1365.06.20: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| سطر ۲۸: | سطر ۲۸: | ||
در اولين ساعات بامداد امروز، سه گروهان از نيروهاي خودي به‌منظور تصرف قسمتي از پد غربي در جزيره جنوبي و نيز جاده نصر كه درسمت غربي اين پد احداث شده‌است، حركت خود را از سمت چپ و راست پد به سوي دشمن آغاز كردند. در اين عمليات ابتدا نيروهاي غواص به‌عنوان خط شكن و در پشتيباني آنها نيروهاي بلم‌سوار در دو سمت پد غربي وارد عمل شدند. | در اولين ساعات بامداد امروز، سه گروهان از نيروهاي خودي به‌منظور تصرف قسمتي از پد غربي در جزيره جنوبي و نيز جاده نصر كه درسمت غربي اين پد احداث شده‌است، حركت خود را از سمت چپ و راست پد به سوي دشمن آغاز كردند. در اين عمليات ابتدا نيروهاي غواص به‌عنوان خط شكن و در پشتيباني آنها نيروهاي بلم‌سوار در دو سمت پد غربي وارد عمل شدند. | ||
رزمندگان تا ساعت 2 بامداد با غافل‌گيري كامل از دو سمت پد به نيروهاي دشمن نزديك شدند و پس از يك درگيري نيم‌ساعته، با شكستن خط آنها، در اهداف از پيش تعيين‌شده در 200 متري جنوب سه‌راهي (تقاطع پد غربي و خاك‌ريز نصر) مستقر شدند، سپس به پاك‌سازي منطقه متصرفه و خاك‌ريز نصر پرداختند. تيم ديگري از نيروهاي خودي از جنوب محور عملياتي به قصد انهدام مواضع دشمن و پاك‌سازي منطقه وارد عمل شدند. اين تيم همچنين به برقراري "تأمين" براي گروه تخريب پرداخت تا اين گروه بتواند در سيل‌بند(پد) شكاف ايجاد كند كه مكمل عمليات بود. تا ساعت 5 صبح نيروهاي خودي پاك‌سازي ضلع‌غربي و خاك‌ريز نصر را پايان دادند و به تحكيم مواضع پرداختند، ولي دشمن در سنگر كمين واقع در نوك خاك‌ريز نصر هنوز مقاومت مي‌كرد. براي رفع اين مشكل به دستور معاون تيپ32 انصارالحسين(ع) ـ كه در منطقه درگيري حضور داشت ـ يك گروه مأمور انهدام كمين شد. اين گروه پس از ساعتي توانست كمين دشمن را خاموش كند. | رزمندگان تا ساعت 2 بامداد با غافل‌گيري كامل از دو سمت پد به نيروهاي دشمن نزديك شدند و پس از يك درگيري نيم‌ساعته، با شكستن خط آنها، در اهداف از پيش تعيين‌شده در 200 متري جنوب سه‌راهي (تقاطع پد غربي و خاك‌ريز نصر) مستقر شدند، سپس به پاك‌سازي منطقه متصرفه و خاك‌ريز نصر پرداختند. تيم ديگري از نيروهاي خودي از جنوب محور عملياتي به قصد انهدام مواضع دشمن و پاك‌سازي منطقه وارد عمل شدند. اين تيم همچنين به برقراري "تأمين" براي گروه تخريب پرداخت تا اين گروه بتواند در سيل‌بند(پد) شكاف ايجاد كند كه مكمل عمليات بود. تا ساعت 5 صبح نيروهاي خودي پاك‌سازي ضلع‌غربي و خاك‌ريز نصر را پايان دادند و به تحكيم مواضع پرداختند، ولي دشمن در سنگر كمين واقع در نوك خاك‌ريز نصر هنوز مقاومت مي‌كرد. براي رفع اين مشكل به دستور معاون تيپ32 انصارالحسين(ع) ـ كه در منطقه درگيري حضور داشت ـ يك گروه مأمور انهدام كمين شد. اين گروه پس از ساعتي توانست كمين دشمن را خاموش كند. | ||
مرحله اول عمليات كه شامل تصرف مواضع دشمن و پاك‌سازي منطقه بود با موفقيت انجام گرفت، ولي مرحلة دوم در سمت چپ با مشكل مواجه شد. در اين مرحله نيروهاي | مرحله اول عمليات كه شامل تصرف مواضع دشمن و پاك‌سازي منطقه بود با موفقيت انجام گرفت، ولي مرحلة دوم در سمت چپ با مشكل مواجه شد. در اين مرحله نيروهاي نقشه عمليات انثار جزيره جنوب تخريب مي‌بايست با ايجاد شكافي به طول 100 متر در 200 متري تقاطع جاده نصر و پد غربي، از پاتك نيروهاي زرهي دشمن به مواضع خودي ممانعت مي‌كردند، در نتيجه پيروزي به‌دست‌آمده تثبيت مي‌شد، اما نيروهاي تخريب كه قرار بود در 200 متري سيل‌بند و خاك‌ريز جاده نصر شكاف ايجاد كنند، در همان ساعات اوليه به سبب گرفتار شدن در سيم‌هاي خاردار، مسير حركت خود را گم كردند. در همين حال مسئول تخريب تصميم گرفت به جاي دور زدن جاده نصر، با قايق مواد منفجره را به زاويه شمالي تقاطع سيل‌بند و جاده برساند، سپس با نفر آن را به سمت جلو حمل كند. دشواري اين كار سبب شد كه نيروهاي تخريب تا ساعت 6 صبح كه هوا رو به روشنايي مي‌رفت، نتوانند مواد منفجره را به منطقه مورد نظر برسانند و شكاف را ايجاد كنند. | ||
نقشه عمليات انثار جزيره جنوب | |||
با روشن شدن هوا نيروهاي زرهي و پياده دشمن پاتك خود را آغاز كردند و چون روي سيل‌بند شكاف ايجاد نشده‌بود، فشار آنها افزايش يافت به‌طوري‌كه در ساعت 9 صبح امروز تانك‌هاي دشمن در 500 متري مواضع نيروهاي خودي مستقر شدند. | با روشن شدن هوا نيروهاي زرهي و پياده دشمن پاتك خود را آغاز كردند و چون روي سيل‌بند شكاف ايجاد نشده‌بود، فشار آنها افزايش يافت به‌طوري‌كه در ساعت 9 صبح امروز تانك‌هاي دشمن در 500 متري مواضع نيروهاي خودي مستقر شدند. | ||
نيروهاي پياده دشمن نيز با پشتيباني زرهي توانستند 600 متر پيش‌روي كنند،اما با مقاومت نيروهاي خودي و انهدام يك دستگاه تانك دشمن، در ساعت 10:30 صبح پيش‌روي آنها، موقتاً متوقف شد. | نيروهاي پياده دشمن نيز با پشتيباني زرهي توانستند 600 متر پيش‌روي كنند،اما با مقاومت نيروهاي خودي و انهدام يك دستگاه تانك دشمن، در ساعت 10:30 صبح پيش‌روي آنها، موقتاً متوقف شد. | ||
تمام تلاش نيروهاي خودي و مسئولان بر آن بود كه حتي‌المقدور مواضع تصرف‌شده حفظ شود تا نيروهاي تخريب بتوانند بعد از غروب آفتاب شكاف موردنظر را ايجاد كنند، ولي فشار دشمن و نبودن نيرو براي مقابله با آنها مانع از اين امر شد و حتي تعدادي از نيروهاي تخريب كه با زحمت بسيار مقداري مواد منفجره را حدود 300 متر بر دوش خود حمل كرده و جلوتر از نيروهاي "تك‌ور" خودي مشغول حفر گودالي براي كار گذاشتن مواد بودند، به دست نيروهاي پاتك‌كننده دشمن شهيد و اسير شدند. | تمام تلاش نيروهاي خودي و مسئولان بر آن بود كه حتي‌المقدور مواضع تصرف‌شده حفظ شود تا نيروهاي تخريب بتوانند بعد از غروب آفتاب شكاف موردنظر را ايجاد كنند، ولي فشار دشمن و نبودن نيرو براي مقابله با آنها مانع از اين امر شد و حتي تعدادي از نيروهاي تخريب كه با زحمت بسيار مقداري مواد منفجره را حدود 300 متر بر دوش خود حمل كرده و جلوتر از نيروهاي "تك‌ور" خودي مشغول حفر گودالي براي كار گذاشتن مواد بودند، به دست نيروهاي پاتك‌كننده دشمن شهيد و اسير شدند. | ||
ساعتي بعد نيروهاي خودي بر اثر فشار دشمن شروع به عقب‌نشيني به مواضع قبلي خويش كردند و فرمانده تيپ32 انصارالحسين(ع) در ساعت 12 به فرمانده قرارگاه نصرت اعلام كرد: «تمام شد و بچه‌ها به مواضع اوليه عقب‌نشيني كرده‌اند.» | ساعتي بعد نيروهاي خودي بر اثر فشار دشمن شروع به عقب‌نشيني به مواضع قبلي خويش كردند و فرمانده تيپ32 انصارالحسين(ع) در ساعت 12 به فرمانده قرارگاه نصرت اعلام كرد: «تمام شد و بچه‌ها به مواضع اوليه عقب‌نشيني كرده‌اند.» | ||
در اين عمليات، گردان سوم از تيپ 601 پياده دشمن حدود 70 تا 80 درصد منهدم شد و 30 تن از افراد دشمن نيز به اسارت درآمدند. همچنين 3بولدوزر و تعدادي لودر و وسايل نقليه دشمن منهدم گرديد. از نيروهاي خودي 17 تن به شهادت رسيدند، 240 تن مجروح و 35 تن نيز مفقود شدند<ref>سند شماره 336 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات محدود در جزيره مجنون"، گزارش راوي قرارگاه كربلا، مهر 1365، راوي: عبدالله درويشي، ص‌ص 112 و 113؛ وـ سند شماره 122613 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "شرح وقايع عمليات در جزيره مجنون"، واحد اطلاعات نظامي قرارگاه كربلاي2(نصرت)، 20/6/1365، ص‌ص 1 و 2؛ وـ سند شماره 153701 معاونت اطلاعات قرارگاه كربلا، "گزارش عمليات"، 20/6/1365؛ وـ سند شماره 122887 واحد اطلاعات قرارگاه كربلا، "ارسال آمار"، 23/6/1365؛ وـ سند شماره 15664 «گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 28، اطلاعات نيروي‌زميني سپاه، 27/6/1365، ص1؛ وـ سند شماره 123956، معاونت مهندسي سپاه يكم، گزارش عمليات تخريب لشكر32 انصار در جزيره"، 12/7/1365؛ وـ سند شماره 15611 گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1505، قرارگاه عمليات جنوب (ارتش ـ ركن2) 22/6/1365، ص1؛ وـ سند شماره 15673"گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 26"،نيروي زميني ارتش (معاونت اطلاعات و عمليات)، 27/6/1365، ص2؛ وـ سند شماره :15730 گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 161، اطلاعات سپاه يكم كربلا، 2/7/1365، ص1؛ وـ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جنگ در سال 65 (تهـران: سپاه پاسدارانء 1367)، ص‌ص 188 تا 190. </ref> (ضميمه دارد). | |||
در اين عمليات، گردان سوم از تيپ 601 پياده دشمن حدود 70 تا 80 درصد منهدم شد و 30 تن از افراد دشمن نيز به اسارت درآمدند. همچنين 3بولدوزر و تعدادي لودر و وسايل نقليه دشمن منهدم گرديد. از نيروهاي خودي 17 تن به شهادت رسيدند، 240 تن مجروح و 35 تن نيز مفقود شدند<ref>سند شماره 336 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات محدود در جزيره مجنون"، گزارش راوي قرارگاه كربلا، مهر 1365، راوي: عبدالله درويشي، ص‌ص 112 و 113؛ وـ سند شماره 122613 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "شرح وقايع عمليات در جزيره مجنون"، واحد اطلاعات نظامي قرارگاه كربلاي2(نصرت)، 20/6/1365، ص‌ص 1 و 2؛ وـ سند شماره 153701 معاونت اطلاعات قرارگاه كربلا، "گزارش عمليات"، 20/6/1365؛ وـ سند شماره 122887 واحد اطلاعات قرارگاه كربلا، "ارسال آمار"، 23/6/1365؛ وـ سند شماره 15664 «گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 28، اطلاعات نيروي‌زميني سپاه، 27/6/1365، ص1؛ وـ سند شماره 123956، معاونت مهندسي سپاه يكم، گزارش عمليات تخريب لشكر32 انصار در جزيره"، 12/7/1365؛ وـ سند شماره 15611 گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1505، قرارگاه عمليات جنوب (ارتش ـ ركن2) 22/6/1365، ص1؛ وـ سند شماره 15673"گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 26"،نيروي زميني ارتش (معاونت اطلاعات و عمليات)، 27/6/1365، ص2؛ وـ سند شماره :15730 گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 161، اطلاعات سپاه يكم كربلا، 2/7/1365، ص1؛ وـ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جنگ در سال 65 (تهـران: سپاه پاسدارانء 1367)، ص‌ص 188 تا 190. </ref> (ضميمه دارد). | |||
==گزارش - 908 == | ==گزارش - 908 == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۹
| روزشمار جنگ سال 1365 1365.06.20 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست شهریور |
| تاریخ شمسی | 1365.06.20 |
| تاریخ میلادی | 11 سپتامبر 1986 |
| تاریخ قمری | 6 محرم 1407 |
گزارش - 907
در اولين ساعات بامداد امروز، سه گروهان از نيروهاي خودي به‌منظور تصرف قسمتي از پد غربي در جزيره جنوبي و نيز جاده نصر كه درسمت غربي اين پد احداث شده‌است، حركت خود را از سمت چپ و راست پد به سوي دشمن آغاز كردند. در اين عمليات ابتدا نيروهاي غواص به‌عنوان خط شكن و در پشتيباني آنها نيروهاي بلم‌سوار در دو سمت پد غربي وارد عمل شدند. رزمندگان تا ساعت 2 بامداد با غافل‌گيري كامل از دو سمت پد به نيروهاي دشمن نزديك شدند و پس از يك درگيري نيم‌ساعته، با شكستن خط آنها، در اهداف از پيش تعيين‌شده در 200 متري جنوب سه‌راهي (تقاطع پد غربي و خاك‌ريز نصر) مستقر شدند، سپس به پاك‌سازي منطقه متصرفه و خاك‌ريز نصر پرداختند. تيم ديگري از نيروهاي خودي از جنوب محور عملياتي به قصد انهدام مواضع دشمن و پاك‌سازي منطقه وارد عمل شدند. اين تيم همچنين به برقراري "تأمين" براي گروه تخريب پرداخت تا اين گروه بتواند در سيل‌بند(پد) شكاف ايجاد كند كه مكمل عمليات بود. تا ساعت 5 صبح نيروهاي خودي پاك‌سازي ضلع‌غربي و خاك‌ريز نصر را پايان دادند و به تحكيم مواضع پرداختند، ولي دشمن در سنگر كمين واقع در نوك خاك‌ريز نصر هنوز مقاومت مي‌كرد. براي رفع اين مشكل به دستور معاون تيپ32 انصارالحسين(ع) ـ كه در منطقه درگيري حضور داشت ـ يك گروه مأمور انهدام كمين شد. اين گروه پس از ساعتي توانست كمين دشمن را خاموش كند. مرحله اول عمليات كه شامل تصرف مواضع دشمن و پاك‌سازي منطقه بود با موفقيت انجام گرفت، ولي مرحلة دوم در سمت چپ با مشكل مواجه شد. در اين مرحله نيروهاي نقشه عمليات انثار جزيره جنوب تخريب مي‌بايست با ايجاد شكافي به طول 100 متر در 200 متري تقاطع جاده نصر و پد غربي، از پاتك نيروهاي زرهي دشمن به مواضع خودي ممانعت مي‌كردند، در نتيجه پيروزي به‌دست‌آمده تثبيت مي‌شد، اما نيروهاي تخريب كه قرار بود در 200 متري سيل‌بند و خاك‌ريز جاده نصر شكاف ايجاد كنند، در همان ساعات اوليه به سبب گرفتار شدن در سيم‌هاي خاردار، مسير حركت خود را گم كردند. در همين حال مسئول تخريب تصميم گرفت به جاي دور زدن جاده نصر، با قايق مواد منفجره را به زاويه شمالي تقاطع سيل‌بند و جاده برساند، سپس با نفر آن را به سمت جلو حمل كند. دشواري اين كار سبب شد كه نيروهاي تخريب تا ساعت 6 صبح كه هوا رو به روشنايي مي‌رفت، نتوانند مواد منفجره را به منطقه مورد نظر برسانند و شكاف را ايجاد كنند.
با روشن شدن هوا نيروهاي زرهي و پياده دشمن پاتك خود را آغاز كردند و چون روي سيل‌بند شكاف ايجاد نشده‌بود، فشار آنها افزايش يافت به‌طوري‌كه در ساعت 9 صبح امروز تانك‌هاي دشمن در 500 متري مواضع نيروهاي خودي مستقر شدند. نيروهاي پياده دشمن نيز با پشتيباني زرهي توانستند 600 متر پيش‌روي كنند،اما با مقاومت نيروهاي خودي و انهدام يك دستگاه تانك دشمن، در ساعت 10:30 صبح پيش‌روي آنها، موقتاً متوقف شد. تمام تلاش نيروهاي خودي و مسئولان بر آن بود كه حتي‌المقدور مواضع تصرف‌شده حفظ شود تا نيروهاي تخريب بتوانند بعد از غروب آفتاب شكاف موردنظر را ايجاد كنند، ولي فشار دشمن و نبودن نيرو براي مقابله با آنها مانع از اين امر شد و حتي تعدادي از نيروهاي تخريب كه با زحمت بسيار مقداري مواد منفجره را حدود 300 متر بر دوش خود حمل كرده و جلوتر از نيروهاي "تك‌ور" خودي مشغول حفر گودالي براي كار گذاشتن مواد بودند، به دست نيروهاي پاتك‌كننده دشمن شهيد و اسير شدند. ساعتي بعد نيروهاي خودي بر اثر فشار دشمن شروع به عقب‌نشيني به مواضع قبلي خويش كردند و فرمانده تيپ32 انصارالحسين(ع) در ساعت 12 به فرمانده قرارگاه نصرت اعلام كرد: «تمام شد و بچه‌ها به مواضع اوليه عقب‌نشيني كرده‌اند.»
در اين عمليات، گردان سوم از تيپ 601 پياده دشمن حدود 70 تا 80 درصد منهدم شد و 30 تن از افراد دشمن نيز به اسارت درآمدند. همچنين 3بولدوزر و تعدادي لودر و وسايل نقليه دشمن منهدم گرديد. از نيروهاي خودي 17 تن به شهادت رسيدند، 240 تن مجروح و 35 تن نيز مفقود شدند[۱] (ضميمه دارد).
گزارش - 908
به دنبال حمله نيروهاي خودي به مواضع دشمن در جزيره مجنون، فرمانده نيروهاي عراق در شرق‌بصره به كليه يگان‌هاي عراقي مستقر در اين مناطق از جزاير خيبر تا "ابوالخصيب" آماده‌باش صددرصد داد.[۲] از سوي ديگر، در ساعت 12:25 امروز هشت فروند از جنگنده‌هاي دشمن مواضع نيروهاي خودي را در مناطق شرق بصره، طلائيه و جزاير مجنون بمباران كردند.[۳] در ساعت 15:30 نيز سه، هواپيماي دشمن جزيره خيبر جنوبي را بمباران كردند.[۴]
گزارش - 909
فرمانده كل نيروهاي مسلح عراق در اطلاعيه نظامي خود كه امروز از راديو صوت‌الجماهير پخش شد ادعا كرد كه نيروهاي ايراني در جزيره مجنون جمعي از اسيران عراقي را دست و پا بسته با رگبار مسلسل به قتل رسانده و يا مجروح كرده‌اند.[۵] در واكنش به اين ادعا، سخن‌گوي ستاد تبليغات جنگ جمهوري‌اسلامي ايران امروز ادعاي رژيم عراق در مورد اعدام اسيران عراقي در جزيره مجنون جنوبي را كذب محض خواند و آن را صرفاً يك مانور تبليغاتي توصيف كرد. اين سخن‌گو به خبرگزاري جمهوري‌اسلامي گفت: «رزمندگان اسلام در نخستين ساعات بامداد امروز (پنجشنبه 20/6/1365) در يك عمليات انهدامي به قواي دشمن يورش برده و ضمن به هلاكت رساندن ده‌ها تن از نظاميان عراقي، 30 تن از آنان را اسير و به پشت جبهه منتقل كردند.» وي افزود: «ادعاي رژيم عراق مبني‌بر اعدام افسران عراقي با دست و پاي بسته، يك دروغ آشكار است. اين ادعاها يك مانور تبليغاتي است كه دشمن به‌منظور جلوگيري از پناهنده و تسليم شدن نظاميان عراقي به ايران و نيز زمينه‌سازي براي جنايات تازة آن رژيم عنوان مي‌كند.»[۶]
گزارش - 910
در پي بمباران شديد شيميايي سه روز پيش منطقه دربنديخان و با توجه به چشم‌اندازهاي مبهم راه‌كارهاي موجود و مخصوصاً حذف تصرف ارتفاع "شاخ‌خشيك" كه دشمن از آن‌جا ديد و تير بر منطقه عملياتي دارد و هرگونه اقدام نيروهاي خودي را با مشكل جدي مواجه خواهد كرد، در جلسه امروز قرارگاه نيروي‌زميني با مسئولان قرارگاه نجف، تصميم گرفته شد كه عمليات دربنديخان منتفي شود. به گزارش راوي، همچنين مقرر شد كه نيروها به تدريج و با احتياط منطقه را تخليه كنند. به قرارگاه نجف نيز مأموريت داده شد كه ظرف يك ماه آينده عمليات‌هاي محدودي را در جبهه‌هاي مياني طراحي و اجرا كند.[۷] از سوي ديگر، دشمن به‌منظور پيش‌گيري از تحركات احتمالي آيندة نيروهاي خودي در منطقه عمومي دربنديخان، يك گردان كماندويي به تنگه "سرتك" اعزام كرده‌است[۸] و از نيروهاي ضدانقلاب به همراه نيروهاي خود جهت طرح‌ريزي عمليات نفوذي و ضربه‌زدن به مقرهاي پشتيباني و قرارگاه‌هاي رزمندگان ما استفاده مي‌كند.[۹] در همين‌زمينه امروز يكي از فرماندهان ضدانقلاب و افرادِ "سردار جاف" به‌نام علي احمدي ضمن سخن‌راني در بالاي "بَمو"، گفت كه مي‌بايد از هرگونه عمليات ايران در داخل عراق جلوگيري كنيم. گفتني است كه اين فرد سرپرستي 300 نيروي ضدانقلاب را برعهده دارد.[۱۰]
گزارش - 911
با توجه به حساسيت دشمن به عمليات بزرگ آتي نيروهاي خودي، فرمانده سپاه سوم عراق امروز طي جلسه‌اي در قرارگاه اين سپاه خطاب به فرماندهان يگان‌هاي تحت‌امر خود ضمن تأكيد بر اين كه بصره هدف حمله آينده ايران خواهد بود، خواستار هوشياري نيروها و انجام‌دادن اقدامات لازم به‌منظور كسب اطلاعات مورد نياز و همچنين امنيت مواضع پدافندي براي مقابله با اين حمله شد. براساس اسناد به‌دست آمده از دشمن در جلسه امروزِ فرماندهان سپاه سوم عراق، فرمانده اين سپاه گفته‌است: «الف) قرائن موجود حاكي از آن است كه حمله دشمن احتمالاً به منطقه سپاه سوم خواهد بود. مسئولان ايراني تأكيد كرده‌اند كه امسال سال سرنوشت است. به نظر ما دشمن در حمله آتي خود بصره را مورد حمله قرار خواهد داد و بدين منظور حمله به منطقه سپاه سوم در اولويت قرار دارد. ب) منطقه سپاه هفتم، سوم، ششم در مجاورت يكديگر قرار دارند و در حقيقت يك منطقه محسوب مي‌شوند، لذا دشمن مي‌تواند در اين منطقه دست به عمليات غافل‌گيرانه زده و با انجام دادن مانورهايي در مقابل مناطق سپاه‌هاي مذكور در همان شب اول عمليات بدون اين كه نياز به تجمع نيرو در مقابل يگان‌هاي ما داشته‌باشد، به منطقه سپاه سوم حمله نمايد.» وي افزود: «يگان‌هاي ما با استعداد كنوني خود توانايي دفع حمله دشمن، محاصره و انهدام آنها را دارند، بنابراين لازم است كه روش ما به جاي پاتك، انهدام نيروهاي دشمن در مقابل مواضع پدافندي و پايداري و عدم عقب‌نشيني (ولو يك وجب) باشد، لذا بايد طرح‌هاي خود را بر اين اساس پايه‌ريزي نموده و از نيروهاي احتياطي در اين زمينه استفاده كنيم و به اين نكته توجه داشته باشيم كه دشمن قصد دارد با فرسايش نيروهاي ما، زمينه را براي وارد آوردن ضربه بزرگ آماده كند. نيروهاي ايراني در عمليات به حيله و نيرنگ شناخته شده هستند؛ آنها در نظر دارند حمله آينده خود را با رعايت اصل غافل‌گيري در زمان و مكان و با روش مناسب اجرا كنند، به همين دليل لازم است با تأمين تمام امكانات، مراقبت، ديده‌باني، اعزام گشتي‌ها، برقراري كمين و ساير منابع اطلاعاتي لازم، طرح‌هاي دشمن كشف و خنثي گردد. محل تجمع آنها بايد با سلاح‌هاي دوربرد، قبل از رسيدن به مواضع پدافندي ما كوبيده شود. همچنين با حفظ هوشياري يگان‌هاي خودي از جناح‌ها و خطوط مقدم مراقبت شديد به عمل آيد و موارد فوق به نحوي اجرا شود كه باعث خستگي بيش از حد يگان‌ها نگردد، چرا كه روش دشمن ابتدا فرسايش يگان‌هاي ما و سپس آغاز حمله مي‌باشد.» وي در خاتمه گفت: «پيش‌بيني مي‌شود كه ايرانيان اخراجي از عراق در حمله آينده ايران شركت كنند، همچنان كه اين مسئله در حمله شكست‌خورده ايران در منطقه سپاه پنجم نيز اتفاق افتاد. دشمن از آنها به دليل تسلط بر زبان عربي و آشنايي با عوارض زمين استفاده مي‌كند، لذا لازم است امنيت مواضع پدافندي تأمين شده و از رفت و آمد افراد مخصوصاً به هنگام شب جلوگيري شود. گاهي اوقات اين دسته از افراد به بهانه اين كه از فلان واحد ما بوده و يا يكي از نيروهاي ما هستند به مواضع خودي نفوذ مي‌كنند، بنابراين هركس كه مشكوك به‌نظر آمد بايد دست‌گير شود.»[۱۱] همچنين به منظور تقويت بيش‌تر سپاه‌هاي سوم و هفتم، بنابه گزارش واحد اطلاعات نيروي زميني سپاه، امروز دو تن از مقامات ارتش عراق (طه ياسين رمضان و عبدالجبار شنشل) ضمن بازديد از پادگان‌هاي آموزشي منصوريه، جلولا و مصيب، به فرماندهان اين پادگان‌ها دستور دادند كه هر پادگان بايد حداكثر تا تاريخ 5/7/1365 حداقل تعداد دو تا سه هزار نيرو به جبهه‌هاي عملياتي فاو و شرق بصره اعزام كند.[۱۲] يادآوري مي‌شود كه منطقه استقرار سپاه سوم از جزيره جنوبي (نهر صويب) تا آخر جزيره "بوارين" و "فياض" مي‌باشد. از سوي ديگر، گزارش منابع خودي در منطقه شرق‌بصره نيز حاكي از افزايش اقدامات مهندسي و تقويت نيروهاي دشمن در اين جبهه مي‌باشد. به گزارش واحد اطلاعات قرارگاه جنوب (ارتش جمهوري‌اسلامي ايران)، دشمن در منطقه شرق بصره حدفاصل "طلائيه" تا "كوشك" و از كوشك به طرف جنوب تا "خرنوبيه" ضمن افزايش موانع پدافندي و استفاده از مانع آب، مي‌كوشد تا هرچه بيش‌تر نقاط ضعف خود را در طول خط پدافندي برطرف كند و اين عمل را با توجه به تجربيات گذشته و كسب اطلاعات بيش‌تر در مورد توانايي‌هاي نيروهاي خودي انجام مي‌دهد. اين منبع افزود: «ارتش عراق به اين موضوع آگاه بود كه درياچه مصنوعي "بوبيان" با توجه به وضعيت گذشته‌اش (قبل از اقدامات مهندسي كنوني)، نقطة ضعفي در خط پدافندي جنوب "زيد" است و در عمليات والفجر8 نيز اين تهديد را عملاً احساس نمود، لذا اقدام به احداث پدهايي از بوبيان به طرف شمال و جنوب كرده و روي اين پدها با استقرار نيرو و با زيرنظر داشتن حركات و جابه‌جايي نيروهاي خودي، احتمال غافل‌گيرشدن نيروهايش را از بين برده و پيوستگي خط پدافندي را تأمين نموده‌است در منطقه شلمچه و كوشك خط پدافندي عراق به گونه‌اي است كه فرماندهان يگان‌هاي مستقر، به قابليت پدافندي آن مطمئن بوده و نيازي به ترميم آن نمي‌بينند، لذا تمركز فعاليت دشمن در اين مناطق، احداث دكل‌هاي ديدباني جديد و انجام‌دادن پروازهاي شناسايي با هلي‌كوپتر است.»[۱۳]
گزارش - 912
هواپيماهاي عراقي امروز نيز در آسمان اروميه[۱۴] و تبريز ظاهر شدند، اما بدون هيچ‌گونه اقدامي فضاي منطقه را ترك كردند.[۱۵] از سوي ديگر خبرگزاري عراق به نقل از شماره امروز روزنامه عراقي "الجمهوري " گزارش داد: «عراق از زدن هدف‌هاي حياتي، اقتصادي و نظامي ايران دست برنخواهد داشت، هر چند كه حكام ايران فرياد خود را بلند كنند ... اگر حكام ايران علاقه‌مند هستند كه اقتصاد و تأسيسات حياتي خود را حفظ كنند، بايد از تجاوز دست بردارند و جنگ را پايان دهند و در راه صلح گام بردارند ولي در صورتي كه به روش‌هاي تجاوزكارانه خود ادامه دهند، بايد منتظر ضربه‌هاي نابودكننده باشند.»[۱۶] همچنين در اطلاعيه نظامي امروز عراق به گلوله‌باران بصره با 5 غيرنظامي كشته و 4 منزل ويران اشاره شده است.[۱۷]
گزارش - 913
به دنبال بمباران پالايشگاه نفت باختران در دوم مرداد سال جاري،[۱۸] امروز كار ترميم اين پالايشگاه به همت كارشناسان و كارگران تلاشگر صنعت نفت پايان يافت و مجدداً فعاليت خود را از سرگرفت. يك كارشناس تعميراتي پالايشگاه در گفت‌وگويي با خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، گفت: «اين پالايشگاه اكنون آماده پالايش روزانه 30هزار بشكه نفت مي‌باشد. اين رقم 11هزار بشكه از شرايط عادي و 6هزار بشكه از شرايط اضطراري قبلي بيش‌تر است.»[۱۹]
گزارش - 914
به‌منظور سازمان‌دهي مناسب نيروهاي مردمي در استان لرستان، سمينار رابطان ستاد پشتيباني جنگ استان لرستان با حضور بيش از دو هزار تن از اعضاي شوراهاي اسلامي روستايي، نمايندة امام در استان، استاندار و فرماندة سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامي ناحية لرستان در سالن "جهان پهلوان تختي" خرم‌آباد برگزار شد. در پايان سمينار قطع‌نامه‌اي شش ماده‌اي را يكي از عشاير قرائت كرد. در اين قطع‌نامه بر آمادگي عشاير براي شركت در جبهه‌هاي نبرد حق عليه باطل تأكيد شده است.[۲۰] امروز همچنين دو گردان از پاسداران وظيفه استان تهران به جبهه‌ها اعزام شدند.[۲۱] فرمانده سپاه ناحية اصفهان نيز درخصوص اعزام نيروها به جبهه اعلام كرد كه از اول تير سال جاري تا به امروز بيش از 9900 تن از ناحية اصفهان ره‌سپار جبهه‌ها شده‌اند. از اين تعداد، 1978 تن در تير، 6119 تن در مرداد، 1807 تن درشهريور اعزام شده‌اند.[۲۲] در حالي كه اعزام نيرو از شهرهاي كشور به‌صورت پراكنده ادامه دارد، ستاد مركزي سپاه امروز طي اطلاعيه‌اي اعلام كرد كه دومين كاروان "راهيان كربلا" با نام "حماسه‌سازان عاشورا" عازم جبهه‌ها خواهند شد. اعزام اين كاروان در ادامه كار تأمين 500 گردان رزمي و همزمان با ايام عاشوراي حسيني از محل‌هاي برگزاري مراسم عزاداري در سراسر كشور انجام مي‌شود. در اين اطلاعيه از داوطلبان دعوت شده است همزمان با ايام عاشورا كه نويدبخش پيروزي خون بر شمشير است، به مراكز سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و رده‌هاي بسيج در سراسر كشور مراجعه كنند و به كاروان‌هاي بزرگ "راهيان كربلا" بپيوندند.[۲۳] در اين حال، در بازتاب چگونگي روحيه نيروهاي داوطلب اعزام به جبهه‌ها در ايران، روزنامة هندوستان تايمز چاپ دهلي‌نو در شمارة امروز خود نوشت: «روحية بالاي ايرانيان با فرسودگي نيروهاي عراقي و روحية از دست رفته در جامعه عراق تفاوت دارد. در حالي كه حملات عراق به خاك ايران يك عمل سياسي از جانب يك دولت سوسياليستي محسوب مي‌شود، دفاع ايران، از خداوند الهام مي‌گيرد.»[۲۴]
گزارش - 915
نشريه "تلكس كنفيدانسيل" چاپ پاريس در گزارش امروز خود اعلام كرد: «مصر درباره فروش 500 ميليون دلار جنگ‌افزار به عراق كه برخي از آنها با كسب امتياز از شركت‌هاي غربي در داخل مصر توليد مي‌شود، سرگرم مذاكره با اين كشور است. اين قراردادها شامل فروش هواپيما، موشك و خمپاره‌انداز مي‌باشد. طبق اظهارات منابع ديپلماتيك عرب در كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس، در ژوئيه (تير و مرداد) گذشته عربستان سعودي و كويت جمعاً يك كمك 4 ميليارد دلاري را بابت خريد تسليحات به عراق وعده داده بودند.»[۲۵]
گزارش - 916
در سمينار "قاهره" تحت عنوان "جنگ خليج‌فارس و هفتمين سال آن" كه كميته‌اي به نام "همبستگي مردم مصر با مردم آسيا و آفريقا" آن را برگزار كرد، جمعي از سياست‌مداران و كارشناسان نظامي عرب و كشور مصر طي سخناني به بررسي وضعيت كنوني جنگ ايران و عراق پرداختند. در اين سمينار ضمن حمايت از خاتمه جنگ، به عراق توصيه شد تا از لاك دفاعي خود خارج شود و دست به حمله نظامي بزند. به گزارش روزنامه "الخليج" چاپ ابوظبي، اين سمينار با شركت سرتيپ "طلعت مسلم" كارشناس مركز بررسي نظامي و سياسي الاهرام، "محمد عوده" نويسنده مصري، دكتر "يحيي جميل" وزير سابق كابينه مصر، كاردار رژيم عراق در مصر، "احمد حمروش" رئيس كميته همبستگي مصر با مردم آسيا و افريقا و گروهي از شخصيت‌هاي عراقي مقيم قاهره برگزار شد. سرتيپ طلعت مسلم كارشناس مركز بررسي‌هاي نظامي و سياسي الاهرام به عنوان اولين سخن‌ران سمينار، پس از متهم كردن ايران به عنوان آغازگر جنگ، به بررسي توانايي‌هاي نظامي ايران و عراق پرداخت و گفت: «با توجه به برتري نيروي انساني ايران، مي‌بايست عراق قبل از برهم خوردن توازن قوا به نفع ايران، از لاك دفاعي خود خارج شود.» وي افزود: «ايران اقدام به خريد هواپيما از چندين منبع كرده و ممكن است تا يك سال ديگر از نظر نيروي‌هوايي خود را به عراق برساند.»[۲۶] سپس محمد عوده طي سخناني خواستار بررسي راه‌هاي توقف جنگ ايران و عراق شد. به گفته وي، اين جنگ نيروهاي كشورهاي جهان سوم را به تحليل كشانده‌است. وي همچنين گفت: «عراق نشانه‌هايي از پيش‌رفت در عمران و سرمايه‌گذاري و استقرار سياسي را از خود نمايان ساخته‌است و انقلاب ايران نيز نظام وابسته و تحميلي امريكا را در هم كوبيد، بنابراين كشورهايي كه نمي‌توانستند شاهد استقلال و پيش‌رفت واقعي كشورهاي نفتي باشند، جنگ بين دو كشور عراق و ايران را آغاز كردند.» كاردار رژيم عراق در مصر نيز در اين سمينار گفت: «ما هيچ‌گونه چشم طمعي به خاك ايران نداشته و تنها مي‌كوشيم اقتصاد ايران را به عنوان ابزار اصلي جنگ نابود كنيم. در حال حاضر بهترين راه براي اين كار، وارد آوردن فشار سياسي و اقتصادي بر ايران جهت وادار نمودن اين كشور به قبول صلح مي‌باشد.»[۲۷]
گزارش - 917
"نبيل ناجم" سفير عراق در يونان در مصاحبه مطبوعاتي امروز خود در آتن، در خصوص حمايت‌هاي ليبي از ايران، ارسال اسلحه از چين به ايران و حملات هوايي عراق به مراكز اقتصادي ايران سخناني بيان كرد. وي در اين كنفرانس مطبوعاتي گفت: «معمر قذافي رهبر ليبي از طريق روش‌هاي مختلف سياسي و نظامي از ايران در جنگ خليج‌فارس حمايت مي‌كند ولي نمي‌دانيم علت حمايت "قذافي" از ايران چيست نبيل سپس گفت كه دولت متبوعش خواستار توضيح دولت پكن در مورد گزارش‌هاي مربوط به ارسال اسلحه از چين به ايران شده است. وي درباره حمله‌هاي هوايي عراق به يك پالايشگاه و اردوگاه نظامي ايران در سه روز گذشته را چنين توجيه كرد: «اين اقدام به‌منظور جلوگيري از تجاوز ايران انجام گرفت. ايران درصدد انجام دادن يك تهاجم گسترده عليه عراق مي‌باشد.» نبيل ناجم گزارش ايران در مورد استفاده عراق از سلاح‌هاي شيميايي را تكذيب كرد و گفت: «ما هرگز از سلاح‌هاي شيميايي استفاده نكرده‌ايم.»[۲۸]
گزارش - 918
"داود اجاوارا" رئيس‌جمهوري گامبيا، در يك كنفرانس مطبوعاتي گفت كه تلاش‌هاي ميانجي‌گري "كميتة منتخب سازمان كنفرانس اسلامي" ميان ايران و عراق ادامه خواهديافت. وي كه رياست اين كميته را به‌عهده‌دارد، افزود: «موضوع ميانجي‌گري كشورهاي عضو جنبش عدم‌تعهد كه در اجلاس "حراره" اتخاذ شده‌است، مكمل تلاش‌هاي اين كميته خواهد بود.»[۲۹]
گزارش - 919
حجت‌الاسلام عارف‌حسين حسيني رهبر "حركت فقه جعفري" پاكستان با صدور بيانيه‌اي به‌مناسبت نزديك شدن هفته جنگ اعلام كرد: «امروز بر همگان روشن شده‌است كه امريكا، شوروي، فرانسه، انگلستان و ساير قدرت‌هاي ضداسلامي از صدام حمايت مي‌كنند و در مقابل، ملت غيور ايران به رهبري امام‌خميني مردانه در برابر نيروهاي كفر ايستاده‌اند.» رئيس حركت فقه جعفري ضمن رد صلح با رژيم عراق، گفت: «اگر امام‌حسين(ع) با يزيد صلح كرد، ايران نيز مي‌تواند با صدام صلح كند.»[۳۰]
گزارش - 920
يونايتدپرس به نقل از نشرية نفتي "پلاتس" چاپ امريكا گزارش داد كه تركيه به دنبال حساس شدن به شمال عراق، تهديد كرده‌است كه اگر رژيم عراق سقوط كند و ايران در جنوب عراق يك "جمهوري شيعه" ايجاد نمايد، تركيه نيز كنترل مناطق نفتي در شمال و شمال‌شرقي اين كشور را به دست خواهد گرفت. اين نشرية تجاري افزود: «موضوع مناطق شمال و شمال‌شرقي عراق كه شامل "موصل" و "كركوك" مي‌شود، در جريان مذاكرات "وحيد خلف‌اوغلو" وزير خارجه تركيه و "غلامرضا آقازاده" وزير نفت ايران كه در تاريخ 27 اوت (10 شهريور) در تهران انجام گرفت، مطرح گرديد.» نشرية "پلاتس" نوشت: «براساس گزارش‌هاي رسيده، ديپلمات ترك در ملاقات با وزير ايراني تأكيد كرد كه تركيه در اين مناطق در جايي كه قسمت اعظم تأسيسات و ذخاير نفتي عراق در آن قرار دارد، داراي منافع حياتي است و اگر رژيم عراق سقوط كند و ايران يك جمهوري شيعه ايجاد نمايد، تركيه بي‌كار نخواهد نشست.»[۳۱]
گزارش - 921
در ادامه گسترش همكاري‌هاي رو به رشد يوگسلاوي با عراق، معاون نخست‌وزير يوگسلاوي عصر امروز به دنبال ملاقات با طارق عزيز معاون صدام، سفر خود به عراق را پايان داد. خبرگزاري رسمي يوگسلاوي (تانيوگ) ضمن مخابره اين خبر افزود: «علاوه بر وجود روابط تجاري بين عراق و يوگسلاوي، همكاري تعداد زيادي از شركت‌هاي يوگسلاوي در پروژه‌هاي عمراني عراق، دليل بارزي بر همكاري اقتصادي دو كشور مي‌باشد.» اين منبع افزود: «تخمين زده مي‌شود كه حدود 10هزار كارشناس و كارگر يوگسلاوي در حال حاضر در عراق مشغول به كار هستند.»[۳۲]
گزارش - 922
راديو سوئد گزارش داد كه در ششم ماه محرم (20/6/1365) 40 تن از افسران ارشد عراق به همراه يكي از اعضاي شوراي حاكميت عراق اعدام شدند. در اين‌باره گفته مي‌شود موج نارضايتي عليه صدام در ميان افسران ارشد و سياست‌مداران نزديك به وي افزايش يافته و به نزديكان صدام حسين نيز سرايت كرده است. اين راديو افزود كه اعدام افسران و عضو شوراي حاكميت عراق نشانة وقوع كودتاي نافرجام اين عده عليه صدام بوده است. راديو سوئد در ادامه گفت: «البته به علت وجود كنترل امنيتي بسيار شديد در عراق ـ كه مستبدترين كشور جهان عرب است ـ دست‌يابي به جزئيات كودتا مشكل مي‌باشد.»[۳۳]
گزارش - 923
راديو لندن به نقل از وزير انرژي سودان گزارش داد كه ايران با آزادي 41 سوداني كه در جنگ ايران و عراق اسير شده‌اند، موافقت كرده‌است. اين اسيران در سال 1984 هنگامي كه در كنار نيروهاي عراق مي‌جنگيدند، اسير شده‌اند. "نُميري" رئيس‌جمهور سابق سودان قبل از بركناري، آنها را به عراق فرستاده بود. به گفتة وزير انرژي سودان، اين اسيران ماه آينده قبل از سفر "صادق المهدي" نخست‌وزير سودان به ايران، آزاد خواهند شد. اين مقام سوداني افزود: «ايران همچنين موافقت كرده‌است كه 70 ميليون دلار از بدهي‌هاي سودان را كه بابت خريد مواد نفتي به ايران مقروض است، ببخشد و يا تاريخ پرداخت آن را به تعويق اندازد.»[۳۴]
گزارش - 924
خبرگزاري جمهوري‌اسلامي به نقل از سخن‌گوي مجاهدان عراقي گزارش داد كه مجاهدان مسلماني كه در لشكر هفتم دريايي عراق به خدمت اشتغال دارند، روز دهم شهريور با نفوذ به پايگاه پرتاب موشك اين لشكر در "ام‌القصر"، دستگاه كامپيوتر پرتاب موشك‌هاي زمين به درياي ارتش عراق را باز و از پايگاه خارج كرده‌اند. اين سخن‌گو در گفت‌وگويي با خبرگزاري جمهوري‌اسلامي مركز اهواز، ضمن تشريح اين عمليات بي‌سابقه، نام اين عمليات را "شهداي كربلاي2" اعلام كرد و گروه مجاهد شهيد "طالب العليلي" را مسئول اجراي آن دانست. وي همچنين افزود: «به دنبال اين عمليات، 150 تن از پرسنل شاغل در پايگاه به جرم همكاري با مجاهدين عراقي دست‌گير و برخي اعدام شدند.»[۳۵]
ضميمة گزارش 907: ساير نتايج عمليات محدود انصار عمليات محدود انصار روي پد غربي جزيره جنوبي نتايج ديگري در پي داشت كه بدين شرح است: 1ـ انصراف دشمن از ادامة احداث خاك‌ريز (جاده نصر) و اتصال پدغربي جزيره جنوبي به پد الهويدي. 2ـ اسيران دست‌گير شده به اتفاق مي‌گفتند كه اين عمليات، عمليات مورد نظر عراق را در جزيره منتفي كرد. 3ـ عراق آگاه شد كه ايران در جزيره صرفاً موضع انفعالي ندارد كه همين امر موجب كاهش روحيه تهاجمي و قدرت‌نمايي دشمن شد.[۳۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/06/20
- ↑ سند شماره 336 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات محدود در جزيره مجنون"، گزارش راوي قرارگاه كربلا، مهر 1365، راوي: عبدالله درويشي، ص‌ص 112 و 113؛ وـ سند شماره 122613 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "شرح وقايع عمليات در جزيره مجنون"، واحد اطلاعات نظامي قرارگاه كربلاي2(نصرت)، 20/6/1365، ص‌ص 1 و 2؛ وـ سند شماره 153701 معاونت اطلاعات قرارگاه كربلا، "گزارش عمليات"، 20/6/1365؛ وـ سند شماره 122887 واحد اطلاعات قرارگاه كربلا، "ارسال آمار"، 23/6/1365؛ وـ سند شماره 15664 «گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 28، اطلاعات نيروي‌زميني سپاه، 27/6/1365، ص1؛ وـ سند شماره 123956، معاونت مهندسي سپاه يكم، گزارش عمليات تخريب لشكر32 انصار در جزيره"، 12/7/1365؛ وـ سند شماره 15611 گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1505، قرارگاه عمليات جنوب (ارتش ـ ركن2) 22/6/1365، ص1؛ وـ سند شماره 15673"گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 26"،نيروي زميني ارتش (معاونت اطلاعات و عمليات)، 27/6/1365، ص2؛ وـ سند شماره :15730 گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 161، اطلاعات سپاه يكم كربلا، 2/7/1365، ص1؛ وـ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جنگ در سال 65 (تهـران: سپاه پاسدارانء 1367)، ص‌ص 188 تا 190.
- ↑ سند شماره 15572. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نيروي‌هوايي ارتش (فرماندهي اطلاعات)، 21/6/1365؛ وـ سند شماره 96941. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد مشترك ارتش (فرماندهي اطلاعات)، به ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران، "آماده‌باش عراق از جزيره جنوبي تا ابوالخصيب"، 21/6/1365؛ وـ پيشين، رديف پنجم، 16/6/1365 تا 25/6/1365، ص7.
- ↑ سند شماره 15611 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1505"، اطلاعات قرارگاه عملياتي جنوب ارتش، 20/6/1365 تا 26/6/1365، ص4.
- ↑ سند شماره 15673 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 26"، معاونت عمليات و اطلاعات نيروي زميني ارتش، 14/6/1365 تا 17/6/1365، ص7.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 176، 21/6/1365، ص1، راديو صوت‌الجماهير، 20/6/1365.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 25/6/1365، ص7، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ سند شماره 001224 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني، راوي: اسدالله احمدي، 22/5/1365 تا 22/6/1365، ص133.
- ↑ سند شماره 289 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات منتفي‌شده بني‌هاشم (دربنديخان)"، گزارش راوي لشكر27 حضرت رسول، راوي: رضا ثاني‌نژاد، ص28.
- ↑ سند شماره 287 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: «عمليات منتفي‌شده بني‌هاشم (دربنديخان)»، گزارش راوي قرارگاه نجف، امير رزاق‌زاده، ص‌ص 88 و 89.
- ↑ سند شماره 024069 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات سپاه 2 نجف، "خبر"، 1/8/1365.
- ↑ سند شماره 035384 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تيپ23 پياده، ستاد كل عمليات، "صورت‌جلسه كميسيون"، 30/6/1365.
- ↑ سند شماره 024043 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: «گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 32، اطلاعات نيروي‌زميني سپاه، 3/7/1365، ص7.
- ↑ سند شماره 015559 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1504"، اطلاعات قرارگاه عملياتي جنوب (ارتش)، 18/6/1365 تا 20/6/1365، ص1.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص5.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص5.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص8، خبرگزاري عراق به نقل از روزنامه عراقي "الجمهوريه".
- ↑ مأخذ شماره5، ص1، راديو صوت‌الجماهير، 20/6/1365.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 127، 3/5/1365، ص 3.
- ↑ سند شماره 226118، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي سپاه 1/7/1365، ص 58، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ روزنامه كيهان، 20/6/1365، ص3.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص3.
- ↑ سند شماره 97030. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه ناحيه اصفهان، "آمار اعزام نيروي اصفهان"، 5/7/1365.
- ↑ مأخذ شماره 20.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص3، 20/6/1365، "هندوستان تايمز"، چاپ دهلي‌نو.
- ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، "بررسي مطبوعات جهان"، نشريه شماره 1181، 23/7/1365، ص26، مجله "تلكس كنفيدانسيل" چاپ پاريس، 11 سپتامبر 1986.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره177، 22/6/1365، ص4.
- ↑ پيشين، به نقل از روزنامه "الخليج"، چاپ ابوظبي.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص7، آتن، خبرگزاري رويتر، 20/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص6، بانجول، خبرگزاري فرانسه، 20/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص20.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص30، نيويورك، يونايتدپرس، 20/6/1365، به نقل از نشرية نفتي "پلاتس".
- ↑ مأخذ شماره 26، ص7، بغداد، خبرگزاري تانيوگ.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره187، 1/7/1365، ص‌ص 24 و 25، از راديو سوئد.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص26، به نقل از راديو لندن.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص3، به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ سند شماره 336 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش از جزيره مجنون، مهر 1365"، راوي: عبدالله درويشي، ص‌ص 108 و 109.