1360.01.17: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان = روزشمار جنگ سال 1360 |نام = 1360.01.17 |نام دیگر= هفده فروردین |روز= 17 فروردین 1360 |تاریخ شمسی= 1360.01.17 |تاریخ میلادی= 6 آوریل 1981 |تاریخ قمری= 1 جماد‌ی‌الثانی 1401 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1361.01.17</div>...» ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۱۲۲: | سطر ۱۲۲: | ||
7. به موازات نبردهای نظامی ایران و عراق در مناطق جنوب و غرب کشور، درگیری‌های مسلحانه گروه‌های سیاسی مخالف نظام با رزمندگان و نیروهای نظامی و انتظامی، در مناطقی از شمال‌غرب کشور در جریان است. گروه‌های مسلح غیرقانونی فراتر از درگیری‌های رودررو و مسلحانه به مین‌گذاری نیز روی آوردند. همچنین امروز، تعدادی از اعضای حزب رزگاری در عملیات سپاه در اورامانات کشته یا اسیر شدند. انفجار مین در مناطقی از آذربایجان‌غربی نیز موجب شهادت تعدادی غیرنظامی شد. | 7. به موازات نبردهای نظامی ایران و عراق در مناطق جنوب و غرب کشور، درگیری‌های مسلحانه گروه‌های سیاسی مخالف نظام با رزمندگان و نیروهای نظامی و انتظامی، در مناطقی از شمال‌غرب کشور در جریان است. گروه‌های مسلح غیرقانونی فراتر از درگیری‌های رودررو و مسلحانه به مین‌گذاری نیز روی آوردند. همچنین امروز، تعدادی از اعضای حزب رزگاری در عملیات سپاه در اورامانات کشته یا اسیر شدند. انفجار مین در مناطقی از آذربایجان‌غربی نیز موجب شهادت تعدادی غیرنظامی شد. | ||
نیروهای سپاه پاسداران در عملیاتی وسیع در اورامانات موفق شدند با پاک‌سازی این مناطق که محل نفوذ گروه‌های ضدانقلاب به‌خصوص حزب رزگاری بود، عرصه را بر مهاجمان مسلح تنگ کنند. در این درگیری تعدادی از عناصر مسلح ضدانقلاب کشته شدند و عده‌ای از آنها به اسارت پاسداران درآمدند. حزب رزگاری از احزاب حامی رژیم پهلوی است که با وقوع انقلاب، نیروهای کرد را از عراق وارد مناطق ایران کرد و به عملیات مسلحانه علیه انقلاب اسلامی دست زد. شایان ذکر است به‌لحاظ سیاسی و نظامی شهر مریوان محل اصلی نفوذ و تأثیر این حزب می‌باشد. | نیروهای سپاه پاسداران در عملیاتی وسیع در اورامانات موفق شدند با پاک‌سازی این مناطق که محل نفوذ گروه‌های ضدانقلاب به‌خصوص حزب رزگاری بود، عرصه را بر مهاجمان مسلح تنگ کنند. در این درگیری تعدادی از عناصر مسلح ضدانقلاب کشته شدند و عده‌ای از آنها به اسارت پاسداران درآمدند. حزب رزگاری از احزاب حامی رژیم پهلوی است که با وقوع انقلاب، نیروهای کرد را از عراق وارد مناطق ایران کرد و به عملیات مسلحانه علیه انقلاب اسلامی دست زد. شایان ذکر است به‌لحاظ سیاسی و نظامی شهر مریوان محل اصلی نفوذ و تأثیر این حزب می‌باشد. | ||
با اجرای عملیات متهورانه نیروهای بسیج عشایری در مریوان و با کمک نیروهای سپاه پاسداران و ارتش دو دهکده یوسف‌لی و لوی‌علیا که تحت‌کنترل نیروهای طرف‌دار ارتش عراق بود پس از ۴۸ ساعت نبرد به تصرف نیروهای ایرانی درآمد. خزائی از مسئولان بسیج مستضعفین درمورد این عملیات گفت: «عشایر ایتوند نقش بسزایی در این درگیری داشتند و تلفات سنگینی به دشمن وارد آوردند، بدون آنکه خود تلفات چندانی داشته باشند.» | با اجرای عملیات متهورانه نیروهای بسیج عشایری در مریوان و با کمک نیروهای سپاه پاسداران و ارتش دو دهکده یوسف‌لی و لوی‌علیا که تحت‌کنترل نیروهای طرف‌دار ارتش عراق بود پس از ۴۸ ساعت نبرد به تصرف نیروهای ایرانی درآمد. خزائی از مسئولان بسیج مستضعفین درمورد این عملیات گفت: «عشایر ایتوند نقش بسزایی در این درگیری داشتند و تلفات سنگینی به دشمن وارد آوردند، بدون آنکه خود تلفات چندانی داشته باشند.»<ref>روزنامه کیهان، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۲.</ref> | ||
درپی انفجار مین در جاده پادگان جلدیان به صوفیان در استان آذربایجان‌غربی که موجب شهادت ۱۲ نفر شد، معاون سیاسی استاندار آذربایجان‌غربی بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه با انتقاد شدید از گروه‌های تروریست و تشبیه اقدامات گروه‌های مسلح ضدانقلاب کردستان و آذربایجان‌غربی به ارتش بعث عراق، آمده است: «آیا حمایت از خلق کرد یعنی کشتن زنان و کودکان آنان؟ امروز، چهره پلید این خائنین بر همه عریان شده است، مردم مسلمان کرد دیگر فریب توطئه‌های ضدانقلاب را نخواهند خورد و این اولین جنایت نیست، هنوز هستند در بیمارستان‌ها فرزندانی از برادران و عزیزان کرد و عجم که در انفجارات مین دست و پای خود را از دست داده‌اند. مردم مسلمان کرد، دمکرات و کومه‌له را دشمنان واقعی خود می‌دانند.» در ادامه این بیانیه از مردم کرد خواسته شد که با همراهی نهادهای انقلاب به انقلابی دیگر دست بزنند و در مقابل فساد، کشتار و ترور هم‌وطنان در این نواحی بایستند. | درپی انفجار مین در جاده پادگان جلدیان به صوفیان در استان آذربایجان‌غربی که موجب شهادت ۱۲ نفر شد، معاون سیاسی استاندار آذربایجان‌غربی بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه با انتقاد شدید از گروه‌های تروریست و تشبیه اقدامات گروه‌های مسلح ضدانقلاب کردستان و آذربایجان‌غربی به ارتش بعث عراق، آمده است: «آیا حمایت از خلق کرد یعنی کشتن زنان و کودکان آنان؟ امروز، چهره پلید این خائنین بر همه عریان شده است، مردم مسلمان کرد دیگر فریب توطئه‌های ضدانقلاب را نخواهند خورد و این اولین جنایت نیست، هنوز هستند در بیمارستان‌ها فرزندانی از برادران و عزیزان کرد و عجم که در انفجارات مین دست و پای خود را از دست داده‌اند. مردم مسلمان کرد، دمکرات و کومه‌له را دشمنان واقعی خود می‌دانند.» در ادامه این بیانیه از مردم کرد خواسته شد که با همراهی نهادهای انقلاب به انقلابی دیگر دست بزنند و در مقابل فساد، کشتار و ترور هم‌وطنان در این نواحی بایستند. <ref>خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۹، ارومیه - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | ||
== گزارش- 8 == | |||
8. ستاد مرکزی سپاه پاسداران امروز، در نامهای به استانداری کردستان، فرمانده و قائم‌مقام سپاه پاسداران استان کردستان را معرفی کرد. براساس اعلام دفتر هماهنگی مناطق که زیر نظر ستاد کل سپاه پاسداران عمل می‌کند، در نامهای با امضای یوسف کلاهدوز، فرماندهی سپاه کردستان تعیین شد. متن نامه بدین‌شرح است: «بدین‌وسیله به اطلاع می‌رساند که برادر محمودرضا امینی به سمت فرماندهی و برادر رسول یاحی به سمت قائم‌مقام سپاه پاسداران استان کردستان منصوب شده‌اند، لذا از کلیه مقامات محترم کشوری و لشکری استان، انتظار همکاری صمیمانه با برادران فوق‌الذکر را دارد.» <ref>سند شماره ۶۱۸۴۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (دفتر هماهنگی مناطق) به استانداری کردستان، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
== گزارش- 9 == | |||
9. دو روز پس از اجرای عملیات هوایی جنگنده‌های ایران علیه پایگاه الولید خبرگزاری عراق به نقل از بیانیه نظامی ارتش بعث تأیید کرد که هواپیماهای ایرانی یک پایگاه هوایی این کشور را در نزدیکی مرز سوریه بمباران کردند، اما عراق با ناچیز جلوه‌دادن خسارات واردشده و همچنین متهم‌کردن سوریه به خیانت به اعراب، سعی کرد حادثه پیش‌آمده و خسارات ناشی‌از آن را بی‌اهمیت جلوه دهد. | |||
ستاد فرماندهی ارتش عراق در اطلاعیه‌ای، ضمن تأیید گزارش‌های اخیر ایران درباره بمباران هوایی پایگاه الولید در خاک عراق تلاش کرد تا عملیات هوایی ایران را ناچیز جلوه دهد. به همین منظور، ۳ پایگاه بمباران‌شده را یک پایگاه معرفی کرد و سپس مدعی شد که هواپیماهای عمل‌کننده از سوریه وارد حریم هوایی عراق شده‌اند. <ref>روزنامه میزان، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۸.</ref> | |||
درهمین‌زمینه، مطبوعات بغداد نیز امروز، دمشق را به دخالت در حمله هوایی جنگنده‌های ایرانی به اعماق خاک عراق متهم کردند. نشریه الجمهوریه نوشت: «هواپیماهای فانتوم ایران که به فرودگاه‌های ایالت غربی عراق در مرزهای عراق و سوریه حمله کرده‌اند از سوریه پرواز کرده بودند و به‌محض آنکه دفاع ضدهوایی عراق آنها را وادار به فرار کرد به‌سمت سوریه عقب‌نشینی نمودند. رژیم سوریه دیگر به آموزش عوامل رژیم فارس و تأمین انواع تجهیزات نظامی دشمن اکتفا نکرده و خیانت را تا آنجا رسانده است که به بمب‌افکن‌های ایرانی اجازه می‌دهد از خاکش به تأسیسات عراقی حمله کنند.» روزنامه الثوره (چاپ بغداد) نیز مدعی شد که رژیم سوریه با قراردادن تمامی بنیه سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در خدمت ایران، کاملاً با مواضع این کشور همگام است. <ref>خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۲، بغداد - خبرگزاری فرانسه، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
== گزارش- 10 == | |||
10. رئیس‌جمهور در دیدار با رهبر انقلاب اسلامی درباره وضعیت جبهه‌های جنگ و آخرین تحولات و مسائل درمورد پایان‌دادن به جنگ به امام خمینی گزارش داد. امروز همچنین در جلسه شورای‌عالی دفاع پیشنهادهای هیئت رسیدگی‌کننده به جنگ سازمان کنفرانس اسلامی بررسی و پاسخ ایران به این پیشنهاد اعلام شد. | |||
در دیدار ریاست‌جمهوری با امام خمینی که حجت‌الاسلام حاج سیداحمد خمینی نیز حضور داشت، پیشنهادهای هیئت حل اختلاف مطرح و بررسی شد. ابوالحسن بنی‌صدر در پاسخ به این سؤال که آیا پیشنهادهای حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، به امام اطلاع داده شد؟ اظهار کرد: «بله، همین پیشنهادات را برای ایشان خواندم و جوابی که تهیه کرده بودم [را نیز] برای امام خواندم، پسند فرمودند و عصر امروز هم این مسائل را در شورای‌عالی دفاع طرح می‌کنیم و سپس اعلام خواهد شد.» <ref>خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۷، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۱، تهران - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
امروز همچنین جلسه شورای‌عالی دفاع به ریاست ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و با حضور محمدعلی رجایی نخست‌وزیر، مصطفی چمران نماینده امام در شورای‌عالی دفاع، تیمسار فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک، مرتضی رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کمال خرازی مسئول ستاد تبلیغات شورای‌عالی دفاع در تهران تشکیل شد. | |||
در این جلسه ضمن بررسی وضع کلی جبهه‌های جنگ، درباره پیشنهادهای هیئت ۸ نفری رسیدگی‌کننده به جنگ ایران و عراق، بحث و تبادل‌نظر شد. در پایان جلسه بنی‌صدر درباره مسائل مطرح‌شده در جلسه گفت: «پیشنهادات هیئت ۸ نفری و پاسخ ما خوانده و تصویب شد. آنها پیشنهاد داده بودند که آتش‌بس بشود، تعیین حدود بشود و قوای عراق برگردد به آن حدود و بعد دادگاه تشکیل بشود و به منشأ تجاوز رسیدگی بشود. اینها ازنظر ما ابهاماتی داشت و ما باید روشن حرفمان را بزنیم.» بنی‌صدر درمورد دیدگاه‌های ایران در پاسخ به هیئت رسیدگی‌کننده خاطرنشان کرد: «اولاً مرزها معین شده و به امضای طرفین در سال ۱۹۷۵، رسیده است و عراق می‌تواند به همین مرزها عقب‌نشینی کند. آتش‌بس و عقب‌نشینی اجزای تفکیک‌ناپذیر یک تصمیم‌اند و باید باهم انجام بپذیرند. زمان آن را متخصصین نظامی در حداقل مدت، معین خواهند کرد و دادگاه هم که تشکیل می‌شود باید تعیین متجاوز کند و به نتایج این تجاوز رسیدگی کند.» <ref>خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۸، ۱۸/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲، تهران - خبرگزاری پارس، ۱۸/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
== گزارش- 11 == | |||
11. نخست‌وزیر در پاسخ به اطلاعیه عمومی رئیس‌جمهوری درباب فعالیت‌هایی درخصوص جنگ تحمیلی که روز 12 فروردین‌ماه منتشر شده بود، امروز، در نامهای لزوم خودداری رئیس‌جمهور از طرح موارد اختلافی در جامعه را باتوجهبه فرمان امام در تاریخ ۲۵/۱۲/۱۳۵۹، یادآور شد. | |||
ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور، در روز ۱۲فروردین1360، با انتشار یک اطلاعیه عمومی خطاب به مسئولان دولتی توجه عملی به فرماندهی خود در امور جنگ و قائل‌بودن صلاحیت انحصاری برای شخص خود در اجرای مصوبات مربوط به جنگ ازسوی شورای عالی دفاع را خواستار شد. | |||
محمدعلی رجایی نخست‌وزیر امروز، در پاسخ به اطلاعیه مذکور نامهای برای رئیس‌جمهور ارسال کرد. در این نامه که پرده از اختلاف‌های هیئت دولت با ریاست‌جمهوری در سیاست خارجی و امور تبلیغاتی مرتبط با جنگ برمی‌دارد، آمده است: «عطف به نامه مورخ ۱۲/۱/۱۳۶۰ و اطلاعیه رادیویی مورخ ۱۲/۱/۱۳۶۰، به استحضار می‌رساند طبق بند هـ قسمت سوم اصل ۱۱۰ قانون اساسی، وظیفه و اختیار فرماندهی کل قوا و شورای‌عالی دفاع دررابطه‌با جنگ و صلح به شرح زیر است: اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها به پیشنهاد شورای‌عالی دفاع و بند ۵ فرمان مورخ ۲۵/۱۲/۵۹ رهبر انقلاب حضرت امام خمینی نیز تأکید شده به مسائل مربوط به دفاع در شورای‌عالی دفاع مطرح و رسیدگی می‌شود، پس از تصویب، تصمیم در اجرا با فرماندهی کل قوا خواهد بود. استنباط دولت این است که موارد فوق دربرگیرنده سیاست خارجی و تبلیغاتی دولت و مملکت دررابطه‌با جنگ نیست. به‌نظر می‌رسد اصولاً دولتی که وزارت خارجه داشته، بودجه و تدارکات جنگ را عهده‌دار است و درواقع تمام مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جنگ را تحمل می‌کند، نمی‌تواند نسبت به سیاست و سرنوشت جنگ و صلح بی‌تفاوت باشد، خصوصاً اینکه نهادی که مجاز به مداخله در سیاست خارجی است، یعنی وزارت خارجه، یک نهاد دولتی است و رادیو و تلویزیون که عمده‌ترین وسیله تبلیغاتی است و زیر نظر شرکت قوای سه‌گانه اداره می‌شود و وزارت ارشاد که کار تبلیغات دولت را به‌عهده دارد، زیر نظر هیئت دولت و اینجانب انجام وظیفه می‌نمایند.» رجایی در ادامه یادآور شده که واضح است فرمانده کل قوا و شورای‌عالی دفاع نیز نظر به وظیفه اداره جنگ باید درزمینه سیاست جنگی و تبلیغاتی دولت طرف مشورت و تبادل‌نظر قرار گرفته و هماهنگی کامل به‌وجود آید. لازم به تذکر است که اگر استنباط شما از وظایف شورای‌عالی دفاع، همان مواردی باشد که امام در فرمان تشکیل شورای‌عالی دفاع قبلی متذکر شده بودند، باید توجه داشت که شورای مزبور باتوجهبه ترکیب خاصش وظایف بیشتری را عهده‌دار بود و قانون اساسی به شورای‌عالی دفاع چنان اختیاراتی را تفویض نکرده است. در خاتمه تقاضا دارد باتوجهبه فرمان ۲۵/۱۲/۱۳۵۹ امام برای جلوگیری از طرح موارد اختلاف در جامعه از دادن اطلاعیه در این قبیل موارد خودداری کرده و ازطریق مکاتبات اداری و درصورت لزوم نظرخواهی از شورای نگهبان درمورد تفصیل وظایف و اختیارات قانونی شورای‌عالی دفاع مسئله را حل‌و‌فصل کنند.*** <ref>سند شماره ۲۵۰۹۲۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفتر نخست‌وزیری، ۱۷/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲.</ref> | |||
== گزارش- 12 == | |||
12. رسانه‌های خارجی با تحلیل‌ها و گزارش‌هایی درباره جنگ ایران و عراق، موضع دو طرف درگیر جنگ درمورد صلح و خاتمه جنگ را بررسی کردند. روزنامه الوطن (چاپ کویت) صلح را دور از دسترس ندانست و شرایط دو طرف را از نگاه خود تقریر کرد. رادیو لندن نیز با بررسی عملکرد هیئت صلح، از پیشنهاد این هیئت به‌عنوان تنها طرح عملی برای پایان جنگ نام برد. در مقابل، رادیو اسرائیل جنگ را تمام‌نشدنی و صلح را دور از دسترس خواند. | |||
به گزارش امروز روزنامه کویتی الوطن، ایران و عراق مذاکرات غیرمستقیم خود تحت‌نظارت هیئت حسن نیت سازمان کنفرانس اسلامی را آغاز کردند. این روزنامه مدعی شد که هیئت حسن نیت در جریان دیدارهای اخیر خود از کشورهای ایران و عراق به پیشرفت محسوسی دست یافت و توافق ایران و عراق را درمورد شرایط شش‌گانه پیمان صلح به دست آورد. روزنامه الوطن مدعی شد که ایران برای اولین‌بار پذیرفته است که مسئله آتش‌بس را بدون عقب‌نشینی نیروهای عراقی از مناطق اشغالی داخل خاک این کشور بررسی کند. بااین‌حال روزنامه مذکور موضع صدام در قبال صلح را افراطی و در مغایرت با موضع ملایم رهبران ایران ارزیابی کرد. به نوشته این روزنامه، میانجیگران اسلامی پیشنهاد تشکیل یک کمیته ویژه نظارت بر آتش‌بس را مطرح کردند که گفته می‌شود صدام حسین با آن موافقت کرد، اما این تضمین را هم خواست که ایران به نیروهای وی پس از عقب‌نشینی حمله نکند. وی همچنین از میانجیگران خواست از ایران تعهد گرفته شود که به شهرهای عراق و شهرهایی که عراق از ایران تصرف کرده، در خلال عقب‌نشینی نیروهای عراقی حمله نکند. الوطن مفاد شش‌گانه موافقت‌نامه را بدین شرح اعلام کرد: | |||
١. غیرقابل‌‌قبول بودن تصرف اراضی دیگران ازطریق غلبه نظامی. | |||
٢. آزادی کشتیرانی در شط‌العرب برای ایران و عراق. | |||
٣. عادی‌شدن روابط دو کشور و خودداری آنان از مداخله در امور داخلی یکدیگر. | |||
٤. اعاده حاکمیت عراق بر مناطق سیف‌سعد و زین‌القوس که قبل از آغاز جنگ به‌دست نیروهای ایران اشغال شده است. | |||
٥. تشکیل یک نیروی نگهدارنده صلح برای نظارت بر آتش‌بس. | |||
٦. ادامه مذاکرات غیرمستقیم ازطریق میانجی‌های اسلامی برای تعیین ماهیت روابط آینده دو کشور. | |||
به گزارش این نشریه عرب‌زبان، وضعیت آینده شط‌العرب (اروندرود) و سه جزیره خلیج‌فارس از موارد مورد اختلاف دو طرف می‌باشد که همچنان باقی است. <ref>خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲، کویت - آسوشیتد پرس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
رادیو لندن، در گزارشی با اشاره به کوشش‌های جاری بین‌المللی برای پایان‌بخشیدن به جنگ ایران و عراق به نقل از جان رنر مفسر خود، که وضع فعلی گروه‌های مختلفی که برای استقرار آتش‌بس ایران و عراق در تلاش هستند را بررسی کرده، گفت: کمیته صلح غیرمتعهدها در جریان گردهمایی گذشته کشورهای غیرمتعهد در ماه فوریه، تشکیل شد و اعضای آن عبارت‌اند از وزرای امور خارجه کشورهای هند، زامبیا، کوبا و رهبر جناح سیاسی سازمان آزادی‌بخش فلسطین. قرار است کمیته مذکور شنبه آینده، به تهران برود، اما هنوز نشانه‌هایی از پیشنهادهایی که همراه خواهند داشت در دست نیست. کمیته غیرمتعهدها یکی از سه هیئت بین‌المللی است که درحال‌حاضر برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق تلاش می کند و تنها کمیته‌ای است که تاکنون به ایران سفر نکرده است. <ref>همان، ص۱ ضمیمه، رادیو لندن، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
در ادامه گزارش رادیو لندن آمده است، با آغاز جنگ کورت والدهایم دبیرکل سازمان ملل، اولاف پالمه نخست‌وزیر سابق سوئد و رئیس حزب سوسیال دمکرات سوئد که رهبری اپوزیسیون پارلمان این کشور را هم به‌عهده دارد و درعین‌حال عضو برجسته بین‌الملل سوسیالیست نیز است را به‌عنوان نماینده ویژه خود در این مسئله تعیین کرد و تا فروردین‌ماه ۱۳۶۰، پالمه سه مرتبه به ایران و عراق رفت بدون آنکه نتیجه محسوسی به دست آورد. وی در تلاش بود که در منطقه مورد اختلاف اروندرود آتش‌بسی بین دو کشور ترتیب دهد تا بدین‌وسیله حدود ۷۰ کشتی بازرگانی درگیر در این رودخانه بتوانند به سلامت از مهلکه نجات پیدا کنند. اولاف پالمه منتظر اقدامات صلح‌جویانه سایرین ماند تا برای چهارمین‌بار به منطقه عزیمت کند. سومین هیئت صلح بین‌المللی، هیئتی است که سازمان کنفرانس اسلامی آن را تشکیل داد و تنها هیئتی است که طرح‌های ویژه‌ای را به‌طور عملی برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق مطرح کرده است. <ref>همان، ص۱ ضمیمه، رادیو لندن، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
به گزارش ماهنامه میدل ایست (چاپ لندن)، اولاف پالمه فرستاده ویژه سازمان ملل برای میانجیگری در جنگ ایران و عراق، گفت که پیشرفت‌هایی دراین‌زمینه به دست آمده است. وی در مصاحبه با ماهنامه میدل‌ایست در پاسخ به این سؤال که منظور شما از این حرف که هنوز اوضاع برای عقد یک صلح مساعد نیست، چه بود؟ گفت: «هدف من از سفر نخست، شنیدن سخنان طرفین بود. هدف از دومین سفر این بود که درباره اصول صلح بحث و مشورت شود و ما درمورد این امر کاملاً توافق حاصل کردیم. منظور از سومین سفر آن بود که درباره کاربرد این اصول به گفت‌و‌شنود بپردازیم و طی آن عمیقاً وارد مسائل عمده شویم. من در سفر بعدی خود ناگزیزم رئوس کلی یک طرح جامع را نیز همراه خود ببرم. من روی این طرح کار کرد‌ه‌ام. اختلاف بنیادی بسیار عظیم است. عواطف ناشی‌از جنگ نیز وسیع است. ازاین‌رو هنوز زمان عقد قرارداد صلح فرا نرسیده است. ولی من مطمئن هستم که زمان آن فرا خواهد رسید.» وی در جواب به این پرسش که عناصر عمده برای شکست این بن‌بست کدام است؟ اظهار کرد: «ما کماکان سرگرم بحث و تعاطی‌نظر و تبادل سند هستیم. مع‌هذا اصولی که یک توافق وسیع را تضمین می‌کند به‌طورکلی عبارت‌اند از: ۱. عدم غصب اراضی با توسل به‌زور؛ ۲. عدم مداخله یک کشور در امور داخلی کشور دیگر، این نکته بسیار حائز اهمیت است، زیرا این منازعه ازسوی هردو طرف آغاز شد و هریک دیگری را متهم می‌کرد که می‌خواهد رژیم وی را سرنگون کند؛ ۳. اصل آزادی کشتیرانی که شامل تنگه هرمز و شط‌العرب می‌گردد.» | |||
وی همچنین در پاسخ به این سؤال که باتوجهبه اینکه تلاش‌های شما تاکنون موفقیت چندانی به‌بار نیاورده است، چه چیزی باعث می‌شود فکر کنید که به هدف‌های بزرگ‌تری با موفقیت نائل خواهید شد؟ ابراز کرد: «من می‌توانم روش‌ها و پیشنهادهایی را ارائه دهم، لیکن هرگز نمی‌توانم اراده سیاسی برای خاتمه جنگ را تدارک ببینم. چنین چیزی با اراده هردو طرف مخاصمه امکان‌پذیر است. من تنها می‌توانم باتوجهبه این واقعیت کار را شروع کنم که هردو طرف همواره از من خواسته‌اند که به کشورهایشان مجدداً سفر کنم و دبیرکل سازمان ملل نیز از من می‌خواهد که به مأموریتم ادامه دهم و من نیز خود مایل به ادامه کار هستم.» <ref>اداره کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد اسلامی، بررسی مطبوعات جهان، شماره ۱۹، ۱۷/۱/۱۳۶۰، صص ۹ - ۵، ماهنامه میدل ایست (چاپ لندن)، آوریل ۱۹۸۱.</ref> | |||
به گزارش رادیو لندن، حبیب شطی نماینده هیئت صلح اسلامی، چند روز پیش برای مذاکرات بیشتر درباره یک طرح جدید صلح به ایران و عراق سفر کرد. مطابق طرح جدید برای برقراری آتش‌بس، نیروهای عراق تحت‌نظارت یک سپاه اسلامی عقب‌نشینی خواهند کرد و یک دادگاه اسلامی به‌منظور تعیین مسئول آغاز جنگ بین ایران و عراق تشکیل خواهد شد. گفتنی است هیچ‌یک از دو دولت ایران و عراق طرح مزبور را رد نکردند، اما مقامات دو کشور به‌طور علنی اعلام کردند که هنوز پذیرای آشتی نیستند. صدام حسین به این هیئت گفت که سربازان عراق تازمانیکه خواسته‌های این کشور برآورده نشود، عقب‌نشینی نخواهند کرد. درخواست اصلی عراق حاکمیت تمام و کمال بر سراسر اروندرود است، اما یکی از شرایط ایران برای صلح این است که مرزهای بین این دو کشور به مفاد قرارداد ۱۹۷۵ الجزیره بازگردد. <ref>خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲ ضمیمه، رادیو لندن، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
رادیو اسرائیل نیز در تحلیلی پیشنهاد هیئت صلح اسلامی را مورد واکاوی قرار داد. به بیان رادیو اسرائیل حکومت‌های عراق و ایران که تا چندی پیش صحبت از صلح را نشدنی و همه چیز را منوط به میدان جنگ می‌کردند این‌بار با واهمه از مشکلات و مسائل داخلی به تلاش‌های بین‌المللی برای اتمام جنگ روی خوش نشان دادند. این رسانه مدعی شد در ایران اختلاف‌های داخلی میان رهبران سیاسی و در عراق ترس صدام از آینده جنگ و خیزش اقلیت‌ها و قومیت‌ها منجر به تغییر رویکرد دو کشور در قبال مسئله صلح و آتش‌بس شده است. <ref>همان، صص ۵ و ۶ ضمیمه، رادیو اسرائیل، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
درحالی‌که رادیو اسرائیل همچون دولت متبوع خود تمایلی به پایان جنگ ایران و عراق ندارد، ورود سپاه اسلامی را درواقع ورود سپاه عربی تلقی کرد و با مقایسه وضعیت لبنان در ورود نیروهای صلح بین‌العربی سرنوشت نگران‌کننده لبنان را پیش روی ایران قرار داد و درحالی‌که مصرانه معتقد است ایران زیر بار صلح نخواهد رفت، اعلام کرد: «به‌هرحال، ایران درصورت موافقت و اجرای این پیشنهادات به‌طرف سرنوشتی پیش خواهد رفت که آینده آن مطلقاً معلوم نیست و می‌شود این را گفت که هیچ وطن‌پرست ایرانی حاضر نخواهد شد که خاک کشورش به‌وسیله نیروهای بین‌العربی یعنی به‌وسیله اعراب به هر شکل از اشکال اشغال بشود.» <ref>همان، ص۶ ضمیمه، رادیو اسرائیل، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
== گزارش- 13 == | |||
13. عراق که در جنگ با ایران به کمک‌های اقتصادی و نظامی کشورهای غربی دلگرم است، تلاش می‌کند تا روابطش با کشورهای حامی خود را به‌خوبی پیش ببرد. در ادامه روابط نظامی و سیاسی رو به گسترش عراق با فرانسه، امروز، وزیر تجارت خارجی فرانسه وارد بغداد شد و با مقامات رسمی این کشور ملاقات کرد. | |||
میشل کینات وزیر تجارت خارجی فرانسه، با سفر از ریاض به بغداد، در عراق با طارق عزیز معاون نخست‌وزیر عراق و حسن علی وزیر تجارت این کشور دیدار کرد. در این دیدارها مقامات رسمی عراق بر گسترش روابط دو کشور تأکید کردند. این مقامات افزودند که تجدید قراردادها با شرکت‌های فرانسوی بسیار مهم است و کار این شرکت‌ها باوجود جنگ ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، وزیر تجارت خارجی فرانسه نیز گفت که فرانسه شرکت‌های خود را ترغیب خواهد کرد که به اجرای طرح‌های خود در عراق ادامه دهند. <ref>همان، ص۶، بیروت - خبرگزاری یونایتدپرس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
این درحالی است که به گزارش خبرگزاری پارس، طی ماه گذشته میلادی، عراق تعدادی راکت زمینی با برد ۶۰ کیلومتری از دولت فرانسه خریداری کرد که این راکت‌ها به‌وسیله هواپیما به عراق ارسال شد. همچنین بنا به این گزارش رژیم بعث عراق در ماه گذشته، ۱۰۰۰ موشک تاو و ۶۰۰ موشک سام ضدهوایی از کشورهای اردن، یمن‌شمالی و مصر دریافت کرد. <ref>خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۷، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۱۳، تهران - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.</ref> | |||
ضمیمه گزارش۵: نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر | |||
موضوع کمبود تجهیزات جنگی، به‌ویژه سلاح‌های نیمه‌سنگین و سنگین برای نیروهای انقلابی به‌منظور مقابله با ارتش عراق موضوع جدیدی نیست. از همان روزهای اول چه نیروهای داوطلب مردمی و چه واحدهای سپاه به‌شدت از این نقیصه رنج می‌بردند و به هر نحوی این مشکل را به مقامات بالا گزارش می‌دادند که یکی از نمونه‌های آن نامهای بود که علی شمخانی فرمانده وقت سپاه پاسداران خوزستان، در تاریخ ٣/٨/١٣٥٩ در وضعیت بحرانی اشغال خرمشهر و مواجهه با کمبود تسلیحات و نیروهای کارآزموده، خطاب به مسئولان نوشت و در آن با جمله «مسئولین، مسلمین به داد ما برسید» مسئولان را خطاب قرار داد و از مظلومیت مدافعان خرمشهر دفاع کرد. نامه فرمانده سپاه خوزستان درحالی‌که خرمشهر همچنان با گذشت یک ماه از شروع جنگ، زیر آماج یورش‌های ارتش عراق بود و علاوه بر خرمشهر، آبادان نیز در معرض سقوط قرار گرفته بود، نوشته شد و درواقع شرح آن بیانگر اوضاع و احوال سیاسی تهران و اختلاف‌نظر فرماندهی کل قوا با مسئولان دیگر که موجب بی‌مهری به دفاع مردمی در مقابل هجوم سراسری ارتش عراق بود، می‌باشد. | |||
متن نامه علی شمخانی بدین شرح است: | |||
«و انزلنا الحدید فیه بأس شدید. | |||
مسئولین، مسلمین، | |||
به داد ما برسید، این چه سازمان رسمی شناخته‌شده‌ای است که اسلحه انفرادی ندارد؟ نیروهای شهادت‌طلب پاسدار را آموزش ندادید، مسامحه کردید، چوبش را از خدای عزوجل خوردید و خواهید خورد. چه باید بگویم که شاید شما را به تحرک وابدارم؟ این را بگویم که از ۱۵۰ پاسدار خرمشهر تنها ٣٠ نفر باقی مانده. بگویم که ما می‌توانیم با۳۰ خمپاره خونین‌شهر را برای ۳۰ ماه نگه داریم و امروز،۳۰ تفنگ نداریم و حال آنکه سازمان‌های غیررسمی با امکانات فراوان بر ما آن می‌رانند که باید برانند. واقعیت این است که ارتش امروز ما نمی‌تواند بدون وجود سپاه پاسداران و برعکس، کوچک‌ترین تحرکی داشته باشد. من را وقت آن نیست که بگویم تابهحال چه کارهای متهورانه‌ای انجام داده‌ایم. خدا می‌داند که ما تانک‌های دشمن را لمس کردیم. فغان‌های زنانه آنها را در شبیخون‌های خود شنیده‌ایم. سایه ما به حول خدا و مکتب اسلام همواره مورد حملات سلاح‌های سنگین دشمن بوده و هست و دشمن هرگز نتوانسته است اسیر ما را تحمل کند. اسرای پاسدار یا از پشت تیرباران شده یا زیر تانک‌ها له و لورده گردیده‌اند. پناهندگان عراقی همواره ترس نیروهای دشمن را از پاسداران انقلاب به‌عنوان یک معجزه الهی مطرح می‌کنند. سلاح را به دست صالحین بدهید. تابهحال، دشمن حسرت گرفتن یک اسلحه کمری را از پاسداران به دل داشته و خواهد داشت. ما شهدای زنده فراوان داریم. ما اصحاب حسین(ع) به تعداد زیادی داریم. ما برپادارندگان کربلای ۳۰ روزه خونین‌شهریم. ما بهشت را زیر سایه شمشیرها می‌بینیم. شهدای ۲۵ روزه ما هنوز دفن نشده‌اند! به داد ما برسید. ما نیاز به اسلحه و امکانات داریم. ما در راه خدا جان داریم که بدهیم، امکانات دادن جان را نداریم. به خود بیایید. فریادهای پاسداران از فقدان امکانات، بر ما زمین‌و‌زمان را تنگ کرده است. خستگی زیاد مانع از ادامه نوشتن من می‌شود. ولی بازهم باید بدانید که ما شهیدان زنده‌ای هستیم که به نبرد خویش علیه مردگان زنده ادامه خواهیم داد. اگر وساطت کنید و ما را به حدید خداوند مسلح سازید، “فضرب الرقاب” خویش را تا سقوط دولت بعث عراق و دیگر زورمندان و قلدران ادامه خواهیم داد وگرنه تا آن زمان مبارزه خواهیم کرد که شهید شویم و تکلیف شرعی خویش را به‌جای آوریم. | |||
والسلام | |||
علی شمع‌خانی [شمخانی] فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خوزستان»<ref>مهدی انصاری، محمد درودیان و هادی نخعی، خرمشهر در جنگ طولانی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، ۱۳۷۵، صص ۴۵۳ و ۴۵۴.</ref> | |||
ضمیمه گزارش۱۱: بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام خمینی درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلاف سران مملکتی | |||
امام خمینی در ٢٥ اسفند ١٣٥٩، با صدور بیانیه ١٠ ماده‌ای مواردی از قبیل حاکمیت قانون، تشکیل هیئت حل اختلاف قوا، تأکید بر انتصاب رئیس‌جمهوری به فرماندهی کل قوا، منع سخنرانی سران قوا و پرداختن به امور جنگ را در یک چارچوب مشخص کرد. | |||
متن بیانیه 10 ماده‌اى امام خمینی خطاب به ملت ایران و مسئولان کشور درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلافات سران بدین‌شرح است: | |||
«به اطلاع عموم مى‌رساند براى صیانت کشور و جمهورى اسلامى در این موقع حساس و براى حفظ مصالح اسلام و مسلمین مطالب زیر ابلاغ مى‌شود: | |||
1. معیار در اعمال نهادها قانون اساسى است و تخلف از آن براى هیچ‌کس چه متصدیان امور کشورى و لشکرى و چه اشخاص عادى جایز نیست و متخلف به مردم معرفى مى‌شود و مورد مؤاخذه قرار مى‌گیرد. بنابراین، دخالت هریک از مقامات در امور مربوط به مقامات دیگر برخلاف قانون است و دخالت‌کننده به مردم معرفى مى‌گردد. | |||
2. مقامات فعلى، ریاست‌جمهورى، دولت، ریاست دیوان عالى، دادستانى کل کشور، مجلس شوراى اسلامى، شوراى نگهبان، قانونى مى‌باشند و کسى حق ندارد در مصاحبه‌ها و نطق‌ها و رسانه‌ها به یکى از این مقامات توهین یا آنان را تضعیف نماید؛ و متخلف به ملت معرفى و مورد مؤاخذه قرار مى‌گیرد. | |||
3. به همان نحو که آقاى رئیس‌جمهور را به فرماندهى کل قوا منصوب نمودم، باید ایشان را به این مقام بشناسند و فرماندهان قواى مسلح از ایشان بر طبق مقررات اطاعت کنند. | |||
4. شوراى دفاع به‌نحوى‌که در قانون اساسى است، مأمور مى‌شود و نمایندگان اینجانب آقاى خامنه‌اى «1» و آقاى چمران «2» مى‌باشند. | |||
5. مسائل دفاع در شورا مطرح و رسیدگى مى‌شود و پس از تصویب، تصمیم در اجرا با فرماندهى کل قواست و قواى مسلح باید اوامر ایشان را اجرا نمایند. | |||
6. براى رسیدگى به شکایات نسبت به مسائل جنگ و سایر مسائل مورد اختلاف بین مقامات جمهورى اسلامى، هیئتی تعیین خواهد شد مرکب از یک نماینده ازطرف رئیس‌جمهور و یکى ازطرف دیگر و یکى ازسوى اینجانب که کوشش در حل شکایات نمایند و رأى اکثریت هیئت مذکور معتبر است؛ و درصورت تخلف یکى از مقامات، باید متخلف را به مردم معرفى کنند و مورد مؤاخذه قرار گیرد. | |||
7. چون در سخنرانی‌هاى رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس دیوان عالى کشور، رئیس مجلس شوراى اسلامى، گروه‌هاى منحرف و مخالف با جمهورى اسلامى توطئه کرده و موجب فساد مى‌شوند، اینان تا پایان جنگ تحمیلى سخنرانى نکنند. مصاحبه‌هاى سالم و سازنده و ارشادى مانع ندارد. | |||
8. ازآنجاکه روزنامه‌ها و رادیو تلویزیون عاملى مهم براى ارشاد یا تفرقه و نفاق هستند، هیئت ٣ نفرى فوق، آنها را دقیقاً مورد بررسى قرار مى‌دهند و درصورتى‌که 2 نفر از هیئت مذکور، آنها را مضر تشخیص دهند، مراتب را به مردم ابلاغ و به دادستانى کل کشور اطلاع مى‌دهند تا به وظیفه قانونى عمل کند. | |||
9. اکیداً از مقامات رسمى خواستارم تا با کمک یکدیگر مشکلات کشور را حل نمایند و برادرانه با یکدیگر همکارى نمایند. | |||
10. ائمه جمعه و جماعات- ایدهم اللَّه تعالى- در خطبه‌ها و منابر و سایر گویندگان کوشش فرمایند که آرامش در کشور برقرار باشد و از هر سخنى که موجب نگرانى مردم و تفرقه شود خوددارى نمایند و مردم را در پشتیبانى از ملت و تمام ارگان‌هاى جمهورى اسلامى و نهادهاى انقلابى و قواى مسلح و مردمى تشویق فرمایند.» <ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، جلد ۱۴، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم ۱۳۸۹، صص ۲۰۱ و ۲۰۲.</ref> | |||
________________________________________ | |||
* توپ‌های ۱۷۵ میلی‌متری از مؤثرترین سلاح‌های تهاجمی (ضدهوایی) در جنگ ایران و عراق بود و نیروهای خودی در جبهه آبادان به این سلاح نیاز داشتند، بنابراین پیگیر ارسال آن بودند، ولی بنی‌صدر اجازه استفاده از آنها را نمی‌داد. دوربرد بودن توپ۱۷۵ میلی‌متری از امتیازات این سلاح است. | |||
** ضمیمه دارد؛ نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر. | |||
*** ضمیمه دارد؛ بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام خمینی درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلاف سران مملکتی. | |||
سرهنگ جواد فکوری در یک مصاحبه تلویزیونی چگونگی عملیات موفق نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در انهدام پایگاه‌های هوایی ارتش عراق را تشریح کرد | |||
پاسخ نخست‌وزیر به بنی‌صدر در نامه ۱۲ فروردین به مسئولان دولتی و تقاضای قائل شدن صلاحیت انحصاری برای او در اجرای مصوبات جنگ، نشانگر تشدید اختلافات هیئت دولت با رئیس‌جمهور است. | |||
== گزارش- 1 == | == گزارش- 1 == | ||
نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۵۲
| روزشمار جنگ سال 1360 1360.01.17 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | هفده فروردین |
| تاریخ شمسی | 1360.01.17 |
| تاریخ میلادی | 6 آوریل 1981 |
| تاریخ قمری | 1 جماد‌ی‌الثانی 1401 |
گزارش- 1
1. امروز، در مناطق مختلف جبهه جنوب مبادله آتش میان ایران و عراق جریان داشت. در محور آبادان، توپخانه ایران تأسیسات و ادوات عراق را در منطقه روبه‌روی خود منهدم کرد. عراق نیز به تخریب ساختمان‌های شهر که تا حدودی خالی از سکنه است، ادامه داد و در برخی مناطق ازجمله مقابل آبادان و خرمشهر پست‌های دیدبانی ایجاد کرد. همچنین در محور تپه‌های الله‌اکبر برتری توپخانه‌ای با ایران بود. علاوه‌براین ارتش عراق با توپخانه دوربرد شهر اهواز را زیر آتش خود قرار داد. محور آبادان، شاهد اجرای موفقیت‌آمیز آتش مؤثر ایران بر روی مواضع و تأسیسات عراق در آن‌سوی اروندرود، در منطقه فاو بود. براثر این اقدام، دو تلمبه‌خانه تأسیسات نفتی شهر فاو به‌همت توپخانه نیروهای ایرانی به آتش کشیده شد. همچنین در همین منطقه یک راه مواصلاتی عراق زیر آتش قرار گرفت و حرکت خودروهای نفربر و حامل مهمات آنان متوقف شد.[۱] از طرفی ارتش عراق نیز به بمباران آبادان ادامه داد. اگرچه درمجموع می‌توان فضای جبهه آبادان در نبردهای توپخانه‌ای و خمپاره‌انداز را به سود ایران ارزیابی کرد، اما عراق نیز به‌تلافی خساراتی که پی‌درپی در این جبهه‌ها متحمل شده بود، بی‌هدف بر روی مناطق مسکونی و غیرنظامی آبادان آتش گشود. درحالی‌که آبادان به‌دلیل موقعیت به‌وجودآمده، تا حدودی خالی از سکنه غیرنظامی است، اما آتش بی‌هدف و تلافی‌جویانه ارتش عراق ویرانی و خرابی زیادی به این شهر تحمیل کرد.[۲] همچنین نیروی دریایی عراق تعداد زیادی از افراد خود را به مناطق ام‌الرصاص، شلمچه (شلحه)، الغوات و جبهه‌های مقابل خرمشهر و آبادان اعزام و ۲۰۰ پست دیدبانی در منطقه الدویب ایجاد کرد.[۳] در ساعت ۱۱، شهر اهواز و مناطق مسکونی و مواضع غیرنظامی آن هدف توپخانه دوربرد ارتش عراق قرار گرفت. در این حملات که در ادامه حمله‌های ممتد چند روز اخیر، به شهر اهواز انجام شد به چند منطقه مسکونی خساراتی وارد آمد[۴] و یک نفر غیر نظامی مجروح شد.[۵] محور تپه‌های الله اکبر در منطقه شوش و جنوب دزفول نیز صحنه نبرد آتش توپخانه ایران و ادوات ارتش عراق بود. در این جبهه براثر آتش توپخانه و خمپاره‌انداز قوای ایرانی یک تانک عراقی منهدم شد و تعدادی از سربازان ارتش عراق کشته شدند.[۶] یک دستگاه تانک و یک دستگاه کامیون نیز در محور دارخوین مارد با آتش خمپاره‌انداز سپاه پاسداران منهدم شد. گزارش‌ها حاکی است تحرکات نظامی دو طرف، به‌ویژه ارتش عراق در نقاط مختلف جبهه جنوب همچنان ادامه دارد. گزارش‌های روزانه شهید حسن باقری از فرماندهان اطلاعات عملیات وقت سپاه، حاکی‌از آن است که عراق در محور جنوبی و غربی سوسنگرد سدهای خاکی ایجاد کرده است.[۷]
گزارش- 2
2. در مناطق مختلف جبهه میانی، ازجمله بازی‌دراز، ذهاب، ایلام، ارتفاعات میمک و... تبادل آتش توپخانه و درگیری نیروهای نظامی ایران و عراق تداوم داشت. رزمندگان ایرانی در ارتفاعات چغالوند، نیروهای ارتش عراق را وادار به عقب‌نشینی کردند. امروز، محورهای مختلفی از جبهه میانی صحنه درگیری بین نیروهای ایران و عراق بود که مهم‌ترین آنها، ارتفاعات چغالوند واقع در منطقه بان‌سیران (پشت پلیا) است که ابتدا با پاتک ارتش عراق اشغال و سپس با تهاجم و آتش نیروهای ارتش ایران و سپاه پاسداران آزاد شد. در چند روز اخیر، ارتفاعات چغالوند که از نظر نظامی ارتفاعات مهم و حساس منطقه می‌باشد، چندین بار به‌دست ارتش عراق اشغال شد، ولی با مقاومت رزمندگان ایران، عراقی‌ها ناچار به عقب‌نشینی شدند. در نبردی که امروز، رخ داد با کشته و زخمی‌شدن حدود ۷۵ نفر از نیروهای عراقی و انهدام ۶ خودرو، ۲ تانک و مقدار قابل‌توجهی از مهمات آنها، ضربه سنگینی به ارتش عراق وارد و منجر به عقب‌نشینی آنها از این منطقه شد. در این عملیات، توپخانه ارتش جمهوری اسلامی ایران با اجرای آتش سنگین نقش بسزایی در عقب‌راندن نیروهای عراقی و تثبیت منطقه ایفا کرد. همچنین بالگردهای عراقی که برای کمک به نیروهای درحال عقب‌نشینی خود وارد صحنه نبرد شده بودند، با پدافند نیروهای ایرانی از ارتفاعات چغالوند دور شدند. با تحکیم مواضع مذکور به‌همت نیروهای ایرانی، عملیات با مبادله آتش توپخانه و خمپاره‌اندازهای سنگین ادامه یافت.[۸] در محورهای دیگری از جبهه غرب نیز درگیری‌ها ادامه داشت. در ارتفاعات بازی‌دراز نیروهای ایرانی با تهاجم توپخانه‌ای به مواضع ارتش عراق، موفق شدند ۶ سنگر اجتماعی و ۳ چادر نیروهای عراق را منهدم کنند. در جبهه سومار نیز نبرد توپخانه و خمپاره‌انداز از نخستین ساعات روز جریان داشت و بعدازظهر بر شدت آن افزوده شد. در این جبهه ۵ سنگر منهدم شد و یک انبار مهمات عراق به‌کلی از بین رفت. در محور ذهاب هم یک موضع توپخانه عراق هدف نیروهای ایرانی قرار گرفت. در داربلوط، قصرشیرین، کلینه و سیدصادق نبرد توپخانه‌ای به‌طور پراکنده جریان داشت. رزمندگان ایرانی در یک عملیات چریکی، یک کامیون و ۲ انبار مهمات ارتش عراق را منهدم کردند.[۹] از طرفی، نیروهای ارتش و ژاندارمری ایران مواضع اشغالی ارتش عراق در محور ایلام را با خمپاره و آتش توپخانه هدف قرار دادند. در طول شبانه‌روز، مناطق مهران، کانی‌سخت، ملک‌شاهی، ارتفاعات مقابل میمک، نی‌خزر و اینیازی همواره زیر آتش توپخانه و خمپاره‌اندازهای ایرانی بود. درنتیجه حمله‌های رزمندگان ایران در محورهای منطقه ایلام، ۴ تانک، یک خودرو، یک تیربار ضدهوایی و تعدادی سنگر عراقی منهدم شد و ده‌ها نیروی عراقی کشته شدند. در ارتفاعات مقابل میمک نبرد شدیدی جریان داشت و بیش از ۲۰ نفر از ارتش عراق کشته شدند. در جبهه اینیازی نیز یک دکل بی‌سیم و چند موضع عراق به آتش کشیده شد و از بین رفت. ساختمان و تجهیزات پاسگاه عراق در نی‌خزر هدف سلاح‌های رزمندگان ارتش و سپاه پاسداران قرار گرفت و حدود پنجاه درصد آن منهدم شد. در تمام این مدت واحد خمپاره‌انداز ژاندارمری، مواضع عراقی‌ها را در منطقه مهران و کانی‌سخت زیر آتش شدید قرار داد و تعدادی سنگر و خودروی عراقی را منهدم کرد. در نبردهای پراکنده جبهه ایلام نیز ۳ نفر از رزمندگان ایرانی به شهادت رسیدند.[۱۰] همچنین در ساعت ۱۵ امروز، با دیدبانی تیم نوهد مأمور به گروه رزمی۱۸۲ مستقر در میمک و با همکاری گردان۱۸۲، پاسگاه انیزه عراق زیر آتش شدید خمپاره‌انداز خودی قرار گرفت و به‌کلی منهدم شد.[۱۱]
گزارش- 3
3. مناطق کردنشین امروز نیز صحنه درگیری گروه‌های مسلح غیرقانونی با نیروهای خودی بود. در دیواندره، تکاب، روانسر و کامیاران بین نیروهای خودی و گروه‌های مسلح غیرقانونی درگیری‌هایی رخ داد. در نودشه نیز تعدادی از مخالفان مسلح و عده‌ای از نیروهای ارتش عراق برای حمله به ارتفاعات منطقه تجمع کردند. یکی از سران حزب دمکرات کردستان عراق امروز در دیدار با فرمانده لشکر۶۴ ارومیه متفق شد که به‌منظور گشایش جبهه جدیدی علیه عراق در منطقه پیرانشهر همکاری کند. براساس گزارش فرمانده گروه رزمی۱۷۸ مشهد (مستقر در دیواندره)، از دقایق اولیه بامداد امروز تا ساعت ۳:۳۰، گروهی مهاجم با استفاده از خمپاره‌انداز ۶۰ میلی‌متری و آر.پی.جی۷ با نیروهای پاسدار و پیشمرگان مسلمان کرد در دیواندره به‌شدت درگیر شدند. در نتیجه این درگیری علاوه‌بر مجروح‌شدن ۲ نفر از مهاجمان براثر ترکش آر.پی.جی۷ خساراتی به مقر پیشمرگان مسلمان کرد نیز وارد آمد.[۱۲] در تکاب، فعالیت‌های تبلیغاتی طرفداران سازمان مجاهدین خلق مانند پخش اعلامیه و... مورد اعتراض مردم قرار گرفته به درگیری بین آنها انجامید. درپی این درگیری ۶ نفر از عاملان اصلی دستگیر شدند.[۱۳] براساس گزارش سپاه کرمانشاه، در یک درگیری که بین نیروهای سپاه و عناصر مسلح کومه‌له در خراجیان (واقع در منطقه روانسر) رخ داد، ۴ نفر از پاسداران مجروح و از افراد مهاجم نیز ۶ نفر کشته و ۸ تن زخمی شدند.[۱۴] سپاه کرمانشاه همچنین گزارش داد: امروز، حدود هزار نفر از نیروهای ارتش عراق به سرپرستی عثمان علی چتون و چند افسر عراقی به مناطق دزآور، دره‌آوی‌سر، کانی‌گرمله، کل‌گویج، مله‌گاه‌کمرسیاه و مره‌سور (غار سرخ) وارد شدند و هدف آنها حمله به دکل تخت و ارتفاعات نودشه و تصرف محل استقرار نیروهای ایرانی است.[۱۵] در یک درگیری که از ساعت ۱۱:۳۰ امروز، بین نیروهای سپاه و ژاندارمری و عناصر احزاب و گروه‌های مسلح غیرقانونی در منطقه پشته از توابع کامیاران رخ داد، از نیروهای احزاب مذکور ۱۰ تن کشته و تعدادی مجروح برجای ماند. از نیروهای خودی نیز ۶ تن مجروح شدند.[۱۶] فرماندهی منطقه اربیل گزارش داد: ادریس بازرانی و تعدادی از هوادارانش امروز در ارومیه در جلسه‌ای با حضور فرمانده لشکر۶۴، نماینده لشکر۱۶ زرهی (قزوین)، فرمانده سپاه منطقه و چند تن از پاسداران بومی، شرکت کردند. در این جلسه حضار متفق شدند که بعضی از یگان‌های ایران با طرفداران ادریس بارزانی در پیشروی از پیرانشهر به‌سوی حاج‌عمران به‌منظور گشایش جبهه جدیدی برای جنگ علیه همکاری کنند. احتمال می‌رود که این عملیات در تاریخ ۲۶/۱/۱۳۶۰ به اجرا درآید.[۱۷]
گزارش- 4
4. وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در پی اجرای عملیات موفقیت‌آمیز خلبانان نیروی هوایی ارتش در انهدام ۳ پایگاه هوایی ارتش عراق و واردآوردن خسارات گسترده به نیروی هوایی این کشور، در یک مصاحبه رادیو تلویزیونی چگونگی اجرای این عملیات را تشریح کرد. سرهنگ جواد فکوری درباره حمله خلبانان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به پایگاه الولید عراق گفت: «نیروی هوایی ارتش پس از یک برنامه‌ریزی دقیق موفق شد با ۸ فروند هواپیما به یکی از دورترین پایگاه‌های هوایی عراق که به (اچ۳) معروف است و درحدود ۵۰ کیلومتری مرز عراق با اردن قرار دارد و صدام تابهحال فکر می‌کرد که این پایگاه خارج از دسترس جنگنده‌های ماست، حمله کند. در این مجموعه که از [۳] مرکز نظامی تشکیل شده، صدام تعدادی از هواپیماها به‌خصوص هواپیماهای توپولف و جنگنده بمب‌افکن‌های دور‌پرواز خود را در این پایگاه‌ها مخفی کرده بود، برای جواب‌دادن به یاوه‌سرایی‌ها و حملات صدام برای اینکه به صدام نشان دهیم که تمام خاک عراق می‌تواند زیر ضربات جنگنده‌های ما قرار بگیرد و اگر ما بیش از این حمله نمی‌کنیم (به‌خصوص به مراکز غیرنظامی آنها) فقط به‌خاطر این است که نمی‌خواهیم به ملت عراق بیش از این صدمه بزنیم و ملت عراق را دوست و برادر خود می‌دانیم، با یک برنامه‌ریزی دقیق به دورترین پایگاه عراق حمله کردیم و تعدادی از هواپیماهای عراق و دیگر تجهیزاتی را که در آنجا بوده از بین بردیم.» فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خطاب به سران حکومت عراق اظهار کرد: «درحقیقت صدام باید حالا کاملاً به هوش آمده باشد که تمام خاک عراق زیر ضربات جنگنده‌های ماست و ما اگر صدام سر عقل نیاید از این به بعد هر جایی را که در خاک عراق لازم باشد، تحت‌حمله قرار خواهیم داد، تازمانیکه صدام باور کند که نخواهد توانست با ارتش جمهوری اسلامی ایران و سایر رزمندگان جمهوری اسلامی ایران به مبارزه و نبرد ادامه دهد.» وی در ادامه درخصوص وضعیت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کرد: «نیروی هوایی ما در آن‌چنان وضعیت خوبی به سر می‌برد که یک نمونه از کارش حمله روز ۱۵ فروردین‌ماه به این مجموعه نظامی بود. نیروی هوایی در وضعیت فوق‌العاده‌ای به سر می‌برد و ازنظر روحی در سطح فوق‌العاده بالایی است. پرسنل بسیار فداکار نیروی هوایی ایران شبانه‌روز تلاش می‌کنند که پیروزی نهایی را نصیب ایران بکنند. البته این مأموریتی که انجام شده نتیجه تلاش دسته‌جمعی کلیه پرسنل نیروی هوایی بود که توسط خلبانان رزمنده و بسیار دلیر ما به ثمر رسید و ان‌شاءالله در آینده ملت شریف ایران شاهد پیروزی‌های بیشتری خواهند بود.»[۱۸]
گزارش- 5
5. نگرش خاص ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و فرمانده کل قوا به مسئله جنگ و اختلافات وی و نیروهای مردمی و سپاه پاسداران موجب مشکلات عدیده‌ای ازجمله رکود و خستگی نیروهای ایرانی در صحنه نبرد شده است. مخالفت بنی‌صدر با تجهیز تسلیحاتی سپاه پاسداران و ارسال‌نشدن سلاح‌های ضروری از ارتش برای نیروهای سپاه از مصادیق این امر است. امروز، مرتضی رضایی فرمانده سپاه پاسداران، در نامهای به سپاه اهواز، به مطالبات آنها بدین‌شرح پاسخ داد: «بازگشت به پیام‌های مکرر درمورد نیرو بدین‌وسیله اعلام می‌گردد: 1. حدود 1000 نفر نیرو حاضر است، ولی سلاح نیست که فرستاده شوند. 2. درخواست اسلحه کرده بودید که به‌علت موجودنبودن، جواب تدارکات این است که برادر رفیق‌دوست درحال تهیه در خارج از کشور به سر می‌برند. 3. تا اقدام مرکز جهت خواسته‌های جنوب، خبرها را کمافی‌السابق بدهید تا بی‌سیم بی‌مورد به اهواز زده نشود. 4. تمام خواسته‌های جنوب به اطلاع مسئولین می‌رسد. فرمانده سپاه [مرتضی] رضایی»[۱۹] اتفاق دیگری که در روزهای اخیر رخ داد، درخواست توپ‌های ۱۷۵ میلی‌متری ضدهوایی* برای آبادان بود که بنی‌صدر مانع از تحویل آن شد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین هاشمی رفسنجانی در یادداشت‌های روزانه خود دراین‌باره نوشته است: «آقای [آیت‌الله سیدعلی] خامنه‌ای عازم کردستان شدند. از فرودگاه سندی فرستادند درمورد اظهارات آقای بنی‌صدر در خدمت امام، در جواب اعتراض امام به عدم واگذاری توپ ۱۷۵ به آبادان. (این [سند] در اصل شکایت سرهنگ شکرریز فرمانده واحد مستقر در آبادان، است). آقای بنی‌صدر گفته بود از این توپ‌ها کم داریم و گلوله‌های آن هریک ده‌هزار دلار است و دلار را هم به نرخ آزاد بیست تومن حساب کرده بودند که قیمت هر گلوله دویست‌هزار تومن می‌شد. این سند می‌گوید ۳۷ عراده توپ و گلوله زیاد در انبار داریم و قیمت هر گلوله ۸۵۰ دلار است.»[۲۰] رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین پیش‌تر در یادداشت‌های روز ۸/۱/۱۳۶۰، به این موضوع بدین‌صورت اشاره کرده بود: «گزارش خوزستان را به امام تقدیم داشتم و از ایشان خواستم که به مسئولیت فرماندهی کل قوا توجه بیشتری بفرمایند و از عدم تحرک در جبهه‌ها - که نیروهای ما را به ستوه آورده است شکایت کردم و اینکه به ارتش در آبادان، توپ داده نمی‌شود که بتوانند حمله به شهرها را تلافی کنند.»**[۲۱]
گزارش- 6
6. به‌دلیل مخالفت فرمانده کل قوا در تقویت سپاه پاسداران و ورود این یگان به جبهه‌های جنگ، مشکلات و مسائل سپاه پاسداران مبنی‌بر کمبود تجهیزات و نیرو ادامه دارد و همچنان به درخواست‌های مکرر سپاه برای دریافت مهمات از ارتش پاسخ چندان مساعدی داده نمی‌شود. امروز، واحد تدارکات سپاه پاسداران در نامهای با امضای محسن رفیق‌دوست به نیروی زمینی ارتش، فهرستی از اقلام و مهمات مورد نیاز خود را اعلام کرد:[۲۲] ردیف نام تعداد واحد 1 خمپاره ۱۲۰میلی‌متری شدید امریکایی 5000 گلوله 2 خمپاره ۱۲۰ میلی‌متری منور 4000 گلوله 3 خمپاره ۱۰۶ میلی‌متری شدید 5000 گلوله 4 خمپاره ۶۰ میلی‌متری شدید 10.000 گلوله 5 نارنجک دستی جنگی 10.000 عدد 6 نارنجک دستی آموزشی 5000 عدد 7 نارنجک تفنگی جنگی 10.000 عدد 8 نارنجک تفنگی آموزشی 5000 عدد 9 نارنجک مشقی دودزای دستی 1000 عدد 10 نارنجک دودزای رنگی 3000 عدد 11 نارنجک ۴۰ میلی‌متری 10.000 عدد 12 فشنگ ۶۵/۷ 10.000 تیر 13 فشنگ ۳۲ بلند 10.000 تیر 14 فشنگ مشقی ژ۳ 200.000 تیر 15 فشنگ تیربار ژ۳ 2.000.000 تیر 16 فشنگ کالیبر۵۰ 1.000.000 تیر 17 فشنگ کمکی کالیبر۵۰ 10.000 تیر 18 فشنگ کلاشینکف 5.000.000 عدد 19 فشنگ گازی ژ۳ 500.000 عدد 20 گلوله تفنگ۵۷ 5000 عدد 21 نارنجک دستی آتش‌زا 500 عدد 22 گلوله آر.پی.جی۷ 10.000 عدد 23 خرج آر.پی.جی۷ 100 عدد 24 خرج پلاستیکی جی۴ 5000 عدد 25 چاشنی ساده 200.000 عدد 26 ماسوره تأخیری 15.000 عدد 27 ترقه موشک تاو 15.000 عدد 28 فیتیله تندسوز 2.000.000 عدد 29 نوار خالی تیربار ژ۳ 300.000 عدد 30 ماسوره قطع کششی 1500 عدد 31 تله ضدنفر منور 5000 عدد 32 مین ام۱۹ 7000 عدد 33 مین ام۱۵ 7000 عدد 34 مین ام۲۱ 7000 عدد 35 مین ام۴۰۹ ضدنفر 10.000 عدد 36 مین ام۳ ضدخودرو 7000 عدد 37 مین پلاستیکی ضدنفر 7000 عدد نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی نیز در نامهای ارزش مهمات تحویلی به سپاه پاسداران مستقر در شهرستان‌ها را که قبلاً درخواست شده بود، مبلغ ۹۵۸.۲۵۰.۸۹۹ ریال اعلام کرد. ارتش همچنین ضمن ارسال صورت مهمات تحویلی خواستار واریز مبلغ مذکور به حساب ۴۰۴۴۳ دارایی‌های این یگان در بانک ملی ایران شد. [۲۳]
گزارش- 7
7. به موازات نبردهای نظامی ایران و عراق در مناطق جنوب و غرب کشور، درگیری‌های مسلحانه گروه‌های سیاسی مخالف نظام با رزمندگان و نیروهای نظامی و انتظامی، در مناطقی از شمال‌غرب کشور در جریان است. گروه‌های مسلح غیرقانونی فراتر از درگیری‌های رودررو و مسلحانه به مین‌گذاری نیز روی آوردند. همچنین امروز، تعدادی از اعضای حزب رزگاری در عملیات سپاه در اورامانات کشته یا اسیر شدند. انفجار مین در مناطقی از آذربایجان‌غربی نیز موجب شهادت تعدادی غیرنظامی شد. نیروهای سپاه پاسداران در عملیاتی وسیع در اورامانات موفق شدند با پاک‌سازی این مناطق که محل نفوذ گروه‌های ضدانقلاب به‌خصوص حزب رزگاری بود، عرصه را بر مهاجمان مسلح تنگ کنند. در این درگیری تعدادی از عناصر مسلح ضدانقلاب کشته شدند و عده‌ای از آنها به اسارت پاسداران درآمدند. حزب رزگاری از احزاب حامی رژیم پهلوی است که با وقوع انقلاب، نیروهای کرد را از عراق وارد مناطق ایران کرد و به عملیات مسلحانه علیه انقلاب اسلامی دست زد. شایان ذکر است به‌لحاظ سیاسی و نظامی شهر مریوان محل اصلی نفوذ و تأثیر این حزب می‌باشد. با اجرای عملیات متهورانه نیروهای بسیج عشایری در مریوان و با کمک نیروهای سپاه پاسداران و ارتش دو دهکده یوسف‌لی و لوی‌علیا که تحت‌کنترل نیروهای طرف‌دار ارتش عراق بود پس از ۴۸ ساعت نبرد به تصرف نیروهای ایرانی درآمد. خزائی از مسئولان بسیج مستضعفین درمورد این عملیات گفت: «عشایر ایتوند نقش بسزایی در این درگیری داشتند و تلفات سنگینی به دشمن وارد آوردند، بدون آنکه خود تلفات چندانی داشته باشند.»[۲۴] درپی انفجار مین در جاده پادگان جلدیان به صوفیان در استان آذربایجان‌غربی که موجب شهادت ۱۲ نفر شد، معاون سیاسی استاندار آذربایجان‌غربی بیانیه‌ای منتشر کرد. در این بیانیه با انتقاد شدید از گروه‌های تروریست و تشبیه اقدامات گروه‌های مسلح ضدانقلاب کردستان و آذربایجان‌غربی به ارتش بعث عراق، آمده است: «آیا حمایت از خلق کرد یعنی کشتن زنان و کودکان آنان؟ امروز، چهره پلید این خائنین بر همه عریان شده است، مردم مسلمان کرد دیگر فریب توطئه‌های ضدانقلاب را نخواهند خورد و این اولین جنایت نیست، هنوز هستند در بیمارستان‌ها فرزندانی از برادران و عزیزان کرد و عجم که در انفجارات مین دست و پای خود را از دست داده‌اند. مردم مسلمان کرد، دمکرات و کومه‌له را دشمنان واقعی خود می‌دانند.» در ادامه این بیانیه از مردم کرد خواسته شد که با همراهی نهادهای انقلاب به انقلابی دیگر دست بزنند و در مقابل فساد، کشتار و ترور هم‌وطنان در این نواحی بایستند. [۲۵]
گزارش- 8
8. ستاد مرکزی سپاه پاسداران امروز، در نامهای به استانداری کردستان، فرمانده و قائم‌مقام سپاه پاسداران استان کردستان را معرفی کرد. براساس اعلام دفتر هماهنگی مناطق که زیر نظر ستاد کل سپاه پاسداران عمل می‌کند، در نامهای با امضای یوسف کلاهدوز، فرماندهی سپاه کردستان تعیین شد. متن نامه بدین‌شرح است: «بدین‌وسیله به اطلاع می‌رساند که برادر محمودرضا امینی به سمت فرماندهی و برادر رسول یاحی به سمت قائم‌مقام سپاه پاسداران استان کردستان منصوب شده‌اند، لذا از کلیه مقامات محترم کشوری و لشکری استان، انتظار همکاری صمیمانه با برادران فوق‌الذکر را دارد.» [۲۶]
گزارش- 9
9. دو روز پس از اجرای عملیات هوایی جنگنده‌های ایران علیه پایگاه الولید خبرگزاری عراق به نقل از بیانیه نظامی ارتش بعث تأیید کرد که هواپیماهای ایرانی یک پایگاه هوایی این کشور را در نزدیکی مرز سوریه بمباران کردند، اما عراق با ناچیز جلوه‌دادن خسارات واردشده و همچنین متهم‌کردن سوریه به خیانت به اعراب، سعی کرد حادثه پیش‌آمده و خسارات ناشی‌از آن را بی‌اهمیت جلوه دهد. ستاد فرماندهی ارتش عراق در اطلاعیه‌ای، ضمن تأیید گزارش‌های اخیر ایران درباره بمباران هوایی پایگاه الولید در خاک عراق تلاش کرد تا عملیات هوایی ایران را ناچیز جلوه دهد. به همین منظور، ۳ پایگاه بمباران‌شده را یک پایگاه معرفی کرد و سپس مدعی شد که هواپیماهای عمل‌کننده از سوریه وارد حریم هوایی عراق شده‌اند. [۲۷] درهمین‌زمینه، مطبوعات بغداد نیز امروز، دمشق را به دخالت در حمله هوایی جنگنده‌های ایرانی به اعماق خاک عراق متهم کردند. نشریه الجمهوریه نوشت: «هواپیماهای فانتوم ایران که به فرودگاه‌های ایالت غربی عراق در مرزهای عراق و سوریه حمله کرده‌اند از سوریه پرواز کرده بودند و به‌محض آنکه دفاع ضدهوایی عراق آنها را وادار به فرار کرد به‌سمت سوریه عقب‌نشینی نمودند. رژیم سوریه دیگر به آموزش عوامل رژیم فارس و تأمین انواع تجهیزات نظامی دشمن اکتفا نکرده و خیانت را تا آنجا رسانده است که به بمب‌افکن‌های ایرانی اجازه می‌دهد از خاکش به تأسیسات عراقی حمله کنند.» روزنامه الثوره (چاپ بغداد) نیز مدعی شد که رژیم سوریه با قراردادن تمامی بنیه سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در خدمت ایران، کاملاً با مواضع این کشور همگام است. [۲۸]
گزارش- 10
10. رئیس‌جمهور در دیدار با رهبر انقلاب اسلامی درباره وضعیت جبهه‌های جنگ و آخرین تحولات و مسائل درمورد پایان‌دادن به جنگ به امام خمینی گزارش داد. امروز همچنین در جلسه شورای‌عالی دفاع پیشنهادهای هیئت رسیدگی‌کننده به جنگ سازمان کنفرانس اسلامی بررسی و پاسخ ایران به این پیشنهاد اعلام شد. در دیدار ریاست‌جمهوری با امام خمینی که حجت‌الاسلام حاج سیداحمد خمینی نیز حضور داشت، پیشنهادهای هیئت حل اختلاف مطرح و بررسی شد. ابوالحسن بنی‌صدر در پاسخ به این سؤال که آیا پیشنهادهای حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، به امام اطلاع داده شد؟ اظهار کرد: «بله، همین پیشنهادات را برای ایشان خواندم و جوابی که تهیه کرده بودم [را نیز] برای امام خواندم، پسند فرمودند و عصر امروز هم این مسائل را در شورای‌عالی دفاع طرح می‌کنیم و سپس اعلام خواهد شد.» [۲۹] امروز همچنین جلسه شورای‌عالی دفاع به ریاست ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و با حضور محمدعلی رجایی نخست‌وزیر، مصطفی چمران نماینده امام در شورای‌عالی دفاع، تیمسار فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک، مرتضی رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کمال خرازی مسئول ستاد تبلیغات شورای‌عالی دفاع در تهران تشکیل شد. در این جلسه ضمن بررسی وضع کلی جبهه‌های جنگ، درباره پیشنهادهای هیئت ۸ نفری رسیدگی‌کننده به جنگ ایران و عراق، بحث و تبادل‌نظر شد. در پایان جلسه بنی‌صدر درباره مسائل مطرح‌شده در جلسه گفت: «پیشنهادات هیئت ۸ نفری و پاسخ ما خوانده و تصویب شد. آنها پیشنهاد داده بودند که آتش‌بس بشود، تعیین حدود بشود و قوای عراق برگردد به آن حدود و بعد دادگاه تشکیل بشود و به منشأ تجاوز رسیدگی بشود. اینها ازنظر ما ابهاماتی داشت و ما باید روشن حرفمان را بزنیم.» بنی‌صدر درمورد دیدگاه‌های ایران در پاسخ به هیئت رسیدگی‌کننده خاطرنشان کرد: «اولاً مرزها معین شده و به امضای طرفین در سال ۱۹۷۵، رسیده است و عراق می‌تواند به همین مرزها عقب‌نشینی کند. آتش‌بس و عقب‌نشینی اجزای تفکیک‌ناپذیر یک تصمیم‌اند و باید باهم انجام بپذیرند. زمان آن را متخصصین نظامی در حداقل مدت، معین خواهند کرد و دادگاه هم که تشکیل می‌شود باید تعیین متجاوز کند و به نتایج این تجاوز رسیدگی کند.» [۳۰]
گزارش- 11
11. نخست‌وزیر در پاسخ به اطلاعیه عمومی رئیس‌جمهوری درباب فعالیت‌هایی درخصوص جنگ تحمیلی که روز 12 فروردین‌ماه منتشر شده بود، امروز، در نامهای لزوم خودداری رئیس‌جمهور از طرح موارد اختلافی در جامعه را باتوجهبه فرمان امام در تاریخ ۲۵/۱۲/۱۳۵۹، یادآور شد. ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور، در روز ۱۲فروردین1360، با انتشار یک اطلاعیه عمومی خطاب به مسئولان دولتی توجه عملی به فرماندهی خود در امور جنگ و قائل‌بودن صلاحیت انحصاری برای شخص خود در اجرای مصوبات مربوط به جنگ ازسوی شورای عالی دفاع را خواستار شد. محمدعلی رجایی نخست‌وزیر امروز، در پاسخ به اطلاعیه مذکور نامهای برای رئیس‌جمهور ارسال کرد. در این نامه که پرده از اختلاف‌های هیئت دولت با ریاست‌جمهوری در سیاست خارجی و امور تبلیغاتی مرتبط با جنگ برمی‌دارد، آمده است: «عطف به نامه مورخ ۱۲/۱/۱۳۶۰ و اطلاعیه رادیویی مورخ ۱۲/۱/۱۳۶۰، به استحضار می‌رساند طبق بند هـ قسمت سوم اصل ۱۱۰ قانون اساسی، وظیفه و اختیار فرماندهی کل قوا و شورای‌عالی دفاع دررابطه‌با جنگ و صلح به شرح زیر است: اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها به پیشنهاد شورای‌عالی دفاع و بند ۵ فرمان مورخ ۲۵/۱۲/۵۹ رهبر انقلاب حضرت امام خمینی نیز تأکید شده به مسائل مربوط به دفاع در شورای‌عالی دفاع مطرح و رسیدگی می‌شود، پس از تصویب، تصمیم در اجرا با فرماندهی کل قوا خواهد بود. استنباط دولت این است که موارد فوق دربرگیرنده سیاست خارجی و تبلیغاتی دولت و مملکت دررابطه‌با جنگ نیست. به‌نظر می‌رسد اصولاً دولتی که وزارت خارجه داشته، بودجه و تدارکات جنگ را عهده‌دار است و درواقع تمام مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جنگ را تحمل می‌کند، نمی‌تواند نسبت به سیاست و سرنوشت جنگ و صلح بی‌تفاوت باشد، خصوصاً اینکه نهادی که مجاز به مداخله در سیاست خارجی است، یعنی وزارت خارجه، یک نهاد دولتی است و رادیو و تلویزیون که عمده‌ترین وسیله تبلیغاتی است و زیر نظر شرکت قوای سه‌گانه اداره می‌شود و وزارت ارشاد که کار تبلیغات دولت را به‌عهده دارد، زیر نظر هیئت دولت و اینجانب انجام وظیفه می‌نمایند.» رجایی در ادامه یادآور شده که واضح است فرمانده کل قوا و شورای‌عالی دفاع نیز نظر به وظیفه اداره جنگ باید درزمینه سیاست جنگی و تبلیغاتی دولت طرف مشورت و تبادل‌نظر قرار گرفته و هماهنگی کامل به‌وجود آید. لازم به تذکر است که اگر استنباط شما از وظایف شورای‌عالی دفاع، همان مواردی باشد که امام در فرمان تشکیل شورای‌عالی دفاع قبلی متذکر شده بودند، باید توجه داشت که شورای مزبور باتوجهبه ترکیب خاصش وظایف بیشتری را عهده‌دار بود و قانون اساسی به شورای‌عالی دفاع چنان اختیاراتی را تفویض نکرده است. در خاتمه تقاضا دارد باتوجهبه فرمان ۲۵/۱۲/۱۳۵۹ امام برای جلوگیری از طرح موارد اختلاف در جامعه از دادن اطلاعیه در این قبیل موارد خودداری کرده و ازطریق مکاتبات اداری و درصورت لزوم نظرخواهی از شورای نگهبان درمورد تفصیل وظایف و اختیارات قانونی شورای‌عالی دفاع مسئله را حل‌و‌فصل کنند.*** [۳۱]
گزارش- 12
12. رسانه‌های خارجی با تحلیل‌ها و گزارش‌هایی درباره جنگ ایران و عراق، موضع دو طرف درگیر جنگ درمورد صلح و خاتمه جنگ را بررسی کردند. روزنامه الوطن (چاپ کویت) صلح را دور از دسترس ندانست و شرایط دو طرف را از نگاه خود تقریر کرد. رادیو لندن نیز با بررسی عملکرد هیئت صلح، از پیشنهاد این هیئت به‌عنوان تنها طرح عملی برای پایان جنگ نام برد. در مقابل، رادیو اسرائیل جنگ را تمام‌نشدنی و صلح را دور از دسترس خواند. به گزارش امروز روزنامه کویتی الوطن، ایران و عراق مذاکرات غیرمستقیم خود تحت‌نظارت هیئت حسن نیت سازمان کنفرانس اسلامی را آغاز کردند. این روزنامه مدعی شد که هیئت حسن نیت در جریان دیدارهای اخیر خود از کشورهای ایران و عراق به پیشرفت محسوسی دست یافت و توافق ایران و عراق را درمورد شرایط شش‌گانه پیمان صلح به دست آورد. روزنامه الوطن مدعی شد که ایران برای اولین‌بار پذیرفته است که مسئله آتش‌بس را بدون عقب‌نشینی نیروهای عراقی از مناطق اشغالی داخل خاک این کشور بررسی کند. بااین‌حال روزنامه مذکور موضع صدام در قبال صلح را افراطی و در مغایرت با موضع ملایم رهبران ایران ارزیابی کرد. به نوشته این روزنامه، میانجیگران اسلامی پیشنهاد تشکیل یک کمیته ویژه نظارت بر آتش‌بس را مطرح کردند که گفته می‌شود صدام حسین با آن موافقت کرد، اما این تضمین را هم خواست که ایران به نیروهای وی پس از عقب‌نشینی حمله نکند. وی همچنین از میانجیگران خواست از ایران تعهد گرفته شود که به شهرهای عراق و شهرهایی که عراق از ایران تصرف کرده، در خلال عقب‌نشینی نیروهای عراقی حمله نکند. الوطن مفاد شش‌گانه موافقت‌نامه را بدین شرح اعلام کرد: ١. غیرقابل‌‌قبول بودن تصرف اراضی دیگران ازطریق غلبه نظامی. ٢. آزادی کشتیرانی در شط‌العرب برای ایران و عراق. ٣. عادی‌شدن روابط دو کشور و خودداری آنان از مداخله در امور داخلی یکدیگر. ٤. اعاده حاکمیت عراق بر مناطق سیف‌سعد و زین‌القوس که قبل از آغاز جنگ به‌دست نیروهای ایران اشغال شده است. ٥. تشکیل یک نیروی نگهدارنده صلح برای نظارت بر آتش‌بس. ٦. ادامه مذاکرات غیرمستقیم ازطریق میانجی‌های اسلامی برای تعیین ماهیت روابط آینده دو کشور. به گزارش این نشریه عرب‌زبان، وضعیت آینده شط‌العرب (اروندرود) و سه جزیره خلیج‌فارس از موارد مورد اختلاف دو طرف می‌باشد که همچنان باقی است. [۳۲] رادیو لندن، در گزارشی با اشاره به کوشش‌های جاری بین‌المللی برای پایان‌بخشیدن به جنگ ایران و عراق به نقل از جان رنر مفسر خود، که وضع فعلی گروه‌های مختلفی که برای استقرار آتش‌بس ایران و عراق در تلاش هستند را بررسی کرده، گفت: کمیته صلح غیرمتعهدها در جریان گردهمایی گذشته کشورهای غیرمتعهد در ماه فوریه، تشکیل شد و اعضای آن عبارت‌اند از وزرای امور خارجه کشورهای هند، زامبیا، کوبا و رهبر جناح سیاسی سازمان آزادی‌بخش فلسطین. قرار است کمیته مذکور شنبه آینده، به تهران برود، اما هنوز نشانه‌هایی از پیشنهادهایی که همراه خواهند داشت در دست نیست. کمیته غیرمتعهدها یکی از سه هیئت بین‌المللی است که درحال‌حاضر برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق تلاش می کند و تنها کمیته‌ای است که تاکنون به ایران سفر نکرده است. [۳۳] در ادامه گزارش رادیو لندن آمده است، با آغاز جنگ کورت والدهایم دبیرکل سازمان ملل، اولاف پالمه نخست‌وزیر سابق سوئد و رئیس حزب سوسیال دمکرات سوئد که رهبری اپوزیسیون پارلمان این کشور را هم به‌عهده دارد و درعین‌حال عضو برجسته بین‌الملل سوسیالیست نیز است را به‌عنوان نماینده ویژه خود در این مسئله تعیین کرد و تا فروردین‌ماه ۱۳۶۰، پالمه سه مرتبه به ایران و عراق رفت بدون آنکه نتیجه محسوسی به دست آورد. وی در تلاش بود که در منطقه مورد اختلاف اروندرود آتش‌بسی بین دو کشور ترتیب دهد تا بدین‌وسیله حدود ۷۰ کشتی بازرگانی درگیر در این رودخانه بتوانند به سلامت از مهلکه نجات پیدا کنند. اولاف پالمه منتظر اقدامات صلح‌جویانه سایرین ماند تا برای چهارمین‌بار به منطقه عزیمت کند. سومین هیئت صلح بین‌المللی، هیئتی است که سازمان کنفرانس اسلامی آن را تشکیل داد و تنها هیئتی است که طرح‌های ویژه‌ای را به‌طور عملی برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق مطرح کرده است. [۳۴] به گزارش ماهنامه میدل ایست (چاپ لندن)، اولاف پالمه فرستاده ویژه سازمان ملل برای میانجیگری در جنگ ایران و عراق، گفت که پیشرفت‌هایی دراین‌زمینه به دست آمده است. وی در مصاحبه با ماهنامه میدل‌ایست در پاسخ به این سؤال که منظور شما از این حرف که هنوز اوضاع برای عقد یک صلح مساعد نیست، چه بود؟ گفت: «هدف من از سفر نخست، شنیدن سخنان طرفین بود. هدف از دومین سفر این بود که درباره اصول صلح بحث و مشورت شود و ما درمورد این امر کاملاً توافق حاصل کردیم. منظور از سومین سفر آن بود که درباره کاربرد این اصول به گفت‌و‌شنود بپردازیم و طی آن عمیقاً وارد مسائل عمده شویم. من در سفر بعدی خود ناگزیزم رئوس کلی یک طرح جامع را نیز همراه خود ببرم. من روی این طرح کار کرد‌ه‌ام. اختلاف بنیادی بسیار عظیم است. عواطف ناشی‌از جنگ نیز وسیع است. ازاین‌رو هنوز زمان عقد قرارداد صلح فرا نرسیده است. ولی من مطمئن هستم که زمان آن فرا خواهد رسید.» وی در جواب به این پرسش که عناصر عمده برای شکست این بن‌بست کدام است؟ اظهار کرد: «ما کماکان سرگرم بحث و تعاطی‌نظر و تبادل سند هستیم. مع‌هذا اصولی که یک توافق وسیع را تضمین می‌کند به‌طورکلی عبارت‌اند از: ۱. عدم غصب اراضی با توسل به‌زور؛ ۲. عدم مداخله یک کشور در امور داخلی کشور دیگر، این نکته بسیار حائز اهمیت است، زیرا این منازعه ازسوی هردو طرف آغاز شد و هریک دیگری را متهم می‌کرد که می‌خواهد رژیم وی را سرنگون کند؛ ۳. اصل آزادی کشتیرانی که شامل تنگه هرمز و شط‌العرب می‌گردد.» وی همچنین در پاسخ به این سؤال که باتوجهبه اینکه تلاش‌های شما تاکنون موفقیت چندانی به‌بار نیاورده است، چه چیزی باعث می‌شود فکر کنید که به هدف‌های بزرگ‌تری با موفقیت نائل خواهید شد؟ ابراز کرد: «من می‌توانم روش‌ها و پیشنهادهایی را ارائه دهم، لیکن هرگز نمی‌توانم اراده سیاسی برای خاتمه جنگ را تدارک ببینم. چنین چیزی با اراده هردو طرف مخاصمه امکان‌پذیر است. من تنها می‌توانم باتوجهبه این واقعیت کار را شروع کنم که هردو طرف همواره از من خواسته‌اند که به کشورهایشان مجدداً سفر کنم و دبیرکل سازمان ملل نیز از من می‌خواهد که به مأموریتم ادامه دهم و من نیز خود مایل به ادامه کار هستم.» [۳۵] به گزارش رادیو لندن، حبیب شطی نماینده هیئت صلح اسلامی، چند روز پیش برای مذاکرات بیشتر درباره یک طرح جدید صلح به ایران و عراق سفر کرد. مطابق طرح جدید برای برقراری آتش‌بس، نیروهای عراق تحت‌نظارت یک سپاه اسلامی عقب‌نشینی خواهند کرد و یک دادگاه اسلامی به‌منظور تعیین مسئول آغاز جنگ بین ایران و عراق تشکیل خواهد شد. گفتنی است هیچ‌یک از دو دولت ایران و عراق طرح مزبور را رد نکردند، اما مقامات دو کشور به‌طور علنی اعلام کردند که هنوز پذیرای آشتی نیستند. صدام حسین به این هیئت گفت که سربازان عراق تازمانیکه خواسته‌های این کشور برآورده نشود، عقب‌نشینی نخواهند کرد. درخواست اصلی عراق حاکمیت تمام و کمال بر سراسر اروندرود است، اما یکی از شرایط ایران برای صلح این است که مرزهای بین این دو کشور به مفاد قرارداد ۱۹۷۵ الجزیره بازگردد. [۳۶] رادیو اسرائیل نیز در تحلیلی پیشنهاد هیئت صلح اسلامی را مورد واکاوی قرار داد. به بیان رادیو اسرائیل حکومت‌های عراق و ایران که تا چندی پیش صحبت از صلح را نشدنی و همه چیز را منوط به میدان جنگ می‌کردند این‌بار با واهمه از مشکلات و مسائل داخلی به تلاش‌های بین‌المللی برای اتمام جنگ روی خوش نشان دادند. این رسانه مدعی شد در ایران اختلاف‌های داخلی میان رهبران سیاسی و در عراق ترس صدام از آینده جنگ و خیزش اقلیت‌ها و قومیت‌ها منجر به تغییر رویکرد دو کشور در قبال مسئله صلح و آتش‌بس شده است. [۳۷] درحالی‌که رادیو اسرائیل همچون دولت متبوع خود تمایلی به پایان جنگ ایران و عراق ندارد، ورود سپاه اسلامی را درواقع ورود سپاه عربی تلقی کرد و با مقایسه وضعیت لبنان در ورود نیروهای صلح بین‌العربی سرنوشت نگران‌کننده لبنان را پیش روی ایران قرار داد و درحالی‌که مصرانه معتقد است ایران زیر بار صلح نخواهد رفت، اعلام کرد: «به‌هرحال، ایران درصورت موافقت و اجرای این پیشنهادات به‌طرف سرنوشتی پیش خواهد رفت که آینده آن مطلقاً معلوم نیست و می‌شود این را گفت که هیچ وطن‌پرست ایرانی حاضر نخواهد شد که خاک کشورش به‌وسیله نیروهای بین‌العربی یعنی به‌وسیله اعراب به هر شکل از اشکال اشغال بشود.» [۳۸]
گزارش- 13
13. عراق که در جنگ با ایران به کمک‌های اقتصادی و نظامی کشورهای غربی دلگرم است، تلاش می‌کند تا روابطش با کشورهای حامی خود را به‌خوبی پیش ببرد. در ادامه روابط نظامی و سیاسی رو به گسترش عراق با فرانسه، امروز، وزیر تجارت خارجی فرانسه وارد بغداد شد و با مقامات رسمی این کشور ملاقات کرد. میشل کینات وزیر تجارت خارجی فرانسه، با سفر از ریاض به بغداد، در عراق با طارق عزیز معاون نخست‌وزیر عراق و حسن علی وزیر تجارت این کشور دیدار کرد. در این دیدارها مقامات رسمی عراق بر گسترش روابط دو کشور تأکید کردند. این مقامات افزودند که تجدید قراردادها با شرکت‌های فرانسوی بسیار مهم است و کار این شرکت‌ها باوجود جنگ ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، وزیر تجارت خارجی فرانسه نیز گفت که فرانسه شرکت‌های خود را ترغیب خواهد کرد که به اجرای طرح‌های خود در عراق ادامه دهند. [۳۹] این درحالی است که به گزارش خبرگزاری پارس، طی ماه گذشته میلادی، عراق تعدادی راکت زمینی با برد ۶۰ کیلومتری از دولت فرانسه خریداری کرد که این راکت‌ها به‌وسیله هواپیما به عراق ارسال شد. همچنین بنا به این گزارش رژیم بعث عراق در ماه گذشته، ۱۰۰۰ موشک تاو و ۶۰۰ موشک سام ضدهوایی از کشورهای اردن، یمن‌شمالی و مصر دریافت کرد. [۴۰] ضمیمه گزارش۵: نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر موضوع کمبود تجهیزات جنگی، به‌ویژه سلاح‌های نیمه‌سنگین و سنگین برای نیروهای انقلابی به‌منظور مقابله با ارتش عراق موضوع جدیدی نیست. از همان روزهای اول چه نیروهای داوطلب مردمی و چه واحدهای سپاه به‌شدت از این نقیصه رنج می‌بردند و به هر نحوی این مشکل را به مقامات بالا گزارش می‌دادند که یکی از نمونه‌های آن نامهای بود که علی شمخانی فرمانده وقت سپاه پاسداران خوزستان، در تاریخ ٣/٨/١٣٥٩ در وضعیت بحرانی اشغال خرمشهر و مواجهه با کمبود تسلیحات و نیروهای کارآزموده، خطاب به مسئولان نوشت و در آن با جمله «مسئولین، مسلمین به داد ما برسید» مسئولان را خطاب قرار داد و از مظلومیت مدافعان خرمشهر دفاع کرد. نامه فرمانده سپاه خوزستان درحالی‌که خرمشهر همچنان با گذشت یک ماه از شروع جنگ، زیر آماج یورش‌های ارتش عراق بود و علاوه بر خرمشهر، آبادان نیز در معرض سقوط قرار گرفته بود، نوشته شد و درواقع شرح آن بیانگر اوضاع و احوال سیاسی تهران و اختلاف‌نظر فرماندهی کل قوا با مسئولان دیگر که موجب بی‌مهری به دفاع مردمی در مقابل هجوم سراسری ارتش عراق بود، می‌باشد. متن نامه علی شمخانی بدین شرح است: «و انزلنا الحدید فیه بأس شدید. مسئولین، مسلمین، به داد ما برسید، این چه سازمان رسمی شناخته‌شده‌ای است که اسلحه انفرادی ندارد؟ نیروهای شهادت‌طلب پاسدار را آموزش ندادید، مسامحه کردید، چوبش را از خدای عزوجل خوردید و خواهید خورد. چه باید بگویم که شاید شما را به تحرک وابدارم؟ این را بگویم که از ۱۵۰ پاسدار خرمشهر تنها ٣٠ نفر باقی مانده. بگویم که ما می‌توانیم با۳۰ خمپاره خونین‌شهر را برای ۳۰ ماه نگه داریم و امروز،۳۰ تفنگ نداریم و حال آنکه سازمان‌های غیررسمی با امکانات فراوان بر ما آن می‌رانند که باید برانند. واقعیت این است که ارتش امروز ما نمی‌تواند بدون وجود سپاه پاسداران و برعکس، کوچک‌ترین تحرکی داشته باشد. من را وقت آن نیست که بگویم تابهحال چه کارهای متهورانه‌ای انجام داده‌ایم. خدا می‌داند که ما تانک‌های دشمن را لمس کردیم. فغان‌های زنانه آنها را در شبیخون‌های خود شنیده‌ایم. سایه ما به حول خدا و مکتب اسلام همواره مورد حملات سلاح‌های سنگین دشمن بوده و هست و دشمن هرگز نتوانسته است اسیر ما را تحمل کند. اسرای پاسدار یا از پشت تیرباران شده یا زیر تانک‌ها له و لورده گردیده‌اند. پناهندگان عراقی همواره ترس نیروهای دشمن را از پاسداران انقلاب به‌عنوان یک معجزه الهی مطرح می‌کنند. سلاح را به دست صالحین بدهید. تابهحال، دشمن حسرت گرفتن یک اسلحه کمری را از پاسداران به دل داشته و خواهد داشت. ما شهدای زنده فراوان داریم. ما اصحاب حسین(ع) به تعداد زیادی داریم. ما برپادارندگان کربلای ۳۰ روزه خونین‌شهریم. ما بهشت را زیر سایه شمشیرها می‌بینیم. شهدای ۲۵ روزه ما هنوز دفن نشده‌اند! به داد ما برسید. ما نیاز به اسلحه و امکانات داریم. ما در راه خدا جان داریم که بدهیم، امکانات دادن جان را نداریم. به خود بیایید. فریادهای پاسداران از فقدان امکانات، بر ما زمین‌و‌زمان را تنگ کرده است. خستگی زیاد مانع از ادامه نوشتن من می‌شود. ولی بازهم باید بدانید که ما شهیدان زنده‌ای هستیم که به نبرد خویش علیه مردگان زنده ادامه خواهیم داد. اگر وساطت کنید و ما را به حدید خداوند مسلح سازید، “فضرب الرقاب” خویش را تا سقوط دولت بعث عراق و دیگر زورمندان و قلدران ادامه خواهیم داد وگرنه تا آن زمان مبارزه خواهیم کرد که شهید شویم و تکلیف شرعی خویش را به‌جای آوریم. والسلام علی شمع‌خانی [شمخانی] فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خوزستان»[۴۱] ضمیمه گزارش۱۱: بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام خمینی درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلاف سران مملکتی امام خمینی در ٢٥ اسفند ١٣٥٩، با صدور بیانیه ١٠ ماده‌ای مواردی از قبیل حاکمیت قانون، تشکیل هیئت حل اختلاف قوا، تأکید بر انتصاب رئیس‌جمهوری به فرماندهی کل قوا، منع سخنرانی سران قوا و پرداختن به امور جنگ را در یک چارچوب مشخص کرد. متن بیانیه 10 ماده‌اى امام خمینی خطاب به ملت ایران و مسئولان کشور درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلافات سران بدین‌شرح است: «به اطلاع عموم مى‌رساند براى صیانت کشور و جمهورى اسلامى در این موقع حساس و براى حفظ مصالح اسلام و مسلمین مطالب زیر ابلاغ مى‌شود: 1. معیار در اعمال نهادها قانون اساسى است و تخلف از آن براى هیچ‌کس چه متصدیان امور کشورى و لشکرى و چه اشخاص عادى جایز نیست و متخلف به مردم معرفى مى‌شود و مورد مؤاخذه قرار مى‌گیرد. بنابراین، دخالت هریک از مقامات در امور مربوط به مقامات دیگر برخلاف قانون است و دخالت‌کننده به مردم معرفى مى‌گردد. 2. مقامات فعلى، ریاست‌جمهورى، دولت، ریاست دیوان عالى، دادستانى کل کشور، مجلس شوراى اسلامى، شوراى نگهبان، قانونى مى‌باشند و کسى حق ندارد در مصاحبه‌ها و نطق‌ها و رسانه‌ها به یکى از این مقامات توهین یا آنان را تضعیف نماید؛ و متخلف به ملت معرفى و مورد مؤاخذه قرار مى‌گیرد. 3. به همان نحو که آقاى رئیس‌جمهور را به فرماندهى کل قوا منصوب نمودم، باید ایشان را به این مقام بشناسند و فرماندهان قواى مسلح از ایشان بر طبق مقررات اطاعت کنند. 4. شوراى دفاع به‌نحوى‌که در قانون اساسى است، مأمور مى‌شود و نمایندگان اینجانب آقاى خامنه‌اى «1» و آقاى چمران «2» مى‌باشند. 5. مسائل دفاع در شورا مطرح و رسیدگى مى‌شود و پس از تصویب، تصمیم در اجرا با فرماندهى کل قواست و قواى مسلح باید اوامر ایشان را اجرا نمایند. 6. براى رسیدگى به شکایات نسبت به مسائل جنگ و سایر مسائل مورد اختلاف بین مقامات جمهورى اسلامى، هیئتی تعیین خواهد شد مرکب از یک نماینده ازطرف رئیس‌جمهور و یکى ازطرف دیگر و یکى ازسوى اینجانب که کوشش در حل شکایات نمایند و رأى اکثریت هیئت مذکور معتبر است؛ و درصورت تخلف یکى از مقامات، باید متخلف را به مردم معرفى کنند و مورد مؤاخذه قرار گیرد. 7. چون در سخنرانی‌هاى رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس دیوان عالى کشور، رئیس مجلس شوراى اسلامى، گروه‌هاى منحرف و مخالف با جمهورى اسلامى توطئه کرده و موجب فساد مى‌شوند، اینان تا پایان جنگ تحمیلى سخنرانى نکنند. مصاحبه‌هاى سالم و سازنده و ارشادى مانع ندارد. 8. ازآنجاکه روزنامه‌ها و رادیو تلویزیون عاملى مهم براى ارشاد یا تفرقه و نفاق هستند، هیئت ٣ نفرى فوق، آنها را دقیقاً مورد بررسى قرار مى‌دهند و درصورتى‌که 2 نفر از هیئت مذکور، آنها را مضر تشخیص دهند، مراتب را به مردم ابلاغ و به دادستانى کل کشور اطلاع مى‌دهند تا به وظیفه قانونى عمل کند. 9. اکیداً از مقامات رسمى خواستارم تا با کمک یکدیگر مشکلات کشور را حل نمایند و برادرانه با یکدیگر همکارى نمایند. 10. ائمه جمعه و جماعات- ایدهم اللَّه تعالى- در خطبه‌ها و منابر و سایر گویندگان کوشش فرمایند که آرامش در کشور برقرار باشد و از هر سخنى که موجب نگرانى مردم و تفرقه شود خوددارى نمایند و مردم را در پشتیبانى از ملت و تمام ارگان‌هاى جمهورى اسلامى و نهادهاى انقلابى و قواى مسلح و مردمى تشویق فرمایند.» [۴۲]
________________________________________
- توپ‌های ۱۷۵ میلی‌متری از مؤثرترین سلاح‌های تهاجمی (ضدهوایی) در جنگ ایران و عراق بود و نیروهای خودی در جبهه آبادان به این سلاح نیاز داشتند، بنابراین پیگیر ارسال آن بودند، ولی بنی‌صدر اجازه استفاده از آنها را نمی‌داد. دوربرد بودن توپ۱۷۵ میلی‌متری از امتیازات این سلاح است.
- ضمیمه دارد؛ نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر.
- ضمیمه دارد؛ بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام خمینی درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلاف سران مملکتی.
- ضمیمه دارد؛ نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر.
سرهنگ جواد فکوری در یک مصاحبه تلویزیونی چگونگی عملیات موفق نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در انهدام پایگاه‌های هوایی ارتش عراق را تشریح کرد
پاسخ نخست‌وزیر به بنی‌صدر در نامه ۱۲ فروردین به مسئولان دولتی و تقاضای قائل شدن صلاحیت انحصاری برای او در اجرای مصوبات جنگ، نشانگر تشدید اختلافات هیئت دولت با رئیس‌جمهور است.
گزارش- 1
8. ستاد مرکزی سپاه پاسداران امروز، در نامهای به استانداری کردستان، فرمانده و قائم‌مقام سپاه پاسداران استان کردستان را معرفی کرد. براساس اعلام دفتر هماهنگی مناطق که زیر نظر ستاد کل سپاه پاسداران عمل می‌کند، در نامهای با امضای یوسف کلاهدوز، فرماندهی سپاه کردستان تعیین شد. متن نامه بدین‌شرح است: «بدین‌وسیله به اطلاع می‌رساند که برادر محمودرضا امینی به سمت فرماندهی و برادر رسول یاحی به سمت قائم‌مقام سپاه پاسداران استان کردستان منصوب شده‌اند، لذا از کلیه مقامات محترم کشوری و لشکری استان، انتظار همکاری صمیمانه با برادران فوق‌الذکر را دارد.»26 9. دو روز پس از اجرای عملیات هوایی جنگنده‌های ایران علیه پایگاه الولید خبرگزاری عراق به نقل از بیانیه نظامی ارتش بعث تأیید کرد که هواپیماهای ایرانی یک پایگاه هوایی این کشور را در نزدیکی مرز سوریه بمباران کردند، اما عراق با ناچیز جلوه‌دادن خسارات واردشده و همچنین متهم‌کردن سوریه به خیانت به اعراب، سعی کرد حادثه پیش‌آمده و خسارات ناشی‌از آن را بی‌اهمیت جلوه دهد. ستاد فرماندهی ارتش عراق در اطلاعیه‌ای، ضمن تأیید گزارش‌های اخیر ایران درباره بمباران هوایی پایگاه الولید در خاک عراق تلاش کرد تا عملیات هوایی ایران را ناچیز جلوه دهد. به همین منظور، ۳ پایگاه بمباران‌شده را یک پایگاه معرفی کرد و سپس مدعی شد که هواپیماهای عمل‌کننده از سوریه وارد حریم هوایی عراق شده‌اند.27 درهمین‌زمینه، مطبوعات بغداد نیز امروز، دمشق را به دخالت در حمله هوایی جنگنده‌های ایرانی به اعماق خاک عراق متهم کردند. نشریه الجمهوریه نوشت: «هواپیماهای فانتوم ایران که به فرودگاه‌های ایالت غربی عراق در مرزهای عراق و سوریه حمله کرده‌اند از سوریه پرواز کرده بودند و به‌محض آنکه دفاع ضدهوایی عراق آنها را وادار به فرار کرد به‌سمت سوریه عقب‌نشینی نمودند. رژیم سوریه دیگر به آموزش عوامل رژیم فارس و تأمین انواع تجهیزات نظامی دشمن اکتفا نکرده و خیانت را تا آنجا رسانده است که به بمب‌افکن‌های ایرانی اجازه می‌دهد از خاکش به تأسیسات عراقی حمله کنند.» روزنامه الثوره (چاپ بغداد) نیز مدعی شد که رژیم سوریه با قراردادن تمامی بنیه سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در خدمت ایران، کاملاً با مواضع این کشور همگام است.28 10. رئیس‌جمهور در دیدار با رهبر انقلاب اسلامی درباره وضعیت جبهه‌های جنگ و آخرین تحولات و مسائل درمورد پایان‌دادن به جنگ به امام خمینی گزارش داد. امروز همچنین در جلسه شورای‌عالی دفاع پیشنهادهای هیئت رسیدگی‌کننده به جنگ سازمان کنفرانس اسلامی بررسی و پاسخ ایران به این پیشنهاد اعلام شد. در دیدار ریاست‌جمهوری با امام خمینی که حجت‌الاسلام حاج سیداحمد خمینی نیز حضور داشت، پیشنهادهای هیئت حل اختلاف مطرح و بررسی شد. ابوالحسن بنی‌صدر در پاسخ به این سؤال که آیا پیشنهادهای حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، به امام اطلاع داده شد؟ اظهار کرد: «بله، همین پیشنهادات را برای ایشان خواندم و جوابی که تهیه کرده بودم [را نیز] برای امام خواندم، پسند فرمودند و عصر امروز هم این مسائل را در شورای‌عالی دفاع طرح می‌کنیم و سپس اعلام خواهد شد.»29 امروز همچنین جلسه شورای‌عالی دفاع به ریاست ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور و با حضور محمدعلی رجایی نخست‌وزیر، مصطفی چمران نماینده امام در شورای‌عالی دفاع، تیمسار فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک، مرتضی رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کمال خرازی مسئول ستاد تبلیغات شورای‌عالی دفاع در تهران تشکیل شد. در این جلسه ضمن بررسی وضع کلی جبهه‌های جنگ، درباره پیشنهادهای هیئت ۸ نفری رسیدگی‌کننده به جنگ ایران و عراق، بحث و تبادل‌نظر شد. در پایان جلسه بنی‌صدر درباره مسائل مطرح‌شده در جلسه گفت: «پیشنهادات هیئت ۸ نفری و پاسخ ما خوانده و تصویب شد. آنها پیشنهاد داده بودند که آتش‌بس بشود، تعیین حدود بشود و قوای عراق برگردد به آن حدود و بعد دادگاه تشکیل بشود و به منشأ تجاوز رسیدگی بشود. اینها ازنظر ما ابهاماتی داشت و ما باید روشن حرفمان را بزنیم.» بنی‌صدر درمورد دیدگاه‌های ایران در پاسخ به هیئت رسیدگی‌کننده خاطرنشان کرد: «اولاً مرزها معین شده و به امضای طرفین در سال ۱۹۷۵، رسیده است و عراق می‌تواند به همین مرزها عقب‌نشینی کند. آتش‌بس و عقب‌نشینی اجزای تفکیک‌ناپذیر یک تصمیم‌اند و باید باهم انجام بپذیرند. زمان آن را متخصصین نظامی در حداقل مدت، معین خواهند کرد و دادگاه هم که تشکیل می‌شود باید تعیین متجاوز کند و به نتایج این تجاوز رسیدگی کند.»30 11. نخست‌وزیر در پاسخ به اطلاعیه عمومی رئیس‌جمهوری درباب فعالیت‌هایی درخصوص جنگ تحمیلی که روز 12 فروردین‌ماه منتشر شده بود، امروز، در نامهای لزوم خودداری رئیس‌جمهور از طرح موارد اختلافی در جامعه را باتوجهبه فرمان امام در تاریخ ۲۵/۱۲/۱۳۵۹، یادآور شد. ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور، در روز ۱۲فروردین1360، با انتشار یک اطلاعیه عمومی خطاب به مسئولان دولتی توجه عملی به فرماندهی خود در امور جنگ و قائل‌بودن صلاحیت انحصاری برای شخص خود در اجرای مصوبات مربوط به جنگ ازسوی شورای عالی دفاع را خواستار شد. محمدعلی رجایی نخست‌وزیر امروز، در پاسخ به اطلاعیه مذکور نامهای برای رئیس‌جمهور ارسال کرد. در این نامه که پرده از اختلاف‌های هیئت دولت با ریاست‌جمهوری در سیاست خارجی و امور تبلیغاتی مرتبط با جنگ برمی‌دارد، آمده است: «عطف به نامه مورخ ۱۲/۱/۱۳۶۰ و اطلاعیه رادیویی مورخ ۱۲/۱/۱۳۶۰، به استحضار می‌رساند طبق بند هـ قسمت سوم اصل ۱۱۰ قانون اساسی، وظیفه و اختیار فرماندهی کل قوا و شورای‌عالی دفاع دررابطه‌با جنگ و صلح به شرح زیر است: اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها به پیشنهاد شورای‌عالی دفاع و بند ۵ فرمان مورخ ۲۵/۱۲/۵۹ رهبر انقلاب حضرت امام خمینی نیز تأکید شده به مسائل مربوط به دفاع در شورای‌عالی دفاع مطرح و رسیدگی می‌شود، پس از تصویب، تصمیم در اجرا با فرماندهی کل قوا خواهد بود. استنباط دولت این است که موارد فوق دربرگیرنده سیاست خارجی و تبلیغاتی دولت و مملکت دررابطه‌با جنگ نیست. به‌نظر می‌رسد اصولاً دولتی که وزارت خارجه داشته، بودجه و تدارکات جنگ را عهده‌دار است و درواقع تمام مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جنگ را تحمل می‌کند، نمی‌تواند نسبت به سیاست و سرنوشت جنگ و صلح بی‌تفاوت باشد، خصوصاً اینکه نهادی که مجاز به مداخله در سیاست خارجی است، یعنی وزارت خارجه، یک نهاد دولتی است و رادیو و تلویزیون که عمده‌ترین وسیله تبلیغاتی است و زیر نظر شرکت قوای سه‌گانه اداره می‌شود و وزارت ارشاد که کار تبلیغات دولت را به‌عهده دارد، زیر نظر هیئت دولت و اینجانب انجام وظیفه می‌نمایند.» رجایی در ادامه یادآور شده که واضح است فرمانده کل قوا و شورای‌عالی دفاع نیز نظر به وظیفه اداره جنگ باید درزمینه سیاست جنگی و تبلیغاتی دولت طرف مشورت و تبادل‌نظر قرار گرفته و هماهنگی کامل به‌وجود آید. لازم به تذکر است که اگر استنباط شما از وظایف شورای‌عالی دفاع، همان مواردی باشد که امام در فرمان تشکیل شورای‌عالی دفاع قبلی متذکر شده بودند، باید توجه داشت که شورای مزبور باتوجهبه ترکیب خاصش وظایف بیشتری را عهده‌دار بود و قانون اساسی به شورای‌عالی دفاع چنان اختیاراتی را تفویض نکرده است. در خاتمه تقاضا دارد باتوجهبه فرمان ۲۵/۱۲/۱۳۵۹ امام برای جلوگیری از طرح موارد اختلاف در جامعه از دادن اطلاعیه در این قبیل موارد خودداری کرده و ازطریق مکاتبات اداری و درصورت لزوم نظرخواهی از شورای نگهبان درمورد تفصیل وظایف و اختیارات قانونی شورای‌عالی دفاع مسئله را حل‌و‌فصل کنند.***31 12. رسانه‌های خارجی با تحلیل‌ها و گزارش‌هایی درباره جنگ ایران و عراق، موضع دو طرف درگیر جنگ درمورد صلح و خاتمه جنگ را بررسی کردند. روزنامه الوطن (چاپ کویت) صلح را دور از دسترس ندانست و شرایط دو طرف را از نگاه خود تقریر کرد. رادیو لندن نیز با بررسی عملکرد هیئت صلح، از پیشنهاد این هیئت به‌عنوان تنها طرح عملی برای پایان جنگ نام برد. در مقابل، رادیو اسرائیل جنگ را تمام‌نشدنی و صلح را دور از دسترس خواند. به گزارش امروز روزنامه کویتی الوطن، ایران و عراق مذاکرات غیرمستقیم خود تحت‌نظارت هیئت حسن نیت سازمان کنفرانس اسلامی را آغاز کردند. این روزنامه مدعی شد که هیئت حسن نیت در جریان دیدارهای اخیر خود از کشورهای ایران و عراق به پیشرفت محسوسی دست یافت و توافق ایران و عراق را درمورد شرایط شش‌گانه پیمان صلح به دست آورد. روزنامه الوطن مدعی شد که ایران برای اولین‌بار پذیرفته است که مسئله آتش‌بس را بدون عقب‌نشینی نیروهای عراقی از مناطق اشغالی داخل خاک این کشور بررسی کند. بااین‌حال روزنامه مذکور موضع صدام در قبال صلح را افراطی و در مغایرت با موضع ملایم رهبران ایران ارزیابی کرد. به نوشته این روزنامه، میانجیگران اسلامی پیشنهاد تشکیل یک کمیته ویژه نظارت بر آتش‌بس را مطرح کردند که گفته می‌شود صدام حسین با آن موافقت کرد، اما این تضمین را هم خواست که ایران به نیروهای وی پس از عقب‌نشینی حمله نکند. وی همچنین از میانجیگران خواست از ایران تعهد گرفته شود که به شهرهای عراق و شهرهایی که عراق از ایران تصرف کرده، در خلال عقب‌نشینی نیروهای عراقی حمله نکند. الوطن مفاد شش‌گانه موافقت‌نامه را بدین شرح اعلام کرد: ١. غیرقابل‌‌قبول بودن تصرف اراضی دیگران ازطریق غلبه نظامی. ٢. آزادی کشتیرانی در شط‌العرب برای ایران و عراق. ٣. عادی‌شدن روابط دو کشور و خودداری آنان از مداخله در امور داخلی یکدیگر. ٤. اعاده حاکمیت عراق بر مناطق سیف‌سعد و زین‌القوس که قبل از آغاز جنگ به‌دست نیروهای ایران اشغال شده است. ٥. تشکیل یک نیروی نگهدارنده صلح برای نظارت بر آتش‌بس. ٦. ادامه مذاکرات غیرمستقیم ازطریق میانجی‌های اسلامی برای تعیین ماهیت روابط آینده دو کشور. به گزارش این نشریه عرب‌زبان، وضعیت آینده شط‌العرب (اروندرود) و سه جزیره خلیج‌فارس از موارد مورد اختلاف دو طرف می‌باشد که همچنان باقی است.32 رادیو لندن، در گزارشی با اشاره به کوشش‌های جاری بین‌المللی برای پایان‌بخشیدن به جنگ ایران و عراق به نقل از جان رنر مفسر خود، که وضع فعلی گروه‌های مختلفی که برای استقرار آتش‌بس ایران و عراق در تلاش هستند را بررسی کرده، گفت: کمیته صلح غیرمتعهدها در جریان گردهمایی گذشته کشورهای غیرمتعهد در ماه فوریه، تشکیل شد و اعضای آن عبارت‌اند از وزرای امور خارجه کشورهای هند، زامبیا، کوبا و رهبر جناح سیاسی سازمان آزادی‌بخش فلسطین. قرار است کمیته مذکور شنبه آینده، به تهران برود، اما هنوز نشانه‌هایی از پیشنهادهایی که همراه خواهند داشت در دست نیست. کمیته غیرمتعهدها یکی از سه هیئت بین‌المللی است که درحال‌حاضر برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق تلاش می کند و تنها کمیته‌ای است که تاکنون به ایران سفر نکرده است.33 در ادامه گزارش رادیو لندن آمده است، با آغاز جنگ کورت والدهایم دبیرکل سازمان ملل، اولاف پالمه نخست‌وزیر سابق سوئد و رئیس حزب سوسیال دمکرات سوئد که رهبری اپوزیسیون پارلمان این کشور را هم به‌عهده دارد و درعین‌حال عضو برجسته بین‌الملل سوسیالیست نیز است را به‌عنوان نماینده ویژه خود در این مسئله تعیین کرد و تا فروردین‌ماه ۱۳۶۰، پالمه سه مرتبه به ایران و عراق رفت بدون آنکه نتیجه محسوسی به دست آورد. وی در تلاش بود که در منطقه مورد اختلاف اروندرود آتش‌بسی بین دو کشور ترتیب دهد تا بدین‌وسیله حدود ۷۰ کشتی بازرگانی درگیر در این رودخانه بتوانند به سلامت از مهلکه نجات پیدا کنند. اولاف پالمه منتظر اقدامات صلح‌جویانه سایرین ماند تا برای چهارمین‌بار به منطقه عزیمت کند. سومین هیئت صلح بین‌المللی، هیئتی است که سازمان کنفرانس اسلامی آن را تشکیل داد و تنها هیئتی است که طرح‌های ویژه‌ای را به‌طور عملی برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق مطرح کرده است.34 به گزارش ماهنامه میدل ایست (چاپ لندن)، اولاف پالمه فرستاده ویژه سازمان ملل برای میانجیگری در جنگ ایران و عراق، گفت که پیشرفت‌هایی دراین‌زمینه به دست آمده است. وی در مصاحبه با ماهنامه میدل‌ایست در پاسخ به این سؤال که منظور شما از این حرف که هنوز اوضاع برای عقد یک صلح مساعد نیست، چه بود؟ گفت: «هدف من از سفر نخست، شنیدن سخنان طرفین بود. هدف از دومین سفر این بود که درباره اصول صلح بحث و مشورت شود و ما درمورد این امر کاملاً توافق حاصل کردیم. منظور از سومین سفر آن بود که درباره کاربرد این اصول به گفت‌و‌شنود بپردازیم و طی آن عمیقاً وارد مسائل عمده شویم. من در سفر بعدی خود ناگزیزم رئوس کلی یک طرح جامع را نیز همراه خود ببرم. من روی این طرح کار کرد‌ه‌ام. اختلاف بنیادی بسیار عظیم است. عواطف ناشی‌از جنگ نیز وسیع است. ازاین‌رو هنوز زمان عقد قرارداد صلح فرا نرسیده است. ولی من مطمئن هستم که زمان آن فرا خواهد رسید.» وی در جواب به این پرسش که عناصر عمده برای شکست این بن‌بست کدام است؟ اظهار کرد: «ما کماکان سرگرم بحث و تعاطی‌نظر و تبادل سند هستیم. مع‌هذا اصولی که یک توافق وسیع را تضمین می‌کند به‌طورکلی عبارت‌اند از: ۱. عدم غصب اراضی با توسل به‌زور؛ ۲. عدم مداخله یک کشور در امور داخلی کشور دیگر، این نکته بسیار حائز اهمیت است، زیرا این منازعه ازسوی هردو طرف آغاز شد و هریک دیگری را متهم می‌کرد که می‌خواهد رژیم وی را سرنگون کند؛ ۳. اصل آزادی کشتیرانی که شامل تنگه هرمز و شط‌العرب می‌گردد.» وی همچنین در پاسخ به این سؤال که باتوجهبه اینکه تلاش‌های شما تاکنون موفقیت چندانی به‌بار نیاورده است، چه چیزی باعث می‌شود فکر کنید که به هدف‌های بزرگ‌تری با موفقیت نائل خواهید شد؟ ابراز کرد: «من می‌توانم روش‌ها و پیشنهادهایی را ارائه دهم، لیکن هرگز نمی‌توانم اراده سیاسی برای خاتمه جنگ را تدارک ببینم. چنین چیزی با اراده هردو طرف مخاصمه امکان‌پذیر است. من تنها می‌توانم باتوجهبه این واقعیت کار را شروع کنم که هردو طرف همواره از من خواسته‌اند که به کشورهایشان مجدداً سفر کنم و دبیرکل سازمان ملل نیز از من می‌خواهد که به مأموریتم ادامه دهم و من نیز خود مایل به ادامه کار هستم.»35 به گزارش رادیو لندن، حبیب شطی نماینده هیئت صلح اسلامی، چند روز پیش برای مذاکرات بیشتر درباره یک طرح جدید صلح به ایران و عراق سفر کرد. مطابق طرح جدید برای برقراری آتش‌بس، نیروهای عراق تحت‌نظارت یک سپاه اسلامی عقب‌نشینی خواهند کرد و یک دادگاه اسلامی به‌منظور تعیین مسئول آغاز جنگ بین ایران و عراق تشکیل خواهد شد. گفتنی است هیچ‌یک از دو دولت ایران و عراق طرح مزبور را رد نکردند، اما مقامات دو کشور به‌طور علنی اعلام کردند که هنوز پذیرای آشتی نیستند. صدام حسین به این هیئت گفت که سربازان عراق تازمانیکه خواسته‌های این کشور برآورده نشود، عقب‌نشینی نخواهند کرد. درخواست اصلی عراق حاکمیت تمام و کمال بر سراسر اروندرود است، اما یکی از شرایط ایران برای صلح این است که مرزهای بین این دو کشور به مفاد قرارداد ۱۹۷۵ الجزیره بازگردد.36 رادیو اسرائیل نیز در تحلیلی پیشنهاد هیئت صلح اسلامی را مورد واکاوی قرار داد. به بیان رادیو اسرائیل حکومت‌های عراق و ایران که تا چندی پیش صحبت از صلح را نشدنی و همه چیز را منوط به میدان جنگ می‌کردند این‌بار با واهمه از مشکلات و مسائل داخلی به تلاش‌های بین‌المللی برای اتمام جنگ روی خوش نشان دادند. این رسانه مدعی شد در ایران اختلاف‌های داخلی میان رهبران سیاسی و در عراق ترس صدام از آینده جنگ و خیزش اقلیت‌ها و قومیت‌ها منجر به تغییر رویکرد دو کشور در قبال مسئله صلح و آتش‌بس شده است. 37 درحالی‌که رادیو اسرائیل همچون دولت متبوع خود تمایلی به پایان جنگ ایران و عراق ندارد، ورود سپاه اسلامی را درواقع ورود سپاه عربی تلقی کرد و با مقایسه وضعیت لبنان در ورود نیروهای صلح بین‌العربی سرنوشت نگران‌کننده لبنان را پیش روی ایران قرار داد و درحالی‌که مصرانه معتقد است ایران زیر بار صلح نخواهد رفت، اعلام کرد: «به‌هرحال، ایران درصورت موافقت و اجرای این پیشنهادات به‌طرف سرنوشتی پیش خواهد رفت که آینده آن مطلقاً معلوم نیست و می‌شود این را گفت که هیچ وطن‌پرست ایرانی حاضر نخواهد شد که خاک کشورش به‌وسیله نیروهای بین‌العربی یعنی به‌وسیله اعراب به هر شکل از اشکال اشغال بشود.»38 13. عراق که در جنگ با ایران به کمک‌های اقتصادی و نظامی کشورهای غربی دلگرم است، تلاش می‌کند تا روابطش با کشورهای حامی خود را به‌خوبی پیش ببرد. در ادامه روابط نظامی و سیاسی رو به گسترش عراق با فرانسه، امروز، وزیر تجارت خارجی فرانسه وارد بغداد شد و با مقامات رسمی این کشور ملاقات کرد. میشل کینات وزیر تجارت خارجی فرانسه، با سفر از ریاض به بغداد، در عراق با طارق عزیز معاون نخست‌وزیر عراق و حسن علی وزیر تجارت این کشور دیدار کرد. در این دیدارها مقامات رسمی عراق بر گسترش روابط دو کشور تأکید کردند. این مقامات افزودند که تجدید قراردادها با شرکت‌های فرانسوی بسیار مهم است و کار این شرکت‌ها باوجود جنگ ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر، وزیر تجارت خارجی فرانسه نیز گفت که فرانسه شرکت‌های خود را ترغیب خواهد کرد که به اجرای طرح‌های خود در عراق ادامه دهند.39 این درحالی است که به گزارش خبرگزاری پارس، طی ماه گذشته میلادی، عراق تعدادی راکت زمینی با برد ۶۰ کیلومتری از دولت فرانسه خریداری کرد که این راکت‌ها به‌وسیله هواپیما به عراق ارسال شد. همچنین بنا به این گزارش رژیم بعث عراق در ماه گذشته، ۱۰۰۰ موشک تاو و ۶۰۰ موشک سام ضدهوایی از کشورهای اردن، یمن‌شمالی و مصر دریافت کرد.40 ضمیمه گزارش۵: نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر موضوع کمبود تجهیزات جنگی، به‌ویژه سلاح‌های نیمه‌سنگین و سنگین برای نیروهای انقلابی به‌منظور مقابله با ارتش عراق موضوع جدیدی نیست. از همان روزهای اول چه نیروهای داوطلب مردمی و چه واحدهای سپاه به‌شدت از این نقیصه رنج می‌بردند و به هر نحوی این مشکل را به مقامات بالا گزارش می‌دادند که یکی از نمونه‌های آن نامهای بود که علی شمخانی فرمانده وقت سپاه پاسداران خوزستان، در تاریخ ٣/٨/١٣٥٩ در وضعیت بحرانی اشغال خرمشهر و مواجهه با کمبود تسلیحات و نیروهای کارآزموده، خطاب به مسئولان نوشت و در آن با جمله «مسئولین، مسلمین به داد ما برسید» مسئولان را خطاب قرار داد و از مظلومیت مدافعان خرمشهر دفاع کرد. نامه فرمانده سپاه خوزستان درحالی‌که خرمشهر همچنان با گذشت یک ماه از شروع جنگ، زیر آماج یورش‌های ارتش عراق بود و علاوه بر خرمشهر، آبادان نیز در معرض سقوط قرار گرفته بود، نوشته شد و درواقع شرح آن بیانگر اوضاع و احوال سیاسی تهران و اختلاف‌نظر فرماندهی کل قوا با مسئولان دیگر که موجب بی‌مهری به دفاع مردمی در مقابل هجوم سراسری ارتش عراق بود، می‌باشد. متن نامه علی شمخانی بدین شرح است: «و انزلنا الحدید فیه بأس شدید. مسئولین، مسلمین، به داد ما برسید، این چه سازمان رسمی شناخته‌شده‌ای است که اسلحه انفرادی ندارد؟ نیروهای شهادت‌طلب پاسدار را آموزش ندادید، مسامحه کردید، چوبش را از خدای عزوجل خوردید و خواهید خورد. چه باید بگویم که شاید شما را به تحرک وابدارم؟ این را بگویم که از ۱۵۰ پاسدار خرمشهر تنها ٣٠ نفر باقی مانده. بگویم که ما می‌توانیم با۳۰ خمپاره خونین‌شهر را برای ۳۰ ماه نگه داریم و امروز،۳۰ تفنگ نداریم و حال آنکه سازمان‌های غیررسمی با امکانات فراوان بر ما آن می‌رانند که باید برانند. واقعیت این است که ارتش امروز ما نمی‌تواند بدون وجود سپاه پاسداران و برعکس، کوچک‌ترین تحرکی داشته باشد. من را وقت آن نیست که بگویم تابهحال چه کارهای متهورانه‌ای انجام داده‌ایم. خدا می‌داند که ما تانک‌های دشمن را لمس کردیم. فغان‌های زنانه آنها را در شبیخون‌های خود شنیده‌ایم. سایه ما به حول خدا و مکتب اسلام همواره مورد حملات سلاح‌های سنگین دشمن بوده و هست و دشمن هرگز نتوانسته است اسیر ما را تحمل کند. اسرای پاسدار یا از پشت تیرباران شده یا زیر تانک‌ها له و لورده گردیده‌اند. پناهندگان عراقی همواره ترس نیروهای دشمن را از پاسداران انقلاب به‌عنوان یک معجزه الهی مطرح می‌کنند. سلاح را به دست صالحین بدهید. تابهحال، دشمن حسرت گرفتن یک اسلحه کمری را از پاسداران به دل داشته و خواهد داشت. ما شهدای زنده فراوان داریم. ما اصحاب حسین(ع) به تعداد زیادی داریم. ما برپادارندگان کربلای ۳۰ روزه خونین‌شهریم. ما بهشت را زیر سایه شمشیرها می‌بینیم. شهدای ۲۵ روزه ما هنوز دفن نشده‌اند! به داد ما برسید. ما نیاز به اسلحه و امکانات داریم. ما در راه خدا جان داریم که بدهیم، امکانات دادن جان را نداریم. به خود بیایید. فریادهای پاسداران از فقدان امکانات، بر ما زمین‌و‌زمان را تنگ کرده است. خستگی زیاد مانع از ادامه نوشتن من می‌شود. ولی بازهم باید بدانید که ما شهیدان زنده‌ای هستیم که به نبرد خویش علیه مردگان زنده ادامه خواهیم داد. اگر وساطت کنید و ما را به حدید خداوند مسلح سازید، “فضرب الرقاب” خویش را تا سقوط دولت بعث عراق و دیگر زورمندان و قلدران ادامه خواهیم داد وگرنه تا آن زمان مبارزه خواهیم کرد که شهید شویم و تکلیف شرعی خویش را به‌جای آوریم. والسلام علی شمع‌خانی [شمخانی] فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خوزستان»41 ضمیمه گزارش۱۱: بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام خمینی درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلاف سران مملکتی امام خمینی در ٢٥ اسفند ١٣٥٩، با صدور بیانیه ١٠ ماده‌ای مواردی از قبیل حاکمیت قانون، تشکیل هیئت حل اختلاف قوا، تأکید بر انتصاب رئیس‌جمهوری به فرماندهی کل قوا، منع سخنرانی سران قوا و پرداختن به امور جنگ را در یک چارچوب مشخص کرد. متن بیانیه 10 ماده‌اى امام خمینی خطاب به ملت ایران و مسئولان کشور درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلافات سران بدین‌شرح است: «به اطلاع عموم مى‌رساند براى صیانت کشور و جمهورى اسلامى در این موقع حساس و براى حفظ مصالح اسلام و مسلمین مطالب زیر ابلاغ مى‌شود: 1. معیار در اعمال نهادها قانون اساسى است و تخلف از آن براى هیچ‌کس چه متصدیان امور کشورى و لشکرى و چه اشخاص عادى جایز نیست و متخلف به مردم معرفى مى‌شود و مورد مؤاخذه قرار مى‌گیرد. بنابراین، دخالت هریک از مقامات در امور مربوط به مقامات دیگر برخلاف قانون است و دخالت‌کننده به مردم معرفى مى‌گردد. 2. مقامات فعلى، ریاست‌جمهورى، دولت، ریاست دیوان عالى، دادستانى کل کشور، مجلس شوراى اسلامى، شوراى نگهبان، قانونى مى‌باشند و کسى حق ندارد در مصاحبه‌ها و نطق‌ها و رسانه‌ها به یکى از این مقامات توهین یا آنان را تضعیف نماید؛ و متخلف به ملت معرفى و مورد مؤاخذه قرار مى‌گیرد. 3. به همان نحو که آقاى رئیس‌جمهور را به فرماندهى کل قوا منصوب نمودم، باید ایشان را به این مقام بشناسند و فرماندهان قواى مسلح از ایشان بر طبق مقررات اطاعت کنند. 4. شوراى دفاع به‌نحوى‌که در قانون اساسى است، مأمور مى‌شود و نمایندگان اینجانب آقاى خامنه‌اى «1» و آقاى چمران «2» مى‌باشند. 5. مسائل دفاع در شورا مطرح و رسیدگى مى‌شود و پس از تصویب، تصمیم در اجرا با فرماندهى کل قواست و قواى مسلح باید اوامر ایشان را اجرا نمایند. 6. براى رسیدگى به شکایات نسبت به مسائل جنگ و سایر مسائل مورد اختلاف بین مقامات جمهورى اسلامى، هیئتی تعیین خواهد شد مرکب از یک نماینده ازطرف رئیس‌جمهور و یکى ازطرف دیگر و یکى ازسوى اینجانب که کوشش در حل شکایات نمایند و رأى اکثریت هیئت مذکور معتبر است؛ و درصورت تخلف یکى از مقامات، باید متخلف را به مردم معرفى کنند و مورد مؤاخذه قرار گیرد. 7. چون در سخنرانی‌هاى رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس دیوان عالى کشور، رئیس مجلس شوراى اسلامى، گروه‌هاى منحرف و مخالف با جمهورى اسلامى توطئه کرده و موجب فساد مى‌شوند، اینان تا پایان جنگ تحمیلى سخنرانى نکنند. مصاحبه‌هاى سالم و سازنده و ارشادى مانع ندارد. 8. ازآنجاکه روزنامه‌ها و رادیو تلویزیون عاملى مهم براى ارشاد یا تفرقه و نفاق هستند، هیئت ٣ نفرى فوق، آنها را دقیقاً مورد بررسى قرار مى‌دهند و درصورتى‌که 2 نفر از هیئت مذکور، آنها را مضر تشخیص دهند، مراتب را به مردم ابلاغ و به دادستانى کل کشور اطلاع مى‌دهند تا به وظیفه قانونى عمل کند. 9. اکیداً از مقامات رسمى خواستارم تا با کمک یکدیگر مشکلات کشور را حل نمایند و برادرانه با یکدیگر همکارى نمایند. 10. ائمه جمعه و جماعات- ایدهم اللَّه تعالى- در خطبه‌ها و منابر و سایر گویندگان کوشش فرمایند که آرامش در کشور برقرار باشد و از هر سخنى که موجب نگرانى مردم و تفرقه شود خوددارى نمایند و مردم را در پشتیبانى از ملت و تمام ارگان‌هاى جمهورى اسلامى و نهادهاى انقلابى و قواى مسلح و مردمى تشویق فرمایند.»42 ________________________________________
- توپ‌های ۱۷۵ میلی‌متری از مؤثرترین سلاح‌های تهاجمی (ضدهوایی) در جنگ ایران و عراق بود و نیروهای خودی در جبهه آبادان به این سلاح نیاز داشتند، بنابراین پیگیر ارسال آن بودند، ولی بنی‌صدر اجازه استفاده از آنها را نمی‌داد. دوربرد بودن توپ۱۷۵ میلی‌متری از امتیازات این سلاح است.
- ضمیمه دارد؛ نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر.
- ضمیمه دارد؛ بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام خمینی درباره مصالح کشور، امور جنگ و حل اختلاف سران مملکتی.
- ضمیمه دارد؛ نامه فرمانده سپاه خوزستان درباره همکارینکردن مسئولان در تهیه امکانات، تجهیزات و نیروی لازم برای نجات خرمشهر.
سرهنگ جواد فکوری در یک مصاحبه تلویزیونی چگونگی عملیات موفق نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در انهدام پایگاه‌های هوایی ارتش عراق را تشریح کرد
پاسخ نخست‌وزیر به بنی‌صدر در نامه ۱۲ فروردین به مسئولان دولتی و تقاضای قائل شدن صلاحیت انحصاری برای او در اجرای مصوبات جنگ، نشانگر تشدید اختلافات هیئت دولت با رئیس‌جمهور است.
منابع و مآخذ روزشمار 1360/01/17
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۹/۱/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ روزنامه کیهان، ۱۹/۱/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ سند شماره ۵۰۹۷۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سماجا۳ به معاونت عملیات نزاجا، ۱۴/۲/۱۳۶۰؛ و - سند شماره ۱۱۶۲۲۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن۲ ژاجا (گروه اطلاعات) به سماجا۲ (مدیریت اطلاعات)، ۷/۲/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۷، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۱، اهواز - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از روابط‌عمومی ستاد امنیت اهواز، ۱۸/۱/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۸، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۳، اهواز - خبرگزاری پارس، ۱۸/۱/۱۳۶۰.
- ↑ احمد دهقان، گزارش روزانه جنگ (مجموعه آثار شهید حسن باقری)، جلد ۲، تهران: مؤسسه انتشارات شهید حسن باقری، ۱۳۸۹، ص۶۱.
- ↑ روزنامه کیهان، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ همان.
- ↑ سند شماره ۴۲۶۳۱۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از گردان نیروی مخصوص (کلاه‌سبزها) به استانداری ایلام، ۱۸/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۱۵۶۵۴۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای لشکر۲۸ پیاده کردستان (رکن۲)، ۱۶/۱/۱۳۶۰ تا ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۴.
- ↑ سند شماره ۱۱۶۲۴۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه سنندج به اطلاعات تهران، ۱۹/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه کرمانشاهان (اطلاعات) به فرماندهی سپاه پاسداران مرکز (اطلاعات)، ۱۹/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه کرمانشاهان (اطلاعات) به فرماندهی سپاه پاسداران مرکز (اطلاعات)، ۱۹/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۱۸۶۳۷۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن مرکز خبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (واحد روابط‌عمومی)، شماره ۱۲۴، ۲۰/۱/۱۳۶۰، ص۱.
- ↑ سند شماره ۱۵۶۵۳۶ مرکز مطالعات تحقیقات جنگ: از گردان۳ تیپ۹۱ و گردان‌های ۴ و ۵ تیپ۹۵، ۲۴/۲/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ سند شماره ۴۲۱۳۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه به سپاه اهواز، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ اکبر هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران (کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۰)، به اهتمام یاسر هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ نهم ۱۳۸۶، صص۵۲ و ۵۳.
- ↑ همان، صص ۳۹ ، ۵۲ و ۵۳.
- ↑ سند شماره ۱۹۱۴۰۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرکز (تدارکات) به فرمانده لجستیک نزاجا (مدیریت مهمات)، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۱۱۶۱۷۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره هفتم ستاد مشترک (بودجه و اعتبارات) به ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه کیهان، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۲.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۹، ارومیه - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۶۱۸۴۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (دفتر هماهنگی مناطق) به استانداری کردستان، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ روزنامه میزان، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۸.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، ص۲، بغداد - خبرگزاری فرانسه، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۷، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۱، تهران - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۸، ۱۸/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲، تهران - خبرگزاری پارس، ۱۸/۱/۱۳۶۰.
- ↑ سند شماره ۲۵۰۹۲۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفتر نخست‌وزیری، ۱۷/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲، کویت - آسوشیتد پرس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۱ ضمیمه، رادیو لندن، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۱ ضمیمه، رادیو لندن، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ اداره کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد اسلامی، بررسی مطبوعات جهان، شماره ۱۹، ۱۷/۱/۱۳۶۰، صص ۹ - ۵، ماهنامه میدل ایست (چاپ لندن)، آوریل ۱۹۸۱.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۷، ۱۸/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲ ضمیمه، رادیو لندن، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ همان، صص ۵ و ۶ ضمیمه، رادیو اسرائیل، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۶ ضمیمه، رادیو اسرائیل، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ همان، ص۶، بیروت - خبرگزاری یونایتدپرس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۱۷، ۱۷/۱/۱۳۶۰، ص۱۳، تهران - خبرگزاری پارس، ۱۷/۱/۱۳۶۰.
- ↑ مهدی انصاری، محمد درودیان و هادی نخعی، خرمشهر در جنگ طولانی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، ۱۳۷۵، صص ۴۵۳ و ۴۵۴.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، جلد ۱۴، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم ۱۳۸۹، صص ۲۰۱ و ۲۰۲.