1362.08.17
روزشمار جنگ سال 1362 1362.08.17 | |
---|---|
نامهای دیگر | هفده آبان |
تاریخ شمسی | 1362.08.17 |
تاریخ میلادی | 8 نوامبر 1983 |
تاریخ قمری | 2 صفر 1404 |
گزارش- 411
در جلسات روز گذشته فرماندهان سپاه درباره کلیات طرح ادامه مرحله سوم عملیات والفجر٤ از دو محور؛ یعنی پیشروی از جاده غرب کانیمانگا (جاده چوارتا - نالپاریز) و پیشروی از روی ارتفاعات کانیمانگا (تصرف دو ارتفاع 1904،1900 و یالهای شرقی و غربی آنها و یال جنوبی 1900) توافقاتی حاصل شد، بااینحال ترمیم خطوط قبلی و تثبیت وضعیت فعلی برای حفظ متصرفات باتوجهبه اقدام ناموفق نیروهای عراقی در روز گذشته برای تصرف قله شاخ تارچر و همچنین مرحلهبندی اجرای عملیات تا دستیابی به نالپاریز و بهکارگیری نیروهای ارتش در خطوط پدافندی ازجمله اقداماتی بود که باید درباره آنها تصمیمگیری و رایزنی میشد. به این منظور ساعت ٢٣ امشب، جلسهای با شرکت فرماندهان قرارگاه خاتم و قرارگاه مقدم حمزه (سپاه و ارتش) در قرارگاه مقدم خاتم سپاه در منطقه دره تفی در شمالغربی مریوان تشکیل شد.* در این جلسه درباره موضوع ترمیم خطوط و تثبیت مواضع و اجرای عملیاتی مشابه عملیات شب گذشته برای تصرف یال غربی شاخ تارچر و پیشروی در محور غرب جاده چوارتا - نالپاریز و نیز بهکارگیری نیروهای ارتش در خطوط پدافندی توافقاتی انجام شد. برایناساس قرار شد خط مستحکمی از ارتفاع سرو به جاده غرب کانیمانگا و از آن جاده به یال غربی شاخ تارچر ایجاد شود و برای تشکیل این خطوط در دو روز آینده، ٤ گردان از لشکر١٧ علیبنابیطالب(ع) با یک گردان از تیپ١ لشکر٢8 کردستان از منطقه سرو بهسمت جاده (از غرب به شرق) عملیاتی را اجرا کنند و لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) و تیپ٣ لشکر٢٨ کردستان نیز هرکدام با ٢ گردان، دو ارتفاع 1740 و 1680، در غرب قله شاخ تارچر را تصرف کرده (از شرق به غرب) و سپس تا جادة چوارتا - نالپاریز پیشروی کرده و در روی این جاده با نیروهای لشکر١٧ علیبنابیطالب(ع) و تیپ١ لشکر٢٨ کردستان الحاق کنند. همچنین توافق شد که یک قرارگاه مشترک فرماندهی و هدایت عملیات را برعهده گیرد.[۱] در این جلسه همچنین برای بهکارگیری نیروهای ارتش در خطوط پدافندی مقرر گردید که تیپ٣ لشکر٢٨ کردستان بههمراه لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) خط پدافندی جاده آسفالته پنجوین تا شاخ تارچر و ارتفاع 1877 شیخ گزنشین و یال این ارتفاع را بر عهده بگیرد و تیپ١ لشکر٢٨ کردستان نیز بههمراه لشکر١٧ علیبنابیطالب(ع) برای پدافند از منطقه غرب کانیمانگا در محور آروزر تا سرو مستقر شوند.[۲]
گزارش- 412
فرماندهان سپاه پاسداران علاوهبر موضوعاتی که در جلسه با فرماندهان ارتش درباره اجرای عملیات در کانیمانگا و غرب این ارتفاع مطرح شد، در بررسی یک راهکار دیگر برای تصرف اهداف اصلی در ادامه مرحله سوم عملیات والفجر٤، بار دیگر به بحث درباره تصرف ارتفاع سورن پرداختند. اجرای یک عملیات موفق در ارتفاعات سورن باتوجهبه موقعیت طبیعی و نظامی این ارتفاع از مزیت بسیاری برخوردار بود، زیرا یالهای شمالی و غربی سورن بههمراه یال جنوبی ارتفاع 1900 کانیمانگا، بخشی از تنگه روکان را تشکیل میدادند، علاوهبراین جاده پنجوین - نالپاریز و در ادامه نالپاریز به سیدصادق از این تنگه میگذشت که این جاده اصلیترین عقبه منطقه عملیاتی والفجر٤ بود و با تصرف این ارتفاع طولانی و حتی تصرف شمالیترین بخش آن (پیروزی٣) عقبه دشمن بسته میشد و تمام مشکلات منطقه عملیاتی مرتفع میگردید. به همین جهت، فرماندهی سپاه، جعفر اسدی فرمانده تیپ٣٣ المهدی(عج) را مأمور کرده بود که برای بررسی امکان اجرای عملیات به آن منطقه برود.[۳] جعفر اسدی پس از بازدید از منطقه و ارزیابی موقعیت نظامی آن، با حضور در قرارگاه تاکتیکی خاتم در دره تفی*، مشاهدات و دیدگاههای خود را با فرماندهان قرارگاه خاتم سپاه درمیان گذاشت. وی با اشاره به وسعت منطقه و موقعیت ارتفاعات سورن تأکید کرد که برای اجرای عملیات و تصرف اهداف باید نیروی زیادی به کار گرفت و تصرف این ارتفاعات در توان یک تیپ و یک لشکر نیست. فرمانده تیپ33 المهدی(عج) افزود: فقط برای تصرف قله جنوبی آن (پیروزی١)، حداقل ١٢ گردان نیاز است و آمادگی یگان مورد نظر و فراهمسازی زمینههای لازم برای اجرای عملیات نظیر احداث جاده، قرارگاههای تاکتیکی، سوله، بیمارستان و... حدود دو هفته وقت نیاز دارد. وی در ادامه گفت: حتی درصورت مهیاشدن تمامی شرایط، اجرای عملیات زمانی میسر خواهد بود که باران نبارد، زیرا درصورت وقوع بارندگی جادهها لغزنده خواهند شد و تردد خودروها در عقبهها و خطوط تماس امکانپذیر نخواهد بود. پس از این جلسه، غلامعلی رشید موضوع را تلفنی به اطلاع محسن رضایی رساند و هر دو به این نتیجه رسیدند که باتوجهبه تمامی جوانب، از اجرای عملیات در محور سورن صرفنظر کنند.[۴]
گزارش- 413
نیروهای خودی امروز در اقدامی غیرمنتظره موفق شدند حدود ٤ کیلومتر در عمق مواضع دشمن در محور چوارتا پیشروی کنند. براساس تصمیمات روز گذشته فرماندهان قرارگاه خاتم، مقرر شده بود نیروهای لشکر١٤ امام حسین(ع) و تیپ٤٤ قمر بنیهاشم(ع) که در غرب کانیمانگا در محور سهراهی چوارتا - نالپاریز - شیخ لطیف، خط پدافندی داشتند برای بازسازی، از منطقه عملیاتی رها و به اردوگاههای عقبه خود منتقل شوند، اما این دو یگان با استفاده از فرصت و پس از بررسی وضعیت منطقه و کسب اطمینان از خالیبودن بخشهایی از منطقه حائل بین نیروهای خودی و دشمن، ٤ کیلومتر از محل استقرار خود بهسمت چوارتا (از سهراهی بهسمت غرب) پیشروی کردند و با تصرف ارتفاعات دو طرف جاده، در آن محور خط تشکیل دادند. این اقدام بهنحوی امنیت نیروهای حاضر در بادانه را هم تضمین کرد؛ زیرا حضور نیروهای خودی در جاده و تپههای مسلط بر آن، مانع از گسیل نیروهای عراقی از محور چوارتا به منطقه میشد.[۵]
گزارش- 414
بمباران شیمیایی حومه بانه، گلولهباران شهرهای آبادان و خرمشهر و حمله موشکی ناموفق به بوشهر ازجمله اقدامات امروز ارتش عراق علیه مناطق غیرنظامی ایران بود. هواپیماهای عراقی با تجاوز به حریم هوایی ایران، حوالی روستای گرماب در جنوب بانه را بمباران شیمیایی کردند که براثر انتشار مواد شیمیایی در منطقه ٤٠ تن مصدوم شدند. سوزش چشم، تهوع و سرگیجه از عوارض اولیه این آلودگی گزارش شده است.[۶] در گلولهباران شهرهای آبادان و خرمشهر نیز که بهطور پراکنده و در نوار مرزی این دو شهر با شدت بیشتری صورت گرفت، ٦ منزل مسکونی در آبادان تخریب شد. در خرمشهر نیز محله کوتشیخ، دیریفارم و منطقه زید و جزیره مینو هدف گلولههای توپ قرار گرفتند که خساراتی بهویژه در محله کوتشیخ به بار آمد. براثر این حملات دشمن، 18 تن از اهالی این مناطق و نیروهای نظامی زخمی شدند.[۷] امروز همچنین ارتش عراق یک فروند موشک بهسمت بوشهر پرتاب کرد که در بین جزیره خارک و بوشهر به دریا افتاد. گفتنی است این اولین باری که دشمن بوشهر را هدف حمله موشکی قرار میدهد.[۸] دراینحال بهدنبال حملات موشکی و شیمیایی سه روز گذشته عراق به شهرهای اندیمشک، بهبهان، مسجدسلیمان و نهاوند، امروز روزنامه الثوره (ارگان رسمی حزب بعث عراق) ضمن تأکید بر ادامه این نوع اقدامات، آن را بخشی از حقوق دولت عراق خواند. الثوره نوشت: باتوجهبه آنکه ایران قطعنامه شورای امنیت را رد کرده است عراق به خود حق میدهد هدفهای دستچینشدهای را داخل خاک ایران مورد حمله قرار دهد تا حکومت ایران درک کند که ادامه جنگ بهای گزافی خواهد داشت. این روزنامه افزوده است: از این پس، برای عراق مهم نیست که چه هدفی در ایران درهم کوبیده میشود و چه کسانی کشته میشوند.[۹]
گزارش- 415
درپی نامه فرماندهی کل سپاه به مناطق یازدهگانه مبنیبر اتخاذ تدابیر جدید و تشدید اقدامات حفاظتی از مراکز و اماکن سپاه باتوجهبه تهدیدات اخیر امریکا، امروز سپاه منطقه١١ (قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)) در یک نامه دستورالعملی را برای حفاظت فیزیکی بیشتر اینگونه اماکن به کلیه پایگاههای تابعه خود ابلاغ کرد. در مقدمه این دستورالعمل آمده است: «درارتباطبا انفجار اخیر مقر فرماندهی امریکا در بیروت و... که بهدست مسلمانان لبنانی صورت گرفته است و باتوجهبه اظهارات اخیر رئیسجمهور امریکا مبنیبر اینکه انفجار مقر مذکور توسط ایران انجام گرفته و نیز مسئله انتقامجویی متقابل را مطرح نموده است، لذا مقتضی است که موارد ذیل را جهت پیشگیری از هرگونه خرابکاریهای احتمالی بهخصوص بمبگذاری در مقرهای حیاتی و حساس و مقرهای سپاه پاسداران مورد توجه و اقدامات لازم دراسرعوقت به عمل آید.» برخی از مواردی که در این نامه ذکر شده به این شرح میباشد: • گماردن پستهای بازرسی در مدخل ورودی و گلوگاههای شهرها (نقاط حساس) توسط واحد عملیات. • گماردن نیروهای کیفی در بین افراد بازرسیکننده و تشدید بازرسیها در مداخل ورودی مقرها و اطراف آن. • توجیهکردن و دادن آموزشهای لازم در امر مبارزه با هر نوع خرابکاری جهت نیروهای حراستی. • تهیه طرحهای آمادهباش بهمنظور جلوگیری از هرگونه خطرهای احتمالی در کلیه مقرهای مورد نظر (زمان غیرعادی). بررسی و تجدیدنظر کلیه مقرهای (حیاتی و حساس) و مقرهای سپاه ازحیث نقاط ضعف در امر بمبگذاری و دادن طرحهای لازم. • گذاشتن گشتهای مخفی در اطراف مقرها و استقرار پستهای مراقبت ثابت در پوششهای مختلف. • جلوگیری از پارککردن وسائط نقلیه تا شعاع 100 متری در مجاورت مقرهای مورد نظر. • گماردن پدافند هوایی درصورت نیاز در مقرهای مورد نظر. • بازرسی کامل کلیه وسائط نقلیه که به مقرها تردد دارند توسط نیروهای مخصوص بازرسی. • بازرسی اماکن مسئولان هر چند وقت یک بار توسط تیم خنثیسازی. • بررسی و تأیید صلاحیت افراد ناظر خرید مقرهای مذکور. • کنترل منازل مسکونی اطراف مقرها.[۱۰]
گزارش- 416
در ادامه روند تسلیمشدن افراد وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی به نیروهای خودی، امروز نیز ٩ تن از افراد حزب دمکرات و ٤ تن از اعضای سازمان کومهله در مناطق سقز، سلماس، سنندج و کامیاران خود را به نیروهای نظامی معرفی و درخواست اماننامه کردند. شخصی که در منطقه کامیاران خود را تسلیم کرده است از نیروهای کادر سیاسی هیز بیستون مریوان میباشد.[۱۱] درپی صدور اطلاعیه ارگانها و نهادهای جمهوری اسلامی برای ترغیب افراد وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی به تسلیمشدن - که موجب افزایش آمار مراجعه اینگونه اشخاص به مراکز نظامی و قضایی و دریافت اماننامه شده است - امروز قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) اعلام کرد که گروههای ضدانقلاب دربرابر پخش اعلامیههای ارگانهای نظامی، انتظامی و قضایی، سرسختانه موضعگیری کرده و به رانندگانی که به مناطق آلوده و نیمهآلوده تردد میکنند، اخطار کردهاند که حق بردن اینگونه اعلامیهها را به آن مناطق ندارند و درصورت تخطی از این امر مجازات خواهند شد. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) افزوده است: بهتازگی ضدانقلاب بخشی از فعالیتهای خود را معطوف به جمعآوری این اطلاعیهها کرده است.[۱۲]
گزارش- 417
در چند عملیات گروههای مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین شمالغرب کشور؛ ازجمله یک عملیات نظامی با حمایت و همکاری ارتش عراق در منطقه آلان و چند عملیات کمین در منطقه عمومی کامیاران و نقده، 52 تن از نیروهای جمهوری اسلامی شهید یا زخمی و ٦ تن نیز گروگان گرفته شدند. از مهاجمان ٧ تن کشته یا زخمی شدند. در همین حال، در عملیات نیروهای خودی در شمالغربی نقده و جنوبغربی تکاب، 26 تن از عناصر وابسته به گروههای مسلح ضدانقلاب کشته یا زخمی شدند و 7 تن از نیروهای خودی نیز به شهادت رسیدند. در عملیات مشترک گروههای ضدانقلاب و ارتش عراق امروز 200 تن از افراد حزب دمکرات کردستان و سازمان مجاهدین خلق(منافقین) با هماهنگی و پشتیبانی توپخانههای ارتش عراق به ارتفاعات مرزی نوری در منطقه آلان (جنوبغربی سردشت) که در تاریخ 2/8/1362 بهدست نیروهای خودی آزاد شده بود، حمله و این ارتفاع را اشغال کردند. در این عملیات دهساعته که پس از بازدید اخیر مقامات نظامی و محلی سردشت از مناطق آزادشده و بهویژه روستای بیژوه انجام شد، 17 تن از افراد تیپ نوهد ارتش جمهوری اسلامی که پدافند از این ارتفاع را بر عهده داشتند شهید و 17 تن نیز زخمی شدند.*[۱۳] در حادثه دیگری افراد مسلح غیرقانونی در شمالشرقی کامیاران بر سر راه یک گروه از نیروهای ژاندارمری که از روستای پیرمقدار به روستای خامسان میرفتند، عملیات کمین اجرا کردند. براثر این اقدام ٦ سرباز ژاندارمری و یک تن از اهالی منطقه شهید، ٥ تن زخمی و ٢ سرباز نیز گروگان گرفته شدند. مهاجمان پس از پایان درگیری خودروی افراد ژاندارمری را ربوده و در روستای تازهآباد آن را آتش زدند.[۱۴] حادثه مشابهی نیز در غرب کامیاران رخ داد؛ بدین صورت که در منطقه باغان یک گروه 25 نفری از افراد حزب دمکرات کردستان علیه ٧ تن از افراد ژاندارمری کمین زدند. در این حادثه یک تن از نیروهای خودی شهید و ٢ تن زخمی شدند، مهاجمان ٤ تن دیگر را نیز گروگان گرفته و با خود بردند.[۱۵] علاوهبر حوادث فوق، عناصر حزب دمکرات یک گروه از نیروهای ژاندارمری را در حوالی روستای قونی در شمال هشتیان (شمال ارومیه) به محاصره درآوردند. بلافاصله پس از آغاز درگیری یک گروه کمکی از پایگاه ممکان به منطقه اعزام و موفق شدند با عقبراندن مهاجمان نیروها را از محاصره خارج سازند. در این کشمکش ٤ تن از مهاجمان کشته و ٣ تن نیز زخمی شدند. از افراد خودی نیز یک تن شهید و ٢ نفر مجروح شدند.[۱۶] در جنوب نقده هم افراد مسلح ضدانقلاب علیه تعدادی از افراد پایگاه گردهبن عملیات کمین اجرا کردند، ولی با حمایت نیروهای پایگاه خورنج که در نزدیکی این پایگاه واقع شده است، عملیات کمین ناموفق ماند. در این حادثه چند تن از روستائیان گردهبن زخمی شدند، از تلفات واردشده به نیروهای خودی و مهاجمان خبری ارسال نشده است.[۱۷] همچنین پس از اقدام روز گذشته حزب دمکرات در بهشهادترساندن ٨ تن از افراد کرد بومی جنوب میاندوآب، امروز نیز سپاه مهاباد از کشف جنازه ٤ تن دیگر از افراد بومی کرد که بهدست گروههای مسلح غیرقانونی کشته و در محور مهاباد - بوکان رها شده بودند، خبر داد.[۱۸] از سوی دیگر، نیروهای خودی نیز امروز برای مقابله با تحرکات گروههای مسلح ضدانقلاب علاوهبر اقدامات پدافندی و عملیاتهای روزانه گشتی رزمی و تأمین جادهها، ٢ عملیات اجرا کردند. در شمالغرب نقده، نیروهای سپاه بهمحض اطلاع از تجمع افراد حزب دمکرات کردستان در محور حلبی - گویک، به این محل اعزام و عناصر این حزب را در ارتفاعات منطقه به محاصره درآوردند. در درگیری شدیدی که بین نیروهای خودی و عناصر ضدانقلاب رخ داد 10 تن از افراد این حزب کشته یا زخمی شده و چندین قبضه اسلحه نیز بهدست نیروهای خودی افتاد. در این حادثه فقط یک تن از افراد خودی زخمی شد که این امر حاکیاز برتری نیروهای خودی در این عملیات بود.[۱۹] در جنوبغربی تکاب نیز نیروهایی از جندالله، سپاه و ژاندارمری منطقه کانیسفید را پاکسازی کردند. در جریان این عملیات که با درگیری همراه بود، ٧ تن از افراد حزب دمکرات کشته* و ٩ تن نیز زخمی شدند. از افراد خودی نیز ٣ تن به شهادت رسیدند. افراد حزب دمکرات ٣ تن را که ٢ تن آنان از اهالی روستاهای اطراف منطقه درگیری بودند گروگان گرفتند و پس از دورشدن از منطقه درگیری هر ٣ تن را تیرباران کردند.[۲۰]
گزارش- 418
پس از عملیات پاکسازی روستاها و ارتفاعات منطقه آلان در جنوبغربی سردشت در اواخر مهر و اوایل آبانماه سال جاری، حزب دمکرات - که یکی از عمدهترین مراکز استقرار خود را در داخل کشور از دست داده - حضور خود را در عراق پررنگتر کرده است. طبق گزارش سپاه سردشت، درحالحاضر دفتر سیاسی، بیمارستان و رادیوی حزب در منطقه گلاله در استان سلیمانیه عراق مستقر شده است. زندان حزب نیز از منطقه مرزی گناو به درهای در نزدیکی گلاله انتقال یافته و در آنجا 90 زندانی ایرانی نگهداری میشوند و حدود 300 نفر از عناصر این حزب از آنها محافظت میکنند. عدهای از فرماندهان هیزهای این حزب نیز در گلاله حضور دارند.[۲۱] همچنین طبق این اطلاعات، شیخ عزالدین حسینی و برادرش که قبل از عملیات پاکسازی منطقه آلان در روستای بیژوه بودند، به شهر سلیمانیه عراق رفتهاند.[۲۲]
گزارش- 419
یک مقام ارشد عراق با اذعان به توانایی ایران برای ادامه جنگ، حمله به تأسیسات نفت ایران در جزیره خارک را تنها راه پایاندادن به جنگ ذکر کرد. خبرگزاری رویتر در گزارشی به نقل از یکی از مقامات ارشد عراق اعلام کرد: «تعیینکنندگان خط مشی این کشور حمله به ترمینال صادراتی نفت ایران در جزیره خارک را تنها راه برای پایاندادن به بنبست فعلی در جنگ سهساله خلیج [فارس] میدانند.» رویتر افزود: «این مقام رسمی عراق، که خواست نامش فاش نشود، به خبرنگار رویتر گفت که این امکانات، ماشین جنگی آنان را تغذیه میکند و ادامه کارشان میتواند ایرانیان را تشویق به انجام حملات جدیدی علیه مناطق مرزی عراق کرده و جاهطلبیهای آنان برای اشغال سرزمینهای ما را تقویت کند.» بنا به این گزارش، دیپلماتهای غربی در بغداد معتقدند به احتمال قوی، عراق در آینده بسیار نزدیک تأسیسات نفتی جزیره خارک را مورد حمله قرار میدهد. رویتر همچنین به نقل از دیپلماتهای مقیم عراق اضافه کرد: «روسها عراق را با موشکهای کافی از نوع اسکاد بی تجهیز کردهاند. ... موشکهای روسی زمینبهزمین از نوع اسکاد بی، 270 کیلومتر برد داشته و برای هدف قرار دادن جزیره خارک که تنها 210 کیلومتر از [نزدیکترین نقطه] خاک عراق فاصله دارد کافی میباشند.» طبق این گزارش «عراق اکنون هواپیماهای فرانسوی سوپراتاندارد مجهز به موشکهای اگزوسه را نیز تحویل گرفته و به قدرت ضربتی خود افزوده است. این کشور قبلاً توانایی خود در ضربهزدن به هدفهایی در عمق خاک ایران را با حملات اخیر به شهرهایی تا فاصله 200 کیلومتری مرز - که تهران میگوید بیش از 300 تن کشته داده - به نمایش گذارده است.» رویتر در ادامه گزارش خود با اشاره به مطلب تهدیدآمیز مندرج در شماره امروز الجمهوریه روزنامه رسمی دولت عراق، آورده است: «رد تقاضای آتشبسِ دبیرکل سازمان ملل* توسط ایران به عراق حق داده است تا وسیله و روش ویژه برای آنکه به حکام ایران تفهیم کند که بهای تجاوز خیلی بالا میباشد را انتخاب کند.» این روزنامه افزوده است: «عراق تا زمانیکه راهها و درخواستهای صلحآمیز جامعه جهانی برای متقاعدساختن حکام ایران به پیروی از عقل با شکست روبهرو گردد، به هر هدف ایرانی که برگزیند حمله خواهد کرد.» الجمهوریه تصریح کرده است: «از این به بعد، ما اهمیت نخواهیم داد که چه چیز در ایران ویران میشود و چه کسی کشته میگردد.»[۲۳] در همین حال، ویلیام ریو گزارشگر بخش شرقی بیبیسی، در گزارشی با اشاره به تلاشهای عراق برای ارتقای موقعیت ضعیف خود در موازنه نظامی با ایران که شامل استفاده احتمالی این کشور از هواپیماهای سوپراتاندارد میشود، گفت: «کارشناسان نسبت به کارایی جنگندههای سوپراتاندارد در جنگ ایران و عراق اختلافنظر دارند [و نیز] نظرات پیرامون واکنش احتمالی ایران در قبال استفاده عراق از جنگندههای مزبور در جنگ متفاوت است.» وی سپس به سطح تهدیدات دو طرف در منطقه خلیجفارس اشاره و خاطرنشان کرد: «هنوز ادعاهای اخیر ایران و عراق پیرامون مورد هدف قراردادن کشتیهای جنگی یکدیگر، خطر بستهشدن احتمالی تنگه هرمز - که مورد نگرانی محافل بینالمللی و علیالخصوص ممالک حوزه خلیجفارس است - را افزایش نداده است.»[۲۴]
گزارش- 420
تحرک نیروهای گارد ریاستجمهوری عراق در منطقه پنجوین امروز موضوع چند گزارش خبری و تفسیری بود. رادیو بغداد در گزارشی با اشاره به دیدار صدام حسین رئیسجمهور و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق با فرماندهان گارد جمهوری و نیروهای ویژه ارتش این کشور که از منطقه پنجوین بازگشته بودند، گفت: «در مراسم استقبال [از] قهرمانان مزبور سپهبد ستاد عدنان خیرالله معاون فرمانده کل نیروهای مسلح [و] وزیر دفاع، و سپهبد ستاد عبدالجبار [شنشل] رئیس ستاد ارتش و جمع کثیری از مردم شرکت داشتند.»[۲۵] همچنین خبرگزاری عراق اظهارات یکی از افسران تیپ گارد ریاستجمهوی عراق را منعکس کرد که مدعی شد: «نیروی تحت فرماندهیاش توانستند پس از نابودی نیروهای ایرانی مستقر بر یکی از بلندیهای منطقه پنجوین این بلندی را با موفقیت به تصرف خود درآورند.» به گفته این نظامی عراقی «این نیرو عصر روز جمعه گذشته به این بلندی حمله کرده و تا غروب آفتاب واحدهای ایرانی مستقر بر آن را کنار زدند و بر روی آن مستقر شدند.»*[۲۶] دراینحال، رادیو بیبیسی در گزارشی از "آخرین تحولات جنگ ایران و عراق" یکی از قابلتوجهترین این تحولات را استقرار لشکر ویژه گارد ریاستجمهوری عراق در جبهه شمالی دانسته و گفت: «دراینرابطه رهبران ایران ادعا میکنند که اقدام مذکور نمایانگر آن است که ارتش عراق بهخاطر تلفات سنگین اخیر دچار کمبود نفرات شده است.» این گزارش ضمن تأیید پیشرفتهای ناشیاز حملات اخیر ایران در مناطق شمالی جنگ افزود: «اما هرچند دولت ایران مدعی است که افراد ارتش این کشور پنجوین را محاصره کردهاند، ولی درعینحال اذعان داشته است که این شهر هنوز تحت اشغال ارتش ایران درنیامده است.» گزارشگر بیبیسی همچنین اضافه کرد: «به نظر میرسد روند جنگ چندان به نفع نیروی پیادهنظام عراق نمیچرخد، اما بههرحال عراق دست به یک رشته حملات سنگین علیه مواضع غیرنظامی ایران زده که در جریان آن چهار شهر ایران هدف بمباران جنگندههای عراق قرار گرفته است.»[۲۷]
گزارش- 421
درحالیکه انتشار اخبار و گزارشها درباره حملات اخیر عراق به مناطق غیرنظامی و مسکونی ایران ادامه دارد، نماینده دائم ایران در سازمان ملل امروز در نامهای به دبیرکل این سازمان تصاویر ویرانیهای ناشیاز حملات عراق به این مناطق را به وی ارائه داد. سعید رجایی خراسانی در این نامه اعلام کرد: «... بنا به اطلاع دولت متبوعم، تصاویری که افشاگر حملات رژیم جنایتکار عراق در حمله به مردم بیگناه شهرهای دزفول، مریوان و اندیمشک و تخریبی که این رژیم باعث شده را به پیوست ارسال مینمایم.» درپیوست نامه نماینده دائم ایران در سازمان ملل 4 عکس از مناطق مسکونی تخریبشده با توضیحات مربوط به آن در زیرنویس ارائه شده است.[۲۸] در همین حال، در ادامه انتشار گزارشها از حملات عراق به مراکز جمعیتی ایران، خبرگزاری رویتر در گزارشی از خبرنگار اعزامی خود به بهبهان که از آثار حمله موشکی عراق به این شهر بازدید کرده، نوشت: «این حملات احتمالاً بهمنظور تضعیف روحیه ایرانیان و تحت فشار قراردادن دولت ایران بهمنظور موافقت با پایاندادن به این جنگ 37 ماهه صورت گرفته است، لکن این حملات تاکنون تنها اتخاذ یک موضع سختتری را ازسوی تهران موجب شده و به ایران نیز یک شانس تبلیغاتی داده که از رهبری عراق تصویری بهعنوان قاتلین غیرنظامیان ترسیم نماید. عراق غالباً اظهار داشته حملاتش علیه شهرهای ایران در اقدامی تلافیجویانه علیه حملات ایران به هدفهای غیرنظامی عراق صورت گرفته است، [اما] هیئت منتخب سازمان ملل تنها هیئت مستقل بهمنظور بازدید خسارات وارده بر مناطق غیرنظامی که در ماه می از ایران و عراق بازدید کرد، اعلام داشت شهرهای ایران بیش از شهرهای عراق خسارت دیدهاند.»*[۲۹]
گزارش- 422
بهدنبال حملات شیمیایی روز گذشته عراق در منطقه عملیاتی والفجر4، تعداد 70 نفر دیگر از مصدومان این حملات بهمنظور اقدامات درمانی بیشتر به تهران انتقال یافتند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از تبریز، این تعداد که درپی حمله شیمیایی دیروز هواپیماهای عراقی به منطقه شیخلر به ناراحتی چشم، سوختگی پوستی و سوزش ریه مبتلا شده بودند بعدازظهر امروز پس از انتقال به شهرستان مراغه و انجام درمانهای اولیه به بیمارستان لقمانالدوله تهران منتقل شدند. این خبرگزاری همچنین اعلام کرد: «به گفته مسئولین ستاد تخلیه مجروحین و مصدومین مراغه در این بمباران که شبیه بمباران منطقه باینجان بانه بود از ماده فسفرداری استفاده شد که ضمن سوزش چشم و ریه و سوختگی پوستی یکی از لایههای چشم را نیز سوزانیده است.»[۳۰]
گزارش- 423
امام خمینی در بیاناتی ضمن تبیین اوضاع فرهنگ و هنر در دوران حکومت رژیم پهلوی، بر اهمیت تلاش درمورد وظایف وزارت ارشاد اسلامی و بهرهگیری از نیروی جوان کشور دراینزمینه تأکید کردند. رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی امروز در جمع سیدمحمد خاتمی وزیر ارشاد اسلامی، قائممقام، معاونان و مسئولان بخشهای مختلف این وزارتخانه با بیان اینکه اقدامات در حوزه فرهنگ را باید از زیر صفر آغاز کرد، اظهار کردند: «در طول مدت شاهنشاهی و خصوصاً در دو زمان اخیر، همهچیز و خصوصاً افکار جوانها را به عقب بردهاند، بهطوریکه آنها که تحصیل کرده بودند و میخواستند بگویند ما متجدد هستیم، حتماً تجدد را به این معنا میدانستند که بیبندوبار باشند و این معنا بهواسطه تبلیغات داخلی و خارجی و روزنامهها چنان در ذهنشان متمرکز شده بود که تجدد یعنی همهچیز شکلش خارجی باشد و مثل اینکه غیر از این شکل زندگیکردن امکان ندارد، که اگر شما بخواهید این وضع را عوض کنید و افکار را به جایی برسانید که به راه صحیح بیفتند مدت طولانی لازم دارد.» رهبر انقلاب همچنین افزودند: «در رژیم سابق تمام چیزها خصوصاً فرهنگ و هنر، محتوایش عوض شده بود؛ یعنی کسی که نام سینما را میشنید خیال میکرد که آنجا باید مرکز فساد و سوء اخلاق و مرکز مخالفت با همهچیز باشد و یا کلمه تئاتر در ذهن انسان چیز مبتذلی بود که از آن بهرۀ فساد برده شود، هکذا همهچیز دیگر و عمده این است که ما ذهن این جوانها و حتی پیرها و روشنفکرنماها را آماده کنیم که ما خودمان آدم هستیم و اینطور نیست که در همهچیز دستمان را پیش دیگران دراز کنیم و حتی اخلاق و زبانمان را نیز از آنها یاد بگیریم.» بنیانگذار جمهوری اسلامی با اشاره به تلاشهایی که در دوران قبل از انقلاب برای القای عقبافتادگی اسلام صورت میگرفت، خاطرنشان کردند: «عدهای هم به نام "فرهنگ ایران باستان" از اسلام فرار میکردند. ... درصورتیکه اروپاییها و دانشمندان اروپا هم قائل به این مطلباند که تمدن اسلام مقدم بر سایر تمدنهاست و در سابق به هریک از ایرانیان از کودکی تزریق میشد که باید همهچیز از اروپا گرفته شود و ارزشهای انسانی به هرچه بیشتر فرنگیشدن است و باید از سر تا پا فرنگی شویم و این آقایان نمینشینند و مقایسه کنند که در تمام مسائل بین فرهنگ اسلام و فرهنگهای دیگر چه تفاوتهایی است. و آیا بهصرف اینکه اسلام از عرب آمده ما باید با آن مخالفت کنیم و آیا این همان نژادپرستی نیست که اروپاییها میخواهند بهوسیله آن ما را به استعمار بکشند و بین طوایف عرب و عجم و ترک جدایی بیندازند؟» امام خمینی آنگاه تأکید کردند: «بنابراین، مدتها باید زحمت بکشیم و باور کنیم که خودمان دارای یک فرهنگ بزرگ انسانی با ارزشهای اسلامی هستیم و اگر امروز کمبود نیروی انسانی هست بهخاطر همین است که افکار به آن طرز تفکر عادت کرده بود. لذا ساختن تئاتری که مطابق با اخلاق انسانی - اسلامی باشد زحمت دارد و سینما هم اگر بخواهد چنین باشد نیازمند به صرف مدتها وقت است. و هرگز در متن سینما و تئاتر نوشته نشده است که باید مرکز فساد باشند و هنر آنها هم که عبارت بود از چیزهای مبتذل، جز این نبود که افراد و جوانان ما را در دانشگاهها و خارج و داخل طوری تربیت کنند که همه را منحرف سازد.» ایشان افزودند: «امیدوارم به برکت و زحمت این جوانها خصوصاً در فرهنگ و وزارت ارشاد برگردیم به حال خودمان که انشاءاللّه میتوانیم و نباید مأیوس باشیم.» رهبر انقلاب در پایان سخنان خود با اشاره به وضعیت تبلیغات خارج از کشور گفتند: «امیدوارم شما در همۀ امور موفق باشید خصوصاً راجع به تبلیغات خارج از کشور که واقعاً تأسفآور است. اصلاً در دنیا چه خبر است و آنها چه میگویند؟ رادیوهای خارجی محامد و خوبیهای ایران را کنار گذاشته و یا به چیز دیگر برمیگردانند و اگر مطلب کوچکی پیدا کنند صد تا روی آن میگذارند و برعلیه انقلاب تبلیغ میکنند، درحالیکه ما متکی به خدای تبارک و تعالی هستیم و امید است خداوند به ما محبت نموده و قصد ما را الهی کند که کسی که با خدا باشد خدا با اوست و پیروزی با اوست.»[۳۱]
گزارش- 424
نخستوزیر جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد جنگ ما برای خشکاندن ریشه تجاوز و جلوگیری از سلطهجویی قدرتهای بزرگ در منطقه است. میرحسین موسوی این مطلب را در دیدار امروز خود با نیاز دیزدارویچ عضو شورای ریاستجمهوری ایالت بوسنی هرزگوین و رئیس شورای فدرال روابط خارجی یوگسلاوی، بیان کرد. وی همچنین بر اهمیت تنظیم روابط کشورهای غیرمتعهد «بر پایه اصول واقعی غیرمتعهدها» تأکید کرد. دیزدارویچ نیز در این دیدار ضمن تسلیم پیام رهبری یوگسلاوی به نخستوزیر، گفت: «ما انقلاب اسلامی را یک تحول عظیم و یک حرکت بزرگ که توانسته است امریکا را در هم بشکند ارزیابی مینماییم و اثر این تحول بزرگ در کشورهای جهان سوم و نهضت عدمتعهد بهخوبی مشاهده میشود.»[۳۲]
گزارش- 425
وزیر دفاع ایران با بیان اینکه هیچ مشکلی در بستن تنگه هرمز نداریم اعلام کرد حالا نیازی نیست دنیا بفهمد چگونه این مأموریت را انجام میدهیم. روزنامه کیهان دراینباره گزارش داد: سرهنگ محمد سلیمی وزیر دفاع، در مراسم صبحگاه مشترک نیروهای نظامی و انتظامی در پادگان لشکر64 ارومیه در سخنانی گفت: «ابرقدرتها فکر میکنند با این تهدیداتی که در منطقه به وجود میآورند و با این سلاحهای استراتژیکی که دراختیار دشمن ما قرار میدهند و با این تقویتی که در کشورهای جنوبی خلیجفارس به وجود میآورند و با این توازن تسلیحاتی که در منطقه به وجود میآورد تصورشان بر این است که میتوانند ملت ما را خسته کنند. ... آنها تصور کردهاند اگر دراختیار همسایه ما موشک قرار بدهند تا بچههای ما را از بین ببرد میتوانند رخنهای در خطوط دفاعی ما به وجود آورند. اینها با تبلیغاتی که درمورد سوپراتانداردها به راه انداختهاند و با تهدیداتی که در جهان به راه انداختهاند فکر میکنند میتوانند افکار ما را از غرب کشور به جنوب معطوف کنند، اما عملیات پرقدرت والفجر بهخصوص والفجر4 چنان تودهنی به آنها زد که پشتشان را به لرزه انداخته [است].» سرهنگ سلیمی افزود: «اینها غافل از این هستند که تنگه هرمز با موقعیت خاص خودش بزرگترین نیروی تدافعی را برای ما در منطقه بهوجود آورده. این جنگ برای ما مواهب بسیار داشته، یکی از آنها پیبردن به عظمت و اهمیت این تنگه است. شاید اگر این تهدیدات پیش نمیآمد کسی به اهمیت تنگه توجه نمیکرد.» وزیر دفاع سپس تأکید کرد: «سیاست دولت جمهوری اسلامی این است که اگر کوچکترین تجاوزی به منافع ملت ایران در آبهای نیلگون خلیجفارس بشود ما این تنگه را آلوده و ناآرام و امنیت آن را که تا حالا دراختیار ما است، ناامن خواهیم کرد. طرح و نحوه اجرای آن باشد برای آن روزی که نیاز میشود. هیچ نیازی نیست الآن دنیا بفهمد ما چگونه این مأموریت را انجام میدهیم. خیلی ساده و خیلی عملی با امکانات داخلی این مأموریت قابلاجرا است؛ فقط در یک صورت ممکن است این هدف با مشکل برخورد کند که ما در بندرعباس یک انسان و یک فرد حزباللهی نداشته باشیم که این طرح را اجرا کنیم.»[۳۳]
گزارش- 426
درپی کشف یک خودروی بمبگذاریشده متعلق به ارتش فرانسه در نزدیکی سفارت ایران در بیروت، رئیس مجلس شورای اسلامی ضمن محکومکردن اقدام فرانسه خواستار طرح این موضوع در مجامع بینالمللی شد. از سوی دیگر، سخنگوی نیروهای فرانسوی در بیروت دخالت این نیروها در حادثه مذکور را تکذیب کرد. رئیس مجلس شورای اسلامی در سخنانی در جلسه امروز مجلس با اشاره به خبر «سوءقصد فرانسه به سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان» اظهار کرد: «این یکی از رسواییهای مهم برای فرانسه و چیزی شبیه رسوایی امریکا در طبس است. البته بیشک رسانههای جمعی دنیا از این مسئله ساده خواهند گذشت و آن را نادیده خواهند گرفت، اما اینکه آنها ساده میگذرند قضیه بسیار مهم است. یک کشوری که خودش را ابرقدرت درجه دوم میداند و در سازمان ملل دائماً دم از حقوق بشر میزند و ریاکارانه پرچم مخالفت با تروریسم را بلند میکند اینجا کاری میکند که بسیاری از اصول مسلم بینالمللی را نقض کرده؛ اولاً دزدی پوشش هلالاحمر که در پوشش آن بخواهد جایی را منفجر کند و ماشین را به ساختمانی برساند. این کار را یک باند تروریست کوچک هم نمیکند و این از فرانسه نشان نهایت ضعف و بیشرمی است و ثانیاً حملههای اینچنین به یک سفارت آنهم کشوری که در سراسر دنیا خودش سفارت و مراکزی دارد این عمل از کشوری مثل فرانسه با سوابقی که مردم آن دارند بسیار زشت است و بهطورکلی اقدام به یک عمل تروریستی در یک سطح آنهم بهوسیله سربازان مارکدار مشخص چیزی را غیر از ضعف و واماندگی در مقابل جمهوری اسلامی نشان نمیدهد.» حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی سپس افزود: «مهمتر از اینها هماهنگیای بود که فرانسه با فراریان ما و جاسوسان خودشان و ضدانقلاب محارب کرده بود که هماهنگ در کشورهای دیگری مثل انگلستان، خود فرانسه، بلژیک و هندوستان عمل کردند برای اینکه یک جریان عمومی درست کنند* و در داخل هم نمونهاش را دیدهاید.» وی همچنین گفت: «ما از وجدانهای بیدار دنیا میخواهیم که از این مسئله بهآسانی نگذرند و در مجامع بینالمللی مخصوصاً سازمان ملل این مسئله را مطرح کنند.» رئیس مجلس خاطرنشان کرد: «اگر امروز فرانسه با این پررویی دست به چنین عمل تروریستی بزند، هیچ کشوری در آینده نمیتواند از تروریستهایی که در سراسر دنیا وجود دارند در امان باشد. البته خودمان را به این مسائل آلوده نمیکنیم اما به دنیا هشدار میدهیم که این عمل امنیت بسیاری از مراکز سیاسی را در سراسر دنیا به خطر میاندازد.»[۳۴] در همین حال، خبرگزاری فرانسه در گزارشی با انعکاس اظهارات رئیس مجلس شورای اسلامی آورد: «حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس ایران، صبح امروز در پارلمان این کشور اعلام کرد حمله فرانسه به سفارت ایران در بیروت درحالیکه خود، سفارتخانهها و هیئتهای سیاسی متعدد در تمام دنیا دارد بسیار ناگوار است.» خبرگزاری فرانسه پس از اشاره به بخشهای دیگری از سخنان رئیس مجلس یادآور شد: «ایران روز گذشته نیروهای فرانسوی در لبنان را متهم کرد که سعی داشتهاند سفارت ایران در بیروت را منفجر کنند. از سوی دیگر، صبح امروز از منابع سیاسی کسب اطلاع شد ایرانیان شفاهاً علیه اشغال دفاتر هواپیمایی ملی ایران در پاریس ازسوی مخالفین دولت ایران اعتراض کردند و فرانسه را متهم کردند که از تروریستها حمایت میکنند.»[۳۵] این خبرگزاری همچنین در گزارش دیگری به احضار کاردار سفارت فرانسه به وزارت امور خارجه ایران بهمنظور اعتراض به «توطئه غیرانسانی نیروهای فرانسوی» اشاره کرد و سپس به نقل از سخنگوی نیروهای فرانسوی مستقر در بیروت اعلام کرد: «هیچیک از جیپهای نیروهای فرانسوی به سرقت نرفته و نیروهای فرانسوی بههیچوجه در ماجرای سفارت ایران دخالت نداشتهاند.»[۳۶] به گزارش خبرگزاری فرانسه سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور نیز گفته است: «این اتهامات منطقی نیستند و نمیتوانند کسی را فریب دهند.»[۳۷]
گزارش- 427
بهدنبال طرح استیضاح وزیر کشور در جلسه مورخ 15 آبان مجلس شورای اسلامی و پس از استماع سخنان موافقان استیضاح و پاسخهای وزیر کشور در دو جلسه علنی مجلس، نمایندگان سرانجام امروز با اکثریت آرا به وزیر کشور رأی اعتماد دادند. روزنامه جمهوری اسلامی دراینباره گزارش داد: طرح استیضاح وزیر کشور با امضای 49 نماینده به مجلس ارائه شد و تعدادی از نمایندگان امضاکننده این طرح در جلسات علنی پانزدهم و هفدهم آبان (امروز) به تشریح موارد مذکور در متن استیضاح پرداختند. برخی از این موارد عبارتاند از: تخلفات برخی از استانداریها و فرمانداریها و دوایر وابسته به وزارت کشور ازجمله دخالت شورایعالی استانداری خوزستان در امور مربوط به روحانیت استان و سپاه آبادان؛ ضعف مدیریت استانداری آذربایجانغربی در رفع کمبود آرد و نان مورد نیاز این استان؛ نابسامانیهای موجود در میان جنگزدگان در زمینههای اسکان، بهداشت و اشتغال؛ تخلفات شهرداری تهران؛ «بیتوجهی به مقام شامخ ولایت» درمورد احکام ثانویه؛ «ایجاد یأس و بدبینی و بیتفاوتی در مردم دراثر عدم اجرای قانون»؛ «تبعیض بین مسئولین دولتی و مردم»؛ «پیامدهای ناهنجار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ناشیاز واگذاری بیرویه زمین»؛ قانون احزاب؛ قانون شوراها؛ بیتوجهی به تذکرات نمایندگان و ضعف مدیریت وزیر کشور. گزارش روزنامة جمهوری اسلامی از جلسه امروز مجلس حاکی است: در ادامه دستورکار رسیدگی به استیضاح وزیر کشور، حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس، ضمن سخنانی در دفاع از وزیر کشور با اشاره به استقلال عمل نمایندگان در طرح استیضاح گفت: «یک واقعیت الآن در کشورمان وجود دارد و در مجلس هم میبینیم بهعنوان کسی که مرجع خیلی مراجعات هستم [که] یک توقعاتی، انتظاراتی گاهی در نمایندگان یا ائمه جمعه، شخصیتهای روحانی وجود دارد که گاهی بیش از حد قانون است؛ یعنی یک چیزی را از مجری میخواهند و مجری هم دچار یک تضادی واقع میشود. ازطرفی مسئولی را نصب کرده باید از آن حمایت کند [چون] اگر بنا شود رئیس یک دستگاه اجرایی نسبت به افراد زیردست خود حمایت لازم را نکند و یا صرف یک مراجعه و یا چند مراجعه نسبت به آنها سختگیری کند و آنها را تضعیف کند مخصوصاً کاری مثل کار وزارت کشور [دراینصورت] مجری [و] هیچ مسئولی احساس امنیت و شجاعت کار را نمیکند.» رئیس مجلس در ادامه سخنان خود با اشاره به نظرهای موافق و مخالف نمایندگان مجلس درمورد عملکرد استانداران گفت: «حرفهایی که آقایان گفتند به شخص آقای ناطق [نوری] بهعنوان وزیر کشور متوجه شود. مسائلی گفتهاند از شهرداری، از استانداری یعنی استانداریها بعضی از آنها عزل شدند و یا استعفا دادند و اینطور که ایشان توضیح دادند در موقع خودش هم عمل شده است. باز به این استیضاح کشیده و بااینکه آقایان میدانند آنها عزل شدند و یا اینکه استعفا دادند و رفتند و اسنادی که ایشان خواندند قانعکننده بود که ایشان در حد لازم اقدام کردهاند.» وی افزود: «کل اصل دفاع من برای این است که فکر میکنم که نبودن آقای ناطق [نوری] الآن در هیئت دولت ضرر عمدهای برای انقلاب دارد و فکر نمیکنم که نمایندگان این را با این توضیحاتی که عرض میکنم بخواهند تحمل کنند.» پس از توضیحات رئیس مجلس، وزیر کشور به ادامه پاسخ به موارد استیضاح - که از جلسه قبل ناتمام مانده بود - پرداخت. وی در بخشی از سخنان خود متن نامه فرمانده سپاه خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی درباره یکی از موضوعات مطرحشده در اظهارات استیضاحکنندگان را به این شرح قرائت کرد: «به پیوست گزارش منطقه 8 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درارتباطبا سپاه منطقه که همه دور از حقیقت در برنامه استیضاح وزیر کشور [مطرح] شده است، جهت اطلاع و استماع نمایندگان ارسال میگردد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ضمن اعتقاد به اینکه مجلس شورای اسلامی در رأس همه امور بوده و بعد از ولایت فقیه بالاترین مرجع تصمیمگیری در کشور است از اینکه در شرایطی که رزمندگان اسلام درحال نبرد و فتح سنگرها یکی پس از دیگری هستند از طرح چنین مسائلی آنهم بهطور یکطرفه از تریبون مجلس متأسف بوده و ضمن اعتراض به دخالت غیرقانونی بعضی نمایندگان مجلس در این منطقه امیدوار است که پیگیری مجدانه و رسیدگی به این مسئله ازطریق مجلس محترم شورای اسلامی صورت پذیرد.»[۳۸] گفتنی است در جلسه روز 15 آبان نیز علیاکبر ناطق نوری وزیر کشور، در دفاعیات خود ضمن اشاره به این نکته که مسئولیت وزارت کشور را در شرایطی پذیرفته که «جو ترور و وحشت، کشور را فراگرفته بود و هرروز ترورهایی در تهران انجام میشد»، افزود: «تنها و تنها پذیرفتن پست وزارت برای انجام وظیفه و احساس مسئولیتی بود که در آن وضع بحرانی نمودم.» وی با اشاره به آنچه مشکلات بهجامانده از نظام گذشته در دستگاههای دولتی اعم از رشوه، کمکاری و وجود ضوابط دستوپاگیر خواند، گفت که برای اصلاح این وضع از عناصر نهادهای انقلابی در اداره کشور از سطح وزارت تا بخشداری و «از مدیریت تا بایگانی» دعوت به همکاری کرده است. ناطق نوری سپس تصریح کرد: «امروز قریب به اتفاق مسئولین در سطح استانداریها، فرمانداریها، بخشداریها، مدیران کل وزارتخانهها در استانهای مختلف، از جوانهای سپاهی و جهادی و دانشگاهی مسلمان هستند که براساس وظیفه اسلامی انقلابی خود اینچنین کارها را پذیرفتهاند.» وزیر کشور همچنین خاطرنشان کرد: «دررابطهبا استانداران، فرمانداران و بخشداران اضافه میکنم که بهغیراز مسئولیت خود که نمایندگی سیاسی دولت است، مسئولیتهای وزارتخانههایی مثل بازرگانی، کشاورزی و غیره [را] نیز بر دوش دارند. برادران و خواهران، خوب میدانید که وزارت بازرگانی در اکثر شهرها دفتر و مدیر ندارد و این فرمانداری است که جای آنان کار میکند، بار آنان را بر دوش میکشد و تبدیل به یک سوپرمارکت شده است. البته ضرورت انقلاب اقتضا مینمود و هنوز نیز اقتضا میکند بار را به دوش بگیرند تا انشاءالله دفاتر سایر وزارتخانهها تأسیس شود و مسئولیت خودشان را [بهعهده] بگیرند.» ناطق نوری در ادامه سخنان خود در این جلسه ضمن اشاره به مشکلات توزیع کالا و ارزاق عمومی در شرایطی که وزارت کشور فاقد ردیف بودجهای برای تأمین نیرو و امکانات مورد نیاز دراینزمینه است، بهطور تلویحی بخشی از مشکلات و تخلفات مورد اشاره نمایندگان موافق استیضاح را نتیجۀ درگیری ناخواسته فرمانداریها و بخشداریها با مسئله توزیع دانسته و سپس به سایر مسائل و مشکلات عنوانشده ازسوی استیضاحکنندگان پاسخ داد.[۳۹] به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی، امروز و در پایان جلسه استیضاح، رأیگیری به عمل آمد و وزیر کشور با 146 رأی موافق، 72 رأی مخالف و 13 رأی ممتنع از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت.[۴۰] یادآور میگردد صادق خلخالی، سیدعبدالله واحد موسوی لاری، سیدمحسن موسوی تبریزی، محسن رهامی، سیدکاظم اکرمی، عطاءالله مهاجرانی، رشیدیان، حسین هاشمیان، فؤاد کریمی، سازگارنژاد، محمدحسن دانش آشتیانی، لطیف صفری و ایرج صفاتی دزفولی ازجمله نمایندگانی بودند که طرح استیضاح را امضا کرده بودند.[۴۱] همچنین در خلال دو جلسه استیضاح تا پیش از رأیگیری، 3 نفر از نمایندگان امضاکننده شامل الله بداشتی، سیدمحمدحسین محمدی و عطاءالله مهاجرانی انصراف خود را از استیضاح به رئیس مجلس اعلام کردند.[۴۲]
گزارش- 428
سفیر ژاپن در دیدار با رئیس مجلس شورای اسلامی خواستار خویشتنداری ایران در خلیجفارس شد. در همین حال مشکلات دیپلماسی ژاپن برای تأثیرگذاری بر روند رویدادها در جنگ ایران و عراق مورد بررسی دو روزنامه پرتیراژ امریکایی قرار گرفت. امروز سفیر ژاپن در دیدار با حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، ضمن اظهار علاقه به گسترش روابط دو کشور خواستار عملینشدن تهدید ایران به بستن تنگه هرمز شد.[۴۳] همچنین رادیو امریکا در گزارشی به نقل از نشریه اقتصادی و مالی وال استریت ژورنال اعلام کرد: «همگام با افزایش میزان مخاطرات جنگ ایران و عراق برای منافع چند میلیاردی ژاپن در منطقه خلیجفارس، مقامهای توکیو بهخاطر تخفیف التهاب جنگ سهساله با بیمیلی به فعالیتهای دیپلماتیک کشیده میشوند.» به نوشته این روزنامه «ژاپن برای حفظ منافع و مصالح بازرگانی خود در ایران به تلاش افتاده است. ... [به این دلیل که] برای تأمین نیازمندیهای نفتی خود بیش از هر منبع دیگر به ایران وابسته است. ... اگرچه ارزش مبادلات بازرگانی ژاپن با عراق از یک میلیارد دلار در سال تجاوز نمیکند، بااینهمه ژاپن بهخاطر ناخشنودی احتمالی هواداران عراق در میان کشورهای عربی ازجمله عربستان سعودی و امارات عربی متحده از جانبگیری در جنگ خلیجفارس خودداری میکند.» این روزنامه در ادامه آورده است: «بااینکه چند شرکت ژاپنی برای تکمیل طرح [ساخت مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی] انتخاب شدهاند، بااینهمه بهخاطر تهدیدهای عراق چنین به نظر میرسد که اعزام کارکنان ژاپنی به محل بنا به ملاحظات ایمنی و امنیتی بازهم به تعویق خواهد افتاد. از سوی دیگر، دولت ژاپن برای تسهیل پیگیری ساختمان مجتمع پتروشیمی ایران و ژاپن 5 درصد مالکیت آن را خریداری کرده و برای گروه میتسویی شریک ژاپنی مجتمع پتروشیمی، تسهیلات اعتباری بیشتری را فراهم آورده است.» به نوشته وال استریت ژورنال، مجتمع مذکور «سرآمد تأسیسات پتروشیمی در خاورمیانه [غرب آسیا] و یکی از بزرگترین اینگونه تأسیسات در دنیا است و به گفته مقامهای ایران در نخستین سال بهرهبرداری، 100 میلیون دلار بر تولید ناخالص ملی خواهد افزود.»[۴۴] علاوهبراین، روزنامه کریستین ساینس مانیتور نیز دراینباره آورده است: «ژاپن بهتازگی دریافته است که دستیافتن به نفوذی در خاورمیانه [غرب آسیا] تا چه اندازه برای یک قدرت خارجی دشوار است.» به نوشته این روزنامه شینتارو آبه وزیر امور خارجه ژاپن، که در ابتدا هشدار عراق (برای حمله به تأسیسات پتروشیمی ایران و ژاپن) را واجد «عنصر یک جنگ روانی» با هدف وادارکردن ژاپن به تحمیل فشار به ایران برای پایاندادن به جنگ ازطریق مذاکره ارزیابی کرده بود با دریافت دومین هشدار عراق، این تهدید را جدی گرفت و معاون خود را به منطقه فرستاد. آبه با وجود شکست مأموریت معاون خود «هنوز میگوید که به اعتقاد او عراق میکوشد از حمله به مجتمع پتروشیمی خودداری ورزد تا مناسبات دوستانهاش را با ژاپن حفظ کند.» ساینس مانیتور به نقل از "منابع دیپلماتیک" افزوده است: «اگر عراق درخواستهای پیاپی آبه را نادیده بگیرد و تهدیدش را در بمباران مجتمع به اجرا بگذارد، وی با آبروریزی زیادی روبهرو خواهد شد. در همین حال به گفته این منابع، دولت توکیو باید این واقعیت را درک کند که تقریباً بهطور کامل از ابزار لازم برای نفوذ در رویدادهای منطقه بیبهره است.»[۴۵]
گزارش- 429
وزیر بازرگانی انگلیس در پایان دیدار خود از بغداد از همکاری شرکتهای انگلیسی در ساخت خط لوله جدید صادرات نفت عراق خبر داد. همزمان وزیر مشاور در امور خارجی یونان نیز در چارچوب روابط اقتصادی و بازرگانی این کشور با عراق راهی بغداد شد. پل شانون وزیر بازرگانی انگلیس، در مصاحبه با خبرگزاری رویتر گفت: «انتظار دارد شرکتهای انگلیسی 25 درصد در کنسرسیومی که ساختن این خط لوله را بهعهده گرفته سهیم بشوند.» رویتر افزود: «کشورهای امریکا، فرانسه، آلمانغربی و ژاپن جزء این کنسرسیوم هستند.» به گفته این خبرگزاری «این خط لوله حوزههای نفتی عراق در جنوب این کشور را به خط لولهای که نفت عربستان را به بندر سعودی ینبع در دریای احمر منتقل میکند، متصل خواهد کرد و حجم تولید نفت عراق را به دو برابر؛ یعنی حدود 5/1 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داد.»[۴۶] امروز همچنین خبرگزاری فرانسه از آتن گزارش داد: کارلوس پاپولیاس وزیر مشاور در امور خارجی یونان که مسئولیت روابط این کشور با جهان عرب را نیز در دولت یونان برعهده دارد، برای یک دیدار رسمی دوروزه از عراق عازم بغداد شد. این خبرگزاری به نقل از منابع رسمی در آتن گفت: «پاپولیاس در این سفر با مقامات عراقی درمورد مسائل منطقه و جنگ ایران و عراق گفتوگو خواهد کرد.» خبرگزاری فرانسه افزود: «علاوهبراین، وزیر مشاور یونان که در این سفر توسط یک هیئت بلندپایه اقتصادی و بازرگانان یونانی همراهی میشود، در بغداد درباره روابط اقتصادی و بازرگانی میان دو کشور و بهویژه شرکتهای یونانی مستقر در عراق مذاکره میکند.»[۴۷]
گزارش- 430
پاسخ عراق به قطعنامه 540 شورای امنیت سازمان ملل درباره جنگ ایران و عراق بهعنوان سند رسمی این سازمان پذیرفته شد. در همین حال یک مقام وزارت امور خارجه پاکستان از قطعنامه مذکور بهسبب نادیدهگرفتن مواضع ایران انتقاد کرد. رادیو بغداد در گزارشی اعلام کرد: مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت پاسخ رسمی عراق به قطعنامه شماره 540 شورای امنیت درباره جنگ عراق و ایران را «بهعنوان سندی از اسناد رسمیاش تلقی کرد.» این رادیو اضافه کرد: «مجمع عمومی سازمان ملل متحد پاسخ عراق را که نماینده دائمی عراق در سازمان ملل متحد تقدیم کرده در جدول کار خود زیر عنوان "نتایج و آثار ناشیاز دراز [طولانی] شدن نزاع مسلحانه میان عراق و ایران" مندرج کرده است.»[۴۸] دراینحال نیاز نایک معاون وزارت امور خارجه پاکستان، در انتقاد از قطعنامه شماره 540 شورای امنیت سازمان ملل گفت: «در این قطعنامه مواضع ایران نادیده گرفته شده است.» وی ضمن دفاع از امتناع نماینده پاکستان در دادن رأی به قطعنامه مزبور در شورای امنیت، تأکید کرد: «مطالب این قطعنامه و رأیگیری با عجله درمورد آن، به ضرر کوششهایی است که برای حل عادلانه این مسئله انجام میگیرد.» معاون وزارت امور خارجه پاکستان خاطرنشان کرد که «این کشور براساس موضع بیطرف خود در جنگ عراق و ایران نقش سازندهای در سازمان ملل برای پیشرفت در حل این مسئله ایفا نموده و اگر رأیگیری با عجله انجام نمیگرفت و پیشنهادات نماینده ایران در قطعنامه مطرح میشد، شاید پیشرفتی برای حل این مسئله به دست میآمد.» نایک یادآور شد: «سال قبل نیز پاکستان از دادن رأی پیرامون قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل درمورد جنگ عراق و ایران امتناع کرد.»[۴۹]
گزارش- 431
سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس ضمن تأیید قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد درمورد جنگ ایران و عراق، بار دیگر از مجامع اسلامی و بینالمللی خواستند به تلاشهای خود برای پایاندادن به جنگ ادامه دهند. خبرگزاری آسوشیتدپرس از دوحه گزارش داد: «سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس برای حفظ آزادی کشتیرانی در منطقه خلیجفارس، جزئیات یک استراتژی مشترک نظامی را مورد بررسی قرار دادند.» آسوشیتدپرس به نقل از «مقامهای مطلع» اعلام کرد که «شورا رسماً بر قطعنامه شورای امنیت مبنیبر ضرورت پایان جنگ و تضمین آزادی کشتیرانی در تنگه هرمز صحه گذاشت، اما قرار است احتیاطاً برخی طرحهای امنیتی به مرحله اجرا درآید.» از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری قطر، عیسی عزیز الکواری وزیر اطلاعات قطر و سخنگوی اجلاس سران شورای همکاری خلیجفارس، در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرد که این اجلاس «درارتباطبا جنگ ایران و عراق به تلاشهای میانجیگرانه [سازمان] کنفرانس اسلامی، سازمان ملل متحد، جنبش عدمتعهد و برخی از کشورهای عربی و تلاش خود شورای همکاریهای خلیجفارس جهت ارائه یک راهحل صلحآمیز به این مخاصمات اشاره داشت.» به گفته وزیر اطلاعات قطر، این اجلاس «در پشت درهای بسته اقدام دفاعی مشترک کشورهای عضو را مورد بحث قرار داده و گزارشی نیز دراینمورد ازسوی کمیته نظامی این شورا قرائت شد.» وی همچنین افزود: «رهبران کشورهای عضو شورا پیشنهادات پیرامون یکپارچهساختن سیاستهای اقتصادی کشورهای عضو را مورد بحث و گفتوگو قرار دادند.» الکواری به نقل از دبیرکل اجلاس سران شورای همکاری خلیجفارس افزود: «مسئله تلاشهای شورا جهت پایاندادن به اختلافات بین اعراب مورد بررسی قرار گرفت و تلاشهای اخیر جهت میانجیگری بین بغداد و دمشق و همچنین مراکش و الجزایر که بر سر مسئله صحرای غربی با یکدیگر اختلاف دارند، مورد توجه قرار گرفت.»[۵۰] روزنامه گاردین (چاپ انگلیس) نیز در شماره امروز خود نوشت: «امروز پس از پایان کنفرانس معلوم خواهد شد که شش کشور عضو شورای همکاری خلیجفارس در مقابل عملیشدن تهدید جمهوری اسلامی درزمینه مسدودکردن تنگه هرمز از خود چه عکسالعملی نشان خواهند داد.» به نوشته گاردین، «قدرت نظامی شش کشور عربی حوزه خلیجفارس درمجموع شامل 190 هزار پرسنل نظامی، 900 تانک، 350000 خودروی زرهی و 430 فروند هواپیمای جنگنده است. درعینحال، قدرت دریایی این کشورها درمجموع به 36 فروند ناوچه جنگی مجهز به موشکهای اگزوست بالغ میشود.» بااینحال، این روزنامه خاطرنشان ساخت: «باوجودی که کشورهای خلیجفارس با دخالت نظامی دولتهای بزرگ در منطقه مخالفاند، اما شواهد زیادی حاکیاز آن است که این کشورها از دخالت موقت ابرقدرتها در منطقه ناراضی نبوده، آن را اقدام نسبتاً مناسبی میدانند.»[۵۱]
گزارش- 432
محافل نزدیک به وزارت دفاع امریکا اعلام کردند مقامات امریکا مصمماند در واکنش به انفجارهای بیروت، ضمن پرهیز از اقدام گسترده - که خطر شروع جنگ را خواهد داشت - مجازاتهایی را علیه بعضی از گروههای شیعه طرفدار ایران اجرا کنند. گزارش خبرگزاری فرانسه دراینباره حاکی است: «براساس اطلاع واصله از محافل نزدیک به پنتاگون، پاسخ امریکا به انفجارهای بیروت احتمالاً بهصورت اقدامات انفرادی خواهد بود تا مجازاتهای دستهجمعی که ممکن است موجب جنگ عمومی شود.» این خبرگزاری همچنین با اشاره به اظهارات دیروز رئیسجمهور امریکا مبنیبر پرهیز از اقدام "کورکورانه" در واکنش به انفجارهای بیروت گفت: «به نظر میرسد این اظهارات مؤید آن است که واشنگتن علیرغم تصمیم برای مجازات عاملین انفجار، قصد ندارد با کمک اسرائیل به یک عملیات تنبیهی وسیع علیه سوریه دست زند.» خبرگزاری مذکور به نقل از یک مقام امریکایی در واشنگتن، که خواست نامش فاش نشود، اقدام تلافیجویانه امریکا را «یک دخالت محدود نظامی» در لبنان دانست زیرا به گفته این مقام امریکایی اقدام نظامی علیه یکی از دو کشور ایران و سوریه «خطر شروع جنگی را در بر خواهد داشت که نتایج آن قابلپیشبینی نیست.»[۵۲] بااینحال، رادیو کلن در بررسی احتمالات مربوط به عملیات نظامی قریبالوقوع امریکا در لبنان گفت: «ازجمله اهداف امریکا میتوان به مواضع شیعیان بنیادگرا و متعصب در بعلبک در جلگه بقاع و حومههای جنوبی بیروت اشاره کرد.» این رادیو همچنین با اشاره به مشکل موجود بر سر راه حمله انتقامجویانه به مواضع ایران افزود: «بدون آگاهی سوریه که این منطقه و منجمله بعلبک را که مرکز پاسداران انقلاب ایران و هممسلکان لبنانی آنهاست کنترل میکنند، کاری صورت نگرفته و نمیتواند بگیرد.» کلن در پایان با اشاره به مناطق تحت نفوذ سوریه و رژیم صهیونیستی در لبنان پیشبینی کرد حتی اگر امید اندکی برای امریکا ازنظر حل اختلافات داخلی لبنان باقی بماند، این امر موجب ازبینرفتن تکیهگاههای قدرت و نفوذ اسرائیل و سوریه در لبنان نخواهد شد.[۵۳]
گزارش- 433
تلاش هیئت اعزامی اعراب به دمشق برای بحث درمورد استقرار آتشبس در درگیریهای طرفداران و مخالفان عرفات در شمال لبنان به جایی نرسید. درعینحال برخی نشانهها از احتمال توافقِ آتشبس با انجام ترتیباتی برای خروج یاسر عرفات از لبنان حکایت دارد. جک تامسون خبرنگار اعزامی رادیو بیبیسی به دوحه، محل برگزاری اجلاس سران شورای همکاری خلیجفارس، در گزارشی با اشاره به سفر روز گذشته «هیئتی متشکل از وزیران ارشد عربستان سعودی، کویت، الجزایر، تونس و یمن شمالی» به دمشق بهمنظور ترغیب حافظ اسد رئیسجمهور سوریه، به پایاندادن به جنگ میان جناحهای فلسطینی رقیب در داخل و اطراف بندر طرابلس، گفت: «آشکار است که کشورهای میانهروی عرب که از رهبری آقای عرفات حمایت میکنند پرزیدنت حافظ اسد را بیشازپیش زیر فشار گذاشتهاند. ... اما از لحن تفسیرهایی که رسانههای خبری رسمی سوریه در 24 ساعت گذشته پخش کردهاند چنین برمیآید که پرزیدنت اسد بههیچوجه تمایلی ندارد به حمایت خود از جناحهای مخالف آقای عرفات خاتمه دهد.» خبرنگار بیبیسی در ادامه به سفر خالد الحسن یکی از مسئولان ارشد سازمان آزادیبخش فلسطین به دوحه و درخواست وی از رهبران کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس برای نجات عرفات «از یک شکست نظامی تحقیرآمیز در لبنان» اشاره کرد و افزود: «کار اجلاس سران در دوحه که قرار بود به بررسی تهدید امنیت خلیجفارس ازسوی جنگ ایران و عراق بپردازد، اکنون تحتالشعاع موضوع دودستگی در درون سازمان آزادیبخش فلسطین قرار گرفته است.»[۵۴] امروز همچنین دبیرکل سازمان ملل با انتشار بیانیهای «خواستار برقراری فوری آتشبس میان فلسطینیهای متخاصم در طرابلس لبنان شد.» خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گزارش داد: پارلمان کویت در اجلاس امروز خود «تصمیم گرفت که کمکهای مالی خود به سوریه را بهدلیل اتخاذ مواضع علیه عرفات ازطرف این کشور قطع کند و از سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس خواست اقدام مشابهی به عمل آورند.» آسوشیتدپرس یادآور شد: «حجم کمکهای کویت به سوریه به 265 میلیون دلار در سال بالغ میشود.»[۵۵]
پاورقیها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/08/17
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتمالانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر، 12/8/1362 تا 19/8/1362، صص 155 - 142؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر٤، گزارش راوی قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، داود رنجبر، ص118.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 155 - 142؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 117 و 118.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 135 و 136.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 135 و 136؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص121.
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص117.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 135 و 136.
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص117.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتمالانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر، 12/8/1362 تا 19/8/1362، صص 155 - 142؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر٤، گزارش راوی قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، داود رنجبر، ص118.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، ص22، رادیو اسرائیل، 18/8/1362.
- ↑ سند شماره 318406 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران منطقه11 به کلیه پایگاههای تابعه ناحیه کردستان (فرماندهی)، 2/9/1362.
- ↑ سند شماره 355171 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سلماس به اطلاعات منطقه١١، 17/8/1362؛ و- سند شماره 341067 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 29/8/1362؛ و- سند شماره 45020 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه١١ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی کل سپاه پاسداران، 25/8/1362؛ و- سند شماره 346260 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از بخشداری کامیاران به فرماندهی سنندج، 18/8/1362؛ و- سند شماره 352183 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه ناحیه کردستان (اطلاعات) به ستاد منطقه١١، 24/8/1362؛ و- سند شماره 113188 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن نوبهای قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (اطلاعات عملیات)، شماره 8، 17/8/1362، ص٥.
- ↑ سند شماره 113188 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص11.
- ↑ سند شماره 352133 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه شهید ناصر کاظمی (سردشت) به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 17/8/1362؛ و- سند شماره 113188 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١.
- ↑ سند شماره 341085 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن٣) به استانداری کردستان، ١٨/٨/1362؛ و- سند شماره 45020 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 346260 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 113188 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٢؛ و- سند شماره 355101 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ناحیه کردستان (اطلاعات) به سپاه منطقه١١ (اطلاعات)، 19/8/1362.
- ↑ سند شماره 352127 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از چره به سپاه ارومیه، 18/8/1362؛ و- سند شماره 359169 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)،20/8/1362؛ و- سند شماره 355104 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران (فرماندهی) به سپاه پاسداران منطقه١١ (فرماندهی)، 19/8/1362.
- ↑ سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص117.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتمالانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر، 12/8/1362 تا 19/8/1362، صص 155 - 142؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر٤، گزارش راوی قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، داود رنجبر، ص118.
- ↑ سند شماره 103791 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه سپاه پاسداران، 22/8/1362، ص8؛ و- سند شماره 44922 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (طرح و عملیات) به ستاد مرکزی سپاه (طرح و عملیات)، 18/8/1362.
- ↑ سند شماره 44922 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 359154 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه شمالغرب ژاجا (رکن٣) به فرماندهی ژاجا (رکن٣ - مرکز فرماندهی)، 17/8/1362؛ و- سند شماره 359156 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیات شمالغرب ژاجا (رکن٣) به فرماندهی ژاجا (رکن٣ - مرکز فرماندهی)، 19/8/1362؛ و- سند شماره 197420 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات عملیات ناحیه کردستان به اطلاعات ناحیه کردستان(فرماندهی)، 23/8/1362.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 135 و 136؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص121.
- ↑ سند شماره 355162 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سردشت به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 17/8/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، 18/8/1362، صص 2 و 3، بغداد - خبرگزاری رویتر، 18/8/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، صص 14 - 12، رادیو بیبیسی، 17/8/1362.
- ↑ همان، ص3، رادیو بغداد، 17/8/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، 18/8/1362، ص2، بغداد - خبرگزاری عراق، 17/8/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، صص 14 - 12، رادیو بیبیسی، 17/8/1362.
- ↑ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، ترجمه محمدعلی خرمی، جلد 2، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1387، صص 144 - 140.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 242، 26/8/1362، ص3، بهبهان - خبرگزاری رویتر، 25/8/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، 18/8/1362، صص 4 و 5، تبریز - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/8/1362.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، جلد 18، پاییز 1378، صص 217 - 215.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/8/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/8/1362، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/8/1362، ص10.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، 18/8/1362، ص8، تهران - خبرگزاری فرانسه، 17/8/1362.
- ↑ سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 135 و 136.
- ↑ همان، ص14، پاریس - خبرگزاری فرانسه، 17/8/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/8/1362، صص 10 و 11.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 16/8/1362، صص 8، 13 و 15.
- ↑ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، ترجمه محمدعلی خرمی، جلد 2، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1387، صص 144 - 140.
- ↑ همان، ص11.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 16/8/1362، ص8.
- ↑ اکبر هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش (کارنامه و خاطرات سال 1362)، به اهتمام مهدی هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ سوم، 1386، ص280.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، صص 10 و 11، رادیو امریکا، 17/8/1362، به نقل از روزنامه امریکایی وال استریت ژورنال.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 235، 19/8/1362، صص 33 و 34، رادیو امریکا، 18/8/1362.
- ↑ همان، صص 24 و 25، بغداد - خبرگزاری رویتر، 18/8/1362.
- ↑ همان، صص 15 و 16، آتن - خبرگزاری فرانسه، 18/8/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، ص4، رادیو بغداد، 17/8/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/8/1362، ص24.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 235، 19/8/1362، ص16، دوحه - خبرگزاری قطر، 18/8/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، 18/8/1362، ص24، رادیو آزاد، 17/8/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 235، 19/8/1362، صص 21 و 22، واشنگتن - خبرگزاری فرانسه، 18/8/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 234، 18/8/1362، صص 20 و 21، رادیو کلن، 17/8/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، صص 15 و 16، رادیو بیبیسی، 17/8/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/8/1362، ص24.