1366.09.30
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.09.30 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سی آذر |
| تاریخ شمسی | 1366.09.30 |
| تاریخ میلادی | 21 دسامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 29 ربیع‌الثانی 1408 |
گزارش- 428
در ادامه عمليات "نصر10" در منطقه زبيدات، رزمندگان اسلام با يورش به مواضع ارتش عراق در غرب رودخانه دويرج، بخشي از اين منطقه را تصرف كردند.(1) در اين حمله ـ كه به وسيله نيروي زميني ارتش انجام گرفت ـ تعدادي از نيروهاي عراقي اسير شدند كه تا كنون 5 تن از آن‌ها را به پشت جبهه منتقل كردند.(2) اين حمله را لشكر77 خراسان به وسيلة يك گردان تكاور و با پشتيباني يگان‌هاي مستقر در خط و نيز با در اختيار داشتن يك تيپ به منظور استقرار در پشت رودخانه دويرج، انجام داد و هدف‌هاي موردنظر را تصرف كرد، امّا دشمن با جمع‌آوري نيرو و پشتيباني آتش توپخانه به ضدحمله پرداخت و در ساعت 23 نيروهاي ارتش را از دو محور محاصره كرد كه به دليل وارد عمل نشدن يك تيپ لشكر77 و بر اثر شدت حمله عراق، نيروهاي خودي ناچار به مواضع قبلي عقب‌نشيني كردند. در اين حمله حدود500 تن از نيروهاي تيپ86 لشكر32 عراق كشته يا زخمي شدند.(3) ارتش عراق نيز اعلام كرد كه يك حمله ديگر ايران را در شمال بصره شكست داده است.(4) خبرگزاري عراق در خبري گفت: «بخش اعظم نيروهاي ايراني كه به نيروهاي ما در منطقه دويرج به سپاه چهارم تعرض كردند، نابود شدند.» يك سخن‌گوي نظامي عراق به اين خبرگزاري گفته است: «اوضاع در حال حاضر به نفع نيروهاي ما تثبيت شده است.» وي سپس افزوده كه نيروهاي عراقي با آتش توپخانه و زرهي توانسته‌اند نيروهاي ايراني را در منطقه "حرام" قبل از اين‌كه فرصت برخورد با واحدهاي عراقي را بيابند، محاصره و معدوم كنند.(5) نمايندگي عراق در سازمان ملل امروز در نامه‌اي به دبيركل اين سازمان درباره حمله ايران نوشت: «بنا به اطلاع دولت متبوعم، به اطلاع مي‌رسانم كه نيروهاي مسلح ارتش تجاوزگر و توسعهطلب رژيم ايران، روز 19 دسامبر 1978 [28/9/1366] تجاوز جديدي را عليه عراق در منطقه زبيدات در بخش سپاه چهارم انجام داد كه برآورد مي‌شد دو تيپ تقويت شده توسط تانك‌ها و نيروهاي كماندويي مخصوص بودند. [...] تجاوز جديد ايران نشان تلاش جديد جهت تجاوز به خاك عراق مي‌باشد و آن، مبارزه آشكار با جامعه بين‌المللي و اراده آن در برقراري صلح براساس قطعنامه الزامآور 598 شوراي امنيت مي‌باشد كه به اتفاق آرا تصويب شده بود. اين تلاش جديد در تجاوز، تأكيد مي‌كند كه موضع تجاوزگرانه رژيم ايران، رد صلح و قطعنامه 598 مي‌باشد، و بر شوراي امنيت لازم است كه سريعاً تحريم‌هايي را عليه رژيم متجاوز و شيطاني ايراني وضع كند كه در حال حاضر، هم در لفظ و هم در عمل ثابت شده كه صلح را رد مي‌نمايد.»(6)
گزارش- 429
امروز در جلسة قرارگاه نيروي زميني سپاه و قرارگاه كربلا، برخي ابعاد عمليات در فاو، مورد بررسي قرارگرفت. گزارش‌هاي ارائه شده درباره شناسايي، نشان دهندة پيشرفت نسبي كار بود. لشكر41 ثارالله به طور كامل شناسايي مورد نياز را انجام داده و فقط مرحله آخر يعني عبور از موانع، باقي ماندهاست. نيروهاي شناسايي لشكر8 نجف از دژ و سنگر‌هاي تانك شناسايي خوبي داشته و از كمين و سيمخاردار دشمن نيز عبور كرده‌اند و حتي تا نزديكي كمين و خاكريز دشمن جلو رفته‌اند. اين لشكر شناسايي را متوقف كرده است. لشكر17 علي‌بن‌ابي‌طالب به جز شناسايي قبلي، شناسايي جديدي نكرده است. لشكر14 امام حسين نيز كار شناسايي‌اش ادامه دارد. در مجموع، شناسايي يگان‌ها تمام شده و فقط يك‌بار ديگر احتياج به شناسايي دارند تا راهكارها مشخص و بررسي نهايي انجام شود. در شناسايي‌هاي انجام گرفته، واكنش دشمن و يا مسئله خاصي مشاهده نشد، به جز جاي پاي باقي مانده از نيروي شناسايي لشكر8 نجف و تيراندازي به طرف لشكر17 علي‌بن‌ابي‌طالب. در ميان يگان‌ها، لشكر8 موفق‌ترين شناسايي را داشته است. به نظر فرمانده قرارگاه كربلا، "احمد غلامپور"، براي عبور از رودخانه اروند نيز به شناسايي نياز است كه بايد انجام شود.(7) در جلسه امروز، گزارش واحدهاي اطلاعات نيز ارائه شد كه طبق آن، جاده‌هاي پشت خط دوم دشمن، وضعيت خوبي دارند؛ مهندسي ارتش عراق در اين منطقه، نقطه تمركز خود را در پشت كارخانه نمك قرارداده و از جاده‌اي كه از امالقصر مي‌آيد و به كارخانه نمك مي‌رسد به طرف جاده استراتژيك، در حال احداث جاده‌هاي فرعي مي‌باشد.(8) به علاوه گفته شد كه در منطقه امالقصر هليكوپتر دشمن چهار بار شناسايي داشته است كه به گمان كارشناسان واحد اطلاعات، اين شناسايي‌ها احتمالاً براي توجيه فرماندهان بوده است.(9) آگاهي دقيق از كم و كيف جزر و مد آب رودخانه اروند نيز به منظور تعيين زمان مناسب براي شروع عمليات، مسئله مورد نياز تلقي شد و براي بررسي آن اقدام شد. برادر "محرابي" مسئول اطلاعات قرارگاه كربلا، با ارائه گزارشي در اين‌باره، ساعت مناسب حمله را با توجه به زمان راكد بودن آب، به اطلاع فرماندهي رساند. نتيجه گزارش وي به فرماندهي اين بود كه 16 تا18 دي ماه براي حمله مناسب است، اما بيست و دوم ماه بهترين زمان براي آغاز حمله است. قرار شد وي در بررسي ديگري، نتيجه دقيقتري را براي تصميمگيري به فرماندهي ارائه كند.(10)
گزارش- 430
اقدامات مهندسي، از جمله موضوعات جلسه امروز قرارگاه نيروي زميني سپاه بود. به گزارش برادر "درخشنده" از مسئولان مهندسي در اين‌باره, جاده شهدا از پل چويبده به بعد، 7 كيلومتر خرابي دارد كه بازسازي آن در اولويت كار مهندسي گذاشته شده است؛ ترميم پل بعثت در دستور كار قرار دارد؛ كارهاي مربوط به بيمارستان نيز تقريباً پايان يافته است. مشكل اصلي بيمارستان، نداشتن تجهيزات لازم براي درمان مجروحان شيميايي اعلام شد. به گفتة برادر درخشنده، دو اورژانس نيز در حال احداث است. بخش ديگر گزارش مهندسي به احداث سايت ضدهوايي مربوط مي‌شد. در اين باره گفته شد كه دو سايت موشك سام در حال احداث است. دربارة ساختن اسكله در خور عبدالله نيز پيشرفت كار بد نبوده، اما از آن رضايت ندارند. برادر صابري فرمانده توپخانه جنوب (سپاه) درباره اقدامات خودي براي آماده‌سازي مواضع قبضه‌هاي توپ، گفت: «براي اين كار به خاطر حساس شدن دشمن، هنوز به ما اجازه كار نداده‌اند.» (11) در اين باره، فرماندهان حاضر در جلسه بحث بيش‌تري كردند و مسئله غافل‌گيري و رعايت مسائل مربوط به آن مورد تأكيد قرار گرفت. سرانجام تصميم گرفته شد كه محل استقرار توپ‌ها پس از آغاز عمليات، آماده شود و قبضه‌هاي توپ نيز تا شروع عمليات وارد منطقه نشوند.(12) ساخت اورژانس براي يگان‌ها مورد تأكيد جدي جانشين فرمانده نيروي زميني، برادر "صفوي" بود. در مقابل سؤال و تأكيد وي، گفته شد كه كار احداث دو اورژانس شروع شده اما به نظر مسئولان امر، با روند فعلي، اين دو محل براي عمليات آماده نخواهد شد، زيرا پي‌گيري و نظارت ضعيف است. در اين باره، چگونگي تخليه مجروحان و استفاده بيش‌تر از هوانيروز مورد اجماع نظر واقع شد. سختي تخليه مجروحان بيش‌تر به‌خاطر وجود رودخانه اروند و لزوم عبور از رودخانه تشخيص داده شد. از طرف ديگر، كمبود شديد آمبولانس نيز مطرح شد كه براساس آمار، به 120 دستگاه آمبولانس افزون بر تعداد موجود نياز است. همچنين گفته شد كه براي نقاهت‌گاه، 5 هزار تخت لازم است كه اكنون فقط 1200عدد تخت موجود است. مقرر شد كه براي رفع كمبودها و تأمين نيازهاي يگان‌ها، بر اساس تدابيري سنجيده، اقدام شود.(13) به طوركلي، فرماندهي بر لزوم تسريع در آماده‌سازي عقبه‌هاي منطقه فاو اصرار داشت و در گفت‌وگو با مسئولان مهندسي رزمي و بهداري از آن‌ها خواست كه احداث اورژانس يگان‌ها و تقويت سوله بيمارستان‌هاي صحرايي را با جديت بيش‌تر دنبال كنند. و از استان‌ها و شهرستان‌هاي پشتيبانيكننده هر يگان خواسته شود كه امكانات مورد نياز را به جبهه بفرستند. همچنين با توجه به كمبود فراوان آمبولانس، مقرر شد كه به‌جاي آن از اتوبوس و مينيبوس بيش‌تر استفاده شود.(14)
گزارش- 431
موضوع مهمي كه در جلسه امروز فرماندهان و مسئولان نظامي مورد بررسي قرار گرفت، وضيعت خودي و دشمن در اوضاع كنوني و پس از انجام عمليات فاو است. براساس جمع‌بندي راوي مركز مطالعات، برادر "جواد زمانزاده" از جلسه فوق، يك مسئله مهم درميان فرماندهان مطرح شد مبني بر اين‌كه با توجه به تمركز وسيع امسال دشمن در جنوب و توان رزمي محدود جبهه خودي براي عمليات سال 1366، در جبهه جنوب پس از اجراي حمله به فاو و اسكله‌ها، توان و استعداد يگان‌هاي خودي براي دشمن كشف مي‌شود. همچنين اين سؤال طرح گرديد كه با توجه به درك ارتش عراق از ضعف خط دفاعي ايران در شلمچه و فاو، آيا در پاسخ به عمليات، فقط به حمله در همين منطقه اكتفا مي‌كند و يا با استفاده از ضعف ما در خط‌هاي ديگر، به آن‌ها حمله مي‌كند؟ اين احتمال نيز داده شد كه عراق از نيروهاي سازمان مجاهدين (منافقين) خلق در شكستن خط‌هاي دفاعي استفاده كند.(15) از اين‌رو برادر صفوي به قرارگاه كربلا دستور داد براي مقابله با حمله احتمالي دشمن به جزيره جنوبي در هورالهويزه و نيز منطقه شلمچه، تمهيدات لازم انديشيده شود. وي همچنين خطاب به فرماندهان تأكيد كرد كه 15 روز آينده سرنوشتساز است. و بايد طرح فريب در شلمچه و هور انجام شود.(16)
گزارش- 432
در جريان آماده‌سازي عمليات اسكله، نيروهاي ناوتيپ اميرالمومنين هنگام آموزش و تمرين، مورد بازديد فرماندهي نيروي دريايي سپاه و قرارگاه نوح قرارگرفتند. مسئول مربوطه مدت آموزش را 16 روز اعلام كرد كه 4 روز از آن سپري شده است. برنامه آموزشي نيروها، شامل جنبه‌هاي ضروري و گروهي است. از جمله آموزش‌هايي كه انجام مي‌شد، بالا رفتن از طناب، نردبان طنابي، پرش از ارتفاع 8 تا 9 متري، غواصي جمعي، سكاني (راندن قايق) و موارد ديگر بود. پرش از ارتفاع به روي آب از عرشه ناو صورت مي‌گرفت و نيروهاي غواص هنگام پرش با فرياد‌هاي يا مهدي، يا زهرا، يا علي و يا حسين صحنه‌هاي زيبا و حماسي مي‌آفريدند. بسياري از نيروهاي غواص چون دانشآموزان دبيرستاني مي‌باشند، در حال سپري كردن امتحانات ثلث اول هستند كه پس از اتمام امتحانات، به دوستان خود مي‌پيوندند. اكثر غواصان سابقه عملياتي دارند و در عمليات كربلاي4 شركت كرده‌اند. با اين حال، به منظور افزايش مهارت آن‌ها، آموزش‌هاي ويژه‌اي تدارك ديده شده كه هر روز از 8 صبح تا 5 بعد از ظهر به فراگيري آن مي‌پردازند. علاوه بر اين، جهت تشويق بيش‌تر آن‌ها به فراگيري، يك دور مسابقه پيش‌بيني شده كه به نفرات اول سكه طلا جايزه داده مي‌شود. فرمانده قرارگاه از مسئولان آموزشي خواست كه به دليل فشردگي آموزش و تحليل قواي بدني نيروها، براي تقويت كيفي غذايي آن‌ها تمهيدات لازم لحاظ شود.(17) از سوي ديگر، مسئول تداركات ناوتيپ مشكلات و كمبود‌هاي اين يگان را مطرح كرد. برادر جمشيدي، از كمبود پوشاك به عنوان "مشكل‌ترين مسئله" نام برد و گفت از 1700 نيروي اعزام شده، فقط براي 700 تن از آن‌ها اوركت داريم و بادگير نيز كم است. به گفته وي، بسياري از نيروها به سبب آموزش‌هاي شبانه و نداشتن پوشاك مناسب، سرما خورده‌اند. وي همچنين به كمبود سلاح و بده‌كاري تيپ جهت تهيه قطعات موتوري قايق، اشاره كرد كه فرماندهي قول پي‌گيري و حل آن‌ها را داد.(18) برادر حسينيتاش در جلسه ديگري با كادر قرارگاه، درباره پيش‌بيني لازم براي تخليه شهدا و مجروحان از روي آب، هنگام عمليات، گفت‌وگو كرد. با توجه به ورود حدود 3هزار نيرو و تعداد 600 تا 700 قايق در آب‌هاي شمال خليج فارس براي اجراي عمليات، مسئله تجسس و نجات به عنوان يك مسئله مهم مورد توجه قرار گرفت و به عنوان يك مأموريت مهم و اصلي در واحدهاي بهداري و تعاون تلقي شد. اهميت اين مسئله, به ويژه با توجه به آزادي عمل نيروي هوايي عراق در آسمان منطقه عمليات و احتمال افزايش مجروح و شهيد، مورد تأكيد قرار گرفت. (19) تدبير ديگر در اين مورد، به‌كارگيري نيروهاي با تجربة عملياتي، شناخته شد.(20)
گزارش- 433
ستاد كل سپاه پاسداران با انتشار يك اطلاعيه، عملكرد يگان‌هاي تحت امر قرارگاه رمضان را در شمال عراق اعلام كرد. براساس اين اطلاعيه، رزمندگان تيپ66 هوابرد وتيپ75 ظفر نيروي زميني سپاه با همكاري نيروهاي مبارز كرد عراقي در عملياتي مشترك، يك پارك موتوري و چندين دكل انتقال برق را در عمق خاك عراق منهدم كردند. اين اقدام در شهر "سرسنگ" عراق كه مركز هدايت عمليات بخش وسيعي از شمال و مقر يك تيپ ارتش اين كشور مي‌باشد، صورت گرفت و علاوه بر انهدام خودروهاي نظامي، تعدادي از نيروهاي عراقي كشته يا زخمي شدند. همچنين رزمندگان تيپ75 ظفر با ياري پيش‌مرگان مبارز كرد شاخه كركوك، چندين دكل برق را نيز منهدم كردند.(21) عراق نيز با يك هواپيماي خود، به عمليات ايران به طور ضمني پاسخ داد. اين هواپيما حدود ساعت 11:10 صبح وارد آسمان شهر اهواز شد كه بر اثر آتش پدافند هوايي، بدون انجام دادن عمليات، به عراق بازگشت. (22) همچنين عراقي‌ها امروز با ارسال نامه‌اي به دبيركل سازمان ملل، مدعي شدند كه از ساعت 9:50 تا ساعت 24 روز 25 آذر 1366 نيروي هوايي ايران به مناطق مسكوني شمال عراق حمله كرده و موجب كشته شدن دو تن، مجروح شدن 4 تن و آسيب ديدن يك منزل مسكوني شده است.(23)
گزارش- 434
بار ديگر حمله آتي ايران مورد توجه منابع خبري قرار گرفته و جنبه‌هاي مختلف آن مدنظر واقع شده است. راديو بي.بي.سي در اين باره گفت: «ماه گذشته دولت ايران مردم را دعوت به بسيج سراسري كرد و از افراد و به خصوص ثروت‌مندان خواست كه براي حمله تازه، كمك‌هاي مالي بدهند.اگر تجربيات گذشته ملاك عمل باشد، بايد گفت كه ايران خود را آماده حمله بزرگ سالانه عليه عراق مي‌كند.»(24) اين راديو با اشاره به عمليات نصر10 در منطقه زبيدات، افزود: «امروز خبر رسيد كه نيروهاي ايران در منطقه مياني جنگ و در ناحيه فكه مشغول عمليات نظامي بوده‌اند [...] بخش جنوبي جبهه ـ كه جنگ در حال حاضر در آن جريان دارد ـ حساس‌ترين قسمت خط مقدم جبهه است و هر اتفاقي كه در آن بخش مي‌افتد. كشورهاي عربي خليج فارس را عميقاً نگران مي‌كند. مدت چندين هفته است كه گفته مي‌شود ايران خود را براي يك حمله عمده زمستاني مهيا مي‌كند و اين‌كه هدف اين حمله يك‌بار ديگر متوجه دومين شهر بزرگ عراق "بصره" خواهد بود. گزارش‌هايي وجود دارد مبني بر اين‌كه نبردهاي جاري در منطقه "زبيدات" در واقع يك عمليات انحرافي و يا آزمايشي به منظور سنجش خطوط عراقي‌ها قبل از آغاز حمله اصلي به‌وسيله نيروهاي ايران در بخش جنوبي‌تر جبهه، است. ايران معمولاً حملات اصلي خود را در زمستان آغاز كرده است، به اين دليل كه در ماه‌هاي آخر هر سال توپخانه سنگين و تانك‌هاي عراق در گل و باتلاق شبه جزيره "فاو" گير كرده‌اند. اين شرايط براي تاكتيك ايران مبنيبر استفاده از نفرات به‌جاي تجهيزات نظامي، براي جنگ وضع مساعدي ايجاد مي‌كند. دو سال پيش نيز ايران هم زمان با برگزاري كنفرانس سران كشورهاي خليج فارس، دست به يك حمله بزرگ عليه نيروهاي عراق زد. سران كشورهاي عربي خليج فارس در 5 روز آينده گرد هم خواهند آمد و حمله ايران در زمان برگزاري اين گردهم‌آيي يادآوري است به رهبران عرب كه قدرت ايران هميشه در نيروي زميني ارتش اين كشور بوده است.»(25) راديو اسرائيل نيز عمليات اخير ايران را فريب دانست: «يك ديپلمات غربي در "بغداد" مي‌گويد احتمال دارد كه هدف حمله پريشب ايران، بررسي ميزان آمادگي ارتش عراق در رويارويي با تهاجم بزرگ آينده ايران باشد.» (26)
گزارش- 435
"نظار عبدالكريم الخراجي" رئيس جديد ستاد مشترك ارتش عراق، با توجه به امكان اين كه نيروهاي ايراني يك تهاجم ديگر آزمايشي و محدود در يك بخش ديگر جبهه‌هاي جنگ انجام دهند، آمادهباش كامل اعلام كرده است. سه سپاه پياده نظام عراق متشكل از 150هزار سرباز، مدافع "بصره" و مناطق اطراف آن مي‌باشند، علاوه بر اين، نيروهاي گارد ويژه رياست جمهوري و واحدهاي توپخانه نيز از اين مناطق حفاظت مي‌كنند. (27) موضع دفاعي عراق و پيشرويهاي ايران در هر يك از حملات خود، مورد توجه روزنامه "فايننشال تايمز" چاپ انگليس، قرار گرفته است: «عراق مانند مشت‌زني كه از راندهاي بي‌شمار فرساينده، گيج شده، خود را آماده رويارويي با يك حمله بزرگ ديگر ايران مي‌كند.»(28) بخش فارسي راديو امريكا نيز گفت: «از چند هفته قبل تمامي نشانه‌هاي آشناي بسيج عمومي در ايران, فراخواني مؤمنين، تمرين‌هاي آموزشي، آماده ساختن بيمارستان‌ها براي پذيرفتن زخمي‌ها، از طريق امواج راديويي و تصاوير ماهواره‌اي به چشم مي‌خورد. مقامات عراقي و تحليلگران غربي در بغداد بر اين گمانند كه ايران در حدود 250هزار نفر از نيرو‌هايش را در نزديكي جبهه جنوبي گرد آورده تا احتمالاً يك ماه ديگر به "بصره" حمله كند.»(29) مسئله‌اي كه غرب را نگران مي‌كند اين است كه عراق تا چه وقت قادر است در جبهه جنگ با ايران مقاومت كند؛ جنگي كه تهران مي‌تواند تا سال‌ها ادامه دهد.(30) راديو امريكا درباره روحيه عراقي‌ها (ارتش عراق) نيز خاطرنشان كرده است: «با توجه به ناكامي سازمان ملل در ميانجي‌گري بين طرفين، انتظار مي‌رود كه عراقي‌ها روحيه خود را از دست داده باشند.»(31) در گزارش ديگري، راديو امريكا به حمله سال گذشته ايران در جنوب (كربلاي 5) و شدت خطر آن اشاره كرده و گفته است: «موج حملات ايران به اطراف "بصره" در اواخر 1986 و اوايل 1987 در واقع به منزله آخرين قطره‌اي بود كه جام را لبريز مي‌كرد. به اعتقاد برخي از ناظران غربي، اگر ايران حمله ديگري در جبهه شمالي يا جنوبي تدارك ديده بود، خطوط دفاعي عراق سقوط مي‌كرد، از آن هنگام به بعد چند عامل به نفع عراق وارد صحنه شدند. در جبهه جنگ،" صدام حسين" پس از حمله‌هاي ايران موسوم به كربلاي4 و كربلاي5، رئيس ستاد ارتش و چند تن از ژنرال‌هاي عراقي را جابهجا كرده است و روي هم رفته موقعيت " بغداد" در مقابله با حمله بعدي ايران مستحكم‌تر از زمستان گذشته است. از نظر ديپلماتيك، دولت "بغداد" توانسته است حمايت بيش‌تر اعراب و جامعه بين‌المللي را به‌دست آورد كه تصويب قطعنامه598 شوراي امنيت به اتفاق آرا، بهترين نمونه در اين رابطه است. تشكيل جبهه كم و بيش متحد اعراب نشانه‌هاي ديگر توفيق عراق در اين زمينه است و در پي حمله ظاهراً اشتباه عراق به ناوچه "استارك" در ماه مه گذشته ـ كه منجر به هلاك 37 ناوي امريكايي شد ـ آرزوي ديرينه عراق براي بين‌المللي كردن مناقشات به مقياس وسيع را برآورده ساخت.»(32)
گزارش- 436
هفته‌نامه "ميدل‌ايست اكونوميك دايجست" (ميد) چاپ لندن، در تحليل ويژه پايان سال 1987, دربارة حمله آتي ايران و وضعيت جنگ در سال آينده، نوشته است: «در سال 1987 جنگ خليج فارس كليه حوادث خاورميانه را تا حد بيسابقهاي تحت‌الشعاع قرار داد و در عمليات كربلاي5 در ابتداي سال (ديماه 1365) نيروهاي ايراني در شرق " بصره" تقريباً كليه خطوط دفاعي عراق را پشت سر گذاشتند. [...] نقشه سياسي منطقه در سال آينده تا حد زيادي به چگونگي اوضاع جنگ ايران وعراق بستگي خواهد داشت و چنانچه عراقي‌ها محكم بايستند يا ايران حمله بزرگ خود را انجام ندهد، اميد ضعيفي وجود خواهد داشت كه در زمينه يافتن راهحل سياسي پيشرفتي حاصل شود. آنچه كه در اين سال دگرگون شد، طرز تفكر منطقه‌اي و بين‌المللي نسبت به جنگ بود. [...] ارديبهشت ماه حمله عراق به ناو جنگي "استارك"، مداخله امريكا در منطقه را قطعي ساخت.» "ميد" يادآوري كرده كه امريكا در تنظيم قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل در خصوص جنگ، نقش اساسي داشته است، اما ايران از تله سياسي سازمان ملل در مورد تحريم فروش اسلحه گريخت. (33)
گزارش- 437
امروز چند گردان نيروي رزمنده و پشتيباني از شهرهاي مختلف كشور عازم جبهه‌ها شدند. به گزارش روزنامه جمهوري اسلامي، برخي از شهرهايي كه امروز نيرو به جبهه‌ها اعزام كرده‌اند، عبارت‌اند از: كاشان، رشت، گرگان و شهرهاي استان‌هاي سمنان، كرمان، ايلام و همدان.(34) همچنين گردان پشتيباني تخصصي كاركنان شركت مخابرات ايران در مراسمي با حضور مهندس "غرضي" وزير پست و تلگراف و تلفن، به همراه 40 كاميون اجناس مورد نياز جبهه‌ها، عازم ميدان‌هاي نبرد حق عليه باطل شدند.(35) علاوه بر اين، جهت كمك به تأمين هزينه جبهه‌ها، يك خانواده كشاورز ـ كه پدر و مادر 2 شهيد، يك جانباز و دو مجروح جنگ تحميلي مي‌باشند ـ هزينه 5 رزمنده را براي مدت 3 ماه پذيرفته‌اند. اين كشاورز ـ كه "خداكريم فيجاني" نام دارد با واريز مبلغ اهدايي خود و خانواده‌اش به حساب شماره 55 جهاد مالي، در اين امر خير مشاركت كرده است.(36)
گزارش- 438
خبرگزاري رويتر درباره جنگ نفت‌كش‌ها نوشت: «انتظار مي‌رود عراق در دريا به فشار بيامان خود عليه نفت‌كش‌هاي ايراني ادامه دهد و هر روز هواپيماهاي ميراژ خود را كه مجهز به موشك‌هاي "اگزوسه" هستند، براي انجام اين نوع مأموريت اعزام كند. سپاه پاسداران انقلاب با شدت بيش‌تري حملات خود را به كشتي‌هاي بيطرف ادامه مي‌دهد. تاكتيك "ضربه و گريز" تنها در حضور ناوگان‌هاي غرب ـ كه اكنون 80 رزم‌ناو مين جمع‌كن و كشتي‌هاي پشتيباني كننده خود را در منطقه مستقر كرده است ـ اجرا مي‌شود و به گفته ديپلمات‌ها، حملات سپاه پاسداران انقلاب اكنون با شجاعت بيش‌تري انجام مي‌گيرد. طي سال جاري دست كم 71 ملوان كشتي‌هاي تجاري كشته شدند و 37 ملوان امريكايي نيز با حمله عراق به ناوچه امريكايي "استارك" در ماه مه كشته شدند. در سال 1986 علي‌رغم افزايش حملات ايران و عراق از 80 مورد به 135 مورد، 52 ملوان كشته شده بودند.»(37)
گزارش- 439
نيروي دريايي امريكا با استفاده از هواپيماي كوچك بدون خلبان در خليج فارس، فصلي جديد در عمليات به نفع عراق، گشوده است. به گزارش "فرانس پرس" از عرشه ناو "يو.اس.اس ـ آيووا", كاپيتان گريفين" مسئول آزمايش هواپيما، روز شنبه به خبرنگاران امريكايي كه در اين ناو گرد آمده بودند، گفت كه هشت فروند از اين هواپيماها كه "درون" نام دارند و به دوربينهاي تلويزيوني و سيستم هدايت به‌وسيله امواج راديويي مجهز مي‌باشند، از عرشه "آيووا" به پرواز در آمدند و مأموريت خود را با موفقيت به پايان رساندند. هواپيماهاي كوچك "درون" مي‌توانند ساعت‌ها بر فراز موضع دشمن پرواز كنند و بي آن‌كه توجه رادارها و دستگاه‌هاي ردياب دشمن را جلب كنند، با ارسال فيلم و عكس، اهداف مناسب را براي توپ‌هاي مستقر در عرشه ناو مشخص كنند و پس از اجراي عمليات نيز ميزان خسارت وارده را نشان دهند. نقش عمده اين كشتي با "رباط‌هاي" پرنده‌اش آن است كه چشم بيناي ناوهاي جنگي به شمار مي‌رود.(38)
گزارش- 440
رئيسجمهور فرانسه امروز در خليج فارس، روي عرشه يكي از ناوهاي كشورش حضور يافت. (39) به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، فرانسوا ميتران هنگام بازديد از ناو هواپيمابر "كلمانسو" در مصاحبه‌اي با كانال دو تلويزيون "فرانسه" گفت كه مأموريت اين ناو، محدود ساختن خطرهايي كه نفت‌كش‌ها را تهديد مي‌كند و نيز تأييد حضور "فرانسه" در اين منطقه، به عنوان يك نيروي ذخيره، مي‌باشد. (40) در عين حال، خبرگزاري يونايتدپرس به نقل از برخي مقام‌هاي رسمي امريكا نوشته است كه فرانسه به عنوان بخشي از تحركات جديد براي گرمي بخشيدن به روابط با ايران، در صدد تخفيف دادن به عمليات نظامي خود در منطقه خليج فارس است. به علاوه منابع حكومتي به "يونايتدپرس اينترنشنال" گفته‌اند كه فرانسه به عنوان بخشي از يك معامله كه منجر به آزادي گروگان‌هاي فرانسوي در بند تروريست‌هاي لبناني طرف‌دار ايران گرديد، خريد نفت از ايران را از سر خواهد گرفت. يك تحليل‌گر اطلاعاتي ديگر گفته است كه فرانسه همچنين ممكن است راه عقب كشيدن "كلمانسو" و كشتي‌هاي اسكورت كننده آن را برگزيند، لكن مين‌روب‌هاي خود را براي كمك به ديگر متحدان در راه حراست از كشتي‌راني در خليج فارس، در اين منطقه نگه دارد. يك مقام رسمي وزارت خارجه مي‌گويد: يك بار ديگر فرانسه به نظر مي‌رسد كه مي‌خواهد به دنيا نشان دهد آن‌ها با ميل امريكايي حركت نمي‌كنند.(41)
گزارش- 441
"غلام اسحاق خان" رئيس سناي پاكستان، در ديدار با دكتر "ولايتي" وزير خارجه ايران ـ كه در پاكستان صورت گرفت ـ تصويب قطعنامه598 را براي منزوي كردن ايران دانست ولي در عين حال گفت: «اين قطعنامه نكات مثبتي براي شما دارد؛ آيا امكان ندارد بحث‌هايي از آن‌را بپذيريد كه حركت هم‌زمان براي تشكيل كميته شناسايي آغازگر جنگ صورت بگيرد؟» وي افزود: «قطعنامه598 توسط اتحاديه عرب نيز تأييد شده است. آتش‌بس و بازگشت نيروها و استرداد زندانيان (اسيران) و تعيين متجاوز، در اين قطعنامه پيش‌بيني شده است. درست است شما قرباني تجاوز شده‌ايد ولي مي‌توانيد يك آتش‌بس محدود داشته باشيد و تعيين متجاوز نيز هم‌زمان آغاز گردد. مي‌توانيد زماني براي اين كار تعيين كنيد و باعث تغيير جو شويد. اين پيشنهاد من به آن عنوان نيست كه شما بسيج نيرو نكنيد، منتهي چنان موضعي مي‌تواند دنيا را جلب كند.» وي در مورد بهاي نفت نيز گفت: «كاهش قيمت نفت نيز نوعي فشار بر شماست كه در طول 7 سال گذشته با موفقيت و بدون قرض، اوضاع كشور خود را اداره كرده‌ايد.»(42) آقاي ولايتي همچنين با نخست وزير پاكستان ديدار كرد. اين مقام پاكستاني مسئله تحريم سلاح عليه ايران را مطرح كرد و آقاي ولايتي گفت: «تصويب قطعنامه تحريم تسليحاتي، تحصيل حاصل است، چرا كه هيچ كشوري به ما رسماً اسلحه نمي‌فروشد.» وزير خارجه ايران درباره حضور نظامي امريكا جهت اسكورت نفت‌كش‌ها خاطرنشان كرد: «عمان، امارات و قطر از كار كويت براي دعوت كشتي‌هاي امريكايي راضي نبودند. اخيراً وزير خارجه عمان پيشنهاد نمود كه يك اجلاس بين ايران و كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس تشكيل گردد و براي ايجاد امنيت در خليج فارس مذاكره نمايد. ما گفتيم آمادگي داريم و گفتيم كه حفظ امينت، وظيفه كشورهاي حوزه خليج فارس مي‌باشد.» وي افزود: «اگر كويت و حجاز ـ كه از عراق حمايت مي‌كنند و روزانه 300هزار بشكه نفت به نيابت از عراق مي‌فروشند ـ اعلام كنند كه بيطرف هستند، ما آن‌را به عنوان يك امر مثبت مورد توجه قرار خواهيم داد.»(43) آقاي ولايتي در ديدار با "زين نوراني" وزير خارجه پاكستان، با اشاره به اين‌كه در حال حاضر بيش از 80 كشتي و بيش از 20هزار نفر نظامي امريكايي در خليج فارس هستند، دربارة سياست جنگي ايران در اوضاع كنوني، تأكيد كرد: «ما قصد داريم بسيج مردمي و مذاكرات صلح را به طور متوازن جلو ببريم، (44) زيرا [اكنون] يك بسيج عمومي در جريان است و بعد از آن شايد نتوان دوباره نيروها را بسيج كرد.»(45)
گزارش- 442
شوراي فرماندهي انقلاب و فرماندهي كشوري حزب سوسياليست بعث عراق امروز به رياست "صدام حسين" تشكيل جلسه داد. براساس گزارش منابع عراقي، در اين جلسه تحولات مواضع بين‌المللي و قطعنامه 598 شوراي امنيت به ويژه موضع شوروي و امريكا و همچنين اوضاع جهان عرب مورد بحث و بررسي قرار گرفت. همچنين وزارت خارجه عراق توسط نماينده دائم خود در سازمان ملل (عصمت كتاني) طي دو نامه به اين سازمان ـ كه درباره موضع ايران در خصوص قطعنامه 598 و مسئله اسيران بوده است ـ به روش ايران اعتراض كرد. (46) در نامه اول با استناد به گزارش رويتر از سخنان آقاي رفسنجاني در مورد مواضع ايران در برابر قطعنامه 598، آمده است: «به طور قطع اين اظهارات علاوه بر ديگر مدارك ثابت مي‌كند كه رژيم ايران قطعنامه 598 شوراي امنيت را از آغاز رد كرده است، به خاطر اين‌كه اعتقادي به روش صلح ندارد و همه مواضعي كه در روابط ديپلماتيك تصويب كرده، چيزي جز عمليات حيله، فريب و خيانت نمي‌باشد.»(47) در نامه دوم ادعا شده است كه ايران اسيران عراق را شكنجه مي‌كند. استناد اين نامه به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران است كه در 16 دسامبر 1987 به نقل از مقام‌هاي ايران گفته است كه 450 اسير عراقي آزاد شدند، اما همة آنان از ايران درخواست پناهندگي سياسي كرده‌اند كه در نبرد عليه حاكمان بر كشورشان، شركت كنند. حكومت عراق در اين نامه ادعا كرده است: «ايران به قتل عمدي اسرا اقدام نموده است. آن‌هايي كه در برابر خواسته‌هاي آن‌ها مقاومت مي‌كنند، از ميان اسرا آن‌ها را جمع كرده‌اند، عناصر ايراني كه قبلاً در عراق زندگي مي‌كردند، آن‌ها را به اقدامات تروريستي وادارند و نيز شكنجه‌هاي رواني، سياسي و فيزيكي به سايرين وارد مي‌كنند به‌خاطر اين‌كه عرق ملي آن‌ها را تغيير دهند، تا آن‌جايي كه از سوي رئيس قبلي كميته بين‌المللي صليب سرخ، آقاي "الكساندر هي" (Alexandre Hay) در اظهاراتش مورخه 23 نوامبر 84 به آن اشاره شده است.» در اين نامه همچنين ايران به نقض كنوانسيون 1949 ژنو مربوط به رفتار با اسيران جنگ، متهم شده است.(48)
گزارش- 443
به گفتة راديو اسرائيل، اتحاد شوروي به ساير كشورهاي عضو شوراي امنيت پيشنهاد كرده است كه در مورد جنگ ايران و عراق اعلاميه‌اي صادر كنند و به دو طرف تذكر دهند كه با صلح موافقت كنند. اين اعلامية پيشنهادي هنوز رسماً منتشر نشده، اما محافل سياسي غرب از متن اين پيشنهاد اظهار يأس كرده و گفته‌اند كه منظور آن‌ها آخرين اخطار قبل از تصميم شورا در مورد تحريم تسليحاتي مي‌باشد كه دو طرف را متعهد سازد. راديو اسرائيل افزود: «محافل سازمان ملل اظهار مي‌دارند كه در متن پيشنهادي اتحاد شوروي اصلاً نامي از تحريم و مجازات كشوري كه دستورات قطعنامه 598 شوراي امنيت را نپذيرد، به ميان نيامده است.» (49) اما "ديويد ملور" وزير مشاور "بريتانيا" در امورخارجه، گفته است كه اتحاد "شوروي" در موضع قبلي خود در خصوص جنگ، تجديد نظر كرده و اكنون آماده است از اعلام تحريم تسليحاتي عليه حكومت اسلامي ايران جانب‌داري كند. "ملور" ـ كه هم اكنون از چند كشور عربي حوزه خليج فارس ديدن مي‌كند ـ افزوده است: «شوروي كه قبلاً عقيده داشت هنوز هنگام آغاز تحريم تسليحاتي نرسيده، اكنون از آن جانب‌داري مي‌كند."شوروي" در ازاي اين جانب‌داري، اصرار مي‌ورزد كه براي حفظ امنيت در خليج[فارس]، يك ناوگان بين‌المللي از جانب سازمان ملل برپا گردد. ولي دولت‌هاي غربي اين شرط را رد مي‌كنند.» (50) دربارة تغيير موضع شوروي، سفارت جمهوري اسلامي ايران در مسكو نيز در گزارشي به وزارت خارجه در تهران، نوشته است: «چند روز است كه در رسانه‌هاي غربي طرح شوروي در خصوص تشكيل نيروهاي سازمان ملل و استقرار آن به جاي نيروهاي امريكا، به شكل خاصي عنوان مي‌شود، بدين صورت كه شوروي در خصوص اعمال تحريم تسليحاتي عليه ايران انعطاف نشان داده و آن را مشروط بر تشكيل نيروهاي دريايي سازمان ملل كرده تا توسط اين نيروها بنادر ايران محاصرة دريايي گردد و تمام رفت وآمد كشتي‌ها كنترل شود و اگر اسلحه به ايران حمل مي‌كردند، توقيف گردند. علاوه بر اين، منابع خبري ايرلند گزارش نموده‌اند [جورج] شولتز در لندن اعلام داشته است كه شوروي آمادگي جديدي جهت مذاكره مجدد پيرامون تحريم نظامي ايران را اعلام نموده است.»(51)
گزارش- 444
خبرگزاري رويتر درباره نقش سازمان ملل در پايان دادن به جنگ عراق و ايران، نوشت: «ديپلمات‌هاي غربي در منطقه خليج فارس مي‌گويند با اين‌كه ظاهراً تنها اميد پايان دادن به جنگ خليج فارس، سازمان ملل است ولي شانس اين سازمان نيز اكنون بسيار كم است و چنين به‌نظر مي‌رسد كه اين جنگ سال ديگر نيز ادامه داشته باشد. يك ديپلمات ديگر گفت بيم آن مي‌رود كه سياست‌هاي ابرقدرت‌ها در سازمان ملل در اولويت قرار داشته و تصميمگيري آنان در مورد صلح در مرحله دوم باشد.» (53) يك ديپلمات غربي ديگر گفت: «به عقيده من در سال 1988 نيز مانند سال 1987 جنگ ادامه خواهد يافت. ايران با زمان بازي مي‌كند و هر از گاهي جنگ را شدت مي‌بخشد.»(53) در همين حال گفته مي‌شود كه انگلستان در ماه آينده ميلادي پس از آن‌كه رياست شوراي امنيت سازمان ملل متحد را بر عهده گرفت، براي برقراري تحريم بين‌المللي عليه ايران تلاش خواهد كرد. (54)
گزارش- 445
"ابوغزاله" ژنرال معروف مصري در مصاحبه‌اي با مجله "كل‌العرب"، جنگ عراق و ايران را تهديدي عليه مصر دانسته است: «امنيت مصر با امنيت خليج[فارس] و منطقه داراي ارتباط مستقيم و حياتي مي‌باشد. جنگ عراق و ايران به عنوان تهديدي عليه امنيت قومي "مصر" به شمار مي‌رود.» ارتشبد "عبدالحليم ابوغزاله" افزوده است كه انتقال بحران به درياي سرخ، به مثابه تهديدي عليه امنيت كانال سوئز و همچنين كشتي‌راني در درياي سرخ است و كشور متبوع وي هرگونه تهديد مستقيم و جديد عليه كشورهاي خليج‌فارس و همچنين هرگونه شكست براي هر كشور عربي را نخواهد پذيرفت. (55) بر خلاف مصر كه مواضع تندي عليه ايران دارد، مقام‌هاي سوريه به ايران نزديك هستند، اما در عين حال مي‌كوشند در محافل عربي به طرف‌داري از ايران متهم نشوند. به گزارش راديو كويت، "عبدالحليم خدام" معاون رياست جمهوري سوريه، خواستار تصفيه اختلافات ميان عراق و ايران از راه گفت و شنود شده است. اين راديو مدعي شد كه خدام در مصاحبه‌اي با روزنامه‌نگاران عربستان سعودي ـ كه شب گذشته راديو "دمشق" آن را پخش كرده ـ گفته است كه سوريه بر ضد ادامه اين جنگ كه به سود هيچ يك از دو طرف درگير نيست، مي‌باشد و اميدوار است وضعيتي پيش آيد كه اين جنگ و درد و رنج ناشي از آن پايان پذيرد.(56) در خبر ديگري ـ كه خبرگزاري جمهوري اسلامي آن را درج كرده ـ خدام همچنين گفته است: «اين جنگ تلاش‌هاي زيادي را از بين برده و زيان‌هاي فراواني را به امت عرب وارد ساخته است. ما از روزهاي نخست، مخالف جنگ بوده و موضع ما نسبت به جنگ تغيير نكرده است. [...] سوريه تلاش فراواني براي جلوگيري از گسترش دامنه جنگ به عمل آورده، برخي از اين تلاشها از سوي سوريه و برخي به توصيه برادران عرب بوده است. ما خطرات توسعه جنگ را درك مي‌كنيم، زيرا نه تنها نيروهاي تازه‌اي را در جنگ درگير مي‌سازد بلكه توانايي كشورهاي عربي براي مقابله با صهيونيست‌ها را از بين مي‌برد.»(57)
گزارش- 446
گزارش‌هاي تأييد نشده حاكي است كه "چين" اخيراً شماري موشك‌هاي جديد "كرم ابريشم" به ايران فرستاده است. به گزارش روزنامه "وال استريت ژورنال" موشك‌هاي "كرم ابريشم" كه "چين" به ايران فرستاده، از نوع جديد و پيشرفته است و ايالات متحده كه پرچم خود را بر نفت‌كش‌هاي كويتي نصب كرده و از آن‌ها در خليج فارس حمايت مي‌كند، نگران آن است كه موشك‌هاي "ابريشم" جديد از كشتي‌هاي ايراني به سوي نفت‌كش‌ها در خليج فارس شليك شود. (58) به گزارش راديو امريكا، موشك‌هاي كرم ابريشم كه ايران تاكنون از "چين" تحويل گرفته، زمين پايه هستند و به اين سبب به آساني مي‌توان آن‌ها را تحت نظر داشت و يا آن‌ها را منهدم ساخت. به گفتة اين راديو، سفير امريكا در "چين" اعتراض شديد كشورش را بر سر اين حادثه به وزارت امورخارجه "چين" ارائه داده، اما با اين حال "پكن" همچنان فروش اين موشك‌ها را به ايران تكذيب مي‌كند. به گزارش راديو امريكا، روزنامه "وال استريت "ژورنال" نوشته است: «سخن‌گوي سفارت جمهوري خلق "چين" در "واشنگتن" ديروز گفت كشور متبوع او هرگز موشك‌هاي كرم ابريشم به ايران نفروخته و اقداماتي نيز در جهت جلوگيري از فروش اين سلاح‌ها به ايران در بازارهاي بين‌المللي به عمل آورده است. دولت "ريگان" تخمين زده است كه "چين" طي سال ميلادي جاري قراردادي براي ارسال معادل يك ميليارد دلار جنگافزار به ايران امضا كرده است.»(59) از طرف ديگر، روزنامه "تايمزمالي" چاپ لندن, نوشته است: «دولت‌هاي مصر و آرژانتين ـ كه هم اكنون براي توليد موشك‌هاي زمين به زمين با يكديگر همكاري مي‌كنند ـ احتمال دارد ثمرات اين همكاري را در اختيار عراق بگذارند.» بنابراين گزارش، دولت‌هاي مصر و آرژانتين با كمك مالي عراق، از 5 سال پيش توليد موشكي را با بُرد 800 كيلومتر آغاز كرده‌اند كه "كندر2" ناميده مي‌شود. (60)
گزارش- 447
اولين سمينار حفظ آثار و ارزش‌هاي جنگ تحميلي، روز گذشته به همت كميته هنري ستاد امور جنگ وزارت ارشاد اسلامي در تالار شهيد "استاد مطهري" دانشگاه شهيد "چمران" اهواز گشايش يافت. در جلسه افتتاحيه اين سمينار، پيام آيتالله "خامنهاي" قرائت شد، در بخشي از اين پيام آمده است: «خداوند عالم ملت ما را در شدت و سختي روزهاي دفاع ياري داد و ذلت و خفت را نصيب دشمنان ساخت. جنگ كه خانه به خانه و شهر به شهر پيش آمده بود، شهر به شهر خانه به خانه پس نشست و دفاع مقدسي كه يك روز در خاك ميهن اسلامي جريان داشت، به خانه دشمن كشيد. آنان كه با نثار جان خويش، ميهن را برابر دشمن محافظت كردند، اجر خويش را از خداوند متعال خواهند گرفت و آنچه از خرابي و ويراني بر جاي ماند، به همت مردان و زنان اين سرزمين، ترميم خواهد شد.»(61) در قسمت ديگري از اين پيام آمده است: «روزگاري خواهد آمد كه بر پيكر وطن، آثار تجاوز نخواهد بود، آن روز فرزندان اين ملت از پدران و مادران‌شان خواهند پرسيد: دشمن با شما چه كرد؟ دشمن با ايران چه كرد؟ پاسخ به اين سؤال است كه مي‌تواند عظمت جهاد ملت ما را و جلال اين حماسه بينظير را حكايت كند.»(62) بنياد شهيد انقلاب اسلامي نيز امروز ميزبان جانبازان لبناني بود. حجتالاسلام و المسلمين "كروبي" نماينده امام و سرپرست بنياد شهيد، در اين ديدار، گفت: «جمهوري اسلامي اين تعهد را هميشه در خود مي‌بيند كه نسبت به عموم مسلمين جهان وظيفه و رسالت خاصي دارد، به همين دليل بنياد شهيد همواره در خدمت مجاهدان اسلام بوده و بر همين اساس نه تنها در خدمت خانواده شهدا، اسرا، مفقودين و جانبازان "ايران" قرار داشته، بلكه در خدمت كليه مجاهدان اسلام كه در راه احياي قدرت اسلام تلاش كرده‌اند نيز قرار دارد.» وي افزود: «كليه عزيزاني كه با "اسرائيل" در حال مبارزه هستند و در اين راه براي رضاي خدا جان مي‌بازند، تحت پوشش بنياد شهيد خواهند بود و براي معالجه جانبازان و مجروحين، هرگونه تلاشي كه لازم باشد، انجام خواهد شد.»(63)
گزارش- 448
دانشجويان عضو نهضت آزادي در اعلاميه‌اي مخالفت خود را با بخش‌نامه ستاد پشتيباني جنگ وزارت علوم و آموزش عالي كه برمبناي اطلاعيه ده ماده‌اي شوراي‌عالي پشتيباني جنگ تنظيم شده بود، اعلام داشته و ديگر دانشجويان را به عدم مشاركت در اين اعزام دعوت كرده‌اند. اطلاعيه شوراي‌عالي پشتيباني جنگ از دانشجويان خواسته بود كه براي كمك به رزمندگان، بايد 6 ماه به جبهه بروند. (64)
منابع و مآخذ روزشمار 1366/09/30