1362.06.29

روزشمار جنگ سال 1362 1362.06.29
نام‌های دیگر	بیست و نه شهریور
تاریخ شمسی	1362.06.29
تاریخ میلادی	20 سپتامبر 1983
تاریخ قمری	12 ذیحجه 1403

1359.06.29

1360.06.29

1361.06.29

1363.06.29

1364.06.29

1365.06.29

1366.06.29

گزارش - 452

پس از بروز ابهامات در جلسه روز گذشته فرماندهان ارشد قرارگاه نجف راجع به طرح مانور عملیات والفجر5، امروز با حضور فرمانده نیروی زمینی ارتش و قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه در گیلان‌غرب، جلسات فشرده‌ای در دو سطح یگانی و قرارگاهی* برای تصمیم‌گیری هرچه سریع‌تر درمورد تداوم تلاش‌ها در منطقه عملیاتی دربندیخان برگزار شد. در نخستین جلسه، فرماندهان لشکرهای 31، 27 و 17 سپاه، به‌عنوان مهم‌ترین یگان‌های عملیاتی والفجر5، در تشریح مشکلات مانور محورهای خود،** به سه مسئله عمده نبود جاده، صعب‌العبور بودن زمین منطقه برای تردد نیروها و نحوه تأمین آنها اشاره کردند. برای حل این مشکلات، تأکید اصلی اکثر آنان بر تدارک هوایی به کمک بالگرد و هلی‌برد نیروها بود. مباحث ردوبدل شده میان فرماندهان قرارگاه‌های تاکتیکی نجف 1 و 2 از وجود دو دیدگاه درمورد وضعیت عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان حکایت داشت. گزارش‌های فرمانده لشکر31 عاشورا (فرمانده قرارگاه تاکتیکی نجف2) و تاحدودی گزارش فرمانده لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) (جانشین قرارگاه تاکتیکی نجف1)، از محورهای عملیاتی خود بیانگر سختی‌ها و مشکلات جدی پیش رو در عملیات دربندیخان بود؛ در مقابل فرمانده لشکر27 محمد رسول‌الله(ص) (فرمانده قرارگاه تاکتیکی نجف1) که در گزارش خود به‌صورت کلی و گذرا به محدودیت‌ها و مشکلات عملیات والفجر5 اشاره داشت، با تأکید بر اینکه «ما در مرحله آفند، در مرحله پدافند و در مقابله با پاتک و عقب‌نشینی مشکلاتی که داریم دشمن عیناً با آنها مواجه است»، برای اجرای عملیات مشتاق‌تر و مصمم‌تر به نظر می‌رسید. به‌دنبال تأکید بیش‌ازپیش فرماندهان سپاه بر مسئله نبود جاده و درخواست آنان مبنی‌بر افزایش ضریب تضمین هوانیروز برای تأمین تدارک هوایی عملیات والفجر5 در پانزده روز اول عملیات، سرهنگ روحی‌پور معاونت اطلاعات - عملیات هوانیروز، باتوجه‌به اشکالات پیش‌آمده در طرح مانور به تشریح نقش و مأموریت هوانیروز در عملیات دربندیخان پرداخت. وی محتوای گزارش فرمانده لشکرها را نشان‌دهنده بروز تردید درمورد امکان اجرا یا عدم اجرای عملیات دانست و با اشاره به تأثیرگذاری این امر بر تصمیم‌گیری هوانیروز، درمورد محدودیت هوانیروز افزود: «کلمه تضمینی که برادر همت اشاره کردند از ما نخواهند که این کار را انجام بدهیم، برای اینکه توان رزمی ما اجازه این کار را به ما نمی‌دهد. ما روز اول با تمام قدرت این کار را انجام می‌دهیم. روز دوم صددرصد مسئله‌دار می‌شویم.» در ادامه جلسه، فرماندهان سپاه و ارتش درباره عدم تضمین قطعی عملیات توسط هوانیروز، به بحث و گفت‌وگو پرداختند. فرمانده نیروی زمینی ارتش* تا پایان این جلسه از نقش هوانیروز در طول جنگ دفاع کرد. پس از گزارش فرماندهان یگان‌های 17علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، 27محمد رسول‌الله(ص) و 31 عاشورای سپاه، در بخش دوم جلسه فرماندهان قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص) و نجف مشکلات موجود در روند آماده‌سازی عملیات والفجر5 را بررسی کردند و باتوجه‌به تردیدهای موجود، تمام مشکلات به‌همراه راه‌حل‌های ممکن بررسی و ارزیابی شد. ابتدا سرهنگ جاودانی فرمانده ارتش در قرارگاه نجف، به تبیین دلایل اصلی مشکلات پیش‌آمده در طرح مانور و اختلافات درباره اجرایی شدن یا نشدن عملیات والفجر5 پرداخت. وی اشکالات جدید را ناشی‌از تفاوت میان شناسایی‌های اولیه ابراهیم همت از کل منطقه عملیاتی دربندیخان با شناسایی‌هایی انجام‌شده پس از واگذاری مأموریت‌ها به دو قرارگاه تاکتیکی نجف، اعلام کرد و گفت: «شناسایی قبلی [همت] با شناسایی که این برادرها [باکری و زین‌الدین] انجام داده‌اند تطابق ندارد.» سرهنگ جاودانی با اشاره به اهمیت مسئله نبود جاده و رفع این مشکل با تدارک هوایی، نگرانی فرماندهان سپاه را بجا دانست و ضمن تأکید بر اجتناب از عمق‌دهی به خط پدافندی گفت: بهتر است در طرح مانور این عملیات، در یک مرحله ارتفاعات بمو و در مرحله بعد شاخ خشیک تصرف شود و تنگه سرتک هم حفظ گردد. وی برای حل هرچه سریع‌تر مشکلات پیشنهاد داد: «امکانات محور شیلر را برای محور دربندیخان به کار ببریم. ... ما باید روی توان دشمن حساب باز کنیم به نظر من، اگر امکان دارد با عملیات شیلر بتوانیم این منطقه را تقویت بکنیم، [چون] عملیات، عملیات مشکلی است و با مشکلات روبه‌رو خواهیم بود، ولی باید به فکر اجرای آن باشیم.» در ادامه تشریح مشکلات اساسی عملیات والفجر5، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، دوباره عمده‌ترین مشکل کنونی را مسئله تدارک زمینی و هوایی عنوان کرد و درمورد ضرورت تضمین هوانیروز جهت تأمین هوایی عملیات والفجر5 افزود: این عملیات «وقتی انتخاب شد جز عملیات محدود و با تضمین موفقیت کامل بود.» از اول جنگ تا به الآن، «اتکای ما به بسیجی بوده و سلاح‌های سبک که در دستش بوده است، ولی الآن این‌طوری نیست.» ما در این عملیات «متکی به غیر از چیزی می‌شویم که تا الآن ما را پیروز کرد و غیر از شعار اصلی ما هست. ... چیزی هم که تا حالا جنگ به ما نشان داده است خطی را توانسته‌ایم بگیریم و حفظ بکنیم که جاده داشته است. به بسیجی آب و غذا رسیده، مهمات رسیده و مجروح او هم تخلیه شده است و در غیر این ‌صورت عقب‌نشینی بوده است. علت اینکه می‌گوییم این‌قدر وابستگی حتی در چند روز اول هست و این تضمین باید داده بشود [این است که] نبود این تضمین مساوی با عقب‌نشینی است. ... باید از هوانیروز خیلی سرمایه‌گذاری بشود. شاید 10 تا هلیکوپتر هم زده بشود ... حجم کاری که اینجا می‌خواهد هوانیروز [انجام] بدهد و نیاز هست شاید بیش از پنج برابر والفجر2 باشد.» عزیز جعفری ضمن تأکید بر اینکه عملیات والفجر4 و 5 «حتماً باید هم‌زمان باشد» معتقد بود اگر دشمن در جای دیگری درگیر نباشد، می‌تواند یک سری ارتفاعات را از ما پس بگیرد. وی برای اجتناب از جایگزینی ذهنیات با واقعیات، مسئله ضرورت تضمین عملیات را یکی از شرایط اصلی عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان برشمرد و افزود: باید باتوجه‌به واقعیات تصمیم گرفت و نباید همچون عملیات والفجر مقدماتی فقط تحت‌تأثیر عواملی نظیر شرایط خاص و پایان مأموریت نیروها یا کار زیادی که انجام شده است بگوییم حتماً عملیات باید اجرا بشود. وی در ادامه به مشکلات دیگری نظیر کمبود نیرو و نیاز به نفربر برای تدارک نیروها اشاره کرد. سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش هم در این جلسه اقدام اخیر دشمن در قسمت شمالی دهانه شیلر را کلک نامید و گفت: ارتش عراق برای پیشگیری از دور خوردن و پدافند بهتر «آمده 450 کیلومتر مربع گذاشته و عقب رفته است.» همین امر سبب شده که عملیات والفجر4 دستکاری شود و به همین دلیل دوباره باید برای این عملیات طرح‌ریزی بشود. بنابراین عملیات محور دربندیخان ازنظر زمانی جلوتر از عملیات دهانه شیلر است و درنتیجه از 50 فروند بالگرد214 که برای هر دو عملیات پیش‌بینی شده است، بیشتر آن برای منطقه دربندیخان استفاده می‌شود و براین‌اساس، تضمین اینجا بالا می‌رود. پس از آن، جلسه محدود به فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) شد و در این جلسه سرهنگ صیاد شیرازی ضمن جمع‌بندی آخرین وضعیت قرارگاه‌های تاکتیکی عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان، به مواردی نظیر شکل بسیار نامناسب ناهمواری‌های منطقه، نبوده جاده و محورهای مواصلاتی، نیاز به تدارک هوایی ازطریق هلی‌برد، کمبود نیرو، کمبود زمان، تأثیر عامل مهتاب در تعیین زمان عملیات، نیاز به پشتیبانی شدید ضدهوایی و توپخانه، بعد مسافت پیاده‌روی یگان‌ها از نقطه رهایی تا نقطه درگیری، هم‌زمانی دو عملیات و امکان‌پذیرنبودن به‌کارگیری صحیح امکانات خودی، ضرورت افزایش فعالیت مهندسی، تأکید بر یک مرحله‌ای بودن عملیات، برتری نسبی دشمن و فشار هوایی دشمن به‌عنوان مشکلات اساسی عملیات والفجر5 اشاره کرد.

گزارش - 453

فرماندهان ارتش و سپاه قرارگاه مقدم حمزه به‌همراه یگان‌های تحت امر خود،* امروز برای هماهنگی‌های نهایی درمورد اجرای مانور عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر و ادغام نیروها در پادگان مریوان جلسه مشترکی برگزار کردند. سرهنگ جمالی جانشین نیروی زمینی ارتش، علت اصلی تشکیل این جلسه را آشنایی هرچه زودتر فرماندهان ارتش و سپاه در قرارگاه مقدم حمزه و ازسرگیری سریع‌تر همکاری این یگان‌ها برای تشکیل قرارگاه مشترک، تمرکز بیشتر روی طرح مانور و تعیین طرح ادغام نیروها در رده‌های پایین‌تر عنوان کرد. وی ضمن اشاره به کمبود زمان و درپیش‌بودن فصل سرما، اعلام کرد که قرارگاه مشترک ارتش و سپاه در روز 7 مهر از میزان پیشرفت امور این نیروها بازدید به عمل خواهد آورد. در ادامه جلسه، فرماندهان ارتش و سپاه درخصوص ادغام نیروها در طرح مانور عملیات والفجر4 گفت‌وگو کردند. با قطعی‌شدن مجدد مأموریت قرارگاه‌های تاکتیکی حمزه، احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف، نارضایتی خود را درمورد نحوه ادغام نیروهای ارتش و سپاه اعلام کرد. در بین جلسات مشترک، دو نشست خصوصی میان فرماندهان سپاه برگزار شد. اغلب فرماندهان لشکرهای سپاه برای ادغام و اقدام مشترک با ارتش هیچ‌گونه آمادگی نداشتند و معتقد بودند که بهتر است یگان‌های ارتش به‌عنوان احتیاط و برای تأمین جاده‌ها استفاده شوند تا بخشی از کمبود نیروی لشکرهای سپاه تأمین شود. دراین‌زمینه فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) و فرمانده لشکر8 نجف در بررسی نحوه ادغام نیروها بر دو عنصر کمبود زمان و نیرو تأکید داشتند. حسین خرازی با بیان اینکه در عملیات والفجر4 نیروهای سپاه در سطح لشکر و نیروهای ارتش در سطح تیپ شرکت دارند و احمد کاظمی با استناد به اینکه نیروهای ارتش در قرارگاه حمزه به‌دلیل درگیری‌های مداوم با ضدانقلاب داخلی فاقد تجربه «جنگ برون‌مرزی» هستند، معتقد بودند در این عملیات ارتش باید تحت امر سپاه باشد. در مقابل استکی مسئول طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا و علی ‌رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، با استناد به دستور سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، محسن رضایی فرمانده کل سپاه و رحیم صفوی معاونت عملیات ستاد کل سپاه، مبنی‌بر اجرای مشترک عملیات، بر ادغام یگان‌های ارتش و سپاه اصرار داشتند. سرانجام درپی گفت‌وگوهای خصوصی فرمانده قرارگاه مقدم حمزه با حسین خرازی و احمد کاظمی توافق شد قرارگاه مشترک بین نیروهای سپاه و ارتش در محورهای حمزه1 (لشکر14) و حمزه4 (لشکر8) تشکیل شود. و بدین‌ترتیب در این نشست مشترک فرماندهان ارتش و سپاه قرارگاه مقدم حمزه، فرماندهان درمورد نحوه ادغام نیروها و طرح مانور عملیات والفجر4 به توافق رسیدند.

گزارش - 454

امروز نیز شهر مریوان و حومه آن در چندین نوبت مورد تجاوز هوایی جنگنده‌های عراقی قرار گرفت. به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، تعدادی از هواپیماهای عراقی در ساعت‌های 10:10، 10:25 و 12:05 بر فراز سروآباد (حوالی مریوان) به پرواز درآمدند که با اجرای آتش خودی متواری گردیدند. همچنین چند جنگنده عراقی در ساعت‌های 9:30، 10:10، 10:50 و 11:15، حریم هوایی شهر مریوان را نقض کردند. با واکنش به‌موقع پدافند خودی هواپیماهای متجاوز مجبور به ترک منطقه شدند.

گزارش - 455

قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب، با استناد به گزارش «ستاد ویژه عملیات نامنظم» اعلام کرد: یک گروه «گشتی - رزمی نفوذی متشکل از نیروهای ارتش، سپاه و گروه بارزانی به ارتفاعات گردقو اعزام و با دشمن درگیر شدند. درنتیجه این درگیری تعدادی از نیروهای عراقی [را] کشته و زخمی نموده و 31 قبضه کلاشینکف و 6 قبضه آر.پی.جی7 به غنیمت می‌گیرند که در مراجعت توسط انتظامات تیپ المهدی(عج) ضبط می‌گردد.» همچنین به گزارش واحد اطلاعات - عملیات منطقه 11، مستند به اعلام قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب، اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) نیز عملیاتی علیه نیروهای عراقی اجرا کرده‌اند که در جریان آن تعدادی از نیروهای دشمن کشته و «غنائم زیادی به دست اتحادیه میهنی افتاده است.»

گزارش - 456

به‌منظور اجرای طرح لبیک یا خمینی، امروز محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده قرارگاه مرکزی قدس، دستورالعملی را برای تشکیل قرارگاه‌های قدس، به فرماندهان مناطق یازده‌گانه سپاه کشور ابلاغ کرد. متن این ابلاغیه بدین شرح است: «1. فرمانده منطقه، فرمانده سپاه قدس منطقه و مسئول طرح و عملیات منطقه جانشین فرماندهی منطقه در قرارگاه قدس است. قائم‌مقام واحدها همراه با معاونین رزمی خود ... شرکت می‌کنند. 2. از این تاریخ قرارگاه‌های قدس منطقه کار دفتر جنگ منطقه را نیز انجام می‌دهند. 3. مسئول قسمت‌های مهندسی، رزمی، مخابرات و... تعاون، اعزام نیرو، پدافند هوایی، زرهی، اطلاعات - عملیات و قسمت طرح‌ها نیز در قرارگاه حضور خواهند داشت. 4. مکانی با تشکیلات کامل یک قرارگاه در منطقه مشخص شود؛ شامل اتاق جنگ همراه با نقشه‌های گویاشده مربوطه و ارتباط مخابرات باسیم و بی‌سیم. 5. روز افتتاح قرارگاه‌های قدس سپاه‌های مناطق، 5 مهرماه سال 62، روز شکست حصر آبادان، خواهد بود و اعضای قرارگاه‌های قدس به‌صورت تمام‌وقت شروع به کار نموده و تمام دستورالعمل‌های صادره از قرارگاه مرکزی قدس و قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) را پیگیری می‌نمایند. 6. وظایف قرارگاه قدس سپاه منطقه باتوجه‌به بند 5 به شرح زیر است: الف) انجام وظایف دفتر جنگ. ب) پیگیری طرح صف. 1. پیگیری طرح لبیک یا خمینی و ارزیابی و کدبندی ... بسیج جبهه رفته پاسداران تا پایان مهرماه سال جاری. 2. سازماندهی نیروهای بسیج و پاسداران تا پایان آبان‌ماه سال جاری. 3. آماده‌کردن محل پادگان‌های قدس در پایگاه‌ها و... نواحی تا پایان آبان‌ماه سال جاری. 4. شناسایی و طرح‌ریزی مأموریت ابلاغ‌شده تا 22 بهمن سال جاری. 5. برآورد امکانات لازم جهت انجام تمرینات و شرکت در مانور. 6. انجام اولین مرحله مانور آموزشی در سطح پایگاه‌ها در تاریخ 5 آذرماه (روز بسیج) به‌مدت دو روز. 7. انجام دومین مرحله مانور آموزشی در سطح نواحی و مناطق از 22 بهمن به‌مدت یک هفته. 8. انجام سومین مرحله مانور اصلی آزادی قدس به شرح زیر است: الف) مانور مناطق 9 و 8 و 6 و 2 از 12 فروردین (روز جمهوری اسلامی) ... . ب) مانور مناطق 10 و 4 و 2 از 29 فروردین (روز ارتش جمهوری اسلامی) تا 7 اردیبهشت (روز افتتاح مجلس) بنا به دستور. پ) مانور مناطق 1 و 5 و 11 و 7 از تاریخ 1 اردیبهشت (روز مبعث حضرت رسول اکرم(ص)) تا 16 اردیبهشت (روز پاسدار) بنا به دستور. تبصره: منطقه مانور بعداً اعلام خواهد شد. تذکر مهم: لازم به یادآوری است که هیچ ... نباید ما را از جنگ تحمیلی غافل نماید. ...»

گزارش - 457

درگیری بین نیرو‌هایِ خودی و عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق بحرانی غرب کشور امروز نیز ادامه یافت. شهربانی کردستان گزارش داد: امروز گروهی از نیروهای سپاه پاسداران که به‌همراه عده‌ای از پیشمرگان کرد مسلمان برای پاک‌سازی از سقز به‌سمت مهاباد اعزام شده بودند، در میان راه با گروهی از ضدانقلابیون درگیر شدند. در این حادثه 6 نفر از اعضای حزب دمکرات کشته شده و نیروهای خودی سالم به پایگاه‌هایشان بازگشتند. امروز همچنین «در جاده سقز - دیواندره، ضدانقلابیون کمینی به برادران ژاندارمری زدند که 8 نفر از برادران شهید و 3 نفر مجروح شدند.» از مهاجمان نیز 2 نفر کشته و 6 تن زخمی شدند. به گزارش شهربانی سقز در روستای آنتور، یک درگیری بین عناصر مسلح غیرقانونی و نیروهای خودی به وقوع پیوست که در جریان آن «یکی از مسئولین گروه دمکرات به نام صمد سور» کشته شد. فرماندهی سپاه بوکان نیز اعلام کرد در حمله گروهی از عناصر ضدانقلاب به پایگاه کوسه در حوالی سردشت، 2 تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند. مهاجمان نیز با برجای‌گذاشتن 3 کشته و «6 الی 7 زخمی» متواری شدند.

گزارش - 458

اعضای مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در آستانه چهارمین سالگرد جنگ عراق و ایران با امام خمینی دیدار و نیز بیانیه‌ای در محکومیت رژیم عراق منتشر کردند. در این دیدار که سیدمحمدباقر حکیم سخنگوى مجلس اعلای انقلاب اسلامی و سایر اعضاى این مجلس حضور داشتند، امام خمینی ابتدا با تأکید بر اخلاص، پیروی‌نکردن از هوای نفس، پرهیز از اختلاف و هدف‌گذاری در راستای تشکیل حکومت اسلامی و جاری‌ساختن احکام الهی گفتند: «امیدوارم موفق باشید تا براى آزادى و استقلال عراق كوشش كنید و تلاش نمایید كه عراق از سلطه جباران آزاد گردد. باید همان‌گونه‌كه حضرت موسى‌ در مقابل فرعون قیام كرد و نظرش این بود كه حق را مستقر كند و به‌هیچ‌وجه در نظرش نبود تا خودش حكومت كند، شما هم در قلبتان این معنا باشد كه مجلس را الهى كنید، زیرا اگر اختلاف در مجلستان پیدا شود همه از بین مى‌روید و اگر باهم بودید همه پیروز مى‌شوید. چون شما براى خدا مى‌خواهید این ظلم را ریشه‌كن كنید، ان‌شاءالله موفق مى‌شوید و این توفیق زمانى حاصل مى‌شود كه بین خود آقایان نگرانى نباشد. و سرّ اینكه ایران پیروز شد براى این بود كه بین تمام افراد اتحاد بود و هیچ این حرف‌ها نبود كه هركس طرف خودش بكشد. شما باهم متحد باشید كه بحمدالله هستید و وقتى در حلقه اول اتحاد بود، در حلقه‌هاى بعد اختلاف پیدا نمى‌شود. شما سعى كنید كه در سرّ قلبتان چیزى مخالف الوهیت نباشد و اگر دیدید هست سركوبش كنید. كراراً عرض كردم كه اگر انبیا در یك مكان جمع شوند باهم اختلاف پیدا نمى‌كنند، زیرا مقصد و هدف و مقصود، یكى و الهى است. اگر در مجلس شما توحید واقعى به معناى واقعى آن تحقق پیدا كند، قهراً افرادى كه متصل به شما مى‌شوند اختلاف پیدا نخواهند كرد و وحدت واقعى، یعنى قلب همه شما براى یك چیز بتپد كه آن اسلام است. اگر این‌طور شد خداوند شما را تأیید مى‌كند. ما باید همه‌چیز خودمان را از او بدانیم. شما نه افراد زیاد دارید و نه سلاح و سازوبرگ‌ جنگى زیاد، ولى طرف مقابل شما از همه دنیا به او كمك مى‌شود. وقتى این‌طور شد، آن كسى كه هیچ ندارد باید با جهات معنوى مقابله كند، با جهات صورى كه نمى‌شود.» رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به وضعیت ایران قبل از انقلاب و توانایی‌ها و امکانات رژیم پیشین، نداشتن اختلاف را عامل موفقیت انقلاب ایران برشمرده و خاطرنشان کردند: «مردم ایران كه سلاح نداشتند، آنها با مشت گره كرده و فریاد بر دشمن پیروز شدند. این‌قدر فریاد كشیدند كه دشمن تا بن دندان مسلح را شكست دادند. بعد هم خود مردم، كمیته‌ها و سپاه را تشكیل دادند. امروز ایران وضعى الهى دارد. وقتى جوانان ما در جبهه‌ها آن فداكارى‌ها را مى‌كنند، یا مى‌آیند و با من صحبت مى‌كنند، از روح بزرگ و صافى آنها حسرت مى‌خورم. این وضع هركجا پیدا شد، پیروزى را به دنبال دارد. این مطلب هركجا باشد، عنایات خدا را به دنبال دارد. پس از عنایت خدا، پیروزى حتمى است. خداوند ما را اصلاح كند تا بتوانیم خدمت كنیم.» ایشان سپس به جنایات و سبعیت حاکمان بعث عراق پرداخته و گفتند: «امروز در مقابل شما چه درندگانى واقع شده‌اند! وقتى انسان مى‌بیند كه شهید آقاى صدر آن عالم فاضل را و همچنین همشیره ایشان را با چه وضعى شهید كردند و بعد هم با بیت مرحوم آقاى حكیم كه آن‌قدر خدمت كردند و با آقاى آقا یوسف حكیم كه وقتى انسان ایشان را مى‌دید، به یاد قیامت مى‌افتاد، آن‌گونه رفتار نمودند و نود نفر از بیت مرحوم حكیم را گرفتند، شدیداً متأثر شده و مى‌فهمد كه اینها چه سبع‌هایى هستند. من مى‌دانم كه مردم عراق ازاین‌جهت منزجر هستند. آخر كدام انسانى است كه این فشارها را ببیند و متأثر نشود. امیدوارم كارها به‌زودى درست شود.» امام خمینی در پایان به ناکامی قدرت‌های بزرگ برای حفظ شاه ایران اشاره کردند و درمورد تلاش این قدرت‌ها برای حفظ صدام حسین افزودند: «حالا هم تمام قدرت‌ها مى‌خواهند صدام را نگه دارند، ولى نمى‌شود. شما سعى كنید ملت عراق را بیدارتر كنید و امیدوارم كه ملت عراق توجه كند و وضع ایران را در نظر بگیرد. ان‌شاءالله خداوند به شما توفیق بدهد كه مجاهد فى‌سبیل‌الله باشید و ان‌شاءالله برگردید به عراق و ما هم به شما در حرم حضرت سیدالشهدا - علیه‌السلام - ملحق مى‌شویم.» مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق همچنین به مناسبت هفته جنگ بیانیه‌ای منتشر و در آن جنایات رژیم عراق را محکوم کرد. در این بیانیه که در شماره امروز مطبوعات درج شد، آمده است: «اکنون سه سال از جنگ تجاوزکارانه رژیم دیکتاتوری عفلقی حاکم بر عراق که توسط نیروهای استکبار جهانی با هدف نابودی انقلاب اسلامی جهانی طرح‌ریزی شده می‌گذرد؛ انقلابی که نخستین جرقه‌های آن از سرزمین اسلامی ایران اسلامی برخاست. رژیم مزدور عفلقی سعی فراوان کرد تا به این جنگ استکباری یک ‌بار رنگ قومی و بار دیگر رنگ ملی بدهد. لیکن امت اسلامی اینک با گذشت سه سال از جنگ مطمئن گشته است که این جنگ جز یک اقدام شوم استعماری که توسط رژیم عفلقی به‌منظور خفه‌کردن صدای مظلومان و ستم‌دیدگان و همچنین نابودکردن انقلاب اسلامی ایران به اجرا درآمد، نیست.» در ادامه بیانیه ضمن اشاره به حملات عراق به شهرها و مناطق مسکونی و سکوت محافل بین‌المللی در مقابل این اقدامات و نیز یادآوری کمک‌ها و حمایت‌های شرق و غرب و دولت‌های عربی از حکومت بعث عراق اضافه شده است: «این کمک‌های شیطانی به رژیم عفلقی دلیل واضحی بر این امر است که این جنگ، جنگ استعمار جهانی برعلیه اسلام و انقلاب اسلامی و امت اسلامی به‌ویژه علیه ملت مظلوم عراق است. چراکه این جنگ جنون‌آمیز ملت عراق را در هم شکسته و اقتصاد او را به نابودی کشانده و فرزندان ملت عراق را آتش جنگ سوزانده است و بدین‌ترتیب این رژیم تبهکار ملت عراق را دربرابر اوضاع اقتصادی، سیاسی و روحی وخیم و آشفته‌ای قرار داده است. ...» در پایان این بیانیه نیز از «فرزندان ملت عراق» خواسته شده است به هر وسیله ممکن (صدور بیانیه، برپایی تظاهرات، مبادرت به اعتصابات عمومی و اجرای عملیات مسلحانه) برای سرنگونی رژیم حاکم بر عراق و «ایجاد حکومت اسلامی» تلاش کنند.

گزارش - 459

رئیس مجلس شورای اسلامی در آخرین روز سفر به سه استان جنوبی، ضمن جمع‌بندی نتایج این سفر و تحلیل جنگ سه‌ساله، بار دیگر بر اهمیت تنگه هرمز تأکید و بستن این تنگه را برای ایران امری سهل توصیف کرد. وی عصر امروز، در جمع مردم کرمان ضمن اشاره به مسائل و مشکلات این استان و استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان، بر حاکمیت و تسلط جمهوری اسلامی ایران بر تنگه هرمز تأکید کرد و گفت: «خدای‌نخواسته اگر دنیای استکباری دیوانگی کند و بخواهد با حمایت بی‌حساب از صدام، به منافع حیاتی ما صدمه‌ای بزند و اگر لازم باشد ما جواب قاطعی بدهیم شکستن شیشه عمر استکبار جهانی با دردست‌گرفتن کنترل تنگه هرمز مثل آب خوردن است.» هاشمی رفسنجانی در ادامه، به تحلیل جنگ سه‌ساله و پیامدها و آثار منفی و مثبت آن پرداخت و با بیان اینکه شش ‌ماه قبل از حمله سراسری عراق به ایران، جنگ این کشور علیه ایران آغاز شده بود، گفت: «سه سال جنگ برای جمهوری اسلامی خسارات خیلی فراوان به‌همراه داشت، اما امت ما توانسته است امروز سربلند بیرون آید. ... اگر جنگ نبود شاید ازلحاظ اقتصادی ما وضع بهتری داشتیم و دو میلیون آواره نداشتیم. این‌همه پول و ذخائر مملکت از بین نمی‌رفت، اما در جنگ هم موفق شدیم به حمایت ملتمان استفاده‌ای ببریم که از صلح می‌خواستیم و در حین جنگیدن اقتصادمان را سامان دادیم، بودجه مکفی دراختیار اقتصاد قرار دادیم، برنامه پنج‌ساله تنظیم کردیم، کارخانه‌هایمان را که خوابیده بود راه انداختیم و تاحدودی‌که هیچ دولت خارجی انتظار نداشت اجرا کردیم. ارتش احیا شد که امروز محبوب‌تر و نیرومندتر از زمان قبل از شروع جنگ است، سپاه پاسداران نیرومندتر، بسیج این پدیده عجیب تاریخ آمده به میدان فعالیت‌های اجتماعی و مردم ما با رفتن به جبهه‌ها و دیدن دوره‌ها تبدیل شدند به ذرات فولاد آب‌دیده ...» وی در پایان یادآور شد: «ما در شرایطی قرار گرفته‌ایم که ان‌شاءالله اگر آن نقطه مطلوب ما در جنگ پیش بیاید و شر حزب بعث عراق از منطقه کنده شود، راه حکومت اسلام در کل منطقه باز می‌شود و راه سقوط اسرائیل و نجات مردم فلسطین هموار خواهد شد.» رئیس مجلس امشب پس از بازگشت به تهران نیز در مصاحبه‌ای در فرودگاه مهرآباد سفر خود به سه استان جنوبی کشور را مثبت و مفید ارزیابی کرد و افزود: «راه‌های عملی برای کمک‌کردن به این استان‌ها برای آنکه تاحدودی از عقب‌ماندگی و محرومیت نجات پیدا کنند وجود دارد.» وی بار دیگر مسئله امنیت خلیج‌فارس را مورد تأکید قرار داد و با اشاره به بازدیدهایش از چند پایگاه هوایی و ناوگان خلیج‌فارس و دریای عمان گفت: «ما با خاطر جمع برگشتیم. در این پایگاه‌ها روحیه‌ها در سطح بالایی بوده و امکاناتشان را نیز حفظ کرده‌اند و به‌طورکلی نیروها در آنجا کاملاً مسلط‌اند و ما خیالمان راحت است که هم می‌توانیم امنیت آنجا را حفظ کنیم و هم می‌توانیم اگر ضرورت پیدا کرد برای دشمنانمان آنجا را ناامن کنیم.»

گزارش - 460

امروز وزیر صنایع الکترونیک و الکتروتکنیک آلمان‌شرقی با وزیر امور خارجه و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه ایران دیدار و درمورد تعمیق و گسترش روابط دو کشور گفت‌وگو کرد. فیلیکس مایر وزیر صنایع الکترونیک و الکتروتکنیک جمهوری دمکراتیک آلمان بعدازظهر امروز، در دیدار با علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، ضمن ابراز خرسندی از سقوط رژیم پهلوی و قطع نفوذ امریکا در ایران، پیشرفت‌های ایران بعد از پیروزی انقلاب را مورد ستایش قرار داده، «آمادگی کشورش را برای همکاری‌های بیشتر در امور تجاری، صنعتی و علمی با ایران اعلام کرد.» وی همچنین اظهار امیدواری کرد وزرای امور خارجه دو کشور در اجلاس عمومی آتی سازمان ملل با یکدیگر ملاقات کنند. وزیر امور خارجه ایران نیز خواستار گسترش روابط دو کشور و همکاری بیشتر آلمان دمکراتیک درزمینه انتقال تکنولوژی و افزایش صادرات غیرنفتی به این کشور شد. ولایتی همچنین، «بازگرداندن استقلال به ملت ایران» و «قطع‌کردن دست قدرت‌های بزرگ» از ایران را «مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی» خواند و گفت: «جنگ تحمیلی و دیگر مشکلاتی که بر ما تحمیل شد، بهایی است که برای استقلال‌خواهی خود می‌پردازیم.» محمدتقی بانکی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه نیز در دیدار با فیلیکس مایر، ضمن اشاره به هم‌زمانی سفر وی به ایران با برگزاری مراسم هفته جنگ و نهمین نمایشگاه بین‌المللی تهران گفت: «تقارن این دو دیدار در کشور ما نشان ‌می‌دهد درعین‌حالی که ما با قدرت در مقابل هر متجاوز ایستاده‌ایم و دست تجاوز را قطع می‌کنیم، دارای اقتصادی باثبات و قوی هستیم و با دوستان خود با رأفت اسلامی عمل کرده و می‌خواهیم شرایط مساعدی برای همکاری‌های اقتصادی با کشورهایی که با ما روابط دوستانه دارند و مواضع برحق ما را درک می‌کنند، برقرار سازیم.» مایر نیز ضمن ابراز علاقه‌مندی خود به گسترش روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور، آمادگی کشورش را برای اعزام متخصص در رشته‌های مختلف به ایران و پذیرش دانشجویان ایرانی اعلام کرد.

گزارش - 461

وزیر مشاور در امور خارجه امارات متحده عربی ضمن اعلام تداوم کوشش‌های شورای همکاری خلیج‌فارس برای متوقف‌کردن جنگ بین عراق و ایران، شرایط ایران برای پایان‌دادن به جنگ را «به‌مثابه تصمیم یک کشور پیروز بر کشور شکست‌خورده» توصیف کرد. وی در مصاحبه‌ای با روزنامه الجزیره (چاپ عربستان) با تأکید بر اینکه «پاسخ‌گویی و تشویق طرفین برای متوقف‌ساختن جنگ» همچنان ادامه دارد، جنگ عراق و ایران را موجب ازبین‌رفتن مسلمانان و امکانات آنان دانست و گفت: «از واجبات اولیه است هر که می‌تواند برای متوقف‌ساختن آن فعالیت نماید.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، راشد عبدالله النعیمی اعلام کرد: «شورای همکاری خلیج‌فارس از تمام امکانات خود برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق استفاده خواهد کرد ... و کشورهای عضو شورا کوشش خود را برای پایان‌دادن به این جنگ ادامه می‌دهند.» وی افزود: من به‌همراه شیخ صباح وزیر امور خارجه کویت، تلاش‌های خود را ازطریق سفر به تهران و بغداد برای پایان‌دادن به جنگ انجام داده‌ایم و برای نیل به این هدف کوشش‌های خود را ادامه می‌دهیم. وزیر مشاور در امور خارجه امارات متحده عربی، در پاسخ به این سؤال که سفرهای شما و وزیر امور خارجه کویت به ایران و عراق چه نتایجی داشته است، گفت: «این کار ادامه خواهد داشت و ما در آن زمان پاسخ‌های نسبتاً مثبتی از طرفین دریافت کردیم که ما را نسبت به پایان جنگ امیدوارتر می‌کند.» راشد عبدالله درمورد خواسته‌های ایران برای پایان‌دادن به جنگ افزود: «شرایط ایران در گذشته بارها اعلام شد و تکرار این شرایط به‌مثابه تصمیم یک کشور پیروز بر کشور شکست‌خورده می‌باشد که این شرایط تاکنون برای هیچ‌یک از طرفین تحقق نیافته است.»

گزارش - 462

امروز نیز گمانه‌زنی‌ها راجع به زمان تحویل سوپراتانداردها و تفسیرها و تحلیل‌ها درباره تأثیر این جنگنده‌ها در روند جنگ ایران و عراق کم‌وبیش توجه رسانه‌های جهان را به خود معطوف ساخته است.* به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، «مطبوعات امروز صبح پاریس همچنان اخبار کوتاهی را دررابطه‌با مسئله تحویل سوپراتانداردهای فرانسوی به عراق درج نموده‌اند. مطبوعات فرانسوی از یک‌سو تهدیدات امام و سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی مبنی‌بر مسدودنمودن راه نفت به‌سوی دنیای غرب را منعکس نموده است و از سوی دیگر، به اظهارات روز گذشته کلود شسون وزیر امور خارجه فرانسه، در تلویزیون این کشور اشاره کرده‌اند. در همین حال، رادیوهای فرانسه اعلام کردند که سوپراتانداردها احتمالاً چهارشنبه و یا پنجشنبه آینده، 30 و یا 31 شهریور به‌صورت قطعات یدکی تحویل عراق خواهد شد.» خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارش دیگری از کلمبو اعلام کرد: «روزنامه‌های دیلی نیوز، ایسلند، دیلی میرور و ویرا کاساری طی گزارشاتی از تهران نوشته‌اند: هم‌زمان با حمله جدید ایران برعلیه عراق و بازدید مقامات بلندپایه ایرانی از تنگه استراتژیک هرمز، ایران به‌وضوح به تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق اخطار کرد. در فرانسه مقامات موثق گفتند که تحویل این هواپیماها به عراق به تعویق افتاده است. از طرف دیگر، ایران اقدام به حمله جدیدی از شهر مریوان به‌طرف منطقه نفتی کرکوک - که خطوط نفتی عراق از آن می‌گذرد - را کرده است. این خطوط لوله تنها لوله باقیمانده برای صدور نفت عراق به خارج است. بازدید مقامات عالی‌رتبه ایران از تنگه هرمز روشن است که این کشور تصمیم دارد چنانچه تأسیسات نفتی‌اش توسط هواپیماهای فرانسوی مورد حمله قرار گیرد تمام خلیج [فارس] را محدود کند. بنا به گفته مقامات نظامی غرب، ایران از توانایی لازم برای مسدودکردن تنگه هرمز برخوردار می‌باشد. دراین‌رابطه نیروی هوایی ایران با کمک پاسداران انقلاب مستقر در جزیره لارک قادر خواهند بود عملیات انسداد تنگه هرمز را انجام دهند. این روزنامه‌ها سخنان حضرت امام و آقای [آیت‌الله] خامنه‌ای را به چاپ رسانیده‌اند و اضافه کرده‌اند کشورهای مختلف از فرانسه خواسته‌اند که [در] تصمیم خود برای تحویل هواپیماها تجدیدنظر کند.» روزنامه لوموند، امروز ضمن درج اظهارات دیروزِ وزیر امور خارجه فرانسه نوشت: «چنانچه شایعه تحویل سوپراتانداردها به‌صورت قطعات مجزا و سوارکردن این قطعات در عراق تأیید شود، این سوپراتانداردها احتمالاً تا قبل از اواسط یا اواخر ماه اکتبر، مهرماه، برای عملیات آماده نخواهد شد.» لوموند با اشاره به استفاده عراق از موشک‌های اگزوسه در گذشته افزود: «عراقی‌ها با سوپراتانداردها دارای یک نیروی ضربتی بازدارنده خواهند شد که هدف فرض‌شده آن تهدید ایران به خفگی اقتصادی ازطریق مأیوس‌ساختن نفتکش‌ها و کمپانی‌های بیمه دریایی به فرستادن نفتکش‌ها به ترمینال جزیره خارک است.» روزنامه کریستین ساینس مانیتور نیز در گزارشی تفسیری با عنوان "ایران تهدید کرده است که با گسترش دامنه نبرد به تهدید عراق پاسخ خواهد گفت" به بررسی تحولات اخیر جنگ ایران و عراق پرداخت. این روزنامه عملیاتی را که اخیراً در منطقه شمال مریوان اجرا شد، به‌منزله عزم راسخ ایران برای ساقط‌کردن رژیم عراق تفسیر کرد و با اشاره به برخی اخبار انتشاریافته درخصوص تحویل قریب‌الوقوع هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق، ورود این جنگنده‌ها به عرصه کارزار ایران و عراق را باعث گسترش دامنه جنگ دانست و نوشت: «شاید آشکارترین هدف سوپراتانداردهای عراق شبکه تأسیسات نفت ایران در جزیره خارک واقع در خلیج‌فارس باشد.» کریستین ساینس مانیتور در ادامه ضمن اشاره به سخنان آیت‌الله خامنه‌ای مبنی‌بر ممانعت از صدور نفت از خلیج‌فارس درصورت تهدید منابع نفتی ایران، افزود: «بنا به اظهار یک خلبان ورزیده، سوپراتانداردها شکست‌ناپذیر نیستند و ایرانیان ‌می‌توانند پیش از آنکه موشک‌های اگزوست ای.ام39 این هواپیماها به‌سوی هدف نشانه بروند جنگنده‌های سوپراتاندارد را نابود کنند. به‌هرحال کارشناسان نظامی می‌گویند برای مقابله با موشک‌های اگزوست که با کامپیوتر هدایت می‌شوند کار چندانی از کسی برنمی‌آید. موشک‌های اگزوست 43 میل برد دارند و بدین‌ترتیب خلبان‌های عراقی توانایی آن را خواهند داشت درحالی‌که در خارج از تیررس موشک‌های زمین‌به‌هوای هاوگ ایران هستند، جزیره خارک را هدف قرار دهند.» رادیو بی‌بی‌سی هم در تفسیری تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق را باعث تشدید جنگ و قطع جریان نفت ازطریق خلیج‌فارس و نیز موجب نگرانی محافل سیاسی و اقتصادی غرب برشمرد. تحلیل‌گر این رادیو گفت: «تحولات اخیر و احساس این خطر که توسعه جنگ و قطع صدور نفت بر اقتصاد جهان غرب تأثیر ویرانگری خواهد داشت اثر هشداردهنده در بقیه جهان داشته و آنها را واداشته است که ازطریق امریکا به فعالیت تازه‌ای درجهت توقف یا ممانعت از توسعه درگیری به عمل آورند. خطر بالاگرفتن جنگ با تأیید دولت فرانسه که پنج هواپیمای جنگی سوپراتاندارد به عراق تحویل خواهد داد، به‌خصوص بیشتر حس می‌شود.» بی‌بی‌سی در ادامه ضمن تأکید بر اینکه استفاده عراق از هواپیماهای سوپراتاندارد، باعث تشدید حملاتی می‌شود که هم‌اکنون نیز علیه تأسیسات نفتی ایران انجام می‌گیرد، به ذکر تهدیدهای اخیر امام خمینی و هاشمی رفسنجانی مبنی‌بر بستن تنگه هرمز پرداخت و از قول جیمز اکینز سفیر سابق امریکا در عربستان سعودی، گفت: «جهان ممکن است به‌زودی با یک بحران انرژی دیگر روبه‌رو شود.» بی‌بی‌سی افزود: «مؤسسه انرژی جهانی پیش‌بینی کرد که چنین وضعی می‌تواند پریشانی اقتصادی برای امریکا به بار آورد و قیمت نفت را تا سه برابر میزان فعلی، یعنی بشکه‌ای صد دلار افزایش دهد. یک چنین بحران اقتصادی مسلماً در زندگی میلیون‌ها مردمی که متکی بر ذخایر نفتی خلیج‌فارس می‌باشند، اثری بی‌شمار خواهد گذاشت. با این حساب، جنگی پراکنده که ازطرف جهان خارج به‌تناوب فراموش یا نادیده گرفته شده ناگهان در چشم‌انداز بین‌المللی ظاهر شده است. امریکا به‌فوریت دست‌به‌کار شده و در اجلاسیه عمومی سازمان ملل کوشید تا متفقان خود را متقاعد سازد که از تجهیز طرفین جنگ خودداری کنند و یا شرایطی قائل شوند که تجهیزات نظامی فقط درجهت دفاعی به کار روند که البته این توصیه درمورد فرانسه تاکنون مؤثر نبوده است.»

گزارش - 463

رادیو بی‌بی‌سی امروز در یک گزارش تفسیری، 31 شهریور 1359 را زمان آغاز جنگ عراق و ایران اعلام و ضمن اذعان به متجاوزبودن عراق، این کشور را مسئول آغاز جنگ و ایران را عامل تداوم آن معرفی کرد. بخش‌هایی از گزارش بی‌بی‌سی بدین شرح است: «پنجشنبه آینده یعنی پس‌فردا [31/6/1362]، برابر است با سومین سال آغاز جنگ. در آن روز نیروهای هوایی، زمینی و دریایی ارتش عراق بر خاک ایران هجوم آوردند و شهرهای ایران را در غرب و هم‌زمان با آن تهران را بمباران کردند. جنگ آغاز شد و هنوز هم دنباله دارد. ... سه سال پیش در چنین هنگامی ایران انقلاب خود را به‌تازگی پشت سر گذاشته بود. ماجرای گروگان‌گیری، رقابت بر سر قدرت، هرج‌ومرج و ازهم‌پاشیدگی قوی‌ترین ارتش منطقه بُعدهای بارز اوضاع بود. اما در ورای اینها شیوه پیروزی انقلاب، بسیاری از رهبران منطقه را دچار نگرانی کرده بود و در رأس این رهبران، صدام حسین رئیس‌جمهوری عراق بود. چرا؟ چون اقلیت حاکم بر عراق گروهی از شاخه‌ای از حزب بعث‌اند که حکومت خود را با زور، ترس و ارعاب تحکیم بخشیده‌اند. حکومت بعث با تهدید و تطمیع دو گروه اصلی از مخالفان خود را ساکت نگاه‌داشته و یا فعالیت آنها را فلج کرده است؛ یکی شیعیان که اکثریت جمعیت عراق‌اند و دیگر اکراد که سال‌هاست برای خودمختاری مبارزه می‌کنند. بیم صدام حسین از سرایت انقلاب به شیعیان و غنیمت‌شمردن فرصت توسط اکراد و دیگر مخالفان، او را بر آن داشت که پس از پیروزی انقلاب از در دوستی با رهبران ایران درآیند، اما این امر شدنی نبود. خاطره آیت‌الله خمینی از رفتار صدام حسین به سفارش شاه و خروج از عراق و اشتیاق شیعیان مخالف صدام حسین به تبدیل آیت‌الله محمدباقر صدر به خمینی دیگری برای عراق دست‌کم دو دلیل محسوس و قابل‌ذکر است. از اینجاست که می‌بینیم صدام حسین شیوه علنی خصمانه خویش را آغاز می‌کند. گذشته از اعدام آیت‌الله صدر، به رجال سیاسی و نظامی حکومت شاه که از ایران گریخته بودند کمک مالی و تبلیغاتی می‌کند؛ به دکتر بختیار و ارتشبد اویسی ایستگاه رادیویی و به کرد و عرب‌های خوزستان اسلحه و پول ‌می‌دهد. ... حمله ارتش عراق به ایران در آغاز امر، بسیاری را دچار ترس و واهمه کرد، اما بهره‌گیری از نیروی مذهبی و عِرق میهنی مایه آن شد که ارتش، بسیج و سپاه پاسداران با حمایت مردم نیروهای اشغالگر عراقی را از خاک ایران بیرون رانند و علی‌رغم کمبود سلاح و وسایل یدکی و دیگر نارسایی‌ها بر مشکلات فائق آیند. اما ایرانیان پس از رسیدن به مرزها و بیرون‌راندن عراقی‌ها از خاک خویش، دیگر آن شور پیشین را از خود نشان ندادند. جنگیدن در داخل خاک عراق نه‌تنها همانند دفاع از خاک ایران نبود، بلکه ادامه جنگ به داخل خاک عراق بسیاری را به مخالفت برانگیخت. گروهی از مخالفان ادامه جنگ در ایران من‌جمله گروهی از نمایندگان مجلس و مقامات دیگر معتقدند که پس از آزادی خرمشهر، ایران در چنان موقعیت قوی قرار داشت که می‌توانست در راه حفظ مصالح و منافع ملت ایران جنگ را پایان بخشد. اما چنین امری صورت وقوع به خود نپذیرفت. ... گرچه ایرانیان جنگ را آغاز نکرده بودند، اما جنگ همانند مسئله گروگان‌گیری مایه تحکیم قدرت بسیار شد. ... برخی از ناظران بر این عقیده‌اند که اگر جنگ آغاز نمی‌شد و اگر صدام حسین دچار این خطای تاریخی نشده بود رهبری ایران دچار تفرقه شده و چه‌بسا که جمهوری اسلامی از هم پاشیده بود. دراین‌میان، هیئت‌های بسیار برای راه‌حل و رسیدن به صلح به ایران آمد و داوطلب میانجیگری شدند اما اقدامات هیچ‌یک از آنها ثمری به بار نیاورد؛ زیرا ایران برای پایان‌دادن به جنگ خواستار [تحقق] سه شرط اساسی است: غرامت جنگی، شناخت و مجازات متجاوز و سرنگونی صدام حسین. دو شرط نخست پذیرفتنی و اجرای آن برای طرف‌داران حکومت عراق در دنیای عرب چندان دشوار نیست، ولی در ورای این سخنان گذشته از سرپوش گذاشتن و یا حل‌وفصل مشکلات و مسائل داخلی به نفع جناحی که نیروهای بیشتر دارد و نیز سرگرم نگاه‌داشتن و بازسازی ارتش، یکی دیگر از هدف‌های ایران از ادامه جنگ صدور انقلاب است. به عقیده این گروه از ایرانیان پیروزبودن خود جذبه‌ای دارد که می‌تواند بسیاری را به‌سوی شیوه فکری آنان جلب کند و لذا اگر آنان بتوانند پیروز شوند دست جناح تندرو در درون حکومت باز خواهد بود تا در خارج طرف‌داران فراوانی بیابد و در داخل بر رقیبان پیروز آید. ... درهرحال، واقعیت این امر اینک این است که براثر آغاز جنگ که عراق مسئول آن و ادامه جنگ که ایران مسئول آن است، به گفته منابع مطلع، حدود دویست هزار تن کشته شده‌اند که سه چهارم آنها ایرانی و یک چهارم عراقی بوده‌اند که گذشته از آن چند صدهزار تن دیگر زخمی و اسیر شده‌اند. از این گذشته، به گفته یک خبرنگار خارجی که اخیراً از عراق دیدن کرده بود ویرانی‌های حاصله از جنگ در عراق بسیار است و برنامه‌های عمرانی دولت عراق تاحد زیادی به تعویق افتاده است. در ایران نیز ویرانی‌های حاصله از بمباران‌های عراقی چندان زیاد است که تنها سال‌های سال جبران آنها به طول خواهد انجامید و طبعاً بهره راستین نصیب کشورهایی خواهد شد که در بازسازی این ویرانی‌ها شرکت جویند. ...»

ضمیمه گزارش452: اظهارات فرماندهان لشکرهای 31، 17 و 27 سپاه درمورد مشکلات منطقه عملیاتی والفجر5 در گزارش امروز فرماندهان لشکرهای 31، 17 و 27 سپاه که به‌عنوان مهم‌ترین عناصر عملیاتی والفجر5 تحت امر قرارگاه نجف مشغول آماده‌سازی مقدمات اجرای عملیات دربندیخان هستند، سه مسئله عمده یعنی نبود جاده، صعب‌العبور بودن زمین منطقه برای تردد نیروها و نحوه تأمین آنها به‌عنوان مشکلات منطقه عملیاتی دربندیخان ذکر شد. در ادامه بخش‌هایی از اظهارات فرماندهان یگان‌های مزبور درج می‌شود. - مشکلات جناح چپ عملیات (قرارگاه تاکتیکی نجف2) به روایت مهدی باکری فرمانده لشکر31 عاشورا: «دشمن روی بمو آرایش گرفته و پدافند گذاشته است. در این محور درصورت تصرف جاده سمت چپ سرتک که عراق آن را نیمه‌کاره رها کرده می‌تواند به تداوم عملیات ما کمک کند.» «کشیدن جاده نیز در روی بمو مقدور نیست. چون بمو صخره‌های عمقی و ریشه‌ای دارد و ارتفاع این صخره‌ها حداکثر 10 تا 20 متر است، به این خاطر، این راهکارها پذیرش نیروی خیلی محدودی را دارند، لذا برخی از نیروها باید با طناب بروند و برخی دیگر نیز حتماً باید با هلیکوپتر انتقال پیدا کنند. ... برای رفتن به شاخ بمو و آمدن تا سرتک این نیروها حتماً باید با هلیکوپتر منتقل شوند. رفتنشان به‌صورت پیاده مقدور نیست.» ... «شاید حداکثر حدود 30 نفر بتوانند سه شب حرکت بکنند تا به هدفشان برسند. بمو فقط دو راه دارد ولی تا الآن بچه‌های شناسایی نتوانسته‌اند راهکار را ببینند. لذا باتوجه‌به نبودن جاده و محدودیت راهکارها برای حفظ هدف کلی باید با هلیکوپتر کار کنیم، برای انجام کلیه امور تدارکاتی از انتقال نیرو و مهمات گرفته تا آوردن آذوقه و تخلیه شهدا و مجروحین باید از هلیکوپتر استفاده شود. دشمن هیچ‌وقت نمی‌گذارد که ما با هلیکوپتر انتقال نیرو داشته باشیم، او هم مثل ما فقط با هلیکوپتر می‌تواند کار کند. ... از کل نیروهای سپاه و ارتش یک گردان باید هلی‌برد شوند. ... براین‌اساس اگر عملیات مرحله‌ای شود درصورت حضور نیروهای دشمن در برخی محورها، با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد.» «می‌توانیم روی قله برویم. اگر فشار دشمن برای پس گرفتن نباشد می‌شود در ادامه تا شاخ بمو و کیله رفت. ...» - مشکلات جناح راست (قرارگاه تاکتیکی نجف1) به روایت مهدی زین‌الدین فرمانده لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع): «ما ابتدا باید یک مقایسه‌ای بکنیم بین مسیری که ما برای رساندن نیرو و امکانات داریم و مسیری که دشمن برای این کار دارد و استفاده می‌کند. این ارتفاعاتی که ما می‌خواهیم روی آنها برویم از خط تماس خودی ما هیچ جاده‌ای نداریم که بخواهیم روی آن برویم. دو، اینکه زیر ارتفاعات تا روی ارتفاعات هیچ جاده‌ای نداریم و نمی‌شود بعد از عملیات هم جاده کشید، بنابراین خط تماس ما محدود به هلیکوپتر می‌شود. بعد از روی خود ارتفاع پیاده برود تا بتواند هدفش را اشغال بکند و یا مهمات و تدارک و آب و غذا به او برسد. این مسیر زیاد و خود ارتفاع و عقبه‌ای که جاده ندارد امکان رساندن نیرو و امکانات را به روی ارتفاعات برای ما مشکل کرده است. اما دشمن با جاده‌هایی که در این منطقه شاخ ‌خشیک دارد جاده‌های خاکی که در تنگه کرگمل دارد و جاده مناسبی که از اینجا به‌طرف کرگمل می‌آید به‌راحتی می‌تواند نیرو را با ماشین به زیر ارتفاعات برساند. ارتفاعاتی هم که در این منطقه هست جاهای قابل‌عبور برای نیروی پیاده دارد. ... دشمن راحت‌تر از ما نیروهای خود را تدارک می‌کند و می‌تواند راحت پاتک بکند. ما در عوض جاده‌ای در این محور شاخ خشیک نداریم و تنها راهی که می‌توانیم نیرو را تدارک کنیم این است که با قاطر به شیار قلب بفرستیم. ... اگر شما از نزدیک همه معایب و نقطه‌ضعف‌های منطقه را ببینید خوب است. از طرفی به این امید که بعداً بشود جاده‌ای در این ارتفاع کشید باز هم نمی‌شود. این به‌خاطر اهمیت بیشتر روی تضمین عملیات است. ... نمی‌توانیم بگوییم 15 روز تماس هلیکوپتری قطع بشود و بعداً باز بشود، بعد از 15 روز یگانی که اینجا عمل می‌کند این مشکل را دارد. من بیشتر روی مسئله هلیکوپتر تأکید می‌کنم. عمل روی این ارتفاعات آسان است ولی تدارکات آن مسئله است. ... برادرهای شناسایی که از دور پایگاه‌های دشمن را شناسایی کردند ... به‌علت رعایت مسائل امنیتی و حفاظتی هیچ‌کس نزدیک پایگاه‌ها نشده است، این هم یک اشکال عمده‌ای است که ممکن است در سرنوشت عملیات اثر داشته باشد.» - مشکلات جناح راست عملیات (قرارگاه تاکتیکی نجف1) به روایت ابراهیم همت فرمانده لشکر27 محمد رسول‌الله(ص): «در منطقه عملیاتی کار زیادی انجام شده و شناسایی‌ها خوب و امیدبخش است، به شکلی که قرارگاه‌ها، عقبه‌ها و توپخانه‌های دشمن توسط بچه‌های شناسایی به‌طور تمام و کمال شناسایی ... و یک راهکار مناسب در سمت راست پیدا شده است. ... اما برای تدارک نیروها، مسئله جاده نیازمند سرمایه‌گذاری جدی‌تری است. ... تاکنون برای کشیدن جاده از سه مسیر تعیین‌شده فقط یکی از آنها قابل‌اطمینان است که درصورت سقوط محور زیمناکوه، می‌توان جاده را احداث کرد و ادامه داد. ...جهاد سازندگی هم در منطقه 70 کیلومتر جاده کشیده و جاده را تعریض کرده» «... سمت راست تنگه سرتک مشکلی ندارد. سمت چپ مشکل جاده دارد. برای تدارک روی نوک زیمناکوه استفاده از دریاچه چپ پیش‌بینی شده با فرستادن یک گردان نیرو در شمال دریاچه دربندیخان ... در محور زیمناکوه پشت سر نیروها خودی جاده‌ای برای تدارک نیروها نیست، ولی نیروها می‌توانند بایستند. ...» «وجود مهتاب برای عمل لازم و ضروری است.» «ما در اینجا نیازمند آتش توپخانه و ضدهوایی هستیم و باید از آتش 130 [استفاده کنیم] و بعد از آن کاتیوشا در اولویت می‌باشد. ... اگر در منطقه عقبه‌های دشمن زده شود کلی از مشکلات ما حل می‌شود. ... در محدوده نجف1 به‌خصوص بخش لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) نیاز زیادی به هلیکوپتر داریم. ما در مرحله آفند، در مرحله پدافند و در مقابله با پاتک و عقب‌نشینی مشکلاتی که داریم دشمن عیناً با آنها مواجه است که دشمن برای جبران این نقیصه به شکل قابل‌ملاحظه‌ای از هلیکوپتر استفاده خواهد کرد. به‌این‌خاطر، شاید ما جنگ هلیکوپتری زیادی داشته باشیم. دو فروند شنوک یکی برای اسلینگ و یکی هم برای جابه‌جایی نیرو به ما داده شود، کلی از مشکلات ما حل خواهد شد. در کل نجف1 حدود 10 گردان نیرو باید هلی‌برد شود. برخی از این تعداد از قاطر استفاده خواهد کرد. برای هر گردان 20 قاطر کافی است و تا دورترین فاصله 6 الی 7 ساعت می‌شود. 15 روز هوانیروز تضمین کند که به نیروها آب و غذا برساند ما جاده احداث می‌کنیم.» «محل جنگ مردانه است. درصورتی‌که به نیروی پیاده ما که بالاست امکانات غذایی و آب برسد می‌توانند بجنگند و باوجود زمین سخت و تپه‌های مناسب یک پدافند مناسب را تأمین کند. ارتباط زیادی که این ارتفاعات نسبت به همدیگر دارند حساسیت‌شان را نسبت به همدیگر زیاد می‌کند.»

ضمیمه گزارش462: تحلیل روزنامه کیهان از ابعاد مختلف واگذاری هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق روزنامه کیهان در ستون چشم‌انداز امروز (29/6/1362) خود در مقاله‌ای تحلیلی با عنوان "پشت پرده تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به رژیم صدام" نوشت: «دولت سوسیالیست فرانسه قصد دارد پنج فروند هواپیمای جنگنده موسوم به "سوپراتاندارد" به رژیم صدام واگذار نماید. زمان تحویل این هواپیماها تاکنون مشخص نشده است. مقامات فرانسوی دراین‌رابطه سکوت معنی‌داری را اختیار کرده‌اند ولی براساس آنچه که مطبوعات فرانسه اعلام کرده‌اند، تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد قرار بود جمعه 25 شهریور انجام شود که این زمان نیز توسط وزیر خارجه میتران تکذیب شد. شسون گفته است که فرانسه نسبت به تعهدات خود به عراق که در زمان ژیسکار دستن بنا شده پایبند است. از سوی دیگر به نوشته روزنامه فرانسوی لوکوتیدین دوپاری، 30 خلبان و تکنسین عراقی که سرگرم آموزش جهت به‌کارگیری هواپیماهای سوپراتاندارد در فرانسه بودند، روز یکشنبه 27 شهریور مراسم تودیع داشته‌اند و گفته می‌شود که دیروز (دوشنبه [28/6/1362]) در محل مخصوص آموزش حضور نداشتند. دولت سوسیالیست فرانسه با این توجیه که هواپیماهای سوپراتاندارد جنبه بازدارندگی در جنگ خلیج‌فارس را دارند بر تحویل آنها به رژیم صدام تأکید دارد که واگذاری تسلیحات نظامی به عراق نه‌تنها در کاهش جنگ تحمیلی اثری ندارد بلکه زمینه تهدید جدی ایران در انسداد تنگه استراتژیک هرمز را افزایش ‌می‌دهد. به عقیده ناظرانی که اخیراً جنگ تحمیلی را تعقیب می‌کنند، سوسیالیست‌های فرانسه در روند تعهدات خود نسبت به حفظ صدام و نجات وی در جنگی که به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرده است اقدام به واگذاری هواپیماهای سوپراتاندارد به صدام کرده‌اند و نیک می‌دانند که تحویل هواپیماها نه‌تنها کمکی درجهت خاتمه جنگ نمی‌کند، بلکه دقیقاً در راستای اهداف توسعه‌طلبانه صدام در جنگ می‌باشد. از سوی دیگر، وسایل ارتباط جمعی فرانسه آشکارا درجهت حمایت از دولت جنگ‌افروز میتران می‌کوشند تا توجیهات گوناگونی را در رابطه با این جنایت به مردم و افکار عمومی جهان القا نمایند. روزنامه لیبراسیون می‌نویسد: مقصود از تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق افزایش قدرت بازدارندگی و بالابردن قدرت ضربه‌زنی این رژیم در مقابل ایران است. روزنامه لوکوتیدین دوپاری دراین‌زمینه به سخنان میتران که عراق نبایستی در این جنگ بازنده شود اشاره دارد و بر نقش بازدارندگی این هواپیماها در جنگ تأکید می‌کند. منظور دولت و مطبوعات تحت نفوذ سوسیالیست‌های حاکم بر فرانسه از به‌کارگیری کلمه بازدارندگی، به‌اصطلاح توقف جنگ و تسلیم‌شدن ایران در قبول یک صلح تحمیلی است. در همین حال، به عقیده ناظران نظامی بخش مهمی از کشمکش‌ها و هیاهوی تبلیغاتی که دولت فرانسه برای واگذاری هواپیماهای سوپراتاندارد به رژیم صدام برپا کرده، جهت فروش این هواپیماها می‌باشد. چه، سوسیالیست‌های فرانسه قبلاً نیز با تبلیغات وسیع، بازار مناسبی برای فروش میراژهای فرانسوی در سطح جهان کسب کردند و دراین‌رابطه نیز فرانسه توانست سفارش‌های متعددی از کشورهای مختلف به‌ویژه در منطقه خلیج‌فارس دریافت دارد. از سوی دیگر، سکوت معنی‌داری که مقامات فرانسوی پیرامون تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد اختیار کرده‌اند به این نظریه که دولت سوسیالیست میتران بیش از هر چیز به موقعیت متزلزل صدام پی برده است، قوت بیشتری ‌می‌دهد. زیرا فرانسه می‌داند که واگذاری این سلاح‌ها کوچک‌ترین تغییری در شرایط به‌حق جمهوری اسلامی ایران برای خاتمه جنگ به وجود نمی‌آورد و قادر نیست رژیم مرده صدام را نیز سرپا نگه دارد لذا می‌کوشد تا ازطریق هیاهوهای تبلیغاتی فشار بیشتری را به جمهوری اسلامی ایران جهت گذشتن از حق خود و حضور در پای میز مذاکره با صدام وارد نماید. نظر مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران در تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد که با هشدارهای پیاپی به رژیم سوسیالیست فرانسه همراه بوده بر این امر تأکید دارد که جنگ را ایمان رزمندگان اسلام در صحنه کارزار به نتیجه نهایی می‌رساند نه هواپیماهای سوپراتاندارد و تنها راه‌حل پیشنهادی که به خاتمه جنگ در زمان کوتاه کمک می‌کند قطع کمک‌های تسلیحاتی به صدام و عدم حمایت سیاسی و نظامی از این رژیم درحال اضمحلال است. مقامات جمهوری اسلامی ایران بر این امر متفق‌القول‌اند که اگر هواپیماهای سوپراتاندارد در نابودی شهرها و تأسیسات نفتی ایران به کار رود، غرب قطعاً در این جنایت شریک خواهد بود و بیشترین خسارات مالی را با بستن تنگه هرمز نیز خواهد دید. اگرچه ایران هیچ‌گاه مایل نبوده و نیست که ملت‌ها با فشارهای ناشی‌از مسدودشدن تنگه هرمز مواجه شوند و برای اثبات این امر نیز در مدت سه سال جنگ به‌خوبی از امنیت این تنگه استراتژیک در مقابل تهاجمات رژیم بعثی - صهیونیستی عراق حراست کرده است، ولی همواره نسبت به تهدید امنیت شهرها و منابع حیاتی خود هشدار داده و مصمم است که در حفظ و حراست از آن تلاش نماید. جمهوری اسلامی ایران همچنین نسبت به تحویل این هواپیماها به صدام، که همواره شنیع‌ترین جنایات را در طول جنگ تحمیلی مرتکب شده است، به فرانسه هشدار داده و این تلاش مذبوحانه را به‌عنوان همیاری و همکاری استکبار جهانی در تشدید تشنجات کنونی خلیج‌فارس و خونریزی بیشتر در منطقه می‌داند و بر این باور است که هرگونه دخالت قدرت‌های استعماری در جنگ صدام علیه انقلاب اسلامی سرنوشتی شوم به دنبال خواهد داشت و به فرانسه و دیگر قدرت‌های شیطانی که ظاهراً خواهان پایان جنگ هستند، ولی درواقع نجات صدام را مدنظر دارند توصیه می‌شود که ارسال تجهیزات نظامی و هم‌آوایی با رژیم صدام کمکی در کاهش جنگ نیست و اگر به فکر منافع مردم خود هستند از پشتیبانی رژیم بغداد دست بردارند تا مردم منطقه با آرامش خاطر واقعی به زیست انسانی اسلامی خود دست یابند. به‌هرحال، نتیجه‌ای که فرانسه و همچنین هم‌پیمانان غربی او در تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به صدام خواهند گرفت، کمتر از سقوط صدام که برای نجات آن تلاش می‌کنند نخواهد بود.»

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/29