1359.09.09

روزشمار جنگ سال 1359 1359.09.09
نام‌های دیگر	نه آذر
تاریخ شمسی	1359.09.09
تاریخ میلادی	30 نوامبر 1980
تاریخ قمری	21 محرم 1401

1360.09.09

1361.09.09

1362.09.09

1363.09.09

1364.09.09

1365.09.09

1366.09.09

گزارش - 453

امروز در حاشيه شرقي كارون، حبهه محمديه و سلمانيه شاهد يك تهاجم نسبتاً سنگين ولي ناموفق دشمن بود كه از 7 صبح با پيشروي نيروهاي عراقي از شرق جاده به سوي مواضع خودي، شروع شد. در اين عمليات 15 تانك و نفربر و 200 نفر از افراد دشمن شركت داشتند. درگيري تا ساعت 11 صبح ادامه يافت و نيروهاي خودي با انهدام 2 تانك و كشته و زخمي كردن 12 تن از افراد دشمن، از پيشروي آنان جلوگيري كردند. در اين عمليات 4 تانك و نفربر و تعدادي بي‌سيم و اسلحه سبك و تيربار توسط افراد سپاه به غنيمت گرفته شد و 7 تن از افراد دشمن نيز به اسارت درآمدند. طي اين درگيري 3 نفر از افراد خودي شهيد و 2 نفر مجروح شدند. دشمن با اين ضربه 8 كيلومتر عقب‌نشيني كرد و در نزديكي پل مارد مستقر شد.

گزارش - 454

در جبهه آبادان اوضاع مناسبتر از گذشته و عقب‌نشيني دشمن در منطقه كاملاً محسوس است، امّا توپخانه دشمن مستقر در بصره، همچنان صدمات زيادي به نيروهاي خودي وارد مي‌كند. گزارشها حاكي است كه دشمن تا كيلومتر 10 آبادان به سوي ماهشهر عقب زده شده است و در حال حاضر حدود 4 الي5 كيلومتر جاده در اشغال دشمن است كه با آرايشي هلالي جاده را قطع كرده و خود را به سوي بهمنشير كشيده است. دربارة چگونگي تردد در جادة ماهشهر ـ آبادان، همين گزارش حاكي است كه رفت و آمد از جاده‌هاي خاكي كنار بهمنشير جريان دارد، امّا قسمت‌هائي از آن در نزديكي روستاي طليل زير آتش خمپاره دشمن است.

گزارش - 455

در منطقه جنوب ‌غربي اهواز در ناحيه شرطاق دشمن نيرويش را تقويت و حدود 40 تانك، سه قبضه ضد هوايي، چهار قبضه توپ 130 ميليمتري وتعدادي نيروي خود را در اين منطقه مستقر كرده است. در حالي كه روز قبل تنها 8 تانك و نفربر در اين منطقه وجود داشت. در جبهه كرخه‌كور نيز دشمن نيرو و امكانات وسيعي را كه واحد اطلاعات عمليات سپاه سوسنگرد استعداد آن را يك تيپ گزارش كرده، از پلي كه در منطقه فردوس روي كرخه‌كور نصب شده عبور داد و بعد به سمت شمال تا آبادي حمودي سعدون وسعت داد. همين منبع مي‌افزايد : تعداد خودروهاي دشمن از 50 دستگاه تجاوز مي‌كند، در صورتي كه طبق گزارشهاي قبلي تعداد آنها 20 تا 25 دستگاه ذكر شده بود. اين روند تقويت همچنان ادامه دارد. در اين حال عده‌‌اي از افراد سپاه و ارتش در منطقه دزفول با عبور از رودخانه كرخه، در يك شبيخون، دشمن را در غرب رودخانه مورد تعرض قرار دادند و 60 نفر از افراد ارتش عراق را كشته يا مجروح كردند.

گزارش - 456

در جبهه شمالي، براي تسهيل رفت و آمد و سرعت بخشيدن به اقدامات لجستيكي خود، درصدد احداث جاده در طول نوار مرزي است و قصد دارد اين اقدام را قبل از سردي كامل هوا انجام دهد. از جمله اين اقدامات عريض كردن جاده خاكي بين روستاي شوشمي در شمال نوسود و آبادي طويله عراق است كه سپس اين جاده را در سمت شوشمي به جاده اصلي نوسود ـ پاوه وصل كند ودر داخل عراق هم از طريق طويله به جاده اصلي بياره ـ حلبچه اتصال دهد تا بتواند از حلبچه تا پاوه را در يك محور نظامي و تداركاتي قرار دهد.

گزارش - 457

در بازتاب عمليات نيروي دريايي جمهوري اسلامي رويتر گزارش داد : عراق امروز ادعاي ايران مبني بر تصرف بزرگترين ترمينال بارگيري نفت اين كشور را تكذيب كرد. بيانيه وزارت اطلاعات حاكي است ادعاي ايران در مورد اشغال ترمينال البكر، واقعيت ندارد. در اطلاعيه‌اي كه روز گذشته از سوي فرماندهان ارتش عراق انتشار يافت، آمده است : نبردهاي شديدي در اطراف ترمينال نفتي در بخش جنوبي بندر فاو واقع در شمال منطقه خليج فارس در جريان است. همين اطلاعيه حاكي است كه در اين نبردها جنگنده‌ها و ناوهاي نيروي دريايي دو كشور شركت داشته‌اند.

گزارش - 458

خبرگزاري عراق : چهارشنبه گذشته در نتيجه انفجار مين كه جوانان عربستان (خوزستان) در رودخانه كرخه كار گذاشته بودند، يك ستوان و پنج سرباز ايراني كشته شده‌اند. جوانان عربستان كه مقادير زيادي نارنجك و تجهيزات نظامي ديگر به دست آورده‌اند، تاكيد كرده‌اند كه مبارزه خود را تا تحقق پيروزي نهايي ادامه خواهند داد.

گزارش - 459

با گذشت بيش از دو ماه از شروع جنگ و آميخته شدن زندگي و جنگ در برخي از شهرها، روزنامه اطلاعات از اهواز گزارش مي‌دهد : هر روز به جمعيت اهواز افزوده مي‌شود. بطوري كه روز 9/9/1359 ترافيك اتومبيل‌ها در پشت چراغ قرمز نسبتاً زياد بود. اكثر بازاريان اهواز با گشودن مغازه‌ها شروع به كار كرده‌اند و كمتر مغازه‌اي تعطيل است، شهر آرام است.

گزارش - 460

نماينده امام در شوراي عالي دفاع و سخنگوي اين شورا (حجت‌الاسلام خامنه‌اي) طي مصاحبه‌اي مواضع جمهوري اسلامي ايران را در قبال پيمان جديد امنيتي كشورهاي حاشيه خليج فارس و روابط فرانسه و شوروي با عراق چنين بيان كرد : بهتر است به جاي حفظ امنيت خليج فارس بگوييد حفظ منافع قدرت‌هاي بيگانه در خليج فارس، طبيعي است كه هرگونه تحرك سياسي و نظامي كه منافع اساسي جمهوري اسلامي را تهديد كند و استقلال ما را به خطر اندازد، ما را به واكنش وادار خواهد كرد … ايشان دربارة ارسال سلاحهاي پيشرفته توسط فرانسه به عراق اظهار داشت : يقيناً اين موضع‌گيري را ما نسبت به خود خصمانه تلقي مي‌كنيم. قبل از اين هم فرانسه به دشمنان جمهوري اسلامي كمكهاي تبليغاتي مي‌كردهاست. اين پديده‌ها ما را در باور خود مبني بر بي‌اعتمادي به دول امپرياليستي راسخ‌ تر خواهد ساخت و اين در شكل سياست خارجي ما تأثير دارد. سخنگوي شوراي عالي دفاع دربارة آينده روابط با شوروي، با توجه به روش اعلام شده اين كشور مبني بر عدم ارسال ساز و برگ نظامي به رژيم عراق گفت : ما در روابط با كشورهاي خارجي تابع اصول جمهوري اسلامي هستيم نه تابع مسايل رسمي و موقت. البتّه خودداري شوروي از كمك به عراق در اين مقطع حادثه خوبي است. اما تحليل اين حادثه عميق‌تر از اين است كه ما بخواهيم آن را به معناي جانبداري اين كشور از جمهوري اسلامي تلقي كنيم. نماينده امام همچنين در پاسخ به اين سؤال كه موضع ايران در مقابل حملات عراق به نقاط مسكوني چيست ؟ اظهار داشت : « البته ما در برابر اين تهاجمات بيكار و بي‌جواب نمي‌نشينيم و تاكنون هم اين پاسخ‌هاي سهمگين خود را به دشمن داده‌ايم. مسئله اينست كه ما معتقديم اين مردم بصره و بغداد و عماره و حله نيستند كه به شهرها و مراكز مسكوني ما حمله مي‌برند، بلكه عناصر نظامي دشمن اين جنايت را مرتكب مي‌شوند ؛ پس ما حق نداريم مجازات جنايتي را كه ارتش عراق مرتكب شده است، شامل مردم بيگناه عراق بدانيم و آنان را كه غالباً نيز طرفدار ما و مخالف دشمن ما هستند، آسيب برسانيم. اين حقيقتي است كه ما آن را فراموش نكرده‌ايم و نخواهيم كرد. »

گزارش - 461

آقاي هاشمي رفسنجاني از سفر يك هفته‌اي خود به كشورهاي سوريه، ليبي و لبنان به تهران بازگشت و در يك مصاحبه مطبوعاتي شركت كرد. وي در زمينه موضع اتخاذ شده از جانب شوروي درجريان جنگ ايران و عراق گفت : اينجا كه بوديم، شوروي به طور رسمي از طريق آقاي بني‌صدر به ما اطلاع داده بود كه شوروي به فرستاده عراق كه به آنجا رفته و اسلحه مي‌خواسته، گفته است ما جنگ شما را به نفع امپرياليسم مي‌دانيم و جرياني كه در ايران حاكم است، جريان ضد امپرياليستي است و ما نمي‌توانيم به جنگي كه عليه اين جريان كار مي‌كند، كمك كنيم. اتفاقاً رهبران كشورهاي ليبي و سوريه به ما گفتند كه شوروي به آنها اطلاع داده كه همين جواب را به نماينده عراق داده است و تقريباً براي ما محرز شد كه شوروي الان حاضر نيست به عراق كمك كند. از وي سؤال شد كه آيا كشورهاي مذكور پيشنهاد كمك تسليحاتي به جمهوري اسلامي ايران دادند يا خير ؟ آقاي هاشمي رفسنجاني در پاسخ گفت : بعضي از كشورهاي عربي هم قبلاً پيشنهاد كمك تسليحاتي داده بودند و ما به آنها گفتيم كه جنگ را در وضع موجود خودمان اداره مي‌كنيم، اما اگر جنگ تحولات ديگري پيدا كند، آنها بايد آمادگي داشته باشند كه در مراحل بعدي بيشتر به هم نزديك شويم. آقاي رفسنجاني دربارة حمله به منطقه العبدلي كويت گفت : من گفته بودم كه شايد كويت افتادن موشك در خاك خود را به عنوان يك اخطار تلقي كرده باشد، در صورتي كه قصد ما چنين نبوده است، ولي خبرگزاريهاي غربي اين موضوع را بصورتي مخابره كردند كه در منطقه سر و صدا راه انداخت. ما رسماً به كويت اطلاع داده‌ايم كه برنامه حمله به كويت را نداشته‌ايم و اين يك اشتباه بوده است و نبايد كسي فكر كند كه ما در صدد فشار آوردن روي كشوري هستيم، البتّه افكارمان را حبس نمي‌كنيم. وي با يادآوري اين نكته كه سياست ما عدم دخالت در امور ساير كشورهاي همسايه است، گفت : البتّه كشورهايي مثل يمن‌ شمالي اگر بخواهند اين طور اسلحه به عراق بفرستند، بايد روي عواقبش حساب كنند. رئيس مجلس درباره نتايج عمومي حاصل از جنگ گفت : من اميدوارم نتيجه تجاوز عراق به ايران درسي باشد كه ديگر كسي دست به اين كارهاي جنون‌آميز نزند و مسائل را با جنگ حل نكند. وي افزود : به نظر من درگيري طرفداران امريكا با آزاديخواهان و استقلال‌طلبان منطقه طولاني خواهد شد.

گزارش - 462

رئيس جمهور (بني‌صدر) طي نامه‌اي به امام خميني از عملكرد دولت انتقاد كرده و با تاكيد بر مظلوم بودن خود و بحراني نشان دادن اوضاع داخلي، خواستار بركناري نخست وزير(آقاي رجائي) و هيأت وزراء شد. اين نامه در هيچ يك از مجامع رسمي داخلي انتشار نيافت، ولي به طور غيررسمي در محافل سياسي دست به دست مي‌شد و موضوع روز بود. چند روز بعد منابع خبري خارجي به نشر آن اقدام كردند و پيرامون آن به بحث پرداختند. راديو سوئد قسمت قابل ملاحظه‌اي از نامه مزبور را بيان كرد. خبرگزاري يونايتدپرس به نقل از اين راديو گزارش داد : بني‌صدر نامه‌اي به آيت‌الله خميني نوشته و در آن از بي‌كفايتي وزيران كابينه خود شكايت كرده و آن را خطري بزرگتر از جنگ عراق با ايران توصيف كرده است. در اين نامه رئيس جمهوري ايران از آيت‌الله خميني خواسته است تا قبل از اين كه انقلاب از دست برود و ايران جنگ را به عراق ببازد، وارد عمل شده، به مبارزه قدرت در داخل پايان دهد. بني‌صدر در نامة خود از آيت‌الله خميني خواست تا به جاي گوش دادن به سخن مخالفان رئيس جمهوري كه از وي بدگويي مي‌كنند، به سخنان منتخب مردم، يعني شخص وي گوش فرا دهد. بني‌صدر در نامه خود خواستار استعفاي وزيراني شده كه نمي‌توانند با رئيس جمهوري همكاري كند. وي دولت را بي‌كفايت، فاقد محبوبيت و فاجعه‌اي عظيم‌تر از جنگ با عراق براي مردم توصيف كرده است. وي در اين نامه بار ديگر به آيت‌الله خميني در مورد سپردن امور مملكت به دست افراد ناآگاه هشدار داده است. وي همچنين نسبت به وخامت فزاينده اوضاع اقتصادي كشور هشدار داده و تجديد سازمان ارتش را براي مقابله با تجاوز عراق مورد تاكيد قرار داده، لكن هشدارهاي وي جدي تلقي نشده است. بني‌صدر در نامه خود نوشته است هيچ جاي دنيا يك رئيس جمهور و فرمانده نيروهاي مسلح به اندازه وي از سوي وزيران تحت فشار نبوده و در زمان جنگ هدف تبليغات سوء قرار نگرفته است. بني‌صدر در نامه خود از اين مطلب كه هيچ رئيس جمهوري به اندازه وي در مورد بي‌مهري قرار نگرفته، شكايت كرده است. هم چنين نوشته وي با اعتقاد به اين امر كه هنوز مي‌تواند كشور را اداره كند، تاكنون مخالفان خود را تحمل كرده است. بني‌صدر گفته كه اوضاع به قدري وخيم شده‌كه مساله مرگ‌ و زندگي براي كشور مطرح است. بني‌صدر در اين نامه از ايت‌الله خميني به عنوان پدر عزير نام برده و آرزو كرده كه به جاي روبرو شدن با ننگ تسليم، شهادت نصيبش شود. همچنين نوشته اوضاع چنان است كه اگر وي استعفاء دهد، ضربه شديدي به كشور خواهد خورد. صداي امريكا در مورخ 17/9/59 درباره اين نامه اظهار داشت : در ادامه كشمكش قدرت سياسي در ايران، ابو الحسن بني‌صدر، رئيس جمهوري خواستار استعفاي دولت محمدعلي رجايي، نخست وزير شده است. وي دولت را متهم به بي‌كفايتي كرد و گفت وجود چنين دولتي بيش از جنگ با عراق براي ايران مصيبت‌بار است.

گزارش - 463

امروز نيز مشهد همچنان متأثر از پي‌آمدهاي تنش‌زاي روز گذشته بود. روزنامه جمهوري اسلامي درباره تظاهركنندگان مي‌نويسد : اقدامات اين عده كه با وقايع روز شنبه و راهپيمايي محكوم شده از سوي امام در قم در ارتباط بود، همانند روز قبل با شعارهاي بهشتي، بهشتي، طالقاني را تو كشتي، مرگ بر بهشتي، استاندار چماق ‌دار، حاجي سرمايه‌دار، درود بربني‌صدر، بني‌صدر، بني‌صدر، حمايتت مي‌كنيم، دست به راهپيمايي زدند و براي تحريك مردم در محل‌هاي شلوغ توقف مي‌كردند. به نوشته اين روزنامه اين عده مجموعاً در سطح شهر بيش از 500 نفر نبودند.

گزارش - 464

در مورد درگيريهاي سياسي داخلي ايران، مجله گاردين طي يك مقاله خصمانه مي‌نويسد : قطب‌ زاده، وزير امور خارجه سابق ايران با دستگيري‌اش اعتراض عده‌اي را برانگيخت و اين عمل روشنگر عمق كشمكش رهبران راستگراي جمهوري اسلامي ايران است. همچنين نشان‌دهنده اين است كه اين رهبران در وسط باختن جنگ عليه عراق غرق شده‌اند. گرفتاري ديگر حاكي از نابساماني و عدم توافق بين افسران عاليرتبه ارتش و علمايي است كه پاسداران انقلاب اسلامي را رهبري مي‌كنند. در حالي كه قطب ‌زاده بنا به خواسته امام خميني آزاد مي‌شود، صدها نفر از جنگجويان چپ‌گرا كه در جبهه‌هاي آبادان و شهرهاي ديگر به جرم همكاري با قواي عراقي دستگير شده بودند، در زندان به سر مي‌برند. چپ‌گرايان نشان دادند كه به هر ترتيب براي رسيدن به ايده‌آل خود به ستيز دست خواهند زد، حتي اگر كمك به دشمن باشد.

گزارش - 465

راديو لندن مسأله آواره‌هاي ايراني ناشي از جنگ را مورد توجه قرار داده و در گزارشي مي‌گويد : طبق آخرين گزارشها تخمين زده مي‌شود در اثر جنگ عراق با ايران حدود يك ميليون نفر از ايرانيها از خانه‌هايشان آواره شده‌اند. كساني كه به علت جنگ ايران و عراق بيشتر صدمه ديده‌اند، ساكنين خوزستان هستند. چندين شهر عمده اين استان منجمله بندر خرمشهر و آبادان محل بزرگترين پالايشگاه كشور و شهر اهواز مورد حملات شديدي قرار گرفته‌اند، ولي علاوه بر پناهندگان جنگ، ايران مدتي است با مشكل اتباع ايراني‌الاصل كه گفته مي‌شود از طرف مقامات عراقي مجبور شده‌اند خاك عراق را ترك كنند، سر وكار داشته است. عده پناهندگان را رسماً چهل هزار تن تعيين كرده‌اند.

گزارش - 466

آخرين مواضع سعودي‌ها در جنگ ايران و عراق در گفتگوي فهد وليعهد عربستان با راديو رياض طرح شده است، وي مي‌گويد : لابد تصميمات كنفرانس سران عرب را كه هدفها را مشخص ساخته، شنيده‌ايد. به استناد بيانيه پاياني كنفرانس، به نظر من رئيس جمهور عراق به اندازة كافي موضع ملايمي داشته كه مي‌‌تواند اين اعتقاد را به وجود آورد در حقيقت او مي‌خواهد مسائل را در موضع صحيح آن قرار دهد و هر كشور طبق بيانيه مذكور حقوق قانوني خود را به دست آورد. دربارة اهداف عربستان سعودي، هفته نامه آبزرور به نقل از پدريك سيل، يكي از مفسران امور خاورميانه مي‌نويسد : عربستان سعودي خواهان صلح است، چون مايل نيست جنگ در منطقه خليج فارس توسعه يابد، ولي موضع اعمال قدرت را اتخاذ كرده و از نقش خود كه منحصر به ميانجي‌گري است، خسته شده است و به همين جهت با ليبي قطع رابطه كرده همچنين هفته گذشته به تشكيل اجلاسيه سران عرب برخلاف خواست سوريه پافشاري كرد. اكنون سرمايه‌گذاران پشت صحنه در جهان عرب، اداره امور را به جاي كشورهايي كه در صف مقابل پايداري قرار گرفته‌اند، در دست خواهند گرفت. با توجه به اخباري كه برمبناي آن كشورهاي حوزه خليج فارس در پي تشكيل شورائي براي همكاري‌هاي نظامي هستند مفسر مذكور مي‌نويسد : جنگ عراق با ايران اوضاع را براي ايجاد يك پيمان نظامي در خليج فارس آماده مي‌كند و به عربستان سعودي اين فرصت را داده كه قدرت خود را براي كشورهاي كوچك منطقه از قبيل كويت و بحرين، قطر، امارات متحده عربي و عمال اعمال كند. با وجود اين كه عراق براي شركت در مذاكرات مربوط به تشكيل چنين پيماني دعوت نشده، پيمان يادي شده عليه عراق طرح ‌ريزي نگرديده است و برعكس عربستان سعودي به بغداد كمكهاي قابل ملاحظه‌اي مي‌كند.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1359/09/09