1366.06.12: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.06.12 |نام دیگر=دوازده شهریور |روز=12 شهریور 1366 |تاریخ شمسی= 1366.06.12 |تاریخ میلادی=3 سپتامبر 1987 |تاریخ قمری= 9 محرم 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.06.12</div> <div class="bootstrap-...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۵: سطر ۲۵:




==گزارش -1==
== گزارش- 621 ==
هواپيماهاي دشمن امروز نيز مناطق مسكوني، صنعتي و اقتصادي كشور را مورد حمله قرار دادند. هواپيماهاي عراقي از ساعت 10:30 تا 11:30 با پرواز در آسمان شهرهاي غرب كشور، در اسلام‌آباد غرب و ايلام ديوار صوتي را شكستند و شهرهاي سرپل ذهاب و مهران را بمباران كردند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش ويژه"، نشريه شماره 169، 14/6/1366، ص6، باختران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/6/1366.</ref> همچنين جنگنده‌هاي عراق براي بار دوم به "پست انتقال برق اران" در نزديكي نهاوند حمله كردند. در حمله امروز كه ساعت 10 صبح انجام گرفت، چهار بمب به سوي اين پست انتقال برق پرتاب شد. ولي به زمين‌هاي اطراف آن برخورد كرد و خسارت چنداني به بار نياورد.<ref>سند شماره 46188 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرمانده سپاه ناحيه مستقل چهارم بعثت، به دفتر فرمانده كل سپاه، 14/6/1366.</ref> همچنين منطقه نفتي "بهرگان" نيز بار ديگر مورد حمله هوايي عراق قرار گرفت. در اين حمله، يك حلقه چاه آتش‌گرفت و دو نفر زخمي شدند.<ref>سند شماره 046183 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران ـ ركن3 مركز فرماندهي، به دفتر نخست‌وزير، 14/6/1366.</ref> كاردار جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد با ارسال نامه‌اي به دبيركل اين سازمان، به حملات هوايي عراق اعتراض و اعلام كرد كه دولت عراق با ادامه بمباران هوايي شهرهاي جمهوري اسلامي ايران بسياري از غيرنظاميان را كشته و خسارت‌هايي به مناطق مسكوني وارد آورده است.<ref>ـ  U.N. Yearbook 1987, Vol. 41, P.225;</ref>
"لطيف نصيف جاسم" وزير اطلاعات و تبليغات عراق، در گفت‌وگو با روزنامه كويتي "القبس" ايران را به آغاز جنگ شهرها تهديد كرد: «در صورتي‌كه ايران اقدام به عملي كردن تهديدهاي خود عليه كويت و عربستان سعودي نمايد، عراق اقدامات انتقام‌جويانه خود را عليه ايران به اجرا خواهد گذاشت.» جاسم با اشاره به حملات موشكي سال گذشته عراق به شهرهاي ايران، گفت: «ايران از تهديدهاي خود عليه كويت و عربستان پشيمان خواهد شد و تاوان سنگيني پرداخت خواهدكرد. هشدارهاي ايران به كويت و عربستان سعودي بازي با آتش و نمايش توخالي است و امكانات ايران با ميزان تهديدهايش تناسبي ندارد.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 168، 13/6/1366، صص12ـ11، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.</ref>
 
==  گزارش- 622 ==
در پاسخ  به حملات عراق به مناطق غيرنظامي و اقتصادي، جنگنده‌هاي نيروي هوايي و توپخانه‌هاي ارتش و سپاه به مراكز اقتصادي عراق خسارت‌هاي سنگيني وارد كردند. جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش ايران در ساعات 8:20 و 13:15 مراكز اقتصادي و نظامي شهرهاي "دوكان" و "العماره" عراق را بمباران كردند و پس از وارد آوردن خسارت‌هاي سنگين به اين مراكز، همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند. ستاد كل نيروهاي سه‌گانه سپاه نيز اعلام كرد: «شب گذشته و امروز با آتش پرحجم توپخانه نيروي زميني سپاه، مراكز اقتصادي و نظامي شهرهاي بصره، العماره، "قلعه‌ديزه" و "زبير" عراق هدف قرارگرفته و خسارات سنگيني به اين مراكز وارد شد. در ادامه عمليات مقابله به مثل سپاهيان اسلام، مراكز اقتصادي و نظامي بندر "ام‌القصر" عراق نيز توسط آتش توپخانه نيروي دريايي سپاه، متحمل خسارت‌هاي سنگيني شده و ده‌ها تن از ارتش بعث مستقر در اين بندر به هلاكت رسيدند.<ref>روزنامه رسالت، 14/6/1366، ص2، خبرگزاري جمهوري اسلامي.</ref>
 
==  گزارش- 623 ==
كشتي كانتينربر ايتاليايي "جولي روبينو" در شمال خليج‌فارس مورد حمله قرار گرفت. خبرگزاري رويتر در اين‌ باره گزارش داد: «ساعت 2:45 قايق‌هاي تندرو، كشتي‌هاي 17 هزار و 172 تني جولي روبينو را كه عازم كويت بود به رگبار بستند و هفت راكت به سوي آن شليك كردند. در اين حمله كابين خدمه كشتي بشدت آسيب ديد و دو خدمه ايتاليايي زخمي شدند. پس از اين حمله، كشتي ايتاليايي از مسير خود بازگشت و براي بازسازي به بحرين رفت.»<ref>مأخذ 5، صص23ـ22، بحرين ـ خبرگزاري رويتر، 12/6/1366.</ref>
در پي اين حادثه، سفير جمهوري اسلامي ايران در ايتاليا به وزارت خارجه اين كشور فراخوانده شد. خبرگزاري يونايتدپرس نيز در اين باره گزارش داد: «هم‌زمان با احضار سفير ايران به وزارت خارجه ايتاليا، سخن‌گوي اين وزارت‌خانه اعلام كرد كه به سفير ايتاليا در تهران دستور داده شده است كه مراتب اعتراض شديد دولت ايتاليا را در مورد حمله يك قايق به كشتي‌باري ايتاليايي ـ كه مشخصات آن نشان مي‌داد قايق مهاجم ايراني است ـ به آگاهي دولت ايران برساند.<ref>مأخذ 5، ص26، خبرگزاري يونايتدپرس، 12/6/1366.</ref> اما سفارت جمهوري اسلامي ايران در ايتاليا خبر حمله دريايي ايران به كشتي تجاري ايتاليا را تكذيب كرد. چنين حمله‌اي كاملاً با مواضع كشور ما كه حامي امنيت و آزادي كشتي‌راني در خليج‌فارس است، در تضاد مي‌باشد.<ref>مأخذ 5، ص24، رم ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.</ref>
از شروع ماه گذشته سال‌جاري ميلادي تاكنون پانزده كشتي در خليج‌فارس مورد حمله قرار گرفته است. "بيمه لويدز" لندن در ادامه اين خبر افزود: «از ابتداي جنگ عراق و ايران، 353 كشتي بازرگاني و يا نفت‌كش هدف حملات عراق و يا ايران بوده است. علاوه ‌بر اين، 93 فروند كشتي به دليل جنگ در منطقه متوقف مانده است.»<ref>مأخذ 5، ص23، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از بيمه لويدز لندن، 12/6/1366.</ref>
 
==  گزارش- 624 ==
امريكا در يك برنامه تبليغاتي، فيلم موشكي را كه به تازگي آزمايش كرده است، براي نخستين‌بار در جمع خبرنگاران نمايش داد. اين موشك كه "توماهاوك" ناميده مي‌شود، 640 كيلومتر برد دارد. "رزم‌ناو ميسوري" كه به تازگي وارد خليج‌فارس شده و حامل اين نوع موشك است، مي‌تواند تقريباً هر نقطه‌اي از ايران را از خليج‌فارس مورد حمله قرار دهد. موشك توماهاوك داراي 450 كيلوگرم مواد منفجره است كه ماه گذشته با پرتاب از يك زيردريايي در سواحل "كاليفرنيا" آزمايش شد. "باب لينز" سخن‌گوي وزارت دفاع امريكا، به خبرنگاران كه شاهد فيلم رنگي موشك "توماهاوك" بودند، گفت: «منظور از نمايش اين فيلم، تحت تأثير قراردادن ايران از قدرت نظامي امريكا نمي‌باشد و من اطمينان مي‌دهم كه هيچ‌ برنامه از پيش طرح‌ريزي شده‌اي براي اين قضيه وجود ندارد.»<ref>مأخذ 1، ص29، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/6/1366.</ref>
روزنامه "لوموند" چاپ فرانسه در مقاله‌اي به بررسي مواضع امريكا در مورد آغاز مجدد حمله عراق به كشتي‌ها در خليج‌فارس، پرداخت. اين روزنامه حمله عراق به كشتي‌ها را دامي دانست كه امريكا در آن گرفتار شده است: «صدام در صدد همراه ساختن امريكا با خود است. وي با قطع يك‌جانبه آرامش در خليج‌‌فارس، قصد دارد امريكا را بيش از پيش و به گونه‌اي محسوس‌تر با خود همراه سازد.» اين روزنامه با طرح اين پرسش كه آيا دولت ريگان اين دام را به روشني تشخيص داده است؟ افزود: «پاسخ اين سؤال با توجه به نخستين واكنش‌هاي واشنگتن، منفي است. امريكا نه تنها اقدام رژيم عراق در از سرگيري حملات خود در خليج‌فارس ـ كه توسط انگلستان محكوم گرديد ـ محكوم ننموده بلكه به فشارهاي خود بر تهران افزوده است. هر چند امريكا تاكنون توانسته است از هر لغزشي در برابر ايران پرهيز كند ولي ممكن است اين بار در وضعيتي دشوارتر قرار گيرد. رهبران واشنگتن بين توقعات متحدان عرب خود كه خواستار سخت‌گيري بيش‌تر از جانب امريكا هستند و بي‌احتياطي عراق و صبر و انتظار تعمدي ايران كه با تأخير و تعلل در امور، مي‌خواهد بغداد را به اشتباه‌كاري برانگيزد، سرگردان مانده‌اند و به اين‌سان به مسكو امكان مي‌دهند كه از شرايط بحراني موجود بهره‌برداري كند.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 168، 13/6/1366، صص12ـ11، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.</ref>
 
==  گزارش- 625 ==
سخن‌گوي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در سخناني با اشاره به جانب‌داري امريكا از عراق و نقش آن كشور در آغاز دوباره حملات هوايي نفت‌كش‌ها در خليج‌فارس، موضع ايران را در مورد قطع‌نامه 598 تشريح كرد. آقاي "محلاتي" گفت: «در حالي‌كه مذاكرات سازنده دبيركل با جمهوري اسلامي ايران در جو تفاهم و همكاري پيش مي‌رود، امريكا با چراغ‌سبز نشان دادن به عراق براي شروع مجدد حملات در خليج‌فارس و ايجاد تشنج در منطقه، قصد دارد جوي را به وجود آورد كه تحركات دبيركل عقيم مانده و هرگونه امكان عملي از وي سلب شود. در حقيقت امريكا و عراق به اسم آتش‌بس در جنگ، تلاش دارند هرگونه روند صلح پايدار در منطقه را متوقف سازند. در چنين شرايطي مي‌بينيم كه تلاش امريكا در اين جهت متمركز شده كه قطع‌نامه شوراي امنيت و امكانات سازمان ملل را به عنوان اهرم فشاري عليه جمهوري اسلامي ايران مورد استفاده قرار دهد.» وي افزود: «جمهوري اسلامي ايران خواهان صلح پايدار و امنيت واقعي در منطقه است و همه كشورهايي كه به دنبال امنيت همه‌جانبه در خليج‌فارس هستند بايد در مقابل تحركات امريكا و عراق موضع قاطعي اتخاذ كنند، در غير اين صورت تشنج‌طلبي‌هاي عراق و حمايت امريكا از آن كشور، وضعيت خطرناك و انفجار‌آميزي ايجاد خواهد كرد.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 14/6/1366، ص14.</ref>
 
==  گزارش- 626 ==
دعوت جمهوري اسلامي از دبيركل سازمان ملل با وجود مخالفت امريكا وارد مرحله جديدي شد. اعضاي جامعه اروپا در يك بيانيه مشترك كه در "كپنهاك" منتشر شد، با ابراز تأسف از افزايش خصومت در خليج‌فارس، خواستار آتش‌بس فوري شدند و پشتيباني خود را از ادامه تلاش‌هاي گوناگون براي اجراي قطع‌نامه شوراي امنيت، اعلام كردند.<ref>U.N. Yearbook 1987, Vol. 41, P.225;</ref> سخن‌گوي وزارت خارجه انگليس در اين باره گفت: «اگر دبيركل سازمان ملل به تهران نرود، شگفت‌آور خواهد بود. ما اميدواريم دكوئيار زودتر اين سفر را انجام دهد ولي انتظار داريم هدف وي اين باشد كه در زمينه قطع‌نامه 598 اجراي بندهاي آن به گفت‌وگو بپردازد.»<ref>مأخذ 5، ص18، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/6/1366.</ref> شوروي و ژاپن نيز با پشتيباني از تلاش دبيركل، تحريم تسليحاتي را بي‌فايده دانستند.<ref>مأخذ 5، ص14، رم ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.</ref>
امريكا نيز كه پيش از اين با سفر دكوئيار به منطقه موافق نبود، از موضع خود عقب نشست. "چارلز ردمن" سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا در اين باره گفت: «امريكا اقدام به تحريم جهاني اسلحه عليه ايران را به حال تعليق درآورده و اجراي آن را موقوف به بررسي نتايج سفر دبيركل سازمان ملل به ايران كرده است.» وي افزود: «پنج عضو دائمي شوراي امنيت در مورد شرايط ديدار "پرز دكوئيار" از ايران بنابه دعوت ايران در 10 سپتامبر (19 شهريور) انجام مي‌شود، توافق دارند.»<ref>مأخذ 1، ص30، واشنگتن ـ خبرگزاري رويتر، 13/6/1366.</ref>
راديو بي.بي.سي. در تحليل تلاش‌هاي ايران و شكست و عقب‌نشيني امريكا از مواضع اعلام شده خود، گفت: «امريكا گفته بود ايران تا روز جمعه يعني فردا مهلت دارد در برابر قطع‌نامه‌ شوراي امنيت واكنش نشان دهد. اما دعوت رسمي ايران از دبيركل و از سرگيري حملات عراق استدلال‌هاي امريكا را تضعيف كرده است. ايران دعوت خود از دكوئيار را با گفتن اين‌كه قطع‌نامه را به كلي رد نكرده است و برخي نكات آن را درخور ملاحظه مي‌داند، تقويت كرده است. يكي از نكاتي كه ايران مي‌خواهد مورد تعمق قرارگيرد اين امكان است كه سازمان ملل، عراق را به سبب شروع تهاجم عليه ايران، محكوم كند اگر ايران بتواند به اين هدف نائل شود مي‌تواند از سازمان ملل بپرسد شما كه عراق را محكوم به تهاجم كرده‌ايد، چه نقشه‌اي براي مجازات آن داريد؟ گذشته از اين، ايران خواستار آن بوده است كه قطع‌نامه مشخصاً عراق را به خاطر به كاربردن سلاح‌هاي شيميايي در جنگ، محكوم كند. تا وقتي كه صحبت از محكوميت عراق به ميان نيايد، ايران هر قطع‌نامه‌اي را به سود عراق خواهد دانست. اينها مطالبي است كه مقام‌هاي ايران مي‌خواهند درباره آن با دبيركل گفت‌وگو كنند. اما مسئله اين است كه آيا اعضاي گوناگون شوراي امنيت در اين موارد تمايل به مذاكره دارند؟ ايران فقط مي‌تواند از چين و شوروي انتظار حمايت استوار داشته باشد زيرا هر دو كشور سرگرم بهبود روابط خود با ايرانند.»<ref>مأخذ 5، صص20ـ19، راديو بي.بي.سي، 12/6/1366.</ref>
خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، پس از بررسي مواضع مطبوعات انگليس در مورد سفر دبيركل سازمان ملل به ايران گزارش داد: «مطبوعات انگليس با انعكاس خبر دعوت ايران از دبيركل سازمان ملل متحد براي سفر به تهران، به موفقيت آن ابراز ترديد كردند. روزنامه‌هاي "گاردين" و "اينديپندنت" در اين باره نوشتند: به‌نظر نمي‌رسد سفر پرز دكوئيار به تهران فايده‌اي داشته باشد ولي با وجود اين بهتر است اين سفر به خاطر صلح انجام گيرد. اين روزنامه‌ها در سرمقاله‌هاي خود همچنين خاطرنشان ساختند دعوت جمهوري اسلامي از خاوير پرز دكوئيار احتمالاً يك اقدام معطل‌كننده ديگر جهت به تأخير انداختن تصميم شوراي امنيت در مورد تحريم فروش سلاح به ايران است. اين روزنامه‌ها همچنين به نقش امريكا در حملات اخير عراق اشاره كرده‌اند. گاردين با انتقاد ضمني از واكنش امريكا در برابر از سرگيري مجدد حملات عراق در خليج‌فارس، نوشت: قرار بود هدف ناوگان امريكا در منطقه فقط باز نگاه داشتن مسير كشتي‌ها باشد و نه اين‌كه از عراق حمايت كند. نبايد اجازه داد سياست امريكا در منطقه تحت تأثير ماجراي تحقيرآميز سفر نافرجام "مك فارلين" به تهران قرارگيرد و پرستيژ صدام حسين اشغال‌گر خاك ايران و بكاربرنده سلاح شيميايي را بالا ببرد. اينديپندنت نيز نوشت: با اين‌كه حملات اخير عراق از سوي امريكا محكوم شده است، هنوز اين سؤظن وجود دارد كه برخي از عناصر دولت امريكا دنبال بهانه‌ مي‌گردند تا نشان دهند رونالد ريگان واقعاً با ايران نرم رفتار نمي‌كند. به عقيده اين روزنامه، تنها ايران نيست كه بايد در مورد موفقيت يا شكست ماموريت دبيركل تصميم بگيرد، بلكه واشنگتن هم با انتخاب مشابهي روبه‌رو است. روزنامه "ديلي تلگراف" نيز نوشت: از سرگيري مجدد حملات در خليج‌فارس و رضايت امريكا به تشديد يك‌جانبه از سوي عراق، ايران را متقاعد كرده است كه بغداد در حال كشاندن واشنگتن به سمت تحميل صلحي يك‌طرفه و امريكايي در منطقه است و هيچ‌چيز بيش‌تر از اين، عدم پذيرش ابتكار صلح از سوي ايران را تضمين نخواهد كرد.»<ref>ـ مأخذ 1، ص21، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/6/1366.</ref>
 
==  گزارش- 627 ==
دولت عراق براي سركوب‌كردن مبارزان كرد عراقي، برخي مناطق شمالي اين كشور را هدف گلوله‌هاي شيميايي قرار داد. واكنش ضعيف مجامع بين‌المللي در برابر استفاده عراق از سلاح‌هاي شيميايي عليه نيروهاي ايراني و ساكنان شهر سردشت، موجب تشويق زمام‌داران بغداد به بهره‌گيري بيش‌تر از اين سلاح حتي عليه مردم خود اين كشور شده است. به گزارش قرارگاه رمضان، دولت عراق ساعت چهار بعد از ظهر چند پايگاه اتحاديه ميهني كردستان عراق در مناطق آزاد شده و روستاهاي "سرگلو برگلو"، "چالاوه"، "دهران"، "ملون" و "ياغسمر" را با گلوله‌هاي شيميايي از نوع گاز خردل مورد حمله قرار داد كه بر اثر آن، دو تن شهيد و ده‌ها تن زخمي شدند. قرارگاه رمضان در گزارش خود وجود ارتفاعات متعدد در منطقه و وزش باد را از علل اصلي كاهش تلفات اين حمله عراق مي‌داند.<ref>مأخذ 5، صص20ـ19، راديو بي.بي.سي، 12/6/1366.</ref> اتحاديه ميهني كردستان عراق با صدور اطلاعيه‌اي درباره حمله شيميايي عراق، اعلام كرد كه اين چندمين بار است كه دولت عراق تمام قوانين و مقررات بين‌المللي را ناديده گرفته و از سلاح‌هاي شيمايي عليه مناطق مسكوني كردستان عراق استفاده مي‌كند. اين اتحاديه در اطلاعيه خود از مجامع بين‌المللي و كشورهاي جهان خواست تا ضمن محكوم كردن دولت عراق، از بكار بردن سلاح‌هاي شيميايي جلوگيري كنند.<ref>روزنامه اطلاعات، 15/6/1366، ص18.</ref>
همچنين دولت عراق در يك اقدام بي‌سابقه ديگر، شهر "حلبچه" را با آن كه در اختيار خود دارد، گلوله‌باران كرد. قرارگاه رمضان در گزارشي از داخل عراق نوشت: «ارتش عراق شهرك شمال حلبچه را هدف گلوله‌هاي "ميني‌كاتيوشا" قرار داده و مناطق مسكوني اين شهرك را به آتش كشيد كه در جريان آن بيش از 80 نفر كشته و زخمي شدند.» در اين گزارش درباره علت حمله عراق آمده است: «اين اقدام زماني آغاز شد كه نيروهاي خودي قصد داشتند به تلافي شليك گلوله‌هاي شيميايي از سوي عراق، عليه آنان اجراي آتش كنند. عراق در صدد است با اين عمل از يك سو وانمود كند كه جمهوري اسلامي باعث كشتار مردم حلبچه شده و از سوي ديگر آنان را به اين بهانه كه منطقه زير آتش توپخانه ايران است، به مناطق ديگري كوچ دهد.»<ref>سند شماره 029317 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده سپاه 15رمضان معاونت اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني سپاه معاونت اطلاعات، 9/7/1366.</ref>
 
==  گزارش- 628 ==
شماري از نيروهاي خودي به دست نيروهاي حزب دمكرات و كومه‌له كه در مناطق مريوان، سردشت و بانه كمين كرده بودند، به شهادت رسيدند. افراد گروهك كومه‌له با كمين در مسير دو دستگاه خودرو لشكر 28 كردستان كه براي حمل بيمار به سوي بيمارستان الله‌اكبر مي‌رفتند، يك درجه‌دار ارتش را شهيد و دو تن را زخمي كردند. در اين حمله خودرو نيسان نيز در آتش سوخت.<ref>مأخذ 5، صص23ـ22، بحرين ـ خبرگزاري رويتر، 12/6/1366.</ref> در منطقه سردشت نيز سه تن از نيروهاي سپاه مستقر در پايگاه ييلاقي "نيستان" به كمين چته‌هاي هيز "زمزيران لك يك" برخورد كردند كه دو تن از آنها شهيد شدند و يك تن به اسارت درآمد، و سه قبضه كلاش نيز به دست چته‌ها افتاد.<ref>سند شماره 097444 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) ـ اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه ـ اطلاعات، 15/6/1366؛ و ـ سند شماره 097441 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 15/6/1366.</ref> در بانه هم اعضاي كومه‌له با حمله به نيروهاي خودي، يك تن را به شهادت رساندند.<ref>سند شماره 097500 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در سپاه 11 امام حسن عسگري(ع) ـ دفتر سياسي، به دفتر نمايندگي امام در ستاد مركزي سپاه، 19/6/1366.</ref>
 
==  گزارش- 629 ==
اعضاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) براي بار دوم در سه روز گذشته به پايگاه نيروهاي جندالله در "سقز" حمله كردند. [ر.ك.به: 11/6/1366 ـ 619] حمله امروز ضدانقلاب مانند حمله دو روز گذشته با هوشياري و پايداري نيروهاي خودي دفع شد و مهاجمان با دادن پنج كشته مجبور به عقب‌نشيني شدند.<ref>سند شماره 097492 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از حفاظت اطلاعات سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) كردستان ـ 18/6/1366؛ و ـ سند شماره 070293 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه سيدالشهدا، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 19/6/1366.</ref> افراد اين سازمان روز گذشته نيز يكي از پايگاه‌هاي ژاندارمري را در "ميمه" از توابع "دهلران" مورد هجوم قرار داده بودند. خبرگزاري جمهوري اسلامي با اعلام اين خبر افزود: «از اسفند ماه سال گذشته تاكنون گروهك منافقين طي چندين مرحله عمليات تحت حمايت رژيم بعثي در برابر جبهه‌هاي غرب به چنين اقداماتي دست زده است كه هر بار به اسارت يا شهادت تعدادي از نيروهاي ارتش، سپاه و ژاندارمري انجاميده است.»<ref>مأخذ 1، ص31، واشنگتن ـ خبرگزاري رويتر، 13/6/1366.</ref>
 
 





نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۰

روزشمار جنگ سال 1366
1366.06.12
نام‌های دیگر دوازده شهریور
تاریخ شمسی 1366.06.12
تاریخ میلادی 3 سپتامبر 1987
تاریخ قمری 9 محرم 1408



گزارش- 621

هواپيماهاي دشمن امروز نيز مناطق مسكوني، صنعتي و اقتصادي كشور را مورد حمله قرار دادند. هواپيماهاي عراقي از ساعت 10:30 تا 11:30 با پرواز در آسمان شهرهاي غرب كشور، در اسلام‌آباد غرب و ايلام ديوار صوتي را شكستند و شهرهاي سرپل ذهاب و مهران را بمباران كردند.[۱] همچنين جنگنده‌هاي عراق براي بار دوم به "پست انتقال برق اران" در نزديكي نهاوند حمله كردند. در حمله امروز كه ساعت 10 صبح انجام گرفت، چهار بمب به سوي اين پست انتقال برق پرتاب شد. ولي به زمين‌هاي اطراف آن برخورد كرد و خسارت چنداني به بار نياورد.[۲] همچنين منطقه نفتي "بهرگان" نيز بار ديگر مورد حمله هوايي عراق قرار گرفت. در اين حمله، يك حلقه چاه آتش‌گرفت و دو نفر زخمي شدند.[۳] كاردار جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد با ارسال نامه‌اي به دبيركل اين سازمان، به حملات هوايي عراق اعتراض و اعلام كرد كه دولت عراق با ادامه بمباران هوايي شهرهاي جمهوري اسلامي ايران بسياري از غيرنظاميان را كشته و خسارت‌هايي به مناطق مسكوني وارد آورده است.[۴] "لطيف نصيف جاسم" وزير اطلاعات و تبليغات عراق، در گفت‌وگو با روزنامه كويتي "القبس" ايران را به آغاز جنگ شهرها تهديد كرد: «در صورتي‌كه ايران اقدام به عملي كردن تهديدهاي خود عليه كويت و عربستان سعودي نمايد، عراق اقدامات انتقام‌جويانه خود را عليه ايران به اجرا خواهد گذاشت.» جاسم با اشاره به حملات موشكي سال گذشته عراق به شهرهاي ايران، گفت: «ايران از تهديدهاي خود عليه كويت و عربستان پشيمان خواهد شد و تاوان سنگيني پرداخت خواهدكرد. هشدارهاي ايران به كويت و عربستان سعودي بازي با آتش و نمايش توخالي است و امكانات ايران با ميزان تهديدهايش تناسبي ندارد.»[۵]

گزارش- 622

در پاسخ به حملات عراق به مناطق غيرنظامي و اقتصادي، جنگنده‌هاي نيروي هوايي و توپخانه‌هاي ارتش و سپاه به مراكز اقتصادي عراق خسارت‌هاي سنگيني وارد كردند. جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش ايران در ساعات 8:20 و 13:15 مراكز اقتصادي و نظامي شهرهاي "دوكان" و "العماره" عراق را بمباران كردند و پس از وارد آوردن خسارت‌هاي سنگين به اين مراكز، همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند. ستاد كل نيروهاي سه‌گانه سپاه نيز اعلام كرد: «شب گذشته و امروز با آتش پرحجم توپخانه نيروي زميني سپاه، مراكز اقتصادي و نظامي شهرهاي بصره، العماره، "قلعه‌ديزه" و "زبير" عراق هدف قرارگرفته و خسارات سنگيني به اين مراكز وارد شد. در ادامه عمليات مقابله به مثل سپاهيان اسلام، مراكز اقتصادي و نظامي بندر "ام‌القصر" عراق نيز توسط آتش توپخانه نيروي دريايي سپاه، متحمل خسارت‌هاي سنگيني شده و ده‌ها تن از ارتش بعث مستقر در اين بندر به هلاكت رسيدند.[۶]

گزارش- 623

كشتي كانتينربر ايتاليايي "جولي روبينو" در شمال خليج‌فارس مورد حمله قرار گرفت. خبرگزاري رويتر در اين‌ باره گزارش داد: «ساعت 2:45 قايق‌هاي تندرو، كشتي‌هاي 17 هزار و 172 تني جولي روبينو را كه عازم كويت بود به رگبار بستند و هفت راكت به سوي آن شليك كردند. در اين حمله كابين خدمه كشتي بشدت آسيب ديد و دو خدمه ايتاليايي زخمي شدند. پس از اين حمله، كشتي ايتاليايي از مسير خود بازگشت و براي بازسازي به بحرين رفت.»[۷] در پي اين حادثه، سفير جمهوري اسلامي ايران در ايتاليا به وزارت خارجه اين كشور فراخوانده شد. خبرگزاري يونايتدپرس نيز در اين باره گزارش داد: «هم‌زمان با احضار سفير ايران به وزارت خارجه ايتاليا، سخن‌گوي اين وزارت‌خانه اعلام كرد كه به سفير ايتاليا در تهران دستور داده شده است كه مراتب اعتراض شديد دولت ايتاليا را در مورد حمله يك قايق به كشتي‌باري ايتاليايي ـ كه مشخصات آن نشان مي‌داد قايق مهاجم ايراني است ـ به آگاهي دولت ايران برساند.[۸] اما سفارت جمهوري اسلامي ايران در ايتاليا خبر حمله دريايي ايران به كشتي تجاري ايتاليا را تكذيب كرد. چنين حمله‌اي كاملاً با مواضع كشور ما كه حامي امنيت و آزادي كشتي‌راني در خليج‌فارس است، در تضاد مي‌باشد.[۹] از شروع ماه گذشته سال‌جاري ميلادي تاكنون پانزده كشتي در خليج‌فارس مورد حمله قرار گرفته است. "بيمه لويدز" لندن در ادامه اين خبر افزود: «از ابتداي جنگ عراق و ايران، 353 كشتي بازرگاني و يا نفت‌كش هدف حملات عراق و يا ايران بوده است. علاوه ‌بر اين، 93 فروند كشتي به دليل جنگ در منطقه متوقف مانده است.»[۱۰]

گزارش- 624

امريكا در يك برنامه تبليغاتي، فيلم موشكي را كه به تازگي آزمايش كرده است، براي نخستين‌بار در جمع خبرنگاران نمايش داد. اين موشك كه "توماهاوك" ناميده مي‌شود، 640 كيلومتر برد دارد. "رزم‌ناو ميسوري" كه به تازگي وارد خليج‌فارس شده و حامل اين نوع موشك است، مي‌تواند تقريباً هر نقطه‌اي از ايران را از خليج‌فارس مورد حمله قرار دهد. موشك توماهاوك داراي 450 كيلوگرم مواد منفجره است كه ماه گذشته با پرتاب از يك زيردريايي در سواحل "كاليفرنيا" آزمايش شد. "باب لينز" سخن‌گوي وزارت دفاع امريكا، به خبرنگاران كه شاهد فيلم رنگي موشك "توماهاوك" بودند، گفت: «منظور از نمايش اين فيلم، تحت تأثير قراردادن ايران از قدرت نظامي امريكا نمي‌باشد و من اطمينان مي‌دهم كه هيچ‌ برنامه از پيش طرح‌ريزي شده‌اي براي اين قضيه وجود ندارد.»[۱۱] روزنامه "لوموند" چاپ فرانسه در مقاله‌اي به بررسي مواضع امريكا در مورد آغاز مجدد حمله عراق به كشتي‌ها در خليج‌فارس، پرداخت. اين روزنامه حمله عراق به كشتي‌ها را دامي دانست كه امريكا در آن گرفتار شده است: «صدام در صدد همراه ساختن امريكا با خود است. وي با قطع يك‌جانبه آرامش در خليج‌‌فارس، قصد دارد امريكا را بيش از پيش و به گونه‌اي محسوس‌تر با خود همراه سازد.» اين روزنامه با طرح اين پرسش كه آيا دولت ريگان اين دام را به روشني تشخيص داده است؟ افزود: «پاسخ اين سؤال با توجه به نخستين واكنش‌هاي واشنگتن، منفي است. امريكا نه تنها اقدام رژيم عراق در از سرگيري حملات خود در خليج‌فارس ـ كه توسط انگلستان محكوم گرديد ـ محكوم ننموده بلكه به فشارهاي خود بر تهران افزوده است. هر چند امريكا تاكنون توانسته است از هر لغزشي در برابر ايران پرهيز كند ولي ممكن است اين بار در وضعيتي دشوارتر قرار گيرد. رهبران واشنگتن بين توقعات متحدان عرب خود كه خواستار سخت‌گيري بيش‌تر از جانب امريكا هستند و بي‌احتياطي عراق و صبر و انتظار تعمدي ايران كه با تأخير و تعلل در امور، مي‌خواهد بغداد را به اشتباه‌كاري برانگيزد، سرگردان مانده‌اند و به اين‌سان به مسكو امكان مي‌دهند كه از شرايط بحراني موجود بهره‌برداري كند.[۱۲]

گزارش- 625

سخن‌گوي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در سخناني با اشاره به جانب‌داري امريكا از عراق و نقش آن كشور در آغاز دوباره حملات هوايي نفت‌كش‌ها در خليج‌فارس، موضع ايران را در مورد قطع‌نامه 598 تشريح كرد. آقاي "محلاتي" گفت: «در حالي‌كه مذاكرات سازنده دبيركل با جمهوري اسلامي ايران در جو تفاهم و همكاري پيش مي‌رود، امريكا با چراغ‌سبز نشان دادن به عراق براي شروع مجدد حملات در خليج‌فارس و ايجاد تشنج در منطقه، قصد دارد جوي را به وجود آورد كه تحركات دبيركل عقيم مانده و هرگونه امكان عملي از وي سلب شود. در حقيقت امريكا و عراق به اسم آتش‌بس در جنگ، تلاش دارند هرگونه روند صلح پايدار در منطقه را متوقف سازند. در چنين شرايطي مي‌بينيم كه تلاش امريكا در اين جهت متمركز شده كه قطع‌نامه شوراي امنيت و امكانات سازمان ملل را به عنوان اهرم فشاري عليه جمهوري اسلامي ايران مورد استفاده قرار دهد.» وي افزود: «جمهوري اسلامي ايران خواهان صلح پايدار و امنيت واقعي در منطقه است و همه كشورهايي كه به دنبال امنيت همه‌جانبه در خليج‌فارس هستند بايد در مقابل تحركات امريكا و عراق موضع قاطعي اتخاذ كنند، در غير اين صورت تشنج‌طلبي‌هاي عراق و حمايت امريكا از آن كشور، وضعيت خطرناك و انفجار‌آميزي ايجاد خواهد كرد.»[۱۳]

گزارش- 626

دعوت جمهوري اسلامي از دبيركل سازمان ملل با وجود مخالفت امريكا وارد مرحله جديدي شد. اعضاي جامعه اروپا در يك بيانيه مشترك كه در "كپنهاك" منتشر شد، با ابراز تأسف از افزايش خصومت در خليج‌فارس، خواستار آتش‌بس فوري شدند و پشتيباني خود را از ادامه تلاش‌هاي گوناگون براي اجراي قطع‌نامه شوراي امنيت، اعلام كردند.[۱۴] سخن‌گوي وزارت خارجه انگليس در اين باره گفت: «اگر دبيركل سازمان ملل به تهران نرود، شگفت‌آور خواهد بود. ما اميدواريم دكوئيار زودتر اين سفر را انجام دهد ولي انتظار داريم هدف وي اين باشد كه در زمينه قطع‌نامه 598 اجراي بندهاي آن به گفت‌وگو بپردازد.»[۱۵] شوروي و ژاپن نيز با پشتيباني از تلاش دبيركل، تحريم تسليحاتي را بي‌فايده دانستند.[۱۶] امريكا نيز كه پيش از اين با سفر دكوئيار به منطقه موافق نبود، از موضع خود عقب نشست. "چارلز ردمن" سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا در اين باره گفت: «امريكا اقدام به تحريم جهاني اسلحه عليه ايران را به حال تعليق درآورده و اجراي آن را موقوف به بررسي نتايج سفر دبيركل سازمان ملل به ايران كرده است.» وي افزود: «پنج عضو دائمي شوراي امنيت در مورد شرايط ديدار "پرز دكوئيار" از ايران بنابه دعوت ايران در 10 سپتامبر (19 شهريور) انجام مي‌شود، توافق دارند.»[۱۷] راديو بي.بي.سي. در تحليل تلاش‌هاي ايران و شكست و عقب‌نشيني امريكا از مواضع اعلام شده خود، گفت: «امريكا گفته بود ايران تا روز جمعه يعني فردا مهلت دارد در برابر قطع‌نامه‌ شوراي امنيت واكنش نشان دهد. اما دعوت رسمي ايران از دبيركل و از سرگيري حملات عراق استدلال‌هاي امريكا را تضعيف كرده است. ايران دعوت خود از دكوئيار را با گفتن اين‌كه قطع‌نامه را به كلي رد نكرده است و برخي نكات آن را درخور ملاحظه مي‌داند، تقويت كرده است. يكي از نكاتي كه ايران مي‌خواهد مورد تعمق قرارگيرد اين امكان است كه سازمان ملل، عراق را به سبب شروع تهاجم عليه ايران، محكوم كند اگر ايران بتواند به اين هدف نائل شود مي‌تواند از سازمان ملل بپرسد شما كه عراق را محكوم به تهاجم كرده‌ايد، چه نقشه‌اي براي مجازات آن داريد؟ گذشته از اين، ايران خواستار آن بوده است كه قطع‌نامه مشخصاً عراق را به خاطر به كاربردن سلاح‌هاي شيميايي در جنگ، محكوم كند. تا وقتي كه صحبت از محكوميت عراق به ميان نيايد، ايران هر قطع‌نامه‌اي را به سود عراق خواهد دانست. اينها مطالبي است كه مقام‌هاي ايران مي‌خواهند درباره آن با دبيركل گفت‌وگو كنند. اما مسئله اين است كه آيا اعضاي گوناگون شوراي امنيت در اين موارد تمايل به مذاكره دارند؟ ايران فقط مي‌تواند از چين و شوروي انتظار حمايت استوار داشته باشد زيرا هر دو كشور سرگرم بهبود روابط خود با ايرانند.»[۱۸] خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، پس از بررسي مواضع مطبوعات انگليس در مورد سفر دبيركل سازمان ملل به ايران گزارش داد: «مطبوعات انگليس با انعكاس خبر دعوت ايران از دبيركل سازمان ملل متحد براي سفر به تهران، به موفقيت آن ابراز ترديد كردند. روزنامه‌هاي "گاردين" و "اينديپندنت" در اين باره نوشتند: به‌نظر نمي‌رسد سفر پرز دكوئيار به تهران فايده‌اي داشته باشد ولي با وجود اين بهتر است اين سفر به خاطر صلح انجام گيرد. اين روزنامه‌ها در سرمقاله‌هاي خود همچنين خاطرنشان ساختند دعوت جمهوري اسلامي از خاوير پرز دكوئيار احتمالاً يك اقدام معطل‌كننده ديگر جهت به تأخير انداختن تصميم شوراي امنيت در مورد تحريم فروش سلاح به ايران است. اين روزنامه‌ها همچنين به نقش امريكا در حملات اخير عراق اشاره كرده‌اند. گاردين با انتقاد ضمني از واكنش امريكا در برابر از سرگيري مجدد حملات عراق در خليج‌فارس، نوشت: قرار بود هدف ناوگان امريكا در منطقه فقط باز نگاه داشتن مسير كشتي‌ها باشد و نه اين‌كه از عراق حمايت كند. نبايد اجازه داد سياست امريكا در منطقه تحت تأثير ماجراي تحقيرآميز سفر نافرجام "مك فارلين" به تهران قرارگيرد و پرستيژ صدام حسين اشغال‌گر خاك ايران و بكاربرنده سلاح شيميايي را بالا ببرد. اينديپندنت نيز نوشت: با اين‌كه حملات اخير عراق از سوي امريكا محكوم شده است، هنوز اين سؤظن وجود دارد كه برخي از عناصر دولت امريكا دنبال بهانه‌ مي‌گردند تا نشان دهند رونالد ريگان واقعاً با ايران نرم رفتار نمي‌كند. به عقيده اين روزنامه، تنها ايران نيست كه بايد در مورد موفقيت يا شكست ماموريت دبيركل تصميم بگيرد، بلكه واشنگتن هم با انتخاب مشابهي روبه‌رو است. روزنامه "ديلي تلگراف" نيز نوشت: از سرگيري مجدد حملات در خليج‌فارس و رضايت امريكا به تشديد يك‌جانبه از سوي عراق، ايران را متقاعد كرده است كه بغداد در حال كشاندن واشنگتن به سمت تحميل صلحي يك‌طرفه و امريكايي در منطقه است و هيچ‌چيز بيش‌تر از اين، عدم پذيرش ابتكار صلح از سوي ايران را تضمين نخواهد كرد.»[۱۹]

گزارش- 627

دولت عراق براي سركوب‌كردن مبارزان كرد عراقي، برخي مناطق شمالي اين كشور را هدف گلوله‌هاي شيميايي قرار داد. واكنش ضعيف مجامع بين‌المللي در برابر استفاده عراق از سلاح‌هاي شيميايي عليه نيروهاي ايراني و ساكنان شهر سردشت، موجب تشويق زمام‌داران بغداد به بهره‌گيري بيش‌تر از اين سلاح حتي عليه مردم خود اين كشور شده است. به گزارش قرارگاه رمضان، دولت عراق ساعت چهار بعد از ظهر چند پايگاه اتحاديه ميهني كردستان عراق در مناطق آزاد شده و روستاهاي "سرگلو برگلو"، "چالاوه"، "دهران"، "ملون" و "ياغسمر" را با گلوله‌هاي شيميايي از نوع گاز خردل مورد حمله قرار داد كه بر اثر آن، دو تن شهيد و ده‌ها تن زخمي شدند. قرارگاه رمضان در گزارش خود وجود ارتفاعات متعدد در منطقه و وزش باد را از علل اصلي كاهش تلفات اين حمله عراق مي‌داند.[۲۰] اتحاديه ميهني كردستان عراق با صدور اطلاعيه‌اي درباره حمله شيميايي عراق، اعلام كرد كه اين چندمين بار است كه دولت عراق تمام قوانين و مقررات بين‌المللي را ناديده گرفته و از سلاح‌هاي شيمايي عليه مناطق مسكوني كردستان عراق استفاده مي‌كند. اين اتحاديه در اطلاعيه خود از مجامع بين‌المللي و كشورهاي جهان خواست تا ضمن محكوم كردن دولت عراق، از بكار بردن سلاح‌هاي شيميايي جلوگيري كنند.[۲۱] همچنين دولت عراق در يك اقدام بي‌سابقه ديگر، شهر "حلبچه" را با آن كه در اختيار خود دارد، گلوله‌باران كرد. قرارگاه رمضان در گزارشي از داخل عراق نوشت: «ارتش عراق شهرك شمال حلبچه را هدف گلوله‌هاي "ميني‌كاتيوشا" قرار داده و مناطق مسكوني اين شهرك را به آتش كشيد كه در جريان آن بيش از 80 نفر كشته و زخمي شدند.» در اين گزارش درباره علت حمله عراق آمده است: «اين اقدام زماني آغاز شد كه نيروهاي خودي قصد داشتند به تلافي شليك گلوله‌هاي شيميايي از سوي عراق، عليه آنان اجراي آتش كنند. عراق در صدد است با اين عمل از يك سو وانمود كند كه جمهوري اسلامي باعث كشتار مردم حلبچه شده و از سوي ديگر آنان را به اين بهانه كه منطقه زير آتش توپخانه ايران است، به مناطق ديگري كوچ دهد.»[۲۲]

گزارش- 628

شماري از نيروهاي خودي به دست نيروهاي حزب دمكرات و كومه‌له كه در مناطق مريوان، سردشت و بانه كمين كرده بودند، به شهادت رسيدند. افراد گروهك كومه‌له با كمين در مسير دو دستگاه خودرو لشكر 28 كردستان كه براي حمل بيمار به سوي بيمارستان الله‌اكبر مي‌رفتند، يك درجه‌دار ارتش را شهيد و دو تن را زخمي كردند. در اين حمله خودرو نيسان نيز در آتش سوخت.[۲۳] در منطقه سردشت نيز سه تن از نيروهاي سپاه مستقر در پايگاه ييلاقي "نيستان" به كمين چته‌هاي هيز "زمزيران لك يك" برخورد كردند كه دو تن از آنها شهيد شدند و يك تن به اسارت درآمد، و سه قبضه كلاش نيز به دست چته‌ها افتاد.[۲۴] در بانه هم اعضاي كومه‌له با حمله به نيروهاي خودي، يك تن را به شهادت رساندند.[۲۵]

گزارش- 629

اعضاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) براي بار دوم در سه روز گذشته به پايگاه نيروهاي جندالله در "سقز" حمله كردند. [ر.ك.به: 11/6/1366 ـ 619] حمله امروز ضدانقلاب مانند حمله دو روز گذشته با هوشياري و پايداري نيروهاي خودي دفع شد و مهاجمان با دادن پنج كشته مجبور به عقب‌نشيني شدند.[۲۶] افراد اين سازمان روز گذشته نيز يكي از پايگاه‌هاي ژاندارمري را در "ميمه" از توابع "دهلران" مورد هجوم قرار داده بودند. خبرگزاري جمهوري اسلامي با اعلام اين خبر افزود: «از اسفند ماه سال گذشته تاكنون گروهك منافقين طي چندين مرحله عمليات تحت حمايت رژيم بعثي در برابر جبهه‌هاي غرب به چنين اقداماتي دست زده است كه هر بار به اسارت يا شهادت تعدادي از نيروهاي ارتش، سپاه و ژاندارمري انجاميده است.»[۲۷]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/06/12

  1. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش ويژه"، نشريه شماره 169، 14/6/1366، ص6، باختران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/6/1366.
  2. سند شماره 46188 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرمانده سپاه ناحيه مستقل چهارم بعثت، به دفتر فرمانده كل سپاه، 14/6/1366.
  3. سند شماره 046183 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران ـ ركن3 مركز فرماندهي، به دفتر نخست‌وزير، 14/6/1366.
  4. ـ U.N. Yearbook 1987, Vol. 41, P.225;
  5. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 168، 13/6/1366، صص12ـ11، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.
  6. روزنامه رسالت، 14/6/1366، ص2، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  7. مأخذ 5، صص23ـ22، بحرين ـ خبرگزاري رويتر، 12/6/1366.
  8. مأخذ 5، ص26، خبرگزاري يونايتدپرس، 12/6/1366.
  9. مأخذ 5، ص24، رم ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.
  10. مأخذ 5، ص23، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از بيمه لويدز لندن، 12/6/1366.
  11. مأخذ 1، ص29، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 13/6/1366.
  12. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 168، 13/6/1366، صص12ـ11، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.
  13. روزنامه جمهوري اسلامي، 14/6/1366، ص14.
  14. U.N. Yearbook 1987, Vol. 41, P.225;
  15. مأخذ 5، ص18، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/6/1366.
  16. مأخذ 5، ص14، رم ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 12/6/1366.
  17. مأخذ 1، ص30، واشنگتن ـ خبرگزاري رويتر، 13/6/1366.
  18. مأخذ 5، صص20ـ19، راديو بي.بي.سي، 12/6/1366.
  19. ـ مأخذ 1، ص21، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/6/1366.
  20. مأخذ 5، صص20ـ19، راديو بي.بي.سي، 12/6/1366.
  21. روزنامه اطلاعات، 15/6/1366، ص18.
  22. سند شماره 029317 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده سپاه 15رمضان معاونت اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني سپاه معاونت اطلاعات، 9/7/1366.
  23. مأخذ 5، صص23ـ22، بحرين ـ خبرگزاري رويتر، 12/6/1366.
  24. سند شماره 097444 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) ـ اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه ـ اطلاعات، 15/6/1366؛ و ـ سند شماره 097441 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 15/6/1366.
  25. سند شماره 097500 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در سپاه 11 امام حسن عسگري(ع) ـ دفتر سياسي، به دفتر نمايندگي امام در ستاد مركزي سپاه، 19/6/1366.
  26. سند شماره 097492 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از حفاظت اطلاعات سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) كردستان ـ 18/6/1366؛ و ـ سند شماره 070293 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه سيدالشهدا، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 19/6/1366.
  27. مأخذ 1، ص31، واشنگتن ـ خبرگزاري رويتر، 13/6/1366.