1365.06.17: تفاوت میان نسخه‌ها
| سطر ۱۱۶: | سطر ۱۱۶: | ||
نيروي‌زميني ايران عراق | |||
تعداد نفرات (با ذخيره) 1000000 1550000 | |||
لشكر 16 23 | |||
بريگارد 5 14 | |||
تانك 700 5000 | |||
زرهي (سبك) 2000 3500 | |||
آتشبار 1000 3500 | |||
موشك ضدتانك 10000 1300 | |||
موشك زمين به هوا ؟ 36 | |||
نيروي دريايي ايران عراق | |||
تعداد نفرات (با ذخيره) 20000 5000 | |||
كشتي‌هاي سريع (موشك انداز) 12 ـ 10 10 | |||
ناوشكن (كشتي‌هاي كوچك جنگي) 11 ــ | |||
كشتي‌هاي ضدمين 5 8 | |||
كشتي 93 27 | |||
پايگاه‌هاي دريايي 7 3 | |||
== <big>منابع و مآخذ روزشمار 1365/06/17 </big> == | == <big>منابع و مآخذ روزشمار 1365/06/17 </big> == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۴
| روزشمار جنگ سال 1365 1365.06.17 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1365.06.17 |
| تاریخ میلادی | 8 سپتامبر 1986 |
| تاریخ قمری | 3 محرم 1407 |
گزارش - 864
دشمن ساعت 6:20 بعدازظهر امروز با توپخانه و 35 فروند هواپيما منطقة عمومي دربنديخان (شيخ صالح و بمو) را به‌شدت گلوله‌باران و بمباران شيميايي كرد. در اين حمله شيميايي علاوه بر آلودگي بيش از 24 كيلومترمربع از منطقه، حدود 2هزار تن از نيروهاي خودي نيز مسموم شدند كه مسموميت 80 درصد از آنها سطحي و بقيه عميق است. طبق تحقيقات انجام شده، بمب‌ها داراي مواد مختل‌كنندة اعصاب، خردل و خفه‌كننده بوده‌اند.[۱] در اين عمليات هواپيماهاي دشمن طي يك ساعت مواضع نيروهاي خودي مستقر در منطقه، از جمله لشكر27 حضرت رسول(ص)، لشكر31 عاشورا و تيپ انصارالرسول را به شدت بمباران كردند. به‌طوري كه مواضع لشكر31 عاشورا سه بار مورد حمله 12 تا 18 بمب شيميايي قرارگرفت كه در نتيجه جمعي از نيروهاي اين لشكر دچار تنگي‌نفس، تشنج و خفگي شدند. به گفته مسئولان لشكر، علائم مشاهده شده حاكي از استفاده عراق از گاز خردل مي‌باشد.[۲] حدود 90 درصد از نيروهاي لشكر27 در اين منطقه بامواد شيميايي مسموم شدند كه 250 تن از آنها بر اثر شدت مسموميت از منطقه خارج شدند.[۳] خط تيپ‌انصارالرسول و دو نقطه در محور "زيمكان" بمباران شيميايي شد كه 140 تن از نيروهاي اين يگان نيز مسموم شدند. با پيش‌آمدن اين وضعيت، فرمانده قرارگاه نجف در نشستي به واحدهاي تحت‌امر دستور داد كه واحدها اقدامات و نيروهاي خود را در منطقه عملياتي كاهش دهند تا در جلسه با مسئولان نيروي‌زميني سپاه تصميم نهايي اتخاذ شود.[۴]
گزارش - 865
جمهوري‌اسلامي ايران طي نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل اعلام كرد كه عراق در مناطق عملياتي "شيخ صالح،" "بمو" و "جوانرود" از سلاح شيميايي استفاده كرده‌است.[۵]
گزارش - 866
به گزارش قرارگاه عملياتي جنوب، صبح امروز پنج جنگنده عراقي مواضع نيروهاي خودي را از حوالي پاسگاه زيد تا شلمچه و طلاييه بمباران كردند.[۶] همچنين به گزارش ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران، نيروهاي عراق طي چندين نوبت گشت، با چند هلي‌كوپتر در ارتفاعات "رايات" درمنطقه عملياتي حاج‌عمران به پياده كردن نيرو پرداختند.[۷]
گزارش - 867
به گزارش روابط عمومي فرماندهي سپاه پنجم رمضان، نيروهاي خودي يك ستون از خودروهاي دشمن را كه از "سيدصادق" به "حلبچه" در حركت بودند زير آتش توپخانه قرار دادند كه بر اثر آن، چندين دستگاه از خودروهاي دشمن منهدم و تعدادي سرباز و درجه‌دار بعثي نيز كشته شدند.[۸]
گزارش - 868
در تهاجم تعدادي از عوامل حزب دمكرات كردستان به پايگاه "زندگان" گروهان "شهيد اشرفي" واقع در "برادوست" (در شمال غرب اروميه)، علاوه بر سقوط اين پايگاه، 3 تن از برادران مستقر در پايگاه شهيد، 2 تن مجروح و 12 تن اسير شدند. در اين هجوم، كليه تجهيزات، سلاح‌ها و مهمات پايگاه به‌دست ضدانقلاب غارت شد.[۹] طبق گزارش اطلاعات نيروي‌زميني سپاه، از اول شهريور تا امروز 25 مورد درگيري با ضدانقلاب در منطقه قرارگاه حمزه گزارش شده كه 16 مورد بدون تلفات بوده‌است و در 9 مورد، تعدادي شهيد، مجروح، مفقود و يا اسير شده‌اند. در همين مدت از ضدانقلابيون 26 تن دست‌گير و 10 تن نيز تسليم نيروهاي خودي شده‌اند.[۱۰]
گزارش - 869
يك بمب در خيابان سيدجمال‌الدين اسدآبادي (يوسف‌آباد) تهران كشف و خنثي شد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، اين بمب در يك كيف دستي جاسازي و در زير يك اتومبيل قرار داده شده‌بود. گفتني است كه چندي پيش در همين حوالي بمبي كه در كيف دستي جاسازي شده‌بود در داخل يكي از مغازه‌هاي زير ساختمان خبرگزاري جمهوري‌اسلامي منفجر شد كه خساراتي به‌بار آورد.[۱۱]
گزارش - 870
به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، حجت‌الاسلام خامنه‌اي رئيس‌جمهور و رئيس شوراي عالي دفاع، بعد از بازگشت از اجلاس سران غيرمتعهدها در "حراره"، طي مصاحبه‌اي دست‌آوردهاي اين سفر را تشريح كرد، از جمله: «يكي از مسائل مورد بحث مسئله جنگ بود. اصولاً ماهيت اين جنگ را كه حمله به يك انقلاب است، خيلي‌ها در دنيا نمي‌دانند. خيلي از كساني كه در اين كنفرانس شركت كردند، خودشان از انقلابيون و مبارزان قديمي هستند و به آنها گفتم من به‌عنوان يك مبارز [در خصوص مسائل انقلاب و جنگ] با شما صحبت مي‌كنم؛ مثلاً به رهبر جا افتاده و قديمي زامبيا ـ "كائوندا" كه يكي از پيرمردهاي جنبش و محترمين افريقاست ـ گفتم بياييد، من به‌نام خامنه‌اي و شما به‌نام كائوندا در مورد مسائل مورد علاقه، در مورد مبارزه و در مورد انقلاب صحبت كنيم و براي او تشريح كردم و او متحير ماند كه آيا مسئله جنگ اين است؟! و بسياري از سران بعد از آن كه حرف‌هاي ما را مي‌شنيدند آن‌را تأييد و تصديق مي‌كردند كه حق با شماست كه از خودتان دفاع مي‌كنيد و چندين نفر به من گفتند كه شما حق داريد متجاوز را مجازات و تنبيه كنيد. ما در مورد جنگ چند موفقيت بزرگ در اين كنفرانس به‌دست آورديم: يكي اين كه براي اولين بار در ذهنيت جنبش عدم‌تعهد مسئله شروع به جنگ و شروع به تجاوز را جا انداختيم و اين دفعه برخلاف اجلاس‌هاي قبلي مسئله شروع به جنگ و شروع تجاوز مطرح شد و در قطع‌نامه نيز به آن اشاره گرديد. موفقيت ديگر جمهوري‌اسلامي در اين اجلاس اين بود كه از مدت‌ها پيش يك عده‌اي از دوستان عراق و پشتيبانان عراق با هم همكاري كرده‌بودند و يك طرح چند ماده‌اي را تهيه كرده‌كه صددرصد به‌زيان جمهوري‌اسلامي و به‌نفع عراق بود و آن‌را به كميته سياسي بردند و به‌عنوان اصلاحيه‌اي بر قطع‌نامه پيشنهادي دفتر همكاري جنبش، مطرح كردند اما نيروهاي كارشناس جمهوري‌اسلامي با فعاليت‌هاي چشم‌گير خود مانع از تصويب اين طرح شدند.»[۱۲]
گزارش - 871
"نزار حمدون" سفير عراق در واشنگتن، در مصاحبه‌اي با روزنامه "كريستين ساينس مانيتور" با تأكيد بر توانايي عراق براي مقابله با حمله بزرگ ايران، از امريكا و شوروي خواست تا ضمن حمايت بيش‌تر از عراق، فشار بر متحدان خود را به‌منظور محدود كردن صدور سلاح به ايران، افزايش دهند. نزار حمدون در اين مصاحبه گفت: «عراق به اندازه‌اي بزرگ است كه بتواند در چند جبهه متعدد با هرگونه تهاجم مقابله كند و عراق اينك در مقابله با حملات امواج انساني و زد و خورد در نيزارها و دشت‌ها تجربه بيش‌تري دارد. اعتماد به نفس بيش از حد ايراني‌ها احتمالاً به يك مصيبت تبديل خواهد شد.»[۱۳] «دولت پرزيدنت ريگان بايد براي جنگ ايران و عراق اهميت بيش‌تري قائل شود. ايالات متحده و شوروي بايد به‌منظور محدود ساختن جريان ارسال اسلحه به ايران، متحدان خود را تحت فشار بيش‌تري قرار دهند. ايالات متحده و شوروي از برقراري صلح بهره خواهند برد و حفظ وضعيت جغرافيايي و سياسي كنوني در خليج‌فارس به نفع آنها خواهد بود. نبايد هيچ يك از قدرت‌هاي جهاني در جنگ بي‌طرف باشند زيرا در شرايطي كه يكي از طرفين متخاصم خواستار ادامه جنگ و ديگري خواستار صلح است، سياست بي‌طرفانه، عادلانه نيست. كليد حل سريع جنگ، شكست ايران در حمله به خاك عراق است زيرا چنين تحولي، به‌صورت جدي باعث تشديد مخالفت‌هاي سياسي در داخل ايران خواهد شد.» وي در پايان اعلام كرد: «عراق آماده است تا با دولت [امام] خميني مذاكره كند و اولين اصل هرگونه صلح و مصالحه در آينده، عدم دخالت ايران در امور داخلي عراق خواهد بود.» اما از هرگونه اظهار نظر در مورد توافقي در زمينه بازگشت به مرزهاي تعيين شده در قرارداد سال 1975 به‌عنوان پايه گفت‌وگوهاي صلح، خودداري كرد و فقط افزود: «تا زماني كه مذاكره انجام نشود، نمي‌توان گفت خطوط مرزي را چگونه بايد ترسيم كرد.»[۱۴]
گزارش - 872
سخن‌گوي وزارت خارجه انگليس اعلام كرد كه احتمال مطرح شدن موضوع جنگ ايران و عراق در گفت‌وگوهاي دو روزه "جفري‌هاو" وزير خارجه انگليس با مقامات امريكايي در واشنگتن، بسيار قوي است. "هاو" كه رئيس كميته بازار مشترك اروپا است، سه‌شنبه جهت مذاكره با "جورج بوش" معاون رئيس‌جمهوري و "جورج شولتز" وزير خارجه و نيز "كاسپار واينبرگر" وزير دفاع امريكا وارد واشنگتن مي‌شود. سخن‌گوي وزارت خارجه انگليس از پاسخ دادن به اين سؤال خبرگزاري جمهوري‌اسلامي كه اعلام موضع انگليس دربارة گزارش‌هاي وسيعي كه اخيراً در مطبوعات غرب از جمله انگليس در مورد نگراني امريكا از بحران در رهبري رژيم عراق درج شده، خودداري كرد. گفتني است كه وزيران خارجه بازار مشترك اروپا روز يكشنبه اجلاس دو روزه خود را كه در نزديكي لندن برگزار شد، به‌پايان رساندند و به گفتة وزير خارجه انگليس، در اين اجلاس فرصت بحث درمورد جنگ ايران و عراق پيش نيامد. با اين حال وي افزود: «اعضاي بازار مشترك نسبت به اين مسئله نگراني داشته و اميد دارند به‌زودي به آن بپردازند.» اما "هاو" تاريخ مشخصي براي آن ذكر نكرد.[۱۵]
گزارش - 873
روزنامه "تايمز مالي" چاپ لندن امروز طي مقاله‌اي در خصوص تحليل وضعيت موجود جنگ ايران و عراق، با وخيم دانستن اوضاع اقتصادي، سياسي و نظامي عراق، از آينده رژيم اين‌كشور به‌طور بي‌سابقه‌اي اظهار نااميدي كرده و معتقد است كه فقط خروج صدام حسين از صحنه حكومت عراق مي‌تواند بحران كنوني را از بين ببرد. اين روزنامه با توجه به مقاله هفته گذشته تايمز كه طي آن، روزهاي باقي‌مانده از حكومت صدام را قابل شمارش دانسته بود و با واكنش شديد سفير عراق در انگليس مواجه شد، نوشته‌است: «گزارش‌هاي منفي درباره عراق به‌گونه‌اي افزايش يافته‌است كه سفير عراق در لندن را نيز به اعتراض واداشته‌است ... در طول شش سال جنگ، 100هزار كشته و 150 هزار زخمي عراق به وضوح اثرات منفي خود را بر اين كشور به‌جا گذاشته‌است. ناظرين مسائل عراق و اشخاصي كه از اين كشور به تازگي بازگشته‌اند، به كاهش محسوس روحيه در آن كشور اشاره مي‌كنند.» تايمز مالي سپس با اشاره به ابعاد عظيم مشكلات اقتصادي عراق، نوشته‌است: «اين چنين تصور مي‌شود كه عربستان سعودي و كويت در ماه گذشته چهار ميليارد دلار كمك مالي اضطراري به عراق ارسال داشته‌اند.» به گزارش اين روزنامه، كويت و رياض در طول جنگ حداقل 30 ميليارد دلار به بغداد كمك كرده‌اند و اين در حالي است كه عراق با كاهش شديد قيمت نفت از عهده پرداخت مخارج جنگ كه به 500 ميليون دلار در ماه مي‌رسد، برنمي‌آيد و اين دو رژيم مي‌بايد كما بيش كل مخارج عراق را متقبل شوند. "ريچارد جانز" خبرنگار تايمزمالي در ادامه اين مقاله نوشته‌است كه در واشنگتن افرادي ـ خصوصاً در ميان صاحب‌نظران ـ وجود دارند كه معتقدند جبهه عراق ممكن است در زير فشار بشكند و در اين صورت انتظار مي‌رود شوروي و نيز امريكا وحشت‌زده به نحوي مداخله كنند. همچنين وي در مقاله خود پيش‌بيني كرده‌است كه قواي عراقي به‌سبب داشتن تسليحات مدرن و موقعيت دفاعي مستحكم، مي‌توانند حمله ايران در جبهه مركزي و جنوبي را خنثي كنند. اين نويسنده بدون مهم شمردن اعزام نيروي بي‌سابقه ايران نوشته است: «در بهمن 1362، 250 هزار نفر براي انجام دادن حمله نهايي در جبهه اجتماع كردند اما عمليات ايران برخلاف انتظار از نظر نظامي دست‌آوردي نداشت.» "جانز" افزوده‌است: «ديپلمات‌هاي غربي بر اين باورند كه ممكن است ايران در مقابل شرطِ محكوم شدن رژيم عراق به‌عنوان متجاوز از سوي مجامع بين‌المللي و نيز پرداخت غرامت به‌وسيله آن كشور، از خود انعطاف نشان دهد، اما شرط جانشيني صدام را قابل معامله نمي‌داند.» نويسنده تايمزمالي همچنين عقيده دارد كه عراق با افزايش حملات به نفت‌كش‌ها، تأسيسات نفتي و مراكز اقتصادي ايران، سرانجام از نيروي هوايي برتر خود بهره كامل را خواهدگرفت. وي در ادامه، افزايش حملات نيروي‌هوايي عراق به نفت‌كش‌ها در خليج‌فارس را نشان دست از جان شستگي بغداد تفسير كرد. اين گزارش در خاتمه نتيجه گرفته‌است: «خروج صدام از عراق شرط قبلي و قطعي رسيدن به راه‌حلي براي خاتمه دادن به جنگ و بحران جاري است اما احتمال داده نمي‌شود كه وي داوطلبانه از قدرت كناره‌گيري كند.»[۱۶]
گزارش - 874
هفته‌نامه عربي "الشراع" چاپ بيروت در مقاله‌اي درباره پي‌آمدهاي حمله بزرگ آينده ايران، با اشاره به همكاري نيروهاي مجاهد عراقي با نيروهاي ايراني واحتمال طرف‌داري شيعيان جنوب عراق از ايران در حمله آتي به بصره، نوشته‌است كه ايران طرح سوريه را مبني‌بر استفاده از اين نيروهاي عراقي براي اداره يك جنگ عراقي‌ها عليه رژيم عراق به‌جاي جنگ عراق عليه ايران، رد كرده‌است. اين منبع افزود: «منابع غربي از نتايج حمله قريب‌الوقوع ايران به بنية اجتماعي و سياسي عراق بسيار نگرانند، زيرا اقدامات ايران مي‌تواند به تجزيه عراق به سه بخش منجر شود كه اين امر نه تنها براي عراق بلكه براي مشرق عربي و خليج‌عربي [فارس] نيز نتايج فاجعه‌آميزي را در برخواهد داشت و آن‌گاه هيچ نيرويي نخواهد توانست ايران را براي رسيدن به هدف امپراتوري بزرگ اسلامي باز دارد.» الشراع با اشاره به اين كه طرح سوريه تلاشي براي خنثي كردن اهداف سياسي ايران در منطقه مي‌باشد، نوشت: «سوريه در مقابل اين طرح سياسي ايران، تلاش‌هاي زيادي را اجرا كرده و چون هدفش جايگزين كردن دولت صدام با رژيمي است كه وحدت مليت عراق را حفظ كند، سعي مي‌كند تا با اين پيشنهاد برگ برنده ايران را در سرنگوني صدام ـ كه يكي از شرايط پايان دادن به جنگ است ـ خود به‌دست گيرد ... با توجه به طرح تشكيل كنفرانس نيروهاي مخالف صدام در تهران، سوريه معتقد است كه در اين كنفرانس موضوع جنگ داخلي عليه رژيم عراق بايد به‌عنوان يك جنگ ملي بررسي شود.»[۱۷] گفتني است كه سوريه علاوه بر انجام دادن اين‌گونه تلاش‌ها در خصوص جنگ ايران و عراق، به تحركات ديگري جهت تيره كردن رابطه شوروي و عراق نيز مشغول است. به گزارش برخي منابع سياسي، مقام‌هاي سوريه در ديدارهاي اخير خود از مسكو، به تناوب در زمينه ضرورت قطع حمايت شوروي از صدام صحبت كرده‌اند و كوشيده‌اند شوروي را وادار سازند از حمايت صدام دست‌بردارد، اما به‌نظر مي‌رسد در اين راه موفقيتي كسب نكرده‌اند.[۱۸]
گزارش - 875
"ژان‌برنارد ريمون" وزير خارجه فرانسه، در مصاحبه‌اي با تأكيد بر استمرار مذاكره با ايران، بر ادامه دوستي با عراق پافشاري كرد. وي مسئله گروگان‌هاي فرانسوي را با بمب‌گذاري‌هاي هفتة اخير در پاريس و حمله به نيروهاي فرانسوي پاسدار صلح در لبنان مرتبط دانست. "ريمون" در مصاحبه با لوموند گفت: «گفت‌وگوهاي فرانسه براي بهبود در روابط با ايران ادامه دارد اما عادي شدن كامل روابط ميان پاريس و تهران نمي‌تواند تا تحقق آزادي هفت گروگان از جمله دو ديپلمات فرانسوي عملي شود.» وي افزود: «فرانسه اين موضوع را براي تمامي كشورهاي منطقه روشن كرده است كه اجازه نخواهد داد سياست كشورش به‌صورت گروگان‌ِ گروگان‌ها درآيد و دست از دوستي‌اش با عراق نخواهد كشيد.»[۱۹]
گزارش - 876
به‌دنبال برخي اخبار مبني‌بر شروع به‌كار مجدد كميته بين‌المللي صليب‌سرخ در ايران كه از دو سال پيش به اتهام جاسوسي به نفع عراق، به دستور مسئولان جمهوري‌اسلامي از ادامه كار بازمانده‌بود، اين كميته اعلام كرد كه هنوز تصميم قاطعي در مورد ديدار از اسيران جنگي عراق در ايران اتخاذ نكرده‌است. در اين باره "سرگئي كاسپا" سخن‌گوي صليب‌سرخ جهاني امروز اعلام كرد كه ايران هنوز چراغ سبزي نشان نداده است. "كاسپا" به آسوشيتدپرس گفت: «دفاتر سراسري كميته بين‌المللي صليب‌سرخ در "سوئيس"، تنها كليات موافقت ايران را دريافت كرده‌اند.» آسوشيتدپرس افزود: «پيش از اين، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي جزئيات موافقت را به نقل از وحيد دستجردي سرپرست هلال احمر ايران اعلام كرده‌بود.»[۲۰]
گزارش - 877
يك گروه 10 نفري كُرد عراقي دفتر هواپيمايي عراق در خيابان "شانزه‌ليزه" پاريس را به اشغال خود در آوردند. عمل اين افراد در اعتراض به سركوب كردهاي عراقي به دست عوامل رژيم بغداد و حمله تركيه به كردستان عراق، صورت گرفت. اين گروه پس از 90 دقيقه خود را تسليم پليس فرانسه كردند.[۲۱]
گزارش - 878
رئيس بازرسي ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران صبح امروز طي سخناني در سمينار يك روزه مسئولان و معاونان جنگ وزارت‌خانه‌ها، از آنها خواست تا در حل مشكلات ارتش برخورد فعالي داشته باشند. اين مقام خاطرنشان ساخت كه همه نيروها به يك اندازه مورد لطف امام هستند با وجود اين، ارتش كم‌تر از همكاري برادران برخوردار بوده‌است.[۲۲]
گزارش - 879
مجله فرانسوي "ژون آفريك" در شماره امروز خود توازن نظامي بين ايران و عراق را در جدولي مقايسه‌كرده است كه در پي مي‌آيد.[۲۳]
نيروي هوايي ايران عراق
تعداد نفرات (با ذخيره) 35000 40000
هواپيماي ره‌گير (intercepteur) 5 270
جنگنده 130 323
هواپيماي بمب‌افكن ــــ 22
هواپيماي حمل و نقل 95 65
هلي‌كوپتر 150 435
موشك‌هاي زمين به هوا 12 70
نيروي‌زميني ايران عراق
تعداد نفرات (با ذخيره) 1000000 1550000
لشكر 16 23
بريگارد 5 14
تانك 700 5000
زرهي (سبك) 2000 3500
آتشبار 1000 3500
موشك ضدتانك 10000 1300
موشك زمين به هوا ؟ 36
نيروي دريايي ايران عراق
تعداد نفرات (با ذخيره) 20000 5000
كشتي‌هاي سريع (موشك انداز) 12 ـ 10 10
ناوشكن (كشتي‌هاي كوچك جنگي) 11 ــ
كشتي‌هاي ضدمين 5 8
كشتي 93 27
پايگاه‌هاي دريايي 7 3
منابع و مآخذ روزشمار 1365/06/17
- ↑ سند شماره 15634 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از مديريت شماره 5، به معاونت هماهنگي فرمانده نيروي‌زميني، "گزارش تك شيميايي"، 24/6/1365، ص3؛ وـ علايي، حسين، جنگ شيميايي، تهديد فزاينده (تهران: انتشارات اطلاعات، 1367)، ص23.
- ↑ سند شماره 1242 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات منتفي شده بني‌هاشم (دربنديخان)، راوي: اميررزاق‌زاده، 11/6/1365، تا 18/6/1365، ص 125؛ وـ نوار شماره 20425.
- ↑ سند شماره 289 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات منتفي‌شده بني‌هاشم (دربنديخان)"، گزارش راوي لشكر27 حضرت رسول(ص)، راوي: رضا ثاني‌نژاد، ص 28.
- ↑ مأخذ شماره 2، رديف اول؛ وـ نوار شماره 20434.
- ↑ Year’s Book U.N 86, S/18334, 10 Sep 86. P.234.
- ↑ سند شماره 015516 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1503(اطلاعات قرارگاه عملياتي جنوب)،" 16/6/1365، تا 18/6/1365، ص 4.
- ↑ سند شماره 96927 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران (معاونت اطلاعات) "پياده كردن نيروي دشمن توسط هلي‌كوپتر در منطقه عملياتي حاج‌عمران"، 19/6/1365.
- ↑ سند شماره 36927 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: پيام، از سپاه پنجم، به فرمانده نيروي‌زميني، گزارش عمليات براي اعلام به صدا و سيما، 22/6/1365.
- ↑ سند شماره 226118 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي سپاه، 1/7/1365، ص‌ص 27 و 28.
- ↑ سند شماره 015664 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 28 (اطلاعات نيروي‌زميني سپاه)،" 16/6/1365 تا 25/6/1365، ص‌ص 7 و 8، 27/6/1365.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 173، 18/6/1365، ص16.
- ↑ روزنامه كيهان، 18/6/1365، ص18، به نقل از سيماي جمهوري‌اسلامي ايران.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 174، 19/6/1365، ص‌ص 8 و 9، به نقل از روزنامه "كريستين ساينس مانيتور".
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 18/6/1365، ص‌ص 6 و 7، راديو امريكا به نقل از روزنامه "كريستين ساينس مانيتور"، 17/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 11، ص 12، لندن، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، 17/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 11، ص‌ص 9 و 10، به نقل از روزنامه "تايمز مالي"، چاپ لندن.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 186، 31/6/1365، ص6، به نقل از هفته‌نامه عربي "الشراع"، چاپ بيروت.
- ↑ سند شماره 212508 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي خارجي، 17/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 11، ص‌ص 23 و 24، پاريس، خبرگزاري رويتر، 17/6/1365، به نقل از روزنامه لوموند.
- ↑ مأخذ شماره 11، ص‌ص22 و 23، ژنو، خبرگزاري آسوشيتدپرس، 17/6/1365.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 18/6/1365، ص16، تهران، واحد مركزي خبر.
- ↑ مأخذ شماره 11، ص 16.
- ↑ سند شماره 04490 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد مركزي سپاه كشوري، به نقل از "ژون آفريك".