1361.07.05: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1361 |نام = 1361.07.05 |نام دیگر= پنج مهر |روز=5 مهر 1361 |تاریخ شمسی= 1361.07.05 |تاریخ میلادی=27 سپتامبر 1982 |تاریخ قمری= 9 ذی‌الحجه 1402 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.07.05</div> <div class="bootstrap-btn">13...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۴: سطر ۲۴:


<div style="text-align:justify">
<div style="text-align:justify">
==  گزارش- 561==
امروز مناطق مسکونی شهر آبادان و محورهای مختلف منطقۀ عملیاتی سومار زیر آتش سنگین توپخانه‌های ارتش عراق بود. توپخانه‌های ارتش عراق امروز شهر آبادان را گلوله‌باران کرد. براثر این اقدام 4 نفر غیرنظامی شهید شدند و یک ترانس برق نیز طعمۀ حریق شد.<ref>سند شماره 17100 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره 614، قرارگاه عملیاتی کربلا (رکن 2)، 6/7/1361، ص 2.</ref>
توپخانۀ ارتش عراق منطقۀ سومار را نیز به‌شدت زیر آتش خود قرار داد. در نتیجۀ این آتشباری، یک تن از نیروهای خودی شهید و دو تن مجروح شدند و یک خودروی نیروهای خودی نیز منهدم شد.<ref>سند شماره 67264 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 7 (باختران)، به فرماندهی مرکز، 5/7/1361.</ref>
==  گزارش- 562==
امروز به دنبال درخواست سرهنگ صیاد شیرازی از آقای هاشمی رفسنجانی مبنی‌بر واگذاری توپ ضدهوایی اورلیکن به نیروی زمینی ارتش، آقای هاشمی در تماسی تلفنی با آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع در این باره گفت‌وگو کرد. آقای هاشمی دربارة این موضوع در خاطرات خود می‌نویسد: «با [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای تلفنی صحبت کردم که شورای عالی دفاع به نیروی هوایی دستور دهد که یک آتشبار اورلیکن (توپ ضدهوایی) برای دفاع درجبهه‌ها به نیروی زمینی بدهند. اخیراً عراق با هواپیما نیروهای ما را در غرب بمباران کرده که شش نفر شهید شده‌اند.»
هاشمی رفسنجانی در ادامة خاطرات خود می‌نویسد: «آقای صیاد شیرازی از جبهه تلفن کرد و تعجیل در تحویل اورلیکن‌ها را درخواست کرد و خبر از حمله‌ای قریب‌الوقوع داد.»<ref>پس از بحران، کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی ـ 1361، به اهتمام فاطمه هاشمی، دفتر نشر معارف انقلاب، تهران: چاپ سوم 1386، ص 188.</ref>
==  گزارش- 563==
درگیری میان نیروهای ضدانقلاب و نیروهای مسلح در شمال غرب کشور همچنان ادامه دارد. عناصر حزب دمکرات امروز، 3 تن از اعضای کمیتۀ توزیع تراکتور در شهرستان سلماس را که برای تحقیق در واگذاری تراکتور به روستاییان در روستای "شیداز سلمان" مشغول فعالیت بودند، گروگان گرفتند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 194، 8/7/1361، ص 6، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1361.</ref>
در محور بانه ـ سقز نیز عده‌ای از عوامل مسلح غیرقانونی با بستن جاده و متوقف کردن خودروها، 4 تن از بانوان رهگذر را گروگان گرفتند که پس از ساعاتی 3 تن از آنان را آزاد کردند و یک تن از آنان در گروگان مهاجمان باقی ماند.<ref>سند شماره341354 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان، به استاندار محترم استان کردستان، 25/7/1361.</ref>
در عملیات مشترک سپاه و ارتش در منطقۀ مهاباد، 15 کیلومتر دیگر از جادۀ مهاباد ـ پسوه پاک‌سازی شد و گردنۀ حساس این محور و ارتفاعات مهم میدان و روستای خلیفه به تصرف نیروهای خودی درآمد. در این عملیات 30 تن از عوامل مسلح غیرقانونی کشته شدند و مقداری سلاح و مهمات به غنیمت گرفته شد. از نیروهای خودی نیز 2 تن شهید و 3 تن مجروح شدند.<ref>سند شماره 67301 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) واحد طرح و برنامه عملیات به دفتر فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ستاد مرکزی، 5/7/1361؛ وـ سند شماره 67281 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 5، به ستاد مرکزی، مرکز فرماندهی، 6/7/1361.</ref>
در عملیات دیگری در روستای "هورازه" در شمال غربی بوکان، دو تن از عوامل گروه‌های مسلح غیرقانونی دستگیر شدند. از آنها یک قبضه اسلحه و مقادیری مهمات به دست آمد. همچنین در درگیری نیروهای ضدانقلاب با نیروهای مستقر در پایگاه‌ گازرخانی در جنوب شرقی پاوه یک تن از برادران مستقر در آن پایگاه به شهادت رسید.<ref>سند شماره 54309 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه مرکزی حمزه سیدالشهدا(ع) به ستاد مرکزی طرح و برنامه، 15/7/1361.</ref>
==  گزارش- 564==
اقدامات تروریستی سازمان مجاهدین خلق در ایران همچنان ادامه دارد. منابع خبری معتقدند، هرچند از شدت و تأثیر این اقدامات کاسته شده است، اما نمی‌توان آنها را پایان‌یافته پنداشت.
عناصر سازمان مجاهدین خلق امروز، با پرتاب یک نارنجک به سمت پاسداری که در خیابان سروش مقابل دانشگاه پلیس در حال گشت‌زنی بود، وی را مجروح کردند و خود از محل گریختند.<ref>سند شماره 93848 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: "مرکزی خبری"، نشریه شماره 112، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه 10، 10/7/1361، ص 1.</ref>
در همدان نیز عناصر مسلح سازمان مجاهدین خلق با شلیک چند گلوله به یک کتاب‌فروشی صاحب مغازۀ کتاب‌فروشی و یک بسیجی را که در حال کتاب خریدن بود، به شهادت رساندند.<ref>سند شماره 67294 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 7، به فرماندهی ستاد مرکزی سپاه، 7/7/1361.</ref>
در اهواز نیز افراد سازمان مجاهدین خلق در هفتۀ جنگ با تیراندازی به یک پاسدار و دو تن از نیروهای بسیج که مشغول نگهبانی در مقابل یکی از پایگاه‌های بسیج اهواز بودند، آنها را مجروح کردند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 192، 6/7/1361، ص 5، اهواز ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 5/7/1361.</ref>
بنابه اعلام روابط عمومی ستاد مرکزی کمیتۀ انقلاب اسلامی در دو روز گذشته، 8 تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق دستگیر شده‌اند که 3 تن از اعضای رده بالای این سازمان نیز از جملۀ دستگیرشدگان هستند.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 195، 9/7/1361، صص 4 و 5، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1361.</ref>
مجلۀ تایم در یک مقاله‌ای جانب‌دارانه از اقدامات تروریستی سازمان مجاهدین خلق، با استناد به برخی ادعاهای این سازمان می‌نویسد: «درحالی‌که روحیۀ نیروهای ایرانی تضعیف شده، نارضایتی از رژیم ایران و همچنین مخالفت‌های خشونت‌بار افزایش یافته است. ماه گذشته رجوی (که در پاریس مستقر است) به هواداران خود دستور داد که دستگاه امنیتی ایران را مورد حمله قرار دهند. از آن زمان تا کنون بیش از 300 نفر از پاسداران انقلاب و مقامات دولت در این حملات کشته شده‌‌اند. دو هفته پیش چریک‌ها در یک حملۀ محّیرالعقول مقّر تعلیماتی پاسداران را در شهر سردشت واقع در استان کردستان به محاصره درآورده و با نارنجک‌اندازهای مجهز، به آنان حمله کردند. بیش از 30 پاسدار در این حمله کشته شدند.»<ref>اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، "بررسی مطبوعات جهان" نشریه شماره 243، 8/7/1361، صص 11 و 10، مجله تایم، چاپ اروپا، 5/7/1361.</ref>
==  گزارش- 565==
فرمانده پشتیبانی منطقه هوایی‌ شیراز امروز در گفت‌وگویی به مناسبت دومین سالگرد جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، اعلام کرد، حتی در بدترین وضعیت حاضر به دفاع از کشور هستیم و متجاوز را سرکوب خواهیم کرد.
سرهنگ صادق‌پور با اشاره به رشاد‌ت‌های خلبانان منطقه هوایی شیراز در حفاظت از مراکز اقتصادی و شهرهای کشورمان، به ویژه حفاظت از امنیت منطقه خلیج فارس، افزود: خلبانان این پایگاه تاکنون 40 فروند از هواپیماهای دشمن را ساقط کرده و آمادگی رزمی سطح بالا و برتری خود را به اثبات رسانده‌اند. وی در پایان تأکید کرد: حتی اگر یک سرباز ایرانی جان در بدن داشته باشد، هرگونه تجاوز به مهین اسلامی را دفع و متجاوز را سرکوب خواهد کرد.<ref>روزنامه کیهان، 5/7/1361، ص 2.</ref>
==  گزارش- 566==
در ششمین روز از هفتۀ جنگ که روز وحدت نیروهای مسلح و نیایش عمومی نامیده شده، نماز وحدت نیروهای مسلح در ستاد مشترک ارتش برگزار شد. در این مراسم که رئیس ستاد مشترک ارتش، گروهی از سرپرستان دوایر سیاسی و ایدئولوژیک، فرماندهان نظامی، پرسنل متعهد نیروهای سه‌گانه، شهربانی، ژاندارمری، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، واحد بسیج مستضعفین، پاسداران کمیته‌ها، گروهی از جانبازان انقلاب و گروهی از اسرای عراقی شرکت داشتند، یکی از اسیران عراقی قطعنامه‌ای را از طرف سایر اسیران قرائت کرد. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی: «اسرای عراقی در این قطعنامه ضمن اعلام آمادگی خود برای حضور در جبهه‌های جنگ و کمک در امر بازسازی مناطق ویران‌شده جنگی، از رزمندگان اسلام خواستند برای آزادی ملت مسلمان عراق از شر رژیم صدام هرچه سریع‌تر وارد خاک عراق شوند. اسرای عراقی در این قطعنامه همچنین حملة وحشیانه مزدوران عربستان به حجاج ایرانی را محکوم کردند.» پس از قرائت قطعنامه اسیران عراقی حجت‌الاسلام فاکر نماینده امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سخنانی گفت: «نیروهای مسلح ما با شعار الله اکبر و تحت رهبری خردمندانه امام امت بپا خاسته‌اند تا سد ستم را بشکنند. ما اگر می‌خواهیم که انسان باشیم و اجازه غارت انسان‌ها را به کسی ندهیم و اگر مصمم هستیم که اسارت و ستم را نپذیریم، باید با وحدت کامل بمانیم و مقاومت کنیم.» وی افزود: «هر مسئله‌ای که وحدت ما را به‌هم بزند، ضد اسلام و ضد قرآن است. راه انبیا و اولیا راه وحدت و ایثار و گذشت برای خداست و ما اگر دست به دست یکدیگر داده و با صف واحد در برابر دشمن بمانیم، هیچ قدرتی نخواهد توانست به ما ضربه‌ای وارد کند. پس از سخنان حجت‌الاسلام فاکر، نماز وحدت به امامت حجت‌الاسلام سرافراز یکی از مسئولین دایره سیاسی ـ ایدئولوژیک ارتش برگزار شد.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی،7/7/1361، ص 9.</ref>
==  گزارش- 567==
نرخ کرایۀ نفت‌کش‌های حامل نفت از جزیرۀ خارک کاهش یافت. خبرگزاری کویت در گزارشی از لندن اعلام کرد: نرخ کرایۀ نفت‌کش‌های مشغول بارگیری در ترمینال نفتی جزیرۀ خارک ـ که به بی‌سابقه‌ترین حد خود رسیده بود ـ امروز بی‌اعتنا به تهدیدات عراق مبنی‌بر حمله به نفت‌کش‌ها، رو به کاهش گذاشت. این خبرگزاری دلیل این موضوع را رفع تهدیدهای نظامی درخصوص کشتی‌رانی در جزیرۀ خارک دانست.<ref>مأخذ 10، صص 2 و 3، لندن ـ خبرگزاری کویت، 5/7/1361.</ref>
خبرگزاری فرانسه نیز با اعلام کاهش نرخ بیمۀ نفت‌کش‌ها، اقدام ایران را دراین‌باره عامل اصلی اعلام کرد. به گزارش‌ این خبرگزاری، به دنبال اقدام شرکت سهامی بیمۀ ایران در خصوص اعلام نرخ یک درصد دربارۀ بیمۀ نفت‌کش‌هایی که به جزیرۀ خارک می‌آیند، شرکت‌های بیمۀ انگلیس نیز نرخ بیمۀ جنگی خود را که در اوایل ماه جاری به 5/7 درصد رسیده بود به 3 درصد کاهش دادند.<ref>دفتر سیاسی سپاه، "رویدادها و تحلیل"، نشریه شماره 45، 13/7/1361، ص 30، خبرگزاری فرانسه.</ref>
==  گزارش- 568==
درپی پناهنده شدن کوزیکچین دیپلمات و جاسوس اتحاد جماهیر شوروی در ایران به کشور انگلستان و افشای اخباری دربارة فعالیت‌های جاسوسی وی در ایران و اعلام چندی پیش وزارت خارجه پاکستان به وزارت خارجه ایران مبنی‌بر اینکه از طریق سرویس‌های اطلاعاتی انگلستان به اطلاعات جدیدی دربارة فعالیت‌های کوزیچکین در ایران دست یافته است، با هماهنگی وزارت خارجه پاکستان افرادی از ایران برای کسب اطلاعات بیشتر به این کشور سفر کردند و اخبار خوبی در این زمینه به دست آوردند<ref>مأخذ 3، ص 175.</ref> که این رفت و آمدها همچنان ادامه دارد. آقای هاشمی در خاطرات امروز خود دراین‌باره می‌نویسد:
«عصر مهندس جواد [مادرشاهی] و حبیب که برای گرفتن اطلاعات از فردی مطلع به پاکستان رفته بودند، آمدند و مطالب جالب و مفیدی که از او گرفته‌اند ـ دربارة عملکرد کا.گ.ب و حزب توده و سیاست آیندة شوروی در ایران ـ گزارش دادند.»<ref>همان ص 188.</ref>
==  گزارش- 569==
رادیو بی.بی.سی در تفسیری به بررسی دلایل افزایش ارسال سلاح از شوروی به سوریه و عراق پرداخت و به تغییر سیاست ابرقدرت شرق دربارۀ جنگ ایران و عراق تأکید کرد. مفسر این رادیو در مقدمه تفسیر خود می نویسد: «طی چند هفتۀ گذشته به شهرت سیاسی و نظامی شوروی در خاورمیانه لطمه فراوان وارد آمده است. در مقام مقایسه، لطمه سیاسی شوروی را باید تا حدودی فرعی تلقی کرد، زیرا انتقاد تقریباً تمام کشورهای عربی از امریکا در جریان حمله اسرائیل به خاک لبنان تلویحاً منجر به نوعی امتیاز سیاسی برای شوروی شد، اما تا آنجا که به موضوع شهرت نظامی شوروی مربوط می‌شود نارسایی‌های تجهیزات نظامی آن به مراتب محسوس‌تر بوده است از سویی عراق با تکیه بر تسلیحات ساخت شوروی در جریان جنگ دو ساله خود با ایران کار چندانی از پیش نبرد، و از سوی دیگر موشک‌ها و تانک‌های شوروی که در اختیار نیروهای سوری مستقر در دره بقاع بود، به سادگی مقهور تجهیزات نظامی اسرائیل گردید.» مفسر این رادیو در ادامه می‌نویسد: «نتیجه حاصل آنکه هر دو ابرقدرت فاقد وجهه و اعتبارند. امریکا به این دلیل که اقدام مؤثر در جلوگیری از جاه‌طلبی‌های اسرائیل نکرده است و شوروی به این خاطر که متحد کارایی به شمار نمی‌آید. از نظر شوروی چنین وضعی سخت ناگوار است و از این رو علی‌رغم فشاری که جنگ افغانستان بر منابع این کشور وارد می‌سازد، ظاهراً تصمیم گرفته است با ارسال سلاح‌های پیشرفته بیشتر به سوریه و عراق اعاده اعتبار برای وسایل نظامی خود در خاورمیانه بنماید. طبق گزارشات منابع اطلاعاتی امریکا، شوروی نه تنها به جبران سلاح‌های از دست رفته اقدام می‌کند بلکه کیفیت سلاح‌های ارسالی به سوریه و عراق را نیز بهبود بخشیده است. پرزیدنت صدام حسین رئیس‌جمهور عراق در صحبت با خبرنگاران غربی تأیید کرده است شوروی خط مستقیم سلاح‌های پیشرفته به عراق را از سر گرفته است. ... پرزیدنت صدام حسین به خبرنگاران گفته است که از لحاظ میزان پشتیبانی نظامی هیچ مشکلی ندارد و شوروی اکنون تعهد کرده است که قراردادهایی را که دو سال قبل یعنی پیش از جنگ ایران و عراق با عراق منعقد ساخته به مورد اجرا گذارد. هنگام شروع جنگ ایران و عراق شوروی در موقعیت دشواری قرار گرفت، چون از یک سو قرارداد دوستی و همکاری با عراق منعقد ساخته بود و از سویی نمی‌خواست رژیمی را که تحت رهبری آیت‌الله خمینی در ایران روی کارآمده بود از خود برنجاند. از این رو مدت‌ها اسلحه روسی به طور غیرمستقیم و از طریق سایر کشورها حمل می‌گردید تا شوروی بتواند موقعیت بی‌طرف سیاسی خود را در جنگ ایران و عراق حفظ کند، اما پیداست که در تابستان امسال تغییراتی در محاسبات شوروی به وجود آمده است. شاید شوروی به این نتیجه رسیده که نمی‌تواند نفوذی در تیم آیت‌الله خمینی داشته باشد و چون احساس می‌کند که موقعیت مناسبی هم در جهان عرب ندارد، پس صلاح را در آن دیده که حمل مستقیم سلاح‌های پیشرفته را به عراق از سر گیرد. هواپیمای بسیار پیشرفته میگ-25 جزء محصولات جدید شوروی است. این هواپیما اخیراً در عملیات هوایی سوریه نیز دیده شده و نیروهای پیمان ورشو در اروپا هم آن را به کار گرفته‌اند. میگ-25 هواپیمایی است که پیمان ناتو آن را سخت با ارزش می‌پندارد. به علاوه، چنین پیداست که اتحاد شوروی تانک‌هایی از نوع تی ـ 72 و موشک‌های زمین به هوا موسوم به سام 8 که کیفیت بهتری یافته است، در اختیار عراق قرار داد. از این موشک‌ها در سوریه نیز دیده شده است. سؤالی که اکنون مطرح می‌شود، آن است که آیا افزایش ارسال تجهیزات جنگی که بی‌شک هدف آن اعاده وجهه شوروی به عنوان دوست اعراب است ـ که مختصر خدشه‌ای به آن وارد شده بود ـ مؤثر واقع می‌شود؟ شکی نیست که دولت پرزیدنت ریگان در امریکا چنین می‌پندارد که شوروی معتقد است در این برهه از زمان می‌بایست به یاران و یاران بالقوه خود نشان دهد که هنوز هم می‌تواند به طور سریع و مؤثر اقدام کند. وی چنان که شوروی تصور می‌کند که در حال حاضر قادر به نفوذ قوی و مستقیم در سیاست سوریه و عراق است، دچار اشتباه شده است. پرزیدنت حافظ اسد درحالی‌که همواره از دریافت سلاح‌های روسی استقبال کرده است، اما از لحاظ سیاسی فاصله خود را با این کشور حفظ نموده است. این نکته در نحوه برخورد سوریه با بحران کنونی نیز دیده می‌شود. پرزیدنت حافظ اسد در کنفرانس سران عرب که اخیراً در فاس مراکش برگزار شد، با سایر رهبران عرب هم‌داستان شد که زمان نمایش یک جبهه متحد فرارسیده و با قطعنامه‌ای موافقت کرد که در آن وجوهی از انعطاف به چشم می‌خورد. ... عراق نیز اکنون چنین می‌پندارد که قادر به تکیه بر حمایت بیشتر کشورهای عرب است. اکنون عراق با رانده شدن نیروهایش به خاک کشور که توسط قوای ایران انجام گرفت، به دفاع از خاک خود یعنی خطه‌ای عربی پرداخته است و در نتیجه می‌تواند به طور جدی و با توسل به احساسات، درخواست دفاع از خاک اعراب را بنماید. در این میان شوروی ممکن است با ارسال سلاح‌های پیشرفته به سوریه و عراق حسن ظن بیشتر اعراب را کسب کند، ولی بعید است که از این طریق در سیاست این دو کشور تغییر عمده‌ای به وجود آورد.»<ref>واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن "رادیو‌های بیگانه"، 6/7/1361، ص 12، رادیو بی.بی.سی، 5/7/1361.</ref>
این رادیو در تفسیر دیگری به بررسی وضعیت کنونی جنگ ایران و عراق می‌پردازد. این رادیو گفت: «درحالی‌که عراق خود را برای یک حمله احتمالی بزرگ به وسیله ایران آماده می‌سازد، صدام حسین رئیس‌جمهوری عراق ظاهراً موضع خود را تغییر داده و دست به جنگ تبلیغاتی سختی زده است. وی خواستار شده است که ایران به عراق غرامت جنگی بپردازد و اظهار داشته است عراق به آسانی از شوروی کمک نظامی دریافت می‌دارد. همچنین به نظر می‌رسد که احتمال دارد با دشمن خونی خود سوریه آشتی کند.» بی.بی.سی با این مقدمه، در ادامه می‌آورد: «درحالی‌که تا کمتر از یک ماه دیگر باران‌های موسمی جبهه جنوبی جنگ را در عراق به دریای گل تبدیل خواهد کرد، مقامات عراقی منتظرند تا حمله بزرگ ایران که مدت‌ها است انتظارش می‌رود، تقریباً به مرحله عمل درآید. روز گذشته پرزیدنت صدام حسین به گروهی از خبرنگاران بریتانیایی که به دعوت دولت عراق از این کشور دیدن می‌کردند، گفت که تاکنون تلاش‌هایی که توسط ممالک میانجی مثل الجزایر جهت خاتمه دادن به جنگ میان ایران و عراق صورت گرفته است بی‌نتیجه بوده است و در حال حاضر عراق سخت سرگرم تدارک و آمادگی نبردی است که طرفین مخاصمه معتقد‌اند سرنوشت‌ساز جنگ کنونی خواهد بود. اما به نظر می‌رسد که جو موجود در بغداد از 3 ماه قبل تا کنون ـ یعنی زمانی که نیروهای ایرانی اولین حمله گسترده خود را در آن سوی مرز عراق به انجام رساندند ـ تفاوت بسیاری کرده است. به‌دنبال این یورش، نیروهای ایرانی پنج مرتبه دیگر تلاش کردند تا خط دفاعی عراق در منطقه شمال شرقی بصره را بشکنند و در همین رابطه مقامات عراق اعتراف کرده‌اند که در جریان این حملات حدود 10 هزار تن از افراد خود را از دست داده‌اند. البته با توجه به اینکه تعداد تلفات ایرانی‌ها در درگیری‌های یاد شده حدود 3 تا 4 برابر تلفات عراقی‌ها تخمین‌زده شده است، بنابراین عراقی‌ها به روشنی آن اعتماد به نفس و توانایی لازم را جهت ایستادگی در مقابل حمله دیگری کسب کرده است. درحالی‌که مقامات دولت ایران همچنان از ورود خبرنگاران خارجی که قصد تهیه اخبار جنگ در خطوط ایران را دارند، جلوگیری می‌کنند، پرزیدنت صدام حسین بار دیگر در جنگ تبلغیاتی علیه ایران ... در جریان بیانات روز گذشته‌اش گفت که عراق هیچ‌گونه جاه‌طلبی مرزی ندارد. وی افزود که اگر مقامات ایرانی به حفظ شهرها و جان مردم علاقمندند، باید باب مذاکره با عراق را بگشایند. رئیس‌جمهور عراق در اظهاراتش خطاب به خبرنگاران بریتانیایی ـ که حدود دو ساعت به طول انجامید ـ تکرار کرد که عراق مایل است که کمیسیون بین‌المللی جهت بررسی و تعیین متجاوز در جنگ کنونی تشکیل گردد، اما صدام حسین خاطر نشان ساخت ایران تنها کشوری که خواهان دریافت غرامت جنگی می‌باشد، نخواهد بود و عراق نیز خواهان آن است که ایران برای خساراتی که به عراق وارد آمده است، غرامت بپردازد. رئیس‌جمهور عراق در ادامه گفت که این تقاضا به عنوان شرطی برای پایان جنگ مطرح نخواهد شد. باید گفت که به نظر می‌رسد لحن مطمئن صدام حسین بر پایه عوامل مختلفی استوار باشد. عراقی‌ها ادعا کرده‌اند که نسبت به آغاز جنگ از تسلیحات و تجهیزات کامل‌تری برخوردارند. روز گذشته پرزیدنت صدام اظهار داشت که در حال حاضر عراق از نقطه نظر میزان دریافت حمایت‌های نظامی از اتحاد شوروی مشکلی ندارد و افزود که مقامات دولت شوروی اکنون متعهدند که به مفاد قراردادهایی که قبل از آغاز جنگ با عراق به امضا رسانده‌اند عمل کنند. شواهدی در دست است که حاکی از آنکه شوروی از چند ماه قبل تا کنون به طور محرمانه تجهیزات و تسلیحاتی که برای عراق جنبه حیاتی دارد، به این کشور ارسال داشته است. این تسلیحات شامل موشک‌های زمین به هوا، بمب‌افکن‌های میگ-25 و تانک‌های تی ـ 72 است. علاوه‌بر این به نظر می‌رسد که به دنبال برگزاری کنفرانس اخیر سران عرب در شهر فاس که در اوایل ماه جاری برگزار شد، پرزیدنت صدام حسین نسبت به برخورداری از حمایت اعراب احساس اطمینان بیشتری می‌کند. ... وی با اشاره به سوریه که تا کنون در جنگ میان ایران و عراق از ایران حمایت می‌کرده است، گفت که عراق نسبت به تلاش‌های دول عرب که جهت بهبود روابط میان دو همسایه صورت گرفته است، واکنش مثبتی نشان داده است. صدام حسین ضمن خودداری از لفاظی‌های معمول خود علیه رژیم رفیق بعثی سوریه، این نکته را مورد تأکید قرار داده که ملک فهد پادشاه عربستان سعودی تصمیم دارد تا ترتیب برگزاری مذاکره میان او و پرزیدنت اسد رئیس‌جمهور سوریه را فراهم کند، اما در این میان اگر رهبران ایران نسبت به تصمیمشان دایر بر ادامه جنگ حتی با وجود خروج متجاوزین عراقی از خاک ایران احساس پشیمانی کنند، نظرشان را به خوبی پنهان کرده‌اند. هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس ایران در بیاناتی که روز جمعه گذشته در تهران اظهار داشت، هشدار داد که اگر عراق شرط ایران را برای خاتمۀ جنگ نپذیرد ایران با توپخانه دورزن شهرهای معظم عراق را زیر آتش خواهد گرفت. همچنین روز گذشته [آیت‌الله] سید علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران به دنبال بازگشت از جبهه غربی جنگ گفت که نیروهای ایرانی نه تنها باقیمانده افراد دشمن را از مناطقی که هنوز تحت اختیار دارد، بیرون خواهند راند، بلکه به گفتۀ او دست متجاوز را برای همیشه قطع خواهند کرد. [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای همچنین گفت که ایران برای برداشتن گام آخر شتابی ندارد، زیرا به تلاش‌هایی که جهت تأمین حقوق حقه ایران صورت می‌گیرد، احترام می‌گذارد. رئیس‌جمهور ایران افزود که با وجود نکات ذکر شده صبر و تحمل ایرانی‌ها در حال لبریز شدن است و کسانی که دشمن ایران را با پول، اسلحه و نیروی انسانی کمک کرده‌اند باید بدانند که ایران برای همیشه منتظر نخواهد شد که آنها با دورویی این کشور را در مرحله بزرخ که در آن نه به صلح دست یافته شده است و نه جنگی در جریان است باقی بگذارند. اگر گزارشات مبنی‌بر یک حمله قریب‌الوقوع از جانب ایرانی‌ها صحت داشته باشد، در آن صورت آن مرحله نه جنگ و نه صلحی که [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای به آن اشاره کرده است، به زودی خاتمه خواهد یافت. اما دستگاه رهبری ایران دست به قمار خطرناک و بزرگی می‌زنند، زیرا اگر در نبردی که در پیش است، پیروز شود در آن صورت این خطر وجود دارد که مراتب خصومت پردوام جهان عرب را علی‌رغم شکاف هایی که در آن وجود دارد، بربیانگیزد و در همین رابطه اگر ایران در حمله عراق جنگ را ببازد، مردم خسته ایران که روحیه خود را به نحوی روزافزون از کف می‌دهند، از مقامات ایران چندان سپاسگزار نخواهد شد.»<ref>همان، ص 15، بی.بی.سی، 5/7/1361.</ref>
==  گزارش- 570==
آیت‎الله سیدکاظم شریعتمداری امروز با ارسال نامه‌ای به رئیس دادگاه انقلاب ارتش، ضمن یادآوری رأی علنی خود به جمهوری اسلامی و اعلام برائت از گروهای مخالف و معاند جمهوری اسلامی، خواستار بخشش داماد خود شد. متن کامل نامۀ آقای شریعتمداری به این شرح است:
«بسمه تعالی، رئیس انقلابی دادگاه انقلاب ارتش، حجت‌الاسلام جناب آقای محمدی ری‌شهری دامَت افاضاتُه، بَعد التَحَّیة والسّلام؛ چنانچه می‌دانید، این‌جانب به جمهوری اسلامی رأی علنی (آری) داده‌ام و رهبریت آیت‌الله العظمی آقای خمینی دامَت بَرَکاتُه را پذیرفته بوده و هستم و این‌جانب با افراد ضدانقلاب و گروه‌های آنها در داخل و خارج هیچ نوع ارتباطی ندارم و رفتار و گفتارهایی که از آنها منتشر می‌شود، تکذیب می‌کنم و خیانت می‌دانم و اشخاصی از قبیل مسعود رجوی، رضا پهلوی، بنی‌صدر، اشرف پهلوی، بختیار، احمد مدنی، اویسی، علی امینی، حسن نزیه، مقدم مراغه‌ای و گروه‌ها و سازمان‌هایی امثال منافقین خلق، کومه‌له، فدائیان خلق، توده‌ای، سلطنت‌طلب‌ها، دمکرات‌ها، جبهۀ ملی و حزب منحلۀ خلق مسلمان را محکوم نموده و خائن می‌دانم و وابسته به شرق و غرب می‌دانم و از جناب‌عالی تقاضا می‌کنم که داماد این‌جانب آقای احمد عباسی را که به نظر من فردی متدین و با ایمان است، چنانچه گول افراد خائن را خورده، مورد عفو قرار دهید. در این خصوص قبلاً از حضرت آیت‌الله العظمی آقای خمینی دامَت برکاتُه برای وی تقاضای عفو و بخشودگی نمودم که امیدوارم مورد قبول واقع شود انشاءالله و این‌جانب نیز در رابطه با قضیۀ قطب‌زاده که مطالبی از سیدمهدی مهدوی گوش کرده بودم و در اطلاع دادن آن به مقامات مربوطه مسامحه نموده‌ام، نادم بوده و از ملت دلیر و مبارز ایران عذر خواسته و از درگاه خداوند متعال طلب عفو و آمرزش می‌نمایم و البته [به] حسن آقا شریعتمداری که در خارج هستند، توصیه خواهم کرد که تحت تأثیر اشخاص وطن‌فروش و دیگر افراد ضدانقلاب واقع نگردد و با آنها هیچ‌گونه ارتباطی نگیرد. سید کاظم شریعتمداری»<ref>روزنامه کیهان، 17/7/1361، ص 2.</ref>
==  گزارش- 571==
به حکم دادگاه انقلاب اسلامی ارتش و تأیید شورای عالی قضایی، سرافراز نیک اقبال یکی از اعضای فعال شرکت‌کننده در کودتای نافرجام نوژه در یاسوج اعدام شد.
روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقۀ 9 (استان‌های فارس و بوشهر) با اعلام این خبر به نقل از دادگاه انقلاب ارتش، جرائم وی را بدین شرح اعلام کرد: بسیج کردن عده‌ای از اهالی منطقه و بردن آنها به تهران و همدان برای آموزش نظامی، پوشیدن لباس نظامی و رهبری تعدادی از اشرار، فعالیت گسترده و مؤثر در کل جریان کودتا و تماس دائم با افراد رده‌ بالای کودتا، گرفتن پول برای جمع‌آوری عوامل کودتا و ارتباط با خوانین و کدخدایان منطقه برای جمع‌آوری این عوامل.<ref>همان، ص 2.</ref>
==  گزارش- 572==
موج نارضایتی در میان مردم عراق روز به روز افزایش می‌یابد. بر اساس گزارش‌های رسیده، در طول دیروز و امروز 67 تن از اهالی شهرهای سلیمانیه، کرکوک، بغداد و بصره عراق ـ که در میان آنان چند دانشجو، محصل و پزشک نیز دیده می‌شود ـ با عبور از مرزهای شرقی عراق به جمهوری اسلامی ایران پناهنده شدند.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 8/7/1361، ص 2.</ref>





نسخهٔ کنونی تا ‏۴ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۴

روزشمار جنگ سال 1361
1361.07.05
نام‌های دیگر پنج مهر
تاریخ شمسی 1361.07.05
تاریخ میلادی 27 سپتامبر 1982
تاریخ قمری 9 ذی‌الحجه 1402





گزارش- 561

امروز مناطق مسکونی شهر آبادان و محورهای مختلف منطقۀ عملیاتی سومار زیر آتش سنگین توپخانه‌های ارتش عراق بود. توپخانه‌های ارتش عراق امروز شهر آبادان را گلوله‌باران کرد. براثر این اقدام 4 نفر غیرنظامی شهید شدند و یک ترانس برق نیز طعمۀ حریق شد.[۱] توپخانۀ ارتش عراق منطقۀ سومار را نیز به‌شدت زیر آتش خود قرار داد. در نتیجۀ این آتشباری، یک تن از نیروهای خودی شهید و دو تن مجروح شدند و یک خودروی نیروهای خودی نیز منهدم شد.[۲]

گزارش- 562

امروز به دنبال درخواست سرهنگ صیاد شیرازی از آقای هاشمی رفسنجانی مبنی‌بر واگذاری توپ ضدهوایی اورلیکن به نیروی زمینی ارتش، آقای هاشمی در تماسی تلفنی با آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع در این باره گفت‌وگو کرد. آقای هاشمی دربارة این موضوع در خاطرات خود می‌نویسد: «با [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای تلفنی صحبت کردم که شورای عالی دفاع به نیروی هوایی دستور دهد که یک آتشبار اورلیکن (توپ ضدهوایی) برای دفاع درجبهه‌ها به نیروی زمینی بدهند. اخیراً عراق با هواپیما نیروهای ما را در غرب بمباران کرده که شش نفر شهید شده‌اند.» هاشمی رفسنجانی در ادامة خاطرات خود می‌نویسد: «آقای صیاد شیرازی از جبهه تلفن کرد و تعجیل در تحویل اورلیکن‌ها را درخواست کرد و خبر از حمله‌ای قریب‌الوقوع داد.»[۳]

گزارش- 563

درگیری میان نیروهای ضدانقلاب و نیروهای مسلح در شمال غرب کشور همچنان ادامه دارد. عناصر حزب دمکرات امروز، 3 تن از اعضای کمیتۀ توزیع تراکتور در شهرستان سلماس را که برای تحقیق در واگذاری تراکتور به روستاییان در روستای "شیداز سلمان" مشغول فعالیت بودند، گروگان گرفتند.[۴] در محور بانه ـ سقز نیز عده‌ای از عوامل مسلح غیرقانونی با بستن جاده و متوقف کردن خودروها، 4 تن از بانوان رهگذر را گروگان گرفتند که پس از ساعاتی 3 تن از آنان را آزاد کردند و یک تن از آنان در گروگان مهاجمان باقی ماند.[۵] در عملیات مشترک سپاه و ارتش در منطقۀ مهاباد، 15 کیلومتر دیگر از جادۀ مهاباد ـ پسوه پاک‌سازی شد و گردنۀ حساس این محور و ارتفاعات مهم میدان و روستای خلیفه به تصرف نیروهای خودی درآمد. در این عملیات 30 تن از عوامل مسلح غیرقانونی کشته شدند و مقداری سلاح و مهمات به غنیمت گرفته شد. از نیروهای خودی نیز 2 تن شهید و 3 تن مجروح شدند.[۶] در عملیات دیگری در روستای "هورازه" در شمال غربی بوکان، دو تن از عوامل گروه‌های مسلح غیرقانونی دستگیر شدند. از آنها یک قبضه اسلحه و مقادیری مهمات به دست آمد. همچنین در درگیری نیروهای ضدانقلاب با نیروهای مستقر در پایگاه‌ گازرخانی در جنوب شرقی پاوه یک تن از برادران مستقر در آن پایگاه به شهادت رسید.[۷]

گزارش- 564

اقدامات تروریستی سازمان مجاهدین خلق در ایران همچنان ادامه دارد. منابع خبری معتقدند، هرچند از شدت و تأثیر این اقدامات کاسته شده است، اما نمی‌توان آنها را پایان‌یافته پنداشت. عناصر سازمان مجاهدین خلق امروز، با پرتاب یک نارنجک به سمت پاسداری که در خیابان سروش مقابل دانشگاه پلیس در حال گشت‌زنی بود، وی را مجروح کردند و خود از محل گریختند.[۸] در همدان نیز عناصر مسلح سازمان مجاهدین خلق با شلیک چند گلوله به یک کتاب‌فروشی صاحب مغازۀ کتاب‌فروشی و یک بسیجی را که در حال کتاب خریدن بود، به شهادت رساندند.[۹] در اهواز نیز افراد سازمان مجاهدین خلق در هفتۀ جنگ با تیراندازی به یک پاسدار و دو تن از نیروهای بسیج که مشغول نگهبانی در مقابل یکی از پایگاه‌های بسیج اهواز بودند، آنها را مجروح کردند.[۱۰] بنابه اعلام روابط عمومی ستاد مرکزی کمیتۀ انقلاب اسلامی در دو روز گذشته، 8 تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق دستگیر شده‌اند که 3 تن از اعضای رده بالای این سازمان نیز از جملۀ دستگیرشدگان هستند.[۱۱] مجلۀ تایم در یک مقاله‌ای جانب‌دارانه از اقدامات تروریستی سازمان مجاهدین خلق، با استناد به برخی ادعاهای این سازمان می‌نویسد: «درحالی‌که روحیۀ نیروهای ایرانی تضعیف شده، نارضایتی از رژیم ایران و همچنین مخالفت‌های خشونت‌بار افزایش یافته است. ماه گذشته رجوی (که در پاریس مستقر است) به هواداران خود دستور داد که دستگاه امنیتی ایران را مورد حمله قرار دهند. از آن زمان تا کنون بیش از 300 نفر از پاسداران انقلاب و مقامات دولت در این حملات کشته شده‌‌اند. دو هفته پیش چریک‌ها در یک حملۀ محّیرالعقول مقّر تعلیماتی پاسداران را در شهر سردشت واقع در استان کردستان به محاصره درآورده و با نارنجک‌اندازهای مجهز، به آنان حمله کردند. بیش از 30 پاسدار در این حمله کشته شدند.»[۱۲]

گزارش- 565

فرمانده پشتیبانی منطقه هوایی‌ شیراز امروز در گفت‌وگویی به مناسبت دومین سالگرد جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، اعلام کرد، حتی در بدترین وضعیت حاضر به دفاع از کشور هستیم و متجاوز را سرکوب خواهیم کرد. سرهنگ صادق‌پور با اشاره به رشاد‌ت‌های خلبانان منطقه هوایی شیراز در حفاظت از مراکز اقتصادی و شهرهای کشورمان، به ویژه حفاظت از امنیت منطقه خلیج فارس، افزود: خلبانان این پایگاه تاکنون 40 فروند از هواپیماهای دشمن را ساقط کرده و آمادگی رزمی سطح بالا و برتری خود را به اثبات رسانده‌اند. وی در پایان تأکید کرد: حتی اگر یک سرباز ایرانی جان در بدن داشته باشد، هرگونه تجاوز به مهین اسلامی را دفع و متجاوز را سرکوب خواهد کرد.[۱۳]

گزارش- 566

در ششمین روز از هفتۀ جنگ که روز وحدت نیروهای مسلح و نیایش عمومی نامیده شده، نماز وحدت نیروهای مسلح در ستاد مشترک ارتش برگزار شد. در این مراسم که رئیس ستاد مشترک ارتش، گروهی از سرپرستان دوایر سیاسی و ایدئولوژیک، فرماندهان نظامی، پرسنل متعهد نیروهای سه‌گانه، شهربانی، ژاندارمری، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، واحد بسیج مستضعفین، پاسداران کمیته‌ها، گروهی از جانبازان انقلاب و گروهی از اسرای عراقی شرکت داشتند، یکی از اسیران عراقی قطعنامه‌ای را از طرف سایر اسیران قرائت کرد. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی: «اسرای عراقی در این قطعنامه ضمن اعلام آمادگی خود برای حضور در جبهه‌های جنگ و کمک در امر بازسازی مناطق ویران‌شده جنگی، از رزمندگان اسلام خواستند برای آزادی ملت مسلمان عراق از شر رژیم صدام هرچه سریع‌تر وارد خاک عراق شوند. اسرای عراقی در این قطعنامه همچنین حملة وحشیانه مزدوران عربستان به حجاج ایرانی را محکوم کردند.» پس از قرائت قطعنامه اسیران عراقی حجت‌الاسلام فاکر نماینده امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سخنانی گفت: «نیروهای مسلح ما با شعار الله اکبر و تحت رهبری خردمندانه امام امت بپا خاسته‌اند تا سد ستم را بشکنند. ما اگر می‌خواهیم که انسان باشیم و اجازه غارت انسان‌ها را به کسی ندهیم و اگر مصمم هستیم که اسارت و ستم را نپذیریم، باید با وحدت کامل بمانیم و مقاومت کنیم.» وی افزود: «هر مسئله‌ای که وحدت ما را به‌هم بزند، ضد اسلام و ضد قرآن است. راه انبیا و اولیا راه وحدت و ایثار و گذشت برای خداست و ما اگر دست به دست یکدیگر داده و با صف واحد در برابر دشمن بمانیم، هیچ قدرتی نخواهد توانست به ما ضربه‌ای وارد کند. پس از سخنان حجت‌الاسلام فاکر، نماز وحدت به امامت حجت‌الاسلام سرافراز یکی از مسئولین دایره سیاسی ـ ایدئولوژیک ارتش برگزار شد.[۱۴]

گزارش- 567

نرخ کرایۀ نفت‌کش‌های حامل نفت از جزیرۀ خارک کاهش یافت. خبرگزاری کویت در گزارشی از لندن اعلام کرد: نرخ کرایۀ نفت‌کش‌های مشغول بارگیری در ترمینال نفتی جزیرۀ خارک ـ که به بی‌سابقه‌ترین حد خود رسیده بود ـ امروز بی‌اعتنا به تهدیدات عراق مبنی‌بر حمله به نفت‌کش‌ها، رو به کاهش گذاشت. این خبرگزاری دلیل این موضوع را رفع تهدیدهای نظامی درخصوص کشتی‌رانی در جزیرۀ خارک دانست.[۱۵] خبرگزاری فرانسه نیز با اعلام کاهش نرخ بیمۀ نفت‌کش‌ها، اقدام ایران را دراین‌باره عامل اصلی اعلام کرد. به گزارش‌ این خبرگزاری، به دنبال اقدام شرکت سهامی بیمۀ ایران در خصوص اعلام نرخ یک درصد دربارۀ بیمۀ نفت‌کش‌هایی که به جزیرۀ خارک می‌آیند، شرکت‌های بیمۀ انگلیس نیز نرخ بیمۀ جنگی خود را که در اوایل ماه جاری به 5/7 درصد رسیده بود به 3 درصد کاهش دادند.[۱۶]

گزارش- 568

درپی پناهنده شدن کوزیکچین دیپلمات و جاسوس اتحاد جماهیر شوروی در ایران به کشور انگلستان و افشای اخباری دربارة فعالیت‌های جاسوسی وی در ایران و اعلام چندی پیش وزارت خارجه پاکستان به وزارت خارجه ایران مبنی‌بر اینکه از طریق سرویس‌های اطلاعاتی انگلستان به اطلاعات جدیدی دربارة فعالیت‌های کوزیچکین در ایران دست یافته است، با هماهنگی وزارت خارجه پاکستان افرادی از ایران برای کسب اطلاعات بیشتر به این کشور سفر کردند و اخبار خوبی در این زمینه به دست آوردند[۱۷] که این رفت و آمدها همچنان ادامه دارد. آقای هاشمی در خاطرات امروز خود دراین‌باره می‌نویسد: «عصر مهندس جواد [مادرشاهی] و حبیب که برای گرفتن اطلاعات از فردی مطلع به پاکستان رفته بودند، آمدند و مطالب جالب و مفیدی که از او گرفته‌اند ـ دربارة عملکرد کا.گ.ب و حزب توده و سیاست آیندة شوروی در ایران ـ گزارش دادند.»[۱۸]

گزارش- 569

رادیو بی.بی.سی در تفسیری به بررسی دلایل افزایش ارسال سلاح از شوروی به سوریه و عراق پرداخت و به تغییر سیاست ابرقدرت شرق دربارۀ جنگ ایران و عراق تأکید کرد. مفسر این رادیو در مقدمه تفسیر خود می نویسد: «طی چند هفتۀ گذشته به شهرت سیاسی و نظامی شوروی در خاورمیانه لطمه فراوان وارد آمده است. در مقام مقایسه، لطمه سیاسی شوروی را باید تا حدودی فرعی تلقی کرد، زیرا انتقاد تقریباً تمام کشورهای عربی از امریکا در جریان حمله اسرائیل به خاک لبنان تلویحاً منجر به نوعی امتیاز سیاسی برای شوروی شد، اما تا آنجا که به موضوع شهرت نظامی شوروی مربوط می‌شود نارسایی‌های تجهیزات نظامی آن به مراتب محسوس‌تر بوده است از سویی عراق با تکیه بر تسلیحات ساخت شوروی در جریان جنگ دو ساله خود با ایران کار چندانی از پیش نبرد، و از سوی دیگر موشک‌ها و تانک‌های شوروی که در اختیار نیروهای سوری مستقر در دره بقاع بود، به سادگی مقهور تجهیزات نظامی اسرائیل گردید.» مفسر این رادیو در ادامه می‌نویسد: «نتیجه حاصل آنکه هر دو ابرقدرت فاقد وجهه و اعتبارند. امریکا به این دلیل که اقدام مؤثر در جلوگیری از جاه‌طلبی‌های اسرائیل نکرده است و شوروی به این خاطر که متحد کارایی به شمار نمی‌آید. از نظر شوروی چنین وضعی سخت ناگوار است و از این رو علی‌رغم فشاری که جنگ افغانستان بر منابع این کشور وارد می‌سازد، ظاهراً تصمیم گرفته است با ارسال سلاح‌های پیشرفته بیشتر به سوریه و عراق اعاده اعتبار برای وسایل نظامی خود در خاورمیانه بنماید. طبق گزارشات منابع اطلاعاتی امریکا، شوروی نه تنها به جبران سلاح‌های از دست رفته اقدام می‌کند بلکه کیفیت سلاح‌های ارسالی به سوریه و عراق را نیز بهبود بخشیده است. پرزیدنت صدام حسین رئیس‌جمهور عراق در صحبت با خبرنگاران غربی تأیید کرده است شوروی خط مستقیم سلاح‌های پیشرفته به عراق را از سر گرفته است. ... پرزیدنت صدام حسین به خبرنگاران گفته است که از لحاظ میزان پشتیبانی نظامی هیچ مشکلی ندارد و شوروی اکنون تعهد کرده است که قراردادهایی را که دو سال قبل یعنی پیش از جنگ ایران و عراق با عراق منعقد ساخته به مورد اجرا گذارد. هنگام شروع جنگ ایران و عراق شوروی در موقعیت دشواری قرار گرفت، چون از یک سو قرارداد دوستی و همکاری با عراق منعقد ساخته بود و از سویی نمی‌خواست رژیمی را که تحت رهبری آیت‌الله خمینی در ایران روی کارآمده بود از خود برنجاند. از این رو مدت‌ها اسلحه روسی به طور غیرمستقیم و از طریق سایر کشورها حمل می‌گردید تا شوروی بتواند موقعیت بی‌طرف سیاسی خود را در جنگ ایران و عراق حفظ کند، اما پیداست که در تابستان امسال تغییراتی در محاسبات شوروی به وجود آمده است. شاید شوروی به این نتیجه رسیده که نمی‌تواند نفوذی در تیم آیت‌الله خمینی داشته باشد و چون احساس می‌کند که موقعیت مناسبی هم در جهان عرب ندارد، پس صلاح را در آن دیده که حمل مستقیم سلاح‌های پیشرفته را به عراق از سر گیرد. هواپیمای بسیار پیشرفته میگ-25 جزء محصولات جدید شوروی است. این هواپیما اخیراً در عملیات هوایی سوریه نیز دیده شده و نیروهای پیمان ورشو در اروپا هم آن را به کار گرفته‌اند. میگ-25 هواپیمایی است که پیمان ناتو آن را سخت با ارزش می‌پندارد. به علاوه، چنین پیداست که اتحاد شوروی تانک‌هایی از نوع تی ـ 72 و موشک‌های زمین به هوا موسوم به سام 8 که کیفیت بهتری یافته است، در اختیار عراق قرار داد. از این موشک‌ها در سوریه نیز دیده شده است. سؤالی که اکنون مطرح می‌شود، آن است که آیا افزایش ارسال تجهیزات جنگی که بی‌شک هدف آن اعاده وجهه شوروی به عنوان دوست اعراب است ـ که مختصر خدشه‌ای به آن وارد شده بود ـ مؤثر واقع می‌شود؟ شکی نیست که دولت پرزیدنت ریگان در امریکا چنین می‌پندارد که شوروی معتقد است در این برهه از زمان می‌بایست به یاران و یاران بالقوه خود نشان دهد که هنوز هم می‌تواند به طور سریع و مؤثر اقدام کند. وی چنان که شوروی تصور می‌کند که در حال حاضر قادر به نفوذ قوی و مستقیم در سیاست سوریه و عراق است، دچار اشتباه شده است. پرزیدنت حافظ اسد درحالی‌که همواره از دریافت سلاح‌های روسی استقبال کرده است، اما از لحاظ سیاسی فاصله خود را با این کشور حفظ نموده است. این نکته در نحوه برخورد سوریه با بحران کنونی نیز دیده می‌شود. پرزیدنت حافظ اسد در کنفرانس سران عرب که اخیراً در فاس مراکش برگزار شد، با سایر رهبران عرب هم‌داستان شد که زمان نمایش یک جبهه متحد فرارسیده و با قطعنامه‌ای موافقت کرد که در آن وجوهی از انعطاف به چشم می‌خورد. ... عراق نیز اکنون چنین می‌پندارد که قادر به تکیه بر حمایت بیشتر کشورهای عرب است. اکنون عراق با رانده شدن نیروهایش به خاک کشور که توسط قوای ایران انجام گرفت، به دفاع از خاک خود یعنی خطه‌ای عربی پرداخته است و در نتیجه می‌تواند به طور جدی و با توسل به احساسات، درخواست دفاع از خاک اعراب را بنماید. در این میان شوروی ممکن است با ارسال سلاح‌های پیشرفته به سوریه و عراق حسن ظن بیشتر اعراب را کسب کند، ولی بعید است که از این طریق در سیاست این دو کشور تغییر عمده‌ای به وجود آورد.»[۱۹] این رادیو در تفسیر دیگری به بررسی وضعیت کنونی جنگ ایران و عراق می‌پردازد. این رادیو گفت: «درحالی‌که عراق خود را برای یک حمله احتمالی بزرگ به وسیله ایران آماده می‌سازد، صدام حسین رئیس‌جمهوری عراق ظاهراً موضع خود را تغییر داده و دست به جنگ تبلیغاتی سختی زده است. وی خواستار شده است که ایران به عراق غرامت جنگی بپردازد و اظهار داشته است عراق به آسانی از شوروی کمک نظامی دریافت می‌دارد. همچنین به نظر می‌رسد که احتمال دارد با دشمن خونی خود سوریه آشتی کند.» بی.بی.سی با این مقدمه، در ادامه می‌آورد: «درحالی‌که تا کمتر از یک ماه دیگر باران‌های موسمی جبهه جنوبی جنگ را در عراق به دریای گل تبدیل خواهد کرد، مقامات عراقی منتظرند تا حمله بزرگ ایران که مدت‌ها است انتظارش می‌رود، تقریباً به مرحله عمل درآید. روز گذشته پرزیدنت صدام حسین به گروهی از خبرنگاران بریتانیایی که به دعوت دولت عراق از این کشور دیدن می‌کردند، گفت که تاکنون تلاش‌هایی که توسط ممالک میانجی مثل الجزایر جهت خاتمه دادن به جنگ میان ایران و عراق صورت گرفته است بی‌نتیجه بوده است و در حال حاضر عراق سخت سرگرم تدارک و آمادگی نبردی است که طرفین مخاصمه معتقد‌اند سرنوشت‌ساز جنگ کنونی خواهد بود. اما به نظر می‌رسد که جو موجود در بغداد از 3 ماه قبل تا کنون ـ یعنی زمانی که نیروهای ایرانی اولین حمله گسترده خود را در آن سوی مرز عراق به انجام رساندند ـ تفاوت بسیاری کرده است. به‌دنبال این یورش، نیروهای ایرانی پنج مرتبه دیگر تلاش کردند تا خط دفاعی عراق در منطقه شمال شرقی بصره را بشکنند و در همین رابطه مقامات عراق اعتراف کرده‌اند که در جریان این حملات حدود 10 هزار تن از افراد خود را از دست داده‌اند. البته با توجه به اینکه تعداد تلفات ایرانی‌ها در درگیری‌های یاد شده حدود 3 تا 4 برابر تلفات عراقی‌ها تخمین‌زده شده است، بنابراین عراقی‌ها به روشنی آن اعتماد به نفس و توانایی لازم را جهت ایستادگی در مقابل حمله دیگری کسب کرده است. درحالی‌که مقامات دولت ایران همچنان از ورود خبرنگاران خارجی که قصد تهیه اخبار جنگ در خطوط ایران را دارند، جلوگیری می‌کنند، پرزیدنت صدام حسین بار دیگر در جنگ تبلغیاتی علیه ایران ... در جریان بیانات روز گذشته‌اش گفت که عراق هیچ‌گونه جاه‌طلبی مرزی ندارد. وی افزود که اگر مقامات ایرانی به حفظ شهرها و جان مردم علاقمندند، باید باب مذاکره با عراق را بگشایند. رئیس‌جمهور عراق در اظهاراتش خطاب به خبرنگاران بریتانیایی ـ که حدود دو ساعت به طول انجامید ـ تکرار کرد که عراق مایل است که کمیسیون بین‌المللی جهت بررسی و تعیین متجاوز در جنگ کنونی تشکیل گردد، اما صدام حسین خاطر نشان ساخت ایران تنها کشوری که خواهان دریافت غرامت جنگی می‌باشد، نخواهد بود و عراق نیز خواهان آن است که ایران برای خساراتی که به عراق وارد آمده است، غرامت بپردازد. رئیس‌جمهور عراق در ادامه گفت که این تقاضا به عنوان شرطی برای پایان جنگ مطرح نخواهد شد. باید گفت که به نظر می‌رسد لحن مطمئن صدام حسین بر پایه عوامل مختلفی استوار باشد. عراقی‌ها ادعا کرده‌اند که نسبت به آغاز جنگ از تسلیحات و تجهیزات کامل‌تری برخوردارند. روز گذشته پرزیدنت صدام اظهار داشت که در حال حاضر عراق از نقطه نظر میزان دریافت حمایت‌های نظامی از اتحاد شوروی مشکلی ندارد و افزود که مقامات دولت شوروی اکنون متعهدند که به مفاد قراردادهایی که قبل از آغاز جنگ با عراق به امضا رسانده‌اند عمل کنند. شواهدی در دست است که حاکی از آنکه شوروی از چند ماه قبل تا کنون به طور محرمانه تجهیزات و تسلیحاتی که برای عراق جنبه حیاتی دارد، به این کشور ارسال داشته است. این تسلیحات شامل موشک‌های زمین به هوا، بمب‌افکن‌های میگ-25 و تانک‌های تی ـ 72 است. علاوه‌بر این به نظر می‌رسد که به دنبال برگزاری کنفرانس اخیر سران عرب در شهر فاس که در اوایل ماه جاری برگزار شد، پرزیدنت صدام حسین نسبت به برخورداری از حمایت اعراب احساس اطمینان بیشتری می‌کند. ... وی با اشاره به سوریه که تا کنون در جنگ میان ایران و عراق از ایران حمایت می‌کرده است، گفت که عراق نسبت به تلاش‌های دول عرب که جهت بهبود روابط میان دو همسایه صورت گرفته است، واکنش مثبتی نشان داده است. صدام حسین ضمن خودداری از لفاظی‌های معمول خود علیه رژیم رفیق بعثی سوریه، این نکته را مورد تأکید قرار داده که ملک فهد پادشاه عربستان سعودی تصمیم دارد تا ترتیب برگزاری مذاکره میان او و پرزیدنت اسد رئیس‌جمهور سوریه را فراهم کند، اما در این میان اگر رهبران ایران نسبت به تصمیمشان دایر بر ادامه جنگ حتی با وجود خروج متجاوزین عراقی از خاک ایران احساس پشیمانی کنند، نظرشان را به خوبی پنهان کرده‌اند. هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس ایران در بیاناتی که روز جمعه گذشته در تهران اظهار داشت، هشدار داد که اگر عراق شرط ایران را برای خاتمۀ جنگ نپذیرد ایران با توپخانه دورزن شهرهای معظم عراق را زیر آتش خواهد گرفت. همچنین روز گذشته [آیت‌الله] سید علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران به دنبال بازگشت از جبهه غربی جنگ گفت که نیروهای ایرانی نه تنها باقیمانده افراد دشمن را از مناطقی که هنوز تحت اختیار دارد، بیرون خواهند راند، بلکه به گفتۀ او دست متجاوز را برای همیشه قطع خواهند کرد. [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای همچنین گفت که ایران برای برداشتن گام آخر شتابی ندارد، زیرا به تلاش‌هایی که جهت تأمین حقوق حقه ایران صورت می‌گیرد، احترام می‌گذارد. رئیس‌جمهور ایران افزود که با وجود نکات ذکر شده صبر و تحمل ایرانی‌ها در حال لبریز شدن است و کسانی که دشمن ایران را با پول، اسلحه و نیروی انسانی کمک کرده‌اند باید بدانند که ایران برای همیشه منتظر نخواهد شد که آنها با دورویی این کشور را در مرحله بزرخ که در آن نه به صلح دست یافته شده است و نه جنگی در جریان است باقی بگذارند. اگر گزارشات مبنی‌بر یک حمله قریب‌الوقوع از جانب ایرانی‌ها صحت داشته باشد، در آن صورت آن مرحله نه جنگ و نه صلحی که [آیت‌الله] آقای خامنه‌ای به آن اشاره کرده است، به زودی خاتمه خواهد یافت. اما دستگاه رهبری ایران دست به قمار خطرناک و بزرگی می‌زنند، زیرا اگر در نبردی که در پیش است، پیروز شود در آن صورت این خطر وجود دارد که مراتب خصومت پردوام جهان عرب را علی‌رغم شکاف هایی که در آن وجود دارد، بربیانگیزد و در همین رابطه اگر ایران در حمله عراق جنگ را ببازد، مردم خسته ایران که روحیه خود را به نحوی روزافزون از کف می‌دهند، از مقامات ایران چندان سپاسگزار نخواهد شد.»[۲۰]

گزارش- 570

آیت‎الله سیدکاظم شریعتمداری امروز با ارسال نامه‌ای به رئیس دادگاه انقلاب ارتش، ضمن یادآوری رأی علنی خود به جمهوری اسلامی و اعلام برائت از گروهای مخالف و معاند جمهوری اسلامی، خواستار بخشش داماد خود شد. متن کامل نامۀ آقای شریعتمداری به این شرح است: «بسمه تعالی، رئیس انقلابی دادگاه انقلاب ارتش، حجت‌الاسلام جناب آقای محمدی ری‌شهری دامَت افاضاتُه، بَعد التَحَّیة والسّلام؛ چنانچه می‌دانید، این‌جانب به جمهوری اسلامی رأی علنی (آری) داده‌ام و رهبریت آیت‌الله العظمی آقای خمینی دامَت بَرَکاتُه را پذیرفته بوده و هستم و این‌جانب با افراد ضدانقلاب و گروه‌های آنها در داخل و خارج هیچ نوع ارتباطی ندارم و رفتار و گفتارهایی که از آنها منتشر می‌شود، تکذیب می‌کنم و خیانت می‌دانم و اشخاصی از قبیل مسعود رجوی، رضا پهلوی، بنی‌صدر، اشرف پهلوی، بختیار، احمد مدنی، اویسی، علی امینی، حسن نزیه، مقدم مراغه‌ای و گروه‌ها و سازمان‌هایی امثال منافقین خلق، کومه‌له، فدائیان خلق، توده‌ای، سلطنت‌طلب‌ها، دمکرات‌ها، جبهۀ ملی و حزب منحلۀ خلق مسلمان را محکوم نموده و خائن می‌دانم و وابسته به شرق و غرب می‌دانم و از جناب‌عالی تقاضا می‌کنم که داماد این‌جانب آقای احمد عباسی را که به نظر من فردی متدین و با ایمان است، چنانچه گول افراد خائن را خورده، مورد عفو قرار دهید. در این خصوص قبلاً از حضرت آیت‌الله العظمی آقای خمینی دامَت برکاتُه برای وی تقاضای عفو و بخشودگی نمودم که امیدوارم مورد قبول واقع شود انشاءالله و این‌جانب نیز در رابطه با قضیۀ قطب‌زاده که مطالبی از سیدمهدی مهدوی گوش کرده بودم و در اطلاع دادن آن به مقامات مربوطه مسامحه نموده‌ام، نادم بوده و از ملت دلیر و مبارز ایران عذر خواسته و از درگاه خداوند متعال طلب عفو و آمرزش می‌نمایم و البته [به] حسن آقا شریعتمداری که در خارج هستند، توصیه خواهم کرد که تحت تأثیر اشخاص وطن‌فروش و دیگر افراد ضدانقلاب واقع نگردد و با آنها هیچ‌گونه ارتباطی نگیرد. سید کاظم شریعتمداری»[۲۱]

گزارش- 571

به حکم دادگاه انقلاب اسلامی ارتش و تأیید شورای عالی قضایی، سرافراز نیک اقبال یکی از اعضای فعال شرکت‌کننده در کودتای نافرجام نوژه در یاسوج اعدام شد. روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقۀ 9 (استان‌های فارس و بوشهر) با اعلام این خبر به نقل از دادگاه انقلاب ارتش، جرائم وی را بدین شرح اعلام کرد: بسیج کردن عده‌ای از اهالی منطقه و بردن آنها به تهران و همدان برای آموزش نظامی، پوشیدن لباس نظامی و رهبری تعدادی از اشرار، فعالیت گسترده و مؤثر در کل جریان کودتا و تماس دائم با افراد رده‌ بالای کودتا، گرفتن پول برای جمع‌آوری عوامل کودتا و ارتباط با خوانین و کدخدایان منطقه برای جمع‌آوری این عوامل.[۲۲]

گزارش- 572

موج نارضایتی در میان مردم عراق روز به روز افزایش می‌یابد. بر اساس گزارش‌های رسیده، در طول دیروز و امروز 67 تن از اهالی شهرهای سلیمانیه، کرکوک، بغداد و بصره عراق ـ که در میان آنان چند دانشجو، محصل و پزشک نیز دیده می‌شود ـ با عبور از مرزهای شرقی عراق به جمهوری اسلامی ایران پناهنده شدند.[۲۳]



منابع و مآخذ روزشمار 1361/07/05

  1. سند شماره 17100 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره 614، قرارگاه عملیاتی کربلا (رکن 2)، 6/7/1361، ص 2.
  2. سند شماره 67264 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 7 (باختران)، به فرماندهی مرکز، 5/7/1361.
  3. پس از بحران، کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی ـ 1361، به اهتمام فاطمه هاشمی، دفتر نشر معارف انقلاب، تهران: چاپ سوم 1386، ص 188.
  4. خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 194، 8/7/1361، ص 6، ارومیه ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1361.
  5. سند شماره341354 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان، به استاندار محترم استان کردستان، 25/7/1361.
  6. سند شماره 67301 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) واحد طرح و برنامه عملیات به دفتر فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ستاد مرکزی، 5/7/1361؛ وـ سند شماره 67281 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 5، به ستاد مرکزی، مرکز فرماندهی، 6/7/1361.
  7. سند شماره 54309 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه مرکزی حمزه سیدالشهدا(ع) به ستاد مرکزی طرح و برنامه، 15/7/1361.
  8. سند شماره 93848 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: "مرکزی خبری"، نشریه شماره 112، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه 10، 10/7/1361، ص 1.
  9. سند شماره 67294 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه 7، به فرماندهی ستاد مرکزی سپاه، 7/7/1361.
  10. خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 192، 6/7/1361، ص 5، اهواز ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 5/7/1361.
  11. خبرگزاری جمهوری اسلامی، "گزارش‌های ویژه"، نشریه شماره 195، 9/7/1361، صص 4 و 5، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/7/1361.
  12. اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، "بررسی مطبوعات جهان" نشریه شماره 243، 8/7/1361، صص 11 و 10، مجله تایم، چاپ اروپا، 5/7/1361.
  13. روزنامه کیهان، 5/7/1361، ص 2.
  14. روزنامه جمهوری اسلامی،7/7/1361، ص 9.
  15. مأخذ 10، صص 2 و 3، لندن ـ خبرگزاری کویت، 5/7/1361.
  16. دفتر سیاسی سپاه، "رویدادها و تحلیل"، نشریه شماره 45، 13/7/1361، ص 30، خبرگزاری فرانسه.
  17. مأخذ 3، ص 175.
  18. همان ص 188.
  19. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن "رادیو‌های بیگانه"، 6/7/1361، ص 12، رادیو بی.بی.سی، 5/7/1361.
  20. همان، ص 15، بی.بی.سی، 5/7/1361.
  21. روزنامه کیهان، 17/7/1361، ص 2.
  22. همان، ص 2.
  23. روزنامه جمهوری اسلامی، 8/7/1361، ص 2.