1366.07.10
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.07.10 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ده مهر |
| تاریخ شمسی | 1366.07.10 |
| تاریخ میلادی | 2 اکتبر 1987 |
| تاریخ قمری | 8 صفر 1408 |
== گزارش-1== 162
براي هماهنگي بين مسئولان و قرارگاه‌هاي سپاه كه در منطقه شمال غرب كشور و همچنين مناطق آزاد شدة شمال عراق و ديگر نقاط عراق عهده‌دار مأموريت هستند، امروز در قرارگاه شهيد بروجردي بانه دو جلسه تشكيل گرديد. جلسه نخست با حضور علي شمخاني (قائم مقام فرمانده كل سپاه)، محمدباقر ذوالقدر (فرمانده قرارگاه رمضان)، رضا عسكري (فرمانده قرارگاه بدر) و اكبر دانشيار (معاون عملياتي قرارگاه نجف) برگزار شد. در اين جلسه ضمن بررسي فعاليت‌هاي گروه‌هاي ضد انقلاب (حزب دمكرات و كومه‌له) و زمان كاهش اقدامات آنان و هنگام رفتن اين گروه‌ها به عراق در فصل سرما، درباره چگونگي هماهنگي بين قرارگاه رمضان و قرارگاه بدر براي مقابله با ضد انقلاب و همچنين نحوة مأمور شدن يگان‌هايي از قرارگاه بدر به قرارگاه رمضان و شيوة به كارگيري اين يگان‌ها و پشتيباني آنها - با توجه به بسته شدن راه‌هاي ارتباطي در زمستان - بحث و بررسي شد.[۱]
جلسه دوم با حضور علي شمخاني، محمدباقر ذوالقدر، احمد وحيدي (مسئول اطلاعات سپاه) و چند تن ديگر از مسئولان سپاه تشكيل گرديد. بحث اصلي اين جلسه هماهنگي بين قسمت‌هايي بود كه در مناطق آزاد شدة شمال عراق و همچنين ديگر نقاط عراق عهده‌دار اجراي عمليات‌هاي نامنظم و چريكي و جمع‌آوري اطلاعات بودند.[۲]
== گزارش-2== 163
امروز نيز تبادل آتش خمپاره و توپخانه بين نيروهاي ايران و عراق در جبهه‌هاي غرب و جنوب ادامه يافت. در ده روز گذشته توپخانه عراق به تناوب شهرهاي سردشت و مريوان و اطراف آنها را هدف توپ‌هاي دوربرد قرار داده و خساراتي به بار آورده است.[۳] ارتش عراق همچنين به تعويض يگان‌هاي آسيب ديده و ضعيف در منطقه ميمك شمالي و ارتفاعات كهنه‌ريگ ادامه مي‌دهد. مرخصي نيروهاي عراقي در اين مناطق لغو شده است و دشمن ضمن حفظ آمادگي رزمي خود، در تلاش است كه آن را افزايش دهد. در جبهه جنوب نيز فعاليت واحدهاي آتش دشمن با اجراي آتش روي يگان‌هاي خودي در سراسر منطقه جنوب هورالهويزه ادامه يافت كه در محور ضلع شرقي جزيره مجنون جنوبي داراي شدت بيش‌تري بود.[۴]
از سوي ديگر، نيروهاي خودي مستقر در جبهه‌هاي غرب و جنوب ضمن حراست از مواضع پدافندي، روي نيروهاي دشمن آتش گشوده و خساراتي به آنها وارد كردند. همچنين مراكز نظامي، صنعتي و اقتصادي جنوب عراق و اسكله‌هاي البكر و العميه عراق در خليج فارس زير آتش خودي قرار داشتند كه بر اثر آن به قسمت‌هايي از باند فرودگاه و مقر تفنگداران سپاه هفتم عراق در اين منطقه خساراتي وارد شد.[۵]
نمايندة عراق در سازمان ملل، امروز با ارسال نامه‌اي براي دبيركل اين سازمان، ادعا كرد كه نيروهاي نظامي ايران در روزهاي 29 و 30 سپتامبر 1987 (7 و 8 مهر 1366) نقاطي از استان‌هاي سليمانيه، واسط، بصره، دياله و ناحيه سيروان را هدف گلولـه و راكت قرار داده‌اند.[۶]
در اين حال، هلي‌كوپترهاي عراقي همچنان از فضاي كويت براي پشتيباني قواي خود در خليج فارس استفاده مي‌كنند. در طول چهار روز گذشته، 13 هلي‌كوپتر دشمن با استفاده از فضاي جزيره "بوبيانِ" كويت، براي تدارك نيروهاي مستقر در دو اسكله البكر و العميه به اين اسكله‌ها تردد داشته‌اند كه 7 فروند آنها در البكر و 6 فروند در العميه مشاهده شده است.[۷]
== گزارش-3== 164
هشت نفر از چته‌‌هاي گردان كاوه حزب دمكرات در ساعت 23:30 امروز با نفوذ به شهر ديواندره، يك خودروِ گشت ثارالله و پاسگاه تپه "شيرعلي" را هدف حمله قرار دادند. در اين حمله - كه با موشك آر.پي.جي7 صورت گرفت - راننده خودرو شهيد و يك تن نيز مجروح شد. همچنين در غرب سنندج، در حوالي پايگاه شويشه، نيروهاي ژاندارمري با عناصر ضد انقلاب درگير شدند كه در نتيجه آن يك نيروي خودي شهيد شد و يك تن مجروح گرديد.[۸]
گفتني است كه تحركات اخير گروه كومه‌له در ديواندره، به خصوص نفوذ به شهر كه شهادت ده نيروي خودي را در پي داشته است، مسائلي را در افكار عمومي شهر و ميان مسئولان مطرح كرده است. سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع) ضمن گزارشي در اين باره نوشت: «در پي اين تحركات هر شخصي نظراتي در جهت چطور عمل كردن نيروها علي‌الخصوص در شهر ارائه مي‌دهد. اين حركات باعث خوشحالي هواداران كومه‌له شده و آنها نسبت به همكاري اين گروهك فعال‌تر شده‌اند. مع‌ذالك هواداران جمهوري اسلامي ايران خواهان اين هستند كه سپاه پاسداران همچون گذشته قاطعانه عمل كند.»[۹]
== گزارش-4== 165
چند واحد تأسيسات نفتي در اهواز و آغاجاري هدف حملات هوايي امروز عراق در داخل كشور بود. هواپيماهاي دشمن در ساعت 14:10 تأسيسات نفتي "مارون-3" اهواز و "كرنج" آغاجاري را با پرتاب چند راكت هدف حمله قرار دادند. در حمله به مارون-3 آتش‌سوزي بروز كرد و 16 تن مجروح شدند، اما حمله به كرنج خسارت جاني نداشت.[۱۰]
== گزارش-5== 166
در خليج فارس، امروز دو نفتكش و يك كشتي ماهيگيري هدف حمله قرار گرفته و آسيب ديدند. نفتكش قبرسي "فيلي سيتي" امروز يك بار در ساعت 11:05 در 80 مايلي جزيره خارك و بار دوم در ساعت 18:00 از ناحيه موتورخانه هدف موشك‌هاي شليك شده از هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي شد. اين نفتكش خالي كه به طرف خارك در حركت بود، پس از حمله با يدك‌كش به دوبي منتقل گرديد.[۱۱] هواپيماهاي عراقي همچنين عصر امروز يك كشتي صيادي كوچك را - كه به شركت صيد صنعتي استان بوشهر تعلق داشت - در نزديكي سواحل ايران هدف قرار داده و غرق كردند. اين سومين حمله به كشتي‌هاي صيادي در هفته گذشته بود.[۱۲] عراق در اطلاعيه نظامي خود از اين كشتي صيادي و نفتكش قبرسي به عنوان دو هدف بزرگ دريايي نام برد كه امروز هدف حمله قرار گرفتند.[۱۳]
از سوي ديگر، قايق‌هاي تندرو سحرگاه امروز به يك نفتكش هندي حمله كردند. نفتكش "اسپيك امرالد" كه حامل مواد پتروشيمي فوق‌العاده آتش‌زا بود، در 15 مايلي غرب دوبي زير آتش مسلسل و آر.پي.جي7 قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي شد.[۱۴]
اين نفتكش محموله خود را در عربستان بارگيري كرده بود. "اجاس كوماروما" ناخداي اين نفتكش در مصاحبه‌اي تلفني گفت: «يكي از گلولـه‌هاي شليك شده به چهار مخزن كشتي اصابت كرد كه خوشبختانه همگي آنها خالي بودند. اين كشتي از مسافتي به فاصله 8/2 مايل دريايي به مدت 15 تا 20 دقيقه زير آتش قرار داشت كه اين حملات خساراتي به كشتي وارد ساخت و موجب بروز حريقي كوچك در آن گرديد.»[۱۵] بيمه لويدز لندن اين حمله را تأييد كرد. منابع كشتي‌راني ايراني با اعلام اين خبر افزودند: پس از اين حمله، يك ناو انگليسي در حال كمك به نفتكش ديده شده است. در حال حاضر حريق مهار شده است و هيچ مجروحي وجود ندارد.[۱۶]
== گزارش-6== 167
از زمان آغاز جنگ عراق عليه ايران تاكنون جمعاً 374 كشتي در خليج فارس هدف حمله ايران و عراق قرار گرفته و آسيب ديده‌اند. بيمه لويدز لندن با اعلام آمار فوق افزود: «106 فروند از اين كشتي‌ها در سال جاري ميلادي در منطقه خليج فارس هدف قرار گرفته‌اند. نخستين كشتي در ماه مه 1981 هدف حمله قرار گرفت و قبل از اين حمله، 93 كشتي ديگر به دليل نبردهاي شديد پاييز سال 1980 در منطقه خليج فارس گير افتاده بودند. اين كشتي‌ها از آن زمان تاكنون در اين منطقه باقي مانده‌اند و ديگر قادر به دريانوردي نيستند.»[۱۷]
از آغاز جنگ تا مهر سال 1366 تعداد 374 كشتي تجاري و نفتكش در خليج فارس هدف حمله قرار گرفته است.
== گزارش-7== 168 امريكا به طور ضمني از حملات هوايي عراق در خليج فارس و عليه اهداف داخلي ايران حمايت كرد. امريكايي‌ها اعلام كردند از سرگيري حملات هوايي عراق به كشتي‌هاي تجاري و مناطق مسكوني، صنعتي و اقتصادي ايران را درك مي‌كنند. با وجود اين دولت امريكا تلاش مي‌كند كه از عراق بخواهد، به اميد برقراري صلح از طريق ديپلماتيك در سازمان ملل متحد، اين حملات را متوقف سازد.[۱۸] راديو امريكا نيز به نقل از روزنامه "نيشن" چاپ بانكوك گفت: «عراق از آن جهت حملات هوايي‌اش را عليه ايران از سرگرفته كه نيروي هوايي قوي‌ترين حربه آن كشور است. عراق آشكارا به اين نتيجه رسيده است كه قطعنامه شوراي امنيت براي پايان دادن به جنگ در خليج فارس موفقيت‌آميز نخواهد بود و از اين رو بار ديگر به جنگ نفتكش‌ها متوسل شده است تا صادرات نفت ايران يعني منبع تأمين مالي ماشين جنگي ايران را فلج كند. جمعيت 45 ميليوني ايران سه برابر عراق است و ايران به نيروي انساني بسيار بزرگ‌تري براي مقاصد نظامي دسترسي دارد. عراق بخت زيادي براي شكست دادن ايران ندارد.»[۱۹] سفير عراق در واشنگتن نيز با ابراز رضايت از موضع امريكا، حملات عراق به مراكز صنعتي - كارگري و خطوط كشتي‌راني را دفاع مشروع عنوان كرد و گفت: «واشنگتن درك مي‌كند كه چرا عراق پس از آنكه ايران از قبول آتش‌بس سر باز زد، حملات هوايي خود را از سر گرفت. من به مقام‌هاي امريكايي گفتم كه عراق همواره با محدود كردن حملات خود عليه كشتي‌هاي ايراني در خليج فارس يا كشتي‌هايي كه در سواحل ايران پهلو گرفته‌اند، از خود خويشتن‌داري نشان داده است. ما بر اساس منشور سازمان ملل از حقوق خود استفاده مي‌كنيم. ما فراتر از ضرورت دفاع مشروع، به هيچ چيز حمله نمي‌كنيم.»[۲۰] == گزارش-8== 169 در پي افزايش و تداوم حملات به كشتي‌ها در خليج فارس و خصوصاً حمله به كشتي ژاپني "كيجي هارو مارو [ر.ك. به روز شمار 8/7/66 [ دولت ژاپن ضمن منع تردد كشتي‌هاي ژاپني در خليج فارس، كاردار سفارت ايران در توكيو را به وزارت خارجه اين كشور احضار كرد و يادداشتي اعتراض‌آميز درباره حمله به دو نفتكش ژاپني تسليم وي كرد.[۲۱] از سوي ديگر، وزارت ترابري ژاپن اعلام كرد: «كشتي‌هاي ژاپني و ديگر كشتي‌هايي را كه ملوانان ژاپني هدايت مي‌كنند تا زماني كه سلامت آنان تضمين نشود از سفر به خليج فارس خودداري مي‌كنند. اوضاع خليج فارس تا زماني كه ايمني كشتي‌هايي كه در منطقه رفت و آمد مي‌كنند، تضمين نشود تحت مراقبت و بررسي قرار خواهد داشت و در حال حاضر 21 كشتي كه يا خدمه آنها ژاپني هستند و يا متعلق به شركت‌هاي ژاپني مي‌باشند در خليج فارس به سر مي‌برند.»[۲۲] راديو بي‌بي‌سي در تحليلي از مواضع ژاپن در قبال جنگ ايران و عراق و بحران خليج فارس، يكي از مشكلات عمده كشتي‌هاي ژاپني را برخوردار نبودن از حمايت واحدهاي نيروي دريايي كشورهاي اروپايي و امريكا در خليج فارس دانست و گفت: «ژاپن همواره سياست محتاطانه‌اي را در قبال مسائل منطقه اتخاذ كرده و از زمان شروع جنگ ايران و عراق سعي داشته است كه جنبه بي‌طرفي را با دقت تمام حفظ كند. ولي ژاپن به دليل اينكه نيروي دريايي در خليج فارس ندارد برخلاف ساير مشتريان عمده غربي قادر به حمايت از كشتي‌هايش نيست. دولت امريكا همواره از ژاپن به دليل اينكه براي تأمين آزادي كشتي‌راني در خليج فارس كمكي به نيروهاي غرب نمي‌كند انتقاد كرده است و پاسخ ژاپن اين بوده كه به دليل مغايرت با قانون اساسي اين كشور نمي‌تواند نيروي نظامي به خليج فارس اعزام كند. يكي از پيشنهادهايي كه سفير ژاپن در واشنگتن براي اين موضوع مطرح كرده كمك مالي است. به موجب اين طرح، دولت ژاپن براي تهيه بودجه‌اي كه صندوق امنيت خليج فارس خوانده مي‌شود، كمك مي‌كند تا از اين طريق هزينه حضور نظامي نيروهاي امريكا در خليج فارس تأمين شود. مشكل ديگر اين است كه بخش عمده نفت ژاپن از ايران تأمين مي‌شود و بنابراين نمي‌شود آن را تحت پوشش حفاظت نيروي دريايي امريكا قرار داد. با اين حال به نظر مي‌رسد كه ژاپن به وسيله امريكا، متحد اصلي‌اش تحت فشار قرار گرفته است كه به هر نحو ممكن در حمايت از كشتي‌راني خليج فارس تلاش كند.»[۲۳] == گزارش-9== 170 در پي حمله روز گذشته عراق به كشتي صيادي "جانتان بلاك" ]ر.ك.به روزشمار 9/7/66 [ سفير رژيم عراق در كانبرا به وزارت خارجه استراليا احضار شد و اعتراض شديد دولت استراليا به حمله عليه يك كشتي ماهيگيري استراليايي در خليج فارس- كه به كشته شدن كاپيتان اين كشتي انجاميد- تسليم وي شد. وزير امور خارجه استراليا گفت كه اين حمله غيرموجه و تخلف از مقررات بين‌المللي است... دولت متبوع وي خواستار توضيحات فوري بغداد درباره اين حمله شده و از عراق خواسته است كه در مورد عدم تكرار اين قبيل حملات به دولت استراليا اطمينان‌هاي لازم داده شود.[۲۴] == گزارش-10== 171 نماينده امام در شوراي عالي دفاع، احتمال درگيري با امريكا را در خليج فارس قوي اعلام كرد و از همة جوان‌ها خواست با حضور در جبهه‌ها آماده رويارويي با امريكا باشند. حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در خطبه‌هاي نماز جمعه امروز درباره مهم‌ترين مسائل روز سخن گفت، از جمله: بحران خليج فارس، عملكرد و اهداف امريكا در منطقه، شروع جنگ به وسيله امريكا، عملكرد اروپا به عنوان مجرم درجه دوم در خليج فارس، موضع سنجيده شوروي در قبال بحران منطقه، تلاش‌هاي دبيركل و شوراي امنيت براي برقراري آتش‌بس قبل از معرفي متجاوز و بي‌اعتمادي جمهوري اسلامي به شوراي امنيت و حكام مرتجع منطقه. وي با تأكيد بر احتمال درگيري در آينده نه چندان دور و دادن پاسخ مناسب به اقدامات امريكا در خليج فارس گفت: «تاكنون جنگ‌هاي ما با عراق در جبهه‌هاي غربي بود و ما نيروي كمتري را احتياج داشتيم، اما اكنون به احتمال قوي بايد بخشي از نيروهاي خود را در خليج فارس به كار گيريم. همه جوان‌هايي كه دوره ديده‌اند امروز بايد حركت كنند و در جبهه حضور يابند تا در صورتي كه تحولاتي روي داد از نظر نيرو در مضيقه نمانيم و بتوانيم جواب مناسبي به امريكا بدهيم. پيروزي بر عراق براي رزمندگان ما شيرين است اما لذت جهاد با ريشه‌كن كردن كفر و عاملي كه عراقي‌ها را براي جنگ با ايران تحريك كرده است به مراتب شيرين‌تر خواهد بود. ما ترجيح مي‌دهيم در اين رويارويي تحميلي كه ما خود آغازگر آن نبوديم كساني را هدف گلولـه قرار دهيم كه نابودي آنان، آسايش را براي ساير ملت‌ها به ارمغان مي‌آورد. براي ما امروز هيچ هدفي شيرين‌تر و مطلوب‌تر و اسلامي‌تر از جنگيدن در مقابل تهاجم امريكايي‌ها نيست. بوي حركتِ اولِ جنگ، از سوي امريكايي‌ها در خليج فارس مي‌آيد. امروز در دنيا همه مي‌دانند كه امريكا نخستين گلولـه را در جنگ عليه ما شليك كرد. بعدها اگر سازمان ملل بخواهد اساس اين درگيري را بررسي كند امريكا نمي‌تواند قضيه شروع جنگ را منكر شود.» سخنگوي شوراي عالي دفاع در تعيين مواضع جمهوري اسلامي، صلح را به نفع انديشه اسلامي دانسته و درباره هياهوي امريكا در خصوص صدور انقلاب گفت: «كلمه صدور انقلاب را امريكايي‌ها بهانه‌اي براي تبليغات عليه ما انتخاب كرده‌اند؛ با وجودي كه مقامات و مسئولان بارها توضيح داده‌اند كه اين صدور منهاي جنگ و خشونت است. انقلاب حتي به صورت القاي فكر قابل صدور است. ما از اول مدافع بوديم، امروز هم مدافع هستيم و در مقابل امريكا هم مدافع خواهيم بود… دو هفته است كه ملت ما فرياد انتقام را سرمي‌دهد اما مسئولان ما از خط‌مشي عاقلانه پيروي مي‌كنند. رزمندگان هم شروع حمله را مي‌خواهند اما ما صبر پيشه كرده‌ايم و به روشنگري فعلاً قناعت مي‌كنيم.» آقاي هاشمي شيوه امريكا را حمايت از رژيم عراق و رودررويي مستقيم با جمهوري اسلامي دانست و درباره هدف امريكا گفت: «پس از تحريك عراق به شروع جنگ با ايران و حمايت از متجاوز، امريكا و طاغوت‌هاي جهان و ارتجاع منطقه آنچه آرزو دارند پيروز نشدن انقلاب اسلامي است. در جنگ فرض اينكه عراق بر ما پيروز شود يا آنكه اصولاً پيروزي در كار نباشد مورد سليقه امريكا، اسرائيل و ديگران است. يعني حالتي كه كينه‌ها باقي بماند، دشمني‌ها بر جاي باشد و آتش كينه همواره در منطقه شعله بكشد.» رئيس مجلس شوراي اسلامي در مورد قطعنامه 598 و موضع جمهوري اسلامي مبني بر تقدم موضوع شناسايي متجاوز بر آتش‌بس اظهار كرد كه بحث شوراي امنيت به نفع امريكا و طرفدارانش نشد ... قطعنامهاي گذراندند و بندهاي آن را به نوعي جابه‌جا كردند كه هم نظر جمهوري اسلامي ايران تا حدي در آن گنجانده شود و هم عملي نباشد يعني اول اعلام آتش‌بس و بعد بررسي متجاوز. در صورتي كه اگر اعلام آتش‌بس مقدم بر شناسايي متجاوز و محاكمه وي باشد حالت جنگي به نفع امريكا و عراق از بين خواهد رفت. وي با اشاره به اذعان بسياري از رهبران و رسانه‌هاي جهان كه شاهد آغاز جنگ از سوي ارتش عراق و باطل دانستن قرارداد الجزاير از سوي صدام بوده‌اند و ذكر اينكه اسناد اين اعمال در آرشيوها موجود است گفت: «اما آنچه هيچ ديپلماتي نمي‌تواند به آن پاسخ دهد اين است كه نمي‌تواند بگويد به چه علت علاقه ندارد كه اول متجاوز در اين جنگ شناخته شود، در حالي كه اين شناسايي مي‌تواند نشان دهنده حق‌طلبي باشد. اگر با اين منطق درست برخورد كنند چه مي‌شود؟ شوراي امنيت مي‌خواست ما را تحت فشار سياسي بگذارد، اما خود در بن‌بست قرار گرفت. ما در ميدان منطق در مجامع بين‌المللي حرفي نداريم كه قابل رد كردن باشد. اما سازمان‌هاي جهاني و حكام مرتجع منطقه را آن‌قدر عادل نمي‌دانيم كه زير بار اين واقعيت بروند و امكان دارد بخواهند از فرصت آتش‌بس عليه منافع ما استفاده كنند.»[۲۵] == گزارش-11== 172 سخنان رئيس مجلس شوراي اسلامي در خطبه‌هاي نماز جمعه تهران انعكاس وسيعي در رسانه‌هاي جهان داشت. خبرگزاري‌ها آن را مخابره كردند و روزنامه‌ها در صفحات نخست خود به تفسير و تحليل آن پرداختند.[۲۶] تلويزيون بي‌بي‌سي از آن به عنوان سخنراني آتشيني ياد كرد كه داراي "اما" و "اگر"هاي زياد است. سردبير ديپلماتيك تلويزيون بي.بي.سي ضمن ادعاي اين مطلب كه همه رهبران مذهبي در ايران هنگام سخنراني در نماز جمعه به شعار دادن گرايش پيدا مي‌كنند، گفت: «آقاي رفسنجاني تا اين حد درباره جنگ با امريكا سخن نگفته بود و از نظر مردم ايران يك هشدار جدي به امريكا تلقي شده ولي قابل توجه است كه رئيس مجلس از اشاره به حركتي كه ممكن است به جنگ با امريكا منجر شود خودداري نمود. دولت‌هاي غربي حدس مي‌زنند ايران مايل است از درگيري با امريكا پرهيز كند زيرا مي‌داند كه نمي‌تواند پيروز شود و از طرف ديگر آقاي رفسنجاني معتقد است ايران در جنگ با عراق هنوز مي‌تواند پيروز شود.» سردبير ديپلماتيك تلويزيون بي‌بي‌سي افزود: «ديپلمات‌هاي امريكايي و انگليسي مي‌گويند: مقام‌هاي ايراني در مذاكرات خصوصي مسالمت‌آميزند. در اين حال پي بردن به اينكه ايران قصد مصالحه دارد و يا سخنان آقاي رفسنجاني بيانگر موضع واقعي ايران است، بسيار مشكل مي‌باشد.»[۲۷] مطبوعات انگلستان خطبه‌هاي نمازجمعه تهران را جنگجويانه‌ترين بيانيه ايران عليه امريكا و نشانه افزايش تشنج در منطقه و نزديكي درگيري ميان دو كشور عنوان كردند. "گاردين" نوشت: «از ديد ناظران خليج فارس ادامه حملات ايران و عراق عليه كشتي‌ها و سخنراني شديداللحن حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني بي‌ترديد نشان دهنده اين است كه تهران سياست محتاطانه‌اي را كه به مدت كوتاهي پس از غرق كشتي مين‌گذار "ايران - اجر" به وسيله امريكايي‌ها اتخاذ كرده بود،كنار گذاشته است.» روزنامه "تايمز مالي" نيز گزارش نخست صفحه اول خود را به اين موضوع اختصاص داد. سردبير بخش خاورميانه‌اي تايمز مالي نوشت: «ايران روز جمعه پيش‌بيني كرد به زودي با امريكا در خليج فارس وارد جنگ خواهد شد و امريكا را به شليك اولين گلولـه اين درگيري متهم ساخت. سخنراني آقاي رفسنجاني، جنگجويانه‌ترين بيانيه ايران عليه حضور وسيع نظامي امريكا در خليج فارس و آب‌هاي مجاور مي‌باشد و در حالي صادر شده‌است كه حملات ايران و عراق عليه كشتي‌ها شدت يافته و ترس از كشيده شدن ناوهاي جنگي امريكايي و كشورهاي غربي ديگر در جنگ روز به روز افزايش پيدا مي‌كند.» سردبير خاورميانه‌اي روزنامه "اينديپندنت" نيز در اين باره نوشت: «تحليل‌گران معتقدند، اگر ايران به يكي از هدف‌هاي تحت حفاظت امريكا در خليج فارس حمله كند، امريكا ممكن است به تلافي آن جزايري را كه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي براي حملات خود از آن استفاده مي‌كنند، تصرف نمايد. يك رهبر ايراني روز جمعه هشدار داد كه امريكا ممكن است جزاير خليج فارس ايران را اشغال كند. براي مقابله با اين تهديد پاره‌اي از نيروهاي ايراني از جبهه جنگ با عراق به جنوب منتقل شده‌اند.»[۲۸] خبرگزاري رويتر در گزارشي از تأثير سخنان آقاي هاشمي رفسنجاني بر بازارهاي جهاني نوشت: «اظهارات رئيس مجلس شوراي اسلامي مبني بر اينكه درگيري با امريكا در خليج فارس در آينده نزديك بسيار محتمل است، سطح قيمت‌ها را در بازار معاملات سلف نيويورك كه تا حدي براي بازارهاي ديگر مسير تعيين مي‌كند بالا برد و همچنين در بازارهاي جهاني نفت معاملات پررونقي جريان داشت و قيمت‌هاي نفت خام ترقي كرد.»[۲۹] == گزارش-12== 173 اعضاي دائمي شوراي امنيت سازمان ملل بر اساس پيشنهاد ايران طرحي تهيه كرده‌اند كه طبق آن هم‌زمان با برقراري آتش‌بس، از طرف سازمان ملل كميسيوني به منظور تعيين علل آغاز جنگ تشكيل خواهد شد. به نوشته روزنامه اينديپندنت چاپ لندن، در طرح مذكور همچنين درخواست عقب‌نشيني نيروها و مبادله اسيران نيز گنجانده شده و ممكن است اين ابعاد طرح، از نظر ايران قابل قبول نباشد. خبرنگار اين روزنامه در نيويورك كه اين گزارش را تهيه كرده، افزوده است: «توافق اعضاي دائمي شوراي امنيت با تشكيل كميسيون تعيين مقصر، "امتياز مهمي" براي ايران محسوب مي‌شود.» اينديپندنت همچنين نوشته است: «شوراي امنيت در حال تهيه قطعنامه ديگري در مورد جنگ است كه برخي از نكات مورد درخواست ايران در آن گنجانده خواهد شد. اين قطعنامه شامل اين موضوع خواهد بود كه در واقع اين عراق بود كه در پاسخ به تحريكات زياد ايران، جنگ را آغاز نمود. در آن نيز با ظرافت اشاره خواهد شد كه سازمان ملل هنگام شروع جنگ به مسئوليت خود عمل نكرد.» سردبير اين روزنامه افزوده است: «ديپلمات‌ها اميدوارند كه اين مصالحه فرمول آبرومندانة مورد نياز ايران براي قبول آتش‌بس باشد. احساس ديپلمات‌ها اين است كه ايران اين را درك مي‌كند كه اجازه پيروزي در جنگ به آن داده نخواهد شد و هر تحولي كه در جبهه زميني صورت پذيرد، اين موضوع را تغيير نخواهد داد.»[۳۰] == گزارش-13== 174 وزير خارجه عراق بار ديگر پيشنهاد شوروي مبني بر برقراري آتش‌بس در جنگ ايران و عراق هم‌زمان با تأسيس كميته‌اي براي تعيين آغازگر جنگ را رد كرد. طارق عزيز پيشنهاد شوروي را مخالف قطعنامه 598 شوراي امنيت دانست و تعيين آغازگر جنگ را يك امر فرعي عنوان كرد. وي گفت: «ايران نمي‌تواند به ميل خود بخش‌هايي از مفاد قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل در مورد آتش‌بس را انتخاب كند. قطعنامه شوراي امنيت قطعنامهاي است جامع و روندي است در جهت پايان بخشيدن به جنگ و استقرار صلحي دائم در منطقه. بنابراين، اگر كشوري درباره اجزاء اين قطعنامه سخن بگويد در صدد برقراري صلح نيست.» طارق عزيز وزير امورخارجه عراق در اشاره مستقيم به شوروي گفت: «اين مسئله در مورد ديگر كشورها نيز صادق است و وي آن را به آگاهي شواردنادزه ]وزيرخارجه‌شوروي[ رسانده است كه پيشنهاد وي غيرقابل قبول است.» وي افزود: «كساني كه به قطعنامه شوراي امنيت رأي مثبت داده‌اند بايد آراء خود را محترم بشمارند.»[۳۱] == گزارش-14== 175 الكساندر هيگ اولين وزير خارجه ريگان با بيان اينكه عراق آغازگر جنگ بوده است، تصميم امريكا در اسكورت نفتكش‌هاي كويتي را دفاع از عراق و نصب پرچم عراق بر روي سياست خارجي امريكا دانست و گفت: «من قبل از اينكه تصميم به نصب پرچم امريكا روي نفتكش‌هاي كويتي گرفته شود با آن مخالف بودم، نه به دليل اينكه پرچم امريكا روي كشتي‌هاي كويتي نصب مي‌شود بلكه به اين خاطر كه پرچم كويت و از همه مهم‌تر پرچم عراق روي سياست خارجي امريكا نصب مي‌شود. ما بر سر دو راهي هستيم. ما در حال حاضر قرباني تصميمات دولت عراق در تشديد و يا عدم تشديد حملات هستيم. ما به خودمان صدمه زده‌ايم. عراقي‌ها آمادگي يك مقدار گذشت و رسيدن به صلح را دارند زيرا وقتي كه آنها حمله عليه ايران را آغاز كردند متوجه شدند كه از هيچ لحاظ بر ايران برتري ندارند و با اينكار نشان دادند كه بر ايران برتر نيستند. نفع آنها اين است كه از خاك خود دفاع كنند و نه حمله بر همسايه. قطعاً اين عراق بود كه جنگ را شروع كرد و ادعاي ايران در اين مورد صحيح است. از آنجا كه ما به عراق مربوط شده‌ايم و جانب عراق را گرفته‌ايم و عراق منابع اقتصادي ايران را مورد حمله قرار داده است، ايران به تلافي عمل عراق در مسيرها مين‌گذاري مي‌كند زيرا ما جانب عراق را گرفته‌ايم.» الكساندر هيگ علت اصلي اين تصميم ريگان را ماجراي "مك فارلين" اعلام كرد و افزود: «ما نبايد خود را وارد درگيري با ايران بكنيم زيرا آنها براي اجراي عمليات خيلي توانا هستند و ما شاهد حمله به يكي از ناوگان‌هايمان خواهيم بود.»[۳۲] == گزارش-15== 176 در پي توافق دو كشور ايران و عراق بر پايان دادن به روابط ديپلماتيك، وزير خارجه تركيه اعلام كرد: تركيه درخواست‌هاي ايران و عراق براي حفاظت از منافع ديپلماتيك دو كشور در پايتخت‌هاي كشور مقابل را پذيرفته است.[۳۳] روزنامه‌هاي تركيه با درج قسمت‌هايي از اطلاعيه وزارت خارجه اين كشور از آن به عنوان گامي مهم براي ميانجيگري ياد كردند.[۳۴] سفير جمهوري اسلامي ايران در تركيه (منوچهر متكي)، در مصاحبه‌اي با خبرگزاري جمهوري اسلامي مسائل مربوط به بستن سفارت ايران در بغداد را مورد بحث قرار داده و گفت: «پس از شروع جنگ تحميلي به طور طبيعي روابط سياسي ايران و عراق به حالت تعليق درآمد و تنها چند تن از كاركنان سفارت ايران در بغداد باقي ماندند كه آنها نيز در واقع فعال نبودند. اقدام جمهوري اسلامي ايران در تعطيلي كامل نمايندگي سياسي خود در بغداد و نيز تعطيلي سفارت بغداد در تهران گوياي اين امر است كه جمهوري اسلامي ايران خود را براي برقراري يك رابطه خوب با حكومتي كه در آينده نه چندان دور در بغداد روي كار خواهد آمد آماده مي‌كند. به اعتقاد ما در صورتي كه حقوق حقه ملت ايران چه از طريق سياسي يا ديگر روش‌ها احقاق شود، رژيم عراق ماندني نخواهد بود.» سفير جمهوري اسلامي ايران در تركيه ميانجيگري دولت "اوزال" در جنگ تحميلي را تكذيب كرد و در تشريح علت انتخاب تركيه به عنوان حافظ منافع ايران و عراق گفت: «تركيه به عنوان يك كشور بي‌طرف از روابط خوب با هر دو كشور برخوردار است. اين امر ارتباطي به ميانجيگري احتمالي تركيه در جنگ ندارد.»[۳۵] طارق عزيز، وزير خارجه عراق در اين باره گفت: «بسته شدن سفارت‌خانه‌هاي دو كشور تصميم ايران بود، آنها يادداشتي در اين زمينه به ما دادند و ما مجبور بوديم آن را بپذيريم. آنها به عنوان يك سمبل تداوم روابط ديپلماتيك ميان دو كشور در آنجا بودند. ايران تصميم گرفت اين سمبل را از ميان بردارد و ما ناچار بوديم آن را بپذيريم.»[۳۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/07/10
- ↑ سند شماره 22017/پ.ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جلسه هماهنگي طرح‌هاي شمال غرب، قرارگاه شهيد بروجردي (بانه)، 10/7/1366، نوار شماره 26128.
- ↑ سند شماره 20712/پ.ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جلسه هماهنگي نيروهاي مستقر در مناطق آزاد شدة عراق، قرارگاه شهيد بروجردي (بانه)، 10/7/1366، نوار شماره 26129.
- ↑ سند شماره 029364 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 6080، معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه، 11/7/1366، ص 3.
- ↑ همان، ص 9 و 3.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 11/7/1366، ص 14.
- ↑ سند شماره S/19172 شوراي امنيت سازمان ملل، 5 اكتبر 1987، ترجمة مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
- ↑ سند شماره 029451 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات نيروي زميني سپاه پاسداران، 25/7/1366.
- ↑ سند شماره 227188 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش روزانه"، شماره 264، 16/7/1366، واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ص 2؛ و- سند شماره 97621 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر نمايندگي امام در سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع)، 13/7/1366.
- ↑ سند شماره 97664 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي، شماره 360، سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع)، 16/7/1366، ص 1.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارشهاي ويژه"، شماره 197، 11/7/1366، ص 5، اهواز- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/7/1366؛ و- سند شماره 97556 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه ششم امام جعفر صادق(ع)، اطلاعات 11/7/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارشهاي ويژه"، شماره 197، 11/7/1366، ص 12، بوشهر- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 10/7/1366؛ و- سند شماره 097554 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر فرماندهي نيروي دريايي، 11/7/1366؛ و
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه"گزارشهاي ويژه"، شماره 198، 12/7/1366، ص3، بوشهر- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/7/1366.
- ↑ سند شماره 97553 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سماجا 2. معاونت اطلاعات، 10/7/1366.
- ↑ Sreed hair. Kapil Kaul. Tanker War Aspect Of IRAQ- IRAN War (1980-88) New Delhi, ABC Publishing House, 1989.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارشهاي ويژه"، شماره 197، 11/7/1366، ص 12 و 13، منامه- خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از آسوشيتدپرس، 10/7/1366.
- ↑ مأخذ 5، ص 14.
- ↑ مأخذ 15، ص 14، لندن- آسوشيتدپرس، 10/7/1366.
- ↑ مأخذ 5، ص آخر، تهران- واحد مركزي خبر.
- ↑ مأخذ 15، ص 10، راديو امريكا به نقل از روزنامه نيشن چاپ بانكوك.
- ↑ مأخذ 5، ص آخر، واحد مركزي خبر به نقل از رويتر؛ و مأخذ 15، ص 29، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از رويتر.
- ↑ مأخذ 15، ص 1، توكيو- آسوشيتدپرس، 10/7/1366.
- ↑ مأخذ 5، ص آخر، خبرگزاري رويتر.
- ↑ مأخذ 15، ص 27، راديو بي‌بي‌سي، 10/7/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 11/7/1366، ص 3، خبرگزاري آلمان غربي.
- ↑ مأخذ 5، ص 4.
- ↑ مأخذ 15، ص 31، پاريس- خبرگزاري فرانسه- 10/7/1366.
- ↑ مأخذ 12، ص 12، لندن- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/7/1366.
- ↑ مأخذ 12، ص 10، لندن- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/7/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 12/7/1366، ص 4، لندن- خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از رويتر.
- ↑ مأخذ 15، ص 20، لندن- خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ 15، ص 8، راديو امريكا، 10/7/1366.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 12/7/1366، ص 3.
- ↑ مأخذ 15، ص 33، آنكارا- خبرگزاري آلمان، 10/7/1366.
- ↑ مأخذ 12، ص 42، آنكارا- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/7/1366.
- ↑ مأخذ 12، ص 43، تهران- خبرگزاري جمهوري اسلامي، 11/7/1366.
- ↑ روزنامه رسالت، 11/7/1366، ص 12، خبرگزاري رويتر.