1362.06.30: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1362 |نام = 1362.06.30 |نام دیگر= سی شهریور |روز=30 شهریور 1362 |تاریخ شمسی= 1362.06.30 |تاریخ میلادی= 21 سپتامبر 1983 |تاریخ قمری=13 ذیحجه 1403 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.06.30</div> <div class="bootstrap-btn...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۲۹: | سطر ۲۹: | ||
== گزارش - 464 == | |||
دستور قطعی اجرای عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان مهم‌ترین نتیجه‌ای بود که پس از سلسله جلسات فشرده دیروز فرمانده نیروی زمینی ارتش و قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه با مسئولان قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص) و نجف و لشکرهای مأمور در این منطقه* اتخاذ و امروز در ده بند ابلاغ شد. | |||
علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، در جلسه‌ای که امروز برگزار شد خطاب به فرماندهان قرارگاه نجف (مأمور اجرای عملیات والفجر5) گفت: «همان‌طورکه تا امروز منهای توقف اول جنگ با یاری خداوند پیش برده‌ایم، عملیات والفجر5 با قاطعیت و با توکل به خداوند انجام خواهد شد.» در این جلسه، همچنین برای تأمین پوشش هوایی منطقه عملیاتی نیز تصمیم‌گیری و مقرر گردید 30 فروند بالگرد214، 6 فروند شنوک و طرح اسلینگ یک آتشبار 105 م.م. نیز در نظر گرفته شود. قرارگاه نجف نیز موظف شد هم‌زمان با کسب آمادگی لازم تا تاریخ 4/7/1362، طرح مانور خود را تکمیل کند. | |||
علاوه‌براین، مواردی نظیر تهیه مواد منفجره، قاطر، نفربر و دستگاه‌های مهندسی، حضور عناصر مهندسی در کنار نیروهای شناسایی، بررسی تأثیر آخرین تغییرات دشمن بر راهکارهای عملیاتی و تربیت کیفی‌ترین نیروهای انسانی براساس آموزش جنگ در کوهستان از دیگر تصمیمات جلسه امروز بود که در ده بند ابلاغ شد.<ref>سند شماره 445018 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 2/7/1362، صص 4 - 3.</ref> | |||
== گزارش - 465 == | |||
درحالی‌که فرمانده نیروی زمینی ارتش امروز فرمان اجرای قاطعانه عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان را صادر کرد، فرماندهان سپاه همچنان درخصوص فقدان جاده و مشکل پشتیبانی هوایی این عملیات نگرانی‌های جدی دارند. | |||
در جلسات متعدد دیروز و امروز فرماندهان سپاه در قرارگاه نجف و لشکرهای تحت امر آن،* دغدغه تأمین و تدارک زمینی و هوایی نیروها برای اجرا و تداوم عملیات کاملاً مشهود بود. در بخشی از جلسات امروز که به بررسی مرحله‌بندی عملیات والفجر5 اختصاص داشت، فرماندهان درمورد مراحل اجرای عملیات روی شاخ بمو و جلوی شاخ خشیک ابراز نگرانی کردند. دراین‌زمینه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، پیشنهاد داد که نیروها ابتدا روی بخشی از ارتفاعات بایستند و درصورت وجود جاده، عملیات را روی ارتفاعات جلو ادامه داده و پدافند کنند؛ اما امین شریعتی، مهدی زین‌الدین و مهدی باکری با این پیشنهاد به‌دلیل ازبین‌رفتن غافلگیری دشمن و فشار مضاعف آنان بر نیروهای خودی مخالفت کردند.<ref>سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، ص145.</ref> | |||
درنهایت، پس از جلسات فرماندهان قرارگاه نجف، فرمانده این قرارگاه محدوده خط فجر را برای مرحله اول عملیات به این شرح اعلام کرد: مرحله اول عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان، ارتفاع بمو که در امتداد از وسط سرتک روی ارتفاع می‌گذرد و تأمین شاخ خشیک (ارتفاعات1400، 1595، 1574) تا تنگه کرگمل، زیمناکوه، برددکان، شاخ شمیران و شاخ سورمر را در برمی‌گیرد.<ref>سند شماره 445018 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 2/7/1362، صص 4 - 3.</ref> | |||
درواقع در سلسله مباحث اخیر فرماندهان قرارگاه نجف و لشکرهای تحت امر آن، تأمین و پشتیبانی نیروها در خطوط درگیری به‌عنوان مشکلی اساسی مطرح شد. از سویی فرمانده قرارگاه نجف ضمن اشاره به «سختی‌های بسیار» این عملیات، معتقد بود که در این عملیات برخلاف گذشته ما به‌دلیل شرایط اجتناب‌ناپذیری که موقعیت جغرافیایی بر ما تحمیل کرده است، اتکاء اصلی خود را از توان نیروهای بسیجی برداشته و «به هوانیروز داده‌ایم» بنابراین باید روی آموزش کیفی و عقیدتی نیروها متمرکز شویم.<ref>همان، ص150.</ref> از سوی دیگر روز گذشته جانشین فرمانده سپاهی قرارگاه با بیان اینکه «در طول عملیات‌هایی که در غرب انجام شده عملیات موفق آن مسلم‌بن‌عقیل(ع) بوده که به‌خاطر وجود جاده تا زیر پای بچه‌ها بود»، گفت: در اینجا هم از بیلاسور به قلب جاده هست و از آنجا به زیمناکوه را هم می‌توان به جاده‌ای که دشمن کشیده، وصل کرد، ولی احداث جاده جلوی ارتفاع شاخ خشیک و از سرتک به روی شاخ بمو ممکن نیست حتی تدارک برای چند نفر هم ممکن نیست.<ref>سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، ص145.</ref> | |||
== گزارش - 466 == | |||
درپی اولین نشستِ مشترکِ کلیه فرماندهان و مسئولان قرارگاه مقدم حمزه تا رده لشکر و تیپ که روز گذشته با حضور سرهنگ جمالی جانشین نیروی زمینی ارتش، در پادگان مریوان برگزار شد، امروز در پادگان سنندج فرماندهی قرارگاه مقدم حمزه آخرین وضعیت عملیات والفجر4 در دهانه شیلر را برای جانشین نیروی زمینی ارتش و قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه* تشریح کرد. | |||
فرماندهی قرارگاه مقدم حمزه درخصوص نتیجه کلی جلسه دیروز گفت: روز گذشته ضمن تشریح طرح کلی مانور، تعداد قرارگاه‌های تاکتیکی مشترک حمزه1 تا حمزه5 مشخص و اعلام گردید و منطقه و مأموریت کلی هر قرارگاه تعیین شد. علاوه‌براین نحوه ادغام نیروها براساس دستور فرماندهان ارتش و سپاه ابلاغ شد که براساس طرح ابلاغی در تاریخ 7 مهر کلیه قرارگاه‌های تاکتیکی مشترک از حمزه1 تا حمزه5 باید برای توجیه آماده باشند. در طرح مانور عملیات والفجر4 در دهانه شیلر مأموریت قرارگاه‌های تاکتیکی حمزه به این شرح معین شد: | |||
قرارگاه مقدم حمزه سیدالشهدا مستقر در رده جلوی مریوان با پنج قرارگاه تاکتیکی برای تأمین خط سبز (بستن دهانه شیلر از سورکوه تا کوه سورن)، عملیات والفجر4 را با استفاده از غافلگیری دشمن در یک مانور احاطه‌ای دوطرفه از جنوب و شمال به‌ترتیب زیر در دو مرحله اجرا می‌کند: | |||
در مرحله اول عملیات، قرارگاه تاکتیکی حمزه1 در جبهه جنوبی عملیات، از جنوب‌شرقی به شمال‌غربی تک می‌کند و قرارگاه تاکتیکی حمزه 2 و 3 در جبهه میانی عملیات، از شرق به غرب تک خواهند کرد و درنهایت قرارگاه تاکتیکی حمزه4 در جبهه شمالی عملیات، از شمال به جنوب تک می‌کند. | |||
در مرحله دوم عملیات نیز قرارگاه تاکتیکی حمزه5 که در احتیاط قرار دارد ضمن عبور از منطقه حمزه2، هدف کانی‌مانگا را تصرف می‌کند. قرارگاه تاکتیکی حمزه4 نیز با ادامه تک شمال به جنوب پس از تثبیت ارتفاعات کنگرک و لری، ارتفاع شیخ گزنشین را تصرف می‌کند. قرارگاه تاکتیکی حمزه1 هم ضمن پدافند و تثبیت منطقه خود به قرارگاه تاکتیکی حمزه5 کمک می‌کند و قرارگاه‌های تاکتیکی حمزه 2 و 3 نیز به‌عنوان احتیاط در این مرحله به‌ترتیب اهداف پنجوین و مارو را تأمین خواهند کرد.*<ref>سند شماره 12750/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مانور و مأموریت قرارگاه خاتم در عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12750)، صص 5 - 4؛ و - سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، صص 173 - 171.</ref> | |||
== گزارش - 467 == | |||
به‌منظور آماده‌سازی و اجرای هرچه سریع‌تر عملیات والفجر4 در دهانه شیلر، امروز فرماندهان ارشد قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص) و حمزه سیدالشهدا (ارومیه) و قرارگاه مقدم حمزه در جلساتی به بررسی مشکلات پیش روی اجرای این عملیات پرداختند. براین‌اساس، امروز دو جلسه با حضور شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه برگزار شد؛ در جلسه اول مشکلات لشکرهای 14 امام حسین(ع) و 8 نجف در قرارگاه مقدم حمزه** و در جلسه دوم مشکلات قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه) در پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه (مریوان)*** ارزیابی و دراین‌رابطه تصمیم‌گیری شد و نتایج آن ابلاغ گردید. | |||
در نشست نخست که به بررسی مشکلات اساسی دو یگان اصلی قرارگاه مقدم حمزه برای اجرای عملیات والفجر4 اختصاص داشت، علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، با اشاره به اکراه و امتناع لشکرهای 14 امام حسین(ع) و 8 نجف برای ادغام و اقدام مشترک ارتش و سپاه در طرح مانور عملیات والفجر4، بر لزوم مشارکت برادرانه ارتش و سپاه در آماده‌سازی هرچه سریع‌تر عملیات تأکید کرد.<ref>سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12751)، صص 3 - 1؛ و - سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 30/6/1362 تا 10/7/1362، صص 4 - 3.</ref> پس از آن فرماندهان لشکرهای 8 نجف و 14 امام حسین(ع) در پاسخ به پرسش قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه درباره مشکلات اثرگذار در تأخیر عملیات و همچنین دلایل امتناع از ادغام نیروها به این موارد اشاره کردند: | |||
نبود جاده؛ مشکلات ادغام و اقدام مشترک و زمان‌بر بودن فرایند استقرار ارتش؛* کمبود نیرو؛ سطح پایین کیفیت آموزش؛ ضعف آمادی؛ کمبودهای تدارکات و کاستی‌های مهندسی. | |||
فرمانده قرارگاه مقدم حمزه و فرماندهان لشکرهای 8 و 14 مسئله ضعف مهندسی و تدارکاتی قبل و بعد از عملیات را یکی از مشکلات کلیدی عملیات دانستند.<ref>همان، صص 129 - 128.</ref> | |||
در نشست دوم که به‌منظور بررسی وضعیت قرارگاه حمزه سیدالشهدا درزمینه پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه در عملیات والفجر4 برگزار شد، علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه از فرماندهان قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه) و قرارگاه مقدم حمزه (مریوان) خواست تا موانع موجود بر سر راه اجرای عملیات والفجر4 در دهانه شیلر را در سطح قرارگاهی تشریح کنند. براین‌اساس علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، به تبیین میزان پشتیبانی قرارگاه حمزه سیدالشهدا از قرارگاه مقدم حمزه پرداخت و ضمن اشاره به مأموریت‌های متعدد قرارگاه حمزه سیدالشهدا و ناتوانی آن در پشتیبانی رده جلوی این قرارگاه در مریوان گفت: «ما اینجا [مریوان] مشکل تدارکاتی داریم و مشکل تدارکاتی اینجا هم سنگین است، چه قبل از عملیات و چه بعد از آن؛ چون لشکرها نیازمندی‌های زیادی دارند.» علاوه‌براین «قرارگاه حمزه سیدالشهدا شاید نتواند این عملیات را با این استعداد که دارد پشتیبانی بکند.» وی در ادامه افزود: در این دو سه هفته اخیر، فشار بسیار زیاد بود و پشتیبانی نیروها، قرارگاه مقدم حمزه را فلج کرده و ما دیگر دراین‌زمینه توان نداریم. مشکلات مهندسی و تدارکاتی ما چه قبل و چه بعد از عملیات جدی است و ما انتظار بیشتری از قرارگاه حمزه سیدالشهدا برای پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه داریم. رضائیان برای حل این مشکل پیشنهاد کرد که یا قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) مسئولیت پشتیبانی را بپذیرد یا قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه) به‌شکل جدی‌تری این مسئولیت را دنبال کند. وی در پایان گزارش خود ضمن اعلام رضایت از عملکرد واحدهای ستادی قرارگاه مقدم حمزه مانند پرسنلی، تعاون، بهداری، مخابرات، طرح و عملیات و اطلاعات - عملیات و معاونت فرمانده، درمورد ضعف واحدهای تبلیغات، مهندسی و تدارکات ابراز نگرانی کرد.<ref>سند شماره 12753/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12753)، صص 9 - 4.</ref> | |||
پس از آن مصطفی ایزدی فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه)، درمورد کیفیت پشتیبانی از رده جلویی قرارگاه خود در مریوان توضیحاتی را بیان کرد. وی با اشاره به گستردگی عملیات والفجر4 و تلاش متناسب با توان قرارگاه مقدم، ریشه اصلی مشکلات مطرح‌شده درزمینه تدارکات و مهندسی رزمی را در ضعف پشتیبانی و آمادی ستاد مرکزی دانست. ایزدی ضمن اشاره به ضعف کادر ستادی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، مأموریت‌های متعدد این قرارگاه چه در داخل کشور (پاک‌سازی ضدانقلاب کردستان) و چه در خارج از کشور و اقدامات برون‌مرزی (والفجر2 و 4) را از مهم‌ترین دلایل ناتوانی قرارگاه حمزه در پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه عنوان کرد. وی با یادآوری درگیری چندماهه این قرارگاه در پیرانشهر برای تثبیت و پدافند منطقه عملیاتی والفجر2 افزود: ما از ابتدا به فرمانده کل سپاه پیشنهاد کردیم که قرارگاه حمزه سیدالشهدا بر روی مأموریت‌های داخلی خود متمرکز شود و درگیر عملیات‌های والفجر 2 و 4 نشود.<ref>همان، صص 16 - 13.</ref> | |||
در ادامه جلسه، علیرضا عندلیب مسئول مهندسی زرهی قرارگاه خاتم، احمدپور مسئول لجستیک و اکبر غمخوار مسئول تدارکات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، با اشاره به حجم کارهای انجام‌شده و امکانات ارسال‌شده، به دفاع از عملکرد واحدهای مهندسی، تدارکات و پشتیبانی پرداختند.<ref>سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 8،29، 42، 47، 48 و 54 - 50؛ و - سند شماره 12752/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی عملیات مهندسی در عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12752)، صص 5 - 2؛ و - سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 28/6/1362 تا 13/7/1362، صص 12 - 11. </ref> | |||
پس از مباحث فوق، با وجود اینکه اظهارات فرماندهان بیانگر کاهش توان قرارگاه حمزه سیدالشهدا به‌علت واگذاری مأموریت‌های متعدد بود، مجدداً قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه بر تداوم پشتیبانی قرارگاه حمزه سیدالشهدا از قرارگاه مقدم حمزه تأکید کرد. علی شمخانی ضمن تأکید بر اجرای قطعی عملیات والفجر4 در دهانه شیلر<ref>سند شماره 12754/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12754)، صص 10 - 9.</ref> گفت: «باتوجه‌به اینکه یک سری ارتباط قرارگاه حمزه با مقدم آن تثبیت شده و قطع ارتباط موجب خلأهایی می‌شود، فعلاً والفجر[4] را به همین شکل ادامه می‌دهیم.»<ref>همان، صص 16 - 13.</ref> | |||
== گزارش - 468 == | |||
دلایل عقب‌نشینی تدریجی ده‌روزه ارتش عراق از محور شمالی دهانه شیلر، امروز در حضور علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، توسط فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه، لشکرهای 14 امام حسین(ع) و 8 نجف تبیین شد. | |||
علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، در تشریح این اقدام ارتش عراق، به سه دلیل اصلی اشاره کرد و گفت: اولاً اقدام نیروهای دشمن به تخلیه ارتفاعات شمال شیلر به‌منظور «حفظ شهرهای مهم مرزی» انجام شده است؛ درواقع به‌علت وجود شهرهای شانه‌دری، سیدصادق، حلبچه، خورمال، طویله و سلیمانیه، دشمن بعید می‌داند که هدف نیروهای ایران در این منطقه محدود به سورن، لری و کانی‌مانگا باشد و احتمال می‌دهد که هدف ما تصرف سیدصادق و شانه‌دری باشد. | |||
ثانیاً دشمن درصدد است یک خط پدافندی محکم را در مقابل ما ایجاد کند و به‌علت ناتوانی ارتش عراق در خط مقابل نیروهای ایران، «در درجه اول، ارتش عراق به فکر افتاده که یک پدافند قوی در جلوی ما درست بکند که ما نتوانیم پایمان را از این ارتفاعات پایین بگذاریم.» علاوه‌براین دشمن در این منطقه یک عقبه بیشتر ندارد و «اگر این جاده عقبه بسته بشود 4 تا 5 تا از شهرهایش یعنی [طویله، خورمال، دوجیله و حلبچه] بسته می‌شود.» | |||
ثالثاً درحال‌حاضر، دشمن در تلاش است تا نیروها و خطوط پدافندی خود را برای جلوگیری از واردآمدن خسارات و تلفات زیاد به‌صورت یک خط منسجم و منظم آرایش دهد. درمجموع هدف از عقب‌نشینی عراق «تثبیت مواضع محکم و جمع‌کردن جناحین» خود در منطقه دهانه شیلر است. | |||
در ادامه احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف (مستقر در محور شمالی دهانه شیلر)، در ارزیابی اقدام اخیر عراق گفت: درواقع دشمن برای دستیابی به خط پدافندی مناسب و مستحکم ارتفاعات شمال شیلر را کاملاً تخلیه کرده است، چون به‌هیچ‌وجه نمی‌توانست در این منطقه جاده بکشد.<ref>سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 28 - 20.</ref> به همین علت چون دشمن قبلاً نزدیک عقبه ما بود با اقدام اخیر خود، ما را نزدیک عقبه خود ساخته است. | |||
حسین خرازی فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) (مستقر در محور جنوبی دهانه شیلر) نیز در تحلیل عقب‌نشینی اخیر عراق با اشاره به مشکل تدارکاتی دشمن در محور شمالی دهانه شیلر افزود: «دشمن در جناح مریوان و بانه نمی‌تواند کنترل داشته باشد»، لذا ارتش عراق به‌علت ترس از هجوم نیروهای ایرانی مستقر در مریوان و نزدیکی تنها محور تدارکاتی خود به جبهه مریوان، در طول عقب‌نشینی ده‌روزه خود «با سرگرم‌کردن ما با بمباران آمده و یک خط پدافندی محکم تشکیل داده است.»<ref>سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 27 و 35 - 33.</ref> | |||
== گزارش - 469 == | |||
امروز علاوه‌بر درگیری‌های بدون تلفات متعددی که در پایگاه‌هایِ نایسر (در حومه سنندج)، ایرانخواه، علیاره و ملاشیخ (در حوالی سردشت)، میرآباد (از توابع بانه) و رازی (در نزدیکی خوی)،<ref>سند شماره 354479 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری کل کشور (رکن3) به فرماندهی ژاندارمری (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 31/6/1362، صص 2 - 1؛ و - سند شماره 343464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به استانداری کردستان، 31/6/1362.</ref> بین نیروهای خودی و عناصر مسلح غیرقانونی رخ داد، چند مورد زدوخورد نیز در بخش‌هایی از مناطق غرب کشور به وقوع پیوست که تلفاتی را درپی داشت. | |||
گزارش قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا حاکی است در آذربایجان‌غربی «درحدود 60 نفر از ضدانقلابیون مسلح به سلاح‌های آر.پی.جی7، ژ3 و کلاشینکف، به پرسنل تأمین جاده ستون عملیاتی چره در نزدیکی آبادی پل‌گل‌کنی حمله می‌نمایند که پس از اعزام نیروی کمکی از ستون عملیاتی چره [محور ارومیه - چره]، درگیری در ساعت 20:45 دقیقه خاتمه [می‌یابد.]» در این حادثه، یک تن از نیروهای کادر و 4 سرباز وظیفه مجروح شدند، یک سرباز وظیفه هم شهید شد.<ref>سند شماره 318131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری کل کشور (رکن3) به فرماندهی ژاندارمری (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 31/6/1362.</ref> | |||
به گزارش ناحیه ژاندارمری کردستان، نیروهای تأمین پایگاه بخلو (حوالی سقز) صبح امروز با گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی درگیر شدند که درنتیجه 2 سرباز وظیفه به شهادت رسیدند و 3 نفر از افراد تأمین پایگاه مذکور به گروگان برده شدند.<ref>سند شماره 318133 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری کل کشور (رکن3) به فرماندهی ژاندارمری (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 30/6/1362.</ref> | |||
== گزارش - 470 == | |||
درپی افزایش شمار توابین حزب دمکرات که با جداشدن از این حزب خود را به نیروهای خودی تسلیم می‌کنند، اخیراً حزب دمکرات برای جلوگیری از این امر، اخطار کرده است «اگر کسی بدون اجازه حزب تسلیم شود، شدیداً مجازات می‌شود.» قرارگاه حمزه سیدالشهدا در گزارشی با اعلام این خبر افزود: «همچنین حزب افرادی را به‌طور مخفی فرستاده [تا] کسانی را که تسلیم شده‌اند بربایند. این عمل برای این است که افراد حزب بترسند [و] تسلیم نشوند.»<ref>سند شماره 113729 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، (آخرین وضعیت نیروهای ضدانقلاب)، 28/7/1362، ص9.</ref> در همین رابطه یک بولتن داخلی سپاه پاسداران - ویژه مناطق کردنشین غرب کشور - اعلام کرد امشب گروهی از چته‌های حزب دمکرات در شهرستان مهاباد یکی از توابین این حزب را ربودند. براساس گزارش مزبور اقداماتی از این قبیل «باتوجه‌به بازتاب سیاسی مصاحبه‌های توابین» انجام می‌شود.<ref>سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 28 - 20.</ref> | |||
== گزارش - 471 == | |||
در آستانه آغاز هفته جنگ، سرهنگ جلالی فرمانده هوانیروز، به تشریح نقش و فعالیت نیروهای این واحد در طول سه سال جنگ پرداخت. مهدی مبلغ فرمانده سپاه پاسداران منطقه 10 (تهران) نیز ضمن اعلام برخی برنامه‌های هفته جنگ، راجع به طرح لبیک یا خمینی، بسیج و امنیت شهر تهران مطالبی را بیان کرد. | |||
سرهنگ جلالی ابتدا با اشاره به مقابله هوانیروز با تجاوز عراق بلافاصله پس از صدور فرمان امام خمینی، باوجود عدم آمادگی کامل این نیرو، برخی از اقدامات خلبانان هوانیروز در جبهه‌های جنگ را شرح داد و سپس با ارائه آماری، عملکرد این یگان را در سال اول جنگ چنین ذکر کرد: | |||
«تنها طی یک سال اول جنگ تحمیلی، تیزپروازان هوانیروز 811 دستگاه تانک خودروی شنی‌دار، 180 قبضه توپ ضدهوایی و کاتیوشا، 517 دستگاه خودروی معمولی، 5 مورد پاسگاه فرماندهی، 68 دستگاه بولدوزر، لودر و گریدر، 310 انبار و چادر مهمات، 21 دستگاه تریلر که در جاده فاو - بصره در حرکت بودند، 151 مورد سنگر انفرادی و اجتماعی، 52 دستگاه خودرو حامل مهمات، 27 دستگاه ساختمان، 13 قبضه خمپاره‌انداز و 32 دستگاه تانکر سوخت دشمن را منهدم کردند.» | |||
فرمانده هوانیروز درخصوص اقدامات خارق‌العاده‌ای که به‌همت پرسنل این یگان انجام شده است افزود: «ما در این جنگ بدعت‌گذاری کردیم و در جنگ هلیکوپترها موفق شدیم 6 فروند از هلیکوپترهای دشمن را سرنگون و منهدم کنیم که در دنیا بی‌سابقه است. همچنین متجاوز از 2هزار نفر از مزدوران عراقی را کشته و یا زخمی کرده‌ایم و یک کار عجیب و فوق‌العاده هوانیروز در جنگ تحمیلی که تاکنون بی‌سابقه است به‌اسارت‌درآوردن 70 نفر از متجاوزین عراقی بوده است.»<ref>همان، صص 28 - 21.</ref> | |||
مهدی مبلغ فرمانده سپاه پاسداران منطقه 10 نیز ضمن بیان توضیحاتی درخصوص مقدمات طرح لبیک یا خمینی، برخی برنامه‌های هفته جنگ را به این شرح اعلام کرد: «در کنار نمایشگاه جنگ در مصلای تهران، یک مانور عملیاتی کوچک ترتیب داده شده که افتتاح آن مقارن با آغاز هفته جنگ بوده و رژه سالگرد جنگ تحمیلی با شرکت نیروهای سپاه، بسیج و ارتش جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه در کنار مزار شهیدان اسلام در بهشت زهرا برگزار می‌شود. ... در کنار این برنامه‌ها نمایشگاه غنایم جنگی، دیدار از مجروحین، جانبازان و خانواده‌های شهدا، صبحگاه مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و نماز وحدت از برنامه‌های هفته جنگ می‌باشد.» | |||
وی همچنین درمورد امنیت شهر تهران و گشت ثارالله که از حدود یک سال پیش در تهران فعالیت خود را آغاز کرده است، گفت: «به‌دنبال اتخاذ خط مشی ترور علیه امت حزب‌الله، سپاه پاسداران تصمیم گرفت در کنار امت حزب‌الله حرکت قاطعی علیه این کوردلان انجام دهد و گشت ثارالله به همین جهت شروع به کار کرد. در طول این مدت، با وحدت سایر نیروها توطئه‌های بی‌شماری خنثی شد. ... به امر دادستانی برادران گشت موظف به شناسایی دقیق و جلب افراد مشکوک هستند و در رابطه با افرادی که معلوم می‌شود بی‌گناه بوده [اند] با تقدیم هدایایی ازطرف سپاه و تشکر از آنها حرکت مکتبی و اسلامی خودمان را نشان می‌دهیم.»<ref>همان، ص22.</ref> | |||
== گزارش - 472 == | |||
حجت‌الاسلام محسن دعاگو که در رأس هیئتی به نمایندگی از آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع، به‌منظور بررسی مسائل و مشکلات شهر مریوان به این شهر سفر کرده بود در مصاحبه‌ای که امروز در روزنامه اطلاعات درج شد، وضعیت این شهر را درپی بمباران‌های مکرر هواپیماهای دشمن، تشریح کرد. | |||
وی پس از بیان اهداف این سفر گفت: «در ابتدای ورود ما به مریوان تصور می‌شد که شهر مریوان مثل بعضی از شهرهای جنوب کشورمان، گاهی مورد تهاجم قرار می‌گیرد. ولی مشاهدات ما از شهر، حقایق دیگری را ثابت کرد؛ براثر بمباران‌های ارتش بعث عراق، کلیه تأسیسات آب و برق، آتش‌نشانی و بیمارستان به‌کلی ویران شده و قیافه شهر به‌گونه‌ای است که در ذهن انسان هویزه خوزستان* تداعی می‌شود. در شهر مریوان قسمت‌های عمده‌ای از تأسیسات و مناطق مسکونی مردم به‌کلی تخریب شده و قسمت‌های عمده‌تری هم به‌گونه‌ای آسیب دیده [که] قابل‌استفاده نیست. ... در شرایط حاضر امکانات موجود در شهر قابل بهره‌برداری نیست و شهر قابل‌سکونت هم نمی‌باشد و مردم به‌ناچار ابتدا در اطراف شهر مریوان پراکنده شده و بعداً به شهرهای دیگر انتقال پیدا کردند.» | |||
رئیس هیئت نمایندگی رئیس‌جمهور برای بررسی مسائل و مشکلات کردستان، درمورد بمباران‌های اخیر شهر مریوان نیز گفت: «شهر مریوان به‌طور مداوم از ساعت 8 صبح تا 4 بعدازظهر، بمباران می‌شود و به نظر می‌رسد که ارتش مزدور بعث تصمیم گرفته این شهر را با خاک یکسان کند.» وی افزود: «آنچه از گفت‌وگو با مردم مریوان حاصل شد، به‌خوبی مشهود است که صدام انتقام قلع‌وقمع گروهک‌های ضدانقلاب را از مردم غیرمسلحی می‌گیرد که کاملاً به انقلاب اسلامی مؤمن هستند. چهره مذهبی و انقلابی مردم مریوان به‌گونه‌ای است که مریوان را قم کردستان می‌نامند. مردم مریوان کمک‌های بسیاری به جبهه‌های جنگ کرده‌اند و نیروهای قابل‌توجهی از آنها در جبهه‌های جنگ علیه استکبار جهانی شرکت دارند.» | |||
دعاگو در ادامه ضمن اشاره به آمادگی مردم مریوان برای دفاع از شهر خواستار «بسیج عمومی» به‌منظور یاری‌رساندن به مردم این شهر شد. وی با تأکید بر توانایی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله‌به‌مثل و هدف قراردادن شهرها و مناطق مسکونی عراق خاطرنشان کرد: «ما متکی به ارزش‌هایی هستیم که این نوع وحشی‌گری‌ها را به‌هیچ‌عنوان مصلحت نمی‌دانیم و به همین جهت هم این‌جور حرکات در مکتب ما مجاز نیست و انتقام وحشی‌گری‌های رژیم بعث عفلقی را هرگز ملت مسلمان ایران از برادران و خواهران مسلمان در شهرهای مرزی عراق نخواهند گرفت. ... ما اگر بخواهیم این کارها را بکنیم به‌مراتب از رژیم عراق قوی‌تر هستیم، ولی با کدام‌یک از معیارهای مکتبی ما سازگار است که افراد غیرنظامی، برادران و خواهران مسلمان ما در عراق به خاک و خون کشیده بشوند، این انتقام‌گرفتن از صدام نیست. صدام وحشی است. صدام به ارزش‌های اسلامی و انقلابی و حتی به قوانین بین‌المللی هم پایبند نیست. صدام مهره‌ای از امریکا است. ما چگونه می‌توانیم انتقام وحشی‌گری‌ها و جنایات او را از مردمی بگیریم که عشق و ایمان بسیار قوی به انقلاب اسلامی دارند. ... بارها این مسئله مطرح شده که در مقابل حملات موشکی صدام به شهرهایمان، دست به کارهای مشابهی بزنیم ولی حضرت امام با این کار مخالف‌اند و همین کار با ضوابط و معیارهای اسلامی ما تطبیق نمی‌کند.» | |||
دعاگو با بیان اینکه هدف صدام «نابودی امکانات و تأسیسات» ایران است، تأکید کرد پاسخ عراق باید در میدان نبرد داده شود. حجت‌الاسلام دعاگو افزود: «ما مصمم هستیم که مبارزه خود را تا سرنگونی صدام و سقوط حزب بعث ادامه دهیم و تا به پیروزی نهایی نرسیم طبیعی است که دست از مبارزه بر نخواهیم داشت.» | |||
وی در پایان راجع به میزان خسارات واردشده به شهر مریوان و تصمیمات اتخاذشده برای جبران این خسارات و برگرداندن شهر به اوضاع عادی گفت: «خسارات وارده بر شهر مریوان را دقیقاً نمی‌توان برآورد کرد، ولی همان‌طورکه اشاره کردم می‌توان تقریباً گفت خساراتی که به شهر مریوان وارد شده کمتر از هویزه نیست. زیرا اولاً جمعیت هویزه کمتر از مریوان است و این شهر نسبت به هویزه وسعت بیشتری دارد. دراین‌مورد تصمیماتی اتخاذ شده که ان‌شاءالله بشود در فرصت مناسبی مردم این سامان به مریوان برگردند. ولی درحال‌حاضر شهر مریوان قابل بهره‌برداری نیست.»<ref>سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص23.</ref> | |||
== گزارش - 473 == | |||
چاه شماره 3 حوزه نفتی نوروز که از اسفند‌ماه سال گذشته (1361)، براثر اصابت موشک‌های عراقی، آسیب دیده و روزانه حدود دو هزار بشکه نفت از آن وارد آب‌های خلیج‌فارس می‌شد،* به‌همت متخصصان ایرانی تعمیر و نشت نفت از این چاه مهار شد. | |||
وزارت نفت جمهوری اسلامی با صدور اطلاعیه‌ای که امروز در رسانه‌ها انتشار یافت، ضمن اعلام این خبر آورده است: «در ظهر روز عید قربان به هنگامی‌که ابراهیم خلیل‌الله اسماعیل را به قربانگاه برده و بنا به فرمان معبود، کارد بر گلوی فرزند گذارده و در این آزمایش بزرگ الهی پیروز و سربلند بیرون آمده بود، برادران ایثارگر شما در وزارت نفت در زیر حملات سنگین موشکی صدام عفلقی با تقدیم شهیدانی گلگون‌کفن به پیشگاه امام زمان حضرت مهدی(عج) پس از ماه‌ها تلاش، سرانجام در این عید بزرگ موفق شدند با اجرای عملیات "الله‌اکبر" و با رمز "یا مهدی" نشت نفت چاه شماره 3 نوروز را به‌طور کامل مسدود نمایند و همدوش سایر رزمندگان اسلام در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل با تلاش پیگیر خود به حول و قوه الهی بوق‌های تبلیغاتی دروغ‌پردازان غرب و شرق را که مدعی ترمیم نشت چاه نفت تنها به دست شیاطین بزرگ بودند را رسوا ساختند.»<ref>همان، ص4.</ref> | |||
برخی رسانه‌های خارجی نیز با پخش اخبار کوتاهی به نقل از منابع ایرانی، خبر مهار چاه نفت را انعکاس دادند. رادیو بی‌بی‌سی، رادیو امریکا و رادیو اسرائیل ازجمله رسانه‌هایی بودند که خبر مذکور را نقل کردند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، صص 33 - 32، به نقل از رادیو امریکا، رادیو بی‌بی‌سی و رادیو اسرائیل، 30/6/1362.</ref> رادیو اسرائیل دراین‌باره گفت: «وزارت نفت ایران امروز اعلام کرده که با استمداد از نیروهای غیبی عملیات بستن چاه‌های آسیب‌دیده تحت نام عملیات مهدی و الله‌اکبر در روز عید قربان به پایان رسیده است.»<ref>همان، ص33، به نقل از رادیو اسرائیل، 30/6/1362.</ref> | |||
== گزارش - 474 == | |||
جمعی از کارگران و تکنسین‌های وزارت نفت که در مهار چاه نفت نوروز شرکت داشته‌اند، امروز با امام خمینی و نخست‌وزیر دیدار کردند. در این دیدارها، امام خمینی و میرحسین موسوی بر اهمیت بعد معنوی این اقدام، خودباوری و عدم وابستگی به قدرت‌های بزرگ تأکید کردند. | |||
در دیدار این گروه از متخصصان وزارت نفت با امام خمینی که صبح امروز با حضور رئیس‌جمهور و وزیر نفت برگزار شد، ابتدا آیت‌الله خامنه‌ای ضمن گزارشی از چگونگی مهار چاه نفت نوروز گفت: «ما از روز اول تصمیم به مهار این چاه را داشتیم و بعضی از کشورهای منطقه به فکر افتادند نشت نفت از این چاه را وسیله‌ای برای خاتمه جنگ و نیز وسیله‌ای برای اعاده و سلطه قدرت‌های بزرگ در کارهای صنعتی قرار دهند و به ما گفته شد که این کار بجز از امریکا برنمی‌آید و می‌خواستند که شخص امام از امریکا بخواهد تا دراین‌مورد اقدام کنند، ولی وزارت نفت با اتکا به ایمان و تعهد کارکنانش اقدام کرد و با دشواری‌های زیادی که داشت سرانجام توانست نشت چاه نفت را که خطری برای منطقه بود رفع کند.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 31/6/1362، ص16.</ref> | |||
سپس، امام خمینی با ابراز خوشحالی از عملیات مهار نشت نفت، بُعد معنوی این واقعه را مهم‌تر از بعد مادی آن شمرده و گفتند: «بُعد مادی‌اش، خوب یك مقدارى نفت مى‌رفته و الحمدلله جلوگیرى كردند. اما بُعد معنوى همان است كه شما اشاره كردید كه اینها ماها را همیشه با این مسائل مى‌ترسانند. دست به آن نزنید كه نخواهد شد، غیر از امریكا این كار نمى‌تواند بكند، غیر از فرانسه و نمى‌دانم چى نمى‌توانند بكنند. درصورتى‌كه ثابت كردند جوان‌هاى ما و كارمندهاى ما و همه اشخاصى كه در این امور مربوط هستند، به اینكه نه، آن كارهایى كه آنها ممتنع مى‌دانند، اینجا ممكن است و ما باید این را راهى باز كنیم براى كارهاى بزرگ‌تر، نترسیم از مطلب كه ما نمى‌توانیم بكنیم. نخیر، مى‌توانیم بكنیم.» | |||
رهبر انقلاب اسلامی موفقیت کارگران و متخصصان ایرانی در مهار نشت نفت چاه نوروز را درسی برای دولت‌های اسلامی منطقه مبتنی‌بر خودباوری و عدم وابستگی به امریکا و قدرت‌های بزرگ توصیف کردند و افزودند: «... این باید به دولت‌هاى كشورهاى اسلامى و خصوصاً به این خلیجى‌ها تذكر داده بشود كه شما خودتان برخیزید از جا. این‌قدر خودتان را اسیر این قدرت‌هاى بزرگ نكنید. شما خودتان مى‌توانید كار بكنید. شما خودتان شریان حیات امریكا و امثالش دست شماست و خودتان مى‌توانید كار را انجام بدهید. | |||
و معنا ندارد كه دولت‌هاى اسلامى همه كوشش كنند به اینكه ایران هم باید مثل خود ما باشد و مربوط به امریكا باشد. این كوشش‌ها بى‌فایده است و ایران دستش را پیش امریكا ان‌شاءالله تا ابد دراز نمى‌كند، ولو اینكه فانى بشود. آنها گمان مى‌كنند كه ما براى - فرض كنید كه - یك نفت و یا براى چیزى تسلیم امریكا مى‌شویم، درصورتى‌كه نه، ما تا فناى خودمان تسلیم دیگر نمى‌شویم. مى‌توانند آنها اگر یك وقتى توانستند البته آن‌طوركه باز آنها خیال مى‌كنند كه مى‌توانند هر كارى بكنند. باز مسئله آن نیست. اینها امتحانشان را در افغانستان داده‌اند. آن شوروى قلدرتر از امریكاست ولو این شیطان‌تر است، اینها امتحانشان را آنجا دادند و دیدند چه. خود امریكا هم در جاهاى دیگرى - عرض شود - در ویتنام و امثال اینها امتحانش را داد. این درصورتى است كه فرق‌هاى زیاد است مابین آنجا و اینجا. آنجا دولتش همراه با امریكا بوده. در افغانستان حزبش موافق با [شوروى] بوده، ارتشش موافق بوده، همه چیزش موافق بوده. آن چریك‌هاى قدرتمند بودند كه مقابل ایستادند و تودهنى به آنها زدند و الآن هم دارند مى‌زنند. اینجا بحمدالله همه ملت باهم هستند، كارگرش، كارمندش، زارعش، دولتش، رئیس‌جمهورش - نمى‌دانم - مجلسش، همه، همه یكى هستند. ارتشش، سپاه پاسدارهایش، بسیجش، اینها همه یك موجود الآن هستند، یك ارگان را تشكیل مى‌دهند با اسماء مختلف. و لهذا مى‌بینند كه این‌همه چیزهایى كه براى ما پیش آوردند، مشكلاتى كه براى ما پیش آوردند، خود همین آقایان حل كردند و مشكلات بعدها هم به‌دست خود همین آقایان حل مى‌شود كه ما بتوانیم مشكلاتمان را با زحمت خودمان و حفظ شرافت خودمان، خودمان انجام بدهیم. | |||
... و باید خیلى آدم متأسف باشد از این دولت‌هایى كه به اسم اسلام در این اطراف هستند، كه همه دارند كوشش مى‌كنند كه اسارت خودشان را تحكیم كنند. نه اینكه اینها نمى‌فهمند، بسیاری‌شان مى‌فهمند مسئله را كه اگر اینها با دولت اسلامى، جمهورى اسلامى، مربوط بشوند، برایشان خوب است. اما یك وسوسه شیطانى در قلب آنها ایجاد كرده‌اند كه نمى‌شود اینها را، با امریكا نمى‌شود چه شد. تا همین كه سابقاً مى‌گفتند براى ما كه با امریكا اصلاً نمى‌شود طرف شد، با شاه هم نمى‌شود طرف شد. خوب، طرف شدند ملت ما و دیدند كه مى‌شود با امریكا، با شوروى، همه را دستشان را قطع كرد و دیدند كه خبرى هم نشد و نخواهد هم شد و مسئله این‌طور است كه یك ملتى اگر یك چیزى را خواست، نمى‌شود تحمیلش كرد. می‌شود تحمیل به یک گروهی، یک حزبی، نمی‌دانم یک چیزهایی کرد، اما به یک ملت نمی‌شود یک چیزی را تحمیل کرد. ملت وقتی بنا شد، همه‌شان را در یک راه می‌روند، نمی‌شود دیگر این را از این راه منصرفش کرد. با قدرت نمی‌شود ملت را از آن طریقی که دارد منصرف کرد. ممکن است که یک وقت فرض کنید یک قدرت‌هایی سرکوب کنند یک ملتی را، لکن نمی‌شود تا آخر برود، در بین راه فلج می‌شود. بحمدالله مملکت ما جوری است که از اول هم نمی‌توانند، نه اینکه بیایند و بین راه، ان‌شاءالله از اول هم نمی‌توانند.»<ref>همان، صص 129 - 128.</ref> | |||
بعدازظهر امروز نیز متخصصان و تکنسین‌های مهارکننده چاه نفتی شماره 3 نوروز به‌همراه وزیر نفت با نخست‌وزیر دیدار کردند. در ابتدای این دیدار محمد غرضی وزیر نفت و چند تن از کارکنان این وزارتخانه درباره چگونگی انسداد دهانه چاه نفت آسیب‌دیده گزارش دادند. سپس نخست‌وزیر در سخنانی با تأکید بر اهمیت بیشتر بعد معنوی این اقدام نسبت به جنبه مادی آن، گفت: «اصولاً از زمانی‌که امریکایی‌ها و به‌طورکلی غرب پایش در آسیا و افریقا باز شد، به‌منظور حفظ سلطه خود تلاش کرد به ملت‌ها بقبولاند که ازنظر جنسیت و انسانیت در مرحله پایین‌تر و فروتری نسبت به تمدن غرب قرار دارد. ... اصولاً ماشین نظامی امریکا در سراسر جهان نمی‌تواند در مقابل ملت‌های مظلوم کار کند مگر آنکه برای خودش یک رسالتی قائل باشد و آن رسالت نشر تمدن امریکایی است و کسی می‌تواند به خودش این حق را بدهد که خود را برتر از ملت‌ها و کشورهای دیگر به شمار آورده باشد. ... حرکت انقلاب اسلامی ما به‌صورت زنگ خطری برای ابرقدرت‌ها جلوه‌گر می‌شود چراکه این انقلاب نشان می‌دهد که یک ملت علی‌رغم محاسبه‌ها، فشارها، توطئه‌های گسترده و جنگ‌هایی که به او تحمیل می‌شود، می‌تواند بدون اینکه دست گدایی به این و آن دراز کند، روی پای خودش بایستد و به چهره بزرگ‌ترین قدرت سراسر تاریخ سیلی بزند و درعین‌حال موفق و پیروز باشد. هر کاری که در کشور ما در این راستا انجام می‌شود همسو با اهداف انقلاب و همسو با آن اهدافی است که امام امت از اوایل این انقلاب ترسیم می‌کنند. دقیقاً به همین خاطر است که این انقلاب تنها بازتاب داخلی ندارد بلکه بازتاب وسیع بین‌المللی پیدا می‌کند. ... حرکت شجاعانه‌ای که شما برادران کردید علاوه‌بر عظمت بعد اقتصادی آن که جلوگیری از آلودگی خلیج‌فارس و به‌هدررفتن نفت می‌باشد، شکستن بتی است که امریکا سعی کرده در میان ملت‌های جهان و منطقه درست بکند، بتی که ملت‌های دربند تا زمانی‌که در بند آن هستند، عبادتش می‌کنند. درحقیقت شما تبری برداشتید برای شکستن این بت و توانستید آن بت را ابراهیم‌وار بشکنید.» | |||
موسوی همچنین با اشاره به تبلیغات رسانه‌های غربی درخصوص ناتوانی ایران در مهار نشت نفت افزود: «طی این چند ماه روزی نبود که چند خبر روی تلکس‌ها به گوشه‌وکنایه این مسئله که این کارها یعنی مهارکردن نشت فقط از دست امریکا برمی‌آید را تبلیغ نکنند. در عمق انعکاس این خبرها این مطلب به چشم می‌خورد که فقط امریکا و غرب است که می‌توانند جلوی این فوران را بگیرند، این امر سبب می‌شد که امریکا خودش را به‌عنوان ناجی در خلیج‌فارس مطرح کند. کار شما در عمق این معنی را می‌دهد که اگر انقلاب اسلامی ازنظر سیاسی و نظامی به او گفت باید گورش را بکند و برود دیگر هیچ نوع بهانه‌ای برای ماندن ندارد. خلیج [فارس] را تنها ملت‌های منطقه می‌توانند اداره کنند و همه مسائلش را حل نمایند. درحقیقت کار شما پوچی این ادعاهای واهی امریکا را که سعی کرده به مغز این ایادی ارتجاعی‌اش فروبکند که بدون امریکا نمی‌توان زیست، به اثبات رساند و آنها را بیشتر از همیشه متوجه عمق انقلاب اسلامی کرد.»<ref>روزنامه کیهان، 31/6/1362، ص3؛ و - روزنامه اطلاعات، 31/6/1362، ص3.</ref> | |||
== گزارش - 475 == | |||
درپی تکرار تهدیدات مقام‌های ارشد ایران درخصوص بستن تنگه هرمز درصورت تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق، خبرگزاری رویتر از بحرین در گزارشی تحلیلی امکان بستن این تنگه و نیز پیامدها و واکنش‌های احتمالی به آن را مورد بررسی قرار داد. | |||
رویتر ابتدا ضمن یادآوری تهدید رهبر انقلاب ایران به بستن تنگه هرمز درصورت تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق و نیز مصمم‌بودن فرانسه برای تحویل‌دادن این جنگنده‌ها، بر اوج‌گرفتن نگرانی‌های بین‌المللی درمورد امنیت خلیج‌فارس تأکید کرد. این خبرگزاری همچنین با دادن آماری از میزان نفت عبوری از تنگه هرمز، یعنی روزانه 7 میلیون بشکه (حدود یک ششم نفت صادرشده به جهان غیرکمونیست)، به تصمیم امریکا مبنی‌بر حفظ آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز اشاره کرده و نتیجه بررسی‌های کارل لوین سناتور امریکایی و مأمور تهیه گزارش اثر قطع صدور نفت از تنگه هرمز را تشریح نمود. رویتر با استناد به گزارش لوین گفت: «غرب قادر نخواهد بود که یک بحران اقتصادی ناشی‌از توقف حمل نفت، جز از طرق نظامی خود را محفوظ دارد. ... اگر خلیج [فارس] در 1980 هنگامی‌که اقتصاد کشورهای غرب درحال ترقی بود مسدود شده بود قیمت‌های نفت به بشکه‌ای 90 الی 300 دلار می‌رسید و اگر در 1982 که یک سال رکود بود روی می‌داد به بشکه‌ای 65 تا 130 دلار می‌رسید.» | |||
رویتر به نقل از «منابع صنعت نفت خلیج‌فارس» اعلام کرد: هرچند با افزایش 500 هزار بشکه‌ای تولید نفت و انتقال آن ازطریق یک خط لوله به بندر ینبع در عربستان سعودی کمبود عرضه نفت تاحدودی جبران خواهد شد، اما «... حتی با یک چنین تدیبری بسته‌شدن خلیج‌فارس در کوتاه‌مدت اثر بزرگی خواهد داشت و تا حصول تعادل باعث افزایش قیمت‌ها و کمبود نفت خواهد گردید.» | |||
این خبرگزاری در ادامه، ضمن تأکید مجدد بر تهدید ایران درخصوص بستن تنگه هرمز و ذکر سخنان طارق عزیز معاون اول نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه عراق، مبنی‌بر هدف قراردادن تأسیسات نفتی و منابع اقتصادی ایران در خلیج‌فارس، به اقدام ایران در اعزام گروهی از پاسداران به جزیره لارک اشاره کرد و به نقل از یوسف العلوی وزیر مشاور در امور خارجه عمان، افزود: «ایران به‌آسانی می‌تواند کشتیرانی در خلیج [فارس] را متوقف سازد، زیرا گذرگا‌ه‌های استراتژیک را زیر کنترل دارد. ایران همچنین یک قدرت دریایی نیرومندی دارد که می‌تواند هر نوع کشتی را در منطقه منهدم نماید.» | |||
خبرگزاری رویتر در پایان، با بررسی اظهارات امریکایی‌ها راجع به تصمیمات اتخاذشده و اقدامات احتمالی دولت ایالات متحده برای حفظ امنیت کشتیرانی در خلیج‌فارس و ممانعت از بسته‌شدن تنگه هرمز گفت: «مقام‌های نظامی در واشنگتن اظهار داشتند کوشش‌های مربوط به شکستن هرگونه محاصره تنگه هرمز، نظامی و دیپلماتیک خواهد بود. آنها گفتند هواپیماهای ب52 مستقر در امریکا می‌توانند در وسط هوا سوخت‌گیری مجدد نموده و بر فراز کشتی‌های ایجادکننده راه‌بندان پرواز‌های شناسایی انجام دهند. دراین‌حال، یک نیروی ضربتی از رزم‌ناو و ناوشکن‌ها و کشتی‌های پشتیبانی می‌توانند در اطراف ناو هواپیمابر آیزنهاور که اکنون در نزدیکی لبنان است، تشکیل شود و به اقیانوس هند اعزام گردد. مقامات مذکور گفتند که در مدیترانه حدود 30 کشتی امریکایی و در اقیانوس هند حدود 25 کشتی مستقر است. آنها افزودند با مجموع هواپیماهای ب52، هواپیماهای تهاجمی مستقر در ناو هواپیمابر و توپ‌های کشتی‌ها می‌توان نیروی مورد لزوم را در هر سطحی بسته به اوضاع و احوال ارائه کرد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، صص 7 - 4، بحرین - خبرگزاری رویتر، 30/6/1362.</ref> | |||
== گزارش - 476 == | |||
رسانه‌های جهان، امروز نیز ضمن اشاره به اخبار و تفسیرهایی مبهم، ضدونقیض و بعضاً تکراری راجع به تحویل قریب‌الوقوع هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق، اخباری نیز درباره میانجیگری الجزایر برای جلوگیری از ارسال جنگنده‌های مذکور به عراق مخابره کردند. | |||
خبرگزاری فرانسه از برست (واقع در غرب فرانسه) اعلام کرد: «30 خلبان و تکنسینی که به‌مدت 15 هفته در لندیویزیو دوره آموزش را می‌گذراندند، اخبار تقریباً دقیقی به دست آمده است [که] روز جمعه مراسم خداحافظی با حضور شخصیت‌های غیرنظامی انجام شد و آن روز بیش از نیمی از عراقی‌های یادشده پایگاه هوایی را ترک کردند درحالی‌که عزیمت دیگران به تعویق افتاد. ... دومین گروه از این افراد روز دوشنبه این محل را ترک کرده‌اند، اما امروز چند عراقی در پایگاه بوده‌اند که علی‌رغم پایان آموزش رسمی خود چند پرواز شبانه را سه‌شنبه‌شب انجام دادند.» این خبرگزاری درباره انتقال 5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد گزارش داد: «درمورد عزیمت احتمالی هواپیماها و حتی درمورد راهی که آنها برای عزیمت به عراق انتخاب خواهند نمود، خبری به خارج درز نکرده است. ... منابع موثق نزدیک به پایگاه اظهار می‌دارند که این هواپیماها لندیویزیور را ترک نکرده‌اند.»<ref>همان، صص 8 - 7، برست (غرب فرانسه) - خبرگزاری فرانسه، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو ایران (وابسته به اپوزیسیون خارج از کشور) با استناد به مندرجات امروزِ مطبوعات فرانسه گفت: «تحویل 5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق امروز یا فردا انجام خواهد شد.» این رادیو به نقل از روزنامه لاکروا افزود: «5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد هنوز در پایگاه لاندیویژیو در فرانسه قرار دارد و منابع موثق فرانسوی اعلام داشته‌اند که عراق امروز یا فردا این هواپیماها را تحویل خواهد گرفت.» | |||
روزنامه فیگارو نیز ضمن اشاره به تهدیدات ایران مبنی‌بر بستن تنگه هرمز درصورت تحویل سوپراتانداردها به عراق، به نقل از رادیو جمهوری اسلامی ایران نوشت: «تحویل سوپراتانداردها درحالی‌که عراق اعلام کرده است قصد دارد از این هواپیماها جهت قطع جریان نفت ایران استفاده کند، فقط به‌عنوان یک مداخله مستقیم فرانسه در جنگ تلقی می‌شود.» | |||
لوکوتیدین نیز با یادآوری اتمام دوره آموزشی خلبانان عراقی در فرانسه اعلام کرد: «منابع دیپلماتیک در خلیج‌فارس اظهار می‌دارند که مسئولان فرانسوی با تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق قصد دارند جنبه‌های هیجان‌انگیز به جنگ داده و بدین‌سان قدرت‌های بزرگ را وادارند که مسئولیت خطیر خود را درک کرده و با شتاب بیشتری به جنگ خاتمه دهند.» | |||
روزنامه لوموند نیز نوشت: «اگر تأیید شود که سوپراتانداردها به‌صورت قطعات مجزا تحویل و در عراق مونتاژ شوند باید گفت این هواپیماها در اوائل یا اواسط آبان‌ماه آمادگی لازم را برای عملیات جنگی خواهند داشت.»<ref>همان، صص 38 - 37، رادیو ایران، 30/6/1362.</ref> | |||
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، روزنامه داگنس نیتر (چاپ استکهلم) با ذکر این نکته که تا روز گذشته در پاریس رسماً درمورد تحویل سوپراتانداردها سکوت حکم‌فرما بود، نوشته است: «براساس خبرهای غیررسمی، کشورهای امریکا، آلمان، انگلستان از فرانسه خواسته‌اند تا برنامه تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق را تا سال 1985 به تعویق اندازد.» این روزنامه در ادامه ضمن اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه فرانسه مبنی‌بر پایبندی به قراردادهای منعقده بین فرانسه و عراق افزوده است: «باوجوداین، هنوز مشخص نیست که فرانسه 5 هواپیمای جنگنده سوپراتاندارد را به عراق تحویل می‌دهد یا نه. براساس اطلاع از منابع غیررسمی قرار است 5 هواپیمای مذکور از پایگاه خود در جنوب فرانسه در یکی از روزهای این هفته به پرواز درآیند.»<ref>سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 27 و 35 - 33.</ref> | |||
یک هفته‌نامه سیاسی - فکاهی در پاریس نیز از نارضایتی الجزایر از تحویل سوپراتانداردها به عراق خبر داد و نوشت: «شاذلی بن جدید رئیس‌جمهور الجزایر نیز اخیراً طی پیامی به میتران عدم رضایت خود نسبت به تحویل این هواپیماها را ابراز داشته است، زیرا وی برخلاف فرانسه، عقیده دارد که نه‌تنها به این طریق ایران وادار به مذاکره نخواهد شد بلکه تحویل سوپراتانداردها به عراق عامل وخامت درگیری نظامی خواهد بود.»<ref>همان، ص10، استکهلم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 30/6/1362.</ref> | |||
در همین حال، رادیو نجات ایران نیز به نقل از روزنامه کانارانتینه (چاپ پاریس) اعلام کرد: رئیس‌جمهور الجزایر به‌زودی به فرانسه سفر خواهد کرد. به نوشته این روزنامه، رئیس‌جمهور الجزایر، اخیراً در پیامی از رئیس‌جمهور فرانسه خواسته است از تحویل سوپراتانداردها به عراق خودداری کند. این رادیو افزود: «باتوجه‌به روابط ویژه موجود بین رژیم‌های سوسیالیست فرانسه و الجزایر، دیپلماسی جمهوری اسلامی از الجزایر خواسته است برای جلوگیری از تحویل این جنگ‌افزارها به عراق نزد فرانسه اقداماتی به عمل آورد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 187، 1/7/1362، ص39، رادیو نجات ایران، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو صدای امریکا نیز امروز از ملاقات پیر موروا نخست‌وزیر فرانسه با مقامات دفاعی این کشور خبر داد. به گفته این رادیو، نخست‌وزیر فرانسه در این دیدار اظهار کرده است: «فرانسه هرگز نگفته است که هواپیماهای سوپراتاندارد را تحویل عراق خواهد داد یا نه.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، ص5، رادیو صدای امریکا، 30/6/1362.</ref> | |||
== گزارش - 477 == | |||
تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق که طبق اعلام رسانه‌های خبری، در آینده‌ای نزدیک انجام خواهد شد، با اعتراض برخی از مخالفین حکومت عراق در ایران و نیز گروهی از مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور مواجه شد. | |||
گزارش روزنامه جمهوری اسلامی دراین‌باره حاکی است: «گروهی از مسلمانان عراقی مقیم تهران و جمعی از اعضای مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق» در اعتراض به سیاست‌های فرانسه در جنگ و تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق پس از برگزاری راه‌پیمایی در خیابان‌های تهران، در مقابل سفارت فرانسه در ایران تجمع کردند و یک یادداشت اعتراضآمیز به این سفارتخانه تحویل دادند. یک سخنگوی تظاهرکنندگان پس از ملاقات با کنسول فرانسه گفت که در این ملاقات «به وی [کنسول فرانسه] تفهیم شد که تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق اقدامی علیه ملت عراق به شمار می‌رود و درصورت تحویل آن به رژیم صدام، مجاهدین عراقی منافع حیاتی فرانسه در کشورهای مختلف جهان را مورد حمله قرار خواهند داد.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 31/6/1362، ص2.</ref> | |||
کاردار سفارت فرانسه در تهران، ضمن تأیید خبر این تظاهرات و تسلیم یادداشت اعتراضآمیز به سفارتخانه این کشور، راجع به محتوای این یادداشت گفت: «در این یادداشت به حمایت فرانسه از عراق علیه ایران در جنگ خلیج‌فارس [و] قصد آن کشور جهت تحویل بمب‌افکن جنگنده‌های مجهز به موشک‌های اگزوست که می‌تواند برای حمله به تانکرهای حامل نفت صادراتی ایران مورد استفاده قرار گیرد، حمله شده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، ص18، تهران - خبرگزاری رویتر، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو صدای امریکا نیز ضمن پخش خبر تظاهرات عراقی‌های مقیم تهران در مقابل سفارت فرانسه، از اعتراض گروهی از مخالفان حکومت ایران در خارج کشور به تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق خبر داد. به گفته این رادیو، گروهی از مخالفان حکومت ایران در پاریس با نام «جبهه آزادی ایران» مصرانه از فرانسه خواسته است از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق خودداری کند. رادیو صدای امریکا افزود: «جبهه آزادی ایران می‌گوید تحویل آن هواپیماها به عراق موجب گسترش دامنه جنگ ایران و عراق می‌شود.»<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی)، جلد18، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1386، صص 143 - 139.</ref> | |||
== گزارش - 478 == | |||
در آستانه سومین سالروز تهاجم سراسری عراق به ایران، امروز بسیاری از رسانه‌ها، مطبوعات و خبرگزاری‌های جهان، مقالاتی تحلیلی درمورد جنگ ایران و عراق منتشر کردند. اغلب این تحلیل‌ها، به‌صراحت یا به‌طور تلویحی عراق را آغازگر جنگ معرفی کرده و ایران را عامل تداوم جنگ خواندند. همچنین، این جنگ را پرهزینه، بی‌هدف و دارای چشم‌اندازی نامشخص تصویر کردند. روزنامه‌های واشنگتن تایمز و فرانکفورتر الگمانیه، خبرگزاری فرانسه، رادیوهای صدای امریکا، اسرائیل، کلن و مسکو ازجمله رسانه‌هایی هستند که چنین تحلیل‌هایی را منتشر کرده‌اند. گزیده تحلیل‌های مذکور بدین شرح است: | |||
خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «22 سپتامبر 1980 [31 شهریور 1359] حدود 12 لشکر از ارتش عراق وارد خاک ایران شدند و سه سال بعد، ایرانیان در چندین نقطه از خاک عراق مستقر شدند. ... عراق از قسمت اعظمی از خاک ایران که در اشغال خود داشت در سال 1982 عقب رفته و پیشنهاد صلح داده است، ولی به گفته تهران، هنوز 100 کیلومتر مربع از خاک ایران در اشغال عراق است و ایران دربرابر تمام تلاش‌های میانجیگری سکوت اختیار کرده است. تلاش‌های سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان ملل، غیرمتعهدها و الجزایر برای صلح میان دو طرف با مانع روبه‌رو شده است. درحالی‌که تهران مجازات مهاجم و 150 میلیارد دلار غرامت جنگی را مقرر کرده است. امام خمینی روز گذشته (سه‌شنبه) خواسته از صدام (صدام حسین رئیس‌جمهوری عراق) سلب قدرت شود.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، صص 13 - 11، تهران - خبرگزاری فرانسه، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو صدای امریکا نیز به نقل از روزنامه واشنگتن تایمز گفت: «فردا جنگ ایران و عراق سه‌ساله خواهد شد. ... اگر عراق می‌توانست همین فردا به جنگ پایان می‌داد و به یک نتیجه خونین راضی می‌شد، اما ایران بر آن نیست به عراق اجازه دهد که به همین سادگی از معرکه بگریزد. این عراق بود که جنگ را آغاز کرد. هرچند انگیزه‌های زیادی داشت. این واحدهای عراقی بودند که مدت دو سال در داخل ایران به سر بردند و اینک ملاها در تهران تصمیم دارند که عراق را به پس دادن حساب ناچار سازند. ... پذیرفتن کمترین درخواست ایرانی‌ها مسلماً به مفهوم سقوط رژیم عراق خواهد بود.» | |||
این رادیو در ادامه با تشریح راهبرد نظامی دوطرف افزود: «به گفته هاشمی رفسنجانی، استراتژی تهران این است که در مرزها آن‌قدر به عراق فشار وارد کند که صدام حسین نتواند از شر مشکلاتش آسوده شود. به سخن دیگر، آنچه ایران برگزیده یک استراتژی فرسایشی است. ... [دراین‌میان] تنها راهی که برای صدام حسین باقی مانده این است که دامنه جنگ را گسترش دهد به این امید که پای ابرقدرت‌ها را به میان بکشاند و آنها را به تحمیل آتش‌بس وادار کند. وی از دیرباز ابزار انجام چنین کاری را دراختیار داشته است، اگر عراق حمله همه‌جانبه‌ای را علیه تأسیسات نفتی ایران آغاز کند، آن‌گاه ایران آن‌گونه که گفته است با جلوگیری از تمام صادرات نفت از خلیج‌فارس به تلافی برخواهد خواست که دراین‌صورت ممکن است پای ابرقدرت‌ها به معرکه باز شود.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، صص 9 - 7، رادیو صدای امریکا، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو مسکو هم اعلام کرد: «سه سال است که جنگ خونین و کاملاً بیهوده و فلاکت‌بار و فاجعه‌آور ایران و عراق ادامه دارد. حساب شده است که هریک از طرف‌های متخاصم در هر ماه یک میلیارد دلار مصرف می‌کند. این جنگ به اقتصاد هر دو کشور زیان بزرگی وارد آورده است. معادن نفت و لوله‌های انتقال نفت هر دو کشور از کار می‌افتند. میزان استخراج نفت و میزان صدور نفت تقلیل می‌یابد. ... حقیقت تلخ آن است که این جنگ برضد منافع هم مردم ایران، هم مردم عراق است و فقط به نفع امپریالیست‌ها [است] که موفق شدند آتش این جنگ را برافروزند و حالا نمی‌خواهند این جنگ خاموش شود. ...»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، ص27، رادیو مسکو، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو اسرائیل گفت: «سه سال تمام است دو کشور همسایه و هم‌کیش در منطقه خاورمیانه [غرب آسیا] با یکدیگر می‌جنگند، جوانانِ هم را می‌کُشند، خانمان‌ها را به آتش می‌کِشند، سرمایه‌ها را برای خرید اسلحه و جنگ‌افزار به باد می‌دهند، مدرسه‌ها را تهی می‌کنند و گورستا‌ن‌ها را می‌گسترند و شگفت آن است که پس از سه سال هنوز به واقع معلوم نشده است این جنگ بر سر چیست و این‌همه خون برای چه ریخته می‌شود و از آن شگفت‌تر اینکه رهبران دو کشور متخاصم در این مدت سه سال نه توانایی آن را داشته‌اند که سرنوشت جنگ را در جبهه‌ها تعیین کنند و نه شهامت آن را که بر سر میز مذاکره بنشینند. ... در این جنگ هر دو طرف یکدیگر را به آغاز و شروع عملیات خصمانه متهم می‌کنند. ... هرگز به قاطعیت نمی‌توان گفت که آغازگر جنگ کیست و نخستین گلوله را کدام‌یک از طرفین شلیک کرده است. آنچه را که نباید از نظر دور داشت آن است که عراق و ایران طی سالیان دراز بر سر شط‌العرب [اروندرود] و به‌خاطر زیاده‌جویی‌های عراق مناسباتی سرد داشتند که این سردی گاهی پوشیده و در برخی موارد بحرانی و آشکار بوده است، ولی در تمام این مدت به‌خاطر نیرومندی نظامی و سیاسی ایران رهبران عراق هرگز جرئت نکردند پا از گلیم خویش فراتر گذارند و بر خاک ایران حمله‌ور گردند، اما هم‌زمان با برقراری رژیم جمهوری اسلامی تزلزل در ارتش نیرومند ایران و کشتار تعداد کثیری از فرماندهان و صاحب‌منصبان آن، سران حکومت عراق موقع را مناسب دیده و به خود اجازه دادند برای عملی‌کردن آرزوهای دیرینه خود و خواب‌های طلایی که حاکمیت بر اروندرود [و] تجزیه خوزستان تنها بخشی از آن را تشکیل می‌داد بر جنوب و غرب ایران یورش برند. ... شرایطی که ایران برای پایان‌دادن به جنگ قائل گردید نشان می‌دهد که سران جمهوری اسلامی می‌خواهند عراق را کاملاً به زانو درآورند، رژیم آن را تغییر دهند و به‌جای حکومت بعثی صدام حسین یک حکومت اسلامی نظیر رژیم کنونی ایران و تحت رهبری سران دولت تهران برپا دارند. ... با گذشتن سه سال از این جنگ ویرانگر هنوز حتی نشانه‌ای از پایان آن به چشم نمی‌خورد و ایران و عراق درحالی چهارمین سال جنگ خویش را آغاز می‌کنند که حتی میانجیگران از پیشنهاد خدمت خویش امتناع می‌ورزند و محافل بین‌المللی ازجمله سازمان ملل متحد نیز خود را به کوری زدند و ابرقدرت‌ها از بیم گلاویزشدن با یکدیگر از هرگونه اظهارنظر و پادرمیانی امتناع می‌کنند.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، صص 14 - 11، رادیو اسرائیل، 30/6/1362.</ref> | |||
رادیو کلن به نقل از روزنامه فرانکفورتر الگمانیه اعلام کرد: «اکنون سه سال [است] که از جنگ خانمان‌سوز بین عراق و جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد و پایانی هم برای جنگ مشاهده نمی‌گردد. علت پایان‌نپذیرفتن جنگ در این نیست که عراقی‌ها مایل به اختتام جنگ نیستند چه، اکنون یک سال و نیم است که عراق پیشنهاد صلح به تهران می‌کند و این امر مورد موافقت ایران قرار نمی‌گیرد. علاوه‌برآن تاکنون بغداد کلیه اقدامات میانجیگرانه را از هر سویی که آمده مورد استقبال قرار داده است، ولی مقامات ایران خود را با این اندیشه مشغول می‌دارند که شاید با سقوط صدام حسین رهبر عراق، بتواند یک جمهوری اسلامی طبق الگوی ایران را در کنار دجله و فرات تأسیس نماید. ...»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 187، 1/7/1362، ص34، رادیو کلن، 30/6/1362.</ref> | |||
== گزارش - 479 == | |||
درحالی‌که واقعیت صحنه نبرد و تحولات سیاسی جنگ حاکی‌از وجود دلایل و شواهد فراوانی است که نشان می‌دهد عراق خواستار صلح واقعی نیست، این کشور و نیز هم‌پیمانان آن همواره از ابزارها و اقدامات تبلیغاتی برای تظاهر به نارضایتی از تداوم جنگ بهره می‌گیرند. | |||
دراین‌زمینه خبرگزاری فرانسه گزارش داد: وزارت امور خارجه عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای خطاب به سفارتخانه‌های تحت تابعیت خود در کشورهای مختلف، از آنها خواست کلیه جشن‌ها و ضیافت‌هایی که به مناسبت جشن ملی سعودی قرار است در 24 سپتامبر (2 مهر) برگزار گردد، لغو کنند. وزارت امور خارجه عربستان هدف از لغو این جشن‌ها را «شرایط کنونی حاکم بر ملت عرب به‌ویژه در عراق و لبنان» اعلام کرد.<ref>سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، ص145.</ref> | |||
روزنامه الثوره (ارگان حزب بعث عراق) نیز امروز از سازمان ملل متحد، شورای امنیت و ابرقدرت‌ها خواست به جنگ ایران و عراق پایان دهند. الثوره ضمن اینکه خواستار تلاش‌های جدید بین‌المللی برای پایان‌دادن به جنگ شده است، «مسکو و واشنگتن را به عدم توجه نسبت به جنگ مذکور متهم کرده و نوشته است: به نظر می‌رسد که این جنگ در قاموس آنها وجود ندارد.» این روزنامه افزوده است: «آشکار است که ابرقدرت‌ها حتی میل ندارند که جنگ خلیج [فارس] را به‌عنوان مسئلة درجه دوم خود پس از مسائل هواپیمای کره‌ای و فالکلند یا موشک‌های پرشینگ2 تلقی کنند.»* | |||
ارگان حزب بعث عراق با ناکافی و ناموفق خواندن تلاش‌های نهادهای بین‌المللی برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق نوشته است: «جنبش عدم‌تعهد مرکب از 101 عضو و همچنین کشورهای خلیج [فارس] مسئولیت بزرگی درجهت متقاعدنمودن و حتی مجبورکردن ایران به قبول صلح دارند.»<ref>همان، ص11، بغداد - خبرگزاری رویتر، 30/6/1362.</ref> | |||
از سوی دیگر، به گفته رادیو اسرائیل، امروز «یک مقام بلندپایه عراقی» مدعی شد علی‌رغم اینکه کشور متبوعش توانایی ادامه جنگ با ایران را داراست، «ولی وی و ملتش بیشتر طرف‌دار صلح بوده و از جنگ و خونریزی نفرت دارند.» این مقام عراقی جنگ بین دو کشور را «خصومت شخصی آیت‌الله خمینی نسبت به پرزیدنت صدام حسین» توصیف کرد و گفت: «امید می‌رود پس از فوت آیت‌الله خمینی رهبر جمهوری اسلامی، بتوان [به] یک صلح حقیقی بین دو کشور همسایه دست یافت.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، ص6، رادیو اسرائیل، 30/6/1362.</ref> | |||
== گزارش - 480 == | |||
ژان الیاسون وزیر مشاور و رئیس دایره سیاسی وزارت امور خارجه سوئد و یکی از دستیاران اولاف پالمه* امروز در یک نشست مطبوعاتی به سؤالات گوناگونی درباره مسائل اجلاس امنیت اروپا در استکهلم، سیاست خارجی سوئد و اروپا، اوضاع غرب آسیا و به‌ویژه جنگ عراق و ایران پاسخ داد. | |||
در این نشست که با حضور 20 تن از کارگزاران مطبوعاتی سفارتخانه‌های کشورهای مختلف در استکهلم و نیز نمایندگان خبرگزاری‌های خارجی در سوئد برگزار شد، بیشترین زمان مصاحبه به جنگ ایران و عراق و نقش سازمان ملل در آن اختصاص یافت و نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی پرسش‌های مهمی را دراین‌باره مطرح کرد. | |||
خبرنگار این خبرگزاری ابتدا، سؤالی راجع به اطلاع هیئت صلح پالمه از گزارش هیئت اعزامی سازمان ملل درمورد بازرسی مناطق ویران‌شده براثر بمباران‌های عراق پرسید که الیاسون پاسخ داد: «گزارش هیئت بازرسی دراختیار هیئت صلح سازمان ملل (پالمه) قرار گرفت. به نظر من گزارش سی صفحه‌ای هیئت بازرسی که دو تن از متخصصین نظامی سوئد در آن شرکت داشتند، مثبت و حاوی حقایق تکان‌دهنده‌ای بود. در گزارش آمده بود که درحدود 90 درصد خسارات وارده در محدوده اراضی ایران صورت گرفته است.» | |||
دستیار اولاف پالمه در پاسخ به این سؤال که چرا گزارش مذکور - که به نظر شما حاوی حقایق تکان‌دهنده و مثبت بود - تاکنون در سازمان ملل و سایر ارگان‌های بین‌المللی مطرح نشده است و مطبوعات جهان با سکوت این حقایق مثبت را نادیده گرفته‌اند، گفت: «گزارش هیئت بازرسی در سازمان ملل مطرح شد. گزارش به دبیرخانه سازمان ملل و از آنجا دراختیار مطبوعات هم قرار گرفت و حتی قرار شد سازمان ملل و شورای امنیت درمورد گزارش تشکیل جلسه داده و مصوباتی هم بگذرانند، که برخی از اعضای شورای امنیت با آن مخالفت کردند و درنتیجه گزارش از حد دفاتر سازمان ملل پا فراتر نگذاشت و مطبوعات کشورها شاید به‌لحاظ افکار عمومی و مواضع دولت‌ها از انتشار آن خودداری کردند و بدین‌ترتیب عملاً اعضاء شورای امنیت کاری برای آن نکردند.» | |||
پس از این اظهارات الیاسون، نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی پرسید: «ما امروز شاهد کاهش روزافزون اعتبار سازمان ملل در میان کشورهای رو به رشد و آزاده هستیم، پیگیری‌نکردن گزارش هیئت اعزامی سازمان ملل ازسوی مسئولان آن آیا دیگر اعتباری برای این سازمان باقی خواهد گذاشت؟ و اگر چنین است که سازمان ملل قدرت اجرایی در مقابل شورای امنیت ندارد، به نظر شما بهتر نیست جایش را به شورای امنیت بدهد تا نمایندگان کشورهای عضو بدانند درحقیقت با شورای امنیت طرف‌اند؟» | |||
ژان الیاسون در پاسخ با اشاره به تلاش‌های سازمان ملل برای نیل به راهحل صلح در فاصله زمانی نوامبر 1980 تا مارس 1982 (اواسط آبان 1359 تا اسفند 1360)، گفت: «ما دلیل روشنی برای چگونگی متوقف‌شدن پیگیری گزارش هیئت بازرسی نداریم. فعالیت‌های فراوانی برای رسیدن به راهحل صلح انجام گرفته است با هیئت اسلامی، اقداماتی که ازطریق کشورهای غیرمتعهد و سازمان ملل انجام گرفت به نتیجه‌ای نرسید و هیئت بار دیگر در آوریل گذشته، مسئله را با اولاف پالمه مورد بررسی قرار داده و اظهار داشت شرایط برای اعزام هیئت میانجیگری مناسب نیست و نشانه‌ای از تمایل به صلح وجود ندارد و اکنون به همین دلیل قرار است پالمه در دیدار خود با دبیرکل سازمان ملل در روزهای 28 - 27 سپتامبر بار دیگر مسئله را مورد بررسی قرار دهد.» | |||
در ادامه، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از الیاسون سؤال کرد آیا سازمان ملل و هیئت میانجی علائمی امیدوارکننده درزمینه موافقت عراق با شرایط ایران مشاهده کرده است؟ «الیاسون پس از سکوتی قابل‌اشاره گفت: مستقیماً نه ولیکن مسافرت ما به نیویورک تلاشی برای پیداکردن راهحل است، هر دو کشور بر مواضع خود ایستاده‌اند ما در سازمان ملل این مسئله را عنوان خواهیم کرد. او اضافه کرد در 30 سپتامبر (8 مهر) قرار است در بغداد با وزیر خارجه عراق ملاقات کند. به‌دنبال آن با آقای ولایتی وزیر خارجه ایران ملاقات خواهند داشت.» | |||
در پایان، از الیاسون سؤال شد: «ایران اعلام کرده است حقوقش را در میدان جنگ خواهد گرفت، نظرتان دراین‌مورد چیست؟ الیاسون گفت شرایط ایران را می‌فهمیم ولیکن مسئله مجازات متجاوز، اگرچه قابل‌فهم است ولیکن قبول آن بسیار سنگین می‌باشد. این چیزی غیرعادی است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 187، 1/7/1362، صص 4 - 2، استکهلم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 31/6/1362.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۷
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.06.30 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سی شهریور |
| تاریخ شمسی | 1362.06.30 |
| تاریخ میلادی | 21 سپتامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 13 ذیحجه 1403 |
گزارش - 464
دستور قطعی اجرای عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان مهم‌ترین نتیجه‌ای بود که پس از سلسله جلسات فشرده دیروز فرمانده نیروی زمینی ارتش و قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه با مسئولان قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص) و نجف و لشکرهای مأمور در این منطقه* اتخاذ و امروز در ده بند ابلاغ شد. علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، در جلسه‌ای که امروز برگزار شد خطاب به فرماندهان قرارگاه نجف (مأمور اجرای عملیات والفجر5) گفت: «همان‌طورکه تا امروز منهای توقف اول جنگ با یاری خداوند پیش برده‌ایم، عملیات والفجر5 با قاطعیت و با توکل به خداوند انجام خواهد شد.» در این جلسه، همچنین برای تأمین پوشش هوایی منطقه عملیاتی نیز تصمیم‌گیری و مقرر گردید 30 فروند بالگرد214، 6 فروند شنوک و طرح اسلینگ یک آتشبار 105 م.م. نیز در نظر گرفته شود. قرارگاه نجف نیز موظف شد هم‌زمان با کسب آمادگی لازم تا تاریخ 4/7/1362، طرح مانور خود را تکمیل کند. علاوه‌براین، مواردی نظیر تهیه مواد منفجره، قاطر، نفربر و دستگاه‌های مهندسی، حضور عناصر مهندسی در کنار نیروهای شناسایی، بررسی تأثیر آخرین تغییرات دشمن بر راهکارهای عملیاتی و تربیت کیفی‌ترین نیروهای انسانی براساس آموزش جنگ در کوهستان از دیگر تصمیمات جلسه امروز بود که در ده بند ابلاغ شد.[۱]
گزارش - 465
درحالی‌که فرمانده نیروی زمینی ارتش امروز فرمان اجرای قاطعانه عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان را صادر کرد، فرماندهان سپاه همچنان درخصوص فقدان جاده و مشکل پشتیبانی هوایی این عملیات نگرانی‌های جدی دارند. در جلسات متعدد دیروز و امروز فرماندهان سپاه در قرارگاه نجف و لشکرهای تحت امر آن،* دغدغه تأمین و تدارک زمینی و هوایی نیروها برای اجرا و تداوم عملیات کاملاً مشهود بود. در بخشی از جلسات امروز که به بررسی مرحله‌بندی عملیات والفجر5 اختصاص داشت، فرماندهان درمورد مراحل اجرای عملیات روی شاخ بمو و جلوی شاخ خشیک ابراز نگرانی کردند. دراین‌زمینه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، پیشنهاد داد که نیروها ابتدا روی بخشی از ارتفاعات بایستند و درصورت وجود جاده، عملیات را روی ارتفاعات جلو ادامه داده و پدافند کنند؛ اما امین شریعتی، مهدی زین‌الدین و مهدی باکری با این پیشنهاد به‌دلیل ازبین‌رفتن غافلگیری دشمن و فشار مضاعف آنان بر نیروهای خودی مخالفت کردند.[۲] درنهایت، پس از جلسات فرماندهان قرارگاه نجف، فرمانده این قرارگاه محدوده خط فجر را برای مرحله اول عملیات به این شرح اعلام کرد: مرحله اول عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان، ارتفاع بمو که در امتداد از وسط سرتک روی ارتفاع می‌گذرد و تأمین شاخ خشیک (ارتفاعات1400، 1595، 1574) تا تنگه کرگمل، زیمناکوه، برددکان، شاخ شمیران و شاخ سورمر را در برمی‌گیرد.[۳] درواقع در سلسله مباحث اخیر فرماندهان قرارگاه نجف و لشکرهای تحت امر آن، تأمین و پشتیبانی نیروها در خطوط درگیری به‌عنوان مشکلی اساسی مطرح شد. از سویی فرمانده قرارگاه نجف ضمن اشاره به «سختی‌های بسیار» این عملیات، معتقد بود که در این عملیات برخلاف گذشته ما به‌دلیل شرایط اجتناب‌ناپذیری که موقعیت جغرافیایی بر ما تحمیل کرده است، اتکاء اصلی خود را از توان نیروهای بسیجی برداشته و «به هوانیروز داده‌ایم» بنابراین باید روی آموزش کیفی و عقیدتی نیروها متمرکز شویم.[۴] از سوی دیگر روز گذشته جانشین فرمانده سپاهی قرارگاه با بیان اینکه «در طول عملیات‌هایی که در غرب انجام شده عملیات موفق آن مسلم‌بن‌عقیل(ع) بوده که به‌خاطر وجود جاده تا زیر پای بچه‌ها بود»، گفت: در اینجا هم از بیلاسور به قلب جاده هست و از آنجا به زیمناکوه را هم می‌توان به جاده‌ای که دشمن کشیده، وصل کرد، ولی احداث جاده جلوی ارتفاع شاخ خشیک و از سرتک به روی شاخ بمو ممکن نیست حتی تدارک برای چند نفر هم ممکن نیست.[۵]
گزارش - 466
درپی اولین نشستِ مشترکِ کلیه فرماندهان و مسئولان قرارگاه مقدم حمزه تا رده لشکر و تیپ که روز گذشته با حضور سرهنگ جمالی جانشین نیروی زمینی ارتش، در پادگان مریوان برگزار شد، امروز در پادگان سنندج فرماندهی قرارگاه مقدم حمزه آخرین وضعیت عملیات والفجر4 در دهانه شیلر را برای جانشین نیروی زمینی ارتش و قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه* تشریح کرد. فرماندهی قرارگاه مقدم حمزه درخصوص نتیجه کلی جلسه دیروز گفت: روز گذشته ضمن تشریح طرح کلی مانور، تعداد قرارگاه‌های تاکتیکی مشترک حمزه1 تا حمزه5 مشخص و اعلام گردید و منطقه و مأموریت کلی هر قرارگاه تعیین شد. علاوه‌براین نحوه ادغام نیروها براساس دستور فرماندهان ارتش و سپاه ابلاغ شد که براساس طرح ابلاغی در تاریخ 7 مهر کلیه قرارگاه‌های تاکتیکی مشترک از حمزه1 تا حمزه5 باید برای توجیه آماده باشند. در طرح مانور عملیات والفجر4 در دهانه شیلر مأموریت قرارگاه‌های تاکتیکی حمزه به این شرح معین شد: قرارگاه مقدم حمزه سیدالشهدا مستقر در رده جلوی مریوان با پنج قرارگاه تاکتیکی برای تأمین خط سبز (بستن دهانه شیلر از سورکوه تا کوه سورن)، عملیات والفجر4 را با استفاده از غافلگیری دشمن در یک مانور احاطه‌ای دوطرفه از جنوب و شمال به‌ترتیب زیر در دو مرحله اجرا می‌کند: در مرحله اول عملیات، قرارگاه تاکتیکی حمزه1 در جبهه جنوبی عملیات، از جنوب‌شرقی به شمال‌غربی تک می‌کند و قرارگاه تاکتیکی حمزه 2 و 3 در جبهه میانی عملیات، از شرق به غرب تک خواهند کرد و درنهایت قرارگاه تاکتیکی حمزه4 در جبهه شمالی عملیات، از شمال به جنوب تک می‌کند. در مرحله دوم عملیات نیز قرارگاه تاکتیکی حمزه5 که در احتیاط قرار دارد ضمن عبور از منطقه حمزه2، هدف کانی‌مانگا را تصرف می‌کند. قرارگاه تاکتیکی حمزه4 نیز با ادامه تک شمال به جنوب پس از تثبیت ارتفاعات کنگرک و لری، ارتفاع شیخ گزنشین را تصرف می‌کند. قرارگاه تاکتیکی حمزه1 هم ضمن پدافند و تثبیت منطقه خود به قرارگاه تاکتیکی حمزه5 کمک می‌کند و قرارگاه‌های تاکتیکی حمزه 2 و 3 نیز به‌عنوان احتیاط در این مرحله به‌ترتیب اهداف پنجوین و مارو را تأمین خواهند کرد.*[۶]
گزارش - 467
به‌منظور آماده‌سازی و اجرای هرچه سریع‌تر عملیات والفجر4 در دهانه شیلر، امروز فرماندهان ارشد قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص) و حمزه سیدالشهدا (ارومیه) و قرارگاه مقدم حمزه در جلساتی به بررسی مشکلات پیش روی اجرای این عملیات پرداختند. براین‌اساس، امروز دو جلسه با حضور شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه برگزار شد؛ در جلسه اول مشکلات لشکرهای 14 امام حسین(ع) و 8 نجف در قرارگاه مقدم حمزه** و در جلسه دوم مشکلات قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه) در پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه (مریوان)*** ارزیابی و دراین‌رابطه تصمیم‌گیری شد و نتایج آن ابلاغ گردید. در نشست نخست که به بررسی مشکلات اساسی دو یگان اصلی قرارگاه مقدم حمزه برای اجرای عملیات والفجر4 اختصاص داشت، علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، با اشاره به اکراه و امتناع لشکرهای 14 امام حسین(ع) و 8 نجف برای ادغام و اقدام مشترک ارتش و سپاه در طرح مانور عملیات والفجر4، بر لزوم مشارکت برادرانه ارتش و سپاه در آماده‌سازی هرچه سریع‌تر عملیات تأکید کرد.[۷] پس از آن فرماندهان لشکرهای 8 نجف و 14 امام حسین(ع) در پاسخ به پرسش قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه درباره مشکلات اثرگذار در تأخیر عملیات و همچنین دلایل امتناع از ادغام نیروها به این موارد اشاره کردند: نبود جاده؛ مشکلات ادغام و اقدام مشترک و زمان‌بر بودن فرایند استقرار ارتش؛* کمبود نیرو؛ سطح پایین کیفیت آموزش؛ ضعف آمادی؛ کمبودهای تدارکات و کاستی‌های مهندسی. فرمانده قرارگاه مقدم حمزه و فرماندهان لشکرهای 8 و 14 مسئله ضعف مهندسی و تدارکاتی قبل و بعد از عملیات را یکی از مشکلات کلیدی عملیات دانستند.[۸] در نشست دوم که به‌منظور بررسی وضعیت قرارگاه حمزه سیدالشهدا درزمینه پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه در عملیات والفجر4 برگزار شد، علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه از فرماندهان قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه) و قرارگاه مقدم حمزه (مریوان) خواست تا موانع موجود بر سر راه اجرای عملیات والفجر4 در دهانه شیلر را در سطح قرارگاهی تشریح کنند. براین‌اساس علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، به تبیین میزان پشتیبانی قرارگاه حمزه سیدالشهدا از قرارگاه مقدم حمزه پرداخت و ضمن اشاره به مأموریت‌های متعدد قرارگاه حمزه سیدالشهدا و ناتوانی آن در پشتیبانی رده جلوی این قرارگاه در مریوان گفت: «ما اینجا [مریوان] مشکل تدارکاتی داریم و مشکل تدارکاتی اینجا هم سنگین است، چه قبل از عملیات و چه بعد از آن؛ چون لشکرها نیازمندی‌های زیادی دارند.» علاوه‌براین «قرارگاه حمزه سیدالشهدا شاید نتواند این عملیات را با این استعداد که دارد پشتیبانی بکند.» وی در ادامه افزود: در این دو سه هفته اخیر، فشار بسیار زیاد بود و پشتیبانی نیروها، قرارگاه مقدم حمزه را فلج کرده و ما دیگر دراین‌زمینه توان نداریم. مشکلات مهندسی و تدارکاتی ما چه قبل و چه بعد از عملیات جدی است و ما انتظار بیشتری از قرارگاه حمزه سیدالشهدا برای پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه داریم. رضائیان برای حل این مشکل پیشنهاد کرد که یا قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) مسئولیت پشتیبانی را بپذیرد یا قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه) به‌شکل جدی‌تری این مسئولیت را دنبال کند. وی در پایان گزارش خود ضمن اعلام رضایت از عملکرد واحدهای ستادی قرارگاه مقدم حمزه مانند پرسنلی، تعاون، بهداری، مخابرات، طرح و عملیات و اطلاعات - عملیات و معاونت فرمانده، درمورد ضعف واحدهای تبلیغات، مهندسی و تدارکات ابراز نگرانی کرد.[۹] پس از آن مصطفی ایزدی فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ارومیه)، درمورد کیفیت پشتیبانی از رده جلویی قرارگاه خود در مریوان توضیحاتی را بیان کرد. وی با اشاره به گستردگی عملیات والفجر4 و تلاش متناسب با توان قرارگاه مقدم، ریشه اصلی مشکلات مطرح‌شده درزمینه تدارکات و مهندسی رزمی را در ضعف پشتیبانی و آمادی ستاد مرکزی دانست. ایزدی ضمن اشاره به ضعف کادر ستادی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، مأموریت‌های متعدد این قرارگاه چه در داخل کشور (پاک‌سازی ضدانقلاب کردستان) و چه در خارج از کشور و اقدامات برون‌مرزی (والفجر2 و 4) را از مهم‌ترین دلایل ناتوانی قرارگاه حمزه در پشتیبانی از قرارگاه مقدم حمزه عنوان کرد. وی با یادآوری درگیری چندماهه این قرارگاه در پیرانشهر برای تثبیت و پدافند منطقه عملیاتی والفجر2 افزود: ما از ابتدا به فرمانده کل سپاه پیشنهاد کردیم که قرارگاه حمزه سیدالشهدا بر روی مأموریت‌های داخلی خود متمرکز شود و درگیر عملیات‌های والفجر 2 و 4 نشود.[۱۰] در ادامه جلسه، علیرضا عندلیب مسئول مهندسی زرهی قرارگاه خاتم، احمدپور مسئول لجستیک و اکبر غمخوار مسئول تدارکات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، با اشاره به حجم کارهای انجام‌شده و امکانات ارسال‌شده، به دفاع از عملکرد واحدهای مهندسی، تدارکات و پشتیبانی پرداختند.[۱۱] پس از مباحث فوق، با وجود اینکه اظهارات فرماندهان بیانگر کاهش توان قرارگاه حمزه سیدالشهدا به‌علت واگذاری مأموریت‌های متعدد بود، مجدداً قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه بر تداوم پشتیبانی قرارگاه حمزه سیدالشهدا از قرارگاه مقدم حمزه تأکید کرد. علی شمخانی ضمن تأکید بر اجرای قطعی عملیات والفجر4 در دهانه شیلر[۱۲] گفت: «باتوجه‌به اینکه یک سری ارتباط قرارگاه حمزه با مقدم آن تثبیت شده و قطع ارتباط موجب خلأهایی می‌شود، فعلاً والفجر[4] را به همین شکل ادامه می‌دهیم.»[۱۳]
گزارش - 468
دلایل عقب‌نشینی تدریجی ده‌روزه ارتش عراق از محور شمالی دهانه شیلر، امروز در حضور علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، توسط فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه، لشکرهای 14 امام حسین(ع) و 8 نجف تبیین شد. علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، در تشریح این اقدام ارتش عراق، به سه دلیل اصلی اشاره کرد و گفت: اولاً اقدام نیروهای دشمن به تخلیه ارتفاعات شمال شیلر به‌منظور «حفظ شهرهای مهم مرزی» انجام شده است؛ درواقع به‌علت وجود شهرهای شانه‌دری، سیدصادق، حلبچه، خورمال، طویله و سلیمانیه، دشمن بعید می‌داند که هدف نیروهای ایران در این منطقه محدود به سورن، لری و کانی‌مانگا باشد و احتمال می‌دهد که هدف ما تصرف سیدصادق و شانه‌دری باشد. ثانیاً دشمن درصدد است یک خط پدافندی محکم را در مقابل ما ایجاد کند و به‌علت ناتوانی ارتش عراق در خط مقابل نیروهای ایران، «در درجه اول، ارتش عراق به فکر افتاده که یک پدافند قوی در جلوی ما درست بکند که ما نتوانیم پایمان را از این ارتفاعات پایین بگذاریم.» علاوه‌براین دشمن در این منطقه یک عقبه بیشتر ندارد و «اگر این جاده عقبه بسته بشود 4 تا 5 تا از شهرهایش یعنی [طویله، خورمال، دوجیله و حلبچه] بسته می‌شود.» ثالثاً درحال‌حاضر، دشمن در تلاش است تا نیروها و خطوط پدافندی خود را برای جلوگیری از واردآمدن خسارات و تلفات زیاد به‌صورت یک خط منسجم و منظم آرایش دهد. درمجموع هدف از عقب‌نشینی عراق «تثبیت مواضع محکم و جمع‌کردن جناحین» خود در منطقه دهانه شیلر است. در ادامه احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف (مستقر در محور شمالی دهانه شیلر)، در ارزیابی اقدام اخیر عراق گفت: درواقع دشمن برای دستیابی به خط پدافندی مناسب و مستحکم ارتفاعات شمال شیلر را کاملاً تخلیه کرده است، چون به‌هیچ‌وجه نمی‌توانست در این منطقه جاده بکشد.[۱۴] به همین علت چون دشمن قبلاً نزدیک عقبه ما بود با اقدام اخیر خود، ما را نزدیک عقبه خود ساخته است. حسین خرازی فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) (مستقر در محور جنوبی دهانه شیلر) نیز در تحلیل عقب‌نشینی اخیر عراق با اشاره به مشکل تدارکاتی دشمن در محور شمالی دهانه شیلر افزود: «دشمن در جناح مریوان و بانه نمی‌تواند کنترل داشته باشد»، لذا ارتش عراق به‌علت ترس از هجوم نیروهای ایرانی مستقر در مریوان و نزدیکی تنها محور تدارکاتی خود به جبهه مریوان، در طول عقب‌نشینی ده‌روزه خود «با سرگرم‌کردن ما با بمباران آمده و یک خط پدافندی محکم تشکیل داده است.»[۱۵]
گزارش - 469
امروز علاوه‌بر درگیری‌های بدون تلفات متعددی که در پایگاه‌هایِ نایسر (در حومه سنندج)، ایرانخواه، علیاره و ملاشیخ (در حوالی سردشت)، میرآباد (از توابع بانه) و رازی (در نزدیکی خوی)،[۱۶] بین نیروهای خودی و عناصر مسلح غیرقانونی رخ داد، چند مورد زدوخورد نیز در بخش‌هایی از مناطق غرب کشور به وقوع پیوست که تلفاتی را درپی داشت. گزارش قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا حاکی است در آذربایجان‌غربی «درحدود 60 نفر از ضدانقلابیون مسلح به سلاح‌های آر.پی.جی7، ژ3 و کلاشینکف، به پرسنل تأمین جاده ستون عملیاتی چره در نزدیکی آبادی پل‌گل‌کنی حمله می‌نمایند که پس از اعزام نیروی کمکی از ستون عملیاتی چره [محور ارومیه - چره]، درگیری در ساعت 20:45 دقیقه خاتمه [می‌یابد.]» در این حادثه، یک تن از نیروهای کادر و 4 سرباز وظیفه مجروح شدند، یک سرباز وظیفه هم شهید شد.[۱۷] به گزارش ناحیه ژاندارمری کردستان، نیروهای تأمین پایگاه بخلو (حوالی سقز) صبح امروز با گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی درگیر شدند که درنتیجه 2 سرباز وظیفه به شهادت رسیدند و 3 نفر از افراد تأمین پایگاه مذکور به گروگان برده شدند.[۱۸]
گزارش - 470
درپی افزایش شمار توابین حزب دمکرات که با جداشدن از این حزب خود را به نیروهای خودی تسلیم می‌کنند، اخیراً حزب دمکرات برای جلوگیری از این امر، اخطار کرده است «اگر کسی بدون اجازه حزب تسلیم شود، شدیداً مجازات می‌شود.» قرارگاه حمزه سیدالشهدا در گزارشی با اعلام این خبر افزود: «همچنین حزب افرادی را به‌طور مخفی فرستاده [تا] کسانی را که تسلیم شده‌اند بربایند. این عمل برای این است که افراد حزب بترسند [و] تسلیم نشوند.»[۱۹] در همین رابطه یک بولتن داخلی سپاه پاسداران - ویژه مناطق کردنشین غرب کشور - اعلام کرد امشب گروهی از چته‌های حزب دمکرات در شهرستان مهاباد یکی از توابین این حزب را ربودند. براساس گزارش مزبور اقداماتی از این قبیل «باتوجه‌به بازتاب سیاسی مصاحبه‌های توابین» انجام می‌شود.[۲۰]
گزارش - 471
در آستانه آغاز هفته جنگ، سرهنگ جلالی فرمانده هوانیروز، به تشریح نقش و فعالیت نیروهای این واحد در طول سه سال جنگ پرداخت. مهدی مبلغ فرمانده سپاه پاسداران منطقه 10 (تهران) نیز ضمن اعلام برخی برنامه‌های هفته جنگ، راجع به طرح لبیک یا خمینی، بسیج و امنیت شهر تهران مطالبی را بیان کرد. سرهنگ جلالی ابتدا با اشاره به مقابله هوانیروز با تجاوز عراق بلافاصله پس از صدور فرمان امام خمینی، باوجود عدم آمادگی کامل این نیرو، برخی از اقدامات خلبانان هوانیروز در جبهه‌های جنگ را شرح داد و سپس با ارائه آماری، عملکرد این یگان را در سال اول جنگ چنین ذکر کرد: «تنها طی یک سال اول جنگ تحمیلی، تیزپروازان هوانیروز 811 دستگاه تانک خودروی شنی‌دار، 180 قبضه توپ ضدهوایی و کاتیوشا، 517 دستگاه خودروی معمولی، 5 مورد پاسگاه فرماندهی، 68 دستگاه بولدوزر، لودر و گریدر، 310 انبار و چادر مهمات، 21 دستگاه تریلر که در جاده فاو - بصره در حرکت بودند، 151 مورد سنگر انفرادی و اجتماعی، 52 دستگاه خودرو حامل مهمات، 27 دستگاه ساختمان، 13 قبضه خمپاره‌انداز و 32 دستگاه تانکر سوخت دشمن را منهدم کردند.» فرمانده هوانیروز درخصوص اقدامات خارق‌العاده‌ای که به‌همت پرسنل این یگان انجام شده است افزود: «ما در این جنگ بدعت‌گذاری کردیم و در جنگ هلیکوپترها موفق شدیم 6 فروند از هلیکوپترهای دشمن را سرنگون و منهدم کنیم که در دنیا بی‌سابقه است. همچنین متجاوز از 2هزار نفر از مزدوران عراقی را کشته و یا زخمی کرده‌ایم و یک کار عجیب و فوق‌العاده هوانیروز در جنگ تحمیلی که تاکنون بی‌سابقه است به‌اسارت‌درآوردن 70 نفر از متجاوزین عراقی بوده است.»[۲۱] مهدی مبلغ فرمانده سپاه پاسداران منطقه 10 نیز ضمن بیان توضیحاتی درخصوص مقدمات طرح لبیک یا خمینی، برخی برنامه‌های هفته جنگ را به این شرح اعلام کرد: «در کنار نمایشگاه جنگ در مصلای تهران، یک مانور عملیاتی کوچک ترتیب داده شده که افتتاح آن مقارن با آغاز هفته جنگ بوده و رژه سالگرد جنگ تحمیلی با شرکت نیروهای سپاه، بسیج و ارتش جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه در کنار مزار شهیدان اسلام در بهشت زهرا برگزار می‌شود. ... در کنار این برنامه‌ها نمایشگاه غنایم جنگی، دیدار از مجروحین، جانبازان و خانواده‌های شهدا، صبحگاه مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و نماز وحدت از برنامه‌های هفته جنگ می‌باشد.» وی همچنین درمورد امنیت شهر تهران و گشت ثارالله که از حدود یک سال پیش در تهران فعالیت خود را آغاز کرده است، گفت: «به‌دنبال اتخاذ خط مشی ترور علیه امت حزب‌الله، سپاه پاسداران تصمیم گرفت در کنار امت حزب‌الله حرکت قاطعی علیه این کوردلان انجام دهد و گشت ثارالله به همین جهت شروع به کار کرد. در طول این مدت، با وحدت سایر نیروها توطئه‌های بی‌شماری خنثی شد. ... به امر دادستانی برادران گشت موظف به شناسایی دقیق و جلب افراد مشکوک هستند و در رابطه با افرادی که معلوم می‌شود بی‌گناه بوده [اند] با تقدیم هدایایی ازطرف سپاه و تشکر از آنها حرکت مکتبی و اسلامی خودمان را نشان می‌دهیم.»[۲۲]
گزارش - 472
حجت‌الاسلام محسن دعاگو که در رأس هیئتی به نمایندگی از آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع، به‌منظور بررسی مسائل و مشکلات شهر مریوان به این شهر سفر کرده بود در مصاحبه‌ای که امروز در روزنامه اطلاعات درج شد، وضعیت این شهر را درپی بمباران‌های مکرر هواپیماهای دشمن، تشریح کرد. وی پس از بیان اهداف این سفر گفت: «در ابتدای ورود ما به مریوان تصور می‌شد که شهر مریوان مثل بعضی از شهرهای جنوب کشورمان، گاهی مورد تهاجم قرار می‌گیرد. ولی مشاهدات ما از شهر، حقایق دیگری را ثابت کرد؛ براثر بمباران‌های ارتش بعث عراق، کلیه تأسیسات آب و برق، آتش‌نشانی و بیمارستان به‌کلی ویران شده و قیافه شهر به‌گونه‌ای است که در ذهن انسان هویزه خوزستان* تداعی می‌شود. در شهر مریوان قسمت‌های عمده‌ای از تأسیسات و مناطق مسکونی مردم به‌کلی تخریب شده و قسمت‌های عمده‌تری هم به‌گونه‌ای آسیب دیده [که] قابل‌استفاده نیست. ... در شرایط حاضر امکانات موجود در شهر قابل بهره‌برداری نیست و شهر قابل‌سکونت هم نمی‌باشد و مردم به‌ناچار ابتدا در اطراف شهر مریوان پراکنده شده و بعداً به شهرهای دیگر انتقال پیدا کردند.» رئیس هیئت نمایندگی رئیس‌جمهور برای بررسی مسائل و مشکلات کردستان، درمورد بمباران‌های اخیر شهر مریوان نیز گفت: «شهر مریوان به‌طور مداوم از ساعت 8 صبح تا 4 بعدازظهر، بمباران می‌شود و به نظر می‌رسد که ارتش مزدور بعث تصمیم گرفته این شهر را با خاک یکسان کند.» وی افزود: «آنچه از گفت‌وگو با مردم مریوان حاصل شد، به‌خوبی مشهود است که صدام انتقام قلع‌وقمع گروهک‌های ضدانقلاب را از مردم غیرمسلحی می‌گیرد که کاملاً به انقلاب اسلامی مؤمن هستند. چهره مذهبی و انقلابی مردم مریوان به‌گونه‌ای است که مریوان را قم کردستان می‌نامند. مردم مریوان کمک‌های بسیاری به جبهه‌های جنگ کرده‌اند و نیروهای قابل‌توجهی از آنها در جبهه‌های جنگ علیه استکبار جهانی شرکت دارند.» دعاگو در ادامه ضمن اشاره به آمادگی مردم مریوان برای دفاع از شهر خواستار «بسیج عمومی» به‌منظور یاری‌رساندن به مردم این شهر شد. وی با تأکید بر توانایی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله‌به‌مثل و هدف قراردادن شهرها و مناطق مسکونی عراق خاطرنشان کرد: «ما متکی به ارزش‌هایی هستیم که این نوع وحشی‌گری‌ها را به‌هیچ‌عنوان مصلحت نمی‌دانیم و به همین جهت هم این‌جور حرکات در مکتب ما مجاز نیست و انتقام وحشی‌گری‌های رژیم بعث عفلقی را هرگز ملت مسلمان ایران از برادران و خواهران مسلمان در شهرهای مرزی عراق نخواهند گرفت. ... ما اگر بخواهیم این کارها را بکنیم به‌مراتب از رژیم عراق قوی‌تر هستیم، ولی با کدام‌یک از معیارهای مکتبی ما سازگار است که افراد غیرنظامی، برادران و خواهران مسلمان ما در عراق به خاک و خون کشیده بشوند، این انتقام‌گرفتن از صدام نیست. صدام وحشی است. صدام به ارزش‌های اسلامی و انقلابی و حتی به قوانین بین‌المللی هم پایبند نیست. صدام مهره‌ای از امریکا است. ما چگونه می‌توانیم انتقام وحشی‌گری‌ها و جنایات او را از مردمی بگیریم که عشق و ایمان بسیار قوی به انقلاب اسلامی دارند. ... بارها این مسئله مطرح شده که در مقابل حملات موشکی صدام به شهرهایمان، دست به کارهای مشابهی بزنیم ولی حضرت امام با این کار مخالف‌اند و همین کار با ضوابط و معیارهای اسلامی ما تطبیق نمی‌کند.» دعاگو با بیان اینکه هدف صدام «نابودی امکانات و تأسیسات» ایران است، تأکید کرد پاسخ عراق باید در میدان نبرد داده شود. حجت‌الاسلام دعاگو افزود: «ما مصمم هستیم که مبارزه خود را تا سرنگونی صدام و سقوط حزب بعث ادامه دهیم و تا به پیروزی نهایی نرسیم طبیعی است که دست از مبارزه بر نخواهیم داشت.» وی در پایان راجع به میزان خسارات واردشده به شهر مریوان و تصمیمات اتخاذشده برای جبران این خسارات و برگرداندن شهر به اوضاع عادی گفت: «خسارات وارده بر شهر مریوان را دقیقاً نمی‌توان برآورد کرد، ولی همان‌طورکه اشاره کردم می‌توان تقریباً گفت خساراتی که به شهر مریوان وارد شده کمتر از هویزه نیست. زیرا اولاً جمعیت هویزه کمتر از مریوان است و این شهر نسبت به هویزه وسعت بیشتری دارد. دراین‌مورد تصمیماتی اتخاذ شده که ان‌شاءالله بشود در فرصت مناسبی مردم این سامان به مریوان برگردند. ولی درحال‌حاضر شهر مریوان قابل بهره‌برداری نیست.»[۲۳]
گزارش - 473
چاه شماره 3 حوزه نفتی نوروز که از اسفند‌ماه سال گذشته (1361)، براثر اصابت موشک‌های عراقی، آسیب دیده و روزانه حدود دو هزار بشکه نفت از آن وارد آب‌های خلیج‌فارس می‌شد،* به‌همت متخصصان ایرانی تعمیر و نشت نفت از این چاه مهار شد. وزارت نفت جمهوری اسلامی با صدور اطلاعیه‌ای که امروز در رسانه‌ها انتشار یافت، ضمن اعلام این خبر آورده است: «در ظهر روز عید قربان به هنگامی‌که ابراهیم خلیل‌الله اسماعیل را به قربانگاه برده و بنا به فرمان معبود، کارد بر گلوی فرزند گذارده و در این آزمایش بزرگ الهی پیروز و سربلند بیرون آمده بود، برادران ایثارگر شما در وزارت نفت در زیر حملات سنگین موشکی صدام عفلقی با تقدیم شهیدانی گلگون‌کفن به پیشگاه امام زمان حضرت مهدی(عج) پس از ماه‌ها تلاش، سرانجام در این عید بزرگ موفق شدند با اجرای عملیات "الله‌اکبر" و با رمز "یا مهدی" نشت نفت چاه شماره 3 نوروز را به‌طور کامل مسدود نمایند و همدوش سایر رزمندگان اسلام در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل با تلاش پیگیر خود به حول و قوه الهی بوق‌های تبلیغاتی دروغ‌پردازان غرب و شرق را که مدعی ترمیم نشت چاه نفت تنها به دست شیاطین بزرگ بودند را رسوا ساختند.»[۲۴] برخی رسانه‌های خارجی نیز با پخش اخبار کوتاهی به نقل از منابع ایرانی، خبر مهار چاه نفت را انعکاس دادند. رادیو بی‌بی‌سی، رادیو امریکا و رادیو اسرائیل ازجمله رسانه‌هایی بودند که خبر مذکور را نقل کردند.[۲۵] رادیو اسرائیل دراین‌باره گفت: «وزارت نفت ایران امروز اعلام کرده که با استمداد از نیروهای غیبی عملیات بستن چاه‌های آسیب‌دیده تحت نام عملیات مهدی و الله‌اکبر در روز عید قربان به پایان رسیده است.»[۲۶]
گزارش - 474
جمعی از کارگران و تکنسین‌های وزارت نفت که در مهار چاه نفت نوروز شرکت داشته‌اند، امروز با امام خمینی و نخست‌وزیر دیدار کردند. در این دیدارها، امام خمینی و میرحسین موسوی بر اهمیت بعد معنوی این اقدام، خودباوری و عدم وابستگی به قدرت‌های بزرگ تأکید کردند. در دیدار این گروه از متخصصان وزارت نفت با امام خمینی که صبح امروز با حضور رئیس‌جمهور و وزیر نفت برگزار شد، ابتدا آیت‌الله خامنه‌ای ضمن گزارشی از چگونگی مهار چاه نفت نوروز گفت: «ما از روز اول تصمیم به مهار این چاه را داشتیم و بعضی از کشورهای منطقه به فکر افتادند نشت نفت از این چاه را وسیله‌ای برای خاتمه جنگ و نیز وسیله‌ای برای اعاده و سلطه قدرت‌های بزرگ در کارهای صنعتی قرار دهند و به ما گفته شد که این کار بجز از امریکا برنمی‌آید و می‌خواستند که شخص امام از امریکا بخواهد تا دراین‌مورد اقدام کنند، ولی وزارت نفت با اتکا به ایمان و تعهد کارکنانش اقدام کرد و با دشواری‌های زیادی که داشت سرانجام توانست نشت چاه نفت را که خطری برای منطقه بود رفع کند.»[۲۷] سپس، امام خمینی با ابراز خوشحالی از عملیات مهار نشت نفت، بُعد معنوی این واقعه را مهم‌تر از بعد مادی آن شمرده و گفتند: «بُعد مادی‌اش، خوب یك مقدارى نفت مى‌رفته و الحمدلله جلوگیرى كردند. اما بُعد معنوى همان است كه شما اشاره كردید كه اینها ماها را همیشه با این مسائل مى‌ترسانند. دست به آن نزنید كه نخواهد شد، غیر از امریكا این كار نمى‌تواند بكند، غیر از فرانسه و نمى‌دانم چى نمى‌توانند بكنند. درصورتى‌كه ثابت كردند جوان‌هاى ما و كارمندهاى ما و همه اشخاصى كه در این امور مربوط هستند، به اینكه نه، آن كارهایى كه آنها ممتنع مى‌دانند، اینجا ممكن است و ما باید این را راهى باز كنیم براى كارهاى بزرگ‌تر، نترسیم از مطلب كه ما نمى‌توانیم بكنیم. نخیر، مى‌توانیم بكنیم.» رهبر انقلاب اسلامی موفقیت کارگران و متخصصان ایرانی در مهار نشت نفت چاه نوروز را درسی برای دولت‌های اسلامی منطقه مبتنی‌بر خودباوری و عدم وابستگی به امریکا و قدرت‌های بزرگ توصیف کردند و افزودند: «... این باید به دولت‌هاى كشورهاى اسلامى و خصوصاً به این خلیجى‌ها تذكر داده بشود كه شما خودتان برخیزید از جا. این‌قدر خودتان را اسیر این قدرت‌هاى بزرگ نكنید. شما خودتان مى‌توانید كار بكنید. شما خودتان شریان حیات امریكا و امثالش دست شماست و خودتان مى‌توانید كار را انجام بدهید. و معنا ندارد كه دولت‌هاى اسلامى همه كوشش كنند به اینكه ایران هم باید مثل خود ما باشد و مربوط به امریكا باشد. این كوشش‌ها بى‌فایده است و ایران دستش را پیش امریكا ان‌شاءالله تا ابد دراز نمى‌كند، ولو اینكه فانى بشود. آنها گمان مى‌كنند كه ما براى - فرض كنید كه - یك نفت و یا براى چیزى تسلیم امریكا مى‌شویم، درصورتى‌كه نه، ما تا فناى خودمان تسلیم دیگر نمى‌شویم. مى‌توانند آنها اگر یك وقتى توانستند البته آن‌طوركه باز آنها خیال مى‌كنند كه مى‌توانند هر كارى بكنند. باز مسئله آن نیست. اینها امتحانشان را در افغانستان داده‌اند. آن شوروى قلدرتر از امریكاست ولو این شیطان‌تر است، اینها امتحانشان را آنجا دادند و دیدند چه. خود امریكا هم در جاهاى دیگرى - عرض شود - در ویتنام و امثال اینها امتحانش را داد. این درصورتى است كه فرق‌هاى زیاد است مابین آنجا و اینجا. آنجا دولتش همراه با امریكا بوده. در افغانستان حزبش موافق با [شوروى] بوده، ارتشش موافق بوده، همه چیزش موافق بوده. آن چریك‌هاى قدرتمند بودند كه مقابل ایستادند و تودهنى به آنها زدند و الآن هم دارند مى‌زنند. اینجا بحمدالله همه ملت باهم هستند، كارگرش، كارمندش، زارعش، دولتش، رئیس‌جمهورش - نمى‌دانم - مجلسش، همه، همه یكى هستند. ارتشش، سپاه پاسدارهایش، بسیجش، اینها همه یك موجود الآن هستند، یك ارگان را تشكیل مى‌دهند با اسماء مختلف. و لهذا مى‌بینند كه این‌همه چیزهایى كه براى ما پیش آوردند، مشكلاتى كه براى ما پیش آوردند، خود همین آقایان حل كردند و مشكلات بعدها هم به‌دست خود همین آقایان حل مى‌شود كه ما بتوانیم مشكلاتمان را با زحمت خودمان و حفظ شرافت خودمان، خودمان انجام بدهیم. ... و باید خیلى آدم متأسف باشد از این دولت‌هایى كه به اسم اسلام در این اطراف هستند، كه همه دارند كوشش مى‌كنند كه اسارت خودشان را تحكیم كنند. نه اینكه اینها نمى‌فهمند، بسیاری‌شان مى‌فهمند مسئله را كه اگر اینها با دولت اسلامى، جمهورى اسلامى، مربوط بشوند، برایشان خوب است. اما یك وسوسه شیطانى در قلب آنها ایجاد كرده‌اند كه نمى‌شود اینها را، با امریكا نمى‌شود چه شد. تا همین كه سابقاً مى‌گفتند براى ما كه با امریكا اصلاً نمى‌شود طرف شد، با شاه هم نمى‌شود طرف شد. خوب، طرف شدند ملت ما و دیدند كه مى‌شود با امریكا، با شوروى، همه را دستشان را قطع كرد و دیدند كه خبرى هم نشد و نخواهد هم شد و مسئله این‌طور است كه یك ملتى اگر یك چیزى را خواست، نمى‌شود تحمیلش كرد. می‌شود تحمیل به یک گروهی، یک حزبی، نمی‌دانم یک چیزهایی کرد، اما به یک ملت نمی‌شود یک چیزی را تحمیل کرد. ملت وقتی بنا شد، همه‌شان را در یک راه می‌روند، نمی‌شود دیگر این را از این راه منصرفش کرد. با قدرت نمی‌شود ملت را از آن طریقی که دارد منصرف کرد. ممکن است که یک وقت فرض کنید یک قدرت‌هایی سرکوب کنند یک ملتی را، لکن نمی‌شود تا آخر برود، در بین راه فلج می‌شود. بحمدالله مملکت ما جوری است که از اول هم نمی‌توانند، نه اینکه بیایند و بین راه، ان‌شاءالله از اول هم نمی‌توانند.»[۲۸] بعدازظهر امروز نیز متخصصان و تکنسین‌های مهارکننده چاه نفتی شماره 3 نوروز به‌همراه وزیر نفت با نخست‌وزیر دیدار کردند. در ابتدای این دیدار محمد غرضی وزیر نفت و چند تن از کارکنان این وزارتخانه درباره چگونگی انسداد دهانه چاه نفت آسیب‌دیده گزارش دادند. سپس نخست‌وزیر در سخنانی با تأکید بر اهمیت بیشتر بعد معنوی این اقدام نسبت به جنبه مادی آن، گفت: «اصولاً از زمانی‌که امریکایی‌ها و به‌طورکلی غرب پایش در آسیا و افریقا باز شد، به‌منظور حفظ سلطه خود تلاش کرد به ملت‌ها بقبولاند که ازنظر جنسیت و انسانیت در مرحله پایین‌تر و فروتری نسبت به تمدن غرب قرار دارد. ... اصولاً ماشین نظامی امریکا در سراسر جهان نمی‌تواند در مقابل ملت‌های مظلوم کار کند مگر آنکه برای خودش یک رسالتی قائل باشد و آن رسالت نشر تمدن امریکایی است و کسی می‌تواند به خودش این حق را بدهد که خود را برتر از ملت‌ها و کشورهای دیگر به شمار آورده باشد. ... حرکت انقلاب اسلامی ما به‌صورت زنگ خطری برای ابرقدرت‌ها جلوه‌گر می‌شود چراکه این انقلاب نشان می‌دهد که یک ملت علی‌رغم محاسبه‌ها، فشارها، توطئه‌های گسترده و جنگ‌هایی که به او تحمیل می‌شود، می‌تواند بدون اینکه دست گدایی به این و آن دراز کند، روی پای خودش بایستد و به چهره بزرگ‌ترین قدرت سراسر تاریخ سیلی بزند و درعین‌حال موفق و پیروز باشد. هر کاری که در کشور ما در این راستا انجام می‌شود همسو با اهداف انقلاب و همسو با آن اهدافی است که امام امت از اوایل این انقلاب ترسیم می‌کنند. دقیقاً به همین خاطر است که این انقلاب تنها بازتاب داخلی ندارد بلکه بازتاب وسیع بین‌المللی پیدا می‌کند. ... حرکت شجاعانه‌ای که شما برادران کردید علاوه‌بر عظمت بعد اقتصادی آن که جلوگیری از آلودگی خلیج‌فارس و به‌هدررفتن نفت می‌باشد، شکستن بتی است که امریکا سعی کرده در میان ملت‌های جهان و منطقه درست بکند، بتی که ملت‌های دربند تا زمانی‌که در بند آن هستند، عبادتش می‌کنند. درحقیقت شما تبری برداشتید برای شکستن این بت و توانستید آن بت را ابراهیم‌وار بشکنید.» موسوی همچنین با اشاره به تبلیغات رسانه‌های غربی درخصوص ناتوانی ایران در مهار نشت نفت افزود: «طی این چند ماه روزی نبود که چند خبر روی تلکس‌ها به گوشه‌وکنایه این مسئله که این کارها یعنی مهارکردن نشت فقط از دست امریکا برمی‌آید را تبلیغ نکنند. در عمق انعکاس این خبرها این مطلب به چشم می‌خورد که فقط امریکا و غرب است که می‌توانند جلوی این فوران را بگیرند، این امر سبب می‌شد که امریکا خودش را به‌عنوان ناجی در خلیج‌فارس مطرح کند. کار شما در عمق این معنی را می‌دهد که اگر انقلاب اسلامی ازنظر سیاسی و نظامی به او گفت باید گورش را بکند و برود دیگر هیچ نوع بهانه‌ای برای ماندن ندارد. خلیج [فارس] را تنها ملت‌های منطقه می‌توانند اداره کنند و همه مسائلش را حل نمایند. درحقیقت کار شما پوچی این ادعاهای واهی امریکا را که سعی کرده به مغز این ایادی ارتجاعی‌اش فروبکند که بدون امریکا نمی‌توان زیست، به اثبات رساند و آنها را بیشتر از همیشه متوجه عمق انقلاب اسلامی کرد.»[۲۹]
گزارش - 475
درپی تکرار تهدیدات مقام‌های ارشد ایران درخصوص بستن تنگه هرمز درصورت تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق، خبرگزاری رویتر از بحرین در گزارشی تحلیلی امکان بستن این تنگه و نیز پیامدها و واکنش‌های احتمالی به آن را مورد بررسی قرار داد. رویتر ابتدا ضمن یادآوری تهدید رهبر انقلاب ایران به بستن تنگه هرمز درصورت تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق و نیز مصمم‌بودن فرانسه برای تحویل‌دادن این جنگنده‌ها، بر اوج‌گرفتن نگرانی‌های بین‌المللی درمورد امنیت خلیج‌فارس تأکید کرد. این خبرگزاری همچنین با دادن آماری از میزان نفت عبوری از تنگه هرمز، یعنی روزانه 7 میلیون بشکه (حدود یک ششم نفت صادرشده به جهان غیرکمونیست)، به تصمیم امریکا مبنی‌بر حفظ آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز اشاره کرده و نتیجه بررسی‌های کارل لوین سناتور امریکایی و مأمور تهیه گزارش اثر قطع صدور نفت از تنگه هرمز را تشریح نمود. رویتر با استناد به گزارش لوین گفت: «غرب قادر نخواهد بود که یک بحران اقتصادی ناشی‌از توقف حمل نفت، جز از طرق نظامی خود را محفوظ دارد. ... اگر خلیج [فارس] در 1980 هنگامی‌که اقتصاد کشورهای غرب درحال ترقی بود مسدود شده بود قیمت‌های نفت به بشکه‌ای 90 الی 300 دلار می‌رسید و اگر در 1982 که یک سال رکود بود روی می‌داد به بشکه‌ای 65 تا 130 دلار می‌رسید.» رویتر به نقل از «منابع صنعت نفت خلیج‌فارس» اعلام کرد: هرچند با افزایش 500 هزار بشکه‌ای تولید نفت و انتقال آن ازطریق یک خط لوله به بندر ینبع در عربستان سعودی کمبود عرضه نفت تاحدودی جبران خواهد شد، اما «... حتی با یک چنین تدیبری بسته‌شدن خلیج‌فارس در کوتاه‌مدت اثر بزرگی خواهد داشت و تا حصول تعادل باعث افزایش قیمت‌ها و کمبود نفت خواهد گردید.» این خبرگزاری در ادامه، ضمن تأکید مجدد بر تهدید ایران درخصوص بستن تنگه هرمز و ذکر سخنان طارق عزیز معاون اول نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه عراق، مبنی‌بر هدف قراردادن تأسیسات نفتی و منابع اقتصادی ایران در خلیج‌فارس، به اقدام ایران در اعزام گروهی از پاسداران به جزیره لارک اشاره کرد و به نقل از یوسف العلوی وزیر مشاور در امور خارجه عمان، افزود: «ایران به‌آسانی می‌تواند کشتیرانی در خلیج [فارس] را متوقف سازد، زیرا گذرگا‌ه‌های استراتژیک را زیر کنترل دارد. ایران همچنین یک قدرت دریایی نیرومندی دارد که می‌تواند هر نوع کشتی را در منطقه منهدم نماید.» خبرگزاری رویتر در پایان، با بررسی اظهارات امریکایی‌ها راجع به تصمیمات اتخاذشده و اقدامات احتمالی دولت ایالات متحده برای حفظ امنیت کشتیرانی در خلیج‌فارس و ممانعت از بسته‌شدن تنگه هرمز گفت: «مقام‌های نظامی در واشنگتن اظهار داشتند کوشش‌های مربوط به شکستن هرگونه محاصره تنگه هرمز، نظامی و دیپلماتیک خواهد بود. آنها گفتند هواپیماهای ب52 مستقر در امریکا می‌توانند در وسط هوا سوخت‌گیری مجدد نموده و بر فراز کشتی‌های ایجادکننده راه‌بندان پرواز‌های شناسایی انجام دهند. دراین‌حال، یک نیروی ضربتی از رزم‌ناو و ناوشکن‌ها و کشتی‌های پشتیبانی می‌توانند در اطراف ناو هواپیمابر آیزنهاور که اکنون در نزدیکی لبنان است، تشکیل شود و به اقیانوس هند اعزام گردد. مقامات مذکور گفتند که در مدیترانه حدود 30 کشتی امریکایی و در اقیانوس هند حدود 25 کشتی مستقر است. آنها افزودند با مجموع هواپیماهای ب52، هواپیماهای تهاجمی مستقر در ناو هواپیمابر و توپ‌های کشتی‌ها می‌توان نیروی مورد لزوم را در هر سطحی بسته به اوضاع و احوال ارائه کرد.»[۳۰]
گزارش - 476
رسانه‌های جهان، امروز نیز ضمن اشاره به اخبار و تفسیرهایی مبهم، ضدونقیض و بعضاً تکراری راجع به تحویل قریب‌الوقوع هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق، اخباری نیز درباره میانجیگری الجزایر برای جلوگیری از ارسال جنگنده‌های مذکور به عراق مخابره کردند. خبرگزاری فرانسه از برست (واقع در غرب فرانسه) اعلام کرد: «30 خلبان و تکنسینی که به‌مدت 15 هفته در لندیویزیو دوره آموزش را می‌گذراندند، اخبار تقریباً دقیقی به دست آمده است [که] روز جمعه مراسم خداحافظی با حضور شخصیت‌های غیرنظامی انجام شد و آن روز بیش از نیمی از عراقی‌های یادشده پایگاه هوایی را ترک کردند درحالی‌که عزیمت دیگران به تعویق افتاد. ... دومین گروه از این افراد روز دوشنبه این محل را ترک کرده‌اند، اما امروز چند عراقی در پایگاه بوده‌اند که علی‌رغم پایان آموزش رسمی خود چند پرواز شبانه را سه‌شنبه‌شب انجام دادند.» این خبرگزاری درباره انتقال 5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد گزارش داد: «درمورد عزیمت احتمالی هواپیماها و حتی درمورد راهی که آنها برای عزیمت به عراق انتخاب خواهند نمود، خبری به خارج درز نکرده است. ... منابع موثق نزدیک به پایگاه اظهار می‌دارند که این هواپیماها لندیویزیور را ترک نکرده‌اند.»[۳۱] رادیو ایران (وابسته به اپوزیسیون خارج از کشور) با استناد به مندرجات امروزِ مطبوعات فرانسه گفت: «تحویل 5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق امروز یا فردا انجام خواهد شد.» این رادیو به نقل از روزنامه لاکروا افزود: «5 فروند هواپیمای سوپراتاندارد هنوز در پایگاه لاندیویژیو در فرانسه قرار دارد و منابع موثق فرانسوی اعلام داشته‌اند که عراق امروز یا فردا این هواپیماها را تحویل خواهد گرفت.» روزنامه فیگارو نیز ضمن اشاره به تهدیدات ایران مبنی‌بر بستن تنگه هرمز درصورت تحویل سوپراتانداردها به عراق، به نقل از رادیو جمهوری اسلامی ایران نوشت: «تحویل سوپراتانداردها درحالی‌که عراق اعلام کرده است قصد دارد از این هواپیماها جهت قطع جریان نفت ایران استفاده کند، فقط به‌عنوان یک مداخله مستقیم فرانسه در جنگ تلقی می‌شود.» لوکوتیدین نیز با یادآوری اتمام دوره آموزشی خلبانان عراقی در فرانسه اعلام کرد: «منابع دیپلماتیک در خلیج‌فارس اظهار می‌دارند که مسئولان فرانسوی با تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق قصد دارند جنبه‌های هیجان‌انگیز به جنگ داده و بدین‌سان قدرت‌های بزرگ را وادارند که مسئولیت خطیر خود را درک کرده و با شتاب بیشتری به جنگ خاتمه دهند.» روزنامه لوموند نیز نوشت: «اگر تأیید شود که سوپراتانداردها به‌صورت قطعات مجزا تحویل و در عراق مونتاژ شوند باید گفت این هواپیماها در اوائل یا اواسط آبان‌ماه آمادگی لازم را برای عملیات جنگی خواهند داشت.»[۳۲] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، روزنامه داگنس نیتر (چاپ استکهلم) با ذکر این نکته که تا روز گذشته در پاریس رسماً درمورد تحویل سوپراتانداردها سکوت حکم‌فرما بود، نوشته است: «براساس خبرهای غیررسمی، کشورهای امریکا، آلمان، انگلستان از فرانسه خواسته‌اند تا برنامه تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق را تا سال 1985 به تعویق اندازد.» این روزنامه در ادامه ضمن اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه فرانسه مبنی‌بر پایبندی به قراردادهای منعقده بین فرانسه و عراق افزوده است: «باوجوداین، هنوز مشخص نیست که فرانسه 5 هواپیمای جنگنده سوپراتاندارد را به عراق تحویل می‌دهد یا نه. براساس اطلاع از منابع غیررسمی قرار است 5 هواپیمای مذکور از پایگاه خود در جنوب فرانسه در یکی از روزهای این هفته به پرواز درآیند.»[۳۳] یک هفته‌نامه سیاسی - فکاهی در پاریس نیز از نارضایتی الجزایر از تحویل سوپراتانداردها به عراق خبر داد و نوشت: «شاذلی بن جدید رئیس‌جمهور الجزایر نیز اخیراً طی پیامی به میتران عدم رضایت خود نسبت به تحویل این هواپیماها را ابراز داشته است، زیرا وی برخلاف فرانسه، عقیده دارد که نه‌تنها به این طریق ایران وادار به مذاکره نخواهد شد بلکه تحویل سوپراتانداردها به عراق عامل وخامت درگیری نظامی خواهد بود.»[۳۴] در همین حال، رادیو نجات ایران نیز به نقل از روزنامه کانارانتینه (چاپ پاریس) اعلام کرد: رئیس‌جمهور الجزایر به‌زودی به فرانسه سفر خواهد کرد. به نوشته این روزنامه، رئیس‌جمهور الجزایر، اخیراً در پیامی از رئیس‌جمهور فرانسه خواسته است از تحویل سوپراتانداردها به عراق خودداری کند. این رادیو افزود: «باتوجه‌به روابط ویژه موجود بین رژیم‌های سوسیالیست فرانسه و الجزایر، دیپلماسی جمهوری اسلامی از الجزایر خواسته است برای جلوگیری از تحویل این جنگ‌افزارها به عراق نزد فرانسه اقداماتی به عمل آورد.»[۳۵] رادیو صدای امریکا نیز امروز از ملاقات پیر موروا نخست‌وزیر فرانسه با مقامات دفاعی این کشور خبر داد. به گفته این رادیو، نخست‌وزیر فرانسه در این دیدار اظهار کرده است: «فرانسه هرگز نگفته است که هواپیماهای سوپراتاندارد را تحویل عراق خواهد داد یا نه.»[۳۶]
گزارش - 477
تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق که طبق اعلام رسانه‌های خبری، در آینده‌ای نزدیک انجام خواهد شد، با اعتراض برخی از مخالفین حکومت عراق در ایران و نیز گروهی از مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور مواجه شد. گزارش روزنامه جمهوری اسلامی دراین‌باره حاکی است: «گروهی از مسلمانان عراقی مقیم تهران و جمعی از اعضای مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق» در اعتراض به سیاست‌های فرانسه در جنگ و تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق پس از برگزاری راه‌پیمایی در خیابان‌های تهران، در مقابل سفارت فرانسه در ایران تجمع کردند و یک یادداشت اعتراضآمیز به این سفارتخانه تحویل دادند. یک سخنگوی تظاهرکنندگان پس از ملاقات با کنسول فرانسه گفت که در این ملاقات «به وی [کنسول فرانسه] تفهیم شد که تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق اقدامی علیه ملت عراق به شمار می‌رود و درصورت تحویل آن به رژیم صدام، مجاهدین عراقی منافع حیاتی فرانسه در کشورهای مختلف جهان را مورد حمله قرار خواهند داد.»[۳۷] کاردار سفارت فرانسه در تهران، ضمن تأیید خبر این تظاهرات و تسلیم یادداشت اعتراضآمیز به سفارتخانه این کشور، راجع به محتوای این یادداشت گفت: «در این یادداشت به حمایت فرانسه از عراق علیه ایران در جنگ خلیج‌فارس [و] قصد آن کشور جهت تحویل بمب‌افکن جنگنده‌های مجهز به موشک‌های اگزوست که می‌تواند برای حمله به تانکرهای حامل نفت صادراتی ایران مورد استفاده قرار گیرد، حمله شده است.»[۳۸] رادیو صدای امریکا نیز ضمن پخش خبر تظاهرات عراقی‌های مقیم تهران در مقابل سفارت فرانسه، از اعتراض گروهی از مخالفان حکومت ایران در خارج کشور به تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق خبر داد. به گفته این رادیو، گروهی از مخالفان حکومت ایران در پاریس با نام «جبهه آزادی ایران» مصرانه از فرانسه خواسته است از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق خودداری کند. رادیو صدای امریکا افزود: «جبهه آزادی ایران می‌گوید تحویل آن هواپیماها به عراق موجب گسترش دامنه جنگ ایران و عراق می‌شود.»[۳۹]
گزارش - 478
در آستانه سومین سالروز تهاجم سراسری عراق به ایران، امروز بسیاری از رسانه‌ها، مطبوعات و خبرگزاری‌های جهان، مقالاتی تحلیلی درمورد جنگ ایران و عراق منتشر کردند. اغلب این تحلیل‌ها، به‌صراحت یا به‌طور تلویحی عراق را آغازگر جنگ معرفی کرده و ایران را عامل تداوم جنگ خواندند. همچنین، این جنگ را پرهزینه، بی‌هدف و دارای چشم‌اندازی نامشخص تصویر کردند. روزنامه‌های واشنگتن تایمز و فرانکفورتر الگمانیه، خبرگزاری فرانسه، رادیوهای صدای امریکا، اسرائیل، کلن و مسکو ازجمله رسانه‌هایی هستند که چنین تحلیل‌هایی را منتشر کرده‌اند. گزیده تحلیل‌های مذکور بدین شرح است: خبرگزاری فرانسه گزارش داد: «22 سپتامبر 1980 [31 شهریور 1359] حدود 12 لشکر از ارتش عراق وارد خاک ایران شدند و سه سال بعد، ایرانیان در چندین نقطه از خاک عراق مستقر شدند. ... عراق از قسمت اعظمی از خاک ایران که در اشغال خود داشت در سال 1982 عقب رفته و پیشنهاد صلح داده است، ولی به گفته تهران، هنوز 100 کیلومتر مربع از خاک ایران در اشغال عراق است و ایران دربرابر تمام تلاش‌های میانجیگری سکوت اختیار کرده است. تلاش‌های سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان ملل، غیرمتعهدها و الجزایر برای صلح میان دو طرف با مانع روبه‌رو شده است. درحالی‌که تهران مجازات مهاجم و 150 میلیارد دلار غرامت جنگی را مقرر کرده است. امام خمینی روز گذشته (سه‌شنبه) خواسته از صدام (صدام حسین رئیس‌جمهوری عراق) سلب قدرت شود.»[۴۰] رادیو صدای امریکا نیز به نقل از روزنامه واشنگتن تایمز گفت: «فردا جنگ ایران و عراق سه‌ساله خواهد شد. ... اگر عراق می‌توانست همین فردا به جنگ پایان می‌داد و به یک نتیجه خونین راضی می‌شد، اما ایران بر آن نیست به عراق اجازه دهد که به همین سادگی از معرکه بگریزد. این عراق بود که جنگ را آغاز کرد. هرچند انگیزه‌های زیادی داشت. این واحدهای عراقی بودند که مدت دو سال در داخل ایران به سر بردند و اینک ملاها در تهران تصمیم دارند که عراق را به پس دادن حساب ناچار سازند. ... پذیرفتن کمترین درخواست ایرانی‌ها مسلماً به مفهوم سقوط رژیم عراق خواهد بود.» این رادیو در ادامه با تشریح راهبرد نظامی دوطرف افزود: «به گفته هاشمی رفسنجانی، استراتژی تهران این است که در مرزها آن‌قدر به عراق فشار وارد کند که صدام حسین نتواند از شر مشکلاتش آسوده شود. به سخن دیگر، آنچه ایران برگزیده یک استراتژی فرسایشی است. ... [دراین‌میان] تنها راهی که برای صدام حسین باقی مانده این است که دامنه جنگ را گسترش دهد به این امید که پای ابرقدرت‌ها را به میان بکشاند و آنها را به تحمیل آتش‌بس وادار کند. وی از دیرباز ابزار انجام چنین کاری را دراختیار داشته است، اگر عراق حمله همه‌جانبه‌ای را علیه تأسیسات نفتی ایران آغاز کند، آن‌گاه ایران آن‌گونه که گفته است با جلوگیری از تمام صادرات نفت از خلیج‌فارس به تلافی برخواهد خواست که دراین‌صورت ممکن است پای ابرقدرت‌ها به معرکه باز شود.»[۴۱] رادیو مسکو هم اعلام کرد: «سه سال است که جنگ خونین و کاملاً بیهوده و فلاکت‌بار و فاجعه‌آور ایران و عراق ادامه دارد. حساب شده است که هریک از طرف‌های متخاصم در هر ماه یک میلیارد دلار مصرف می‌کند. این جنگ به اقتصاد هر دو کشور زیان بزرگی وارد آورده است. معادن نفت و لوله‌های انتقال نفت هر دو کشور از کار می‌افتند. میزان استخراج نفت و میزان صدور نفت تقلیل می‌یابد. ... حقیقت تلخ آن است که این جنگ برضد منافع هم مردم ایران، هم مردم عراق است و فقط به نفع امپریالیست‌ها [است] که موفق شدند آتش این جنگ را برافروزند و حالا نمی‌خواهند این جنگ خاموش شود. ...»[۴۲] رادیو اسرائیل گفت: «سه سال تمام است دو کشور همسایه و هم‌کیش در منطقه خاورمیانه [غرب آسیا] با یکدیگر می‌جنگند، جوانانِ هم را می‌کُشند، خانمان‌ها را به آتش می‌کِشند، سرمایه‌ها را برای خرید اسلحه و جنگ‌افزار به باد می‌دهند، مدرسه‌ها را تهی می‌کنند و گورستا‌ن‌ها را می‌گسترند و شگفت آن است که پس از سه سال هنوز به واقع معلوم نشده است این جنگ بر سر چیست و این‌همه خون برای چه ریخته می‌شود و از آن شگفت‌تر اینکه رهبران دو کشور متخاصم در این مدت سه سال نه توانایی آن را داشته‌اند که سرنوشت جنگ را در جبهه‌ها تعیین کنند و نه شهامت آن را که بر سر میز مذاکره بنشینند. ... در این جنگ هر دو طرف یکدیگر را به آغاز و شروع عملیات خصمانه متهم می‌کنند. ... هرگز به قاطعیت نمی‌توان گفت که آغازگر جنگ کیست و نخستین گلوله را کدام‌یک از طرفین شلیک کرده است. آنچه را که نباید از نظر دور داشت آن است که عراق و ایران طی سالیان دراز بر سر شط‌العرب [اروندرود] و به‌خاطر زیاده‌جویی‌های عراق مناسباتی سرد داشتند که این سردی گاهی پوشیده و در برخی موارد بحرانی و آشکار بوده است، ولی در تمام این مدت به‌خاطر نیرومندی نظامی و سیاسی ایران رهبران عراق هرگز جرئت نکردند پا از گلیم خویش فراتر گذارند و بر خاک ایران حمله‌ور گردند، اما هم‌زمان با برقراری رژیم جمهوری اسلامی تزلزل در ارتش نیرومند ایران و کشتار تعداد کثیری از فرماندهان و صاحب‌منصبان آن، سران حکومت عراق موقع را مناسب دیده و به خود اجازه دادند برای عملی‌کردن آرزوهای دیرینه خود و خواب‌های طلایی که حاکمیت بر اروندرود [و] تجزیه خوزستان تنها بخشی از آن را تشکیل می‌داد بر جنوب و غرب ایران یورش برند. ... شرایطی که ایران برای پایان‌دادن به جنگ قائل گردید نشان می‌دهد که سران جمهوری اسلامی می‌خواهند عراق را کاملاً به زانو درآورند، رژیم آن را تغییر دهند و به‌جای حکومت بعثی صدام حسین یک حکومت اسلامی نظیر رژیم کنونی ایران و تحت رهبری سران دولت تهران برپا دارند. ... با گذشتن سه سال از این جنگ ویرانگر هنوز حتی نشانه‌ای از پایان آن به چشم نمی‌خورد و ایران و عراق درحالی چهارمین سال جنگ خویش را آغاز می‌کنند که حتی میانجیگران از پیشنهاد خدمت خویش امتناع می‌ورزند و محافل بین‌المللی ازجمله سازمان ملل متحد نیز خود را به کوری زدند و ابرقدرت‌ها از بیم گلاویزشدن با یکدیگر از هرگونه اظهارنظر و پادرمیانی امتناع می‌کنند.»[۴۳] رادیو کلن به نقل از روزنامه فرانکفورتر الگمانیه اعلام کرد: «اکنون سه سال [است] که از جنگ خانمان‌سوز بین عراق و جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد و پایانی هم برای جنگ مشاهده نمی‌گردد. علت پایان‌نپذیرفتن جنگ در این نیست که عراقی‌ها مایل به اختتام جنگ نیستند چه، اکنون یک سال و نیم است که عراق پیشنهاد صلح به تهران می‌کند و این امر مورد موافقت ایران قرار نمی‌گیرد. علاوه‌برآن تاکنون بغداد کلیه اقدامات میانجیگرانه را از هر سویی که آمده مورد استقبال قرار داده است، ولی مقامات ایران خود را با این اندیشه مشغول می‌دارند که شاید با سقوط صدام حسین رهبر عراق، بتواند یک جمهوری اسلامی طبق الگوی ایران را در کنار دجله و فرات تأسیس نماید. ...»[۴۴]
گزارش - 479
درحالی‌که واقعیت صحنه نبرد و تحولات سیاسی جنگ حاکی‌از وجود دلایل و شواهد فراوانی است که نشان می‌دهد عراق خواستار صلح واقعی نیست، این کشور و نیز هم‌پیمانان آن همواره از ابزارها و اقدامات تبلیغاتی برای تظاهر به نارضایتی از تداوم جنگ بهره می‌گیرند. دراین‌زمینه خبرگزاری فرانسه گزارش داد: وزارت امور خارجه عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای خطاب به سفارتخانه‌های تحت تابعیت خود در کشورهای مختلف، از آنها خواست کلیه جشن‌ها و ضیافت‌هایی که به مناسبت جشن ملی سعودی قرار است در 24 سپتامبر (2 مهر) برگزار گردد، لغو کنند. وزارت امور خارجه عربستان هدف از لغو این جشن‌ها را «شرایط کنونی حاکم بر ملت عرب به‌ویژه در عراق و لبنان» اعلام کرد.[۴۵] روزنامه الثوره (ارگان حزب بعث عراق) نیز امروز از سازمان ملل متحد، شورای امنیت و ابرقدرت‌ها خواست به جنگ ایران و عراق پایان دهند. الثوره ضمن اینکه خواستار تلاش‌های جدید بین‌المللی برای پایان‌دادن به جنگ شده است، «مسکو و واشنگتن را به عدم توجه نسبت به جنگ مذکور متهم کرده و نوشته است: به نظر می‌رسد که این جنگ در قاموس آنها وجود ندارد.» این روزنامه افزوده است: «آشکار است که ابرقدرت‌ها حتی میل ندارند که جنگ خلیج [فارس] را به‌عنوان مسئلة درجه دوم خود پس از مسائل هواپیمای کره‌ای و فالکلند یا موشک‌های پرشینگ2 تلقی کنند.»* ارگان حزب بعث عراق با ناکافی و ناموفق خواندن تلاش‌های نهادهای بین‌المللی برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق نوشته است: «جنبش عدم‌تعهد مرکب از 101 عضو و همچنین کشورهای خلیج [فارس] مسئولیت بزرگی درجهت متقاعدنمودن و حتی مجبورکردن ایران به قبول صلح دارند.»[۴۶] از سوی دیگر، به گفته رادیو اسرائیل، امروز «یک مقام بلندپایه عراقی» مدعی شد علی‌رغم اینکه کشور متبوعش توانایی ادامه جنگ با ایران را داراست، «ولی وی و ملتش بیشتر طرف‌دار صلح بوده و از جنگ و خونریزی نفرت دارند.» این مقام عراقی جنگ بین دو کشور را «خصومت شخصی آیت‌الله خمینی نسبت به پرزیدنت صدام حسین» توصیف کرد و گفت: «امید می‌رود پس از فوت آیت‌الله خمینی رهبر جمهوری اسلامی، بتوان [به] یک صلح حقیقی بین دو کشور همسایه دست یافت.»[۴۷]
گزارش - 480
ژان الیاسون وزیر مشاور و رئیس دایره سیاسی وزارت امور خارجه سوئد و یکی از دستیاران اولاف پالمه* امروز در یک نشست مطبوعاتی به سؤالات گوناگونی درباره مسائل اجلاس امنیت اروپا در استکهلم، سیاست خارجی سوئد و اروپا، اوضاع غرب آسیا و به‌ویژه جنگ عراق و ایران پاسخ داد. در این نشست که با حضور 20 تن از کارگزاران مطبوعاتی سفارتخانه‌های کشورهای مختلف در استکهلم و نیز نمایندگان خبرگزاری‌های خارجی در سوئد برگزار شد، بیشترین زمان مصاحبه به جنگ ایران و عراق و نقش سازمان ملل در آن اختصاص یافت و نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی پرسش‌های مهمی را دراین‌باره مطرح کرد. خبرنگار این خبرگزاری ابتدا، سؤالی راجع به اطلاع هیئت صلح پالمه از گزارش هیئت اعزامی سازمان ملل درمورد بازرسی مناطق ویران‌شده براثر بمباران‌های عراق پرسید که الیاسون پاسخ داد: «گزارش هیئت بازرسی دراختیار هیئت صلح سازمان ملل (پالمه) قرار گرفت. به نظر من گزارش سی صفحه‌ای هیئت بازرسی که دو تن از متخصصین نظامی سوئد در آن شرکت داشتند، مثبت و حاوی حقایق تکان‌دهنده‌ای بود. در گزارش آمده بود که درحدود 90 درصد خسارات وارده در محدوده اراضی ایران صورت گرفته است.» دستیار اولاف پالمه در پاسخ به این سؤال که چرا گزارش مذکور - که به نظر شما حاوی حقایق تکان‌دهنده و مثبت بود - تاکنون در سازمان ملل و سایر ارگان‌های بین‌المللی مطرح نشده است و مطبوعات جهان با سکوت این حقایق مثبت را نادیده گرفته‌اند، گفت: «گزارش هیئت بازرسی در سازمان ملل مطرح شد. گزارش به دبیرخانه سازمان ملل و از آنجا دراختیار مطبوعات هم قرار گرفت و حتی قرار شد سازمان ملل و شورای امنیت درمورد گزارش تشکیل جلسه داده و مصوباتی هم بگذرانند، که برخی از اعضای شورای امنیت با آن مخالفت کردند و درنتیجه گزارش از حد دفاتر سازمان ملل پا فراتر نگذاشت و مطبوعات کشورها شاید به‌لحاظ افکار عمومی و مواضع دولت‌ها از انتشار آن خودداری کردند و بدین‌ترتیب عملاً اعضاء شورای امنیت کاری برای آن نکردند.» پس از این اظهارات الیاسون، نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی پرسید: «ما امروز شاهد کاهش روزافزون اعتبار سازمان ملل در میان کشورهای رو به رشد و آزاده هستیم، پیگیری‌نکردن گزارش هیئت اعزامی سازمان ملل ازسوی مسئولان آن آیا دیگر اعتباری برای این سازمان باقی خواهد گذاشت؟ و اگر چنین است که سازمان ملل قدرت اجرایی در مقابل شورای امنیت ندارد، به نظر شما بهتر نیست جایش را به شورای امنیت بدهد تا نمایندگان کشورهای عضو بدانند درحقیقت با شورای امنیت طرف‌اند؟» ژان الیاسون در پاسخ با اشاره به تلاش‌های سازمان ملل برای نیل به راهحل صلح در فاصله زمانی نوامبر 1980 تا مارس 1982 (اواسط آبان 1359 تا اسفند 1360)، گفت: «ما دلیل روشنی برای چگونگی متوقف‌شدن پیگیری گزارش هیئت بازرسی نداریم. فعالیت‌های فراوانی برای رسیدن به راهحل صلح انجام گرفته است با هیئت اسلامی، اقداماتی که ازطریق کشورهای غیرمتعهد و سازمان ملل انجام گرفت به نتیجه‌ای نرسید و هیئت بار دیگر در آوریل گذشته، مسئله را با اولاف پالمه مورد بررسی قرار داده و اظهار داشت شرایط برای اعزام هیئت میانجیگری مناسب نیست و نشانه‌ای از تمایل به صلح وجود ندارد و اکنون به همین دلیل قرار است پالمه در دیدار خود با دبیرکل سازمان ملل در روزهای 28 - 27 سپتامبر بار دیگر مسئله را مورد بررسی قرار دهد.» در ادامه، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از الیاسون سؤال کرد آیا سازمان ملل و هیئت میانجی علائمی امیدوارکننده درزمینه موافقت عراق با شرایط ایران مشاهده کرده است؟ «الیاسون پس از سکوتی قابل‌اشاره گفت: مستقیماً نه ولیکن مسافرت ما به نیویورک تلاشی برای پیداکردن راهحل است، هر دو کشور بر مواضع خود ایستاده‌اند ما در سازمان ملل این مسئله را عنوان خواهیم کرد. او اضافه کرد در 30 سپتامبر (8 مهر) قرار است در بغداد با وزیر خارجه عراق ملاقات کند. به‌دنبال آن با آقای ولایتی وزیر خارجه ایران ملاقات خواهند داشت.» در پایان، از الیاسون سؤال شد: «ایران اعلام کرده است حقوقش را در میدان جنگ خواهد گرفت، نظرتان دراین‌مورد چیست؟ الیاسون گفت شرایط ایران را می‌فهمیم ولیکن مسئله مجازات متجاوز، اگرچه قابل‌فهم است ولیکن قبول آن بسیار سنگین می‌باشد. این چیزی غیرعادی است.»[۴۸]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/30
- ↑ سند شماره 445018 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 2/7/1362، صص 4 - 3.
- ↑ سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، ص145.
- ↑ سند شماره 445018 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 2/7/1362، صص 4 - 3.
- ↑ همان، ص150.
- ↑ سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، ص145.
- ↑ سند شماره 12750/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مانور و مأموریت قرارگاه خاتم در عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12750)، صص 5 - 4؛ و - سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، صص 173 - 171.
- ↑ سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12751)، صص 3 - 1؛ و - سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر، 30/6/1362 تا 10/7/1362، صص 4 - 3.
- ↑ همان، صص 129 - 128.
- ↑ سند شماره 12753/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12753)، صص 9 - 4.
- ↑ همان، صص 16 - 13.
- ↑ سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 8،29، 42، 47، 48 و 54 - 50؛ و - سند شماره 12752/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی عملیات مهندسی در عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12752)، صص 5 - 2؛ و - سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 28/6/1362 تا 13/7/1362، صص 12 - 11.
- ↑ سند شماره 12754/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 30/6/1362، نوار شماره 12754)، صص 10 - 9.
- ↑ همان، صص 16 - 13.
- ↑ سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 28 - 20.
- ↑ سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 27 و 35 - 33.
- ↑ سند شماره 354479 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری کل کشور (رکن3) به فرماندهی ژاندارمری (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 31/6/1362، صص 2 - 1؛ و - سند شماره 343464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به استانداری کردستان، 31/6/1362.
- ↑ سند شماره 318131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری کل کشور (رکن3) به فرماندهی ژاندارمری (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 31/6/1362.
- ↑ سند شماره 318133 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری کل کشور (رکن3) به فرماندهی ژاندارمری (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 30/6/1362.
- ↑ سند شماره 113729 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدا، (آخرین وضعیت نیروهای ضدانقلاب)، 28/7/1362، ص9.
- ↑ سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 28 - 20.
- ↑ همان، صص 28 - 21.
- ↑ همان، ص22.
- ↑ سند شماره 284/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص23.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، صص 33 - 32، به نقل از رادیو امریکا، رادیو بی‌بی‌سی و رادیو اسرائیل، 30/6/1362.
- ↑ همان، ص33، به نقل از رادیو اسرائیل، 30/6/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 31/6/1362، ص16.
- ↑ همان، صص 129 - 128.
- ↑ روزنامه کیهان، 31/6/1362، ص3؛ و - روزنامه اطلاعات، 31/6/1362، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، صص 7 - 4، بحرین - خبرگزاری رویتر، 30/6/1362.
- ↑ همان، صص 8 - 7، برست (غرب فرانسه) - خبرگزاری فرانسه، 30/6/1362.
- ↑ همان، صص 38 - 37، رادیو ایران، 30/6/1362.
- ↑ سند شماره 12751/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 27 و 35 - 33.
- ↑ همان، ص10، استکهلم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 30/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 187، 1/7/1362، ص39، رادیو نجات ایران، 30/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، ص5، رادیو صدای امریکا، 30/6/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 31/6/1362، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، ص18، تهران - خبرگزاری رویتر، 30/6/1362.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی)، جلد18، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1386، صص 143 - 139.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، صص 13 - 11، تهران - خبرگزاری فرانسه، 30/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، صص 9 - 7، رادیو صدای امریکا، 30/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 186، 31/6/1362، ص27، رادیو مسکو، 30/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، صص 14 - 11، رادیو اسرائیل، 30/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 187، 1/7/1362، ص34، رادیو کلن، 30/6/1362.
- ↑ سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، ص145.
- ↑ همان، ص11، بغداد - خبرگزاری رویتر، 30/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 31/6/1362، ص6، رادیو اسرائیل، 30/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 187، 1/7/1362، صص 4 - 2، استکهلم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 31/6/1362.