1362.05.16: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1362 |نام = 1362.05.16 |نام دیگر= شانزده مرداد |روز=16 مرداد 1362 |تاریخ شمسی= 1362.05.16 |تاریخ میلادی= 7 اوت 1983 |تاریخ قمری= 27 شوال 1403 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.05.16</div> <div class="bootstrap-btn">1...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
سطر ۵۶: سطر ۵۶:
در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «جان‎برکفان پاسدار و بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پیشمرگان مسلمان کرد و رزمندگان مسلمان عراقی در ادامه مرحله دوم عملیات والفجر۲ روز گذشته به‎منظور آزادسازی بلندی‌های مجاور ارتفاعات ۲۵۱۹ حمزه سیدالشهدا(ع) و انهدام نیروهای دشمن در این منطقه با پیشروی به داخل خاک عراق به قلب موضع نیروهای بعثی یورش برده و ضربات سنگین دیگری بر پیکر آنان فرود آورده و مناطق مهمی را آزاد کردند.
در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «جان‎برکفان پاسدار و بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پیشمرگان مسلمان کرد و رزمندگان مسلمان عراقی در ادامه مرحله دوم عملیات والفجر۲ روز گذشته به‎منظور آزادسازی بلندی‌های مجاور ارتفاعات ۲۵۱۹ حمزه سیدالشهدا(ع) و انهدام نیروهای دشمن در این منطقه با پیشروی به داخل خاک عراق به قلب موضع نیروهای بعثی یورش برده و ضربات سنگین دیگری بر پیکر آنان فرود آورده و مناطق مهمی را آزاد کردند.
در این عملیات پیروزمندانه، نیروهای اسلام تحت‎فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) مرکز عملیات مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، موفق شدند طی نبردهای شدیدی که در این منطقه روی داد تنگه دربند را که از گلوگاه‌های حیاتی دشمن بود و همچنین رشته ارتفاعات تابچی‎کوران و قله‌های ۲۱۲۰ و ۱۹۷۰ را در شمال دربند آزاد کنند و ارتفاعات مذکور پس از آزادی به نام شهید آیت‌الله صدر نام‌گذاری شد. هم‌اکنون افتخارآفرینان ارتش اسلام بر روی ارتفاعات و اهداف از پیش تعیین‎شده استقرار یافته و ضمن تحکیم مواضع جدیدی که به دست آورده‌اند با اجرای آتش بر روی استحکامات دشمن صهیونیست که زیر دید و تیر مستقیم می‌باشد ضربات خردکننده‌ای بر پیکر دشمن درمانده وارد می‌آورند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش لحظه به لحظه عملیات والفجر ۲ و ۳، شماره ۳۵، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۷، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۶/۵/۱۳۶۲.</ref>
در این عملیات پیروزمندانه، نیروهای اسلام تحت‎فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) مرکز عملیات مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، موفق شدند طی نبردهای شدیدی که در این منطقه روی داد تنگه دربند را که از گلوگاه‌های حیاتی دشمن بود و همچنین رشته ارتفاعات تابچی‎کوران و قله‌های ۲۱۲۰ و ۱۹۷۰ را در شمال دربند آزاد کنند و ارتفاعات مذکور پس از آزادی به نام شهید آیت‌الله صدر نام‌گذاری شد. هم‌اکنون افتخارآفرینان ارتش اسلام بر روی ارتفاعات و اهداف از پیش تعیین‎شده استقرار یافته و ضمن تحکیم مواضع جدیدی که به دست آورده‌اند با اجرای آتش بر روی استحکامات دشمن صهیونیست که زیر دید و تیر مستقیم می‌باشد ضربات خردکننده‌ای بر پیکر دشمن درمانده وارد می‌آورند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش لحظه به لحظه عملیات والفجر ۲ و ۳، شماره ۳۵، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۷، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۶/۵/۱۳۶۲.</ref>
دراین‎حال، صدام حسین رئیس‎جمهور و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، در اقدامی که اغلب در زمان حساس اجرای عملیات نیروهای خودی و شکست قوای عراقی انجام می‌شد، امروز از منطقه میانی و جبهه مهران بازدید کرد. بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر عراق دراین‌باره گزارش داد<ref></ref>∗: «آقای رئیس‎جمهور فیلدمارشال صدام حسین فرمانده کل نیروهای مسلح، امروز از بخش سپاه دوم جبهه‌های نبرد علیه تجاوز دارودسته کینه‌توز ایران بازدید و از مواضع نبرد در بخش یادشده دیدن و با عده‌ای از فرماندهان تحولات اوضاع نظامی و جریان نبردها در بخش سپاه دوم را مورد بررسی قرار داده است.
دراین‎حال، صدام حسین رئیس‎جمهور و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، در اقدامی که اغلب در زمان حساس اجرای عملیات نیروهای خودی و شکست قوای عراقی انجام می‌شد، امروز از منطقه میانی و جبهه مهران بازدید کرد. بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر عراق دراین‌باره گزارش داد<ref>(7)</ref>∗: «آقای رئیس‎ جمهور فیلدمارشال صدام حسین فرمانده کل نیروهای مسلح، امروز از بخش سپاه دوم جبهه‌های نبرد علیه تجاوز دارودسته کینه‌توز ایران بازدید و از مواضع نبرد در بخش یادشده دیدن و با عده‌ای از فرماندهان تحولات اوضاع نظامی و جریان نبردها در بخش سپاه دوم را مورد بررسی قرار داده است.
حضرت رئیس‎جمهور در خلال دیدار خود از بخش فوق، از آمادگی عالی رزمندگان دلیر برای دفع اشرار متجاوز و به گور سپردن مطامع توسعه‌جویانه آنها و همچنین توان رزمندگان در محاصره نیروهای دارودسته شرور خمینی و انهدام آنها درپی تعقیب آنها در عمق خاک خود اطلاع حاصل کرده است.
حضرت رئیس‎ جمهور در خلال دیدار خود از بخش فوق، از آمادگی عالی رزمندگان دلیر برای دفع اشرار متجاوز و به گور سپردن مطامع توسعه‌جویانه آنها و همچنین توان رزمندگان در محاصره نیروهای دارودسته شرور خمینی و انهدام آنها درپی تعقیب آنها در عمق خاک خود اطلاع حاصل کرده است.
آقای رئیس‎جمهور رهبر را در بازدید از بخش سپاه دوم ارتشبد ستاد عبدالجبار شنشل رئیس ستاد ارتش و سرلشکر ستاد فرمانده سپاه دوم همراهی می‌کردند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۴۲، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۵۴، بخش عربی صوت‌الجماهیر، تاریخ؟؟؟؟.</ref>
آقای رئیس ‎جمهور رهبر را در بازدید از بخش سپاه دوم ارتشبد ستاد عبدالجبار شنشل رئیس ستاد ارتش و سرلشکر ستاد فرمانده سپاه دوم همراهی می‌کردند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۴۲، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۵۴، بخش عربی صوت‌الجماهیر، تاریخ؟؟؟؟.</ref>
امروز هم فرمانده منطقه‌ای عراق ۳ تن که از فرماندهان واحدهای مأمور در منطقه عملیاتی والفجر۲ بودند را به‎علت اهمال و نافرمانی اعدام کرد. دراین‌باره در متن نامه سپاه یکم ارتش عراق خطاب به فرماندهی لشکر۴ آمده است: حکم اعدام این افسران به‎علت سرپیچی و ترس در انجام مأموریت محول‌شده به اجرا درآمد؛ ۱. سرهنگ دوم پیاده وضاح خلیل هندی ۲. سرهنگ دوم ستاد حافظ عباس ۳. سرهنگ دوم پیاده ریاض حمید.<ref>سند شماره ۳۵۰۴۶، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ. (صادرکننده و دریافت‌کننده سند مشخص نیست)</ref>
امروز هم فرمانده منطقه‌ای عراق ۳ تن که از فرماندهان واحدهای مأمور در منطقه عملیاتی والفجر۲ بودند را به‎ علت اهمال و نافرمانی اعدام کرد. دراین‌باره در متن نامه سپاه یکم ارتش عراق خطاب به فرماندهی لشکر۴ آمده است: حکم اعدام این افسران به‎علت سرپیچی و ترس در انجام مأموریت محول‌شده به اجرا درآمد؛ ۱. سرهنگ دوم پیاده وضاح خلیل هندی ۲. سرهنگ دوم ستاد حافظ عباس ۳. سرهنگ دوم پیاده ریاض حمید.<ref>سند شماره ۳۵۰۴۶، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ. (صادرکننده و دریافت‌کننده سند مشخص نیست)</ref>


________________________________________
________________________________________
سطر ۶۸: سطر ۶۸:
________________________________________
________________________________________


7. خصیصه مردمی‌بودن جنگ موجب شده در جبهه‎های کشور حضور چشمگیر نیروهای داوطلب در امر کمک‌رسانی یا شرکت در جبهه‌های جنگ را شاهد باشیم. این حضور در تمامی شبکه‌های انسانی اعم از شهر، روستا، استان‌ها و نقاط مختلف کشور به‎طور محسوس به چشم می‌خورد.  
7. خصیصه مردمی‌بودن جنگ موجب شده در جبهه‎های کشور حضور چشمگیر نیروهای داوطلب در امر کمک‌رسانی یا شرکت در جبهه‌های جنگ را شاهد باشیم. این حضور در تمامی شبکه‌های انسانی اعم از شهر، روستا، استان‌ها و نقاط مختلف کشور به‎ طور محسوس به چشم می‌خورد.  
اخبار روزنامه جمهوری اسلامی درباره تشییع‎جنازه شهدا در نقاط مختلف، کمک‌های مردمی و سایر اقدامات در اقصی‎نقاط کشور نمونه خوبی بر صحت ادعای مذکور است. خبرنگاران از ساری، آبسرد دماوند، شهرکرد، رفسنجان، فسا، خواف، بهشهر، قم، کرج و... خبرهایی را درخصوص جریان پرشور نیروهای داوطلب در موضوعات و ابعاد مختلف روایت می‌کنند.  
اخبار روزنامه جمهوری اسلامی درباره تشییع ‎جنازه شهدا در نقاط مختلف، کمک‌های مردمی و سایر اقدامات در اقصی ‎نقاط کشور نمونه خوبی بر صحت ادعای مذکور است. خبرنگاران از ساری، آبسرد دماوند، شهرکرد، رفسنجان، فسا، خواف، بهشهر، قم، کرج و... خبرهایی را درخصوص جریان پرشور نیروهای داوطلب در موضوعات و ابعاد مختلف روایت می‌کنند.  
بخشی از این خبرها به همان ترتیبی که در روزنامه مذکور آمده بدین‎شرح است: «ابهر - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک شهید سرباز پرویز اعراب که در جبهه‌های نبرد با مزدوران رژیم بعثی صهیونیستی عراق به شهادت رسیده بود بعد از مراسم نماز جمعه ابهر از محل برگزاری نماز جمعه تا بهشت کبرای این شهرستان با شرکت اقشار مختلف مردم تشییع و به خاک سپرده شد.
بخشی از این خبرها به همان ترتیبی که در روزنامه مذکور آمده بدین‎شرح است: «ابهر - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک شهید سرباز پرویز اعراب که در جبهه‌های نبرد با مزدوران رژیم بعثی صهیونیستی عراق به شهادت رسیده بود بعد از مراسم نماز جمعه ابهر از محل برگزاری نماز جمعه تا بهشت کبرای این شهرستان با شرکت اقشار مختلف مردم تشییع و به خاک سپرده شد.
ساری - خبرنگار جمهوری اسلامی: تعداد ٤ کامیون از هدایای امت شهیدپرور و خیّر شهرستان ساری و روستاهای تابعه همراه مبلغ ١١٣٠٨٩٧ ریال وجه نقد جهت کمک به جبهه‌های جنگ ارسال گردید.
ساری - خبرنگار جمهوری اسلامی: تعداد ٤ کامیون از هدایای امت شهیدپرور و خیّر شهرستان ساری و روستاهای تابعه همراه مبلغ ١١٣٠٨٩٧ ریال وجه نقد جهت کمک به جبهه‌های جنگ ارسال گردید.

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۳

روزشمار جنگ سال 1362
1362.05.16
نام‌های دیگر شانزده مرداد
تاریخ شمسی 1362.05.16
تاریخ میلادی 7 اوت 1983
تاریخ قمری 27 شوال 1403






1. در ادامه تحرکات عراق در منطقه عملیاتی والفجر۳، از محور تیپ۲۱ امام رضا(ع) خبر رسید که دشمن مجدد و این‎بار از مقابل مهران درحال تدارک حمله به مواضع نیروهای خودی است. فرماندهی قرارگاه نجف بلافاصله از احمدپور مسئول تدارکات قرارگاه کربلا، درخواست کرد که تعدادی سلاح‌های ضدزره میلان و مالیوتکا برای مقابله با تانک‌های عراقی به واحدهای مستقر در خط تحویل داده شود. پاتک عراق در ساعت ۱۴ در سه محور خسروآباد، بهین‌بهروزان و فرخ‌آباد آغاز شد. باوجود آنکه نیروهای عراقی ازنظر عده و عُده تقویت شده بودند، ولی باتوجه‎به مقاومت روز گذشته نیروهای خودی و تلفاتی که عراقی‏ها دادند پیشروی آنها آهسته و گام‎به‎گام بود. ازطرفی، نیروهای خودی هم‌زمان با پیشروی عراقی‌ها اقدامات خود را برای مقابله و جلوگیری از نفوذ بیشتر دشمن به منطقه تصرف‌شده، تشدید کردند. این کشمکش تا نزدیکی غروب آفتاب طول کشید و عراقی‌ها باوجود فراوانی نیرو و تجهیزات فقط توانستند قسمتی از خاکریز فرخ‌آباد - خسروآباد را تصرف کنند. مقابله قوای خودی با نیروهای مهاجم به‎قدری جدی بود که ۳۰۰ نفر از افراد دشمن کشته یا مجروح شدند و ۱۴ تانک عراقی به‏دست نیروهای ضدزره منهدم شد. حتی در قسمتی از منطقه نبرد که نیروهای لشکر۴۱ ثارالله(ع) حضور داشتند قاسم سلیمانی فرمانده یگان مذکور، به نیروهای ضدزره دستور داد که تانک‌های درحال عقب‌نشینی عراقی را دنبال کرده و به‎سمت آنها شلیک کنند. توپخانه و ادوات خودی نیز آتش دیدبانی‌شده و دقیقی را علیه عراقی‌ها اجرا کرد. آتش توپخانه و خمپاره‌ها به حدی مؤثر بود که نیروهای عراقی از فرماندهی خود درخواست کردند که آنها نیز آتش توپخانه خود را شدیدتر کرده و نیروهای تازه‌نفس به خطوط درگیری اعزام کنند. با تاریک‌شدن هوا فرماندهی نیروهای عراقی با مشاهده عکس‌العمل نیروهای خودی و تلفات متحمل‌شده و همچنین انهدام تانک‌ها، به نیروهای خود دستور داد که آن قسمت از خاکریز را که تصرف کرده بودند رها کرده و به عقب بازگردند. و پایداری نیروهای خودی مانع دست‌یابی دشمن به اهداف اصلی شد. دراین‎حال، نیروهای خودی با تصمیم فرماندهی قرارگاه نجف بخش‎هایی از خاکریز فرخ‌آباد - خسروآباد را که آسیب دیده بود، ترمیم کردند. همچنین به‎همت این نیروها خاکریزی از بهین‏بهروزان به‏سمت ارتفاع حمرین در سمت چپ قلاویزان احداث شد و قوای موجود در پشت خاکریز تقویت شدند. علاوه‎براین، بخشی از ۲ گردان از لشکر۱۷ علی‎بن‎ابی‌طالب(ع) در پشت خاکریزها و بخشی نیز به‎عنوان احتیاط در شیار گاوی (عقبه نزدیک عملیات) در سمت چپ امامزاده حسن مستقر شدند. همچنین گردان موشک‌انداز لشکر۲۷ حضرت رسول(ص) که از دو روز پیش به منطقه آمده بودند در منطقه عمومی مهران مستقر شده و به‌طورکلی تدابیر و اقدامات لازم به‎منظور مقابله با هجوم دشمن برای تصرف احتمالی مهران، به عمل آمد. [۱]

________________________________________

2. به‌دنبال تأخیر در تصرف ارتفاعات زالوآب و حمله عراق به خطوط نیروهای خودی در چند روز اخیر در منطقه عملیاتی والفجر۳، امروز محسن رضایی از منطقه عملیاتی والفجر۲ به قرارگاه فرماندهی عملیاتی والفجر۳ آمد تا بتواند با همفکری فرماندهان و بسیج امکانات موجود هم مانع تعرض عراق در خط حد تیپ۲۱ امام رضا(ع) و لشکر۴۱ ثارالله(ع) شود و از احتمال سقوط مهران جلوگیری کند و هم امکان اجرای عملیات در ارتفاعات باقی‌مانده در زالوآب را فراهم آورد. وی در گفت‌وگو با ابراهیم همت فرمانده لشکر۲۷ حضرت رسول(ص)، مأموریت اجرای عملیات در زالوآب و تصرف ارتفاع ۳۹۰ (کله‎قندی) و ارتفاعات جانبی آن در این منطقه را به این یگان واگذار کرد. رضایی به همت گفت امید دشمن به ارتفاع ۳۹۰ در منطقه زالوآب زیاد است. شما برنامه‌ریزی کنید و ۳ گردان را فوری به منطقه بیاورید و مشکل کله‌قندی را حل کنید. وی همچنین به عزیز جعفری گفت شما دو کار مهم دارید؛ یکی تثبیت مهران و حومه آن و دیگری حل قضیه کله‌قندی. فرمانده کل سپاه سپس در جواب همت که گفت سعی کنید نیروهای ما را کمتر به کار بگیرید که برای عملیات‌های آینده از توان ما کاسته نشود، اظهار کرد: وقتی نیروهای دشمن در دشت رها شده‌اند ما باید با اجرای عملیات آنها را منهدم کنیم که بتوانیم تیپ‌هایی که در عملیات‌های قبلی از جلوی ما فرار کرده‎اند را منهدم کنیم. محسن رضایی پس از دریافت گزارش عزیز جعفری از وضعیت کلی عملیات، ضمن تماس به‏وسیله بی‌سیم با فرماندهان یگان‌ها و گردان‌های در خط، آنها را به استقامت و پایداری دعوت کرد. به نوشته حسین اردستانی راوی قرارگاه نجف، حضور محسن رضایی در قرارگاه و تماس وی با فرماندهان گردان‌ها، جو اضطراب ناشی‎از حملات چند روزه عراق را فرو نشاند و اوضاع را به نحو چشمگیری از التهاب به شوروشوق تبدیل کرد. البته خبری که امین شريعتي پس از بازدید از مواضع لشکر۵ نصر نقل کرد هم در ایجاد این جو مثبت مؤثر بود. شریعتی گفت فرماندهی عراق شب گذشته یک گردان نیرو به منطقه خودی نفوذ داد که در شیارهای اطراف تپه ۲۷۰ در منطقه نمه‏کلان‎بوی کوچک استتار شدند و قرار بود صبح زود پاتک کنند، ولی نیروهای لشکر۵ نصر با آگاه‌شدن از این اقدام عراق با خمپاره و دوشیکا و... به آنها حمله کردند و تلفات سنگینی را به دشمن وارد آوردند، طوری‎که گفته می‌شود تقریباً تمامی افراد گردان کشته یا زخمی شده‌اند. محسن رضایی گفت: پس از فیلم‌برداری از صحنه، آنها را در همان منطقه دفن کنید.[۲] در توضیح واقعه مذکور آمده است: در ساعت ۵ بامداد، نورعلی شوشتری معاون فرماندهی لشکر۵ نصر، به فرماندهی عملیات اطلاع داد که نیروهای ما در یک عملیات محدود موفق شدند در منطقه زالوآب پیشروی کرده و یک ارتفاع مهم را تصرف کنند، ولی با حمله نیروهای عراقی در منطقه مقابل مهران اجرای این عملیات ناتمام ماند و نیروهای این یگان به‎منظور آماده‌شدن برای پاتک‌های احتمالی دشمن به مواضع سابق خود بازگشتند.[۳]

________________________________________

3. بامداد امروز در منطقه عملیاتی والفجر۲ در غرب پیرانشهر نیروهای لشکر۸ نجف برای ادامه تک و الحاق با نیروهای لشکر۳۲ انصارالحسین از ارتفاعات به‏سمت جاده سرازیر شدند و با کمال تعجب مشاهده کردند که نیروهای عراقی مستقر در جاده، مواضع خود را خالی کرده و عقب رفته‌اند. فرماندهی لشکر این خبر را به اطلاع فرماندهی تیپ۳۲ انصارالحسین رساند و فرماندهی این یگان به نیروهایی که مأمور پیشروی در جاده بودند دستور داد که از جاده به‏سمت تنگه دربند پیشروی کنند. حدود ساعت ۷ صبح این نیروها از روی جاده پیشروی کرده و تا بعد از تنگه دربند جلو رفتند و تا قبل‏ازظهر ارتفاعات ۲۱۲۰ و ۱۹۷۰ و ارتفاعات جانبی جاده را پاک‏سازی کردند. بدین‏ترتیب نیروهای این یگان به اهداف از پیش تعیین‎شده رسیدند و با نیروهای لشکر۸ نجف و لشکر۱۴ امام حسین(ع) در روی جاده الحاق کردند. در این مرحله از عملیات نیروهای خودی علاوه‌بر تلفاتی که به نیروهای دشمن وارد آوردند موفق شدند ۳۵ نفر از آنان را به بند اسارت درآورند. با تصرف یال ۲۵۱۹ و ارتفاع ۲۰۶۲ در جنوب (چپ) دربند و ارتفاعات ۲۱۲۰ و ۱۹۷۰ در شمال (راست) تنگه که بر منطقه و تنگه دربند مسلط بود این منطقه به دست نیروهای خودی افتاد و تیپ۳۲ انصارالحسین در جلوی تنگه دربند خط پدافندی تشکیل داد. بدین‎ترتیب، پس از سه روز اجرای عملیات در ارتفاعات سمت راست جاده به‎همت لشکر۸ نجف و ۱۴ امام حسین(ع) و در ارتفاعات سمت چپ جاده به‎همت نیروهای یگان‎های ۱۰ سیدالشهدا(ع) و ۳۲ انصارالحسین، رزمندگان به تمام اهداف خود دست یافت و موفقیت بزرگی نصیب نیروهای خودی شد.[۴]

________________________________________

4. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) نتایج عملیات امروز و آمار تلفات واردشده به یگان‌های دشمن در منطقه عملیات والفجر۲ را به این شرح به ستاد مرکزی سپاه اعلام کرد: «در آخرین مرحله عملیات والفجر۲، ارتفاعات ۱۹۷۴ مشرف به دربند، ارتفاع ۱۸۸۵ مشرف به رایات، ادامه ارتفاعات ۲۵۱۹ گردمند، ارتفاع ۲۰۶۲ مشرف به جاده و پل رایات، ادامه ارتفاع کدو و ارتفاع ۱۸۵۰ به تصرف نیروهای خودی درآمد. در این عملیات گروهان۳ از تیپ۶۵ نیرو مخصوص، گروهان۳ تیپ۵ پیاده، یک گروهان کماندو از تیپ۶۴ و یک گروهان از تیپ۹۸ منهدم گردید. تعداد ۹۸۵ نفر از دشمن کشته و تعداد زیادی مجروح شدند. نیروهای موجود در منطقه و میزان خسارات وارده بر آنها از آغاز عملیات والفجر۲ به شرح زیر است: تیپ۵ که در مورخ ۱۱/۵/۶۲ به منطقه آورده شده ۲ گردان هرکدام ۶۰ درصد منهدم شده، تیپ۹۱ که قبل از عملیات در منطقه بوده ۹۰ درصد منهدم شده، تیپ۹۸ که قبلاً در منطقه بوده ۹۰ درصد منهدم شده، ۲ گردان از تیپ۶۱ نیروی مخصوص ۸۰ درصد منهدم شده (قبلاً در منطقه بوده)، تیپ۶۵ نیرو مخصوص در مورخ ۷/۵/۶۲ به منطقه آمده که ۲ گردان آن حدود ۷۰ درصد منهدم شده، تیپ۱۰۲ مرزی که قبلاً در منطقه بوده ۲۰ درصد منهدم شده، تیپ۱۰۳ در مورخ ۷/۵/۶۲ به منطقه آمده ۲ گردان آن ۷۰ درصد منهدم شده، از تیپ۶۰۴ [نیز] ۲ گردان حدود ۸۰ درصد منهدم شده (این تیپ در مورخ ۴/۵/۶۲ به منطقه آمده)، تیپ۴۳۳ که قبل از عملیات در منطقه بوده ۶۰ درصد منهدم گردیده و تیپ۴۳۱ که میزان انهدام آن نامعلوم است.»[۵]

________________________________________

5. با فعالیت موفقیت‌آمیز نیروهای خودی در ادامه عملیات والفجر۲ در منطقه عمومی غرب پیرانشهر و تسلط کامل بر تنگه دربند قرارگاه مشترک حمزه سیدالشهدا(ع) وضعیت جدید در خطوط مقدم و تحولات نظامی انجام‏شده در این جبهه را با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «جان‎برکفان پاسدار و بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پیشمرگان مسلمان کرد و رزمندگان مسلمان عراقی در ادامه مرحله دوم عملیات والفجر۲ روز گذشته به‎منظور آزادسازی بلندی‌های مجاور ارتفاعات ۲۵۱۹ حمزه سیدالشهدا(ع) و انهدام نیروهای دشمن در این منطقه با پیشروی به داخل خاک عراق به قلب موضع نیروهای بعثی یورش برده و ضربات سنگین دیگری بر پیکر آنان فرود آورده و مناطق مهمی را آزاد کردند. در این عملیات پیروزمندانه، نیروهای اسلام تحت‎فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) مرکز عملیات مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، موفق شدند طی نبردهای شدیدی که در این منطقه روی داد تنگه دربند را که از گلوگاه‌های حیاتی دشمن بود و همچنین رشته ارتفاعات تابچی‎کوران و قله‌های ۲۱۲۰ و ۱۹۷۰ را در شمال دربند آزاد کنند و ارتفاعات مذکور پس از آزادی به نام شهید آیت‌الله صدر نام‌گذاری شد. هم‌اکنون افتخارآفرینان ارتش اسلام بر روی ارتفاعات و اهداف از پیش تعیین‎شده استقرار یافته و ضمن تحکیم مواضع جدیدی که به دست آورده‌اند با اجرای آتش بر روی استحکامات دشمن صهیونیست که زیر دید و تیر مستقیم می‌باشد ضربات خردکننده‌ای بر پیکر دشمن درمانده وارد می‌آورند.»[۶] دراین‎حال، صدام حسین رئیس‎جمهور و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق، در اقدامی که اغلب در زمان حساس اجرای عملیات نیروهای خودی و شکست قوای عراقی انجام می‌شد، امروز از منطقه میانی و جبهه مهران بازدید کرد. بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر عراق دراین‌باره گزارش داد[۷]∗: «آقای رئیس‎ جمهور فیلدمارشال صدام حسین فرمانده کل نیروهای مسلح، امروز از بخش سپاه دوم جبهه‌های نبرد علیه تجاوز دارودسته کینه‌توز ایران بازدید و از مواضع نبرد در بخش یادشده دیدن و با عده‌ای از فرماندهان تحولات اوضاع نظامی و جریان نبردها در بخش سپاه دوم را مورد بررسی قرار داده است. حضرت رئیس‎ جمهور در خلال دیدار خود از بخش فوق، از آمادگی عالی رزمندگان دلیر برای دفع اشرار متجاوز و به گور سپردن مطامع توسعه‌جویانه آنها و همچنین توان رزمندگان در محاصره نیروهای دارودسته شرور خمینی و انهدام آنها درپی تعقیب آنها در عمق خاک خود اطلاع حاصل کرده است. آقای رئیس ‎جمهور رهبر را در بازدید از بخش سپاه دوم ارتشبد ستاد عبدالجبار شنشل رئیس ستاد ارتش و سرلشکر ستاد فرمانده سپاه دوم همراهی می‌کردند.»[۸] امروز هم فرمانده منطقه‌ای عراق ۳ تن که از فرماندهان واحدهای مأمور در منطقه عملیاتی والفجر۲ بودند را به‎ علت اهمال و نافرمانی اعدام کرد. دراین‌باره در متن نامه سپاه یکم ارتش عراق خطاب به فرماندهی لشکر۴ آمده است: حکم اعدام این افسران به‎علت سرپیچی و ترس در انجام مأموریت محول‌شده به اجرا درآمد؛ ۱. سرهنگ دوم پیاده وضاح خلیل هندی ۲. سرهنگ دوم ستاد حافظ عباس ۳. سرهنگ دوم پیاده ریاض حمید.[۹]

________________________________________

6. فرمانداری مهران در نامه‌ای به استانداری ایلام فعالیت‏ها و بمباران هواپیماهای عراقی در آسمان شهرهای استان ایلام و به‎خصوص منطقه مهران و بمباران مناطق مسکونی و صدمات و تلفات واردشده را گزارش کرد و هشدار داد که باتوجه‎به نبود امکانات مناسب پدافند هوایی و به‎ویژه پوشش هوایی منطقه، خطرات بیشتری متوجه اهالی حومه شهر مهران است و امکان دارد ساکنان این مناطق اقدام به تخلیه منازل خود کنند. در این نامه آمده است: از شروع عملیات والفجر۳ در منطقه مهران، هواپیماهای متجاوز رژیم صهیونیستی صدام علاوه‎بر خطوط مقدم جبهه، مناطق امیرآباد، گلان، صالح‌آباد، شهرک اسلامیه و جالاب را به‎طور مستمر بمباران کرده و با پرواز مکرر در ارتفاع پایین و شکستن دیوار صوتی بر روی شهر صالح‌آباد و روستاهای اطراف باعث ایجاد رعب و وحشت و نگرانی اهالی منطقه شده‎اند. برهمین اساس، ضایعات و تلفات مالی و جانی مورد توجهی به امت مسلمان بالاخص رزمندگان اسلام وارد شده است. لازم به یادآوری است که پدافندهای موجود در محل مؤثر نبوده و به‎علت نداشتن پوشش هوایی، هواپیماهای دشمن در ساعات متوالی به‎راحتی تمام منطقه را زیر بمباران شدید قرار داده‌اند و به همین دلیل، موضوع در تضعیف روحیه رزمندگان و ساکنان منطقه مؤثر بوده و درصورت ادامه وضع، اهالی مجبور به تخلیه مناطق مسکونی بدون دفاع خواهند شد. برای جلوگیری از عملیات هوایی دشمن استقرار سیستم موشکی در منطقه و تأمین پوشش هوایی ضروری می‌باشد. علی‌هذا مراتب برحسب تکلیف شرعی و قانونی اعلام شد. خواهشمند است با عنایت به اهمیت موضوع اقدام عاجل و ازطریق مسئولان ذی‌ربط نتیجه را اعلام کنید.[۱۰]

________________________________________

7. خصیصه مردمی‌بودن جنگ موجب شده در جبهه‎های کشور حضور چشمگیر نیروهای داوطلب در امر کمک‌رسانی یا شرکت در جبهه‌های جنگ را شاهد باشیم. این حضور در تمامی شبکه‌های انسانی اعم از شهر، روستا، استان‌ها و نقاط مختلف کشور به‎ طور محسوس به چشم می‌خورد. اخبار روزنامه جمهوری اسلامی درباره تشییع ‎جنازه شهدا در نقاط مختلف، کمک‌های مردمی و سایر اقدامات در اقصی ‎نقاط کشور نمونه خوبی بر صحت ادعای مذکور است. خبرنگاران از ساری، آبسرد دماوند، شهرکرد، رفسنجان، فسا، خواف، بهشهر، قم، کرج و... خبرهایی را درخصوص جریان پرشور نیروهای داوطلب در موضوعات و ابعاد مختلف روایت می‌کنند. بخشی از این خبرها به همان ترتیبی که در روزنامه مذکور آمده بدین‎شرح است: «ابهر - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک شهید سرباز پرویز اعراب که در جبهه‌های نبرد با مزدوران رژیم بعثی صهیونیستی عراق به شهادت رسیده بود بعد از مراسم نماز جمعه ابهر از محل برگزاری نماز جمعه تا بهشت کبرای این شهرستان با شرکت اقشار مختلف مردم تشییع و به خاک سپرده شد. ساری - خبرنگار جمهوری اسلامی: تعداد ٤ کامیون از هدایای امت شهیدپرور و خیّر شهرستان ساری و روستاهای تابعه همراه مبلغ ١١٣٠٨٩٧ ریال وجه نقد جهت کمک به جبهه‌های جنگ ارسال گردید. دماوند - خبرنگار جمهوری اسلامی: کلنگ پایگاه بسیج سپاه پاسداران دماوند شعبه آبسرد توسط امام‎جمعه شهرستان دماوند به زمین زده شد. در این مراسم جمع کثیری از امت حزب‌الله روستای آبسرد، برمک، اهران و بندک و دیگر روستاها حضور داشتند. شهرکرد - خبرنگار جمهوری اسلامی: با حضور حجت‌الاسلام حسین توسلی امام‎جمعه فارسان و مردم همیشه در صحنه بخش میزدج و شوراب کاروانی از کمک‌های مردم شامل ٨٠٠ عدد کلمن آب، ١٥٠ کارتن کمپوت و کنسرو، ٥٠٠ عدد ظرف بیست‎ لیتری، ١٠ دستگاه موتور سیکلت، ٣٥ رأس گوسفند، ١٠٠٠ تخته گونی خالی، ٥ تن خواربار، مبلغ ١١٦٤٠٠ ریال وجه نقد و مقادیر زیادی اجناس مختلف، طلا و سایر کمک‌های دیگر مردم به جبهه‌های نبرد نور علیه ظلمت ارسال گردید. خواف - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک شهید حسین اصلانی عضو بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ظهر دیروز بر دوش امت مسلمان و حزب‌الله روستای چمن‌آباد خواف و حومه تشییع و سپس جهت خاک‎سپاری به زادگاهش روستای سده انتقال یافت. در این مراسم یکی از روحانیون پیرامون مقام شهید سخنرانی کرد. رفسنجان - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکرهای پاک و مطهر پاسداران شهید محمدمهدی احمدی و عباس رسولیان و همچنین سرباز شهید اسدالله میرزایی در آخرین روز از هفته گذشته از محل سپاه پاسداران شهرستان رفسنجان تا لاله‌زار شهدای این شهرستان تشییع و از آنجا پیکر پاک پاسدار شهید عباس رسولیان جهت خاکسپاری به زادگاهش انتقال یافت و پیکرهای پاک دو شهید دیگر طی مراسم باشکوهی در لاله‌زار شهدای رفسنجان به خاک سپرده شد. فسا - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکرهای پاک و مطهر ٣ تن از شهدای عملیات پیروزمندانه والفجر٢ به نام‌های شهید انصاری، اسماعیلی و نعیمی دیروز صبح بر دوش امت شهیدپرور شهرستان فسا از مقابل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تا فلکه شهدای این شهرستان تشییع و سپس پیکرهای پاک شهدا به زادگاهشان انتقال و در آنجا طی مراسمی به خاک سپرده شد. بهشهر - خبرنگار جمهوری اسلامی: طی چند روز اخیر هدایای امت حزب‌الله چند روستای حومه بهشهر به شرح زیر تحویل واحد پشتیبانی جهاد سازندگی این شهرستان گردید: مبلغ ١٨٠٠٠٠ ریال وجه نقد، ٤ حلقه دستبند و ٢ حلقه گوشواره طلا، ١١٠ قوطی کمپوت، ٣٠ عدد کیسه خالی و یک کامیون هندوانه. ورامین - خبرنگار جمهوری اسلامی: امت شهیدپرور شهرستان ورامین صبح دیروز پیکرهای پاک ٣ تن از پاسداران قرآن به نام‌های احمد و محمود امامی و ناصر محمدی را از محل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ورامین تا شهرک نواب صفوی با شعارهای کوبنده «جنگ، جنگ تا پیروزی» تشییع نمودند. قم - به مناسبت یادبود شهدای منطقه خلجستان قم مجلس بزرگداشتی روز جمعه در حسینیه روستاهای قاهان با شرکت امت حزب‌الله و شهیدپرور و خانواده‌های محترم شهدای روستاهای منطقه و تنی چند از مقامات برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام‎والمسلمین محمد یزدی نایب‎رئیس مجلس شورای اسلامی، سخنرانی کرد. کرج - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک و مطهر ٣ تن از رزمندگان اسلام به نام‌های سرباز شهید عظیم جوکار و سرباز شهید سیف‌الله لازمی و بسیجی شهید مهدی رهبر زارع با شرکت انبوه امت حزب‌الله کرج از مقابل مسجد جامع تا میدان شهدای این شهرستان تشییع شد. در این مراسم حجت‌الاسلام شریفی امام‎جمعه کرج، بر پیکر این عزیزان نماز خواند و سپس پیکر شهدا جهت تدفین به امامزاده محمد انتقال یافت. آباده - خبرنگار جمهوری اسلامی: ستاد کمک‌رسانی مسجد جامع آباده اعلام کرد ٤ دستگاه آمبولانس خریداری‌شده توسط مردم حزب‌الله و همیشه در صحنه سقاد و آباده جهت یاری‌رساندن به رزمندگان اسلام از مقابل مسجد جامع این شهرستان به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل ارسال گردید. آباده - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک و مطهر ٦ تن از برادران شهید به اسامی رمضانعلی شیرزاد، سعید لطفی، نادر سهیمی، مسعود کنعانی، علی‌اکبر صداقت‌کیش و کلانتری که در مصاف با کفار بعثی به درجه رفیع شهادت نایل آمده بودند پریروز از مقابل باغ ملی تا فلکه شهید منتظری آباده تشییع و پس از ادای نماز، پیکر پاکشان جهت خاک‎سپاری به زادگاهشان انتقال یافتند. سرخس - خبرنگار جمهوری اسلامی: عصر دیروز پیکر پاک پاسدار شهید رمضان سکندری که در نبرد با مزدوران بعثی صهیونیستی عراق در منطقه عملیاتی والفجر٣ به شهادت رسیده بود در میان غم و اندوه اقشار مختلف مردم سرخس تشییع شد. در این مراسم که در محل میدان مرگ بر امریکای سرخس برگزار شد یکی از روحانیون سخنرانی نمود و در پایان پیکر این شهید به زادگاهش روستای گنبدزی انتقال [یافت] و طی مراسمی به خاک سپرده شد. تربت حیدریه - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک و مطهر ٥ تن از عاشقان لقاءالله به نام‌های حسین اسلامی، محمدحسن پورمحمدی، عباس حسینیان، سیدحسن حسینی و اصغر درودگر که در جبهه‌های جنگ حق علیه باطل به فیض شهادت نایل آمده بودند، بر دوش امت شهیدپرور شهرستان تربت حیدریه با شعارهای “برای دفن شهدا، مهدی بیا مهدی بیا، ایران شده کرب‎وبلا، مهدی بیا، مهدی بیا” و “خدایا، خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار” تا فلکه امام موسی صدر این شهرستان تشییع گردید. در این مراسم یکی از روحانیون پیرامون مقام شهید سخنانی ایراد نمود. گرگان - خبرنگار جمهوری اسلامی: اهالی روستای کرند مبلغ ٢٢٧٦٠٠ ریال و روستای هوتن از توابع بخش مراوتپه مبلغ ١١٧٣٠٠ ریال را جهت خرید لوازم مورد نیاز جبهه‌های نبرد حق علیه باطل دراختیار شعبه عقیدتی - سیاسی هنگ ژاندارمری گرگان قرار دادند. بروجن - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک و مطهر سرباز شهید حمدالله حیدریان از مقابل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بروجن بر دوش مردم شهیدپرور این شهرستان تشییع گردید. در این مراسم امام‎جمعه بروجن سخنانی ایراد نمود. سلماس - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک و مطهر سرباز شهید لطیف خداوردی‌لو که در مصاف با جنایت‌کاران شرق و غرب و سرسپردگان بعثی به درجه رفیع شهادت نایل آمده بود دیروز پس از انجام مراسم باشکوهی از مقابل بیمارستان شهدای سلماس تا مزار شهدای این شهرستان تشییع و به خاک سپرده شد. کوار - خبرنگار جمهوری اسلامی: مقدار ١٠٠٨٧٠ کیلو هندوانه اهدایی اهالی روستای اکبرآباد کبار جهت مصرف رزمندگان اسلام به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل ارسال گردید. اسفراین - خبرنگار جمهوری اسلامی: پیکر پاک و مطهر ٥ تن از پاسداران شهید به نام‌های حسینعلی ناظری، علیرضا نواده‌ای، مسعود سهرابی، نورمحمد ظفری و حجت‌الله توسلی پریروز بر دوش مردم شهیدپرور اسفراین از محل بسیج سپاه پاسداران تشییع و سپس جهت خاک‎سپاری به زادگاهشان انتقال یافت. در این مراسم یکی از روحانیون سخنانی ایراد کرد. اصفهان - خبرنگار جمهوری اسلامی: پنجمین مرحله هدایای برادران کارگر کارخانجات اصفهان طی کاروانی شامل ٥ دستگاه وانت تویوتا، یک دستگاه سردخانه چهاردرب بزرگ استیل، ١٦ تن آرد و ٦٠ قلم اجناس متفرقه ازطریق جامعه اسلامی کارگران خانه کارگر، به همراهی تنی چند از نمایندگان کارگران به جبهه‌ها ارسال شد. کمک‌های نقدی و جنسی کارگران از بدو شروع جنگ تحمیلی بالغ‎بر میلیون‌ها تومان وجه نقد و مقدار قابل‎ملاحظه‌ای کمک‌های جنسی بوده که به‎طور مستقیم دراختیار ستادهای پشتیبانی جبهه‌های جنگ قرار داده شده است. اصفهان - خبرنگار جمهوری اسلامی: به گزارش رسیده هم‌زمان با تلاش پیگیر و روزافزون کارکنان سخت‌کوش ذوب‌آهن اصفهان جهت بالابردن میزان تولیدات خود، طی تیرماه گذشته ازسوی این تلاشگران مبلغ ٣ میلیون ریال جهت کمک به کفرستیزان سپاه اسلام به جبهه‌ها ارسال شد.»[۱۱]

________________________________________

8. عناصر مسلح غیرقانونی به یک ستون از هنگ ژاندارمری که از سردشت عازم بانه بود در مسیر حمله کردند. در نتیجه این حمله یک خودرو براثر اصابت گلوله آر.پی.‌جی۷ آسیب دید و ۵ تن مجروح شدند که ۴ نفر به‎طور سرپایی مداوا شدند و یک تن برای ادامه معالجه به بیمارستان انتقال یافت.[۱۲] در اطراف دیواندره نیز بین نیروهای خودی و افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی درگیری رخ داد که در نتیجه آن ۸ تن از افراد خودی مجروح شدند. از تلفات واردشده به عناصر مسلح غیرقانونی آماری داده نشده است.[۱۳] به‎علاوه، در همین منطقه و در جنوب‎غربی دیواندره، یک خودروی ژاندارمری که برای ایجاد سنگر درحال حرکت از دیواندره به‎سمت منطقه گاوآهنتو بود در نزدیکی پایگاه هزارکانیان به مینی که افراد مسلح شورشی کار گذاشته بودند برخورد کرد. براثر انفجار این مین خساراتی به خودرو وارد آمد و یک تن زخمی شد. در منطقه گازرخانی در شمال‎غربی کامیاران هم عوامل مسلح شورشی به افراد خودی حمله کردند که با رسیدن نیروهای کمکی مهاجمان متواری شدند. در این حادثه یکی از سربازان براثر اصابت تیر مجروح شد.[۱۴] در همین حال، نیروهای ژاندارمری در اطراف پایگاه دره‎وزان در جنوب شرقی سقز موفق به کشف یک مین ضدخودرو شدند که به‌دست افراد گروه‌های مسلح غیرقانونی کار گذاشته شده بود. نیروهای پایگاه برای یافتن مین‌های دیگر کاشته‌شده احتمالی به گشت‌زنی در اطراف پایگاه پرداختند و در حین گشت‌زنی ۳ نفر از افراد سازمان کومه‌له را دستگیر کردند. این افراد دارای ۳ تفنگ برنو و مهمات مربوط بودند.[۱۵] از سویی، نیروهای سپاه ارومیه در اطراف پایگاه کلی در غرب این شهر، نیز موفق به کشف یک مین ضدتانک و ۶ عدد مین ضدنفر و مقادیری مواد منفجره تی.‌ان.‌تی شدند.[۱۶] به گزارش شهربانی کردستان، تعدادی از عناصر حزب دمکرات کردستان ایران مسلحانه وارد روستای شریف‌آباد در محور سنندج - دیواندره و روستای دولت‎قلعه در جنوب‎شرقی سقز شده و پس از جمع‌آوری روستائیان در مسجد و سخنرانی برای آنها با اخذ مقادیری پول و آذوقه روستاها را ترک کردند.[۱۷]

________________________________________

9. در برخی مناطق کردنشین که به‎علت وضعیت خاص جغرافیایی و دوربودن از محورهای اصلی مواصلاتی دسترسی و حضور نیروهای خودی به آن مناطق اندک است گروه‌های مسلح شورشی به‎صورت استقراری یا گشت جوله حضور دارند، بنابراین پاک‌سازی این مناطق از اولویت‌های اصلی نیروهای خودی است. دراین‎باره واحد اطلاعات و عملیات ستاد منطقه۱۱ سپاه، ضمن بررسی منطقه مثلثی بوکان - مهاباد - میاندوآب ازنظر حضور عناصر مسلح شورشی راهکارهایی را به واحد طرح و عملیات این منطقه داد. بخشی از گزارش واحد اطلاعات عملیات بدین‌شرح است: «ضمن سلام، تا چندی پیش یعنی قبل از پاک‌سازی روستاهای سردارآباد، کانی‌رش و آشگلان در محور بوکان - مهاباد این روستاها از مراکز مهم و مقرهای اصلی ضدانقلاب (کومه‎له، دمکرات و اقلیت) به شمار می‌رفت تا اینکه طی عملیات قهرمانانه رزمندگان اسلام این آبادی‌ها پاک‎سازی شدند، ولی متأسفانه فقط دو پایگاه از ژاندارمری در ارتفاعات آشگلان - کانی‌رش برقرار شد. ضدانقلاب بعد از اینکه به تعداد اندک پایگاه‎های احداث‌شده و موقعیت پایگاه‌های فوق پی برد و منطقه را برای خود امن دید، حتی روزها در این منطقه به‌راحتی تردد می‌کند. همچنین ضدانقلاب مقرهایی در نوبار، تراغه، باشبلاغ به استعداد تقریبی ۸۰ نفر نیرو دارد که در روستاهای عزیزکندی، خراسانه، دارگردله، سیف‌الدین بالا به‌صورت سیار دائماً حضور دارند تاحدی‎که در این منطقه اعلام حکومت نظامی کرده و مسیر تردد آنها همان مسیر قبلی می‌باشد یعنی از بین روستاهای آشگلان، سردارآباد، کانی‌رش، روستای حسین‌آباد (که اخیراً در آن تجمع کرده‌اند) به گلیجه و از آنجا از کنار روستاهای حاجی‎علی‎کند و سنجاق و دره مابین کوه آلمالو و کوه سلطانی (سلطان)، برده‌رشان و قلعه‎رسول از روی محور بوکان - میاندوآب گذشته و به روستای رحیم‌خان، ارمنی‎بلاغ، سه‎کانیان، کانی‎قلعه، کانی‎علی‎گرده، گوگ‎تپه، قولر، کانی‎گرگه و از آنجا به روستای اشکوتان می‌روند باز از روی محور بوکان - میاندوآب گذشته به کهنه‎ملالر رفته و به محل خود برمی‌گردند و اکثر اوقات از روی محور بوکان - میاندوآب عبور کرده و در قبرستانی مابین کرده‎قبران و انبار استراحت می‌کنند و بعد به محل خود برمی‌گردند. ضمناً ممکن است عکس این مسیر را طی کنند یعنی ازطرف کهنه‎ملالر رفته و ازطرف گلیجه برگردند.»[۱۸] این معاونت در خاتمه گزارش خود برای پاک‎سازی و برقراری امنیت منطقه پیشنهادی را بدین‎صورت داد: «پایگاه‌های کانی‌رش و آشگلان تقویت شده و در ارتفاعات حسین‌آباد پایگاه جدید احداث شود و به پایگاه‌های فوق مأموریت داده شود تا در اطراف خود عملیات و گشت جوله انجام دهند و عملیاتی نیز برای پاک‎سازی روستاهای عزیزکند، نوبار، تراغه، باشبلاغ انجام شود.»[۱۹]

________________________________________

10. واحد اطلاعات سپاه منطقه خراسان گزارشی اجمالی از وضعیت عمومی و فعالیت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) تهیه و برای فرماندهی سپاه این منطقه ارسال کرد. این گزارش نشان می‌دهد که فعالیت مسلحانه سازمان مزبور به حداقل رسیده است، ولی فعالیت‌های دیگر ازجمله ایجاد هسته‌های جدید و ارتباط تشکیلاتی با این هسته‌ها در پوشش فعالیت اجتماعی همچنان ادامه دارد. در قسمتی از این گزارش به آخرین اقدامات هسته‌های ترور سازمان مجاهدین بدین‎صورت اشاره شده است: فعالیت‌های عمده سازمان منافقین در اکثر شهرها، ارتباط با خانواده‎های افراد معدوم‎شده و هواداران سازمان است و برای معدومان برات می‌گیرند و مراسم سالگرد برگزار می‌کنند که نمونه‌های آن در مشهد، تربت و قوچان بود. در زندان بجنورد نیز تشکیلاتی وجود دارد که بسیار فعال می‌باشد، اما به‎دلیل نبود هماهنگی میان سپاه و دادسرای انقلاب دراین‎زمینه امکان فعالیت نداشته‌ایم، هرچند در یک بررسی سرنخ‌ها و شواهد بسیاری دراین‌خصوص به دست آوردیم که حتی همین بازرسی با جوسازی‌ای که منافقین کردند باعث مخالفت بیشتر دادسرای بجنورد با فعالیت ما شد. درمورد هسته‌های مقاومت نمونه‌های زیادی بوده است که تاکنون دستگیر شده‌اند، ازجمله هسته‌های مقاومت در تربت حیدریه، خواف، قوچان و مشهد که در خواف اقدام به ترور خضری بخشدار و آتش‌زدن ماشین کردند که حدود ۳۰ نفر دراین‌زمینه دستگیر شدند. همه دستگیرشدگان از هسته‌های مقاومت بودند و با تهران نیز ازطریق یکی از فراریان رابطه داشتند. دو تن از عناصر اصلی این هسته چند روز قبل در تربت حیدریه اعدام شدند که یکی از آنها در ترور خضری شرکت داشت. این هسته‌ها چندین نفوذی در بسیج و ارتش نیز داشتند که دستگیر شدند. هسته‌های قوچان که در بسیج نفوذی داشتند اقدام به کندن چاه‌هایی در زیر زمین برای شکنجه‌ پاسداران کرده بودند و طرح‌ها و برنامه‌های زیادی داشتند و در رابطه مستقیم با تهران بودند. چهار نفری که حکم اعدامشان صادر شد چند وقت قبل قصد کشتن نگهبان و فرار از زندان را داشتند که خنثی شد.[۲۰]

________________________________________

11. به مناسبت شرکت مؤثر و تعیین‌کننده تیپ۳۳ المهدی(عج) در عملیات والفجر۲ در منطقه عمومی غرب پیرانشهر و حضور عده کثیری از نیروهای داوطلب این تیپ از شهرستان جهرم، امروز حجت‎الاسلام هاشمی رفسنجانی عضو و سخنگوی شورای‎عالی دفاع و رئیس مجلس شورای اسلامی، پیامی برای قدردانی از حضور آنها در عملیات مذکور صادر کرد. در این پیام ضمن یادآوری فعالیت‌های تخریبی و تبلیغات منفی بنگاه‌های خبری غرب در حمایت همه‌جانبه از تروریست‌های مسلح داخلی، به سکوت این رسانه‌ها در انعکاس‌ پیروزی‌های به‎دست‎آمده ایران در عملیات والفجر۲ اشاره شده است. در بخشی از پیام مزبور آمده است: «هنگامی‎که عملیات پیروزمندانه والفجر۲ آغاز شد، چنان ضربه فلج‌کننده‌ای بر مغزشان وارد آمد که تا مدتی جز سکوت و بعد هم تن‌دادن به آنچه آن را بسیار تلخ و ناگوار می‌دانستند، چاره‌ای نداشتند. عملیات سهمگین رزمندگان ما در منطقه والفجر۲ که بعد از سیزده ماه سکوت نسبی و جانکاه آغاز شد همه محاسبات قدرت‌ها را به هم ریخت و معادلات سیاسی را در هم نوردید و نام بلند ایران عزیز را بلندآوازه‌تر ساخت. هرچند ما مرهون زحمات و رشادت‌های همه نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاه و بسیج نیروهای مردمی، ژاندارمری، شهربانی، پیشمرگان مسلمان کرد و عراقی‌های مقیم ایران و از همه بالاتر و بهتر مرهون لطف پروردگار متعال هستیم، اما انصاف می‌دهیم که در این عملیات تیپ المهدی (عج) آغازگر این پیروزی‌ها و سربلندی‌ها است. به‎طوری‎که به ما اطلاع رسیده است بخش اعظم اعضای تشکیل‌دهنده این تیپ از شهر حماسه و خون و رشادت و پایمردی، جهرم بوده‌اند و نتیجتاً سهم جهرم در این پیروزی‌ها چشمگیرتر و روشن و بلکه تعیین‌کننده بوده است. شهدای پرافتخار شهر شما، مثل شهدای بدر و احد از اهمیت دیگری برخوردارند و مجروحین و جانبازانتان عظیم‌المرتبه و پرارج. ضمن تقدیم عالی‌ترین مراتب قدردانی از این‌همه ایثار و فداکاری شما مردم دلیر جهرم اینجانب برای شهدای بزرگوارتان علو درجه، برای معلولین و مجروحین مقاومت و صبر و شفا، برای رزمندگان پیروزی و فتح نهایی و زیارت کربلا و عتبات و برای خانواده‌های محترم شهدای عزیز صبر و اجر و استقامت آرزو می‌کنم. خداوند سایه مبارک امام عزیز را بر سر شما و همه ما و همه مستضعفین و مردم عراق مستدام بدارد.»[۲۱]

________________________________________

12. محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی هدف اصلی اجرای دو عملیات والفجر ۲ و ۳ را آزادسازی بخش‌های تحت‎اشغال ارتش عراق اعلام کرد. وی همچنین با یادآوری آزادسازی بخش‌هایی از خاک عراق، قطع ارتباط ضدانقلاب با عراق در شمال و جنوب مهاباد در عملیات والفجر۲ و خارج‌شدن جاده مهران - ایلام و مهران - دهلران از دید و تیر دشمن در عملیات والفجر۳ را ازجمله نتایج اجرای این دو عملیات برشمرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی «محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در گفت‌وگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در ایلام با اشاره به نتایج پیروزمندانه عملیات والفجر ۲ و ۳ گفت عملیات والفجر با انگیزه دمیدن طلوع آفتاب اسلام در عراق و جهان اسلام آغاز شده است. وی افزود: این عملیات بر دفاع از اسلام و کشور اسلامی ایران استوار بوده و هست و اگرچه کیلومترها در داخل خاک عراق پیشروی می‌کنیم، لکن هدف نهایی ما آزادسازی خاک میهن اسلامی است و به‎دنبال همین سیاست عمومی و دفاع از انقلاب و کشور اسلامی به جنگ ادامه می‌دهیم. وی آن‌گاه دررابطه‎با پیروزی‌های به‎دست‎آمده در عملیات والفجر۲ یادآور شد در این عملیات بیش از دویست کیلومتر مربع از خاک کشور عراق و تعداد زیادی روستا آزاد شد و ارتباط رژیم بعثی عراق با ضدانقلاب در محور اربیل به پیرانشهر و همچنین ارتباط ضدانقلاب شمال مهاباد با جنوب مهاباد قطع شد و غنایم جنگی بسیاری ازجمله رادار مجهزی که در آنجا بود و مسیر گلوله‌های توپ و خمپاره‌های مزدوران بعثی را ردیابی می‌کرد به‎دست رزمندگان اسلام افتاد و با انجام این عملیات، دشمن در این منطقه از کشور مأیوس شد. فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سپس با اشاره به اهداف عملیات ظفرمندانه والفجر۳ در منطقه مهران گفت این عملیات نیز برای آزادسازی کامل مهران و خارج‌کردن جاده‌های مهران - ایلام و مهران - دهلران از دید و تیررس مستقیم مزدوران عراقی و پاک‎سازی ارتفاعات شمال شهر مهران از لوث وجود صدامیان انجام گرفت که رزمندگان توانمند ما به تمامی این اهداف در ساعات اولیه شروع حمله دست یافتند و حتی در بعضی از محورها به‎دلیل فرار دشمن، نیروهای ما در داخل خاک عراق مستقر شدند. وی افزود دشمن پس از شکست در این عملیات ابتدا با به‌کارگیری لشکر۱۲ خود جهت بازپس‌گرفتن مناطق آزادشده در منطقه مهران اقدام به پاتک کرد که با دادن تلفات و خسارات سنگینی عقب‌نشینی کرد و مجدداً با جمع‌آوری نیروهای خود از محورهای سومار، عماره و بصره - که نزدیک به دو لشکر تقویت‌شده و یک لشکر احتیاط بود - وارد این منطقه شد و از سحرگاه دیروز تاکنون دو ضدحمله سنگین در منطقه عملیاتی والفجر۳ علیه نیروهای ما انجام داد که با مقاومت شجاعانه و جسورانه عشایر سلحشور خط ایلام، رزمندگان بسیجی و سایر نیروهای رزمنده با دادن صدها کشته و انهدام تعداد زیادی تانک و نفربر مجبور به فرار شد. اجساد مزدوران بعثی و لاشه سوخته‌شده تانک‌ها در شیارها و بیابان‌های محدوده عملیاتی به چشم می‌خورد.»[۲۲]

________________________________________

13. شینتارو آبه وزیر امور خارجه ژاپن که در رأس یک هیئت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی دیروز وارد تهران شد امروز با رئیس‎جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، نخست‎وزیر و وزیر امور خارجه ایران به‎طور جداگانه دیدار و گفت‌وگو کرد. به گزارش روزنامه اطلاعات در دیدار آبه با آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‎جمهور که «آقایان ولایتی وزیر امور خارجه، کاظم‌پور اردبیلی معاون بین‌المللی اقتصادی، گواهی سفیر ایران در ژاپن و همچنین جمعی از مقامات ژاپنی حضور داشتند، ابتدا وزیر امور خارجه ژاپن ضمن اظهار امیدواری از اینکه این سفر بتواند به گسترش هرچه بیشتر روابط فی‌مابین ایران و ژاپن کمک نماید، گفت: در دیدار کوتاه خود از ایران مشاهده کردم که مردم ایران بسیار فعالانه به تلاش مشغول‎اند. وی افزود: ما سیاست “نه شرقی و نه غربی” ایران را به‎خوبی درک می‌کنیم و آن را قدر می‌دانیم و امیدواریم که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی نهایی خود برسد. آن‌گاه آقای [آیت‏الله] خامنه‌ای ضمن اشاره به جنایات امریکا در سطح جهان اظهار داشت: کشور شما نیز مثل کشور ما مورد ضربات سخت امریکایی‌ها قرار گرفته است. حادثه هیروشیما حادثه‌ای بود که به بعضی از اقدامات امریکایی‌ها در ایران شباهت دارد. امریکا ممکن است به‎طور مستقیم به شهرهای ما حمله نکرده باشد و آنها را بمباران ننموده باشد، ولی بمب‌های تخریبی زیادی درزمینه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در همه گوشه‎کنار جامعه ما در طول ده‌ها سال منفجر کرده است و حالا هم کمک متحدان امریکا در منطقه به رژیم متجاوز عراق موجب شده که حملات موشکی و هوایی زیادی به شهرهای ما انجام گیرد. رئیس‎جمهور افزود: همان‌طور که شما هم اشاره کردید، مردم ما بعد از انقلاب اسلامی خود به شکل غیرقابل تصوری اهل تلاش و فعالیت شده‌اند و این تلاش یک تلاش همگانی در راه ایجاد یک استقلال واقعی است. رئیس‎جمهور با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران آماده دوستی و صمیمیت با همه دولت‌ها و کشورهایی است که با او دوستانه و صمیمانه برخورد نمایند، گفت: ما بر همین اساس آماده هستیم روابط خود را با کشور شما درزمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی توسعه دهیم. مهم، احترام به حقوق دو ملت و آرمان‌ها و اهداف دو کشور است. آقای [آیت‏الله] خامنه‌ای با تأکید بر حضور فعال ملت بزرگ ایران در تمامی صحنه‌ها افزود: ملت ما در مسائل مهم سیاسی به‎هیچ‌وجه از صحنه سیاسی و تصمیم‌گیری سیاسی برکنار نیست و در بسیاری از مسائل مهم داخلی و خارجی، مردم ما صاحب‎نظر و صاحب‎تصمیم هستند. مثلاً شما می‌دانید مردم ما بر روی سیاست نه شرقی و نه غربی که نقش سلطه‌گری امریکا و شوروی را بیشتر معنی می‌دهد، مصرند و بحمدالله دولت و مسئولان ما نیز در اداره کشور از کمک فراوان و بی‌دریغ مردم برخوردار هستند.»[۲۳] در دیدار وزیر امور خارجه ژاپن با حجت‏الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز ابتدا وزیر امور خارجه ژاپن مطالب کوتاهی درباره تداوم جنگ ایران و عراق گفت و سپس درمورد اجرای پروژه پتروشیمی بندر امام خمینی اظهار امیدواری کرد. حجت‏الاسلام هاشمی رفسنجانی نیز قاطعانه به مطالبه حقوق ایران از کشور تجاوزگر تأکید کرد. به نوشته روزنامه اطلاعات، شینتارو آبه در این دیدار «ضمن ابراز خوشبختی از حضور در ایران، به علاقه ژاپن جهت تحکیم و تقویت روابط بین دو کشور اشاره کرد و با بیان نگرانی از گسترش جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در منطقه گفت: امید است هرچه زودتر این جنگ خاتمه یابد. وی با اشاره به روابط رو به گسترش تجاری و اقتصادی دو کشور تأکید کرد پیمانکار ژاپنی که قرار است پروژه مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی را به پایان رساند، به وی قول داده است که برای به انجام رساندن این پروژه تمام تلاش‌های خود را به کار بندد. سپس آقای [حجت‎الاسلام] هاشمی رفسنجانی به وزیر خارجه ژاپن اطمینان خاطر داد که جنگ جاری بین جمهوری اسلامی ایران و حزب بعث صدام عفلقی محدود خواهد ماند و سایر کشورهای منطقه علی‌رغم شیطنت‌هایی که کرده‌اند درصورت قطع کمک‌های خود به رژیم صدام در امان خواهند بود. رئیس مجلس با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران بنای تغییر شرایط عادلانه صلح را ندارد، گفت: ما خسارات وارده به کشورمان را با قدرت از حزب بعث می‌گیریم و متجاوز را هم کیفر می‌دهیم. آقای [حجت‎الاسلام] رفسنجانی همچنین تمایل جمهوری اسلامی ایران برای گسترش روابط خود با ژاپن را مورد تأکید قرار داد و خطاب به وزیر خارجه ژاپن گفت: ما به آینده روابط دو کشور امید زیادی داریم و ترجیح می‌دهیم به‎واسطه تنفر دو ملت ایران و ژاپن از امریکای جهان‌خوار با کشور شما روابط خوبی داشته باشیم.»[۲۴] علاوه‎براین، در دیدار شینتارو آبه با میرحسین موسوی نخست‌وزیر که درباره دو دیدار و گفت‌وگوی قبلی بیشتر درباره مسائل اجرایی‌ بود، وزیر امور خارجه ژاپن درباره تکمیل پروژه بزرگ پتروشیمی بندر امام خمینی اظهار امیدواری کرد. «نخست وزیر ضمن خوشامدگویی به آقای آبه و هیئت همراه وی، به روابط دیرینه دو کشور اشاره کرد و اظهار داشت: برای مردم ما طبیعی آن است که ژاپن در کنار کشورهای آسیایی باشد. به همین دلیل هنگامی‎که کشوری را در کنار غرب ببینند تعجب می‌کنند. سپس وزیر خارجه ژاپن ضمن ابراز خرسندی از سفر خود به ایران به اولین مشاهداتش در تهران اشاره کرد و آن را دلیل بر ثبات انقلاب و اقتصاد رو به توسعه و رشد جمهوری اسلامی دانست. آقای آبه همچنین اولین برنامه پنج‎ساله جمهوری اسلامی را که اخیراً در هیئت دولت به تصویب رسیده مورد تحسین قرار داد و باتوجه‏به توسعه اقتصادی ایران خواهان گسترش روابط بازرگانی و صنعتی میان دو کشور شد. آن‌گاه با آقای موسوی در زمینه‌های همکاری صنعتی، کشاورزی و بازرگانی بحث و تبادل نظر شد و آقای آبه نهایت علاقه کشور متبوع خویش را نسبت به تکمیل هرچه سریع‌تر پروژه پتروشیمی بندر امام ابراز داشت. در پایان این دیدار نخست‎وزیر ادامه گفت‌وگو و بررسی نحوه گسترش همکاری فی‌مابین را به وزرای صنعتی و اقتصادی جمهوری اسلامی با هیئت ژاپنی محول کرد.»[۲۵] درضمن، وزیر امور خارجه ژاپن دیداری با همتای ایرانی خود علی‌اکبر ولایتی داشت که در این دیدار دو طرف بر گسترش روابط تجاری و صنعتی تأکید کردند. به نوشته روزنامه اطلاعات، در این گفت‌وگو «دکتر ولایتی ابتدا به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال افغانستان پرداخت و گفت: بدون خروج نیروهای اشغالگر شوروی و حق تعیین سرنوشت توسط مردم افغانستان، این مسئله حل نخواهد شد، که این مطلب مورد تأیید وزیر امور خارجه ژاپن قرار گرفت. وزیر امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران گفت: درحالی‌که ما بعد از انقلاب نیاز به سازندگی کشورمان داشتیم رژیم عراق با تحریک امریکا جنگی را بر ما تحمیل کرد که [هدف آن] باتوجه‏به اسناد و مدارک روشن، سرنگونی حکومت نوپای جمهوری اسلامی ایران بود. دکتر ولایتی افزود: جنگی را که درگیر آن هستیم نه به‌خاطر تعرض به دیگران، بلکه برای حفظ کیان جمهوری اسلامی و دفاع از تمامیت ارضی‌مان است. با‌توجه‌به تهاجمات مکرری که در طول تاریخ به کشور ما شده، چنانچه می‌خواستیم در مقابل متجاوز از خود ضعف نشان دهیم اکنون از ایران جز نامی در موزه تاریخ باقی نمانده بود. دکتر ولایتی ضمن اشاره به روابط رو به گسترش ایران با کشورهای همسایه، گفت: ما علاقه‌مند به داشتن روابط خوب و سالم با همه کشورهای جهان هستیم، ولی در مقابل کشورهایی که بی‌دریغ علیه ما توطئه می‌نمایند و از دشمنان انقلاب حمایت می‌کنند، استوار ایستاده‌ایم. آن‌گاه وزیر امور خارجه ژاپن ضمن اظهار خوشوقتی از حضور در ایران گفت: ما به اصل «نه شرقی و نه غربی» شما احترام می‌گذاریم و شاهد یکپارچگی ملت ایران و کوشش آنها‌ برای حفظ انقلاب هستیم. ملت ما توان و قدرت ملت شما را برای رفع مشکلات به‎خوبی درک کرده است. آقای آبه ضمن تشریح اصول سیاست خارجی ژاپن گفت ما به اصل عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها معتقدیم و هیچ‌گونه طمع سیاسی بر دیگر کشورها نداریم.»[۲۶]

________________________________________

14. معاون سیاسی وزیر امور خارجه کره‎شمالی که همراه یک هیئت بلندپایه در چند روز اخیر در تهران به سر می‌برد و به گفته برخی منابع غربی از تأمین‌کننده‌های تسلیحاتی ایران است با آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‎جمهور و معاون وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد. به نوشته روزنامه اطلاعات، در دیدار کیم یانک سوپ با رئیس‎جمهور کشورمان که «آقایان شیخ‌الاسلام معاون سیاسی وزارت امور خارجه، نهاوندیان سفیر جمهوری اسلامی ایران در جمهوری دموکراتیک خلق کره و نیز سفیر کره در ایران حضور داشتند، ابتدا معاون سیاسی وزارت امور خارجه کره ضمن بیان این مطلب که من توانسته‌ام در چند روز دیدار خود از ایران پیروزی‌ها و موفقیت‌های چشمگیر ملت ایران را در جبهه‌های جنگ از نزدیک مشاهده کنم، گفت: این پیروزی‌ها و موفقیت‌ها دارای اهمیت فراوانی است، زیرا در مبارزه با توطئه و دسیسه‌های شوم امپریالیسم جهانی حاصل شده است. همه در جهان می‌دانند که کشور جمهوری اسلامی ایران به‎عنوان یک کشور غیرمتعهد که سیاست اصلی‌اش براساس “نه شرقی و نه غربی» استوار است، فعالیت می‌کند.»[۲۷] پس از سخنان کیم یانک سوپ، آیت‌الله خامنه‌ای بر گرمی و توسعه روابط بین دو کشور و مبارزه با امریکا و رهایی دو ملت از سلطه قدرت‌های بزرگ جهانی تأکید کرد. رئیس‎جمهور کشورمان «با اشاره به اینکه ان‎شاءالله سفر شما به ایران موفقیت‌آمیز و دیدار شما از جبهه‌های جنگ جالب بوده باشد، گفت: ما از رفت‌وآمد بین کشورهای دوست خرسندیم و از آن استقبال می‌کنیم. به اعتقاد ما بین کشورهایی که عظمت مبارزه با استکبار جهانی را درک کرده‌اند، دوستی‌ها و پیوندهای صمیمی هرچه بیشتر باشد، بهتر است. آقای خامنه‌ای در ادامه سخنان خود افزود: امروز حرکت توسعه‌طلبانه قدرت‌های بزرگ عالم را نبایستی کوچک شمرد. این حرکت در تلاش‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی و تبلیغاتی کاملاً مشاهده می‌شود. ما در همه این میدان‌ها خود را برای یک مقابله جدی با امریکا آماده کرده‌ایم و همچنین می‌توانیم به ملت‌هایی که با امریکا رویارویی داشته‌اند این دلگرمی را بدهیم که توانسته‌ایم ضربات محکمی را بر امریکا در همه این میدان‌ها وارد سازیم. این مبارزه درصورتی منجر به عقب‌نشینی کامل نیروهای شیطانی خواهد شد که به‎صورت مستمر و خستگی‌ناپذیر ادامه پیدا کند. در پایان این دیدار، معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری دموکراتیک خلق کره دعوت رسمی آقای کیم ایل سونگ رئیس‎جمهور این کشور را از رئیس‎جمهور کشورمان جهت بازدید از کشور متبوعش ابلاغ نمود.»[۲۸] حسین شیخ‌الاسلام معاون سیاسی وزیر امور خارجه، به هنگام بدرقه معاون سیاسی وزارت امور خارجه کره‎شمالی نتایج دیدار و گفت‌وگوهای وی با مقامات ایرانی را مثبت ارزیابی کرد و دراین‌باره گفت: «سفر معاون وزیر امور خارجه جمهوری دموکراتیک خلق کره ازنظر ما بسیار موفقیت‌آمیز ارزیابی می‌شود و به‎طور قطع این سفر در تحکیم روابط دو ملت نقش خاصی را بازی می‌کند. وی افزود: رابطه ما به‎خاطر مبارزات دو ملت علیه امپریالیسم و اینکه هر دو کشور عضو جنبش غیرمتعهدها هستند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»[۲۹] کیم یانک سوپ نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران درباره تأثیر این سفر در تعمیق روابط دو کشور، مشترکات دو ملت کره و ایران، تجاوز نظامی عراق به ایران و خرابی‌های ناشی‎از این تجاوز اظهار کرد: «در ملاقات با آقای [آیت‎الله] سیدعلی خامنه‌ای رئیس‎جمهور محترم ایران، در گسترش هرچه بیشتر روابط دو کشور در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ابراز علاقه شد.» وی افزود: «من حامل پیامی دررابطه‎با تقویت هرچه بیشتر دوستی دو کشور از سوی رئیس‎جمهور دموکراتیک خلق کره برای آقای [آیت‎الله] خامنه‌ای بودم و این پیام را تقدیم ایشان کردم.» کیم یانک سوپ درمورد سفرش به مناطق جنگی و بازدید از ویرانی‌های جنگ تحمیلی ابراز کرد: «جنایات و ویرانی‌هایی که ما در بازدیدمان از مناطق جنگی مشاهده کردیم، جای پای پلید امریکا را در این جنایات به‎خوبی دیدیم. این انتقامی است که امریکا می‌خواهد از کشورهای انقلابی بگیرد. این خرابی‌ها و ویرانگری‌ها ما را به یاد جنگ کره می‌اندازد. ملت قهرمان ایران با ملت کره وجه اشتراکی بزرگ دارد و آن مبارزه علیه امپریالیسم جهانی است. آنچه ما در مناطق جنگی جنوب مشاهده کردیم استقامت و پایمردی و مبارزه ملتی بزرگ به رهبری حضرت امام خمینی برای دستیابی به ارزش‌های والای انسانی بود.» معاون وزیر امور خارجه جمهوری خلق کره در پایان از میهمان‌نوازی‌های برادرانه مقامات جمهوری اسلامی ایران تشکر کرد و گفت: «ما این احساسات و پیام‌های دوستی و برادرانه ملت ایران را به ملت کره خواهیم رساند و آرزو می‌کنیم مردم قهرمان ایران به رهبری امام خمینی در راه این انقلاب بزرگ و ساختن جمهوری اسلامی در آینده نیز پیروزی‌های چشمگیری به دست آورند.»[۳۰] رادیو اسرائیل در گزارش کوتاهی هدف اصلی سفر معاون وزیر امور خارجه کره‎شمالی به ایران را رایزنی برای فروش سلاح به ایران اعلام کرد و دراین‌باره گفت: «دیدار یک هیئت بلندپایه کره‎شمالی به ریاست دستیار وزارت خارجه آن کشور از ایران پایان یافت. دیدار این هیئت که مقامات دولتی ایران تا امروز خبر مشروحی درباره آن منتشر نساختند مدت کوتاهی پس از آغاز دو هجوم جدید ایران به خاک عراق صورت می‌گیرد. حکومت کمونیستی کره‎شمالی یکی از عمده‌ترین فروشندگان اسلحه به جمهوری اسلامی ایران در ادامه جنگ با عراق می‌باشد. به گزارش رادیو دولتی ایران اعضای این هیئت از مناطق جنگی نیز دیدن کردند. احتمال دارد در این دیدارها نیاز ایران به سلاح‌های بیشتر مورد بررسی قرار گرفته باشد. درهمین‌حال، انتظار می‌رود به‌دنبال این دیدار، فروش اسلحه از کره‌شمالی به ایران افزایش یابد.»[۳۱]

________________________________________

15. پس از اقدامات و موضع‌گیری‌های تبلیغاتی رسانه‌های داخلی ترکیه و رسانه‌های غربی درباره عملیات ایران در شمال عراق و به خطر افتادن لوله انتقال نفت عراق از کرکوک به بندر سیحان ترکیه، امروز خبرگزاری رویترز این برداشت را غلوآمیز خواند و آن را رد کرد. این خبرگزاری در تفسیر خود ابتدا به نقش منطقه‌ای ترکیه و حفظ توازن رفتاری این کشور با عراق و ایران اشاره کرد و سپس به بررسی تأثیر اقتصادی خط لوله نفتی مزبور پرداخت و موضوع تهدید این خط لوله را رد کرد. رویترز همچنین مواضع احتمالی ترکیه ازجمله ارجح‌بودن تأمین منافع ازطریق دادوستد با ایران را یادآوری کرد. بخش‌هایی از تفسیر خبرگزاری رویترز بدین‎شرح است: «این مطلب همچنین موجب نگرانی دیپلمات‌های ناتو در آنکارا شده است، آنها دراین‎مورد نگران هستند که جنگ احتمالاً به‎طور ناگهانی ترکیه (عضو ناتو) را نیز درگیر کند. ترکیه اکنون بی‌طرفی شدید خود را در این درگیری حفظ کرده و روابط دیپلماتیک دوستانه و روابط باارزش تجاری را با تهران و بغداد ادامه داده است، وزارت خارجه ترکیه پس از دیدار طارق عزیز از آنکارا بی‌طرفی ترکیه در این جنگ را مورد تأیید قرار داد، لکن مقامات رسمی ترکیه به‎طور خصوصی می‌گویند اگرچه مداخله نظامی غیرمحتمل است، لکن ترکیه آماده انجام اقدامات ضروری برای حمایت از منافع خود می‌باشد، در میان این منافع خط لوله نفتی که از کرکوک عراق تا بندر سیحان ترکیه ادامه دارد از اهمیت زیادی برخوردار است. این خط لوله تنها مجرای صادرات نفت عراق از زمانی است که سوریه - که از ایران در جنگ حمایت می‌کند - خط لوله مشابهی را در خاک خود بست، این خط لوله درآمدی برابر با سالانه ۲۵۰ میلیون دلار حق‌الامتیاز برای ترکیه در بر دارد و یک‌سوم از واردات ۱۵ میلیون تنی نفت خام سالانه آن را تأمین می‌کند. علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس ایران، اخیراً گفت آن قسمت از خاک عراق که در جریان تهاجم ایران در شمال این کشور تصرف شد می‌تواند به‏عنوان پایگاهی برای حمله به خط لوله مورد استفاده قرار گیرد. صحبت اخیر، این شایعه را در آنکارا پخش کرد که پیام ویژه‌ای که طارق عزیز ازسوی صدام به کنعان اورن تسلیم کرد خواستار کمک ترکیه برای دفاع از خط لوله است، این مطلب بعد ازسوی مقامات رسمی ترکیه تکذیب شد.» رویترز افزود: «درمورد خطر تهدید نسبت به خط لوله، غلو شده است، زیرا کرکوک در دویست کیلومتری نزدیک‌ترین محل درگیری در جبهه مرکزی جنگ قرار دارد، ایران در تاریخ ۲۹ ژوئیه (۷ مردادماه) در این منطقه به حمله دیگری دست زد، دیپلمات‌ها در ترکیه می‌گویند حتی اگر خط لوله مورد حمله قرار گیرد ترکیه مجبور خواهد بود هرگونه مداخله نظامی به طرف‎داری از عراق را در مقابل خطر ازدست‎دادن تجارت با ایران ارزیابی کند، این تجارت سالانه تقریباً یک‎میلیارد دلار درآمد برای ترکیه در بر دارد و بزرگ‌ترین بازار صادرات آنکارا است. دیپلمات‌ها می‌گویند همچنین در نتیجه ورود به چنان درگیری‎ای، اثرات احتمالی عمیق و غیرقابل پیش‌بینی در روابط کلی خارجی ترکیه به‏وجود خواهد آمد که باید مورد نظر قرار گیرد، احتمالاً مطلب نگران‌کننده‌تر از تهدید نسبت به خط لوله سیحان آن است که درگیری جبهه شمالی در نواحی کردنشین احتمالاً به حملات مجدد کردها به ترکیه منجر شود.»[۳۲]

________________________________________

16. بازی و تبلیغات رسانه‌ها و راه‌اندازی جنگ روانی به پشتیبانی محسوس و نامحسوس از عراق از عوامل کم‌وبیش تأثیرگذار در افکارعمومی منطقه و بین‌المللی است. نمونه‌های فراوانی از اجرای نقش بنگاه‌های خبرپراکنی غربی در موضوع جنگ ایران و عراق به چشم می‌خورد. تفسیر و اطلاع‌رسانی امروز رادیو کلن آلمان نمونه بارزی دراین‎باره می‎باشد. این رادیو در برنامه خبری ساعت ۲۰ خود پیشر‌وی چندصد متری و البته شاید بتوان گفت تصادفی عراق در خطوط درگیری در منطقه مهران را در حد یک تصمیم راهبردی نظامی جلوه داد و تقریباً بنا را بر آن گذاشت که عراق قصد دارد با این پیشروی محدود در کل جبهه‌های جنگ با ایران تسویه‎حساب نظامی کند. بخش‌هایی از گفته‌های این رادیو بدین‏شرح است: «براساس گزارش خبرگزاری اینا خبرگزاری رسمی عراق، نیروهای ارتش این کشور کماکان ۷ شهر و دهکده ایران را در بخش مرکزی جبهه در محاصره قرار داده‌اند. دیروز شنبه، نیروهای عراقی اندکی پس از طلوع آفتاب از دو طرف به‎سوی شهر مهران در خاک ایران به حرکت درآمدند. قرار بود طی این پیشروی و حمله گازانبری شهر مرزی مهران و ۷ قصبه اطراف آن محاصره شوند. با این پیشروی دولت عراق در اصل به تهدیدات خود دایر بر آنکه چنانچه ایران حاضر به آتش‌بس در جنگ سه ساله خلیج نشود مجدداً در خاک ایران پیشروی خواهد کرد، عمل کرده است. بااینکه این اقدام در منطقه مهران به‎طورکلی اقدامی محدود و از نظر استراتژیکی فاقد اهمیت است، لکن اهمیت ماهیت نمایش آن را نمی‌توان نادیده گرفت. این پیشروی درمجموع دارای دو جنبه است؛ اول آنکه پاسخی است به پیشروی قوای ایران در کوهستان‌های کردنشین عراق در شمال این کشور که طی آن نیروهای دولتی ایران با کمک کردهای طرف‎دار ایران در اواخر ماه ژوئیه گذشته پادگان مرزی حاج‎عمران را در خاک عراق به تصرف خود درآوردند و جنبه دوم حمله متقابل آن است که دستگاه رهبری عراق می‌خواهد نشان دهد که ارتش این کشور قادر است همانند دوران اولیه آغاز جنگ در خاک ایران پیشروی کند. در روز شنبه ۱۵۰ تانک عراقی مدل تی۷۲ روسی و نفربر زرهی دیگر در ارتفاعات غربی به حالت آماده‌باش قرار داشتند تا درصورت لزوم در جریان درگیری‌ها به مداخله و شرکت بپردازند. صف‌آرایی عظیم تانک‌ها، توپخانه سنگین و موشک‌اندازها آگاهانه در معرض دید خبرنگاران خارجی قرار داده شدند. از طرف دیگر، برای رهبران ارتش ایران نیز باید روشن شده باشد که واحدهای عراقی که در همان شب مجدداً فراخوانده شدند - زیرا ظاهراً حمله مورد نظر بدون دخالت نیروی کمکی با موفقیت پایان یافته بود - می‌توانند هرلحظه عمیقاً در خاک ایران به پیشروی بپردازند. این اقدام در پیشروی جدید نیروهای عراقی در جنگ خلیج مسلماً با نقشه و برنامه قبلی آماده گشته بود. عراق قبلاً در روز سه‌شنبه گذشته ایران را تهدید کرده بود که درصورت ادامه به جنگ، تمامی شهرهای ایران را ویران خواهد کرد. پیشروی روز شنبه عراق ظاهراً بایستی مرحله اولیه توسعه جنگ باشد که چنانچه تهران انعطافی از خود نشان ندهد، ادامه خواهد یافت.»[۳۳] خبرگزاری رویترز نیز در بزرگ‌نمایی این پیشروی عراق با برجسته‌سازی برخی مشاهدات خبرنگار خود درصدد ایجاد یقین در خوانندگان درمورد قوت و قدرت عراق در منطقه درگیری مهران برآمده و اعلام کرد: «ستون‌های طویلی از تانک و نفربرهای زرهی عراق یکشنبه از مرز عراق گذشته و به‏سمت ایران رفتند. آنها عازم کمک به سربازانی بودند که طی دو اطلاعیه گزارش‌شده قرار بود شهر مهران و ۶ روستای ایرانی را از سحر (صبح) در محاصره بگیرند.» خبرنگار این خبرگزاری سپس افزود: «من ۱۸ تانک تی۷۲ شوروی و ۳۰ نفربر زرهی همراه چندین کامیون ارتشی حامل سربازان را که دست‌های خود را به‎صورت علامت «وی» به‎عنوان پیروزی به هنگام عبور از این پاسگاه در دوونیم کیلومتری مرز بلند کرده بودند، شمردم. از بالای تپه‌ای که این پاسگاه مرزی عراق در آن قرار دارد من صدای توپخانه سنگین عراق را که موضع ایرانیان را در فاصله ده کیلومتری گلوله‌باران می‌کرد شنیدم. یک سرگرد ارتش عراق که گروهی از خبرنگاران داخلی و خارجی را همراهی می‌کرد گفت سربازان عراقی اکنون در دوونیم مایلی مرز در داخل ایران مستقر هستند. شهر استراتژیک مهران فقط یک‎ونیم کیلومتر (یک مایل) از مرز فاصله دارد. او گفت: سربازان عراقی ساعت ۵ صبح به‎وقت عراق در ۳ ستون حمله کردند و پس از محاصره مهران و ۶ روستا هنوز درگیر یک نبرد بزرگ هستند.»[۳۴]

________________________________________

17. بازگشت وزیر امور خارجه ترکیه از سفر بی‌نتیجه و تبلیغاتی وی به نواحی مرزی این کشور با عراق و حواشی آن موضوع تفسیر کوتاه رادیو امریکا است. این رادیو دراین‌باره اعلام کرد: «وزیر امور خارجه ترکیه در دو روز گذشته به جنوب‎شرقی آن کشور سفر کرد و از مرزهای مشترک با ایران و عراق بازدید به عمل آورد. خبرنگار صدای امریکا دراین‌باره می‌گوید: ایلتر ترکمن وزیر امور خارجه ترکیه، به‎منظور آنچه بازدید خصوصی خوانده شد از مرزهای ایران و عراق دیدن کرد و امروز به آنکارا بازگشت. سفر ترکمن به نقاط مرزی ترکیه به‎دنبال مذاکرات روز چهارشنبه‌اش با طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق، صورت گرفت، به‎طوری که گفته می‌شود هم‌زمان سفیر و سرکنسول ایران در ترکیه نیز به تهران بازگشتند. درباره سفر ناگهانی دو مقام ایرانی هیچ‌گونه توضیحی داده نشده است. نظمی اکمان سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه، انکار کرد که سفر ترکمن به نقاط مرزی کشور جنبه سیاسی و نظامی داشته است، اما گزارش ناظران حاکی‏از افزایش قوا در منطقه است. بعضی از منابع در آنکارا می‌گویند وزیر امور خارجه ترکیه ممکن است در سفر خود به نقاط مرزی با مقامات بلندپایه ایرانی دیدار کرده باشد، اما مقامات دولتی از تأیید یا رد این گزارش‌ها خودداری کرده‌اند. جریان جنگ میان ایران و عراق در مجاورت مرز ترکیه و همچنین خطراتی که تأسیسات نفتی را در عراق و حوزه خلیج‎فارس تهدید می‌کند نگرانی‌های زیادی را در ترکیه به‎وجود آورده است.»[۳۵]


پاورقی‌ها


منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/16

  1. سند شماره ۱۲۵، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزارش راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر ۳ - حسین اردستانی، تاریخ؟؟؟؟، ص۵۶.
  2. سند شماره ۱۲۵، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزارش راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر ۳ - حسین اردستانی، تاریخ؟؟؟؟، ص۵۶.
  3. سند شماره ۱۲۵، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزارش راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر ۳ - حسین اردستانی، تاریخ؟؟؟؟، ص۵۶.
  4. سند شماره ۱۲۰، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزارش راوی تیپ ۳۲ انصارالحسین در عملیات والفجر ۲- سیدابوالفضل موسوی، صص ۲۹-۳۱.
  5. مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزیده اسناد تکمیلی عملیات والفجر ۲، شرح عملیات، جلد ۲، ص۷۰.
  6. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش لحظه به لحظه عملیات والفجر ۲ و ۳، شماره ۳۵، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۷، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  7. (7)
  8. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۴۲، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۵۴، بخش عربی صوت‌الجماهیر، تاریخ؟؟؟؟.
  9. سند شماره ۳۵۰۴۶، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ. (صادرکننده و دریافت‌کننده سند مشخص نیست)
  10. سند شماره ۳۰۱۹۲۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری مهران به استانداری ایلام، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  11. روزنامه جمهوری اسلامی، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۴.
  12. سند شماره ۸۶۹۹۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی به نخست وزیری - دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۱۷/۵/۱۳۶۲.
  13. سند شماره ۶۸۹۷۸، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست وزیری - دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۱۷/۵/۱۳۶۲.
  14. سند شماره ۳۶۶۰۱۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان - رکن ۳ به استانداری کردستان، ۱۷/۵/۱۳۶۲.
  15. سند شماره ۳۴۶۰۱۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان - رکن ۳ به استانداری کردستان، ۱۷/۵/۱۳۶۲.
  16. سند شماره ۳۵۱۵۲۸، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ارومیه - طرح و عملیات به سپاه منطقه ۱۱ - طرح و عملیات، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  17. سند شماره ۱۹۵۶۶۴، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، ۲۲/۵/۱۳۶۲.
  18. سند شماره ۳۵۸۳۹۱، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات و عملیات ستاد منطقه یازده به طرح و عملیات ستاد منطقه یازده، ۱۶/۵/۱۳۶۲، ص۱.
  19. سند شماره ۳۵۸۳۹۱، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات و عملیات ستاد منطقه یازده به طرح و عملیات ستاد منطقه یازده، ۱۶/۵/۱۳۶۲، ص۲.
  20. سند شماره ۳۰۹۷۴۰، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات سپاه منطقه ۴ به فرماندهی منطقه ۴، تاریخ ؟؟؟، ص؟؟؟.
  21. روزنامه اطلاعات، ۱۶/۵/۱۳۶۲، ص۲.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش لحظه به لحظه عملیات والفجر ۲ و ۳، شماره ۳۵، ۱۷/۵/۱۳۶۲، صص ۴ و ۵، ایلام - خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  23. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۵.
  24. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳.
  25. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳.
  26. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳.
  27. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۲.
  28. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۲.
  29. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳.
  30. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۴۱، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳۸، رادیو اسرائیل، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۴۱، ۱۷/۵/۱۳۶۲، صص ۱۱ و ۱۲، آنکارا - خبرگزاری رویتر، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش لحظه به لحظه عملیات والفجر ۲ و ۳، شماره ۳۵، ۱۷/۵/۱۳۶۲، صص ۱۹ و ۲۰، رادیو کلن، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  34. خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارش لحظه به لحظه عملیات والفجر ۲ و ۳، شماره ۳۵، ۱۷/۵/۱۳۶۲، صص ۸ و ۹، به نقل از خبرگزاری رویتر، ۱۶/۵/۱۳۶۲.
  35. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۱۴۱، ۱۷/۵/۱۳۶۲، ص۳۸، رادیو امریکا، ۱۶/۵/۱۳۶۲.