1364.05.18: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>روزشمار جنگ</big>''' '''<big>پنجشنبــــــه</big>''' '''<big>16 آبان 1364</big>''' '''<big>23 صفر 1406</big>''' '''<big>7 نوامبر 1985</big>''' == 1 == در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۱: سطر ۱:
'''<big>روزشمار جنگ</big>'''
{{جعبه زندگینامه
|عنوان = روزشمار جنگ سال 1364
|نام = 1364.05.18
|نام دیگر=  هجده مرداد
|روز= 18 مرداد 1364
|تاریخ شمسی= 1364.05.18
|تاریخ میلادی= 9 اوت 1985
|تاریخ قمری= 21 ذیقعده 1405
|اسامی عملیات=
|اسامی شهدا=
|اسامی اسرا=
}}
  <div class="bootstrap-btn">[[1359.05.18]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1360.05.18]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1361.05.18]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1362.05.18]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1363.05.18]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1365.05.18]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1366.05.18]]</div>


'''<big>پنجشنبــــــه</big>'''


'''<big>16 آبان  1364</big>'''
<div style="text-align:justify">


'''<big>23 صفر    1406</big>'''


'''<big>7 نوامبر 1985</big>'''
==  گزارش- 539==


== 1 ==
امروز يك حركت انهدامي را تيپ بدر (مجاهدين عراقي) در منطقة عملياتي "قدس4" در هور انجام داد. هدف، انهدام نيروهاي موسوم به "فرسان الهور" بود. "فرسان الهور" به نيروهاي بومي منطقه اطلاق مي‌شود كه به جاي خدمت سربازي يا با شرايط و مزاياي ديگر، حفاظت هور را بر عهده دارند. بنابر اطلاعات رسيده، 250 تن از اين افراد بعد از عمليات قدس4 فراري شده‌اند. پيش‌بيني ‌شده‏است كه با انهدام نيرو، ديگر فرسان الهور در درياچه نخواهد ماند و نيروهاي آن به سبب ضعف انگيزه، فراري خواهند شد و در نتيجه، حفاظت هور ضعيف خواهد گرديد. بدين ترتيب، عمليات انهدامي در غرب درياچة ام‌النعاج (در هورالهويزه) در دستور كار تيپ بدر قرار گرفت.
در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذاری شده است)، امروز در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران جلسه‌ای با حضور فرماندهان ارشد سپاه پاسداران: رحیم صفوی فرمانده نیروی زمینی سپاه، غلامعلی رشید مسئول معاونت عملیات نیروی زمینی سپاه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس سپاه، عباس محتاج فرمانده قرارگاه سلمان و فرمانده ناحیه 4 سپاه، احمد غلامپور (جانشين قرارگاه كربلا) و... تشکیل شد. در این جلسه مسئولان نیروی زمینی سپاه، باتوجه‌به مشکلات بسیاری که در سر راه عبور از اروندرود و اجرای عملیات در منطقه فاو وجود دارد، مخالفت جدی خود را با اجرای عملیات در این منطقه اعلام کردند و برای اجرای عملیات در مناطق دیگر پیشنهادهایی دادند.
براساس طرح قبلي، امروز نيروهاي اين تيپ در ساعت15:30 از آخرين پاسگاه در "شط‌الدوب" به سمت هدف يعني "الابيض" و "ام‌الورد" حركت كردند و در ساعت19:26 با رمز "يا الله، يا الله" به دشمن هجوم بردند. نيروهاي خودي پس از تصرف و پاك‌سازي كمين‌ها، اطلاعيه‌هاي آماده شده از قبل را به ني‌هاي هور چسباندند و در ساعت55 :19 با دستور، عقب‌نشيني كردند. در اين اطلاعيه‌ ضمن افشاي جنايات حكومت عراق و تبيين وضعيت مجاهدان مبارز عراقي، از نيروهاي "فرسان‌الهور" خواسته شده كه يا به "هورالحمار" بگريزند، يا اين كه به ايران پناهنده شوند.<ref>سند شمارة 0630 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات قدس4" گزارش راوي عمليلات قدس 4 (علي مژدهي)، صص 34 تا 36.</ref>
[[رده:1]]
خلاصه‌ای از گزارش امروز راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه مرکزی سپاه، درباره دیدگاه‌های مسئولان نیروی زمینی سپاه چنین است:


پس از یک‌ روز وقفه در بررسی طرح‌‌های عملیاتی ـ که صرف پیگیری کار مهندسی در مناطق عملیاتی هور و فدک (منطقه عملیاتی فاو) گردید ـ از اوایل امروز بار دیگر مباحث اصلی عملیات آغاز شد. در طول روز مسئولان نیروی زمینی سپاه گفت‌وگو‌های بسیاری کردند و درباره مطالب متعددی ازجمله تأمین شرایط لازم برای اجرای عملیات تبادل‌نظر شد. به‌تدریج مباحث گسترده‌تر و موضوعات جدیدی مطرح شد تا جایی که غلامعلی رشید مسیر بحث را تغییر داد و گفت:
==  گزارش- 540==


«اصلاً بیاییم پیشنهاد بدهیم که امسال در جنوب، عملیات وسیع انجام ندهیم. تا عید 15 عملیات قدس [عملیات محدود] می‌توانیم انجام دهیم و در این فاصله دو الی سه منطقه را از هر نظر آماده کنیم و در سال آینده عملیات بزرگ انجام دهیم. امر غافلگیری برای ما مهم است. با نیرویی که حداکثر تا 70 گردان می‌رسد می‌توانیم در شمال‌غرب عملیاتی نسبتاً خوب انجام دهیم.»
در پي اقدامات عناصر ضدانقلاب كه از چند روز پيش به قصد اخلال در برگزاري انتخابات رياست جمهوري آغاز شده‏است، امروز نيز انفجاراتي در بعضي از شهرهاي كشور و نيز هم‏سو با آن، انفجاري در سفارت ايران در بن به وقوع پيوست:
دو عدد بطري محتوي مواد آتش‌زا در قسمت شوفاژخانة ادارة راه شهرستان رشت تعبيه شده‏بود كه يكي از آن‏ها منفجر و ديگري خنثي گرديد. اين انفجار خسارت مالي و جاني نداشته‏است.<ref>سند شمارة 200034 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 21/5/1364، ص‏1.</ref> همچنين دو دستگاه اتومبيل در دو نقطه از شهر اصفهان به‏دست عوامل ضدانقلاب به آتش كشيده شد.<ref>سند شمارة 200035 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 22/5/1364، ص1.</ref> يك دستگاه اتومبيل مربوط به يكي از اعضاي سپاه شهرستان "لار" نيز در نزديكي منزلش به آتش كشيده شد.<ref>سند شمارة 200036 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 23/5/1364، ص1.</ref>
همچنين عصر امروز يك پاكت نامه حاوي مواد منفجره كه به نشاني سفارت جمهوري‌اسلامي ايران در بن پست شده‏بود، در يكي از اتاق‌هاي سفارت منفجر شد. به گزارش روزنامة كيهان، در اين حادثه خسارت جزئي به يكي از پنجره‌هاي اتاق وارد شده و كف‌دست يكي از كاركنان سفارت نيز اندكي زخم شده‏است.<ref>روزنامة كيهان، 21/5/1364، ص 34، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از بن، 18/5/1364.</ref> يك سخن‌گوي پليس بن تأييد كرد كه «بر اثر انفجار يك بمب پستي، دست يكي از كارمندان سفارت ايران در جمهوري فدرال آلمان جراحت برداشته است.»
اين سخن‌گوي پليس افزود: «اين بمب كه از پاريس ارسال شده‏بود، در دست سرهنگ قائم‌مقامي، مسئول امنيتي و رايزن نظامي سفارت، منفجر شد كه خسارات بسيار جزئي بر جاي گذاشت.<ref>سند شمارة 238525 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 31/5/1364، ص 73.</ref> اما خبرنگار صداي امريكا از بن به نقل از نشرية "بن اكسپرس" چنين گزارش داد: «هنگامي كه وابستة سياسي سفارت ايران در بن مشغول بررسي نامه‌هاي پستي رسيده براي سفارت بود ناگهان صداي انفجار مهيبي در ساختمان اين سفارت‏خانه - كه در محلة ديپلماتيك شهر قرار دارد - شنيده شد. به همين جهت پاسداران سفارت، ديپلمات ايراني را كه از ناحية چشم‌ها و سر و دست‌ها به سختي مجروح شده بود به نزديك‌ترين بيمارستان شهر بن انتقال دادند. براساس اين گزارش، پزشكان معتقدند كه اين ديپلمات ايراني احتمالاً بينايي خود را از دست خواهد داد.»<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 144 (20/5/1364)، صص 16 و 17، راديو امريكا، 19/5/1364.</ref>


حاضران در جلسه با این پیشنهاد که پیش‌ازظهر و بدون حضور محسن رضایی مطرح شد، موافقت و هریک به‌نوعی آن را تصدیق ‌کردند. در ادامه بحث مزیت‌هایی برای این طرح پیشنهادی بیان شد:
==  گزارش- 541==


1. رعایت غافلگیری.
امروز يك شبكة راديويي امريكا خبر داد تعدادي از اعضاي كنگرة اين كشور كه در حمايت از "سازمان‌ مجاهدين خلق" نامه‌هاي اين سازمان را امضا كرده بودند، به اشتباه مواضع خود در حمايت از اين سازمان اعتراف كردند.
شبكة راديويي "سي.‌بي.‌اس." در يك بخش خبري امروز گفت: «حمايت نمايندگان كنگره امريكا از گروه منافقين موجب شرمندگي و خجالت آن‏ها شده‏است.» اين راديو افزود: «22 تن از نمايندگان مجلس كه از مواضع سازمان منافقين پشتيباني نموده‌اند و در حمايت از آنان نامه نوشته‌اند، اعلام نموده‌اند كه در موقع ابراز حمايت، از حقايق مطلع نبوده‌اند.» "سي.‌بي.‌اس." به نقل از اين نمايندگان گفت: «آن‏ها با عده‌اي ايراني خوش لباس كه ضد دولت خميني و طرف‏دار صلح بودند، مواجه شده و از آنان پشتيباني نموده‌اند.»<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 143 (19/5/1364)، ص 15، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از واشنگتن، 18/5/1364.</ref>
آسوشيتدپرس نيز در اين‌باره گزارش داد: «حداقل 19 عضو كنگره امريكا نامه‌ها يا بيانيه‌هايي را كه توسط سازمان مجاهدين خلق ايران پخش شده، امضا كردند بدون آن‏كه بدانند وزارت امورخارجه، اين گروه مقاومت را يك جنبش تروريستي طرف‏دار خشونت و مسئول مرگ شش امريكايي در ايران ناميده است. اين اعضاي كنگره يا مشاوران آن‏ها در مصاحبه‌ها اعتراف نموده‌اند كه آن‏ها نام و اعتبار خود را در اختيار اين سازمان قرار دادند كه بعداً نام‌هاي ايشان را در يك آگهي تمام صفحه در شمارة 28 ژوئيه 1985 [6 مرداد 1364] روزنامة نيويورك تايمز به چاپ رسانيده‌اند.
در اين آگهي از بيش از دو هزار سياست‏مدار و نمايندة پارلمان در امريكا و اروپاي غربي نام برده شده و گفته شده‏است كه اين عده درخواست‌ها را امضا نموده‌اند. نمايندگان ديگري كه در آگهي مذكور نام آن‏ها نيامده است، نامه‌هايي ظرف 13 ماه گذشته براي مسعود رجوي ارسال كرده‌اند؛ از جملة اين‌ها عبارت‏اند از سناتورهاي دمكرات "گاري‌هارت"، "ادوارد كندي" و "كلبيورن پل".»
آسوشيتدپرس افـزوده است: «سازمان مذكور و سـازمان وابسته به آن به نـام "شوراي مقـاومت" و رجوي در يك سند كه از طرف وزارت خارجه [آمريكا] دوبار در تـاريخ‌هاي 14 فوريه [25 بهمن 1363] و 17 ژوئن [27 خرداد 1364] به كنگره ارائه شده، به‌عنوان ضدامريكايي معرفي شده‌اند. در اين سند گفته شده‏است كه مجاهدين تا حدودي مسئوليت نگه داشتن 52 گروگان امريكايي به مدت 444 روز در سفارت امريكا در تهران را به عهده گرفتند و مسئول قتل حداقل 16 امريكايي در ايران بوده‌اند. گروه مذكور اين مطالب و ديگر مطالب اعلام شده توسط وزارت خارجه را تكذيب كرده‏است.»<ref>همان، صص 15 و 16، واشنگتن - آسوشيتدپرس، 18/5/1364.</ref>


2. آماده‌کردن سه منطقه فدک (فاو)، حیدر (روطه ـ قرنه) در هور و شمال منطقه عملیاتی بدر.
==  گزارش- 542==


3. آمادگی تجهیزات.
به گزارش يك نشرية داخلي سپاه، بر اثر چهارده مورد درگيري در ده روز اخير در كردستان، 12 تن از ضدانقلابيون به هلاكت رسيده و 24 تن زخمي شده‌اند. تلفات نيروهاي خودي نيز 7 شهيد و 11 زخمي بوده‏است.<ref>دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشرية "رويدادها"، شمارة 57 (29/5/1364)، ص 14.</ref>


4. امکان فراهم‌آوردن نیروی بیشتر برای جنوب در زمستان آینده.
==  گزارش- 543==


5. تکمیل و تثبیت تشکیلات نیروی زمینی سپاه تا سال آینده.
آقاي "نظران" دبير شوراي عالي دفاع، در يك گفت‌وگوي كوتاه؛ با خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، اعلام كرد كه در ايام سال‏گرد تجاوز حكومت بعثي - صهيونيستي عراق به جمهوري‌اسلامي ايران، يك صد اسير معلول ديگر عراقي را ايران به‌طور يك جانبه آزاد خواهد كرد. وي افزود: «همان گونه كه اعلام شده است، اين اقدام نوع‏دوستانه پس از آزادي اين گروه يك صد نفري، همچنان دنبال خواهد شد.»<ref>روزنامة كيهان، 19/5/1364، ص3.</ref>


در مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو نیز دلایل زیر برشمرده شد:
==  گزارش- 544==


1. رعایت غافلگیری ناممکن است.
روزنامة كيهان به نقل از واحد مركزي خبر از اروميه گزارش داد كه اهدافي در منطقة "شيخان" عراق و "مرگه‌سور" واقع در شمال اين كشور، مورد حملة مبارزان كرد عراقي قرار گرفته‏است. همچنين آنان در داخل شهر "دهوك" نيز در يك عمليات نظامي - تبليغاتي، يك ساختمان هفت طبقة متعلق به كارشناسان خارجي را تصرف كردند و پس از به هلاكت رساندن تعدادي از نيروهاي بعثي، به وسيلة بلندگو به افشاي جنايات صدام عليه مردم محروم عراق، پرداختند.<ref>همان، واحد مركزي خبر، ص3.</ref>
كيهان در گزارشي ديگر، از حمله به دو خودرو ارتش بعثي عراق در محور "پاوه - نور - شيخ‌لنگه" خبر داد كه مبارزان يازده تن از سرنشينان خودرو را به هلاكت رسانده و ضمن انهدام كامل خودروها، چندين قبضه اسلحه به غنيمت گرفته‌اند.<ref>روزنامة كيهان، 20/5/1364، ص3، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، از باختران.</ref>


2. شرایطی که فرماندهان برای اجرای عملیات مشخص کرده‌اند، تأمین نشده است.
==  گزارش- 545==


3. زمان کافی برای آماده‌کردن زمین ازجنبه مهندسی دراختیار نیست.
به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از لندن، روزنامة "تايمز" در شمارة امروز خود نوشته‏است: «عراق در نامه‌اي به سازمان عفو بين‌الملل، اعدام 19 نفر به سبب جرايم سياسي در ماه‌هاي فوريه و مارس [اسفند و فروردين] سال جاري ميلادي را تأييد كرده‏است.» به نوشته اين روزنامه، شش تن از اين افراد، اعضاي حزب دمكرات كردستان عراق و ده تن از اعضاي خانوادة حكيم و سه تن ديگر از اقليت مسيحي عراق بوده‌اند. اتهام اين افراد، خراب‏كاري و حمل و نقل اسلحه بوده‏است.<ref>روزنامة اطلاعات، 19/5/1364، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از لندن به نقل از روزنامه "تايمز" چاپ لندن.</ref>


4. نیروی موردنیاز تأمین نشده است.
==  گزارش- 546==


5. هماهنگی در فعالیت‌هایی که برای تأمین امکانات می‌شود وجود ندارد.
رئيس پيشين ستاد ارتش مصر - كه وزير دفاع اين كشور نيز بوده‏است - در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي در الجزيره، با تأييد كمك‌هاي نظامي و پرسنلي حكومت مصر به عراق، گفت كه حكومت عراق قبلاً بيش از هر كشور ديگر عرب بر لزوم مجازات حكومت مصر اصرار داشت، ولي در حال حاضر بر اثر فشارهاي جنگ با ايران، به دولت مبارك پناه آورده است.<ref>سند شمارة 200033 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 20/5/1364.</ref>


6. اجرای تک پشتیبانی در جزیره مینو میسر نیست.
==  گزارش- 547==


درمجموع هرچه مباحث عمیق‌تر می‌شد، انگیزه اصلی و دلیل انتخاب منطقه عملیاتی فاو با ابهام بیشتر مواجه و حتی گفته می‌شد که منطقه فاو براثر فشارهای سیاسی برای عملیات انتخاب شده است.
آقاي "هاشمي‌رفسنجاني" امام جمعة موقت تهران، در خطبه‌هاي نمازجمعة اين هفته، پس از تأكيد بر شركت گستردة مردم ايران در انتخابات رياست جمهوري به مسئله جنگ پرداخت و با موفقيت‌آميز خواندن اجراي تاكتيك‌هاي مرحله‌اي ارتش و سپاه، گفت: «اطلاعاتي كه به دست آورده‌ايم، مي‌گويد اين مسئله كه براي آيندة عراق بايد فكري كرد، به‌طور جدي در دنيا مطرح است و اين شايد از دست‏آوردهاي مرحلة جديد جنگ باشد.»<ref>مأخذ 14، ص13.</ref>
وي سپس با اشاره به اين‌كه نيروهاي خودي در عمليات‌هاي محدود (پنج عمليات قدس)، تلفات ناچيزي داشته‌اند، افزود: «نوعاً دشمن يا اسير شده يا فرار كرده و يا از پاي درآمده و با آن كه [رزمندگان خودي] 350 كيلومترمربع از جاهاي حساس را كه ارزش استراتژيك دارد، تصرف كرده‌اند، حدود سه هزار نفر را به هلاكت رسانده و 233 نفر اسير با غنايم به دست آمده، رزمندگان اسلام براي ادامة رزم هم اكنون نيز آمادگي دارند.»<ref>مأخذ 11، ص19، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.</ref>
آقاي هاشمي به همكاري معارضان عراقي با جمهوري‌اسلامي ايران نيز اشاره كرد و گفت: «حضور برادران عراقي اعم از كردها و عرب‌ها و حزب‌اللهي‌هاي عراق در شمال و جنوب تحول تازه‌اي به وجود آورده و مي‌رود تا از شمال و جنوب آن‏ها را به محاصره بكشيم و با تلفات كم‏تر بتوانيم موفق شويم ملّت عراق را آزاد كنيم تا دنيا شاهد همكاري دو كشور در صحنة بين‌المللي باشد.»<ref>مأخذ 11، ص19.</ref>


درنهایت رحیم‌ صفوی، غلامعلی ‌رشید، عزیز جعفری، احمد ‌غلامپور و... برای دادن پیشنهادهای جدید و مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو به نتیجه قطعی رسیدند و قرار شد در جلسه‌ای با فرمانده کل سپاه دراین‌باره به بحث بپردازند.<ref>سند شماره 0634/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: انتخاب منطقه عملیاتی فدک (فاو)، گزارش راوی قرارگاه خاتم، در عملیات والفجر8، داوود رنجبر، صص 92 ـ 91.</ref>
==  گزارش- 548==


== 2 ==
در پي انتشار اخباري مبني بر قاچاق اسلحة امريكايي به ايران و دست‏گيري عناصري از دست‌اندركاران قاچاق اسلحه - كه در مطبوعات امريكا با سر و صدايي همراه بوده‏است - نشرية "لوس‌آنجلس تايمز" گزارشي با عنوان "ايران در جست‏وجوي ميلياردها دلار اسلحه" منتشر ساخت. اين نشريه كه مدعي است اين گزارش حاصل تحقيقات و بازرسي‌هاي اقتصادي كه تاكنون آشكار شده، مي‌باشد، به چگونگي نفوذ ايران در مراكز تسليحاتي امريكا و نيز برقراري ارتباط با عناصر و مقام‏هاي رسمي اين كشور اشاره كرده است.
[[رده:2]]
راديو صداي امريكا نيز اين گزارش را به دليل تفصيل و اهميّت مضامين آن، در سه قسمت در مورخ 16 و 17 و 18/5/1364 پخش كرد كه اهم موارد آن چنين است:
در ادامه بحث درباره طراحی عملیات در منطقه فاو، بعدازظهر امروز جلسه‌ای با حضور محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، و برادرانی که در جلسه صبح حضور داشتند. در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران تشکیل شد. نخست رحیم صفوی شروع به صحبت کرد:
«جست‏وجوي آيت‌الله خميني براي تهية تسليحات و قطعات يدكي مورد نياز به منظور ادامة جنگ عراق، به عملياتي پيچيده و چند ميليارد دلاري براي نفوذ در زرادخانه‌هاي ارتش و فروشندگان تجهيزات دفاعي امريكا منجر شده‏است؛ عملياتي مخفيانه و سرّي كه شبكه‌اي از عوامل ايراني درگير در آن را در ايالات متحده، اروپا و آسيا پراكنده كرده‏است.
يك تحقيق كه متكي به مصاحبه‌هاي به عمل آمده با مأموران بازجويي و مقامات رسمي در داخل و خارج امريكا و هزاران برگ اسناد و مدارك دولتي است، نشان مي‌دهد كه عوامل ايراني در خريد مستقيم سخت‏ابزارهاي نظامي از انبارهاي تسليحاتي وزارت دفاع امريكا سوداگران امريكايي و منابع ديگر، موفق بوده‌اند.
نقش يك اروپايي متهم به قاچاق اسلحه - كه تا اوايل سال جاري و پيش از آن كه تحت تعقيب قانوني قرار گيرد، براي تسريع در ارسال بسته‌هاي سياسي به كشورهاي كمونيست، براساس قراردادي كه با دولت داشت از تسهيلات ويژه‌اي برخوردار بود - نشان دهندة پيچيدگي عمليات و حوزة عمل ايرانيان در اين تلاش است. اين قاچاقچي مدت‌ها از دفتر خدمات پيك سياسي وزارت امورخارجة امريكا براي برقراري تماس‌هاي تلفني مربوط به فعاليت‌هايش با ايران، استفاده مي‌كرد. ماجرا هم اكنون از سوي مقامات وزارت امورخارجه، گمرك و (اف‌.بي‌.آي.) مورد تحقيق قرار گرفته‏است.
تكان دهنده‌ترين ماجرا، به تعقيب قانوني يكي ازكارشناسان امور موشكي در وزارت دفاع امريكا كه يك سرهنگ دوم با 25 سال سابقه كار در ارتش است، بازمي‌گردد. وي به توطئه‌چيني و هم‏دست شدن با سوداگران بين‌المللي اسلحه و مقامات دولتي ايران براي فروش هزاران موشك مدرن امريكايي و فرانسوي به رژيم [امام] خميني به ارزش بيش از 140 ميليون دلار متهم شده‏است. يك هفته پيش از كشف و خنثي شدن اين توطئه، هفت تن ديگر از جمله يك كارشناس تداركاتي نيروي هوايي مأمور خدمت در ناو هواپيمابر "كيتي هاوك" و يك كارمند غيرنظامي تسليحات ارتش در سانتياگو به اتهام سرقت قطعات موشك‌هاي "فونيكس" - كه جزو قطعات مهم و حياتي مورد نياز جنگنده‌هاي اف‌-14 محسوب مي‌شود - و نيز سرقت قطعات ديگر و قاچاق آن‏ها به تهران، تحت تعقيب قرار گرفته بودند. بازداشت‌هاي اخير تنها نشان دهندة بخشي از عمليات گسترده و هماهنگ شدة ايران است.<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 17/5/1364، صص 1 تا 3، راديو امريكا، 16/5/1364، به نقل از نشرية "لوس‌آنجلس تايمز".</ref>
در سال‌هاي1980- 1979 كه گروگان‌گيري ديپلمات‌هاي امريكايي در ايران، مناسبات دو كشور را بحراني ساخت، تحريم كامل صدور تسليحات ساخت امريكا به ايران به مورد اجرا گذاشته شد. مقامات رسمي مي‌گويند عمليات قاچاق اسلحه به ايران فقط قريب به ده درصد از نيازهاي تسليحاتي ايران را تأمين كرده‏است و موفقيت ناشي از اجراي تحريم، بر استيصال [امام] خميني افزوده‏است.
"ويليام دونراب" سرپرست گمركات امريكا، مي‌گويد آمار و اسناد وزارت دادگستري امريكا گوياي تشديد عمليات بازرسي و احتمالاً بالاگرفتن عمليات قاچاق اسلحه به ايران است. طي دوازده ماه گذشته رسيدگي به چهار پرونده كه در آن‏ها عليه 54 نفر و 8 شركت ادعانامه صادر شده‏است، آغاز گشته كه دو برابر شمار مجموع و پرونده‌هاي تشكيل داده شده در طول سه سال گذشته است.
زماني كه جنگ ايران و عراق آغاز شد، تقاضاهاي ارتش ايران شدت گرفت. رژيم تهران در لندن و درست در خياباني پايين‌تر از مقر "اسكاتلنديارد" براي قطعات يدكي مورد نياز دفاتري داير كرد و از همان‌جا بود كه اقدامات هماهنگ شده‌اي در سطح بين‌المللي آغاز شد كه به تدريج در سراسر جهان گسترش يافت.
شيوة ديگري كه براي خارج ساختن تسليحات از امريكا به مقصد ايران به كار گرفته شد، استفاده از اسناد معتبر صادراتي است كه به گفتة عوامل ايراني، از مقامات نظامي در كشورهاي جهان سوم و يا بعضي از كشورهايي كه متحدان نظامي امريكا هستند خريداري مي‌شود. هر يك از اين اسناد - كه معمولاً امضاي يك ژنرال را دارد - به گفتة يك عامل ايراني، در بازارهاي سياه اسلحه دست كم به قيمت 100 هزار دلار رد و بدل مي‌شود. چنين اسنادي خروج تسليحاتي را از ايالت متحده امكان‌پذير مي‌سازد.<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 19/5/1364، صص 4 تا 7، راديو امريكا، 17/5/1364، به نقل از نشرية "لوس‌آنجلس تايمز".</ref>
در حالي كه لندن مركز خريدهاي عمدة نظامي ايران است، بسياري نيز از شهرهايي در ايالات متحده نام مي‌برند كه نظير "بوستن" و "لوس‌آنجلس" هزاران كيلومتر با يك‏ديگر فاصله دارند، يا چون "شيكاگو" و "ليتون".
يكي از مأموران تحقيقِ با سابقة فدرال، مي‌گويد وي در اين زمينه سه شيوة كاملاً متفاوت را تشخيص داده است: نخست اعزام تعداد زيادي عامل به گوشه و كنار كشور كه حتي اگر 80 درصد آن‏ها نيز به دام بيفتند، بتوانند روي 20 درصد باقي‏مانده حساب كنند. در شيوة دوم، ايران تصميم گرفت از دلالان به‌عنوان عاملان خريد در معاملات پنهاني استفاده كند؛ اين يك استراتژي بسيار پرخرج بود. علاوه‌بر گران تمام شدن چنين شيوه‌اي، مقامات ايراني دريافته‌اند كه اين استراتژي با مانع عمدة ديگري نيز روبه‌روست، زيرا بعضي اوقات مزدوران و قاچاقچي‌ها به تعهدات خود عمل نمي‌كنند. گفته مي‌شود هزينة گزاف استراتژي دوم همراه با شدت عمل مأموران گمرك امريكا در بازرسي محمولات، ايران را ناگزير ساخت كه به استراتژي سوم كه بسيار پيچيده و غامض است، متوسل شود. هدف اين استراتژي همان گونه كه در اعترافات مربوط به دو پروندة اخير قاچاق اسلحه به ايران منعكس است، آن است كه تهران و عوامل آن بتوانند مستقيماً به زرادخانه‌هاي ارتش امريكا و انبارهاي فروشندگان وسايل دفاعي دست‏رسي پيدا كنند.
هم‏زمان با افزايش تهديد‌هاي ناشي از بالا گرفتن قاچاق اسلحه به ايران، اقدامات مأموران مبارزه با قاچاق اسلحه به‌ويژه عمليات مأموران گمرك در امريكا نيز شدت گرفته است و در بسياري موارد مأموران گمرك به شيوه‌هايي متوسل شده‌اند كه كم‏تر سابقه داشته است؛ به‌عنوان نمونه، مأموران گمرك فرودگاه بين‌المللي شيكاگو محموله‌اي از قطعات جت‌هاي جنگندة‌ "اف 5" را كه قرار بود براي يكي از فروشندگان اسلحه در لندن حمل شود، كشف كردند و اين محموله كه براي ادامة پرواز جنگنده‌هاي اف 5 در جنگ ايران و عراق اهميّت زيادي داشت، ضبط شد.
يكي ديگر از مأموران با سابقة گمرك مي‌گويد به رغم تشديد عمليات مبارزه با قاچاق اسلحه به ايران و افزايش شمار پرونده‌هايي كه تاكنون به جريان افتاده است، هنوز ارسال قطعات و تجهيزات ادامه دارد.»<ref>همان، صص 8 تا 11، راديو امريكا، 18/5/1364، به نقل از نشرية "لوس‌آنجلس تايمز".</ref>


برادران حاضر در این جلسه از ابتدای جنگ، در جنگ بوده‌اند و فلسفه وجودی‌شان در جنگ یک فلسفه محکم زیربنایی و عقیدتی است و براساس پایبندی به مقام ولایت آمدند در جنگ و با اعتقاد به اینکه این جنگ، جنگ بین حق و باطل است و جبهه حسینی‌ها علیه یزید‌ی‌هاست و اینکه هر زمانی هم که امام تکلیف کند، حاضر به ریختن خونشان به پای درخت ایمان و عقیده‌شان هستند... .
==  گزارش- 549==


... برادران با یک دید واقع‌بینانه می‌خواهند روی مسئله جنگ فکر و کار کنند. ما دید واقع‌بینانه را از این نظر می‌گوییم که اگر به یک چیزهایی که می‌دانیم آماده نمی‌شود و در زمان لازم امکان فراهم‌شدن آن نیست توجه نکنیم، این یک دید غیرواقع‌بینانه است. من اساس تردید را عدم واقع‌بینی مسائل می‌دانم؛ اگر کسی واقع‌بینانه وارد یک صحنه و یک عملی بشود، در او هیچ تردیدی نیست.
اجلاس فوق‌العادة سران شانزده كشور عضو اتحادية عرب، امروز كار خود را در "دارالبيضا"ي مراكش خاتمه داد. برخي موارد مهم مندرج در قطع‏نامة نهايي كنفرانس - كه "شاذلي‌قليبي" آن را خواند - چنين است:
1- جنگ ايران و عراق.
2- مسئله فلسطين و چگونگي خاتمه بخشيدن به اختلافات كشورهاي عرب.
در خصوص اختلافات ميان كشورهاي عرب، دو كميته به دستور كنفرانس تشكيل شده‏است: كميتة اول متشكل از "عربستان و تونس" مأمور حل اختلافات سوريه، اردن و عراق شده‏است. كميتة دوم متشكل از "مراكش، امارات عربي متحده و موريتاني" موظف است اختلافات عراق و ليبي را فيصله داده و اختلافات ليبي و سازمان آزادي‌بخش فلسطين را نيز مرتفع سازد. در مورد جنگ ايران و عراق، كنفرانس مراتب نگراني خود را از ادامة درگيري ابراز داشته‏است. در قطع‏نامة كنفرانس، جمهوري‌اسلامي ايران به دليل پافشاري بر ادامه دادن به جنگ، مورد انتقاد شديد قرار گرفته است.
آسوشيتدپرس نوشته‏است لحن محكوميت اين قطع‏نامه از لحن كنفرانس فوق‌العادة وزيران خارجة عرب در 1984 كه در بغداد تشكيل شد، شديدتر است.
كنفرانس در مورد جنگ ايران و عراق بار ديگر بر تعهد خود به اجراي قطع‏نامة كنفرانس "فاس" و مادة ششم منشور اتحادية عرب و مادة دوم پيمان دفاعي مشترك اعراب تأكيد كرده‏است. كنفرانس بر درخواست اجلاس فوق‌العادة شوراي اتحاديه عرب كه سال گذشته در بغداد تشكيل شد و در آن از ايران خواسته شد كه فوراً به جنگ خاتمه دهد و ابتكارات صلح را بپذيرد، تأكيد كرده است.
در بيانية كنفرانس خاطرنشان شده‏است كه ادامة جنگ ايران عليه عراق موجب خواهد شد كه كشورهاي عربي روابط با ايـران را مورد ارزيـابي مجدد قرار دهند و در جهت اجـراي آن دست به اقدامات ضروري بزنند.<ref>سند شمارة 0212258 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 20/5/1364بخش ضميمه، صص 1 تا 4.</ref>
خبرگزاري فرانسه نيز از كازابلانكا گزارش داد: «اجلاس سران عرب در بيانية پاياني خود، تألم و نگراني عميق‌اش را نسبت به ادامة جنگ عراق و ايران از نظر تلفات انساني و خسارات مادي عظيم آن، تهديدش بر امنيت، ثبات و پيشرفت منطقه و همچنين بر صلح و امنيت جهان، ابراز داشت. طي اين بيانيه - كه توسط شاذلي قليبي دبيركل اتحاديه عرب قرائت شد - همچنين آشتي‌ناپذيري ايران و تشديد حملاتش عليه عراق به منظور اشغال اراضي اين كشور و اعمال حاكميت خود بر آن، شديداً تقبيح شده‏است. در ادامة بيانيه آمده‏است كه تهران بدين ترتيب با قوانين و كنفدراسيون‌هاي بين‌المللي، اساس‏نامة ملل‌متحد و قطع‏نامه‌هايش به مبارزه‌جويي پرداخته و ضمن استهزاء هرگونه ابتكار عمل ميانجي‌گري، ابتكار عمل عراق مبني بر آتش‌بس و اجراي يك صلح عادلانه و شرافت‏مندانه از طرفين مذاكره كه ضامن حقوق مشروع طرفين باشد را نيز تحقير مي‌كند‏. در پايان به ايران هشدار داده شده‏است كه اگر در جنگ خود عليه عراق پافشاري كند، كشورهاي عرب احتمالاً به سوي تجديدنظر در رابطة خود با ايران كشيده خواهند شد و در نتيجه، تدابيري اتخاذ خواهند كرد كه مجبور به اعمال آن باشند.»<ref>مأخذ 8 ، ص3، كازابلانكا - خبرگزاري فرانسه، 18/5/1364.</ref>
دربارة بخش اصلي مورد دوم مندرج در قطع‌نامة اجلاس فوق‌العادة سران اتحادية عرب، يعني مسئله فلسطين، در حالي‌كه اين اجلاس به‌طور رسمي براي بررسي آخرين وضعيت مسئله فلسطين تشكيل شده‏بود، اما در اين‌باره بدون نتايج و تصميمات مشخص جديدي به كار خود پايان داد! آسوشيتدپرس از مراكش گزارش داد:
«اجلاس سران عرب امروز با طرح ضرورت اتفاق آراء دربارة طرح صلح با اسرائيل، نتوانستند طرح شاه‏حسين را مورد تأييد قرار دهند. "حسين" شاه اردن از اجلاس دو روزة سران عرب خواسته بود تا از طرح صلح اردني - فلسطيني به مثابة راه‏حل نهايي حمايت كنند، اما كنفرانس برخلاف خواستة شاه حسين از طرح اجلاس اتحادية عرب 1982 در "فاس" مراكش حمايت كرد. طرح فاس خواستار هم‏زيستي مسالمت‌آميز دولت‌هاي منطقه و دولت مستقل فلسطيني است. در طرح فاس، بيت‌المقدس به‌عنوان پايتخت مطرح شده‏است، اما طرح صلح اردني - فلسطيني فقط دولت فلسطيني با كنفدراسيون با اردن را مطرح مي‌كند و در رابطه با بيت‌المقدس به جزئيات نمي‌پردازد.
"حسن دوم" شاه مراكش به منظور بحث دربارة قضية فلسطين، توافق اردن - ساف و بررسي اتحاد اعراب برپايي اين اجلاس اضطراري را پيشنهاد كرده‏بود. البته، اگر چه اجلاس بر طرح فاس اصرار ورزيده اما با اين همه، درها را بر روي ابتكار صلح اردني - فلسطيني عرفات و شاه حسين نبسته است.
بيانية نهايي اجلاس در عين حال خواستار برپايي يك كنفرانس بين‌المللي با حضور امريكا، شوروي و سازمان آزادي‌بخش فلسطين شده‏است. براساس خواست اجلاس، اين كنفرانس بايد در چارچوب سازمان‌ملل و تحت سرپرستي آن برگزار گردد. لازم به يادآوري است كه شوروي و سوريه با برپايي چنين كنفرانسي موافق و امريكا و اسرائيل با آن مخالف هستند.»<ref>مأخذ 11، صص 1 و 24، كازابلانكا - آسوشيتدپرس.</ref>


ما از عملیات‌های رمضان تا والفجرها و حتی خیبر و بدر به این نتیجه قطعی رسیده‌ایم که با مقدورات و امکانات موجود نمی‌توانیم عملیات گسترده‌ای داشته باشیم. البته عملیات گسترده در توان جمهوری اسلامی هست ولی در توان سپاه پاسداران نیست. الآن هیچ‌کدام از شرایط اجرای عملیات حاصل نیست. شما از شرایط اجرای عملیات را "حفظ غافلگیری" اعلام کرده‌اید. خوب ما چشممان را ببندیم و بگوییم دشمن نفهمیده؟ این‌همه اقدامات مهندسی شده، این‌همه جاسوس‌های دشمن در منطقه‌ هست. شما گفته بودید که از شرایط اجرای عملیات این است که "ما 150 گردان نیرو" داشته باشیم. فرماندهان مناطق ما می‌گویند که این نیرو فراهم نمی‌شود. شورای عالی سپاه می‌گوید این نیرو حاصل نمی‌شود و از 76 هزار بسیجی که باید داشته باشیم الآن حدود 26 هزار نفر موجود داریم، یعنی یک‌سوم؛ این دوسوم نیروی دیگری که به‌صورت بسیجی باید بیاید، با این مسائلی که الآن هست و باتوجه‌به زمان و آموزش و... نمی‌آیند. ما می‌گوییم وقتی نیرو آمد 55 الی 60 روز وقت لازم است تا برای عملیات آماده بشوند.
==  گزارش- 550==


می‌گوییم مهمات‌ در وضع بسیار بدی است، ما حدود یک‌چهارم، یک‌پنجم، مهمات لازم را داریم و این چیزی نیست که در یک‌ ماه یا دو ماه آینده دست ما برسد. آمار برخی از اقلام مهمات یک‌دهم و یک‌ششم تعداد لازم است. ما اگر بخواهیم اینها را نادیده بگیریم که همان عملیات بدر می‌شود. آن مقدار تجهیزات موردنیاز که برآورد شده برای عملیات، برخی تا شش ماه و یک سال دیگر قابل‌تهیه‌شدن نیست. ...
بازتاب تصميمات كنفرانس سران عرب در نزد دو طرف جنگ (ايران و عراق) كاملاً متفاوت است: عراق به حداكثر خواسته‌هاي خود رسيده است، هر چند در تحميل خواسته‌هاي خود به ايران باز هم راه‏حل فوري يا حتي كوتاه مدتي پيش رو نمي‌بيند.
از سوي ديگر، در ايران، "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس مجلس شوراي اسلامي - كه بعد از امام، فرمانده عالي جنگ و قدرت‏مندترين شخصيت نظام محسوب مي‌شود - در خطبه‌هاي نمازجمعه به شدت گردانندگان اجلاس و نتايج آن را محكوم كرد. وي به هم‏زماني كنفرانس سران عرب و مانور "ستارة درخشان" امريكايي‌ها در مصر اشاره كرد و اين اجلاس را عامل تفرقه بين مسلمانان و در جهت سازش با اسرائيل دانست:
«كنفرانس سران عرب بايد براي حل مشكل دنياي عرب تشكيل شود، اما متأسفانه سران اين كشورها به جاي حل مشكل، ايجاد مشكل مي‌كنند. عده‌اي از مرتجعين و محافظه‌كاران جمع شده‌اند تا در مورد سازش با اسرائيل و امضاء كمپ ديويد، كلاه گذاشتن بر سر مردم لبنان، محكوم كردن نيروهاي مترقي و مبارزات مردم و ميدان دادن به نيروهاي مرتجع، بحث و گفت‌وگو كنند. ما متأسفيم در موقعي كه دنياي عرب و اسلام احتياج به وحدت دارد، كنفرانسي تشكيل شده كه موجب تفرقه است و راه كج مي‌روند. از طرف ديگر، در كنار كنفرانس سران عرب، امريكايي‌ها در مصر در حال انجام مانور ستارة درخشان هستند و متأسفانه وضع بدي بر دنياي عرب حاكم است.»<ref>مأخذ 11، ص19.</ref>


برای این عملیات‌ها ما قرارگاه‌ها و لشکرهایمان هنوز هیچ شکلی نگرفته است.
==  گزارش- 551==


مسئله‌مان الآن عملیات گسترده آینده است؛ بیشتر فرماندهان از آقای مرتضی قربانی و احمد کاظمی تا دیگر برادران به ما اعتراض می‌کنند که اینجا نمی‌توانیم عمل کنیم.
امروز حجاج ايراني يك راه‏پيمايي در مدينه برگزار كردند. روزنامة كيهان دربارة اين راه‏پيمايي گزارش داد: «در راه‏پيمايي مدينة منوره كه از برابر بعثة حضرت امام آغاز و به جوار حرم شريف نبوي منتهي شد، انبوه مسلمانان در صفوف به هم فشرده شعار مقدس "اتحاد و وحدت اسلامي" را سردادند. در اين راه‏پيمايي كه با فريادهاي مرگ بر امريكا، مرگ بر شوروي، مرگ بر اسرائيل همراه بود، حجت‌الاسلام والمسلمين "كروبي" نمايندة امام در حج، طي سخناني با اشاره به جامعيت دستورات اسلام و تأكيد بر تفكيك‏ناپذيري دين و سياست در مكتب اسلام و نيز اين كه در كنار دستورات عبادي حج، به مسائل سياسي جهان اسلام بايد توجه شود، افزود: "حضور ميليون‌ها انسان در مكه و مدينه - مركز توحيد و وحي - بايد مبارزه و نبرد با شرك و كفر طاغوت و شيطان را در پي داشته باشند". سپس با اشاره به جنايات امريكا و توطئه‌هايش عليه مسلمانان، گفت: هر چه حركت‌هاي اسلامي قوي‌تر و نيرومند‌تر شود، امريكا تلاش و رذالتش بيش‏تر مي‌شود.»<ref>مأخذ 11، ص1.</ref>
راديو اسرائيل نيز دربارة اولين تظاهرات حجاج ايراني در مدينه، گفت:
«نخستين راه‏پيمايي سياسي زائران ايران، امروز در شهر مذهبي مدينه برگزار شد. نيروهاي امنيتي عربستان‌سعودي از دخالت در اين راه‏پيمايي خودداري ورزيدند و به احتمال قوي تظاهرات بدون هيچ‌گونه برخوردي پايان يافت. اين راه‏پيمايي نخستين تظاهرات سياسي زائران در مراسم حج بود و انتظار مي‌رود در ظرف هفته‌هايي كه تا پايان حج باقي مانده، تظاهرات متعدد ديگري نيز صورت گيرد.»<ref>مأخذ 7، ص23، راديو اسرائيل، 19/5/1364.</ref>


از شرایط دیگر برای عملیات این بود که در جزیره مینو تک پشتیبانی انجام بگیرد که 50 درصد موفقیت در این است؛ این شرط هم آماده نیست.
==  گزارش- 552==


حاصل‌نشدن این شرایط، برابر است با شکست و این شکست هم دیگر شکست بدر و خیبر نیست، شکستی است که هم فرماندهان ما روحیه‌شان خرد و شکسته می‌شود و هم نسبت به رده‌های بالاتر اصلاً بی‌اعتقاد می‌شوند. الآن بسیجی‌های کاظمی [لشکر8 نجف] به فرمانده‌شان ایرادی ندارند، به مسئولین جنگ و مملکت اعتراض دارند. می‌گویند اینها چه مسئولینی هستندکه نمی‌آیند ببینند چه شده؟ در عملیات قادر چه گذشته؟ یعنی یک اعتراض عمومی را خواهیم داشت، الآن فرمانده لشکرها به قرارگاه‌ها بی‌اعتمادند، این بی‌اعتمادی اوج می‌گیرد.[[پرونده:Rahim-safavi-1.jpg|بندانگشتی|رحيم صفوي فرمانده نيروي زميني سپاه، اجراي عمليات محدود در سال 1364 و آمادگي براي عمليات گسترده در سال 1365 را پيشنهاد مي‌كند.]]رحیم صفوی در ادامه، پیشنهاد خود و دیگر مسئولان نیروی زمینی سپاه را چنین مطرح می‌کند:
يك روزنامة هندي امروز دربارة تجهيز شدن عربستان‌سعودي به منظور برخورد با راه‏پيمايي حجاج ايراني، نوشت: «پاكستان با درخواست دولت عربستان‌سعودي مبني بر اعزام سربازان بيش‏تر به مكة معظمه و مدينة منوره به هنگام برگزاري مناسك حج براي مقابله با آشوب‌هاي احتمالي، موافقت نموده‏است.» روزنامة "هندوستان تايمز" سپس افزود كه يك تيپ از نيروهاي پاكستاني اكنون براي عزيمت به عربستان‌سعودي در حال آماده‏باش است.
به نوشتة اين روزنامه، مقام‏هاي سعودي براي حفظ نظم و امنيت در هنگام برگزاري مناسك حج، كارشناسان امنيتي از شركت‌هاي خصوصي امريكا و آلمان غربي و فرانسه استخدام كرده‏است. "هندوستان تايمز" در جاي ديگر گزارش خود با اشاره به تعداد كثير زايران ايراني در مناسك حج امسال، ادعا كرده كه بعضي از آن‏ها در واقع "سرباز" هستند. در ادامة اين گزارش آمده‏است: «قبل از سفر 18 ماه مه "سعودالفيصل" وزير خارجة عربستان‌سعودي به ايران، گزارش شده‏است كه مقامات سعودي سلاح‌هايي كه از ايران و ليبي به‌طور قـاچاق به جده حمـل شده‏بود را كشف كرده‌اند.» اين روزنامه اشاره‌اي به منابع خبري خود نكرده‏است.<ref>مأخذ 8 ، ص9، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از دهلي‌نو، 18/5/1364.</ref>


«با این نیرو‌هایی که دارند می‌آیند، تا اوایل سال آینده 10 الی 15 عملیات محدود و موفق انجام بدهیم و هم‌زمان با این عملیات‌ها، خودمان را آماده کنیم و برای اوایل سال آینده در منطقه شمال‌غرب بجنگیم و هم‌زمان با آنها منطقه فدک و منطقه حیدر و حتی منطقه بالاتر را یعنی شمال منطقه عملیات بدر را آماده کنیم. یعنی تمام کارهایش آماده بشود و در این سه منطقه بعد از عملیات‌های شمال‌غرب عملیات کنیم. عملیات‌های شمال‌غرب را با نیرویی به‌اندازه 60 تا 70 گردان عمل کنیم، ولی عملیات‌های جنوب را که ارزش و اهمیتش کاملاً روشن است احتیاج به غافلگیری، آماده‌کردن منطقه و آمادگی تجهیزات، وسایل و امکانات دارد، آماده بشوند تا عملیات را جلو ببریم. ما شرایط خودمان را با [عملیات‌های] خیبر و بدر بسنجیم، اگر موفقیتی نمی‌بینیم دست به عملی نزنیم که باعث ناراحتی بشود. برویم محکم به مسئولین بگوییم ما عملیات‌های محدود را ادامه می‌دهیم تا چندین ماه دیگر، بعد هم در شمال‌غرب می‌جنگیم و بعد از آن در جنوب.»<ref>همان، صص 94 ـ 92.</ref>[[پرونده:Mohsen-rezaii-1.jpg|بندانگشتی|فرمانده كل سپاه محسن رضايي، در جلسه قرارگاه مركزي سپاه با اشاره به اهميت اجراي عمليات آتي (فاو)، اين جلسه را تلخ‌ترين جلسه در طول دوران فرماندهي‌اش ناميد.]]پس از سخنان رحیم صفوی، محسن رضایی درحالی‌که ناراحتی در چهره‌اش نمایان بود، پس از چند دقیقه تأمل شروع به صحبت کرد که بخش‌هایی از آن چنین است: «متأسفانه این جلسه برای ما تلخ‌ترین جلسه‌ای است که در تاریخ عمر جنگ دارم. تازه می‌فهمم که عمق ترمزی که الآن در آن پایین و عمق سدی که در بالای ما ایجاد شده، از پایین داریم ترمز می‌کنیم و از بالا یک سدی شده هم آن سد و هم ترمز شما، درست آن بن‌بستی که در جنگ پیدا شده، الآن پیدا کرده است. شما در بدر آمدید گفتید که بیاییم عملیات شماره 2 را، اول انجام بدهیم، گفتیم برادران این حرف را نزنید اگر یک ماه به شما فرصت دادیم، رفتید روی عملیات شماره 2 کار کردید، شاید وسط کار دوباره گفتید که نباید انجام بدهیم... چقدر استدلال شما یا برادرمان رشید آوردید که چرا نباید عملیات شماره 2 را انجام بدهیم؟... الآن تنها راه ما "فاو" است، فاو مهم است. حالا می‌گوییم فاو، اول می‌گویید القرنه بعد از القرنه می‌آیید می‌گویید نخیر، شمال‌غرب. خدا وکیلی همه‌تان می‌توانید بزنید روی قرآن که اگر یک ‌ماه دیگر رفتید روی شمال‌غرب فکر کردید، دوباره نیایید بگویید که نمی‌شود و... زمان دارد می‌گذرد و این دو ضعف که ضعف اساسی است و مبنای ترمز را تشکیل داده از پایین داریم ترمز می‌کنیم، از بالا هم که سد راه رشد توان رزمی و رشد قوه رزمی پیدا شده، حالا این وسط چه باید کرد؟ ما باید بفهمیم می‌خواهیم بجنگیم ولو با 2 نفر، حتی با یک‌گروهان می‌شود جنگید و می‌شود از دشمن تلفات گرفت. با 2 نفر هم می‌شود جنگید. ضعف سومی که هست این است که شما می‌گویید که توان جمهوری اسلامی می‌رسد، توان جمهوری اسلامی می‌رسد یعنی ضعف سوم. این ترمز و آن سد، جنگ را به بن‌بست رساندند، کی می‌گوید توان جمهوری اسلامی می‌رسد جمهوری اسلامی معجونی است از دستاورد انقلاب و رژیم سابق که دست ما مانده، شما صحبت از یک توان بالقوه‌ای می‌کنید که می‌گویید ما می‌توانیم این را به فعل در بیاوریم... مگر توان یک چیز ساده‌ای است، فهم توان پنج سال وقت می‌خواهد شما تا پنج سال دیگر نمی‌توانید بفهمانید. الآن 100 تا کمپرسی در جنگ می‌خواهید. همین الآن اگر بگویید 100 تا کمپرسی، می‌گویند ببینید اینها بهانه آوردند که می‌خواهند نجنگند که 100 کمپرسی را گفتند. چه کسی این را می‌گوید، جز افراد بالای شما این را می‌گویند، چرا؟ با شما لج دارند؟ اینها غیرانقلابی‌اند؟ نه، طبیعی است، ما هم به‌جای آنها بودیم همین حرف را می‌زدیم، برای اینکه در جنگ نیستند ما چه انتظاری داریم؟ چهار سال است خواستیم اینها را در جنگ بیاوریم، اما ورود ناقص اینها در جنگ کار را بدتر کرد. پس این توانی که از جمهوری اسلامی می‌گویید، شما خودتان را دارید بازی می‌دهید، یک ذهنیتی را درست می‌کنید که عذاب وجدانتان را حل کنید بعد آن را می‌گویید نه ما اگر این حرف را می‌زنیم خوب دلیل داریم. می‌گویید توان جمهوری اسلامی باید بیاید جلو، کدام توان؟ کدام کار؟ پس این هم ضعف سوم شما. جمهوری اسلامی یعنی در کل دولت 100 نفر آدم، تازه این 100 نفر که حزب‌اللهی و انقلابی هستند نمی‌دانند جنگ چیست چهار سال و پنج سال دیگر می‌فهمند. باوجوداین باید پیش برویم، پس این توان که می‌گویید، این است. من یک‌مرتبه نسبت به برخورد شما غافلگیر شدم، فکر نمی‌کردم، حالا بعد فکر می‌کنم که چه ضعف‌های دیگری ما داریم باید این ضعف‌ها را در‌آوریم و آنها را حل کنیم. ...» سخنان رحیم صفوی و محسن رضایی در این جلسه آغازی بود برای ادامه بحث: رحیم صفوی: ما می‌گوییم با این توان، نه می‌شود در القرنه بجنگیم و نه در فاو. حال شما هی می‌خواهید فشار بیاورید... اگر شما می‌فرمایید که متناسب با توانمان منطقه تعیین کنیم، الآن این منطقه تناسبی با توانمان ندارد، اگر برویم شکست می‌خوریم. سپاه با این توان قادر به اجرای عملیات گسترده نیست، باید توان بالاتری به دست بیاورد تا بتواند بجنگد. محسن رضایی: این کلی است، این را چه کسی از شما قبول می‌کند؟ شما با استدلال ثابت کنید که اینجا چند گردان می‌خواهد و چند گردان تابه‌حال رسیده. این بحث‌های نارس شما، کار شما را سد کرده و وقتی که این کار سد بشود معلوم است که نمی‌توانید آماده بشوید». در ادامه جلسه یکی دیگر از مسئولان نیروی زمینی سپاه، وارد بحث می‌شود. غلامعلی رشید: ما این‌را به‌وضوح می‌بینیم که اگر 50، 60 گردان نیروی بسیجی بدون امکانات و تجهیزات لازم فراهم شود، دستور عملیات صادر می‌شود؛ چشم‌پوشی می‌شود از غافلگیری؛ چشم‌پوشی می‌شود از برآورد مهمات و... ما می‌گوییم ما یک تاجر ورشکسته هستیم، نمی‌توانیم یک معامله بزرگ انجام دهیم. این خیالی است که ما قبلاً می‌کردیم. ما در فتح‌المبین یک تاجر خوب بودیم، می‌توانستیم معامله کنیم. الآن دیگر قادر نیستیم آن معامله بزرگ را بکنیم. ما می‌گوییم با یک‌ نفر هم می‌شود جنگید، اما یک‌ نفر وقتی بجنگد، سه نفر عراقی را بکشد و خودش هم شهید بشود، این پیروزی است، اما مجموعه عملیات‌های بدر و خیبر می‌شود شکست؛ پیروزی نیست. قضیه عاشورا پیروزی است، 72 نفر بودند به 30 هزار نفر. می‌شود جنگید، اما تا یک‌ ماه دیگر این 50، 60 گردان می‌شود قوی‌ترین عامل فشار. رضایی: صحیح است که شما می‌خواهید از من اعتراف بگیرید که اگر همه توان فراهم نشد نجنگید؟ کجای مردانگی این‌طور است؟ غلامعلی رشید: ما نسبت به فرماندهی خودمان اعتمادمان کم نشده، تردید نداریم. ما عقل شما و علم و تدبیر شما را عالی‌ترین تدبیر برای خودمان می‌شناسیم. ما بی‌اعتمادیم به اینکه امکانات نمی‌رسد، این تردید در بچه‌ها به وجود می‌آورد. یکی از علت تردیدها این است که بی‌اعتمادند به امکانات، بی‌اعتمادند به این نیرویی که باید فراهم شود، ... و دیدند هم این فراهم نشده و نیرو می‌آید پای‌کار و بعد می‌گویند عمل کنید و عمل هم کردند. ما می‌گوییم جلوگیری کنیم از این‌کار. ما اگر هم یک مقدار پارسال منطقه 2 را پیشنهاد می‌دادیم، می‌دیدیم که آن‌موقع پذیرای این نیست که بگوییم عملیات گسترده، در جنوب نمی‌توانیم انجام دهیم. ولی الآن به این نتیجه رسیدیم که واقعیات را ببینیم. در این جنوب هدف‌های بسیار ارزشمندی هست که زیر زبان همه مزه می‌کند. تا گفتیم فاو، گفتند: به‌به، چه چیز خوبی است و... اینجا هدف‌هایش ارزشمند است و امکانات و نیرو می‌خواهد و ما سه سال است که در اینجا تلاش می‌کنیم، نتوانستیم یک گام قوی برداریم، ما به‌عنوان یک پیشنهاد می‌گوییم که: تا پایان سال عملیات محدود انجام دهیم، 15تا عملیات محدود انجام می‌دهیم، بعد برویم شمال‌غرب؛ آنجا می‌شود با 50، 60 گردان جنگ کرد، بعد به جنوب برگردیم. در این فاصله کار مهندسی بکنیم که بشود غافلگیری را رعایت کرد. الآن تمام یگان‌های ما در سرزمین جنوب هستند. غافلگیری از بین رفته است، دیگر معنی و مفهوم ندارد. کار مهندسی که ما می‌کنیم فردایش می‌خواهیم عمل کنیم. شما کار مهندسی جزیره آبادان را انجام دهید و یک ‌سال بعد عملیات کنید. این معنای دیگری پیدا می‌کند. غافلگیری، آب حیات ماست.


<references />
 
 
 
== <big>منابع و مآخذ روزشمار 1364/05/18 </big> ==
 
{{پانویس}}
 
<references/>
 
 
 
 
 
</div>
 
 
 
 
{{#css:/bootstrap.css}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۱

روزشمار جنگ سال 1364
1364.05.18
نام‌های دیگر هجده مرداد
تاریخ شمسی 1364.05.18
تاریخ میلادی 9 اوت 1985
تاریخ قمری 21 ذیقعده 1405
1359.05.18
1360.05.18
1361.05.18
1362.05.18
1363.05.18
1365.05.18
1366.05.18



گزارش- 539

امروز يك حركت انهدامي را تيپ بدر (مجاهدين عراقي) در منطقة عملياتي "قدس4" در هور انجام داد. هدف، انهدام نيروهاي موسوم به "فرسان الهور" بود. "فرسان الهور" به نيروهاي بومي منطقه اطلاق مي‌شود كه به جاي خدمت سربازي يا با شرايط و مزاياي ديگر، حفاظت هور را بر عهده دارند. بنابر اطلاعات رسيده، 250 تن از اين افراد بعد از عمليات قدس4 فراري شده‌اند. پيش‌بيني ‌شده‏است كه با انهدام نيرو، ديگر فرسان الهور در درياچه نخواهد ماند و نيروهاي آن به سبب ضعف انگيزه، فراري خواهند شد و در نتيجه، حفاظت هور ضعيف خواهد گرديد. بدين ترتيب، عمليات انهدامي در غرب درياچة ام‌النعاج (در هورالهويزه) در دستور كار تيپ بدر قرار گرفت. براساس طرح قبلي، امروز نيروهاي اين تيپ در ساعت15:30 از آخرين پاسگاه در "شط‌الدوب" به سمت هدف يعني "الابيض" و "ام‌الورد" حركت كردند و در ساعت19:26 با رمز "يا الله، يا الله" به دشمن هجوم بردند. نيروهاي خودي پس از تصرف و پاك‌سازي كمين‌ها، اطلاعيه‌هاي آماده شده از قبل را به ني‌هاي هور چسباندند و در ساعت55 :19 با دستور، عقب‌نشيني كردند. در اين اطلاعيه‌ ضمن افشاي جنايات حكومت عراق و تبيين وضعيت مجاهدان مبارز عراقي، از نيروهاي "فرسان‌الهور" خواسته شده كه يا به "هورالحمار" بگريزند، يا اين كه به ايران پناهنده شوند.[۱]

گزارش- 540

در پي اقدامات عناصر ضدانقلاب كه از چند روز پيش به قصد اخلال در برگزاري انتخابات رياست جمهوري آغاز شده‏است، امروز نيز انفجاراتي در بعضي از شهرهاي كشور و نيز هم‏سو با آن، انفجاري در سفارت ايران در بن به وقوع پيوست: دو عدد بطري محتوي مواد آتش‌زا در قسمت شوفاژخانة ادارة راه شهرستان رشت تعبيه شده‏بود كه يكي از آن‏ها منفجر و ديگري خنثي گرديد. اين انفجار خسارت مالي و جاني نداشته‏است.[۲] همچنين دو دستگاه اتومبيل در دو نقطه از شهر اصفهان به‏دست عوامل ضدانقلاب به آتش كشيده شد.[۳] يك دستگاه اتومبيل مربوط به يكي از اعضاي سپاه شهرستان "لار" نيز در نزديكي منزلش به آتش كشيده شد.[۴] همچنين عصر امروز يك پاكت نامه حاوي مواد منفجره كه به نشاني سفارت جمهوري‌اسلامي ايران در بن پست شده‏بود، در يكي از اتاق‌هاي سفارت منفجر شد. به گزارش روزنامة كيهان، در اين حادثه خسارت جزئي به يكي از پنجره‌هاي اتاق وارد شده و كف‌دست يكي از كاركنان سفارت نيز اندكي زخم شده‏است.[۵] يك سخن‌گوي پليس بن تأييد كرد كه «بر اثر انفجار يك بمب پستي، دست يكي از كارمندان سفارت ايران در جمهوري فدرال آلمان جراحت برداشته است.» اين سخن‌گوي پليس افزود: «اين بمب كه از پاريس ارسال شده‏بود، در دست سرهنگ قائم‌مقامي، مسئول امنيتي و رايزن نظامي سفارت، منفجر شد كه خسارات بسيار جزئي بر جاي گذاشت.[۶] اما خبرنگار صداي امريكا از بن به نقل از نشرية "بن اكسپرس" چنين گزارش داد: «هنگامي كه وابستة سياسي سفارت ايران در بن مشغول بررسي نامه‌هاي پستي رسيده براي سفارت بود ناگهان صداي انفجار مهيبي در ساختمان اين سفارت‏خانه - كه در محلة ديپلماتيك شهر قرار دارد - شنيده شد. به همين جهت پاسداران سفارت، ديپلمات ايراني را كه از ناحية چشم‌ها و سر و دست‌ها به سختي مجروح شده بود به نزديك‌ترين بيمارستان شهر بن انتقال دادند. براساس اين گزارش، پزشكان معتقدند كه اين ديپلمات ايراني احتمالاً بينايي خود را از دست خواهد داد.»[۷]

گزارش- 541

امروز يك شبكة راديويي امريكا خبر داد تعدادي از اعضاي كنگرة اين كشور كه در حمايت از "سازمان‌ مجاهدين خلق" نامه‌هاي اين سازمان را امضا كرده بودند، به اشتباه مواضع خود در حمايت از اين سازمان اعتراف كردند. شبكة راديويي "سي.‌بي.‌اس." در يك بخش خبري امروز گفت: «حمايت نمايندگان كنگره امريكا از گروه منافقين موجب شرمندگي و خجالت آن‏ها شده‏است.» اين راديو افزود: «22 تن از نمايندگان مجلس كه از مواضع سازمان منافقين پشتيباني نموده‌اند و در حمايت از آنان نامه نوشته‌اند، اعلام نموده‌اند كه در موقع ابراز حمايت، از حقايق مطلع نبوده‌اند.» "سي.‌بي.‌اس." به نقل از اين نمايندگان گفت: «آن‏ها با عده‌اي ايراني خوش لباس كه ضد دولت خميني و طرف‏دار صلح بودند، مواجه شده و از آنان پشتيباني نموده‌اند.»[۸] آسوشيتدپرس نيز در اين‌باره گزارش داد: «حداقل 19 عضو كنگره امريكا نامه‌ها يا بيانيه‌هايي را كه توسط سازمان مجاهدين خلق ايران پخش شده، امضا كردند بدون آن‏كه بدانند وزارت امورخارجه، اين گروه مقاومت را يك جنبش تروريستي طرف‏دار خشونت و مسئول مرگ شش امريكايي در ايران ناميده است. اين اعضاي كنگره يا مشاوران آن‏ها در مصاحبه‌ها اعتراف نموده‌اند كه آن‏ها نام و اعتبار خود را در اختيار اين سازمان قرار دادند كه بعداً نام‌هاي ايشان را در يك آگهي تمام صفحه در شمارة 28 ژوئيه 1985 [6 مرداد 1364] روزنامة نيويورك تايمز به چاپ رسانيده‌اند. در اين آگهي از بيش از دو هزار سياست‏مدار و نمايندة پارلمان در امريكا و اروپاي غربي نام برده شده و گفته شده‏است كه اين عده درخواست‌ها را امضا نموده‌اند. نمايندگان ديگري كه در آگهي مذكور نام آن‏ها نيامده است، نامه‌هايي ظرف 13 ماه گذشته براي مسعود رجوي ارسال كرده‌اند؛ از جملة اين‌ها عبارت‏اند از سناتورهاي دمكرات "گاري‌هارت"، "ادوارد كندي" و "كلبيورن پل".» آسوشيتدپرس افـزوده است: «سازمان مذكور و سـازمان وابسته به آن به نـام "شوراي مقـاومت" و رجوي در يك سند كه از طرف وزارت خارجه [آمريكا] دوبار در تـاريخ‌هاي 14 فوريه [25 بهمن 1363] و 17 ژوئن [27 خرداد 1364] به كنگره ارائه شده، به‌عنوان ضدامريكايي معرفي شده‌اند. در اين سند گفته شده‏است كه مجاهدين تا حدودي مسئوليت نگه داشتن 52 گروگان امريكايي به مدت 444 روز در سفارت امريكا در تهران را به عهده گرفتند و مسئول قتل حداقل 16 امريكايي در ايران بوده‌اند. گروه مذكور اين مطالب و ديگر مطالب اعلام شده توسط وزارت خارجه را تكذيب كرده‏است.»[۹]

گزارش- 542

به گزارش يك نشرية داخلي سپاه، بر اثر چهارده مورد درگيري در ده روز اخير در كردستان، 12 تن از ضدانقلابيون به هلاكت رسيده و 24 تن زخمي شده‌اند. تلفات نيروهاي خودي نيز 7 شهيد و 11 زخمي بوده‏است.[۱۰]

گزارش- 543

آقاي "نظران" دبير شوراي عالي دفاع، در يك گفت‌وگوي كوتاه؛ با خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، اعلام كرد كه در ايام سال‏گرد تجاوز حكومت بعثي - صهيونيستي عراق به جمهوري‌اسلامي ايران، يك صد اسير معلول ديگر عراقي را ايران به‌طور يك جانبه آزاد خواهد كرد. وي افزود: «همان گونه كه اعلام شده است، اين اقدام نوع‏دوستانه پس از آزادي اين گروه يك صد نفري، همچنان دنبال خواهد شد.»[۱۱]

گزارش- 544

روزنامة كيهان به نقل از واحد مركزي خبر از اروميه گزارش داد كه اهدافي در منطقة "شيخان" عراق و "مرگه‌سور" واقع در شمال اين كشور، مورد حملة مبارزان كرد عراقي قرار گرفته‏است. همچنين آنان در داخل شهر "دهوك" نيز در يك عمليات نظامي - تبليغاتي، يك ساختمان هفت طبقة متعلق به كارشناسان خارجي را تصرف كردند و پس از به هلاكت رساندن تعدادي از نيروهاي بعثي، به وسيلة بلندگو به افشاي جنايات صدام عليه مردم محروم عراق، پرداختند.[۱۲] كيهان در گزارشي ديگر، از حمله به دو خودرو ارتش بعثي عراق در محور "پاوه - نور - شيخ‌لنگه" خبر داد كه مبارزان يازده تن از سرنشينان خودرو را به هلاكت رسانده و ضمن انهدام كامل خودروها، چندين قبضه اسلحه به غنيمت گرفته‌اند.[۱۳]

گزارش- 545

به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از لندن، روزنامة "تايمز" در شمارة امروز خود نوشته‏است: «عراق در نامه‌اي به سازمان عفو بين‌الملل، اعدام 19 نفر به سبب جرايم سياسي در ماه‌هاي فوريه و مارس [اسفند و فروردين] سال جاري ميلادي را تأييد كرده‏است.» به نوشته اين روزنامه، شش تن از اين افراد، اعضاي حزب دمكرات كردستان عراق و ده تن از اعضاي خانوادة حكيم و سه تن ديگر از اقليت مسيحي عراق بوده‌اند. اتهام اين افراد، خراب‏كاري و حمل و نقل اسلحه بوده‏است.[۱۴]

گزارش- 546

رئيس پيشين ستاد ارتش مصر - كه وزير دفاع اين كشور نيز بوده‏است - در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي در الجزيره، با تأييد كمك‌هاي نظامي و پرسنلي حكومت مصر به عراق، گفت كه حكومت عراق قبلاً بيش از هر كشور ديگر عرب بر لزوم مجازات حكومت مصر اصرار داشت، ولي در حال حاضر بر اثر فشارهاي جنگ با ايران، به دولت مبارك پناه آورده است.[۱۵]

گزارش- 547

آقاي "هاشمي‌رفسنجاني" امام جمعة موقت تهران، در خطبه‌هاي نمازجمعة اين هفته، پس از تأكيد بر شركت گستردة مردم ايران در انتخابات رياست جمهوري به مسئله جنگ پرداخت و با موفقيت‌آميز خواندن اجراي تاكتيك‌هاي مرحله‌اي ارتش و سپاه، گفت: «اطلاعاتي كه به دست آورده‌ايم، مي‌گويد اين مسئله كه براي آيندة عراق بايد فكري كرد، به‌طور جدي در دنيا مطرح است و اين شايد از دست‏آوردهاي مرحلة جديد جنگ باشد.»[۱۶] وي سپس با اشاره به اين‌كه نيروهاي خودي در عمليات‌هاي محدود (پنج عمليات قدس)، تلفات ناچيزي داشته‌اند، افزود: «نوعاً دشمن يا اسير شده يا فرار كرده و يا از پاي درآمده و با آن كه [رزمندگان خودي] 350 كيلومترمربع از جاهاي حساس را كه ارزش استراتژيك دارد، تصرف كرده‌اند، حدود سه هزار نفر را به هلاكت رسانده و 233 نفر اسير با غنايم به دست آمده، رزمندگان اسلام براي ادامة رزم هم اكنون نيز آمادگي دارند.»[۱۷] آقاي هاشمي به همكاري معارضان عراقي با جمهوري‌اسلامي ايران نيز اشاره كرد و گفت: «حضور برادران عراقي اعم از كردها و عرب‌ها و حزب‌اللهي‌هاي عراق در شمال و جنوب تحول تازه‌اي به وجود آورده و مي‌رود تا از شمال و جنوب آن‏ها را به محاصره بكشيم و با تلفات كم‏تر بتوانيم موفق شويم ملّت عراق را آزاد كنيم تا دنيا شاهد همكاري دو كشور در صحنة بين‌المللي باشد.»[۱۸]

گزارش- 548

در پي انتشار اخباري مبني بر قاچاق اسلحة امريكايي به ايران و دست‏گيري عناصري از دست‌اندركاران قاچاق اسلحه - كه در مطبوعات امريكا با سر و صدايي همراه بوده‏است - نشرية "لوس‌آنجلس تايمز" گزارشي با عنوان "ايران در جست‏وجوي ميلياردها دلار اسلحه" منتشر ساخت. اين نشريه كه مدعي است اين گزارش حاصل تحقيقات و بازرسي‌هاي اقتصادي كه تاكنون آشكار شده، مي‌باشد، به چگونگي نفوذ ايران در مراكز تسليحاتي امريكا و نيز برقراري ارتباط با عناصر و مقام‏هاي رسمي اين كشور اشاره كرده است. راديو صداي امريكا نيز اين گزارش را به دليل تفصيل و اهميّت مضامين آن، در سه قسمت در مورخ 16 و 17 و 18/5/1364 پخش كرد كه اهم موارد آن چنين است: «جست‏وجوي آيت‌الله خميني براي تهية تسليحات و قطعات يدكي مورد نياز به منظور ادامة جنگ عراق، به عملياتي پيچيده و چند ميليارد دلاري براي نفوذ در زرادخانه‌هاي ارتش و فروشندگان تجهيزات دفاعي امريكا منجر شده‏است؛ عملياتي مخفيانه و سرّي كه شبكه‌اي از عوامل ايراني درگير در آن را در ايالات متحده، اروپا و آسيا پراكنده كرده‏است. يك تحقيق كه متكي به مصاحبه‌هاي به عمل آمده با مأموران بازجويي و مقامات رسمي در داخل و خارج امريكا و هزاران برگ اسناد و مدارك دولتي است، نشان مي‌دهد كه عوامل ايراني در خريد مستقيم سخت‏ابزارهاي نظامي از انبارهاي تسليحاتي وزارت دفاع امريكا سوداگران امريكايي و منابع ديگر، موفق بوده‌اند. نقش يك اروپايي متهم به قاچاق اسلحه - كه تا اوايل سال جاري و پيش از آن كه تحت تعقيب قانوني قرار گيرد، براي تسريع در ارسال بسته‌هاي سياسي به كشورهاي كمونيست، براساس قراردادي كه با دولت داشت از تسهيلات ويژه‌اي برخوردار بود - نشان دهندة پيچيدگي عمليات و حوزة عمل ايرانيان در اين تلاش است. اين قاچاقچي مدت‌ها از دفتر خدمات پيك سياسي وزارت امورخارجة امريكا براي برقراري تماس‌هاي تلفني مربوط به فعاليت‌هايش با ايران، استفاده مي‌كرد. ماجرا هم اكنون از سوي مقامات وزارت امورخارجه، گمرك و (اف‌.بي‌.آي.) مورد تحقيق قرار گرفته‏است. تكان دهنده‌ترين ماجرا، به تعقيب قانوني يكي ازكارشناسان امور موشكي در وزارت دفاع امريكا كه يك سرهنگ دوم با 25 سال سابقه كار در ارتش است، بازمي‌گردد. وي به توطئه‌چيني و هم‏دست شدن با سوداگران بين‌المللي اسلحه و مقامات دولتي ايران براي فروش هزاران موشك مدرن امريكايي و فرانسوي به رژيم [امام] خميني به ارزش بيش از 140 ميليون دلار متهم شده‏است. يك هفته پيش از كشف و خنثي شدن اين توطئه، هفت تن ديگر از جمله يك كارشناس تداركاتي نيروي هوايي مأمور خدمت در ناو هواپيمابر "كيتي هاوك" و يك كارمند غيرنظامي تسليحات ارتش در سانتياگو به اتهام سرقت قطعات موشك‌هاي "فونيكس" - كه جزو قطعات مهم و حياتي مورد نياز جنگنده‌هاي اف‌-14 محسوب مي‌شود - و نيز سرقت قطعات ديگر و قاچاق آن‏ها به تهران، تحت تعقيب قرار گرفته بودند. بازداشت‌هاي اخير تنها نشان دهندة بخشي از عمليات گسترده و هماهنگ شدة ايران است.[۱۹] در سال‌هاي1980- 1979 كه گروگان‌گيري ديپلمات‌هاي امريكايي در ايران، مناسبات دو كشور را بحراني ساخت، تحريم كامل صدور تسليحات ساخت امريكا به ايران به مورد اجرا گذاشته شد. مقامات رسمي مي‌گويند عمليات قاچاق اسلحه به ايران فقط قريب به ده درصد از نيازهاي تسليحاتي ايران را تأمين كرده‏است و موفقيت ناشي از اجراي تحريم، بر استيصال [امام] خميني افزوده‏است. "ويليام دونراب" سرپرست گمركات امريكا، مي‌گويد آمار و اسناد وزارت دادگستري امريكا گوياي تشديد عمليات بازرسي و احتمالاً بالاگرفتن عمليات قاچاق اسلحه به ايران است. طي دوازده ماه گذشته رسيدگي به چهار پرونده كه در آن‏ها عليه 54 نفر و 8 شركت ادعانامه صادر شده‏است، آغاز گشته كه دو برابر شمار مجموع و پرونده‌هاي تشكيل داده شده در طول سه سال گذشته است. زماني كه جنگ ايران و عراق آغاز شد، تقاضاهاي ارتش ايران شدت گرفت. رژيم تهران در لندن و درست در خياباني پايين‌تر از مقر "اسكاتلنديارد" براي قطعات يدكي مورد نياز دفاتري داير كرد و از همان‌جا بود كه اقدامات هماهنگ شده‌اي در سطح بين‌المللي آغاز شد كه به تدريج در سراسر جهان گسترش يافت. شيوة ديگري كه براي خارج ساختن تسليحات از امريكا به مقصد ايران به كار گرفته شد، استفاده از اسناد معتبر صادراتي است كه به گفتة عوامل ايراني، از مقامات نظامي در كشورهاي جهان سوم و يا بعضي از كشورهايي كه متحدان نظامي امريكا هستند خريداري مي‌شود. هر يك از اين اسناد - كه معمولاً امضاي يك ژنرال را دارد - به گفتة يك عامل ايراني، در بازارهاي سياه اسلحه دست كم به قيمت 100 هزار دلار رد و بدل مي‌شود. چنين اسنادي خروج تسليحاتي را از ايالت متحده امكان‌پذير مي‌سازد.[۲۰] در حالي كه لندن مركز خريدهاي عمدة نظامي ايران است، بسياري نيز از شهرهايي در ايالات متحده نام مي‌برند كه نظير "بوستن" و "لوس‌آنجلس" هزاران كيلومتر با يك‏ديگر فاصله دارند، يا چون "شيكاگو" و "ليتون". يكي از مأموران تحقيقِ با سابقة فدرال، مي‌گويد وي در اين زمينه سه شيوة كاملاً متفاوت را تشخيص داده است: نخست اعزام تعداد زيادي عامل به گوشه و كنار كشور كه حتي اگر 80 درصد آن‏ها نيز به دام بيفتند، بتوانند روي 20 درصد باقي‏مانده حساب كنند. در شيوة دوم، ايران تصميم گرفت از دلالان به‌عنوان عاملان خريد در معاملات پنهاني استفاده كند؛ اين يك استراتژي بسيار پرخرج بود. علاوه‌بر گران تمام شدن چنين شيوه‌اي، مقامات ايراني دريافته‌اند كه اين استراتژي با مانع عمدة ديگري نيز روبه‌روست، زيرا بعضي اوقات مزدوران و قاچاقچي‌ها به تعهدات خود عمل نمي‌كنند. گفته مي‌شود هزينة گزاف استراتژي دوم همراه با شدت عمل مأموران گمرك امريكا در بازرسي محمولات، ايران را ناگزير ساخت كه به استراتژي سوم كه بسيار پيچيده و غامض است، متوسل شود. هدف اين استراتژي همان گونه كه در اعترافات مربوط به دو پروندة اخير قاچاق اسلحه به ايران منعكس است، آن است كه تهران و عوامل آن بتوانند مستقيماً به زرادخانه‌هاي ارتش امريكا و انبارهاي فروشندگان وسايل دفاعي دست‏رسي پيدا كنند. هم‏زمان با افزايش تهديد‌هاي ناشي از بالا گرفتن قاچاق اسلحه به ايران، اقدامات مأموران مبارزه با قاچاق اسلحه به‌ويژه عمليات مأموران گمرك در امريكا نيز شدت گرفته است و در بسياري موارد مأموران گمرك به شيوه‌هايي متوسل شده‌اند كه كم‏تر سابقه داشته است؛ به‌عنوان نمونه، مأموران گمرك فرودگاه بين‌المللي شيكاگو محموله‌اي از قطعات جت‌هاي جنگندة‌ "اف 5" را كه قرار بود براي يكي از فروشندگان اسلحه در لندن حمل شود، كشف كردند و اين محموله كه براي ادامة پرواز جنگنده‌هاي اف 5 در جنگ ايران و عراق اهميّت زيادي داشت، ضبط شد. يكي ديگر از مأموران با سابقة گمرك مي‌گويد به رغم تشديد عمليات مبارزه با قاچاق اسلحه به ايران و افزايش شمار پرونده‌هايي كه تاكنون به جريان افتاده است، هنوز ارسال قطعات و تجهيزات ادامه دارد.»[۲۱]

گزارش- 549

اجلاس فوق‌العادة سران شانزده كشور عضو اتحادية عرب، امروز كار خود را در "دارالبيضا"ي مراكش خاتمه داد. برخي موارد مهم مندرج در قطع‏نامة نهايي كنفرانس - كه "شاذلي‌قليبي" آن را خواند - چنين است: 1- جنگ ايران و عراق. 2- مسئله فلسطين و چگونگي خاتمه بخشيدن به اختلافات كشورهاي عرب. در خصوص اختلافات ميان كشورهاي عرب، دو كميته به دستور كنفرانس تشكيل شده‏است: كميتة اول متشكل از "عربستان و تونس" مأمور حل اختلافات سوريه، اردن و عراق شده‏است. كميتة دوم متشكل از "مراكش، امارات عربي متحده و موريتاني" موظف است اختلافات عراق و ليبي را فيصله داده و اختلافات ليبي و سازمان آزادي‌بخش فلسطين را نيز مرتفع سازد. در مورد جنگ ايران و عراق، كنفرانس مراتب نگراني خود را از ادامة درگيري ابراز داشته‏است. در قطع‏نامة كنفرانس، جمهوري‌اسلامي ايران به دليل پافشاري بر ادامه دادن به جنگ، مورد انتقاد شديد قرار گرفته است. آسوشيتدپرس نوشته‏است لحن محكوميت اين قطع‏نامه از لحن كنفرانس فوق‌العادة وزيران خارجة عرب در 1984 كه در بغداد تشكيل شد، شديدتر است. كنفرانس در مورد جنگ ايران و عراق بار ديگر بر تعهد خود به اجراي قطع‏نامة كنفرانس "فاس" و مادة ششم منشور اتحادية عرب و مادة دوم پيمان دفاعي مشترك اعراب تأكيد كرده‏است. كنفرانس بر درخواست اجلاس فوق‌العادة شوراي اتحاديه عرب كه سال گذشته در بغداد تشكيل شد و در آن از ايران خواسته شد كه فوراً به جنگ خاتمه دهد و ابتكارات صلح را بپذيرد، تأكيد كرده است. در بيانية كنفرانس خاطرنشان شده‏است كه ادامة جنگ ايران عليه عراق موجب خواهد شد كه كشورهاي عربي روابط با ايـران را مورد ارزيـابي مجدد قرار دهند و در جهت اجـراي آن دست به اقدامات ضروري بزنند.[۲۲] خبرگزاري فرانسه نيز از كازابلانكا گزارش داد: «اجلاس سران عرب در بيانية پاياني خود، تألم و نگراني عميق‌اش را نسبت به ادامة جنگ عراق و ايران از نظر تلفات انساني و خسارات مادي عظيم آن، تهديدش بر امنيت، ثبات و پيشرفت منطقه و همچنين بر صلح و امنيت جهان، ابراز داشت. طي اين بيانيه - كه توسط شاذلي قليبي دبيركل اتحاديه عرب قرائت شد - همچنين آشتي‌ناپذيري ايران و تشديد حملاتش عليه عراق به منظور اشغال اراضي اين كشور و اعمال حاكميت خود بر آن، شديداً تقبيح شده‏است. در ادامة بيانيه آمده‏است كه تهران بدين ترتيب با قوانين و كنفدراسيون‌هاي بين‌المللي، اساس‏نامة ملل‌متحد و قطع‏نامه‌هايش به مبارزه‌جويي پرداخته و ضمن استهزاء هرگونه ابتكار عمل ميانجي‌گري، ابتكار عمل عراق مبني بر آتش‌بس و اجراي يك صلح عادلانه و شرافت‏مندانه از طرفين مذاكره كه ضامن حقوق مشروع طرفين باشد را نيز تحقير مي‌كند‏. در پايان به ايران هشدار داده شده‏است كه اگر در جنگ خود عليه عراق پافشاري كند، كشورهاي عرب احتمالاً به سوي تجديدنظر در رابطة خود با ايران كشيده خواهند شد و در نتيجه، تدابيري اتخاذ خواهند كرد كه مجبور به اعمال آن باشند.»[۲۳] دربارة بخش اصلي مورد دوم مندرج در قطع‌نامة اجلاس فوق‌العادة سران اتحادية عرب، يعني مسئله فلسطين، در حالي‌كه اين اجلاس به‌طور رسمي براي بررسي آخرين وضعيت مسئله فلسطين تشكيل شده‏بود، اما در اين‌باره بدون نتايج و تصميمات مشخص جديدي به كار خود پايان داد! آسوشيتدپرس از مراكش گزارش داد: «اجلاس سران عرب امروز با طرح ضرورت اتفاق آراء دربارة طرح صلح با اسرائيل، نتوانستند طرح شاه‏حسين را مورد تأييد قرار دهند. "حسين" شاه اردن از اجلاس دو روزة سران عرب خواسته بود تا از طرح صلح اردني - فلسطيني به مثابة راه‏حل نهايي حمايت كنند، اما كنفرانس برخلاف خواستة شاه حسين از طرح اجلاس اتحادية عرب 1982 در "فاس" مراكش حمايت كرد. طرح فاس خواستار هم‏زيستي مسالمت‌آميز دولت‌هاي منطقه و دولت مستقل فلسطيني است. در طرح فاس، بيت‌المقدس به‌عنوان پايتخت مطرح شده‏است، اما طرح صلح اردني - فلسطيني فقط دولت فلسطيني با كنفدراسيون با اردن را مطرح مي‌كند و در رابطه با بيت‌المقدس به جزئيات نمي‌پردازد. "حسن دوم" شاه مراكش به منظور بحث دربارة قضية فلسطين، توافق اردن - ساف و بررسي اتحاد اعراب برپايي اين اجلاس اضطراري را پيشنهاد كرده‏بود. البته، اگر چه اجلاس بر طرح فاس اصرار ورزيده اما با اين همه، درها را بر روي ابتكار صلح اردني - فلسطيني عرفات و شاه حسين نبسته است. بيانية نهايي اجلاس در عين حال خواستار برپايي يك كنفرانس بين‌المللي با حضور امريكا، شوروي و سازمان آزادي‌بخش فلسطين شده‏است. براساس خواست اجلاس، اين كنفرانس بايد در چارچوب سازمان‌ملل و تحت سرپرستي آن برگزار گردد. لازم به يادآوري است كه شوروي و سوريه با برپايي چنين كنفرانسي موافق و امريكا و اسرائيل با آن مخالف هستند.»[۲۴]

گزارش- 550

بازتاب تصميمات كنفرانس سران عرب در نزد دو طرف جنگ (ايران و عراق) كاملاً متفاوت است: عراق به حداكثر خواسته‌هاي خود رسيده است، هر چند در تحميل خواسته‌هاي خود به ايران باز هم راه‏حل فوري يا حتي كوتاه مدتي پيش رو نمي‌بيند. از سوي ديگر، در ايران، "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس مجلس شوراي اسلامي - كه بعد از امام، فرمانده عالي جنگ و قدرت‏مندترين شخصيت نظام محسوب مي‌شود - در خطبه‌هاي نمازجمعه به شدت گردانندگان اجلاس و نتايج آن را محكوم كرد. وي به هم‏زماني كنفرانس سران عرب و مانور "ستارة درخشان" امريكايي‌ها در مصر اشاره كرد و اين اجلاس را عامل تفرقه بين مسلمانان و در جهت سازش با اسرائيل دانست: «كنفرانس سران عرب بايد براي حل مشكل دنياي عرب تشكيل شود، اما متأسفانه سران اين كشورها به جاي حل مشكل، ايجاد مشكل مي‌كنند. عده‌اي از مرتجعين و محافظه‌كاران جمع شده‌اند تا در مورد سازش با اسرائيل و امضاء كمپ ديويد، كلاه گذاشتن بر سر مردم لبنان، محكوم كردن نيروهاي مترقي و مبارزات مردم و ميدان دادن به نيروهاي مرتجع، بحث و گفت‌وگو كنند. ما متأسفيم در موقعي كه دنياي عرب و اسلام احتياج به وحدت دارد، كنفرانسي تشكيل شده كه موجب تفرقه است و راه كج مي‌روند. از طرف ديگر، در كنار كنفرانس سران عرب، امريكايي‌ها در مصر در حال انجام مانور ستارة درخشان هستند و متأسفانه وضع بدي بر دنياي عرب حاكم است.»[۲۵]

گزارش- 551

امروز حجاج ايراني يك راه‏پيمايي در مدينه برگزار كردند. روزنامة كيهان دربارة اين راه‏پيمايي گزارش داد: «در راه‏پيمايي مدينة منوره كه از برابر بعثة حضرت امام آغاز و به جوار حرم شريف نبوي منتهي شد، انبوه مسلمانان در صفوف به هم فشرده شعار مقدس "اتحاد و وحدت اسلامي" را سردادند. در اين راه‏پيمايي كه با فريادهاي مرگ بر امريكا، مرگ بر شوروي، مرگ بر اسرائيل همراه بود، حجت‌الاسلام والمسلمين "كروبي" نمايندة امام در حج، طي سخناني با اشاره به جامعيت دستورات اسلام و تأكيد بر تفكيك‏ناپذيري دين و سياست در مكتب اسلام و نيز اين كه در كنار دستورات عبادي حج، به مسائل سياسي جهان اسلام بايد توجه شود، افزود: "حضور ميليون‌ها انسان در مكه و مدينه - مركز توحيد و وحي - بايد مبارزه و نبرد با شرك و كفر طاغوت و شيطان را در پي داشته باشند". سپس با اشاره به جنايات امريكا و توطئه‌هايش عليه مسلمانان، گفت: هر چه حركت‌هاي اسلامي قوي‌تر و نيرومند‌تر شود، امريكا تلاش و رذالتش بيش‏تر مي‌شود.»[۲۶] راديو اسرائيل نيز دربارة اولين تظاهرات حجاج ايراني در مدينه، گفت: «نخستين راه‏پيمايي سياسي زائران ايران، امروز در شهر مذهبي مدينه برگزار شد. نيروهاي امنيتي عربستان‌سعودي از دخالت در اين راه‏پيمايي خودداري ورزيدند و به احتمال قوي تظاهرات بدون هيچ‌گونه برخوردي پايان يافت. اين راه‏پيمايي نخستين تظاهرات سياسي زائران در مراسم حج بود و انتظار مي‌رود در ظرف هفته‌هايي كه تا پايان حج باقي مانده، تظاهرات متعدد ديگري نيز صورت گيرد.»[۲۷]

گزارش- 552

يك روزنامة هندي امروز دربارة تجهيز شدن عربستان‌سعودي به منظور برخورد با راه‏پيمايي حجاج ايراني، نوشت: «پاكستان با درخواست دولت عربستان‌سعودي مبني بر اعزام سربازان بيش‏تر به مكة معظمه و مدينة منوره به هنگام برگزاري مناسك حج براي مقابله با آشوب‌هاي احتمالي، موافقت نموده‏است.» روزنامة "هندوستان تايمز" سپس افزود كه يك تيپ از نيروهاي پاكستاني اكنون براي عزيمت به عربستان‌سعودي در حال آماده‏باش است. به نوشتة اين روزنامه، مقام‏هاي سعودي براي حفظ نظم و امنيت در هنگام برگزاري مناسك حج، كارشناسان امنيتي از شركت‌هاي خصوصي امريكا و آلمان غربي و فرانسه استخدام كرده‏است. "هندوستان تايمز" در جاي ديگر گزارش خود با اشاره به تعداد كثير زايران ايراني در مناسك حج امسال، ادعا كرده كه بعضي از آن‏ها در واقع "سرباز" هستند. در ادامة اين گزارش آمده‏است: «قبل از سفر 18 ماه مه "سعودالفيصل" وزير خارجة عربستان‌سعودي به ايران، گزارش شده‏است كه مقامات سعودي سلاح‌هايي كه از ايران و ليبي به‌طور قـاچاق به جده حمـل شده‏بود را كشف كرده‌اند.» اين روزنامه اشاره‌اي به منابع خبري خود نكرده‏است.[۲۸]



منابع و مآخذ روزشمار 1364/05/18

  1. ↑ سند شمارة 0630 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات قدس4" گزارش راوي عمليلات قدس 4 (علي مژدهي)، صص 34 تا 36.
  2. ↑ سند شمارة 200034 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 21/5/1364، ص‏1.
  3. ↑ سند شمارة 200035 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 22/5/1364، ص1.
  4. ↑ سند شمارة 200036 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 23/5/1364، ص1.
  5. ↑ روزنامة كيهان، 21/5/1364، ص 34، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از بن، 18/5/1364.
  6. ↑ سند شمارة 238525 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 31/5/1364، ص 73.
  7. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 144 (20/5/1364)، صص 16 و 17، راديو امريكا، 19/5/1364.
  8. ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 143 (19/5/1364)، ص 15، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از واشنگتن، 18/5/1364.
  9. ↑ همان، صص 15 و 16، واشنگتن - آسوشيتدپرس، 18/5/1364.
  10. ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشرية "رويدادها"، شمارة 57 (29/5/1364)، ص 14.
  11. ↑ روزنامة كيهان، 19/5/1364، ص3.
  12. ↑ همان، واحد مركزي خبر، ص3.
  13. ↑ روزنامة كيهان، 20/5/1364، ص3، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، از باختران.
  14. ↑ روزنامة اطلاعات، 19/5/1364، ص2، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از لندن به نقل از روزنامه "تايمز" چاپ لندن.
  15. ↑ سند شمارة 200033 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 20/5/1364.
  16. ↑ مأخذ 14، ص13.
  17. ↑ مأخذ 11، ص19، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
  18. ↑ مأخذ 11، ص19.
  19. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 17/5/1364، صص 1 تا 3، راديو امريكا، 16/5/1364، به نقل از نشرية "لوس‌آنجلس تايمز".
  20. ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 19/5/1364، صص 4 تا 7، راديو امريكا، 17/5/1364، به نقل از نشرية "لوس‌آنجلس تايمز".
  21. ↑ همان، صص 8 تا 11، راديو امريكا، 18/5/1364، به نقل از نشرية "لوس‌آنجلس تايمز".
  22. ↑ سند شمارة 0212258 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 20/5/1364بخش ضميمه، صص 1 تا 4.
  23. ↑ مأخذ 8 ، ص3، كازابلانكا - خبرگزاري فرانسه، 18/5/1364.
  24. ↑ مأخذ 11، صص 1 و 24، كازابلانكا - آسوشيتدپرس.
  25. ↑ مأخذ 11، ص19.
  26. ↑ مأخذ 11، ص1.
  27. ↑ مأخذ 7، ص23، راديو اسرائيل، 19/5/1364.
  28. ↑ مأخذ 8 ، ص9، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از دهلي‌نو، 18/5/1364.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1364.05.18&oldid=4259»