1359.07.05

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.05
نام‌های دیگر	پنج مهر
تاریخ شمسی	1359.07.05
تاریخ میلادی	27 سپتامبر 1980
تاریخ قمری	17 ذی‌القعده 1400

1360.07.05

1361.07.05

1362.07.05

1363.07.05

1364.07.05

1365.07.05

1366.07.05

روز ششم- رد هرگونه سازش و ميانجيگري از سوي امام خميني

در ششمين روز اجراي آتش و بمباران شديد روي نقاط مختلف خوزستانادامه يافت. تلاش نيروهاي عراقي براي ورود به شهرهاي خرمشهر و آبادانو محاصره اهواز به نتيجه نرسيد. از طرف ديگر، با وجود استقرار نيروهايدشمن در قصر‌شيرين، مقاومت نيروهاي خودي در اين شهر ادامه يافت، و وضعيت رزمندگان اسلام در سر پل‌ذهاب بهبود پيدا كرد. ليكن پيشرويدشمن در جنوب قصرشيرين به طرف گيلان‌غرب همچنان ادامه يافت. هواپيماهاي دشمن علاوه بر پشتيباني نيروي زميني، مراكز نظامي و غيرنظامي را بمباران كردند و خسارات جاني و مالي به بار آوردند. از سويديگر هواپيماهاي خودي چند پادگان و پايگاه نظامي دشمن را بمبارانكرده، چند پل و.جاده نظامي را تخريب كردند.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي در محور خرمشهر و آبادان اجراي آتش توپخانه و بمباران توسط دشمن ادامه دارد. «از شب گذشتهتا صبح آتش شديدي روي خرمشهر ريخته شد و نيروهاي عراقي از صبح درصدد پيشروي به سوي خرمشهر برآمدند كه تا قبل از ظهر نيروهاي خودي برآنها فائق آمدند و 3 كاميون سلاح سبك، مهمات و يك كاميون غذا به غنيمت برادران رزمنده درآمد و چند تانك و نفربر دشمن منهدم شد. شب گذشتهنيروهاي مردمي كه سلاحي در اختيار نداشتند تا صبح آماده بودند در صورت نفوذ دشمن به داخل شهر، آنها را با كوكتل مولوتف مورد هجوم قرار دهند. كارتها و اسناد به دست آمده از افراد كشته و اسيرشدة دشمن، حاكي از مصري بودن تعدادي از آنهاست.» از جانب ديگر، علاوه بر بمباران نقاط مختلف اهواز، تلاش نيروهاي عراقي براي نزديك شدن به اهواز ادامه دارد، در ساعت 15/10، شهرباني جمهوري‌اسلامي خبر از رسيدن نيروهاي دشمن به 30كيلومتري اهواز مي‌دهد و حدود ساعت 15/11، اتاق جنگ اهواز، حضور نيروهاي عراقي را در كيلومتر 50 جاده اهواز خرمشهر تاييد مي‌كند. ستاد مشترك ارتش در ساعت 12 اعلام كرد: «نيروهايعراق اهواز را محاصره كرده‌اند. نبرد توپخانه و تانكها در اطراف شهر ادامه دارد. » ستاد مشترك ارتش با ارسال سندي، مشخصات دو گردان دشمن را كه از طريق شلمچه وارد ايرانشده‌اند، چنين ذكر مي‌كند: «گردان 5 تانك به فرماندهي سرهنگ 2 علي‌عبدا... علي به منظورپشتيباني عملياتي تيپ 15 مكانيزه، گردان 7 مكانيزه، تيپ 26 زرهي لشكر 5 ( عراق ) به فرماندهيسرگرد محمود شاكر آماده تجاوز به خاك ايران از طريق شلمچه به منظور پشتيباني تيپ 15 مكانيزه.». به گزارش سپاه اهواز: «نيروهاي عراقي به طرف سوسنگرد در حال پيشروي‌اند و سعي در تصرفپادگان حميديه دارند. در پي تخريب پل بستان توسط نيروهاي خودي، عراقيها پل زده‌اند و به 7كيلومتري سوسنگرد رسيده‌اند. آخرين وضعيتي كه شب هنگام از اين جبهه اعلام مي‌شود، حاكياست كه نيروهاي دشمن تا 2 كيلومتر بالاتر از روستاي هوفل رسيده‌اند و توپخانه و پشتيباني آنها در روستاهاي فنيخي مستقر است. حدود 80 تانك دشمن در خط مقدم مستقرند. تپه‌هاي الله‌اكبر به اشغال دشمن درآمده و توپخانه خودي و تيپ 3 زرهي خودي كه مشغول مقابله با دشمن بودند، مقداريعقب‌نشيني كرده‌اند و تعدادي از تانكهاي خودي به دست دشمن افتاده است.»

جبهه مياني سپاه غرب اعلام كرد: «پاسگاههاي موسيان و سعيده در محاصره‌اند و 3 روز است كه تداركنشده‌اند. همچنين ارتش عراق از مهران به طرف ايلام در حال پيشروي است. سپاه پلهاي ارتباطي ايندو شهر را منهدم كرده است. » با آن كه 36 ساعت از ورود دشمن به قصرشيرين مي‌گذرد، هنوز مقاومت و جنگ تن به تن در اينشهر ادامه دارد. نيروهاي خودي در سرپل‌ذهاب كه وضع نسبتاً مناسبي دارند در تلاش هستند تا با رساندن نيرو و امكانات به قصرشيرين، از تسلط كامل دشمن بر اين شهر جلوگيري نمايند. به گزارش خبرنگار يكي از روزنامه‌هاي عصر از محور سرپل‌ذهاب: ساعت 2 بامداد با كميني كه توسط سپاه پاسداران مستقر در سر‌پل‌ذهاب تعبيه شده بود، يك ستون تداركاتي و نظامي دشمن به كليمنهدم و چهار خودرو نظامي عراق با كليه مهمات و اسلحه به غنيمت گرفته شد و 12 درجه‌دار عراقي و يك افسر مصري كشته و 20 نفر دستگير شدند و تانكهاي عراقي 5 كيلومتر عقب‌نشيني كردند. گزارش سپاه غرب در ساعت 5/18 امروز حاكي است: «طي درگيري امروز سرپل‌ذهاب، 20تانك عراقي منهدم شده و دشمن در حال عقب‌نشيني است.» از سوي ديگر، تعدادي از تانكهاي دشمن در ارتفاعات قراويز، مسلط بر سر‌پل‌ذهاب، مستقر و در حال جابه‌جايي و پيشروي به طرف سرپل‌ذهاب هستند. يگانهاي دشمن مستقر در اين منطقه ( سرپل ) ازنظر سوخت و مهمات و آب و آذوقه در مضيقه بوده، از لشكر 6 عراق درخواست كمك كرده‌اند. مركز فرمائدهي غرب سپاه پاسداران در ساعت 20/11 امروز گزارش داد: «نيروهاي عراقي تا گامقال، 15 كيلومتري جاده گيلان غرب قصرشيرين پيشروي كرده‌اند و اگر تا گيلان‌غرب پيشرويكنند، با استفاده از راه گيلان‌غرب سرگله مي‌توانند راه اسلام‌آباد به ايوان و ايلام را قطع كنند.» در ساعت 15، ستاد مشترك ارتش اعلام كرد: «دشمن با 200 تانك در منطقه قاسم‌آباد مشغولپيشروي به سوي گيلان‌غرب است. دشمن طرح‌ريزي كرده عمليات اشغال گيلان‌غرب تا ساعت 30/20امروز پايان يابد.» گزارش ساعت 21 سپاه از اين منطقه حاكي است كه: «200 تانك عراقي از طرف گيلان‌غرب به سوي سرپل‌ذهاب در حركت است و همچنين از سمت تيله‌كوه مي‌خواهند با حمله گازانبري، سرپل را بگيرند.» مسأله ديگر اين منطقه، محاصره نيروهاي سپاه و احتمالاً ارتشي است كه در فاصله ميان گيلان‌غربو نفت‌شهر و نيز حد‌فاصل ايوان و سومار به مقاومت خود ادامه مي‌دهند. ضمناً عده‌اي از مردم كه در پي سقوط نفت‌شهر و سومار، از اين شهرها خارج شده‌اند، در اين فاصله‌ها سرگردانند. طبق اعلام اداره مركزي اطلاعات سپاه: «در شمال دشت ذهاب، نزديك ازگله، در منطقه خانهشور نيروهاي دشمن در حال پيشروي هستند و نيروهاي خودي از اين منطقه عقب‌نشيني كرده‌اند.» به گزارش ستاد مشترك ارتش، بالاتر از محورهاي مذكور، «در محور كوه سلمان باخ، تعدادي از نيروهاي خودي اسير و 30 دستگاه تانك، 25 قبضه توپ و 20 دستگاه خودروي خودي به غنيمتنيروهاي دشمن درآمده است.»

حملات.و درگيريهاي هوايي

آبادان: در ساعتهاي 11/20 و 18/20 هواپيماي دشمن نقاطي از شهر آبادان، از جمله خطوطلوله نفت را بمباران و خساراتي وارد كردند.

خرمشهر: به گزارش سپاه خوزستان، امروز 3 فانتوم خودي پس از انجام ماموريت مورد اصابتگلوله‌هاي دشمن قرار گرفته، بين جاده خرمشهر اهواز فرود آمدند.

اهواز: صبح امروز ميگهاي عراقي نقاطي از شهر اهواز، از جمله اداره پست را بمباران كردند.

همدان: در ساعت 30/21، چهار ميگ عراقي به پايگاه نوژه همدان حمله كردند كه حمله آنها دفعگرديد.

كرمانشاه: صبح امروز 3 ميگ عراقي، روستاهاي كرمانشاه را بمباران كردند كه چند خانه ويران و تعدادي شهيد و مجروح شدند. هواپيماهاي متجاوز سپس به پايگاه هوانيروز كرمانشاه حمله كردند كه با مقابله آتشبارها، مجبور به فرار شدند.

سنندج: صبح امروز جنگنده‌هاي دشمن، اطراف فرودگاه سنندج را بمباران كردند. يك هواپيمايمتجاوز سقوط كرد.

مريوان: شب گذشته و صبح امروز ميگهاي عراقي به مريوان تجاوز كردند كه با مقابله آتشبارهامجبور به فرار شدند.

آذربايجان شرقي: بنا به اظهار استاندار آذربايجان‌شرقي، ظهر امروز در حمله‌اي مقارن با حمله به ساير شهرها، 32 راكت از سوي هواپيماهاي دشمن در اين استان پرتاب شد. وي گفت: روز اول مهر5 فروند، روز دوم مهر 6 فروند و روز سوم 6 فروند ميگ عراقي سرنگون شد.

اسلام‌آباد: در بمبارانهاي چند روز اخير منطقه اسلام‌آباد، 121 نفر كشته شدند.

اقدامات مشكوك هوايي: به گزارش خبرگزاري پارس، ساعت 30/1 بعد از نيمه شب، ششهواپيماي شوروي به آسمان ايران تجاوز كردند و در فضاي شهرستان سرخس به پرواز درآمدند كه براثرواكنش دفاع ضدهوايي منطقه، 3 هواپيما ناچار به فرود در تربت‌جام شدند. همچنين در ساعت 20/19يك هواپيماي ناشناس در آسمان سبزوار ديده شد.

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 62

نتايج حاصله از درگيرهاي چند ساعته اخير: در ساعت 40/20 ديشب ( 4/7/59 )، محمولهژاندارمري مورد حمله ميگهاي عراقي واقع شد. يك ميگ عراقي در ارتفاعات قروه به وسيله آتشبارهايضدهوايي سرنگون و خلبان آن دستگير شد. در ساعت 40/23 ديشب ( 4/7/59 )، چند هواپيماي دشمن به جزيره خارك حمله كردند كه يكياز آنها توسط آتشبارهاي ضدهوايي در جزيره سقوط كرد. مردم غيور قصرشيرين با حمله توسط كوكتلمولوتف چند تانك متجاوز عراقي را منهدم ساختند. همچنين نيروهاي مسلح جمهوري‌اسلامي با همكاري مردم مبارز محلي چند تانك متجاوز را در ايلام منهدم كردند.

اطلاعيه 63

ساعت 50/8 امروز ( 5/7/59 )، دو.فروند ميگ عراقي به پايگاه هوايي نوژه در همدان حملهكردند، ولي قبل از بمباران، هر دو ميگ توسط توپخانه ضدهوايي ارتش سرنگون گرديد.

اطلاعيه 65

.... ساعت 40/10 صبح امروز هواپيماهاي جنگنده نيروي هوايي ارتش تاسيسات فرودگاه كركوكرا بمباران كردند و ايستگاه مخابراتي آن منطقه را منهدم ساختند.

اطلاعيه 69

... نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي ايران از ساعت 9 بامداد امروز ( 5/7/59 )، ماموريت‌هاي محموله در عراق را به شرح زير انجام داده است:: 1 پل جاده بين اردبيل موصل و دكل مخابراتي آن منطقه به كلي ويران شد. 2 جاده موصل به زاخو درگردنه نزديكي زاخو منهدم شد. 3 جاده و راه‌آهن و پل منطقه غرب عين‌زال در مسير راه موصل بمباران و ارتباط زميني و راه‌آهن در اينمنطقه قطع شد. 4 تاسيسات عين‌زال و كليه تلمبه‌خانه‌ها و منابع نفتي اين منطقه براي چندمين بار بمباران شد و خسارات سنگين به دشمن وارد آمد.

اطلاعيه 70

... در ساعت 10/13 ( 5/7/59 )، مزدوران بعثي به مردم بي‌دفاع آباديهاي هنگ‌آباد و اوران در منطقه پيرانشهر و سردشت حمله هوايي كردند و عده‌اي از هم‌ميهنان عزيزمان را شهيد و مجروحكرده‌اند.

اطلاعيه 71

.... از ساعت 3 تا 5 بعد از ظهر ( 5/7/59 )، رزمندگان نيروي هوايي به پادگانهاي نظامي رواندوز و حاجي‌عمران حمله كردند و دو پادگان را منهدم و خسارات سنگيني به دشمن وارد نموده‌اند. در اينحملات پل غرب رواندوز و جاده ارتباطي پادگان حاجي‌عمران و رواندوز منهدم شده است.

اطلاعيه 72

... نتايج درگيري با هواپيماهاي متجاوز عراق در جزيره خارك از دوم مهر تا ساعت 24 چهارممهر 59: 1 در مجموع 13 ميگ عراقي در حمله به منطقه جزيره خارك توسط پرسنل يگانهاي زمين به هوايارتش مورد اصابت قرار گرفته كه 6 فروند آن در جزيره و 7 فروند در دريا سقوط كرده‌اند. 2 نيروهاي خودي تلفات جاني نداشته‌اند. 3 آتش‌سوزي تاسيسات نفتي در اثر بمبارانها، مهار و خاموش شد.

اطلاعيه 73

حكومت بعثي عراق در راه سرسپردگي با امپرياليسم گام برمي‌دارد. برابر برخي شواهد اينسرسپردگي در بعضي از شيخ‌نشينهاي جنوبي خليج‌فارس نيز مشاهده گرديده است و در پناه دادن و تجهيز نمودن نيروهاي عراق عملاً با آنان همكاري مي‌نمايند. بدين‌وسيله قوياً اعلام مي‌گردد درصورت استمرار اين امر دولت جمهوري‌اسلامي ايران حق مشروع خود مي‌داند كه به هر طريق كهصلاح بداند، با آن گروه از شيخ‌نشينها برخورد نمايد...

اطلاعيه 74

... در عمليات هوانيروز ارتش جمهوري‌اسلامي ايران كه در ساعت 30/15 ( 5/7/59 )، در مرزقصرشيرين اجرا گرديد، چادرهاي مهمات عراقي به آتش كشيده شد. همچنين هوانيروز در عملياتديگري در منطقه مرزي گيلان‌غرب و گردنو كه يگانهاي لشكر 81 را پشتيباني مي‌كردند 2 گردانتانك عراقي را به كلي تار و مار كرد. 46 تانك عراقي در اين درگيري منهدم گرديد.

اطلاعيه 76

.... در حملات هوايي دو جنگنده ارتش جمهوري‌اسلامي در بعدازظهر 5 شهريور 59، تماممخازن كركوك عراق بمباران شد كه ميزان تخريب و خسارات بسيار زياد بوده است. مأموريت ديگر اينهواپيماها، انهدام يگانهاي زرهي عراق بوده كه طي آن بيش از 40 تانك دشمن را در خاك عراق منهدمكردند.

اطلاعيه 77

.... چندين روز است در منطقه مرزي خرمشهر، نيروهاي مسلح جمهوري‌اسلامي تحت حمايت و پشتيباني كامل نيروهاي مسلح محلي و مردم شهر، حملات شديد نيروهاي مهاجمين را دفع كرده و دشمن را تا جايي كه ممكن بوده، در منطقه نابود يا به آن سوي مرز رانده‌اند. عراقيها از آن پس خرمشهررا به توپ بسته‌اند. نظاميان و مردم غيور خوزستان، دليرانه از خرمشهر دفاع مي‌كنند. گزارشخبرگزاريها كه نمايندگان مستقيم آمريكا هستند، در مورد خرمشهر تكذيب مي‌گردد.

قسمتي از اطلاعيه 161

اقدامات نيروي هوايي ارتش در مورخ 5/7/59: 1 بر اثر بمباران هواپيماهاي خودي، به پايگاههاي نظامي رواندوز و پادگانهاي حاجي‌عمران و سياتان خسارات زيادي وارد شد. 2 پل رودخانهدجله بين موصل و اربيل و همچنين آنتن مكرويو كنار پل تخريب گرديد. 3 جاده مواصلاتي بينموصل و مركز تركيه بمباران و تخريب شد. 4 سه فروند از هواپيماهاي دشمن سرنگون گرديد.

بازتاب حملات و درگيريها

خبرگزاري رويتر

گزارشات امروز حاكي است كه نيروهاي مجهز به تانك و توپخانه عراق براي تصرف خرمشهر، حمله شديدي آغاز كردند كه با مقاومت سخت نيروهاي ايراني مواجه شدند. به گفته يك پرستار در اينحمله، منازل بسياري ويران شده، و صداي گلوله در سراسر شهر به گوش مي‌رسد. تعداد زيادي كشته و مجروح شدند كه 90% آنها غيرنظامي بوده‌اند. اكثر مردم خرمشهر را ترك كرده‌اند.

خبرگزاري فرانسه

يك ژنرال عراقي گفت كه ارتش آن كشور پيشروري سريعي در خاك ايران داشته و همكاري كاملي با برادران عربستان ( نامي كه عراقي به استان خوزستان داده است )، دارند... عراقيها بندر خرمشهر را اشغال كرده، به سوي اهواز پيش مي‌روند... ما عمليات خود را تا دستور توقف از سوي فرماندهيعراق صادر شود، ادامه مي‌دهيم.

خبرگزاري آسوشيتدپرس عراق ادعا كرد نيروهايش اهواز را تصرف كرده‌اند. در ششمين روز جنگ ( 5/7/59 )، ايران به حملات هوايي در سرتاسر مرز مبادرت كرده است. ايران ادعاي عراق را مورد سقوط اهواز دروغبزرگ خواند. بنا به گزارش روزنامه ساندي تايمز ( لندن )، نيروهاي عراقي خرمشهر را روز‌شنبه ( /595/7 ) تصرف كردند و شهر را خالي يافتند. عراق روز پنجشنبه ادعا كرد خرمشهر را تصرف كرده، وليايران اين مطلب را انكار كرد. در عين حال ارتش ايران تأكيد كرد تلفات سنگيني در خرمشهر داده است.آسوشيتدپرس در گزارش ديگري آورده: عراق ادعا كرد كه سقوط آبادان نزديك است، ولي خبرنگارانيكه به محل حادثه رسيده‌اند، گفته‌اند صداي توپخانه ارتش ايران كه مواضع عراقي‌ها را مي‌كوبند، كركننده است و تاسيسات نفتي دو طرف به آتش كشيده شده است.

راديو لندن 5/7/59 ... يكي ديگر از رويدادهايي كه از نظر استراتژيكي حائز اهميت است، نفوذ و پيشروي عراق به سوي دزفول است كه محل يكي از ايستگاههاي عمده ارسال نفت است و خط لوله نفت آبادان تهران از آن عبور مي‌كند. تصرف دزفول اهميت فراواني براي عراقيها دارد، زيرا در اين صورت ارسال نفت از خط لوله اصلي نفت ايران دچار وقفه مي‌شود و احتمالاً تامين بنزين هواپيماهاي نيروي هوايي ايران قطعخواهد شد. با آن كه نيروهاي عراقي موفق به نفوذ در خاك ايران شده‌اند، با اين حال مقاومت نيروهاي ايران به مراتب بيشتر از آن بوده كه ناظران غربي و به خصوص عراقيها انتظار داشته‌اند. البته نيروهاي ايران كه از هنگام سرنگوني رژيم شاه دچار بي‌نظمي شديد شده‌اند، با مشكلاتي به ويژه در زمينه‌هاي ارتباطاطلاعاتي و لجستيكي مواجه هستند.

راديو جده نيروي دريايي عراق روز 5/7/59، يك جمع‌كننده مين و يك ناو نيروي دريايي ايران را تخريبنمودند. اين دو دستگاه به منطقه رأس‌الخيمه نزديك شده بود كه واحدهاي دريايي عراق آنها را غرق كردند.

بازتاب اقدامات هوايي جمهوري‌اسلامي

راديو لندن: كارايي نيروي هوايي ايران بدون شك به مراتب بيشتر از حد‌انتظار برخي ناظران بودهاست. نيروي هوايي عراق موفق نشده به آساني از حملات نيروي هوايي ايران به هدفهاي عمدهاقتصادي، مانند مجموعه عظيم پتروشيمي بصره و تأسيسات نفتي شمال عراق جلوگيري نمايد.

راديو لندن: در حالي كه جنگ شديدي بين ايران و عراق جريان دارد، نيروهاي ايراني موفقشده‌اند چاههاي نفت موصل و كركوك و پالايشگاه نفت بصره را منهدم سازند، دولت عراق تعدادزيادي از خبرنگاران را براي ديدن ويرانه‌هاي شهر دعوت كرده است.

خبرگزاري آسوشيتدپرس: هواپيماهاي جنگي ايران تأسيسات نظامي حاشيه شهر بغداد را روزشنبه ( 5/7/59 ) چندين بار بمباران كردند.

خبرگزاري يونايتدپرس: عراق مدعي است روز شنبه 11 هواپيماي جنگي ايران را سرنگونساخته و حمله هوايي شبانه به بغداد را خنثي كرده است. ... در جنوب شهر بصره، مجتمعپتروشيمي عراق پس از پنج روز هنوز در آتش مي‌سوزد.

راديو اسرائيل: راديو تهران گزارش داد كه هواپيماهاي ايران ديشب ( 5/7/59 )، منطقهقصرشيرين را كه به تصرف عراقيها درآمده، بمباران كردند، همچنين گزارش رسيد كه هواپيماهايايراني نيروهاي عراق را در جنوب غربي ايران بمباران كرده‌اند. طبق اظهار تهران تاسيسات نفت در شهركركوك به كلي ويران شده است.  

روزشمار سياسي 5/7/59

شش‌روز پس از آغاز جنگ، با كند شدن روند پيشروي ارتش عراق و ناكامي نيروهاي عراقي در رسيدن به اهداف از پيش تعيين شده در خوزستان، گرايش به برقراري آتش‌بس در حكام بغداد افزايش مي‌يابد.تلاش هيأت‌هاي صلح تشديد شده، فشار سياسي بر ايران جهت پذيرشآتش‌بس فزوني مي‌گيرد. امّا در تهران با اين كه رئيس‌جمهور به گونه‌ايمشروط، نسبت به مذاكره اظهار تمايل مي‌كند، امّا ساير مسئولينهرگونه سازش و ميانجيگري را به شدت رد مي‌كنند. از سوي ديگر، آمريكا و متحدين آن، جهت حفظ امنيت كشتيراني آزاد و بازنگه داشتن تنگههرمز حضور ناوگانهاي خود را در خليج‌فارس افزايش مي‌دهند. دولتكارتر به منظور تسريع در روند آزادسازي گروگانهاي آمريكايي در تهران، اعلام مي‌كند كه « موضوع احتياجات ايران به لوازم يدكي نظامي » در مذاكرهبين دو كشور مطرح خواهد شد. در بين متحدين آمريكا، موضع فرانسه با سايرين متفاوت آمريكا آشكار دارد.فرانسويان تاكنون سعي مي‌كردند خود را در جنگ بي‌طرف نشان داده، ابرقدرتها را از دخالت در جنگ برحذر دارند، ليكن با آشكار شدن شكستاستراتژي عراق در جنگ، از حمايتهاي خود از عراق پرده برداشتند.

جمهوري‌اسلامي ايران ( اوضاع داخلي، مواضع و... )

مواضع مسئولين

پيام امام به علماي اسلام و مشايخ اهل سنت و نمايندگان مجلس: حضرات آقايان در هر نقطهكه هستيد، مردم را براي جنگ و درگيري با آمريكا و اذناب خونخوارش چون عراق آماده كنيد كهجنگ، جنگ است و عزت و شرف ميهن و دين ما در گروه همين مبارزات است... امروز، روزي است كه تمام مردم بايد از شهرهاي خود دفاع كنند و به شهرهاي جنگ‌زده كمك نمايند.

بيانات امام‌خطاب به ملت و ارتش جمهوري‌اسلامي و عراق:.... من به ارتش بشارتمي‌دهم كه شما اگر بكشيد آنها را، شما به بهشت ميرويد و اگر آنها هم شما را بكشند، شما به بهشتمي‌رويد... قواي انتظامي و نظامي و سپاه پاسداران ما مجهز به قوه‌الهي هستند. سلاحشان الله‌اكبراست و هيچ سلاحي در عالم مقابل همچو سلاحي نيست... شنيدم كه امروز يك شايعه مرگ فلاني شدهاست و عراق دلخوش كرده خودش را به اين كه فلاني مرد. من بميرم كه، شما بايد دعا كنيد خدا بميرد!خدا هست، من كي هستم؟ ملت ما خدا دارد.... ... صدام حسين به خدا چه كار دارد؟ ميشل عفلق به خدا چه كار دارد؟ حزب بعث، حزبي است كه به خدا كاري ندارد... اي ارتش عراق، اي قواي مسلح عراق برگرديد به اسلام تا وقت نگذشته.. الانكه وقت باقي است توبه كنيد... و ملحق بشويد به كشور اسلامي و لشكر اسلامي... دنبال يك كافر، يك ملحد كه هم مسلكش الحادي است و هم خودش ملحد است، دنبال اين نرويد.. دنبال رسول‌اللهباشيد نه دنبال صدام... اگر مي‌توانيد بكشيد اينها را و اگر دستتان هم نمي‌رسد به اينها، رها كنيد، اعراض كنيد ازشان، بيائيد در ايران، كشور ايران خانه شماست.... اگر اين خبيث دستش برسد، تمام آثار اسلام را در عراق از بين خواهد برد، تمام مساجدتان را از بين خواهد برد.... ملت عراق به پاخيزيد و از اسلام و حيثيت خودتان دفاع كنيد.... شما بايد در مقابل جمعيتي كه برضداسلام است، قيام كرده است بر ضداسلام، بايد دفاع از اسلام كنيد. دفاع از اسلام يك چيز واجبياست... اين حزب بعث اسلام را منافي مي‌دانند با مقاصدي كه دارند.... ملت عراق... بايد قيامكنند... بايد انقلاب كنند، انقلاب كنيد تا اين را از بين ببريد.

مصاحبه نخست‌وزير، آقاي رجايي:... ما به عنوان جهاد موظف هستيم كه وسيله رسيدن حقبه مردم را آماده كنيم. بنابراين چون ما معتقديم كه صدام كافر است و به مردم عراق تسلط بي‌جا دارد و از طريق زور حكومت مي‌كند، به نظر ما تا جايي كه اين سد در راه خدا، در عراق وجود دارد، ما پيشخواهيم رفت. ... عراق متجاوز به نظام جمهوري‌اسلامي است و ما هم مدافع نظام جمهوري‌اسلامي هستيم.

محمد مكري، سفير ايران در شوروي: شوروي در قبال جنگ ايران و عراق مايل است بلافاصلهموضع بي‌طرفانه‌اي را دنبال كند.

مواضع و اقدامات ضدانقلاب

استاندار آذربايجان غربي: افراد مسلح غيرقانوني در شهر مهاباد سنگر‌بندي كرده‌اند و نيروهايمسلح جمهوري‌اسلامي نيز در ارتفاعات و مواضع حساس اطراف مهاباد مستقرشده‌اند.

حزب توده: ما اطمينان داريم كه تجاوز بعثي‌هاي عراقي درهم شكسته خواهد شد. زيرا بهمشاركت وسيع... توده‌هاي مردم و دفاع جانانه آنان از انقلاب‌اسلامي و جمهوري‌اسلامي ايران عميقاً ايمانداريم. .... دولت جمهوري‌اسلامي ايران... بايد براي محكوم كردن رژيم بعثي عراق و دفاع از حقانيتخود، از جنبش كشورهاي غيرمتعهد و سازمانهاي بين‌المللي براي محكوم ساختن تجاوز رژيم بعثياستفاده كند.

مجاهدين خلق ( منافقين ):... در شرايط حساس و خطير كنوني كه بر اين ميهن حاكم است. كليه نيروها بايد متحداً در دفاع از كشور در برابر تجاوز و تهاجم خارجي عمل كنند.

اعلاميه شاپور بختيار: بحران كنوني ( جنگ ايرانت و عراق ) نتيجه مستقيم ماهها هرج و مرج و بلوايياست كه... رهبران ايران برانگيختند.. بي‌اعتنايي به قوانين حاكم بر جامعه بشري، انزواي بين‌الملليايران و از هم‌پاشيدگي ارتش و نيروهاي دفاعي كشور را به دنبال داشت. در نتيجه به اين دوران ناتوانيمفرط منتهي شد كه در تاريخ ايران كم‌نظير است.

شاپور بختيار در مصاحبه تلويزيون فرانسه گفت كه قصد دارد يك دولت ايراني در تبعيد تشكيلدهد و بدين منظور با چند كشور تماسهايي گرفته است، از جمله چند دولت اروپايي كه اخيراً رابطه با خميني را قطع نموده‌اند. هزاران افسر و خلبان ايراني كه پس از سقوط رژيم شاه به عراق گريخته‌اند، در بمباران ايران با نيروي هوايي عراق شركت دارند و رهبري آنها را ژنرال اويسي به عهده دارد.

ژنرال بهرام آريانا، رئيس اسبق ستاد ارتش ايران از ارتش ايران خواست وحدت خود را حفظ كنندومنتظر دستورات بعدي وي براي سرنگون كردن رژيم خميني باشند... براي سرنگوني رژيم ايران، دست به تشكيل ارتش آزاديبخش خواهد زد.

عراق ( اوضاع داخلي، مواضع و.... )

طارق عزيز: عراق تمام تلاش خود را براي تغذيه نفتي كشورهاي غربي انجام مي‌دهد.. ما امكانتضمين نفت مورد نياز فرانسه را در حد طبيعي آن داريم. ما از فرانسه درخواست اسلحه نكرده‌ايم، زيراخود به اندازه كافي اسلحه داريم.

سعدون حمادي: عراق از پيشنهاد ميانجيگري در دو سطح منطقه‌اي و بين‌المللي استقبال مي كند.

وزير دفاع عراق: عراق خواستار باز پس‌گرفتن اراضي مرزي و كنترل شط‌العرب است و تا ايران به خواسته‌هاي بر حق ما پاسخ مثبت ندهد، به جنگ ادامه خواهيم داد.

سفير عراق در اسلام آباد: عراق به تهيه اسلحه از شوروي ادامه خواهد داد.... اين مسأله مربوط به موافقت همكاري و دوستي دو كشور است و شوروي همچنان يك كشور دوست براي عراق باقي خواهد ماند.

وزارت خارجه امريكا: عده زيادي از 700 آمريكايي مقيم عراق از اين كشور فرار مي‌كنند. به دنبال حملات هوايي ايران به جنوب عراق، حدود 5000 روسي از عراق به كويت گريخته‌اند و حدود 3000 پناهنده از مليتهاي مختلف پشت مرز كويت گرد آمده‌اند. در پنجمين روز جنگ، عراق اعلام كرد تمام صادرات نفت خود را قطع كرده است.

تلاشهاي صلح

... در نخستين جلسه شوراي امنيت كه ساعت 3 بامداد امروز ( 5/7/59 به وقت تهران )، تشكيلشد، نمايندگان مكزيك نروژ درخواست كردند كه شوراي امنيت با تصويب قطعنامه‌اي رسماً از ايرانو عراق بخواهد با برقراري آتش‌بس فوري، از راههاي مسالمت‌آميز با يكديگر گفتگو كنند. نمايندهدائمي عراق در سازمان‌ملل تقاضا كرد كه بررسي هر قطعنامه‌اي تا رسيدن وزير خارجه عراق به نيويورك به تعويق افتد. نمايندگان كشورهاي اسلامي كه جهت پيدا كردن راه حلي براي جنگ ايران و عراق در سازمان‌مللتشكيل جلسه داده بودند، تصميم گرفتند هيأت‌هاي حسن‌نيت به دو كشور اعزام نمايند. پيش از ظهر امروز ( 5/7/59 )، ژنرال ضياءالحق، رهبر نظامي كشور پاكستان براي ميانجيگريميان جمهوري‌اسلامي ايران و عراق وارد تهران شد تا مذاكراتي با مسئولين ايران پيرامون جنگ ايران و عراق به عمل آورد.

رئيس‌جمهوري ايران ( بني‌صدر ): رؤساي دول اسلامي براي مذاكره به ايران مي‌آيند و ماگفته‌ايم كه براي ميانجيگري و آشتي، آمادگي نداريم. براي اين كه بين حق و باطل آشتي معني ندارد.ما بر حق هستيم و آنها باطل. به دليل اين كه آنها به ما حمله كردند. پس فقط مي‌شود جانب حق را گرفت. هر كس مي‌خواهد بيايد جانب حق را بگيرد، ما با كمال ميل مي‌پذيريم.

نخست‌وزير ايران ( آقاي رجايي ): ما ميانجيگري را نخواهيم پذيرفت. اين جنگ با كشورنيست. جنگ عقيده با عقيده است. ما به هيچ‌وجه بحث سياسي و مذاكره و حسن‌نيت را به معنايكسي كه بخواهد ما را تشويق به مذاكره كند، نمي‌پذيريم.

بني‌صدر، رئيس جمهور ايران به نمايندگان كشورهاي اسلامي: تنها در صورت برآورده شدندو شرط، پايان گرفتن تهاجمات عراق و عدم حمايت بغداد از شورشيان جدايي‌طلب غرب ايران، ملاقات با نمايندگان عراق امكان‌پذير خواهد بود.

مقامات رسمي در هاوانا: عراق پيشنهاد كوبا را براي ميانجيگري پذيرفته است. وزير خارجه كوباپس از ديدار با صدام، امروز براي تبادل‌نظر با رهبران ايران عازم تهران شده است.

عراق: در نامه‌اي خطاب به رئيس‌شوراي امنيت سازمان‌ملل، آمادگي خود را براي تشريح تدابيردفاعي خود در مقابل ايران، در شوراي امنيت اعلام كرده است.

مواضع و اقدامات كشورها

كارتر: احتمالاً موضوع احتياجات ايران به لوازم يدكي نظامي در مذاكره آزادي گروگانهاآمريكايي گنجانده خواهد شد... آمريكا در جنگ ايران و عراق دخالتي نداشته و نخواهد داشت.

رونالد ريگان، كانديداي رياست جمهوري آمريكا: آنچه اكنون در ايران و عراق رخ داده، نتايجسياستهاي دولت كارتر ظرف سه يا شش ماه گذشته است. عدم قاطعيت سياست خارجي و ضعف توانايي نيروي دفاعي آمريكا قابل سرزنش است. اوضاع بسيار خطرناك است و بدبختانه مي‌تواند تأميننفت جهان غرب را در معرض تهديد قرار دهد.

پنتاگون: آمريكا نيروهاي نظامي خود را در خليج‌فارس گسترش مي‌دهد. از جمله ناوهاي حامل20600 تفنگدار دريايي آمريكا كه اكنون در منطقه مستقر شده‌اند.

روزنامه نيويورك تايمز اطلاع داد كه تصميمي مبني بر تهيه سپاه دويست‌هزار نفري و.يكصد هزارسرباز ذخيره براي عمليات فوق‌العاده در منطقه، اتخاذ گرديده است و جزيره ديه گوگارسيا، پايگاهنظامي آمريكا تقويت مي‌شود.

روزنامه ديلي تلگراف: از آغاز نبرد ايران و عراق، ماهواره‌هاي آمريكا تصاوير منطقه نبرد راساعت به ساعت به زمين منعكس كرده‌اند و ايستگاههاي رديابي كليه مكالمات ايران و عراق را ثبت و ضبط كرده‌اند.

گروميكو در سي‌و پنجمين اجلاسيه مجمع عمومي سازمان‌ملل گفت كه بر ايران فشارهاي آشكاريوارد مي‌شود. مگر عمليات جنگي ايالات متحده در اوايل سال جاري را چيزي جز زورگويي علنيمي‌توان به شمار آورد؟ روسيه نقش حساسي را بين ايران و عراق ايفاء مي‌كند. مسكو از يك سو طبق پيمان‌دوستي 15 ساله( 1972 ) روسيه و عراق، سلاح اين كشور را تامين مي‌كند و از سوي ديگر خواهان حفظ روابط دوستانهبا ايران است.

نخست وزير فرانسه: فروش سلاحها در چارچوب همكاري موجود ميان فرانسه و عراق صورتمي‌گيردو عراق براي به دست آوردن سرزمينهايش، طبق معاهده سال 1975 كه ايران آن را تصرف كردهاست، مي‌جنگد.

پاپ ژان پل دوم: خاورميانه كه قبلاً در اثر اختلافات تاريخي از هم گسسته شده، با يك چنيندرگيري مي‌تواند عواقب ناخوشايندي در برداشته باشد. دولتها و ملتها بايد با خردمندي هرچه زودترراهي براي قطع دشمني يافته، راه گفتگو را باز كنند.

هند نخست‌وزير يوگسلاوي و اينديرا گاندي، نخست‌وزير هند، طي بيانيه‌اي خواستار آتش‌بس در جنگ ايران و عراق شدند.

انور سادات: اين دوطرف ( ايران و عراق ) احساس مسئوليت نمي‌كنند و احتمال هست نبرد گسترش يابد و اتحاد شوروي تنها كسي است كه از جنگ استفاده مي‌كند.

انور سادات: جنگ عراق با ايران يك موقعيتت عالي براي سرنگوني آيت‌الله خميني است. اينسرنگوني مي‌تواند با يك كودتاي نظامي انجام شود و تمام كشورهاي صاحب نفت حوزه خليج‌فارس، از اين كودتا استقبال خواهند كرد. در حالي كه كويت كنفرانسي را براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق پيشنهاد كرده است، كشورهايعرب يكي پس از ديگري حمايت خود را از عراق اعلام مي‌كنند. سوريه امروز به درخواست عراق در موردگشايش مجدد خط لوله نفتي كه از خاك سوريه به مديترانهمي‌رسد، جواب مثبت داد: اين خط از سال 1976 بي‌مصرف باقي مانده بود. نخست‌وزير اسرائيل: دولت اسرائيل آماده است تا در ارتباط با جنگ عراق و ايران اجازه ساختمانپايگاههايي را در خاك فلسطين اشغال شده به دولت آمريكا بدهد.

مسائل خليج‌فارس و اقتصاد بين‌الملل

نخست وزير عراق: عراق به آزادي كشتيراني در خليج، شط‌العرب و تنگه هرمز احترام مي‌گذاردو كليه امكاناتش را براي حفظ آزادي كشتيراني به كار خواهد گرفت... رهبران ايران آزادي كشتيراني را در منطقه كه 40 درصد از بازرگاني نفتي جهان از آن عبور مي‌كند، تهديد مي‌كنند.

عراق تهديد كرد اگر ايران سعي كند راه بين‌المللي كشتيراني تنگه هرمز را ببندد، در خليج‌فارس عليهايران دست به جنگ شديدي خواهد زد.

كارتر از ساير كشورها خواست در برخوردهاي ايران و عراق مداخله نكنند و تاكيد كرد تنگه هرمزبايد به روي كشتيها باز بماند... تنگه هرمز راه حياتي عبور نفت است كه خليج‌فارس را به آبهاي آزاد دردرياي سرخ وصل مي‌كند. اگر كشورهاي توليد‌كننده نفت نتوانند كشتيهاي حامل نفت خود را از تنگههرمز عبور دهند، اقتصاد جهاني به زحمت خواهد افتاد.

كارتر: وجود تنگه هرمز در خليج‌فارس كه قسمت اعظم نفت منطقه از اين گذرگاه آبي به غربارسال مي‌شود، ضروري است و در زمان جنگ بايد كشتيها از آن صورت مي‌گيرد.

ماسكي، وزير خارجه آمريكا: در صورت شكست تلاشهاي سازمان‌ملل براي برقراري آتش‌بس، امريكا و متحدانش سرگرم بررسي طرحهاي احتمالي براي بازنگاه داشتن تنگه هرمز هستند.

كارتر تشكيل اجلاسي را با شركت قدرتهاي مهم صنعتي جهان براي تضمين كشتيراني در تنگه هرمز پيشنهاد كرده است. كشورهاي صنعتي نگران گسترش جنگ به منطقه و قطع صدور نفت به غرب هستند.

سخنگوي وزارت انرژي امريكا: در صورتي كه تنگه هرمز بسته بماند، بر يك چهارم نفتوارداتي آمريكا تاثير خواهد گذاشت.

پنج ناو نيروي دريايي امريكا هم‌اكنون در خليج‌فارس هستند و 59 ناو ديگر به سواحل خليج‌فارس نزديك مي‌شوند.

اشميت، صدراعظم آلمان فدرال: كشورهاي غربي قصد ندارند براي حفاظت از تنگة هرمزناوگان دريايي بفرستند. روز گذشته به يك ناوشكن مجهز به موشكهاي هدايت‌شونده و يك تانكر نفت‌كش كه به طرف آبهاي هنگ‌كنگ حركت مي‌كرد، دستور داده شد رهسپار خليج‌فارس شوند. شركت هاي اروپايي و كميته دريافت حق جنگي شركت لويدز توصيه كردند نرخ بيمه براي كشتيراني به ايران و عراق 300 درصد افزايش يابد. نيمي از نفت كشورهاي غيركمونيست از تنگه هرمز تامينمي‌شود و اكنون به علت جنگ ايران و عراق، ارسال نفت به حال تعليق درآمده است.

راكفلر، رئيس بانك چيس مانهاتان: توقف صادرات نفت ايران و عراق اگر چند ماه ادامه يابد، اقتصاد جهان آسيب‌شديد خواهد ديد.

تحليلها و تفسيرها

راديو لندن: طبق گزارش منابع اطلاعاتي غربي كه جنگ را از طريق ماهواره و به وسيله ارتباطات راديو زير نظر داشته‌اند، عراقيها از ارتش خود به تعداد تقريبي 200 هزار نفر، 40 هزار نفر را به جنگاعزام داشته‌اند. گفته مي‌شود نيروهاي ايراني شركت‌كننده در جنگ 25 هزار نفرند. هنوز جنگ به نبردزميني محدود بوده و درگيري در امتداد مرز متمركز گرديده است.

خبرگزاري آسوشيدپرس: ديلي تلگراف نوشت عراق در جنگ اعلام نشده‌اش عليه ايران از 13لشكر خود، فقط 3 تا 4 لشكر را وارد كارزار كرده، و اين در حالي است كه از نيروهاي نظامي ايران فقطدو لشكر شركت دارند.

راديو امريكا: نيروهاي عراقي براي به كنترل كامل درآوردن خرمشهر مي‌جنگيند و نيروهاي ايرانينيز به شدت مقاومت مي‌كنند. شوراي امنيت كميسيوني متشكل از سه كشور را مامور ميانجيگري كرده است. بني‌صدر اعلام كرد كه ايران حاضر به پذيرش ميانجي نيست، در عوض بغداد آمادگي خود را براي آشتي اعلام كرده است.

راديو امريكا: ريگان، نامزد انتخاباتي حزب جمهوريخواه: تزلزل و ضعف نيروهاي نظامي آمريكاخلأ قدرتي در منطقه حساس خاورميانه به وجود آورده كه جنگ ايران و عراق يكي از پيامدهاي آناست.

راديو مسكو: امريكا در پي آن است تا نظر متحدان خود از جمله انگلستان را مورد استقبال نيرويدريايي در منطقه خليج‌فارس جلب كند. هم‌اكنون 29 ناو جنگي ايالات متحده به سواحل خليج‌فارسنزديك مي‌شوند و واحدهاي نظامي «سپاه واكنش سريع» به حال آماده باش درآمده‌اند. مقامهاي رسميامريكا در گفتار خواستار حفظ بي‌طرفي دقيق هستند، ولي در عمل مي‌كوشند از اين حوادث به نفع خوداستفاده كنند. دوستان واقعي ايران و عراق از آنها دعوت مي‌كنند تا اختلافات را از راههاي مسالمتآميز حل و فصل كنند.

راديو باكو: امپرياليستهاي امريكا كه دشمنان قسم خورده خلقهاي ايران و عراق هستند، قصد دارنداز اين درگيريها به عنوان بهانه‌اي جهت مداخله در امور منطقه و اجراي هدفهاي نو استعماري خود از جمله خفه ساختن انقلاب ايران استفاده كنند. نيروهاي ترقي‌خواه جهان خواستار حل مسالمت‌آميزاختلافات ايران و عراق و خواستار پايان مداخله ايران در خليج‌فارس هستند.

خبرگزاري تاس: روزنامه ديلي نيوز مي‌نويسد: امريكا تحت لواي تضمين عرضه نفت مي‌خواهددر جنگ ايران و عراق دخالت نظامي كند. مقامات پنتاگون معتقدند وجود دو ناو هواپيما بر« نيروهايواكنش سريع » امكان تحقيق اين هدف را ساده خواهد كرد.

راديو لندن: نشريه تايمز مي‌نويسد: كارتر پيشنهاد تشكيل يك نيروي دريايي بين‌الملل متشكل از ناوهاي بريتانيا، فرانسه، ايتاليا، امريكا و آلمان‌غربي را براي جلوگيري از بسته ‌شدن تنگه هرمز دادهاست. اين پيشنهاد ممكن است در كشورهاي خليج‌فارس واكنشهاي متفاوتي ايجاد كند. بهتر است ايننيروي دريايي از كشورهاي قطر، كويت، عمان و امارات عربي تشكيل شود و قدرتهاي غرب از آنحمايت كنند و تجهيزات در اختيارشان قرار دهند، زيرا چنين نيرويي حساسيت شوروي را برنخواهدانگيخت.

راديو لندن اگر 6 روز پيش، صدام فكر مي‌كرد كه فرصت مناسبي براي تحقير ايران پيدا كرده و مي‌تواند موضع خود را در عراق تحكيم بخشد و مرد قدرتمند جهان عرب شود، امروز بايد در اين طرز فكر تجديدنظر كند. هدف عراق از حمله به ايران بي‌اعتبار كردن رژيم آيت‌الله خميني بوده است، ولي به نظرمي‌رسد كه هدف مزبور با شكست مواجه شده و برعكس موجبات اتحاد مردم ايران را فراهم ساختهاست.

راديو كلن ـ انزواي ايران در صحنه جهاني و پشتيباني اعراب از صدام باعث شده تبليغات جنگي به سود عراقگسترش يابد. البته ابراز همبستگي اعراب نسبت به عراق به دليل علاقه‌مندي به رژيم عراق نيست، بلكهترس از انقلاب ايران است كه آنان را به حمايت از عراق واداشته است. ـ حكومت بعثي عراق سالها از تفوق سياسي و نظامي و نقش رهبري ايران در منطقه خليج‌فارس دليپركينه داشت. امروز، صدام خود را در موقعيتي مي‌بيند كه مي‌تواند ايران تضعيف شده است از تب انقلابرا به زانو درآورد و سيادت روابط خود را در منطقه اعمال نمايد. ايران پس از انقلاب سياست عجيبانزواي مطلق را برگزيده كه با توجه به جهان امروز و روابط بين‌الملل و وابستگي كشورهاي جهان سوم، اتخاذ چنين سياستي براي يك كشور مهلك است. در حالي كه عراق با سياست خارجي محاسبه شده، حمايت جهان عرب و كشورهاي توليد‌كننده اسلحه و مهمات را به خود جلب كرده است و مي‌تواندسرنوشت جنگ را به ضرر ايران تعيين كند.

روزنامه فرانسوي دوروز: پيشنهاد كارتر در مورد تشكيل كنفرانس شش كشور براي حفظ امنيتتنگة هرمز با اعلاميه مشترك آمريكا و شوروي مبني بر بي‌طرفي كامل مباينت دارد و اين فكر را قوتمي‌بخشد كه شوروي و آمريكا به رقابت برخاسته‌اند تا هريك به نفع خويش اقدام نمايند.

خبرگزاري چين‌نو: شوروي از اختلافات ايران و عراق مي‌تواند بهره‌برداري كند، براي همينغرب بايد عمليات مسكو را زير نظر بگيرد. مسكو مي‌تواند با استناد به قرارداد 1921 ايران و شوروي، آن كشور را اشغال كند. اگر مسكو بتواند نقش ميانجي را ايفاء كند، نفوذ سياسي تازه‌اي در منطقه به دست خواهد آورد.

روزنامه مردم، ارگان حزب كمونيست چين: جنگ ايران و عراق بهانه‌اي به دست شوروي مي‌دهد تا نيروهاي خود را به خليج‌فارس اعزام دارد.

تلويزيون آلمان: ژيسكار‌دستن، رئيس جمهوري فرانسه قصد دارد نقش ميانجي را ميان ايران و عراق به عهده گيرد، ولي چون روابط نزديكي با عراق دارد، تصور نمي‌رود كاملاً بي‌طر‌ف بماند.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/05