1366.01.01: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۲۳: سطر ۲۳:


<div style="text-align:justify">
<div style="text-align:justify">
==  گزارش- 322 ==
در اولين روز سال 1366 شمسي در اكثر مناطق جبهه جنگ ايران و عراق آرامش كامل برقرار بود و نيروهاي دوطرف به تثبيت و تحكيم مواضع پدافندي و تقويت خطوط خود مشغول بودند. عراق بر اثر احساس خطر از احتمال حمله ايران در ناحيه جنوبي شرق دجله (منطقه عمليات‌هاي بدر و خيبر)، در حال تقويت اين منطقه است و به واحدهاي مستقر در قلعه‌ديزه (از گناوه تا مامندا و دوپازا) نيز دستور داده كه منطقه را به نيروهاي جاش بسپارند و روانه جبهه جنوب شوند، البته شماري از نيروهاي ارتشي همچنان در "مامندا" خواهند ماند. دشمن همچنين در حال انتقال نيروهاي ارتش خود از منطقه شهر زور، شارباژر، چوارتا و دربندي‌خان به جنوب و جايگزيني نيروهاي جاش به جاي آن‌هاست.<ref>سند شماره 027233 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي، شماره 187، ص5، گردان اطلاعاتي "ثارالله،" 1/1/1366؛ و- سند شماره 27235 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه فتح، بي تا.</ref>
==  گزارش- 323 ==
ارتش عراق امروز هم‌زمان با اعلام آمادگي خود براي از سرگيري بمباران شهرهاي ايران،<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 3 (3/1/1366)، ص10، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 1/1/1366.</ref> به اهدافي در خليج‌فارس حمله كرد: يك فروند نفت‌كش ايراني با ظرفيت 162 هزار تن به نام "اوج" با پرچم ايران در 20 مايلي جنوب غربي "رأس‌المطاب" در جنوب جزيره خارك پس از بارگيري كامل، هدف يك فروند موشك هواپيماي عراقي قرارگرفت و بر اثر آن دچار آتش‌سوزي مهيبي شد كه آتش را فرو نشاندند ولي از خدمه كشتي يك تن جان باخت و دو تن زخمي شدند.<ref>Sreedhar Kapil Kaul. Tanker War, Aspect of Iraq - Iran War (1980 - 88), New Delhi, A.B.C. publishing house, 1989.</ref>
سكوي نفتي "ابوذر" نيز در حمله ده فروند هلي‌كوپتر و هواپيماي عراقي از نوع "ميراژ" و "ميگ-23" دچار آتش‌سوزي گرديد. در پي اين حمله، با اعزام سه شناور و دو هلي‌كوپتر از خارك و بوشهر، ضمن مهار آتش و استقرار نيروهاي جديدي در سكو، مجروحان و شهدا نيز به بوشهر انتقال يافتند. از 17 تن كاركنان سكو، 11 تن شهيد و 5 تن مفقود شدند و 1 تن نيز مجروح شد.<ref>سند شماره 027292 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي، قرارگاه نوح، 5/1/1366، ص1.</ref>
همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي جنگنده‌هاي عراق با شليك 4 راكت به تأسيسات نفتي نوروز، 9 تن از سربازان منطقه دوم دريايي بوشهر را شهيد و 4 تن را مجروح كردند. در اين حمله خساراتي نيز به تأسيسات وارد آمد.<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، گزارش‌هاي ويژه، نشريه شماره 6 (6/1/1366) ص3، بوشهر - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 5/1/1366.</ref>
==  گزارش- 324 ==
امام خميني رهبر انقلاب اسلامي ايران، در پيامي به مناسبت آغاز سال جديد، درباره جنگ ايران و عراق و ضرورت حفظ اتحاد و وحدت در مقطع كنوني، فرمودند: «. . . مجدداً ما سالي را تجربه مي‌كنيم كه قبل از آن، پيروزي‌هاي چشم‌گيري بود كه همه مي‌دانند. و اميدواريم خداوند در اين سال نو هم آن پيروزي‌هايي را كه بايد عنايت فرمايد، به ما بفرمايد. تمام كساني كه در اين كشور متصدي امور هستند بايد برادري خودشان را حفظ كنند و اخوتي كه بين آن دو بزرگوار (پيامبر اكرم(ص) و امام علي(ع)) بوده‌است، ما حفظ كنيم؛ ما تبعيت كنيم از آن‌ها و اخوت داشته باشيم، همان‌طوري كه آن‌ها در تمام ايام عمرشان در اين عالم در تمام اوقات با هم بودند و پشتيبان هم بودند و يكي به تبعيت آن ديگري همه امور را محول به او كرد و همه امور را به تبعيت او به جا آورد و با او بود و برادر او بود در همه امور. كساني هم كه در اين كشور هستند از هر قشري و طايفه خصوصاً متصديان امور، اين‌ها تبعيت كنند از اين بزرگوار (حضرت علي(ع)) در اين‌كه اخوت خودشان را حفظ كنند، برادر باشند خصوصاً در اين مقطع از زمان. اگر چنانچه يك خللي واقع شود در برادري اين آقايان، خلل به اسلام واقع مي‌شود و هذا مسئله، مسئله مهمي است و ما در يك مقطع بزرگ و عظيمي واقع شديم و اگر چنانچه اخوت خودمان را حفظ كنيم و همان‌طور ارتش و سپاه و بسيج و ساير قواي مسلحه از عشايري و غيره اين‌ها هم اخوت خودشان را حفظ كنند، تبعيت كرديم از مولاي خودمان و به سعادت ان‌شاء‌الله مي‌رسيم . . . و من از خداي تبارك و تعالي خواستارم اين اخوت را بين همه ارگان‌ها، بين مجلسي‌ها و دولت، قوه قضاييه و ساير مردم، بين همه قشرهاي ملت حفظ كند و ما آن تبعيت را از مولاي خودمان بكنيم كه ان‌شاء‌الله با سعادت از اين دنيا برويم.<ref>مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني صحيفه امام، مجموعه آثار امام خميني، جلد 20، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، 1378، صص232 - 235.</ref>»
==  گزارش- 325 ==
امروز آيت‌الله "خامنه‌اي" رياست جمهوري اسلامي ايران، در پيام نوروزي خود خطاب به مردم ابعاد گوناگون جنگ و دشمني با ايران را تشريح كردند كه در بخشي از آن آمده‌است: «. . . غير از جنگ طولاني نظامي - كه بيش از شش سال است بر ما تحميل شده - جنگ‌هاي ديگري هم در زمينه‌هاي مختلف سال گذشته بر ما تحميل كردند: جنگ نفت يكي از آن‌ها بود كه مردم ما با استقامت، با صرفه‌جويي، قناعت و با تلاش بيش‌تر در زمينه‌هاي اقتصادي توانستند اين جنگ را خنثي كنند. جنگ شهرها و بمباران وحشيانه وسيع - كه با اين كه سابقه داشت هرگز به وسعت و سياهي وحشت‌بار سال گذشته نبود - نتوانست مردم ما را از حركت باز دارد بلكه عاملي در جهت خودسازي و استقامت و تصميم روزافزون ملت ما شد. مردم عمق دشمني و خصومت دشمنان را حس كردند و جبهه جنگ به اعماق شهرها كشيده شد و سنگرنشيني و سنگركشي كار روزمره بسياري از مردم شهرهاي ما شد؛ مردم بيش از گذشته آموختند كه بايد مقاومت كنند، بايد به خود متكي باشند و بايد به خدا تكيه كنند و اين باز دشمن را يك قدم عقب نشاند. جنگ‌هاي سياسي و تبليغاتي - كه نمونه‌هاي آن را در نيمه دوم امسال مشاهده كرديد - از سوي دشمنان بزرگ ما و خصوصاً شيطان بزرگ جبهه ديگري بود كه امسال به روي ملت ما گشوده شد. در اين نبرد سياسي هم پيروزي با ما بود. پشتيباني ملت، هوشياري مسئولين توانست توطئه‌ها را خنثي كند و دشمن را باز هم در اين جبهه عقب بنشاند. علي‌رغم تبليغات وسيع براي به انزوا كشاندن انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي، حضور ما در صحنه بين‌المللي حضوري فعال، كارساز، درس‌آموز و درخشان بود كه اين هم علي‌رغم همه توطئه‌ها به پيروزي رسيد. از همه اين‌ها درخشنده‌تر و بالاتر، پيروزي‌هايي بود كه رزمندگان دلاور ما در سرتاسر سال از "كربلاي1" در بهار سال 1365 تا "كربلاي7" در اواخر زمستان همين سال در سرتاسر جبهه پديد آمد. سال گذشته، سال امتحان الهي بود، سال سختي‌هاي گوناگون بود كه ملت ما همه اين سختي‌ها را با بردباري و مقاومت و صبر و هوشياري و آگاهي خودش پشت سر گذاشت. و همان‌طور كه گفتيم، هر مانعي را به پلكاني براي رسيدن و نزديك شدن هرچه بيش‌تر به اهداف انقلاب تبديل كرد. بنابراين سال 1365 براي ملت ما سال پيروزي و سال سرافرازي بود. ما اكنون در طليعه يك سال جديد قرار داريم و باز هم همان دعا را تكرار مي‌كنيم و از خدايي كه گرداننده حال‌ها و دل‌هاست مي‌خواهيم حال ما و دل ما را باز هم بيش‌تر به خود نزديك كند و به كمال مطلق نزديك كند و اين نمي‌شود مگر با هوشياري روزافزون ملت‌ها و بردباري و مقاومت هرچه بيش‌تر جوانان رزمنده و مقاوم ما و خانواده‌هاي صبور ما و هم‌كاري هرچه بيش‌تر ملت و دولت در همه ابعاد سازندگي وسيع اين كشور.»<ref>روزنامه جمهوري اسلامي، 9/1/1366، ص9.</ref>
آقاي موسوي نخست‌وزير نيز طي سخناني گفت: «سال گذشته سال تلاش همه برادران بود اما اين تلاش هرچند بزرگ، در مقابل ايثار و فداكاري‌هاي رزمندگان در جبهه‌ها، بسيار حقير مي‌نمايد. در اوايل سال گذشته به نظر مي‌آمد سال دشواري در پيش است، اما سال گذشته را حقّاً بايد سال پيروزي‌هاي بزرگ بناميم و اميدواريم سال آينده سال پيروزي در جنگ و سال پيروزي‌هاي بزرگ باشد.»<ref>پيشين، ص10.</ref>
==  گزارش- 326 ==
با آغاز سال جديد و به پايان رسيدن سال 1365 - كه سال سرنوشت اعلام شده‌بود - صدام حسين و عراقي‌ها با طرح شعار "ناموفق ماندن سال سرنوشت ساز"، به جشن و پاي‌كوبي در عراق پرداختند. صدام در اين باره پيامي براي مردم عراق صادر كرد كه در آن آمده‌است: «اي عراقيان سرافراز، اي فرزندان بلاد بين‌النهرين جاويدان، اي شرافت‌مندان امت عرب در هر كجا كه هستيد، امروز - 22 مارس 1987 - را جشن مي‌گيريم تا اين كه شادي و خرسندي خود را در چنين روزي كم نظير در زندگي خود، اعلام داريم . . . با اين امت تجديد عهد مي‌كنيم و عهد مي‌بنديم تا راه افتخارات و پاي‌داري خود را تا تحقق پيروزي نهايي، برقراري صلح شرافت‌مندانه در سايه همان مبادي و ارزش‌ها بپيماييم. . .»<ref>مأخذ 2، صص4 و 5، به نقل از راديو بغداد. </ref>
ارتش عراق نيز در اطلاعيه‌اي خطاب به صدام نوشت: «. . . سال سرنوشتي كه به توهم پنداشته بود كه در آن راه نجات از بحران‌هاي خود را خواهد يافت و مقدار هر چند اندكي از مطامع خويش را تحقق بخشيده و كفه ترازو را به سود خود درآورده، با فاجعه‌اي براي اين دار و دسته كه كوشيدند به شهر بصره - شهر شهرها - نزديك شوند، به سر آمد. دشمن نه تنها به بصره نرسيد و به آن نزديك نشد، بلكه در بين خود و بصره دژهايي از اراده و عزم دليرمردان و آتش‌هاي آنان يافت.»<ref>مأخذ 2، ص1، راديو صوت‌الجماهير، 2/1/1366.</ref>
رسانه‌هاي عراق هم اعلام كردند: «سال تعيين‌كننده‌اي كه طي آن ايران وعده كرده بود جنگ خليج [فارس] متوقف مي‌شود، به پايان رسيد؛ ايران نتوانست وعده خود را مبني بر دست‌يابي به نتيجه تعيين‌كننده‌اي براي جنگ 5/6 ساله عملي سازد.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"،
2/1/1366، نشريه شماره 2، ص13، بغداد - به نقل از خبرگزاري رويتر، 1/1/1366.</ref>
"جلال طالباني" رئيس اتحاديه ميهني كردستان عراق، در مورد تظاهرات حمايت‌آميز مردم سليمانيه از صدام، گفت: «تظاهركنندگان، جاش‌ها و كساني بودند كه در كارخانه‌هاي سليمانيه مشغول كار هستند.»
فرمانده اطلاعات عمليات قرارگاه رمضان نيز به نقل از پيش‌مرگان كرد اعلام كرد:
«از همه شهرها مردم را براي تظاهرات در مراكز استان‌ها جمع كرده‌بودند.» جلال طالباني با تأييد اين خبر گفت: «بله اين هم هست، ولي به هر حال سليمانيه و كردستان با صدام موافق نيست.»<ref>سند شماره 1443 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه رمضان، محسن محمدي معين، 22/12/1365 تا 22/1/1366، ص51. </ref>
خبرگزاري‌ها و رسانه‌هاي همگاني جهان نيز پايان يافتن سال سرنوشت‌ساز و واكنش عراق در اين باره را مورد توجه قرار داده‌اند. خبرگزاري فرانسه از بغداد: «21 مارس
(اول فروردين) كه آغازگر سال نو ايرانيان است، توسط شيعيان و كردهاي عراقي نيز در عراق جشن گرفته شد و اين موقعيتي بود براي رهبران بغداد تا عدم موفقيت و ناكامي ايران در شعار "سال پيروزي" را جشن بگيرند . . . تمام سرمقاله‌هاي مطبوعات رسمي عراق در شماره‌هاي امروز (شنبه) خود ضمن درج خبرهاي شكست تهاجم اخير تهران، تأكيد كردند كه قواي عراق آماده‌اند تا هرگونه اقدام تازه ايران را متوقف كنند.»<ref>مأخذ 2، صص10 و 11، بغداد - به نقل از خبرگزاري فرانسه، 2/1/1366.</ref>
راديو كلن: «تاكنون رهبري ايران به كرّات اعلام داشته‌است كه تا پايان سال 1365 جنگ در كنار خليج‌فارس با پيروزي ايران خاتمه خواهد يافت، اما تا به حال، به هيچ وجه به اين هدف نزديك نشده‌اند. پيروزي‌هاي جنگي ايران در اين سال (1365) اميد به پيروزي را براي برنامه‌ريزان نظامي ايران بالا برده بود، زيرا به ناگهان مسئولين ايران تصور آن را به خود راه داده بودند كه شكست نظامي دشمن امكان‌پذير است. مضاف بر آن، فشار ناشي از بحران اقتصادي در ايران كه در اثر بمباران‌هاي بنادر نفتي اين كشور به وسيله عراق به وجود آمده‌بود، مذهبيون ايران را مجبور ساخت تا درصدد يك تصميم جدي و قاطع برآيند، از اين‌رو، عمليات "كربلاي5" در نهم ژانويه با يك حمله گسترده به‌سوي شهر بندري بصره در جنوب عراق آغاز شد اما اين حمله نيز سرنوشت جنگ را روشن نساخت. احتمالاً به دنبال فشار اتحاد شوروي و نيز سوريه به‌عنوان متحد ايران، تهران ناگزير شد اين عمليات را خاتمه دهد. حتي محافل مطلع مي‌گويند گويا سران شوروي رهبران ايران را تهديد كرده‌اند كه اگر نيروهاي‌شان به سوي بصره پيشروي كنند، متحد عراقي خود را به موشك‌هاي اس اس-12 مجهز خواهند كرد و با اين نوع موشك‌ها كه داراي شعاع برد 900 كيلومتر است، بغداد مي‌تواند به‌راحتي تهران را هدف قرار دهد.»<ref>خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره1، (1/1/1366)، صص16 و 17، به‌نقل از راديو كلن، 29/2/1365. </ref>
==  گزارش- 327 ==
در چند هفته اخير، تلاش‌هاي بين‌المللي براي خاتمه دادن به جنگ و برقراري صلح ابعاد وسيع‌تري يافته‌است و رسانه‌هاي همگاني جهان خبرهاي متعددي در اين باره گزارش كرده‌اند. نشريه "بررسي" متعلق به معاونت سياسي ستاد كل سپاه، رفت و آمدهاي سياسي برخي از مسئولان ايران و عراق را در همين جهت دانسته‌است: «رفت و آمدهاي سياسي، به‌ويژه سفر وزير امورخارجه جمهوري اسلامي ايران به عربستان، سودان و بلغارستان و ديدار وزير نفت ايران از الجزاير و امارات و نيز متقابلاً ديدار مقامات رژيم عراق از كشورهاي مختلف و همچنين اظهارات و اقدامات سياسي‌اي كه در مورد متوقف كردن جنگ انجام گرفته، نشانه تلاش جدي و پي‌گيرانه در اين زمينه مي‌باشد.
مسئولان عراقي يا حاميان خارجي آن‌ها سفرها و گفت‌وگوهاي متعددي در اين زمينه داشته‌اند: "سعدون حمادي" رئيس مجلس ملي و عضو شوراي فرماندهي عراق با سفير تركيه در بغداد ديدار كرد. شاه حسين اردني به بغداد رفت و با صدام حسين ديدار كرد. "طه ياسين رمضان" معاون اول نخست‌وزير عراق با مقامات بلغارستان، ايتاليا و . . . گفت‌وگو نمود و يك سري تلاش‌هاي با اهميت ديگري نيز از سوي كشورها و مجامع بين‌المللي صورت گرفت. در اين ميان تلاش‌هاي مستمر شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي تصويب قطع‌نامه‌اي اساسي و اعزام دبيركل اين سازمان به دو كشور در حال جنگ، مذاكرات دو قدرت بزرگ رقيب (امريكا و شوروي) درباره اين موضوع و وضعيت آينده عراق كه در ديدارهاي معاون وزير خارجه امريكا با سران شوروي مطرح گرديد و قرار شده‌است كه در ديدار ماه آينده جورج شولتز" وزير خارجه امريكا از مسكو نيز مورد بررسي قرار گيرد و اقدامات سازمان كنفرانس اسلامي در اين مقطع زماني، حائز اهميت مي‌باشد. در مورد اقدامات شوراي امنيت سازمان ملل متحد، براساس گزارش‌هاي دبيركل اين سازمان، اعضاي اين شورا با سخنان مهم رئيس آن قاطعانه در جهت تصويب قطع‌نامه‌اي براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق مي‌كوشند. رئيس شورا در مورد تلاش‌هاي اخير شورا گفته بود: "شوراي امنيت سازمان ملل متحد" كه نسبت به ساير اعضاي اين سازمان مسئوليت اوليه حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را به دوش گرفته‌است، اوضاع را تحت نظر داشته و به هر كوششي براي پايان خصومت و حل نزاع دو كشور از طريق صلح‌آميز براساس اصول منشور سازمان ملل متحد مبادرت خواهد ورزيد" . . .»<ref>معاونت سياسي ستاد كل سپاه، بولتن "بررسي"، شماره 6، 1/1/1366، ص3.</ref>
درباره اقدامات سازمان كنفرانس اسلامي، روزنامه انگليسي‌زبان "ديلي نيوز" به نقل از اخبار مذاكرات روزهاي قبل اين سازمان نوشته‌است: «منابع ديپلماتيك در آنكارا پايتخت تركيه اعلام كردند سازمان كنفرانس اسلامي در يك تلاش جديد براي برقراري صلح درصدد است هيئتي بلندپايه از سران برخي كشورهاي اسلامي از جمله پاكستان و كويت را جهت مذاكره با مقامات ايراني عازم تهران نمايد. اين سازمان از "كنعان اورن" رئيس‌جمهوري تركيه تقاضا كرده است با پيوستن به هيئت ياد شده، تلاش جديدي را جهت برقراري صلح آغاز كند. از سوي ديگر، سخن‌گوي وزير خارجه تركيه اين خبر را تكذيب كرد.»<ref>مأخذ 15، ص4، راديو لندن، به‌نقل از خبرگزاري كويت.</ref>
افزون بر اين اقدامات، تلاش‌هايي را نيز ساير مجامع و دولت‌ها و برخي گروه‌ها انجام داده‌اند، از جمله دبيركل اتحاديه عرب (شاذلي قليبي) در ملاقات خود با صدام حسين در بغداد، حمايت اين اتحاديه را از عراق براي دفاع از خاك، مرزهاي بين‌المللي و حاكميت اين كشور مورد تأكيد قرار داد. "قليبي" همچنين خواستار تشكيل اجلاس شوراي امنيت سازمان ملل متحد در سطح وزيران خارجه شد تا راه‌حلي براي جنگ بيابند. وي از ايران خواست براي حل مسئله جنگ به موازين بين‌المللي توسل جويد.<ref>مأخذ 15، به‌نقل از راديو دوبي، ص9.</ref>
برخي از اين اقدامات در جهت حمايت از عراق در مورد اعلام آمادگي اين كشور براي پذيرش صلح و محكوم كردن ايران به دليل رد پيشنهادهاي صلح بوده‌است. براي نمونه، نخست‌وزير وقت فرانسه (ژاك شيراك) موضع صلح‌طلبي عراق را ستود و از كوشش‌هاي سازمان ملل متحد جهت يافتن راه‌حل صلح‌آميز براي جنگ ايران و عراق نيز پشتيباني كرد.<ref>مأخذ 15، ص10.</ref>
همچنين معاون نخست‌وزير و وزير خارجه يمن با قدرداني از موضع عراق، دست‌يابي به راه‌حلي براي پايان دادن به جنگ را بعيد دانست و افزود كه دليل آن متقاعد نشدن ايران به تلاش‌هاي جهاني صلح مي‌باشد.<ref>مأخذ 15، ص10.</ref>
رئيس‌جمهور بنگلادش (حسين محمد ارشاد) نيز خواستار خاتمه مسالمت‌آميز جنگ ايران و عراق شد. وي در سخناني در مراسم كنفرانس مدارس اسلامي، تأكيد كرد كه پايان دادن به جنگ براساس موازين اسلامي موجب تحكيم صلح و ثبات در منطقه و جهان خواهد گرديد.<ref>مأخذ 11، ص12، راديو صوت‌الجماهير، 1/1/1366.</ref>
==  گزارش- 328 ==
كويت از تمايل امريكا براي اسكورت نفت‌كش‌ها استقبال كرد. يك مقام عالي‌رتبه نظامي كويت در گفت‌وگو با روزنامه "القبس" ضمن استقبال از برنامه امريكا، راه‌هاي مقابله با تهديدات عليه كويت را تشريح كرد. وي گفت: «اگر واشنگتن مايل است از كشتي‌راني بين‌المللي جهت تضمين ارسال نفت به امريكا و متحدين و دوستانش حفاظت كند، كويت بدون شك يك چنين اقدامي را مورد ستايش قرار مي‌دهد.» وي با اشاره به بيانيه قبلي كشورهاي حوزه خليج‌فارس مبني بر آزادي كشتي‌راني در آب‌هاي بين‌المللي خليج‌فارس و مسئوليتي كه بايد امريكا و ديگر كشورهاي صنعتي بر عهده گيرند، افزود: «امريكا نگراني خود را در مورد استقرار موشك‌هاي ضدكشتي ايران در ساحل تنگه هرمز، به اطلاع اين كشور رسانده‌است. نيروي دريايي امريكا نيز يك ناو هواپيمابر خود را در فاصله‌اي كه در تيررس اين موشك‌ها قرار دارد مستقر ساخته‌است.»<ref>مأخذ 11، صص4 و 5، كويت - به‌نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 1/1/1366، به‌نقل از روزنامه كويتي "القبس".</ref>
اين مقام كويتي همچنين در مورد راه‌هاي موجود براي جلوگيري از فرود گلوله‌هاي توپ و موشك در كويت بر اثر عمليات جاري در جبهه‌هاي جنگ ايران و عراق، گفت: «در حال حاضر راه مشخص براي جلوگيري از سقوط موشك و گلوله وجود ندارد و تنها راه موجود، انهدام سكوهاي پرتاب آن‌هاست.» وي در پاسخ به پرسشي درباره خطر عمليات جاري در جبهه‌هاي جنگ ايران و عراق براي جزيره "فيلكه" و ساير جزاير كويت گفت: «پدافند هوايي در صورت كشف موشك‌ها گلوله‌هاي پرتاب شده توسط رادار رديابي، مي‌تواند به‌طور محدود با آن مقابله كند. يگان پدافند هوايي قادر است با استفاده از رادار، با موشك‌هايي كه از هوا به سوي كشتي‌هاي جنگي شليك مي‌شوند، توسط توپخانه و يا سيستم موشك هوايي مقابله كند.» رئيس ستاد ارتش كويت درباره علل سقوط هواپيماهاي جنگي اين كشور گفت: «براي مشخص شدن علل سقوط هواپيماهاي جنگي كويت، كميته ويژه‌اي براي بررسي اين موضوع تشكيل شده‌است. آمار سقوط هواپيماهاي جنگي كويت به دلايل مختلف در حد آمار استاندارد و متعارف مي‌باشد.»<ref>مأخذ 11، ص17، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/1/1366، به نقل از روزنامه كويتي "القبس".</ref>
شيخ "صباح الاحمد الصباح" معاون نخست‌وزير و وزير خارجه كويت نيز به خبرنگاران گفت: «خليج [فارس] تعلق به كويت يا هر كشور ديگر اين منطقه ندارد، بلكه بيش از آن يك آب‌راه بين‌المللي است كه مي‌بايستي براي منافع مردم و دولت‌هاي جهان مورد استفاده قرار گيرد.»<ref>مأخذ 2، كويت - خبرگزاري يونايتدپرس، 2/1/1366، به نقل از روزنامه كويتي "القبس".</ref> وي همچنين گفته است: «توجه كشورهاي بزرگ به وقايعي كه در خليج [فارس] اتفاق مي‌افتد را، محكوم نمي‌كنيم زيرا اين اقدامات براي تأمين آزادي حركت كشتي‌راني براي همگان صورت مي‌گيرد. » <ref>مأخذ 11، ص7، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/1/1366.</ref>
روزنامه‌هاي كويت نيز با عناويني چون "در صورت استفاده ايران از موشك‌هاي خود در تنگه هرمز، امريكا به آن حمله‌ور خواهد شد" نوشتند: «نيروي دريايي امريكا در منطقه مستقر شده‌است. امريكا تهديد به انهدام موشك‌هاي ايران نمود و اعلام كرد حفاظت از كشتي‌هاي خليج‌فارس را بررسي مي‌كند.» به نوشته اين روزنامه‌ها، واشنگتن با به حركت درآوردن 18 كشتي جنگي در شمال درياي عمان، قصد دارد ناوگان خود در آب‌هاي خليج‌فارس را تقويت كند. گفتني است كه رسانه‌هاي خبري كويت با حساسيت چشم‌گيري اخبار مربوط به استقرار موشك‌هاي ايراني در نزديكي تنگه هرمز و تهديدات، همچنين اظهارات آرامش بخش مقامات امريكايي در زمينه جلوگيري از وقوع هرگونه حمله موشكي ايران عليه نفت‌كش‌ها را پي‌گيري و منعكس مي‌كنند.<ref>مأخذ 11، ص6 ، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/1/1366.</ref>
شوروي نيز در نظر دارد از رقيب خود عقب نماند و به تقويت حضور نظامي خود در خليج‌فارس بپردازد. روزنامه "الاتحاد" به نقل از منابع ديپلماتيك در مسكو، نوشت: شوروي نقش گسترده‌اي را در حفظ امنيت منطقه خليج‌فارس عهده‌دار خواهد شد. . . . به دنبال پافشاري ايران در ادامه جنگ با عراق و امتناع اين كشور از پذيرش يك راه‌حل مسالمت‌آميز براي اين جنگ، انتظار مي‌رود شوروي تعداد كشتي‌هاي دريايي خود در خليج‌فارس را افزايش دهد.<ref>مأخذ 11، ص8 ، ابوظبي - خبرگزاري امارات متحده عربي، 1/1/1366، به نقل از روزنامه "الاتحاد"، چاپ ابوظبي.</ref>
==  گزارش- 329 ==
آثار و پي‌آمدهاي پيروزي احتمالي ايران در جنگ از ديدگاه‌هاي متعدد بررسي مي‌شود، از جمله نشريه "اكونوميست" در زمينه تأثير جنگ بر حكام منطقه خليج‌فارس و خطوط دفاعي آن‌ها در برابر انقلاب اسلامي نوشت: «حكام منطقه خليج‌فارس نگران پيروزي نظامي ايران بر عراق نيستند، آن‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند كه ايران پس از پيروزي بر عراق توان خود را از دست داده و ديگر به ماجراجويي جديدي دست نخواهد زد. در عين حال كشورهاي منطقه نيز تدابير نظامي و ديپلماتيك احتياطي . . . فراهم آورده‌اند. اين كشورها معتقدند هم‌اكنون داراي سه خط دفاعي در مقابل حمله مستقيم ايرانيان هستند: آن‌ها اولين خط دفاعي خود را شوراي هم‌كاري خليج‌فارس مي‌دانند. در اين شورا هر شش كشور عضو متعهد شده‌اند حمله به هريك از اعضا را حمله عليه همه كشورهاي عضو قلمداد كنند و با آن مشتركاً مقابله نمايند. اين در حالي است كه اين كشورها مشتركاً سالانه رقم قابل ملاحظه 25ميليارد دلار را صرف هزينه‌هاي دفاعي مي‌كنند.» اين نشريه با اشاره به اختلافات داخلي شديد بين اعضاي شورا و جنگ آزموده نبودن نيروهاي آن‌ها، افزود: «بنابراين اولين خط دفاعي كاملاً شكننده است. خط دفاعي دوم حكام خليج‌فارس، كشورهاي اسلامي ديگري است نظير مصر، اردن، و پاكستان. و بالاخره خط دفاعي سوم اين كشورها امريكاست. آن‌ها مطمئن هستند در صورت تهاجم ايران به كشورهاي‌شان، امريكا دست به مداخله خواهد زد. اما دفاع در مقابل شورش‌هاي داخلي براي حكومت‌هاي خليج‌فارس بسيار مشكل‌تر از يك حمله نظامي ايران است.» اكونوميست سپس نوشت: «پيروزي نظامي ايران اعتقاد آيت‌الله خميني در برپايي يك نظام اسلامي در جهان را اعتبار خواهد بخشيد و سربازان ايران را در نزديكي مرزهاي كويت قرار خواهد داد. اما بسياري از مردم كشورهاي خليج‌فارس معتقدند كه پيروزي ايران در جنگ بهتر از ادامه يافتن جنگ است.»<ref>مأخذ 11، صص10 و 11، به نقل از نشريه "اكونوميست"، 1/1/1366.</ref>
==  گزارش- 330 ==
تأثير تحولات جبهه‌هاي جنگ بر موضع تركيه در قبال جنگ و به‌خصوص بر اقدامات اين كشور در شمال عراق موضوعي است كه مورد توجه راديو بي.بي.سي. و روزنامه‌هاي "گاردين" و "تايمز مالي" قرار گرفته‌است. يكي از اعضاي مركز فرهنگي كردها در لندن به راديو بي.بي.سي. گفت: «ما مطمئن هستيم كه دولت تركيه از آنچه در كردستان عراق و تركيه مي‌گذرد وحشت زده شده‌است، لذا براي جلوگيري از رشد احساس هويت فرهنگي و ملي‌گرايي كردها به حمله نظامي عليه آن‌ها دست مي‌زند.» وي افزود: «تركيه قصد دارد مانند آنچه آتاتورك در اوايل دهه 1920 انجام داد حدود 9 ميليون نفر را از منطقه كردستان تركيه به قسمت‌هاي ديگر انتقال دهد. اين روش با روش‌هاي مشابهي كه از سوي عراق و سوريه با رشد قوميت‌گرايي عربي انجام مي‌گيرد، در حقيقت تلاشي براي مقابله با حركت كردهاست.»<ref>مأخذ 15، ص20، به نقل از راديو "بي.بي.سي.".</ref>
روزنامه گاردين در اين مورد نوشت: «در شش ماه گذشته كه جنگ ايران و عراق در جبهه جنوب بالا گرفته‌است، نيروهاي ارتش تركيه در مرز عراق تقويت شده و صدها تانك آلماني "لئوپارد" و تانك‌هاي پيشرفته امريكايي از انواع "ام-47" و "ام-48" به پايگاه‌هاي "سيرت" و "تتوان" در منطقه كردنشين تركيه انتقال داده شده‌اند.»<ref>مأخذ 15، ص20، به نقل از روزنامه "گاردين".</ref>
روزنامه تايمز مالي نيز از قول هژبر تيموريان نوشت: عراق كه نزديك‌ترين كشور دوست تركيه در منطقه است، به خاطر هفت سال جنگ توانايي خود را از دست داده و دولت مركزي قادر نيست شمال اين كشور را تحت كنترل داشته باشد، به همين خاطر برخي از ديپلمات‌هاي سابق ترك و روشن‌فكران راست‌گرا از دولت آنكارا مي‌خواهند طرح مداخله درازمدتي در منطقه اطراف كركوك و موصل را در صورت باخت عراق در جنگ، در نظر بگيرد. تركيه بعد از جنگ جهاني اول به اين منطقه ادعاي ارضي داشته است.<ref>مأخذ 15، ص20، به نقل از روزنامه "تايمز مالي"، چاپ لندن.</ref>




==گزارش -1==




نسخهٔ کنونی تا ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۲

روزشمار جنگ سال 1366
1366.01.01
نام‌های دیگر یک فروردین
تاریخ شمسی 1366.01.01
تاریخ میلادی 21 مارس 1987
تاریخ قمری 20 رجب 1407
1360.01.01
1361.01.01
1362.01.01
1363.01.01
1364.01.01
1365.01.01
1367.01.01


گزارش- 322

در اولين روز سال 1366 شمسي در اكثر مناطق جبهه جنگ ايران و عراق آرامش كامل برقرار بود و نيروهاي دوطرف به تثبيت و تحكيم مواضع پدافندي و تقويت خطوط خود مشغول بودند. عراق بر اثر احساس خطر از احتمال حمله ايران در ناحيه جنوبي شرق دجله (منطقه عمليات‌هاي بدر و خيبر)، در حال تقويت اين منطقه است و به واحدهاي مستقر در قلعه‌ديزه (از گناوه تا مامندا و دوپازا) نيز دستور داده كه منطقه را به نيروهاي جاش بسپارند و روانه جبهه جنوب شوند، البته شماري از نيروهاي ارتشي همچنان در "مامندا" خواهند ماند. دشمن همچنين در حال انتقال نيروهاي ارتش خود از منطقه شهر زور، شارباژر، چوارتا و دربندي‌خان به جنوب و جايگزيني نيروهاي جاش به جاي آن‌هاست.[۱]

گزارش- 323

ارتش عراق امروز هم‌زمان با اعلام آمادگي خود براي از سرگيري بمباران شهرهاي ايران،[۲] به اهدافي در خليج‌فارس حمله كرد: يك فروند نفت‌كش ايراني با ظرفيت 162 هزار تن به نام "اوج" با پرچم ايران در 20 مايلي جنوب غربي "رأس‌المطاب" در جنوب جزيره خارك پس از بارگيري كامل، هدف يك فروند موشك هواپيماي عراقي قرارگرفت و بر اثر آن دچار آتش‌سوزي مهيبي شد كه آتش را فرو نشاندند ولي از خدمه كشتي يك تن جان باخت و دو تن زخمي شدند.[۳] سكوي نفتي "ابوذر" نيز در حمله ده فروند هلي‌كوپتر و هواپيماي عراقي از نوع "ميراژ" و "ميگ-23" دچار آتش‌سوزي گرديد. در پي اين حمله، با اعزام سه شناور و دو هلي‌كوپتر از خارك و بوشهر، ضمن مهار آتش و استقرار نيروهاي جديدي در سكو، مجروحان و شهدا نيز به بوشهر انتقال يافتند. از 17 تن كاركنان سكو، 11 تن شهيد و 5 تن مفقود شدند و 1 تن نيز مجروح شد.[۴] همچنين به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي جنگنده‌هاي عراق با شليك 4 راكت به تأسيسات نفتي نوروز، 9 تن از سربازان منطقه دوم دريايي بوشهر را شهيد و 4 تن را مجروح كردند. در اين حمله خساراتي نيز به تأسيسات وارد آمد.[۵]

گزارش- 324

امام خميني رهبر انقلاب اسلامي ايران، در پيامي به مناسبت آغاز سال جديد، درباره جنگ ايران و عراق و ضرورت حفظ اتحاد و وحدت در مقطع كنوني، فرمودند: «. . . مجدداً ما سالي را تجربه مي‌كنيم كه قبل از آن، پيروزي‌هاي چشم‌گيري بود كه همه مي‌دانند. و اميدواريم خداوند در اين سال نو هم آن پيروزي‌هايي را كه بايد عنايت فرمايد، به ما بفرمايد. تمام كساني كه در اين كشور متصدي امور هستند بايد برادري خودشان را حفظ كنند و اخوتي كه بين آن دو بزرگوار (پيامبر اكرم(ص) و امام علي(ع)) بوده‌است، ما حفظ كنيم؛ ما تبعيت كنيم از آن‌ها و اخوت داشته باشيم، همان‌طوري كه آن‌ها در تمام ايام عمرشان در اين عالم در تمام اوقات با هم بودند و پشتيبان هم بودند و يكي به تبعيت آن ديگري همه امور را محول به او كرد و همه امور را به تبعيت او به جا آورد و با او بود و برادر او بود در همه امور. كساني هم كه در اين كشور هستند از هر قشري و طايفه خصوصاً متصديان امور، اين‌ها تبعيت كنند از اين بزرگوار (حضرت علي(ع)) در اين‌كه اخوت خودشان را حفظ كنند، برادر باشند خصوصاً در اين مقطع از زمان. اگر چنانچه يك خللي واقع شود در برادري اين آقايان، خلل به اسلام واقع مي‌شود و هذا مسئله، مسئله مهمي است و ما در يك مقطع بزرگ و عظيمي واقع شديم و اگر چنانچه اخوت خودمان را حفظ كنيم و همان‌طور ارتش و سپاه و بسيج و ساير قواي مسلحه از عشايري و غيره اين‌ها هم اخوت خودشان را حفظ كنند، تبعيت كرديم از مولاي خودمان و به سعادت ان‌شاء‌الله مي‌رسيم . . . و من از خداي تبارك و تعالي خواستارم اين اخوت را بين همه ارگان‌ها، بين مجلسي‌ها و دولت، قوه قضاييه و ساير مردم، بين همه قشرهاي ملت حفظ كند و ما آن تبعيت را از مولاي خودمان بكنيم كه ان‌شاء‌الله با سعادت از اين دنيا برويم.[۶]»

گزارش- 325

امروز آيت‌الله "خامنه‌اي" رياست جمهوري اسلامي ايران، در پيام نوروزي خود خطاب به مردم ابعاد گوناگون جنگ و دشمني با ايران را تشريح كردند كه در بخشي از آن آمده‌است: «. . . غير از جنگ طولاني نظامي - كه بيش از شش سال است بر ما تحميل شده - جنگ‌هاي ديگري هم در زمينه‌هاي مختلف سال گذشته بر ما تحميل كردند: جنگ نفت يكي از آن‌ها بود كه مردم ما با استقامت، با صرفه‌جويي، قناعت و با تلاش بيش‌تر در زمينه‌هاي اقتصادي توانستند اين جنگ را خنثي كنند. جنگ شهرها و بمباران وحشيانه وسيع - كه با اين كه سابقه داشت هرگز به وسعت و سياهي وحشت‌بار سال گذشته نبود - نتوانست مردم ما را از حركت باز دارد بلكه عاملي در جهت خودسازي و استقامت و تصميم روزافزون ملت ما شد. مردم عمق دشمني و خصومت دشمنان را حس كردند و جبهه جنگ به اعماق شهرها كشيده شد و سنگرنشيني و سنگركشي كار روزمره بسياري از مردم شهرهاي ما شد؛ مردم بيش از گذشته آموختند كه بايد مقاومت كنند، بايد به خود متكي باشند و بايد به خدا تكيه كنند و اين باز دشمن را يك قدم عقب نشاند. جنگ‌هاي سياسي و تبليغاتي - كه نمونه‌هاي آن را در نيمه دوم امسال مشاهده كرديد - از سوي دشمنان بزرگ ما و خصوصاً شيطان بزرگ جبهه ديگري بود كه امسال به روي ملت ما گشوده شد. در اين نبرد سياسي هم پيروزي با ما بود. پشتيباني ملت، هوشياري مسئولين توانست توطئه‌ها را خنثي كند و دشمن را باز هم در اين جبهه عقب بنشاند. علي‌رغم تبليغات وسيع براي به انزوا كشاندن انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي، حضور ما در صحنه بين‌المللي حضوري فعال، كارساز، درس‌آموز و درخشان بود كه اين هم علي‌رغم همه توطئه‌ها به پيروزي رسيد. از همه اين‌ها درخشنده‌تر و بالاتر، پيروزي‌هايي بود كه رزمندگان دلاور ما در سرتاسر سال از "كربلاي1" در بهار سال 1365 تا "كربلاي7" در اواخر زمستان همين سال در سرتاسر جبهه پديد آمد. سال گذشته، سال امتحان الهي بود، سال سختي‌هاي گوناگون بود كه ملت ما همه اين سختي‌ها را با بردباري و مقاومت و صبر و هوشياري و آگاهي خودش پشت سر گذاشت. و همان‌طور كه گفتيم، هر مانعي را به پلكاني براي رسيدن و نزديك شدن هرچه بيش‌تر به اهداف انقلاب تبديل كرد. بنابراين سال 1365 براي ملت ما سال پيروزي و سال سرافرازي بود. ما اكنون در طليعه يك سال جديد قرار داريم و باز هم همان دعا را تكرار مي‌كنيم و از خدايي كه گرداننده حال‌ها و دل‌هاست مي‌خواهيم حال ما و دل ما را باز هم بيش‌تر به خود نزديك كند و به كمال مطلق نزديك كند و اين نمي‌شود مگر با هوشياري روزافزون ملت‌ها و بردباري و مقاومت هرچه بيش‌تر جوانان رزمنده و مقاوم ما و خانواده‌هاي صبور ما و هم‌كاري هرچه بيش‌تر ملت و دولت در همه ابعاد سازندگي وسيع اين كشور.»[۷] آقاي موسوي نخست‌وزير نيز طي سخناني گفت: «سال گذشته سال تلاش همه برادران بود اما اين تلاش هرچند بزرگ، در مقابل ايثار و فداكاري‌هاي رزمندگان در جبهه‌ها، بسيار حقير مي‌نمايد. در اوايل سال گذشته به نظر مي‌آمد سال دشواري در پيش است، اما سال گذشته را حقّاً بايد سال پيروزي‌هاي بزرگ بناميم و اميدواريم سال آينده سال پيروزي در جنگ و سال پيروزي‌هاي بزرگ باشد.»[۸]

گزارش- 326

با آغاز سال جديد و به پايان رسيدن سال 1365 - كه سال سرنوشت اعلام شده‌بود - صدام حسين و عراقي‌ها با طرح شعار "ناموفق ماندن سال سرنوشت ساز"، به جشن و پاي‌كوبي در عراق پرداختند. صدام در اين باره پيامي براي مردم عراق صادر كرد كه در آن آمده‌است: «اي عراقيان سرافراز، اي فرزندان بلاد بين‌النهرين جاويدان، اي شرافت‌مندان امت عرب در هر كجا كه هستيد، امروز - 22 مارس 1987 - را جشن مي‌گيريم تا اين كه شادي و خرسندي خود را در چنين روزي كم نظير در زندگي خود، اعلام داريم . . . با اين امت تجديد عهد مي‌كنيم و عهد مي‌بنديم تا راه افتخارات و پاي‌داري خود را تا تحقق پيروزي نهايي، برقراري صلح شرافت‌مندانه در سايه همان مبادي و ارزش‌ها بپيماييم. . .»[۹] ارتش عراق نيز در اطلاعيه‌اي خطاب به صدام نوشت: «. . . سال سرنوشتي كه به توهم پنداشته بود كه در آن راه نجات از بحران‌هاي خود را خواهد يافت و مقدار هر چند اندكي از مطامع خويش را تحقق بخشيده و كفه ترازو را به سود خود درآورده، با فاجعه‌اي براي اين دار و دسته كه كوشيدند به شهر بصره - شهر شهرها - نزديك شوند، به سر آمد. دشمن نه تنها به بصره نرسيد و به آن نزديك نشد، بلكه در بين خود و بصره دژهايي از اراده و عزم دليرمردان و آتش‌هاي آنان يافت.»[۱۰] رسانه‌هاي عراق هم اعلام كردند: «سال تعيين‌كننده‌اي كه طي آن ايران وعده كرده بود جنگ خليج [فارس] متوقف مي‌شود، به پايان رسيد؛ ايران نتوانست وعده خود را مبني بر دست‌يابي به نتيجه تعيين‌كننده‌اي براي جنگ 5/6 ساله عملي سازد.»[۱۱] "جلال طالباني" رئيس اتحاديه ميهني كردستان عراق، در مورد تظاهرات حمايت‌آميز مردم سليمانيه از صدام، گفت: «تظاهركنندگان، جاش‌ها و كساني بودند كه در كارخانه‌هاي سليمانيه مشغول كار هستند.» فرمانده اطلاعات عمليات قرارگاه رمضان نيز به نقل از پيش‌مرگان كرد اعلام كرد: «از همه شهرها مردم را براي تظاهرات در مراكز استان‌ها جمع كرده‌بودند.» جلال طالباني با تأييد اين خبر گفت: «بله اين هم هست، ولي به هر حال سليمانيه و كردستان با صدام موافق نيست.»[۱۲] خبرگزاري‌ها و رسانه‌هاي همگاني جهان نيز پايان يافتن سال سرنوشت‌ساز و واكنش عراق در اين باره را مورد توجه قرار داده‌اند. خبرگزاري فرانسه از بغداد: «21 مارس (اول فروردين) كه آغازگر سال نو ايرانيان است، توسط شيعيان و كردهاي عراقي نيز در عراق جشن گرفته شد و اين موقعيتي بود براي رهبران بغداد تا عدم موفقيت و ناكامي ايران در شعار "سال پيروزي" را جشن بگيرند . . . تمام سرمقاله‌هاي مطبوعات رسمي عراق در شماره‌هاي امروز (شنبه) خود ضمن درج خبرهاي شكست تهاجم اخير تهران، تأكيد كردند كه قواي عراق آماده‌اند تا هرگونه اقدام تازه ايران را متوقف كنند.»[۱۳] راديو كلن: «تاكنون رهبري ايران به كرّات اعلام داشته‌است كه تا پايان سال 1365 جنگ در كنار خليج‌فارس با پيروزي ايران خاتمه خواهد يافت، اما تا به حال، به هيچ وجه به اين هدف نزديك نشده‌اند. پيروزي‌هاي جنگي ايران در اين سال (1365) اميد به پيروزي را براي برنامه‌ريزان نظامي ايران بالا برده بود، زيرا به ناگهان مسئولين ايران تصور آن را به خود راه داده بودند كه شكست نظامي دشمن امكان‌پذير است. مضاف بر آن، فشار ناشي از بحران اقتصادي در ايران كه در اثر بمباران‌هاي بنادر نفتي اين كشور به وسيله عراق به وجود آمده‌بود، مذهبيون ايران را مجبور ساخت تا درصدد يك تصميم جدي و قاطع برآيند، از اين‌رو، عمليات "كربلاي5" در نهم ژانويه با يك حمله گسترده به‌سوي شهر بندري بصره در جنوب عراق آغاز شد اما اين حمله نيز سرنوشت جنگ را روشن نساخت. احتمالاً به دنبال فشار اتحاد شوروي و نيز سوريه به‌عنوان متحد ايران، تهران ناگزير شد اين عمليات را خاتمه دهد. حتي محافل مطلع مي‌گويند گويا سران شوروي رهبران ايران را تهديد كرده‌اند كه اگر نيروهاي‌شان به سوي بصره پيشروي كنند، متحد عراقي خود را به موشك‌هاي اس اس-12 مجهز خواهند كرد و با اين نوع موشك‌ها كه داراي شعاع برد 900 كيلومتر است، بغداد مي‌تواند به‌راحتي تهران را هدف قرار دهد.»[۱۴]

گزارش- 327

در چند هفته اخير، تلاش‌هاي بين‌المللي براي خاتمه دادن به جنگ و برقراري صلح ابعاد وسيع‌تري يافته‌است و رسانه‌هاي همگاني جهان خبرهاي متعددي در اين باره گزارش كرده‌اند. نشريه "بررسي" متعلق به معاونت سياسي ستاد كل سپاه، رفت و آمدهاي سياسي برخي از مسئولان ايران و عراق را در همين جهت دانسته‌است: «رفت و آمدهاي سياسي، به‌ويژه سفر وزير امورخارجه جمهوري اسلامي ايران به عربستان، سودان و بلغارستان و ديدار وزير نفت ايران از الجزاير و امارات و نيز متقابلاً ديدار مقامات رژيم عراق از كشورهاي مختلف و همچنين اظهارات و اقدامات سياسي‌اي كه در مورد متوقف كردن جنگ انجام گرفته، نشانه تلاش جدي و پي‌گيرانه در اين زمينه مي‌باشد. مسئولان عراقي يا حاميان خارجي آن‌ها سفرها و گفت‌وگوهاي متعددي در اين زمينه داشته‌اند: "سعدون حمادي" رئيس مجلس ملي و عضو شوراي فرماندهي عراق با سفير تركيه در بغداد ديدار كرد. شاه حسين اردني به بغداد رفت و با صدام حسين ديدار كرد. "طه ياسين رمضان" معاون اول نخست‌وزير عراق با مقامات بلغارستان، ايتاليا و . . . گفت‌وگو نمود و يك سري تلاش‌هاي با اهميت ديگري نيز از سوي كشورها و مجامع بين‌المللي صورت گرفت. در اين ميان تلاش‌هاي مستمر شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي تصويب قطع‌نامه‌اي اساسي و اعزام دبيركل اين سازمان به دو كشور در حال جنگ، مذاكرات دو قدرت بزرگ رقيب (امريكا و شوروي) درباره اين موضوع و وضعيت آينده عراق كه در ديدارهاي معاون وزير خارجه امريكا با سران شوروي مطرح گرديد و قرار شده‌است كه در ديدار ماه آينده جورج شولتز" وزير خارجه امريكا از مسكو نيز مورد بررسي قرار گيرد و اقدامات سازمان كنفرانس اسلامي در اين مقطع زماني، حائز اهميت مي‌باشد. در مورد اقدامات شوراي امنيت سازمان ملل متحد، براساس گزارش‌هاي دبيركل اين سازمان، اعضاي اين شورا با سخنان مهم رئيس آن قاطعانه در جهت تصويب قطع‌نامه‌اي براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق مي‌كوشند. رئيس شورا در مورد تلاش‌هاي اخير شورا گفته بود: "شوراي امنيت سازمان ملل متحد" كه نسبت به ساير اعضاي اين سازمان مسئوليت اوليه حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را به دوش گرفته‌است، اوضاع را تحت نظر داشته و به هر كوششي براي پايان خصومت و حل نزاع دو كشور از طريق صلح‌آميز براساس اصول منشور سازمان ملل متحد مبادرت خواهد ورزيد" . . .»[۱۵] درباره اقدامات سازمان كنفرانس اسلامي، روزنامه انگليسي‌زبان "ديلي نيوز" به نقل از اخبار مذاكرات روزهاي قبل اين سازمان نوشته‌است: «منابع ديپلماتيك در آنكارا پايتخت تركيه اعلام كردند سازمان كنفرانس اسلامي در يك تلاش جديد براي برقراري صلح درصدد است هيئتي بلندپايه از سران برخي كشورهاي اسلامي از جمله پاكستان و كويت را جهت مذاكره با مقامات ايراني عازم تهران نمايد. اين سازمان از "كنعان اورن" رئيس‌جمهوري تركيه تقاضا كرده است با پيوستن به هيئت ياد شده، تلاش جديدي را جهت برقراري صلح آغاز كند. از سوي ديگر، سخن‌گوي وزير خارجه تركيه اين خبر را تكذيب كرد.»[۱۶] افزون بر اين اقدامات، تلاش‌هايي را نيز ساير مجامع و دولت‌ها و برخي گروه‌ها انجام داده‌اند، از جمله دبيركل اتحاديه عرب (شاذلي قليبي) در ملاقات خود با صدام حسين در بغداد، حمايت اين اتحاديه را از عراق براي دفاع از خاك، مرزهاي بين‌المللي و حاكميت اين كشور مورد تأكيد قرار داد. "قليبي" همچنين خواستار تشكيل اجلاس شوراي امنيت سازمان ملل متحد در سطح وزيران خارجه شد تا راه‌حلي براي جنگ بيابند. وي از ايران خواست براي حل مسئله جنگ به موازين بين‌المللي توسل جويد.[۱۷] برخي از اين اقدامات در جهت حمايت از عراق در مورد اعلام آمادگي اين كشور براي پذيرش صلح و محكوم كردن ايران به دليل رد پيشنهادهاي صلح بوده‌است. براي نمونه، نخست‌وزير وقت فرانسه (ژاك شيراك) موضع صلح‌طلبي عراق را ستود و از كوشش‌هاي سازمان ملل متحد جهت يافتن راه‌حل صلح‌آميز براي جنگ ايران و عراق نيز پشتيباني كرد.[۱۸] همچنين معاون نخست‌وزير و وزير خارجه يمن با قدرداني از موضع عراق، دست‌يابي به راه‌حلي براي پايان دادن به جنگ را بعيد دانست و افزود كه دليل آن متقاعد نشدن ايران به تلاش‌هاي جهاني صلح مي‌باشد.[۱۹] رئيس‌جمهور بنگلادش (حسين محمد ارشاد) نيز خواستار خاتمه مسالمت‌آميز جنگ ايران و عراق شد. وي در سخناني در مراسم كنفرانس مدارس اسلامي، تأكيد كرد كه پايان دادن به جنگ براساس موازين اسلامي موجب تحكيم صلح و ثبات در منطقه و جهان خواهد گرديد.[۲۰]

گزارش- 328

كويت از تمايل امريكا براي اسكورت نفت‌كش‌ها استقبال كرد. يك مقام عالي‌رتبه نظامي كويت در گفت‌وگو با روزنامه "القبس" ضمن استقبال از برنامه امريكا، راه‌هاي مقابله با تهديدات عليه كويت را تشريح كرد. وي گفت: «اگر واشنگتن مايل است از كشتي‌راني بين‌المللي جهت تضمين ارسال نفت به امريكا و متحدين و دوستانش حفاظت كند، كويت بدون شك يك چنين اقدامي را مورد ستايش قرار مي‌دهد.» وي با اشاره به بيانيه قبلي كشورهاي حوزه خليج‌فارس مبني بر آزادي كشتي‌راني در آب‌هاي بين‌المللي خليج‌فارس و مسئوليتي كه بايد امريكا و ديگر كشورهاي صنعتي بر عهده گيرند، افزود: «امريكا نگراني خود را در مورد استقرار موشك‌هاي ضدكشتي ايران در ساحل تنگه هرمز، به اطلاع اين كشور رسانده‌است. نيروي دريايي امريكا نيز يك ناو هواپيمابر خود را در فاصله‌اي كه در تيررس اين موشك‌ها قرار دارد مستقر ساخته‌است.»[۲۱] اين مقام كويتي همچنين در مورد راه‌هاي موجود براي جلوگيري از فرود گلوله‌هاي توپ و موشك در كويت بر اثر عمليات جاري در جبهه‌هاي جنگ ايران و عراق، گفت: «در حال حاضر راه مشخص براي جلوگيري از سقوط موشك و گلوله وجود ندارد و تنها راه موجود، انهدام سكوهاي پرتاب آن‌هاست.» وي در پاسخ به پرسشي درباره خطر عمليات جاري در جبهه‌هاي جنگ ايران و عراق براي جزيره "فيلكه" و ساير جزاير كويت گفت: «پدافند هوايي در صورت كشف موشك‌ها گلوله‌هاي پرتاب شده توسط رادار رديابي، مي‌تواند به‌طور محدود با آن مقابله كند. يگان پدافند هوايي قادر است با استفاده از رادار، با موشك‌هايي كه از هوا به سوي كشتي‌هاي جنگي شليك مي‌شوند، توسط توپخانه و يا سيستم موشك هوايي مقابله كند.» رئيس ستاد ارتش كويت درباره علل سقوط هواپيماهاي جنگي اين كشور گفت: «براي مشخص شدن علل سقوط هواپيماهاي جنگي كويت، كميته ويژه‌اي براي بررسي اين موضوع تشكيل شده‌است. آمار سقوط هواپيماهاي جنگي كويت به دلايل مختلف در حد آمار استاندارد و متعارف مي‌باشد.»[۲۲] شيخ "صباح الاحمد الصباح" معاون نخست‌وزير و وزير خارجه كويت نيز به خبرنگاران گفت: «خليج [فارس] تعلق به كويت يا هر كشور ديگر اين منطقه ندارد، بلكه بيش از آن يك آب‌راه بين‌المللي است كه مي‌بايستي براي منافع مردم و دولت‌هاي جهان مورد استفاده قرار گيرد.»[۲۳] وي همچنين گفته است: «توجه كشورهاي بزرگ به وقايعي كه در خليج [فارس] اتفاق مي‌افتد را، محكوم نمي‌كنيم زيرا اين اقدامات براي تأمين آزادي حركت كشتي‌راني براي همگان صورت مي‌گيرد. » [۲۴] روزنامه‌هاي كويت نيز با عناويني چون "در صورت استفاده ايران از موشك‌هاي خود در تنگه هرمز، امريكا به آن حمله‌ور خواهد شد" نوشتند: «نيروي دريايي امريكا در منطقه مستقر شده‌است. امريكا تهديد به انهدام موشك‌هاي ايران نمود و اعلام كرد حفاظت از كشتي‌هاي خليج‌فارس را بررسي مي‌كند.» به نوشته اين روزنامه‌ها، واشنگتن با به حركت درآوردن 18 كشتي جنگي در شمال درياي عمان، قصد دارد ناوگان خود در آب‌هاي خليج‌فارس را تقويت كند. گفتني است كه رسانه‌هاي خبري كويت با حساسيت چشم‌گيري اخبار مربوط به استقرار موشك‌هاي ايراني در نزديكي تنگه هرمز و تهديدات، همچنين اظهارات آرامش بخش مقامات امريكايي در زمينه جلوگيري از وقوع هرگونه حمله موشكي ايران عليه نفت‌كش‌ها را پي‌گيري و منعكس مي‌كنند.[۲۵] شوروي نيز در نظر دارد از رقيب خود عقب نماند و به تقويت حضور نظامي خود در خليج‌فارس بپردازد. روزنامه "الاتحاد" به نقل از منابع ديپلماتيك در مسكو، نوشت: شوروي نقش گسترده‌اي را در حفظ امنيت منطقه خليج‌فارس عهده‌دار خواهد شد. . . . به دنبال پافشاري ايران در ادامه جنگ با عراق و امتناع اين كشور از پذيرش يك راه‌حل مسالمت‌آميز براي اين جنگ، انتظار مي‌رود شوروي تعداد كشتي‌هاي دريايي خود در خليج‌فارس را افزايش دهد.[۲۶]

گزارش- 329

آثار و پي‌آمدهاي پيروزي احتمالي ايران در جنگ از ديدگاه‌هاي متعدد بررسي مي‌شود، از جمله نشريه "اكونوميست" در زمينه تأثير جنگ بر حكام منطقه خليج‌فارس و خطوط دفاعي آن‌ها در برابر انقلاب اسلامي نوشت: «حكام منطقه خليج‌فارس نگران پيروزي نظامي ايران بر عراق نيستند، آن‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند كه ايران پس از پيروزي بر عراق توان خود را از دست داده و ديگر به ماجراجويي جديدي دست نخواهد زد. در عين حال كشورهاي منطقه نيز تدابير نظامي و ديپلماتيك احتياطي . . . فراهم آورده‌اند. اين كشورها معتقدند هم‌اكنون داراي سه خط دفاعي در مقابل حمله مستقيم ايرانيان هستند: آن‌ها اولين خط دفاعي خود را شوراي هم‌كاري خليج‌فارس مي‌دانند. در اين شورا هر شش كشور عضو متعهد شده‌اند حمله به هريك از اعضا را حمله عليه همه كشورهاي عضو قلمداد كنند و با آن مشتركاً مقابله نمايند. اين در حالي است كه اين كشورها مشتركاً سالانه رقم قابل ملاحظه 25ميليارد دلار را صرف هزينه‌هاي دفاعي مي‌كنند.» اين نشريه با اشاره به اختلافات داخلي شديد بين اعضاي شورا و جنگ آزموده نبودن نيروهاي آن‌ها، افزود: «بنابراين اولين خط دفاعي كاملاً شكننده است. خط دفاعي دوم حكام خليج‌فارس، كشورهاي اسلامي ديگري است نظير مصر، اردن، و پاكستان. و بالاخره خط دفاعي سوم اين كشورها امريكاست. آن‌ها مطمئن هستند در صورت تهاجم ايران به كشورهاي‌شان، امريكا دست به مداخله خواهد زد. اما دفاع در مقابل شورش‌هاي داخلي براي حكومت‌هاي خليج‌فارس بسيار مشكل‌تر از يك حمله نظامي ايران است.» اكونوميست سپس نوشت: «پيروزي نظامي ايران اعتقاد آيت‌الله خميني در برپايي يك نظام اسلامي در جهان را اعتبار خواهد بخشيد و سربازان ايران را در نزديكي مرزهاي كويت قرار خواهد داد. اما بسياري از مردم كشورهاي خليج‌فارس معتقدند كه پيروزي ايران در جنگ بهتر از ادامه يافتن جنگ است.»[۲۷]

گزارش- 330

تأثير تحولات جبهه‌هاي جنگ بر موضع تركيه در قبال جنگ و به‌خصوص بر اقدامات اين كشور در شمال عراق موضوعي است كه مورد توجه راديو بي.بي.سي. و روزنامه‌هاي "گاردين" و "تايمز مالي" قرار گرفته‌است. يكي از اعضاي مركز فرهنگي كردها در لندن به راديو بي.بي.سي. گفت: «ما مطمئن هستيم كه دولت تركيه از آنچه در كردستان عراق و تركيه مي‌گذرد وحشت زده شده‌است، لذا براي جلوگيري از رشد احساس هويت فرهنگي و ملي‌گرايي كردها به حمله نظامي عليه آن‌ها دست مي‌زند.» وي افزود: «تركيه قصد دارد مانند آنچه آتاتورك در اوايل دهه 1920 انجام داد حدود 9 ميليون نفر را از منطقه كردستان تركيه به قسمت‌هاي ديگر انتقال دهد. اين روش با روش‌هاي مشابهي كه از سوي عراق و سوريه با رشد قوميت‌گرايي عربي انجام مي‌گيرد، در حقيقت تلاشي براي مقابله با حركت كردهاست.»[۲۸] روزنامه گاردين در اين مورد نوشت: «در شش ماه گذشته كه جنگ ايران و عراق در جبهه جنوب بالا گرفته‌است، نيروهاي ارتش تركيه در مرز عراق تقويت شده و صدها تانك آلماني "لئوپارد" و تانك‌هاي پيشرفته امريكايي از انواع "ام-47" و "ام-48" به پايگاه‌هاي "سيرت" و "تتوان" در منطقه كردنشين تركيه انتقال داده شده‌اند.»[۲۹] روزنامه تايمز مالي نيز از قول هژبر تيموريان نوشت: عراق كه نزديك‌ترين كشور دوست تركيه در منطقه است، به خاطر هفت سال جنگ توانايي خود را از دست داده و دولت مركزي قادر نيست شمال اين كشور را تحت كنترل داشته باشد، به همين خاطر برخي از ديپلمات‌هاي سابق ترك و روشن‌فكران راست‌گرا از دولت آنكارا مي‌خواهند طرح مداخله درازمدتي در منطقه اطراف كركوك و موصل را در صورت باخت عراق در جنگ، در نظر بگيرد. تركيه بعد از جنگ جهاني اول به اين منطقه ادعاي ارضي داشته است.[۳۰]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/01/01

  1. ↑ سند شماره 027233 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي، شماره 187، ص5، گردان اطلاعاتي "ثارالله،" 1/1/1366؛ و- سند شماره 27235 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه فتح، بي تا.
  2. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 3 (3/1/1366)، ص10، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 1/1/1366.
  3. ↑ Sreedhar Kapil Kaul. Tanker War, Aspect of Iraq - Iran War (1980 - 88), New Delhi, A.B.C. publishing house, 1989.
  4. ↑ سند شماره 027292 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي، قرارگاه نوح، 5/1/1366، ص1.
  5. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، گزارش‌هاي ويژه، نشريه شماره 6 (6/1/1366) ص3، بوشهر - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 5/1/1366.
  6. ↑ مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني صحيفه امام، مجموعه آثار امام خميني، جلد 20، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، 1378، صص232 - 235.
  7. ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 9/1/1366، ص9.
  8. ↑ پيشين، ص10.
  9. ↑ مأخذ 2، صص4 و 5، به نقل از راديو بغداد.
  10. ↑ مأخذ 2، ص1، راديو صوت‌الجماهير، 2/1/1366.
  11. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، 2/1/1366، نشريه شماره 2، ص13، بغداد - به نقل از خبرگزاري رويتر، 1/1/1366.
  12. ↑ سند شماره 1443 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه رمضان، محسن محمدي معين، 22/12/1365 تا 22/1/1366، ص51.
  13. ↑ مأخذ 2، صص10 و 11، بغداد - به نقل از خبرگزاري فرانسه، 2/1/1366.
  14. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره1، (1/1/1366)، صص16 و 17، به‌نقل از راديو كلن، 29/2/1365.
  15. ↑ معاونت سياسي ستاد كل سپاه، بولتن "بررسي"، شماره 6، 1/1/1366، ص3.
  16. ↑ مأخذ 15، ص4، راديو لندن، به‌نقل از خبرگزاري كويت.
  17. ↑ مأخذ 15، به‌نقل از راديو دوبي، ص9.
  18. ↑ مأخذ 15، ص10.
  19. ↑ مأخذ 15، ص10.
  20. ↑ مأخذ 11، ص12، راديو صوت‌الجماهير، 1/1/1366.
  21. ↑ مأخذ 11، صص4 و 5، كويت - به‌نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، 1/1/1366، به‌نقل از روزنامه كويتي "القبس".
  22. ↑ مأخذ 11، ص17، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/1/1366، به نقل از روزنامه كويتي "القبس".
  23. ↑ مأخذ 2، كويت - خبرگزاري يونايتدپرس، 2/1/1366، به نقل از روزنامه كويتي "القبس".
  24. ↑ مأخذ 11، ص7، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/1/1366.
  25. ↑ مأخذ 11، ص6 ، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/1/1366.
  26. ↑ مأخذ 11، ص8 ، ابوظبي - خبرگزاري امارات متحده عربي، 1/1/1366، به نقل از روزنامه "الاتحاد"، چاپ ابوظبي.
  27. ↑ مأخذ 11، صص10 و 11، به نقل از نشريه "اكونوميست"، 1/1/1366.
  28. ↑ مأخذ 15، ص20، به نقل از راديو "بي.بي.سي.".
  29. ↑ مأخذ 15، ص20، به نقل از روزنامه "گاردين".
  30. ↑ مأخذ 15، ص20، به نقل از روزنامه "تايمز مالي"، چاپ لندن.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.01.01&oldid=2576»