داده مي‌شود. فرماندار دزفولضمن گزارشي اعلام كرد: «تيپ زرهي دزفول تاكنون 3 بار مجبور به عقب‌نشيني شده و در حال حاضرفقط 4 تانك و يك قبضه توپ در اختيار دارد، در حالي كه دشمن در اين محور حدود 200 تانك دراختيار دارد و توپخانه آنها از توان بالايي برخوردار است. » نيروهاي نظامي براي جلوگيري از دستيابي دشمن به تجهيزات و اسناد مهم درصدد تخليه اينامكانات برآمده‌اند. بعدازظهر امروز نيز در كميسيوني از مقامات مسئول پايگاه دزفول و نماينده امام، در مورد تخريب پايگاه در صورت پيشروي نيروي دشمن، تصميم‌گيري شد.

جبهه مياني در ابتداي اين جبهه، گزارش از تخليه دهلران و احتمال سقوط آن رسيده است. در محورهاي گيلان‌غرب، سرپل‌ذهاب و قصرشيرين و همچنين ديگر نقاط اين منطقه درگيري با دشمن ادامه دارد.

طبق اعلام سپاه غرب: «تانكهاي عراقي گيلان‌غرب را محاصره كرده‌اند: گزارش بعدي ( ساعت20/17 )، حاكي است كه با وجود انهدام تعدادي از اين تانكها، هم‌اكنون از طرف گيلان‌غرب در نزديكي تنگه حاجيان در حال پيشروي هستند. » در محور سرپل‌ذهاب درگيري شديد‌تر است و به گزارش اطلاعات سپاه: « 6 تانك دشمن به محاصره نيروهاي خودي درآمده و برادران در حال كوبيدن و انهدام آنها هستند. تا عصر امروز با كمكبرادران هوانيروز حدود 30 تانك دشمن منهدم و از كار افتاده است. همچنين 46 اسير، يك كاميونمهمات و 2 تانكر سوخت به غنيمت گرفته شد و چند تانك و توپ نيروهاي خودي منهدم گرديد.  »

بنا به گزارشي: «با اينكه دشمن از قدرت تانكهاي زيادي برخوردار بود، موفق نشد حلقه محاصرهرا بشكند و از طرف باويسي مجبور به عقب‌نشيني شد. » در محور قصرشيرين، جهت عقب‌راندن دشمن از شهر قصرشيرين، نيروهاي خودي به مقابله با نيروهاي عراقي و اجراي آتش روي مواضع آنها ادامه دادند و مقداري به سمت قصرشيرين پيشرويكردند.

به گزارش سپاه غرب: «در محور جوانرود ارتش عراق خان‌شور را تصرف كرده و برادران پاسدارعقب‌نشيني كرده‌اند و اكنون در منطقه قلقله هستند و احتياج شديد به پشتيباني هوايي دارند. » همين منبع 2 ساعت بعد اعلام مي‌كند: «سپاه جوانرود مستقر در قلقله به مدت 5/1 ساعتتقاضاي كمك هوايي كرد كه تاكنون ترتيب اثر داده نشده است. براي نجات جان 200 انسان تقاضاي كمك داريم و طبق آخرين خبر قلقله سقوط كرد. »

استاندار كردستان طي گزارشي به قرارگاه مقدم غرب اعلام كرد: «1 افراد ارتش جوانرود را تخليه كرده‌اند و مهاجمين عراقي قصد دارند از راه باباجاني و كوه‌شاهو و دالاهو به جوانرود حملهنمايند. 2 هزار نفر در دالاهو به گهواره، پشت اسلام‌آباد غرب وارد شده‌اند و قصد دارند از گورزان و سنجابي به كرمانشاه حمله كنند. »

حملات و درگيريهاي هوايي

بوشهر: بعدازظهر امروز چند هواپيماي دشمن، هشت راكت به پايگاه ششم هوايي پرتاب كردند. سه ميگ عراقي توسط جنگنده‌هاي ارتش سرنگون شد.  »

خارك: در ساعت 6 بامداد، در حمله ميگ‌هاي عراقي به خارك، يك ميگ دشمن سرنگون شد و باقي ناموفق بازگشتند.

دو گنبدان: دو ميگ عراقي بين ساعتهاي 21 تا 23 به تاسيسات نفتي « گره » ( 150 كيلومتريدو گنبدان ) كه قلب خروجي نفت ايران است، حمله كردند.

آبادان: امروز آبادان چند بار مورد حمله هواپيماهاي دشمن قرار گرفت.

دزفول: ساعت 50/6، هواپيماهاي عراقي حوالي پمپ بنزين را بمباران كردند. در ساعت 30/08، دو جنگنده عراقي در بيابانهاي دزفول سرنگون شد.

كرمانشاه: در ساعت 20/18، چهار ميگ به حريم فضايي كرمانشاه تجاوز كردند كه يك فروندآنها سرنگون و بقيه مجبور به فرار شدند.

اسلام‌آباد: ساعت 16 چند ميگ به فضاي اسلام‌آباد تجاوز كردند كه با مقابله آتشبارها مجبور به فرار شدند.

اروميه: ساعت 10/19، دو ميگ به فضاي اروميه تجاوز كردند كه با مقابله آتشبارها مجبور به فرار شدند.

خلاصه اطلاعيه‌هاي نظامي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 80

.... برابر اطلاع رسيده، رزمندگان دلير ارتش جمهوري‌اسلامي ايران در بامداد امروز ( 6/7/59 )، به ستون زرهي ارتش عراق در محور قصرشيرين گيلان‌غرب حمله سنگيني كرده و تعداد زيادي از تانكهاي دشمن را نابود كردند. در پي اين حملات... مردم غيور گيلان‌غرب به پشتيباني برادران سربازخود شتافته، باقيمانده ستون دشمن را قلع و قمع كردند... ضمناً با تشكر از مردم گيلان‌غرب و حومه، به علت مشكوك بودن منطقه به گازهاي شيميايي، در تعقيب دشمن احتياط لازم را بنمايند.

اطلاعيه 82

... اينك كه خلبان نيروي هوايي ارتش در خاك عراق هدفهاي نظامي را از بين برده و مي‌برند، خلبانان جانباز هوانيروز نيز تعرض شديد خود را به يگانهاي دشمن كه در خاك وطن عزيزمان نفوذكرده‌اند، آغاز كرده، تعداد زيادي از تانكهاي دشمن را در خوزستان و گيلان‌غرب از بين برده‌اند.... (32)

اطلاعيه 84

.... در ساعت 19 امشب ( 6/7/59 )، چهار ميگ عراقي به كرمانشاه حمله كردند كه براثر آتشتوپخانه ضدهوايي يك ميگ سرنگون شد و خلبان آن دستگير گرديد. همچنين 62 تن نيروهاي متجاوزعراقي در غرب كشور اسير شدند.

اطلاعيه 85

... روز 6/7/59، ميگهاي عراقي به بوشهر و جزيره خارك حمله كردند كه 3 ميگ توسطهواپيماهاي شكاري نيروي هوايي و يك ميگ به وسيله يكي از ناوهاي نيروي دريايي ارتش سرنگونشد. در اين حمله يك نفر شهيد و يك نفر مجروح شد.

اطلاعيه 86

... دلاوران گارد ساحلي جنوب با همكاري رزمندگان ژاندارمري و جنگجويان ارتش، بامداد روز6/8/59 مواضع دشمن را در مناطق بيشه، قسله و فاو زير آتش قرار داده، يك انبار مهمات در بندرفاو، يك دكل رادار و تعدادي مخزن سوخت را منهدم ساخته، خسارات قابل ملاحظه‌اي به دشمن واردكردند.

قسمتي از اطلاعيه 163 *

.... اقدامات نيروهاي هوايي در مورخ 6/7/59: 1 صنايع نفتي شمال شرقي اربيل، منابع نفتيشمال سليمانيه و يك مجتمع پتروشيمي مورد حمله واقع و خسارات زيادي به آنها وارد شد. 2 تأسيسات صنعتي شمال موصل، يك پاسگاه و يك رادار منهدم گرديد. 3 به پادگان نوشيروان و پادگانجنوب سليمانيه خساراتي وارد شد. 4 به انبارهاي مهمات و تأسيسات نظامي پادگان حاجي‌عمرانصدمات زيادي وارد شد. 5 چهار فروند از هواپيماهاي متجاوز عراقي سرنگون شدند. (1/35)

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه 46 در ساعت 30/8 صبح امروز 28 سپتامبر 1980 ( 6/7/59 )، نيروهاي عراقي پس از نبردهاي

• اطلاعيه 163 ستاد مشترك ارتش حاوي اقدامات نيروي هوايي طي روزهاي ششم تا دهم مهر است كه اقدامات هر روز در تاريخ مربوطه درج خواهد شد.

شديد با نيروهاي رژيم خميني كه مايوسانه تلاش مي‌كنند مانع پيشروي نيروهاي ما شوند، وارد گيلانغرب شدند.

بيانيه 48

... جريان حملات هواپيماهاي دشمن مجوس به شرح زير است: 1 در ساعت 05/6 هواپيماهاي دشمن به شهر موصل حمله كردند كه يكي از آنها سرنگون شد. 2 در ساعت 10/6 و ساعت 50/10 و ساعت 28/10 امروز هواپيماهاي دشمن به تاسيسات غيرنظاميشهر سليمانيه حمله بردند كه يكي از آنها سرنگون شد. در اين حملات 17 غيرنظامي زخمي و چنداتومبيل منهدم شد. 3 ساعت 35/10، تأسيسات نظامي در بصره مورد هجوم هواپيماهاي دشمن قرارگرفت كه تلفات جاني وارد نشد. 4 در نبردهايي كه امروز از سوي نيروي زميني با دشمن فارسي در اطراف دزفول جريان داشت، آتشبارهاي ما 3 فروند از هواپيماهاي دشمن را سرنگون ساختندت و اينعلاوه بر چهار فروندي است كه بعدازظهر ديروز در قسمت جنوبي جبهه سرنگون شد.

بازتاب حملات و درگيريها

خبرگزاري آسوشيتدپرس: فرماندهي نظامي عراق با صدور اطلاعيه‌اي خاطرنشان ساخت كه عمليات تسخير منطقه اهواز در جريان است و نيروهاي عراقي از طرف اعراب اين شهر به عنواننيروهاي آزاديبخش مورد استقبال قرار گرفته‌اند. ايران مجدداً تاييد كرده كه اهواز همچنان در اختيار ايران است و مقاومت مي‌كند. اگر ادعاي عراقدر مورد سقوط اهواز صحت داشته باشد، شبكه حياتي خطوط انتقال نفت در جنوب غربي ايران و بخش اعظم استان خوزستان تحت كنترل عراق درآمده است. اهواز مركز اعصاب صنايع نفت ايرانمحسوب مي‌شود.

خبرگزاري يونايتدپرس:.. خبرنگار يونايتدپرس كه تا يك ميلي خرمشهر از صحنه پيكار ديداركرده، روز گذشته در گزارش خود نوشت: عراقي‌ها در جنگ به پيروزي دست يافته‌اند و به نظر مي‌رسد براي تصرف خرمشهر پيش مي‌روند.

راديو لندن: بنا به گفته ايران 29 غيرنظامي در جريان حمله به اهواز شهيد و نزديك به 130 تنمجروح شدند. ايران اين خبر را كه عراقيها شهر دزفول را تصرف كرده‌اند، تكذيب كرد. خرمشهرديروز زيرباران شديد راكت و توپخانه عراق قرار داشت، ولي ايران گفت: حمله عراقيها را دفع كرده است.

راديو اسرائيل:.... خبرگزاري رويتر گزارش مي‌دهد كه شهر اهواز به تصرف عراقيها درنيامده و گزارشهاي راديو بغداد ساختگي بوده است.

راديو كويت: خبرنگار روزنامه انگليسي ساندي تايمز تأكيد كرد كه خرمشهر به طور كامل تحت كنترلنيروهاي عراقي درآمده و اوضاع اين شهر آرام است. وي گفت با تانكهاي عراقي وارد اين شهر شده و در آن شهر قدم زده است.

خبرگزاري آسوشيتدپرس: در حاليكه نشانه‌اي از كوششهاي جهاني براي قطع جنگ يك هفته‌اي ايرانو عراق نيست، عراق اعلام كرد نيروهايش براي مستحكم‌كردن محاصره خود بر بخش اصلي نفت‌خيزايران به پيشروي ادامه مي‌دهند. عراق اعلام كرد يك شهر ديگر واقع در 300 مايلي شمال جبهه را به اشغال خود درآورده و افزود نيروهاي آن كشور در نزديكي پايگاه هوايي استراتژيك شهر دزفول قراردارند. به موجب اعلاميه عراق، سربازان و ادوات زرهي اين كشور از رودخانه كرخه، آخرين خطدفاعي دزفول عبور كرده‌اند.

راديو لندن: عراقيها مي‌گويند شهر كوچك گيلان‌غرب را به تصرف خود درآورده‌اند. يك مقاممحلي ايران اين ادعا را تكذيب كرد و به خبرنگار رويتر گفت نيروهاي ايراني در 8 كيلومتري گيلان‌غرببه جنگ با عراقيها مشغولند. ايران قبلاً گفته بود كه نيروي هوايي ايران دست به حملات شديدي در اينمنطقه زده و تعداد زيادي از تانكهاي عراقي را منهدم ساخته است.

راديو آمريكا: خبرهايي كه در مورد جنگ ايران و عراق مي‌رسد، ضد و نقيض است و هريك از طرفين خبر از پيروزيهاي خود مي‌دهند. از چندين ماه پيش دولت ايران خبرنگاران خارجي را از اينكشور اخراج كرده و بيشتر خبرهايي كه از ايران مي‌رسد، اظهار‌نظر مقامات ايراني است كه از راديويآن كشور پخش مي‌شود يا از تلكس خبري انتشار مي‌يابد.

راديو آمريكا: جتهاي جنگنده ايران در حمله به شهرهاي شمالي كركوك و موصل به يك مجتمع گازطبيعي آسيب رساندند. هواپيماهاي عراقي نيز مجدداً پالايشگاه آبادان و مراكز بارگيري نفت ايران را در بندر خارك بمباران كردند. به گفته راديو بغداد هواپيماهاي كوچك‌تر، شش پايگاه ايران را بمبارانكردند.

راديو اسرائيل: راديو تهران گزارش داد هواپيماهاي ايران ديشب منطقه قصرشيرين را كه به تصرف عراقيها درآمده، بمباران كردند. همچنين هواپيماهاي ايراني نيروهاي عراقي را در جنوب غربي ايرانبمباران كردند. طبق اظهار تهران تأسيسات نفت كركوك در شمال عراق به كلي ويران شده است. افسر ارشد بخش اطلاعات ارتش اسرائيل گفت: معلوم شد ايران از لحاظ نيروي دريايي بر عراقبرتري دارد، در حالي كه عراق نيروي زميني و زرهي زيادي را وارد ميدان كرده است... نيروي هواييايران بر نيروي هوايي عراق اندكي برتري دارد.

خبرگزاري يونايتدپرس: عراق ادعا كرد خسارات فراواني به پايگاههاي دريايي ايران در خرمشهروارد كرده است.  

روزشمار سياسي 6/7/59

ايران همچنان برمواضع گذشته خود مبني برادامه جنگ و رد هرگونهميانجيگري اصرار مي‌ورزد. عراق نيز با يك برخورد دو پهلو از يك سوتهديد مي‌كند كه براي تأمين شرايط مورد نظر تمام قوايش را وارد جنگخواهد كرد و از سوي ديگر براي به دست گرفتن ابتكار سياسي و تحتفشار قراردادن ايران، قطعنامه 479 شوراي امنيت را مي‌پذيرد و با پيشنهادآتش‌بس موافقت مي‌كند. در سطح بين‌المللي، 15 عضو شوراي امنيتپس از گذشت هفت روز تجاوز عراق به ايران، اولين قطعنامه خود را بدوناشاره به كشور تجاوزگر و لزوم عقب‌نشيني نيروهاي متجاوز به پشتمرزهاي بين‌المللي صادر كرده و خواستار توقف جنگ و توسل به اصولعدالت و حقوق بين‌المللي جهت حل اختلافات شده است. اين قطعنامهدر شرايطي به تصويب مي‌رسد كه ناتواني عراق براي دستيابي به يك هدفزودرس و پايان سريع جنگ مشخص شده و شركت در يك جنگ درازمدت در راستاي منافع عراق نبوده و احتمال پيروزي جمهوري‌اسلامي رادر پي خواهد داشت. بدين جهت جمهوري‌اسلامي قطعنامه را رد كرده است. اين در حالي است كه قدرتهاي بزرگ نيز از تصميمات سازمان‌ملل حمايت كرده‌اند. در بين قدرتهاي غربي، آمريكاييها سياستي دوگانه را دنبال مي‌كنند، آمريكااز يك سو با شركت فعال در تصويب قطعنامه 479 ايران را تحت فشار قرار داده و از سوي ديگر مي‌كوشد مواضع ظاهراً بي‌طرفانه خود را حفظ كرده، شوروي را عامل تحريك عراق و عامل ادامه جنگ قلمداد كند.

جمهوري‌اسلامي ايران ( اوضاع داخلي، مواضع و... )

رئيس مجلس شوراي اسلامي ( آقاي هاشمي ) در ديدار با سفير كره شمالي: اين جنگ راآمريكا از طريق دولت مزدور عراق به ما تحميل كرده است. ما مي‌خواهيم مردم عراق حكومت صدام را ساقط كنند. حجت‌الاسلام سيداحمد خميني در ملاقات با ياسر عرفات: ما با عراق نمي‌جنگيم، ما در حقيقت با امريكا مي‌جنگيم.... آنچه من از شما توقع دارم، اين است كه شما ( ياسر عرفات ) موضع خود را بدون هرگونه برخوردسياسي روشن بيان داريد... شما به هيچ وجه صلاحتان نيست حرف مذاكره و چيزهاي ديگر بزنيد كه يقين دارم نمي‌زنيد.

مهدي كمالي كاردار ايران در بيروت: ايران در صورت شكست در جنگ كه احتمال آن نمي‌رود، حوزه‌هاي نفتي خليج‌فارس را به آتش خواهد كشيد... چنانچه ديگر كشورها به كمك عراق نشتابند، اين كشور به هيچ‌وجه قادر نخواهد بود ايستادگي كند... ايران هرگونه مذاكره يا صلح با عراق را ردمي‌كند، زيرا ما اينك در موقعيت بهتري قرار داريم به علاوه توطئه صلح از سوي ايالات متحده و اتحادجماهير شوروي، از ترس آنها به خاطر از دست دادن منافع‌شان در اين منطقه ناشي مي‌شود.

مواضع و اقدامات ضدانقلاب

روزنامه نيويورك تايمز: ژنرالهاي ايراني كه پس از انقلاب از ايران گريخته‌اند، اطلاعات جنگيدر اختيار عراقيها قرار داده‌اند.

شاپور بختيار از ايرانيان خواست تا قبل از سروسامان دادن به جنگ با عراق، حكومت آيت‌اللهخميني را سرنگون سازند.

راديو صداي آزاد: همه مي‌دانند كه در جنگ دو عامل اساسي يعني آمادگي رزمي و آمادگي روحيضامن پاسداري و در نهايت پيروزي محسوب مي‌شود، دو عاملي كه ارتش ايران فاقد آن است، بنابرايناعزام سربازان ايران به جبهه جنگ چيزي جز اجراي حكم قتل عام آنها نيست.

عراق ( اوضاع داخلي، مواضع و... )

معاون‌نخست‌وزير عراق: ما چشم طمع به ايران ندوخته‌ايم، زيرا خاك و ثروتهاي ملي عراقبراي ملت عراق كافي است. امّا ناچاريم به خاطر برقراري صلح و حسن همجواري ميان ايران و كشورهاي منطقه و نشاندن حكمرانان ايران به جاي خود به جنگ بپردازيم.

وزير خارجه عراق: تا وقتي ايران با مرزهاي 1913 بين دو كشور موافقت نكرده، عراق آتش‌بسرا براي متوقف ساختن جنگ مرزي يك هفته‌اي با ايران نخواهد پذيرفت ( در موافقت‌نامه 1913 مرز دوكشور ساحل‌شرقي‌شط‌العرب است ). وي همچنين گفت: عراق نگران است كه حملات هوايي ايرانبه تأسيسات نفتي عراق در توانايي عراق براي جنگيدن وقفه ايجاد كند.

وزير دفاع عراق: ارتش عراق هنوز به طور كامل درگير نشده است. وزير دفاع عراق، عدنان خيراله، اتهامات ايران را مبني بر اين كه چند كشور عربي حوزه خليج‌فارس در كنار نيروهاي مسلح عراق مي‌جنگند، رد كرد.

نماينده دائمي عراق در سازمان‌ملل: آمريكا در وضع فعلي و با توجه به اين كه مدتها منتظرفرصت بوده است، احتمالاً در خليج‌فارس دخالت خواهد كرد، امّا عراق با دخالت بيگانه مقابلهخواهد كرد.. يكي از اهداف اساسيي ارتش عراق اين است كه ايرانيان را مجبور به عقب‌نشيني از تنگههرمز كند و از بسته شدن تنگه جلوگيري نمايد. اين اهداف طي روزهاي آينده به تحقق خواهد پيوست. سازمان بازاريابي نفت عراق اعلام كرد: صدور نفت تامرمت تأسيسات نفتي متوقف است و احتمالمرمت خرابيها تا پايان ضعيف است. در اثر خرابكاري در خط لوله‌اي كه نفت عراق رابه بندر تركيه در مديترانه منتقل مي‌كند، انتقال نفتمتوقف شده است. از طريق اين لوله، عراق سالانه 35 ميليون تن نفت خام به خارج صادر مي‌كرد.

تلاشهاي صلح

بيانيه دبيركل ملل متحد ( والدهايم ): در 22 سپتامبر پس از وقوع اولين برخورد، من از طرفينخواستم به جنگ خاتمه دهند. در همان روز به نمايندگان دو كشور پيشنهاد كردم از امكانات سازمانملل براي حل اختلافات استفاده كنند.

در 23 سپتامبر، از رئيس شوراي امنيت خواستم با توجه به تشديد برخوردها، يك جلسه مشورتيترتيب دهد. در 24 سپتامبر، پيامي كتبي به روساي ايران و عراق ارسال كردم و تقاضاي قبلي خود را تكراركردم. در غروب 24 سپتامبر، نماينده عراق وارد نيويورك شد و من چند نوبت با او گفتگو كردم. همچنينبا كاردار ايران و رئيس‌جمهور ايران تماس تلفني داشتم. در 25 سپتامبر، جوابي از رئيس‌جمهور عراق به دستم رسيد. در غروب 25 سپتامبر نمايندگان نروژو بلژيك تقاضاي تشكيل جلسه رسمي شوراي امنيت را ارائه دادند. اجلاس شوراي امنيت بعدازظهر امروز پس از جلسه كنفرانس اسلامي تشكيل مي‌شود. شوراي امنيت سازمان‌ملل متحد شب گذشته گفتگو پيرامون جنگ ايران و عراق را آغاز كرد.مك‌هنري، نماينده آمريكا در پاسخ تقاضاي عصمت كتاني، نماينده عراق كه درخواست تعويق اجلاسرا كرده بود، گفت: هيچ‌گونه تأخيري در اين مورد نبايد صورت بگيرد.

قطعنامه 479 شوراي امنيت، 28 سپتامبر ( 6/7/59 )

با توجه به اين كه دولتهاي عضو متعهدند در روابط بين‌الملل از تهديد يا كاربرد زور عليه تمامي تارضي يا استقلال سياسي هر دولتي خودداري كنند، و با توجه به اين كه طبق ماده 24 منشور شوراي امنيت، مسئوليت اوليه حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را برعهده دارد، با اظهار نگراني عميق درباره وضعيت رو به گسترش ميان ايران و عراق: 1 از ايران و عراق مي‌خواهد بلافاصله از توسل بيشتر به قوه قهريه بپرهيزند و اختلافات خود را مسالمت‌آميز طبق اصول عدالت و حقوق بين‌الملل حل نمايند. 2 از هر دو كشور مي‌خواهد هر‌‌گونه پيشنهاد ميانجيگري يا سازش يا توسل به سازمانهاي منطقه‌اي را كه مي‌تواند منشور را تسهيل سازد، بپذيرد. 3 از كليه كشورهاي عضو مي‌خواهد نهايت خويشتن‌داري رامراعات نمايند و از هر عملي كه منجر به افزايش برخورد شود، بپرهيزند. 4 از تلاشهاي دبيركل و پيشنهاد در مورد بهبود اين وضعيت پشتيباني مي‌كند. 5 از دبيركل مي‌خواهد ظرف 48 ساعت گزارشي به شوراي امنيت تسليم نمايد.

نمايندگان كشورهاي اسلامي كه در سازمان‌ملل متحد جلسه تشكيل داده بودند، نگراني خود را از اوضاع منطقه ابراز داشتند و موافقت كردند به ايران و عراق هيأت‌هاي حسن‌نيت اعزام كنند.

ياسر عرفات، ژنرال ضياالحق، رئيس كنفرانس اسلامي و حبيب شطي دبيركل كنفرانساسلامي با رئيس‌جمهور ( بني‌صدر ) ديدار و گفتگو كردند. در اين ديدار رئيس و دبيركل كنفرانساسلامي يادآور شدند كه جنگ ايران و عراق به تواناييهاي دو كشور و دنياي اسلام لطمه مي‌زند و خواستار پايان هرچه سريعتر آن شدند. رئيس جمهور گفت: تا بيرون راندن آخرين متجاوز از مرزهايخود با تمام قدرت به نبرد ادامه خواهيم داد و اجازه نمي‌دهيم مرزهاي ما مورد تجاوز قرار گيرد. تلاشهاي ديپلماتيك ياسرعرفات، رهبر ساف و ضياءالحق و حبيب شطي، دبيركل كنفرانساسلامي براي ميانجيگري بين عراق و ايران به جايي نرسيده است. علت عدم موفقيت آنها اين است كه رهبران دو كشور حاضر نيستند صحبتهاي يكديگر را بشنوند. رئيس جمهور و نخست‌وزير ايران در گفتگو با ياسر عرفات و ضياءالحق و شطي اظهار داشتند كه بين حق و باطل ميانجيگري معنا ندارد.

آقاشاهي نماينده سازمان كنفرانس اسلامي: هدف كميسيون صلح كنفرانس اسلامي ميانجيگرينيست، بلكه بررسي نظريات دو طرف و كمك به آغاز مذاكره ميان تهران و بغداد است. كشورهاي غيرمتعد در سازمان‌ملل با حمايت شوروي كوشيدند تا پايان ماموريت ضياءالحق، شوراي امنيت را از دست زدن به هرگونه اقدامي منصرف نمايند.

فيدل كاسترو رئيس جنبش عدم‌تعهد: وضع در خاورميانه بسيار خطرناك است.. وزير امورخارجه ما ( كوبا ) به ماموريت ميانجيگري ميان تهران و بغداد ادامه مي‌دهد... جنگ مي‌تواند حوادثناگواري براي كشورهاي در حال توسعه كه فاقد منابع نفتي هستند، ايجاد كند.

آقاي هاشمي رفسنجاني: ما جنگ را شروع نكرده‌ايم كه پيشنهاد آتش‌بس يا چيز ديگري از اينقبيل بدهيم يا بگيريم. اين عراق بوده كه تجاوز كرده و اولين كاري كه بايد بشود، اين است كه رفعتجاوز بشود و آنها را از تجاوزشان دست بردارند، بعد مسائلي كه بين ما مطرح است، قابل مذاكرهاست.

آقاي رجائي نخست وزير: ما به هيچ وجه بحث سياسي و مذاكره كسي را كه بخواهد ما را به مذاكره تشويق كند، نمي‌پذيريم.

نماينده عراق در سازمان‌ملل گفت كه دولتش پيشنهاد ميانجيگري را پذيرفته و وي اين موضوعرا به اطلاع رئيس شوراي امنيت رسانده است.

مواضع و اقدامات كشورها

معاون رئيس جمهور آمريكا: آمريكا همچنان در جنگ ايران و عراق بي‌طرف است. وي از دو كشور خواست هرچه زودتر به جنگ پايان دهند.

وزير جنگ آمريكا: واشنگتن آماده است براي تأمين منافع خود در خاورميانه به هر اقدامي، ازجمله عمليات نظامي دست بزند.

نماينده آمريكا در سازمان‌ملل ضمن ابراز نارضايتي از تعويق جلسه رسمي شوراي امنيت سازمان ملل گفت: بعضي از كشورها مي‌كوشند ديپلماسي را با استراتژي تطبيق نمايند. اين اظهار‌نظر به اينمعناست كه كشورهاي مزبور مي‌خواهند اقدامات سازمان‌ملل را تا پيروزيهاي بيشتر عراق در جنگ به تعويق اندازند.

هنري كيسينجر: پيروزي هريك از دو طرف درگير در جنگ ايران و عراق موجب بروز مشكلاتمختلفي براي منافع آمريكا مي‌شود. يك هيأت نظامي روسي قرار است براي يك ديدار سه روزه وارد اردن ‌شود. اين هيأت ازتأسيسات نظامي و پايگاههاي اردن كه ميگهاي عراق در آن نگهداري و تدارك مي‌شوند، ديدن خواهدكرد.

نخست‌وزير فرانسه: عراق هيچ‌كاري نمي‌كند جز پس ‌گرفتن خاك خود. وي ميانجيگري فرانسهرا در بحران ايران و عراق رد كرد. رئيس جمهور ايران: رئيس جمهور الجزاير گفته كه حمله عراق به ايران توطئه‌اي است بر ضدايران، ما اين را مي‌فهميم و تمام كوشش خود را براي كمك به شما به كار مي‌بريم.

منابع اردني: فرستاده رئيس‌جمهور الجزاير كه حامل پيامي براي صدام است، عازم بغداد شدهاست.

رئيس جمهور سوريه با شاه اردن و عربستان سعودي تماسهايي براي پايان دادن به جنگ عراق و جمهوري‌اسلامي برقرار مي‌سازد. از سوي ديگر، انورسادات به آمريكا پيشنهاد كرد و در صورت لزوم مي‌تواند از پايگاههاي نظامي مصر استفاده كند. حسين شاه اردن در تماس تلفني با صدام بار ديگر بر حمايت اردن از عراق تأكيد كرد. تيپ زرهي 19 اردن مركب از حداقل 40 تانك كه در مرز اردن عراق مستقر بود، براي كمك به نيروي زميني عراق وارد خاك اين كشور شد.

شيخ زائد آل‌نهيان، رئيس امارات متحد عربي در ديدار با سفير ايران در كويت: ما به هيچ يك از طرفين درگيري كمك نظامي و تداركاتي نخواهيم كرد و در عوض حاضريم تمامي امكانات اقتصادي و انساني خود را در صورت پايان زد و خورد در اختيار طرفين قرار دهيم.

بگين نخست‌وزير اسرائيل: اسرائيل بايد در تعيين موضع خود نسبت به جنگ عراق و ايراناحتياط به خرج دهد. اكثر اعضاي پارلمان اسرائيل عقيده دارند كه اختلاف اسرائيل و اعراب در مقابل اختلافات ايران و عراق در درجه دوم اهميت است.

معاون وزير جنگ اسرائيل: اسرائيل مي‌تواند موشكهاي دريا به دريا و مهمات توپخانه به ايرانارسال كند، ولي ايران بايد نخست پشتيباني خود را از شيخهاي فلسطين متوقف سازد.

خانم گاندي از ايران و عراق خواست به جنگ پايان دهند. سفير جمهوري دمكراتيك خلق كره در ديدار با آقاي هاشمي رفسنجاني: با توجه به اعلام حمايتهايي كه از عراق در اين جنگ شده، مشخص مي‌شود كه عراق در خط آمريكا عمل مي‌كند و ما با مردم ايران هستيم.

فيدل كاسترو: اين جنگ، وحدت نيروهايي را كه عليه امپرياليسم و تجاوز صهيونيستي اقداممي‌كنند، به هم مي‌زند و هر دو كشور را تضعيف مي‌كند.

سازمان انقلاب اسلامي جزيره‌العرب: جنگي كه رژيم بعث عراق به جمهوري‌اسلامي ايرانتحميل كرد، يك نقشه آمريكايي براي ضربه زدن به انقلاب‌اسلامي است. كنفرانس شوراي صلح جهاني در صوفيه كه متمايل به مسكو است، ايران و عراق را دعوت به قطع پيكارهاي مسلحانه كرد.

مسائل خليج‌فارس و اقتصاد بين‌الملل

تاچر به كارتر گفت: بريتانيا آماده است در كنفرانسي كه براي كسب اطمينان از ادامه جريان نفت از تنگه هرمز در دهانه خليج‌فارس تشكيل مي‌شود، شركت جويد.

ساندي تايمز: غرب نياز به تضمين عبور آزاد محموله‌هاي نفت از تنگه هرمز در بلند‌مدت دارد. تشكيل نيروي دريايي ويژه كه در آن كشورهاي مختلف شركت داشته باشند، يكي از راه‌حلهاي احتمالياست.

سازمان بين‌المللي انرژي عنوان كرد كه جنگ در دهانه خليج‌فارس باعث به تعليق در آمدن ارسالروزانه 2 ميليون بشكه نفت عراق و 700000 بشكه نفت ايران شده است. از سوي ديگر، محافل اقتصادي ژاپن نگراني خود را از جنگ ايران و عراق ابراز داشته‌اند. ژاپن با ذخيره 10 روز نفت وابستگي زيادي به نفت حوزة خليج‌فارس دارد و در مقابل بسته‌شدن تنگه هرمزآسيب‌پذير است.

راديو لندن: جنگ ايران و عراق خلاف اين نظريه را ثابت مي‌كند كه كشورهاي عمده توليده‌كنندهنفت فقط به منافع خود مي‌انديشند و نفت را به ميزاني كه متناسب با نيازمنديهاي خود است، توليدمي‌كنند و از درگيري در جنگهايي كه به منافع آنها لطمه خواهد زد، خودداري خواهند كرد.

ديويد راكفلر: توقف صادرات 5/3 ميليون بشكه‌اي نفت ايران و عراق، خوشبختانه زمانيصورت مي‌گيرد كه ذخاير نفت براي تأمين نيازهاي جهان با قيمت كنوني كاملاً كافي است.

تحليلها و تفسيرها

خبرگزاري فرانسه: در هفتمين روز جنگ، صدام يك آتش‌بس‌فوري و آغاز مذاكره را با سه هدفپيشنهاد كرد: از يك طرف او مي‌خواهد به جامعه بين‌المللي كه خواستار قطع فوري جنگ شده، پاسخ دهد. ثانياً به دنبال راهي براي پايان جنگ است تا مسئوليت عواقب آن را به عهده نگيرد. ثالثاً هدف اوپيشگيري از دخالت بيگانگان به بهانه تضمين عبور نفت است.

خبرگزاري فرانسه به نقل از روزنامه كويتي الراي العام: خودداري تهران از ميانجيگري به اين معناست كه به اين اختلاف جنبه بين‌المللي داده تا بالاخره به يك قرارداد يالتاي نفتي ميان شرق و غرب منجر شود. روزنامه السياسه: عراق به كمك ارتش منظم خود و با يك ديپلماسي كه حمايت مجامع بين‌الملليرا به نفع خود برانگيخته، و به دليل ثبات داخلي، جنگ را برده است. ادامه اين جنگ را به ضرر ايراناست، زيرا اوضاع داخلي اين كشور كاملاً آشفته و مناسبات خارجي‌اش روزبه‌روز خراب‌ترمي‌شود.

راديو لندن: محافل ديپلماتيك مي‌گويند روسها و آمريكاييها هر قدر با يكديگر مخالفت ورزند، مع‌الوصف به مجرد بروز بحراني كه آنها خودشان به وجود نياورده باشند و در عين حال تعادل بين‌المللي را به مخاطره افكند، راه مذاكره و تفاهم را پيش مي‌گيرند. جنگ ايران و عراق از اين نوعموارد است.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/06