1361.10.23

روزشمار جنگ سال 1361 1361.10.23
نام‌های دیگر	بیست و سه دی
تاریخ شمسی	1361.10.23
تاریخ میلادی	13 ژانویه 1983
تاریخ قمری	28 ربیع الاول 1403

1359.10.23

1360.10.23

1362.10.23

1363.10.23

1364.10.23

1365.10.23

1366.10.23

1367.10.23

گزارش - 235

در گلوله‌باران سنگين امروز شهر آبادان 5 منزل مسكوني تخريب شد و 2 مسافرخانه و قسمتي از يك بيمارستان نيز خسارت‌هايي ديدند. همچنين انبار گمرك اين شهر آتش‌ گرفت كه حريق به دست نيروهاي آتش‌نشاني مهار شد.(1)

گزارش - 236

امروز نيز عده‌يي از نيروهاي داوطلب بسيجي از شهرهاي اروميه، بندرعباس، خميني‌شهر، ياسوج، قزوين، استان هرمزگان، سپيدان، سمنان، مهدي‌شهر، سرخه و شهميرزاد، راهي جبهه‌هاي جنگ شدند. همچنين نود و ششمين گروه از نيروهاي داوطلب مردمي از شهر مباركه براي پيوستن به رزمندگان عازم جبهه‌هاي جنگ شدند.(2)

گزارش - 237

بنا به اعلام سرپرست بنياد امور مهاجران جنگ تحميلي استان لرستان، 17 هزار و 160 تن از ساكنان مناطق جنگي كشور كه به دليل وقوع جنگ تحميلي به استان لرستان مهاجرت كرده بودند، به دنبال آزادسازي مناطق اشغالي به شهرهاي‌شان بازگشتند. سرپرست بنياد امور مهاجران جنگ تحميلي استان لرستان ضمن اعلام اين مطلب افزود: «طي نيمه‌ي دوم فروردين‌ماه سال جاري، 8 هزار و 181 خانوار مهاجر با جمعيتي بالغ بر 43 هزار و 922 نفر زير پوشش خدماتي اين بنياد قرار داشتند كه با آزادسازي مناطق جنگي توسط رزمندگان تعداد ذكرشده به محل‌هاي مسكوني خود بازگشتند.» وي سپس با اشاره به فعاليت‌هاي اجتماعي، فرهنگي و آموزشي 6 واحد اين بنياد در شهرهاي بروجرد، اشترنيان، پل‌دختر، دوكوهدشت، رود و اليگودرز گفت: «از سوي بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي استان لرستان در نيمه‌ي اول سال جاري به منظور تأمين رفاه و آسايش مهاجرين بالغ بر 44 ميليون و 12 هزار و 658 ريال هزينه ‌شده است و از سوي اين بنياد در شهرهاي خرم‌آباد، بروجرد، پل‌دختر، اردوگاه اباذر، اردوگاه ازنا، 684 نفر از خواهران و برادران مهاجر زير نظر استادياران در رشته‌هاي مختلف آموزش ديده‌اند.»(3)

گزارش - 238

امروز افراد مسلح ضد انقلاب در حوالي سنندج چند تن را گروگان گرفتند و شماري از افراد وابسته به كومه‌له تسليم نيروهاي سپاه شدند. نيروهاي حزب دمكرات در حوالي روستاي نگل در جنوب غربي سنندج با بستن جاده در حد فاصل توشه و نگل، كاميون حامل سوخت را متوقف كرده، ضمن خالي كردن مواد سوختي در جاده هر سه راننده را گروگان گرفتند. اين افراد اموال و مسافران يك ميني‌بوس را نيز كه همگي از اهالي بومي منطقه بودند غارت كردند. با رسيدن نيروهاي گشتي ژاندارمري و سپاه درگيري آغاز شد كه به زخمي شدن 3 تن از نيروهاي خودي انجاميد. از تلفات نيروهاي مهاجم اطلاعاتي به دست نيامده است.(4) در محور كامياران ـ سنندج نيز نيروهاي مسلح ضد انقلاب 2 تن از افراد جهاد سازندگي را كه در منطقه‌ي دهكلان براي برق‌رساني به منطقه فعاليت مي‌كردند، با خود بردند.(5) در نزديكي سرو در شمال اروميه نيز يك سرباز به روي مين رفت و مجروح شد.(6) دو تن از نيروهاي گروه كومه‌له ساكن بيساران (منطقه‌ي رزآب سنندج) با تحويل دادن اسلحه‌هاي‌شان، خود را به نيروهاي سپاه معرفي و درخواست امان‌نامه كردند. همچنين، 3 تن از افراد اين گروه ساكن روستاي هشميز در جنوب غربي سنندج، خود را به نيروهاي سپاه معرفي كردند و 3 قبضه اسلحه‌يي را كه در اختيار داشتند تحويل دادند. اين افراد همچنين يك نفر از اهالي روستاي نگل (منطقه رزآب سنندج) را كه از وابستگان كومه‌له بود دست‌گير كرده، هم‌راه خود به نيروهاي سپاه تسليم كردند.(7) همچنين 2 تن از آموزگاران كه در روز رأي‌گيري انتخابات مجلس خبرگان (19 آذر 1361) در منطقه‌ي مريوان به اسارت نيروهاي كومه‌له درآمده بودند، با فرار از زندان اين گروه، خود را به نيروهاي سپاه معرفي كردند.(8)

گزارش - 239

علي‌اكبر ولايتي وزير امور خارجه‌ي جمهوري اسلامي ايران كه براي شركت در اجلاس فوق‌العاده‌ي وزيران خارجه‌ي كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد به ماناگوا مركز نيكاراگوئه سفر كرده است، در سخنان خود به اين موارد اشاره كرد: پيروزي انقلاب اسلامي؛ اقدامات امريكا براي شكست انقلاب؛ حمله‌ي عراق به ايران در جهت سياست‌هاي امريكا؛ تخريب شهرها و روستاهاي ايران بر اثر اين تجاوز؛ دعوت از اعضاي جنبش غير متعهدها براي بازديد از آثار تجاوزات نظامي عراق؛ تكذيب ادعاهاي صلح‌خواهانه‌ي عراق؛ ادامه‌ي اشغال بخش‌هايي از سرزمين عراق به دست نظاميان عراق و... بخش‌هايي از سخنان آقاي ولايتي به اين شرح است: «يك‌پارچگي مردم مسلمان كشور ما موجب شد بزرگ‌ترين عامل امپرياليسم در منطقه كه همان رژيم گذشته باشد سقوط كند، ليكن ملت از بند رسته‌ي ايران هرگز به دور از دسيسه‌هاي امريكا نماند كه مشخص‌ترين اين توطئه‌ها تجاوز آشكار رژيم عراق به ايران بود. ملت مسلمان ايران، اينك 28 ماه است در مبارزه و تلاش پي‌گير براي دفع تجاوز دست‌نشانده‌ي امپرياليسم در منطقه مي‌باشد. اعمال غير انساني و جناياتي كه اين عامل استكبار ظرف 2 سال گذشته عليه كشور ما مرتكب ‌شده‌، قابل توصيف نمي‌باشد و تازه‌ترين نمايش جنايت‌بار صدام حسين، كشتار اخير مردم بي‌دفاع و غير نظامي دزفول به وسيله‌ي موشك‌هاي زمين به زمين بود. اين جنايات مستمر در شرايطي صورت مي‌گيرد كه رژيم متجاوز عراق، صلح‌طلبي و مظلو‌م‌گرايي خود را به معرض نمايش مشتاقان خود قرار داده است. يك ماه قبل در گردهمايي وزراي خارجه‌ي دفتر هماهنگي جنبش عدم تعهد، از تمامي كشورهاي غير متعهد دعوت نموديم تا براي بازديد از جنايات رژيم حاكم بر عراق و ويراني‌هايي كه نيروهاي متجاوز ايجاد كرده‌اند، به ويژه خرابي‌هاي شهرهايي چون خرمشهر، هويزه، قصرشيرين و غيره كه ملت ما براي آزادسازي هر وجب آن‌ها شهداي بسيار داده و حماسه‌ها‌ آفريده، هيئت‌هايي به ايران اعزام دارند. اينك با استفاده از فرصت، يك بار ديگر اين دعوت را تكرار نموده و از اعضاي جنبش درخواست مي‌كنيم براي ديدار از جنايات رژيم متجاوز عراق نمايندگاني به ايران گسيل دارند تا براي جهانيان روشن شود كه ادعاي واهي صلح‌طلبي رژيم عراق تا چه حد با واقعيت فاصله دارد. با آن‌كه حدود يك سال از ادعاي عراق مبني ‌بر آتش‌بس يك‌جانبه و بيرون بردن نيروهايش از خاك ايران مي‌گذرد، همچنان قسمت‌هايي از خاك كشور عزيز ما مانند نفت‌شهر و مخازن نفتي خسروي در اشغال نيروهاي متجاوز عراق قرار دارد. رژيم مزدور عراق در ارتكاب جنايات و ادامه‌ي تجاوز خود از كمك برخي كشورهاي مرتجع منطقه و حمايت مالي ـ تسليحاتي امپرياليسم و وابستگان آن برخوردار بوده و هست و نتيجتاً اين كشورها مسئول و شريك جنايات صدام حسين مي‌باشند.(9) احساس مسئوليت و روشن‌بيني منطقي كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد نسبت به سرنوشت و آينده‌ي جنبش، به خصوص در تغيير محل برگزاري هفتمين اجلاس سران از بغداد به دهلي‌نو، مؤيد نيازي است كه كشورهاي عضو براي حفظ يك‌پارچگي و تقويت جنبش احساس كردند و [اين موضوع] ملت‌هاي محروم و تحت ستم جهان را به آينده‌ي اين جنبش اميدوار ساخت. ما معتقديم كه اين تحول تاريخي، جنبش را از يك آزمايش حساس و سرنوشت‌ساز، موفق بيرون آورد و آن را براي انجام مسئوليت‌هاي خطيرش در آينده آماده‌تر ساخت. اينك كه ما در آستانه‌ي برگزاري هفتمين اجلاس سران جنبش عدم تعهد در دهلي‌نو قرار داريم، مايلم بر اهميت اين نكته تأكيد نمايم كه در اجلاس بسيار مهم سران، شايسته است تصميماتي در جهت حفظ و يك‌پارچگي جنبش اخذ گردد.»(10)

گزارش - 240

روزنامه‌ي كيهان درباره‌ي ديدارهاي علي‌اكبر ولايتي با برخي مقامات كشورهاي شركت‌كننده در اجلاس فوق‌العاده‌ي وزيران خارجه‌ي كشورهاي عضو عدم تعهد گزارش داد. در اين گزارش آمده است: «به منظور هماهنگي و تبادل نظر پيرامون كنفرانس جاري و گسترش روابط دو جانبه و همچنين نشست آينده‌ي سران جنبش عدم تعهد در دهلي‌نو، دكتر ولايتي با وزراي امور خارجه‌ي هند، بنگلادش گرانادا، ماداگاسكار و كره‌ي شمالي در محل كنفرانس وزراي امور خارجه در ماناگوا به طور جداگانه گفت‌ و گو و تبادل نظر نمود. وي از وزير امور خارجه‌ي هند‌ دعوت نمود تا از ايران ديدن كند و وزير امور خارجه‌ي بنگلادش‌ از دكتر ولايتي جهت ديدار از بنگلادش دعوت به عمل آورده و در ملاقات با وزير امور خارجه‌ي گرانادا‌، سفير جمهوري اسلامي ايران در كوبا‌ به عنوان سفير اكردتيه‌، معرفي و جهت گسترش روابط و گشايش سفارت در اين كشور در آينده‌ي نزديك، اظهار اميدواري شد. دكتر ولايتي از وي جهت بازديد از تهران دعوت به عمل آورد و وزير خارجه‌ي گرانادا‌ نيز خواستار اعزام يك هيئت اقتصادي از سوي ايران به كشورش شد. وزير امور خارجه‌ي ماداگاسكار‌ نيز در ملاقاتش با دكتر ولايتي ضمن ابراز تمايل كشور متبوعش به گسترش روابط با جمهوري اسلامي ايران خواستار اعزام يك هيئت اقتصادي از سوي ايران به ماداگاسكار شد. دكتر ولايتي همچنين با نمايندگان جبهه‌ي آزادي‌بخش فارابوند و مارتي ديدار و گفت‌ و گو كرد. نمايندگان اين جبهه از جمهوري اسلامي ايران به خاطر حمايت از انقلاب و ملت السالوادور تشكر و قدرداني كردند. دكتر ولايتي اظهار اميدواري كرد كه نهضت السالوادور به پشتيباني مردم و با كمك خداوند به پيروزي دست يابد. دكتر ولايتي ضمن ملاقات با نماينده‌ي جنبش آزادي‌بخش افريقاي جنوبي براي آنان نيز آرزوي موفقيت كرد. نماينده‌ي اين جنبش حمايت و هم‌بستگي خود را با جمهوري اسلامي ايران اعلام كرد. در ملاقات دكتر ولايتي با وزير كره‌ي شمالي‌ نيز مسائل كلي مورد علاقه‌ي دو كشور مورد بحث و بررسي قرار گرفت.»(11)

گزارش - 241

حبيب‌الله عسگراولادي وزير بازرگاني، در پايان ديدار دو روزه‌اش از سوريه امروز با حافظ اسد رئيس‌جمهور اين كشور ديدار كرد و پيام شفاهي رئيس‌جمهور كشورمان را به اطلاع وي رساند و تسليم وي كرد. حافظ اسد در اين ديدار گفت: «ما مواضع جمهوري اسلامي ايران و تحكيم دولت انقلابي را به طور مرتب پي‌گيري كرده و ناظر پيشرفت و استحكام بيش‌تر جمهوري اسلامي ايران هستيم.» وي افزود: «موضع جمهوري اسلامي ايران در برابر امپرياليسم و صهيونيسم در جهان قابل ستايش است و ما در مبارزات‌مان در برابر دو عامل مزبور خود را تنها حس نمي‌كنيم و مي‌دانيم كه جمهوري اسلامي ايران در كنار ما قرار دارد.»(12) خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران درباره‌ي نتايج سفر آقاي عسگراولادي به سوريه به نقل از وي اعلام كرد: «طي چند روز اقامت در سوريه با رئيس‌جمهور، نخست‌وزير، وزراي اقتصاد و بازرگاني خارجي، دارايي و معاون نخست‌وزير در امور اقتصادي سوريه‌ ملاقات و گفت ‌و گو صورت گرفت.» وي نتيجه‌ي اين گفت ‌و گوها را بسيار مفيد و ثمربخش توصيف نمود و اظهار داشت: «در امور مربوط به روابط بازرگاني؛ در مورد مسائل بانكي؛ حمل و نقل و كشتي‌راني؛ كميت و كيفيت و همچنين قيمت كالاها بررسي‌هايي به عمل آمد و توافق‌هايي حاصل شد.» عسگراولادي افزود: «براي پي‌گيري بيش‌تر مسائل بانكي قرار شد يك هيئت سوري در اولين فرصت عازم ايران شود. در مورد ارز، خدمات و ارز زائران ايراني نيز توافق شد كه در چارچوب قراردادهاي دو جانبه‌ي ارزي، محاسبه شود تا براي اين كار احتياج به پرداخت نقدي ارز از سوي جمهوري اسلامي ايران نباشد و در همان حساب دو جانبه منظور گردد.» وزير بازرگاني كشورمان همچنين گفت: «كميسيون مشتركي در امور بازرگاني و اقتصادي تشكيل شد كه هر 6 ماه يك بار در دمشق يا در تهران با حضور وزرا يا معاونان وزراي مربوطه جهت بررسي جزئيات مسائل و رفع مشكلات، اقدامات لازم به عمل آورند.»(13) راديو صوت‌الجماهير بغداد در واكنش به اين ديدار اعلام كرد: «رژيم‌هاي دمشق و تهران به هماهنگي و توسعه‌ي روابط فيمابين در زمينه‌هاي تجاوز و لطمه زدن به كشورهاي عربي ادامه مي‌دهند.» اين راديو همچنين به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس مدعي شد: «تهران يك وام درازمدت 600 ميليون دلاري در اختيار رژيم اسد قرار داده و اين وام براي خريد نفت ايران اختصاص خواهد يافت.»(14)

گزارش - 242

محسن نوربخش رئيس كل بانك مركزي‌ ايران، تحولات ايجادشده در سيستم بانك‌داري ايران پس از انقلاب را تشريح كرد و وضعيت ارزي كشور را اطمينان‌بخش خواند و گفت: «سيستم بانكي در بعد از انقلاب در فراز و نشيب بسيار زيادي قرار گرفته است، مخصوصاً از دو نقطه‌نظر ملي شدن و ادغام بانك‌ها و مسدود شدن دفاتر بانكي در كشورهاي خارجي به علاوه‌ي تبليغات ضد انقلاب علي‌الخصوص سيستم تبليغاتي جهان غرب كه بحمدالله بحران ارزي امروز با استفاده از سياست‌هاي صرفه‌جويي پشت سر گذاشته ‌شده است.» وي همچنين با اشاره به اين مطلب كه با هم‌تراز كردن هزينه‌ها و درآمدها در هر دوره‌ي كوتاه دو ماهه‌ي مالي در سال 1360، نسبت سفارش‌ها 30 درصد نسبت به سال 1359 كاهش داشته است، افزود:«سطح ذخاير ما امروز در حد بسيار اطمينان‌بخش است و كاملاً بر هزينه‌ها فزوني دارد؛ بدهي‌هاي كشور از 15 ميليارد دلار به كم‌تر از 2 ميليارد دلار كاهش يافته است و در كنار اين مسائل، نمايندگان بانك‌هاي جديدالتأسيس ايران به سيستم بانكي دنيا معرفي و در اجلاس صندوق بين‌المللي پول شركت نمودند.»(15)

گزارش - 243

به دنبال سخن‌راني دكتر ولايتي در همايش وزيران خارجه‌ي كشورهاي غير متعهد در ماناگوا پايتخت نيكاراگوئه كه در آن ادامه‌ي اشغال بخش‌هايي از اراضي ايران از جمله نفت‌شهر را سندي دال بر غير واقعي بودن ادعاهاي عراق در خصوص عقب‌نشيني از خاك ايران عنوان كرده است، يك سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي عراق بدون اشاره به مناطق تحت اشغال عراق كه آقاي ولايتي از آن‌ها نام برده بود، اعلام كرد كه نيروهاي عراقي از ژوئن 1983 از سرزمين ايران عقب‌نشيني كرده‌اند. اين سخن‌گو همچنين درباره‌ي تخريب مناطق مسكوني ايران كه در سخنان آقاي ولايتي به آن اشاره ‌شده بود گفت: «سخنان پياپي مقامات تهران درباره‌ي خسارت‌ها يك نوع هوچي‌گري است كه سعي دارند به وسيله‌ي آن ايرانيان آسيب‌ديده از جنگ را فريب دهند و بگويند كه مي‌توانند با ادامه‌ي جنگ برخي منافع مادي را كسب كنند و بالاخره ايرانيان را به سوي گورهاي دسته‌جمعي در جنگ تجاوزكارانه‌ي آن‌ها عليه عراق سوق دهند و اين سخنان در حقيقت چيزي جز فريب و تحريكات مبتذل حكومت متزلزل ايران نيست كه عراق توانمند و عزيز نمي‌تواند به هيچ وجه من‌الوجوه با آن وارد معامله شود. اين سخن‌گو حمله‌ي نظامي عراق به ايران را روشي كاملاً صحيح خواند، ولي خواستار چشم‌پوشي از ورود به بحث در اين ‌باره شد و ايران را به ادامه‌ي جنگ محكوم كرد. وي گفت: «با چشم‌پوشي از ورود در مناقشه‌ي مربوط به اين‌كه اين طرف جنگ را آغاز كرده كه عراق با اطمينان مطلق به صحت روش خود و اين‌كه رژيم تهران آغاز[گر] تجاوز و جنگ بوده، حكميت بين‌المللي درباره‌ي آن را خواستار ‌شده‌، با چشم‌پوشي از اين موضوع مي‌گوييم مسئله‌ي قطعي كه قابل مناقشه و بحث نيست آن است كه حكام تهران مسئول ادامه‌ي جنگ مي‌باشند و عراق از 22 سپتامبر 1980، متوقف شدن جنگ و ورود در مذاكرات مستقيم و يا غير مستقيم براي رسيدن به راه‌حل مسالمت‌آميز براي درگيري بر اساس حاكميت كامل هر يك از دو كشور بر سرزمين خود و عدم مداخله در امور داخلي و عدم ايجاد حقوق نامشروع در اثر قدرت در هر حال از احوال را خواستار ‌شده است.»(16)

گزارش - 244

ديويد وركينز* رئيس كميته‌ي خاورميانه‌ي حزب كارگر انگلستان كه به دعوت دولت عراق به آن كشور سفر كرده و با برخي مقامات عراق از جمله صدام حسين ملاقات كرده بود، در گفت ‌و گويي خبري با بي‌بي‌سي شركت كرد. گزارش بي‌بي‌سي از گفته‌هاي كينز‌ در اين مصاحبه‌ كه جنبه‌هاي هوشيارانه‌ي تبليغاتي در آن وجود داشت، به اين شرح است: «آقاي وركينز امروز با ديويد برادشو‌ يكي از اعضاي بي‌بي‌سي گفت‌ و گوي تلفني به عمل آورد كه ماحصل آن را برادشو اين طور گزارش مي‌كند: ديويد وركينز در ديدار 4 روزه‌ي خود از عراق به اين نكته واقف شد كه عراق حاضر نيست به هر شرطي كه آيت‌الله خميني در مورد صلح اعلام كند تن دردهد. گفت‌ و گوي نماينده‌ي پارلمان بريتانيا با پرزيدنت صدام حسين و چند وزير عراقي اين امر را روشن كرد كه عراق تنها در صورتي حاضر به خاتمه دادن به جنگ است كه شرايط صلح، قابل قبول آن باشد. جنگ خليج فارس رفته‌رفته به مرحله‌ي ركود و سكون رسيده است. ايران تواناي وارد آوردن ضربه‌يي درهم‌شكننده بر ارتش عراق نيست و عراق نيز به انتظار وسيله‌يي براي خاتمه دادن به جنگ نشسته است، اما تا هنگامي كه راه‌حلي منطقي ارائه نشود از ادامه‌ي جنگ ابايي ندارد. آقاي وركينز مي‌گويد: "اين عزم و اراده را در همه جاي عراق مي‌توان ديد، هر چند عامه‌ي مردم لاجرم به خاطر تلفاتي سنگين كه نتيجه‌ي جنگ بوده است، شور و شوق چنداني به ادامه‌ي آن از خودشان نشان نمي‌دهند." آقاي وركينز به عنوان رئيس كميته‌ي خاورميانه‌ي حزب كارگر از طرف دولت عراق به آن كشور دعوت ‌شده بود و طي گفت‌ و گوهاي خود پاره‌‌يي نيز با مقامات عراقي درباره‌ي آشتي آن كشور با مصر گفت‌ و گو كرده بود، هر چند براي گفت ‌و گو در اين ‌باره با پرزيدنت صدام فرصتي حاصل نگرديد. مقامات ذي‌نفوذ ديگر به آقاي وركينز اين استنباط را القا كردند كه كشورشان با پيوستن مجدد مصر به جرگه‌ي اعراب نه‌تنها مخالفتي ندارد، در جهت آن نيز مي‌كوشد و چه بسا كه تلاش آن از سعي بسياري از كشورهاي ديگر عرب جدي‌تر و وسيع‌تر نيز هست. آقاي وركينز مي‌گويد از آنچه در عراق شنيده است هيچ كجا اين استنباط به دست نمي‌آيد كه سياست آن كشور در مورد فلسطين جز آن باشد كه اعلام ‌شده است، يعني ايجاد كشور مستقلي براي فلسطينيان. اما در عين حال عراق معتقد است كه اسرائيل نيز در اين ميان بايد حق حيات داشته باشد و در امنيت به سر برد. اين سياست كه در مورد عراق و سياست‌هاي پيشين آن نقطه‌ي عطفي به حساب مي‌آيد، چند ماه پيش از سوي پرزيدنت صدام حسين عنوان و اعلام شد، اما تا كنون جايي از آن سخني چندان نرفته است. آقاي وركينز در اشاره به روابط عراق با غرب مي‌گويد: "طي سفر خود به وضوح دريافته است كه عراق مدتي است در بهتر كردن اين روابط مي‌كوشد." به گفته‌ي او اگر هنوز سدهايي بر سر اين راه وجود دارد، بيش‌تر به آن خاطر است كه كشورهاي غربي هنوز در عراق به ديده‌ي ظن و ترديد مي‌نگرند، اما رژيم عراق آنچه در غرب معرفي ‌شده است نيست. آقاي وركينز معتقد است كه عراق هدف يك جنگ تبليغاتي مخالف بوده است.»(17)

گزارش - 245

اولاف پالمه وزير امور خارجه‌ي سوئد‌ كه نماينده‌ي ويژه‌ي دبيركل سازمان ملل در خصوص جنگ ايران و عراق است، درباره‌ي ادامه‌ي اقدامات خود بدون اعلام راه‌حلي تازه گفت: «به تلاش‌هاي ميانجي‌گرانه‌ي خود ادامه خواهد داد.» خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران به‌ نقل از وي اعلام كرد: «اين جنگ هزينه‌ي سنگيني چه از نظر اقتصادي و چه از نظر انساني به جهان سوم وارد ساخته كه اسرائيل به ويژه از امتيازات آن بهره‌ مي‌برد.» وي افزود: «به ‌رغم مسئوليت‌ها و تعهدات شخصي براي پايان دادن اين جنگ، ميانجي‌گري خود را ادامه خواهيم داد و مهم اين است كه جهان سوم كوشش خود را براي پايان دادن به اين جنگ به‌كارگيرد.»(18)

گزارش - 246

روزنامه‌ي امريكايي واشنگتن‌پست در مقاله‌‌يي نقش چين در جنگ ايران و عراق و روابط اين كشور را با طرف‌هاي درگير اين جنگ بررسي كرده و نوشته است: «به گفته‌ي ديپلمات‌ها در پكن، چين هر دو طرف جنگ ايران و عراق را به عنوان يك استراتژي گسترده به منظور رقابت در نفوذ اقتصادي و سياسي در خليج نفت‌خيز فارس ياري مي‌كند. به عقيده‌ي ديپلمات‌ها، اتخاذ اين سياست كه پكن را به تجارت و معامله‌ي فعال و احتمالاً فروش تسليحات نظامي به هر دو طرف مخاصمه وارد كرده، به دليل رقابت با روس‌ها در منطقه مي‌باشد، زيرا از يك سو چين ادعاي رهبريت جهان سوم را دارد و از سوي ديگر با حفظ اين استراتژي در موقعيتي مناسب براي كسب يك سهم پرمنفعت از حرفه‌ي اجتناب‌ناپذير بازسازي بعد از جنگ قرار خواهد گرفت. هفته‌ي پيش، چين و ايران براي افزايش مبادلات تجاري امسال خود به ميزان 150 درصد كه بالغ بر 500 ميليون دلار مي‌گردد توافق كردند. اين قرارداد به طور غير منتظره‌يي تهران را به مقام اول در ميان شركاي تجاري خاورميانه‌يي به چين سوق داد. از سوي ديگر، 20 هزار كارگر قراردادي چيني هم‌اكنون در حال ساختن كارخانه‌هاي عراقي و تعمير لوله‌هاي نفتي در عراق هستند كه حاصل بخش عظيمي از 2 ميليارد دلاري را كه چين سالانه از اعزام نيروي انساني خود به كشورهاي خليج [فارس] كسب مي‌كند، تشكيل مي‌دهد و اين در حالي است كه خروج اين مقدار ارز براي عراق بسيار دشوار مي‌باشد. با وجود تكذيب چيني‌ها، اعتقاد محكمي ميان تحليل‌گران آگاه خارجي در چين وجود دارد مبني ‌بر اين‌كه پكن فروش تجهيزات نظامي به دو كشور در حال جنگ را چاشني معاملات خليج (فارس) كرده است و علي‌رغم آن‌كه يك سخن‌گوي وزارت خارجه‌ي چين هفته‌ي پيش گفت: "چين هرگز نه هيچ نوع سلاحي به طرفين جنگ ايران و عراق داده است نه اين‌كه از طريق كشور ديگري به اين دو كشور اسلحه انتقال داده است"، ديپلمات‌ها در چين به اين نكته اشاره مي‌كنند كه در پشت ديوار تكذيب‌هاي اين كشور اظهارات منابع جاسوسي غربي حاكي از معاملات تجاري و غير عادي ميان پكن و دو كشور ايران و عراق مي‌باشد. از هنگامي كه عراق خروج از بلوك شوروي و نزديك شدن به اعراب ميانه‌رو را شروع كرد، پكن به صورت يك منبع اصلي تداركات نظامي اين كشور درآمده است و اغلب تسليحات چيني بر اساس مدل‌هاي روسي ساخته ‌شده‌اند كه عراق به راحتي بتواند آن‌ها را با زرادخانه‌ي‌ متشكل از تجهيزات روسي خود انطباق دهد. ديپلمات‌ها در پكن در حالي كه هيچ ‌گونه تخميني از حجم تجهيزات نظامي صادره از چين به عراق ارائه نمي‌دهند، معتقدند كه چين تسليحات سبك، مهمات و قطعات يدكي را براي عراق تدارك مي‌بيند.» واشنگتن‌پست با اشاره به معاملات مشكوك بين چين و عراق نوشته است: «شك و ترديد‌ در مورد يك معامله‌ي نفتي زماني به وجود آمد كه پكن به طور خصوصي به چند مقام تركيه كه از چين بازديد مي‌كردند پيشنهاد فروش مقادير زيادي از نفت عراق را داد و اين در حالي است كه خليج [فارس] تمام راه‌هاي عادي صدور نفت عراق را بسته است، به جز يك لوله‌ي نفت. از تركيه به درياي مديترانه راهي براي بغداد باقي نمانده است. در اين ميان، چين وانمود مي‌كند كه به سهمي از استخراج نفت عراق دست‌رسي پيدا كرده و سعي مي‌كرده كه اين نفت‌ها را به ترك‌ها بفروشد. يك ديپلمات غربي گفت: "اگر شما اين دو را در كنار هم بگذاريد به معامله‌ي مخفيانه‌ي تسليحات چيني در برابر نفت عراق پي خواهيد برد. از سوي ديگر، ديپلمات‌ها معتقدند پكن توازن كفه‌ي ترازو را از طريق معاملات علني با ايران برقرار مي‌كند. چين به هواپيماهاي كره‌ي شمالي انباشته از تسليحات براي ايران، اجازه مي‌دهد كه براي سوخت‌گيري در فرودگاه‌هاي غرب چين توقف كنند و هنگامي كه مقامات عراق از وزارت‌ خارجه‌ي چين درباره‌ي اين گزارشات مداوم سؤال مي‌كنند، موضع بي‌طرفي پكن به آن‌ها يادآوري مي‌شود. افزايش تجارت چين با ايران به ميزان 300 ميليون دلار، آن قدر وسيع بود كه ديپلمات‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند كه اين معامله شامل تداركات نظامي چين يا تجهيزات غير نظامي مانند جيپ و كاميون كه مي‌تواند كاربرد نظامي داشته باشد مي‌شود و اين در حالي است كه يك ديپلمات بسيار آگاه خاورميانه اعتقاد دارد هر چه كه چين امروز به ايران و عراق مي‌فروشد كاربرد نظامي دارد.»(19)

گزارش - 247

به دنبال درج برخي اخبار به خصوص در رسانه‌هاي انگليسي درباره‌ي اقدام شوروي در ازسرگيري فرستادن اسلحه به عراق، روزنامه‌ي مسلم چاپ اسلام‌آباد به انتقاد از اين سياست پرداخته و نوشته است: «ارسال تجهيزات نظامي به عراق در حالي انجام مي‌گيرد كه شوروي از لزوم برقراري صلح و پايان يافتن جنگ صحبت مي‌كند و سران كشورهاي عضو پيمان ورشو در كنفرانس اخير خود در پراگ نيز خواستار خاتمه يافتن جنگ تحميلي عراق عليه ايران ‌شده‌اند.» در ادامه‌ي مطلب اين روزنامه آمده است: «شوروي معتقد است كه با چنين اقدامي مي‌تواند به ايران فشار آورده و اين كشور را به سوي خود بكشاند، اما اين يك خيال باطل است و حاكي از عدم درك روحيه‌ي انقلاب اسلامي از طرف رهبران شوروي است.»(20)

منابع و مآخذ روزشمار 1361/10/23