1366.06.17
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.06.17 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1366.06.17 |
| تاریخ میلادی | 8 سپتامبر 1987 |
| تاریخ قمری | 14 محرم 1408 |
گزارش- 676
سمينار گردهمآيي فرماندهان نواحي و يگانهاي سپاه‌پاسداران براي بررسي اجراي "بسيج عمومي" و كسب آمادگي‌هاي لازم در اين زمينه، بر‌گزارشد. برادر"محسن رضايي" فرمانده كل سپاه در سخن‌راني گشايش اين گردهمآيي، نخست اوضاع كنوني جنگ و دلايل حضور امريكا را تشريح كرد، سپس با ناكافي خواندن تلاش‌هاي كنوني دركشور براي رويارويي با تحر‌كات امريكا، اعلام بسيج عمومي را تنها راه ادامه جنگ و رسيدن به پيروزي اعلام كرد.[۱] در اين گردهمآيي كه امروز با صدور قطع‌نامه‌اي در تهران به كار خود پايان داد، مقرر شد كه فرماندهان رده‌هاي مختلف، در جلسه‌هاي ديگر به بررسي اجراي "بسيج عمومي" بپردازند. در بخشي از اين قطع‌نامه كه با تكبير شركت كنندگان تأييد شد، آمده است: «بسيج عمومي ضرورت ادامه جنگ است و از آن‌جا كه بسيج عمومي در قانون اساسي از وظايف فرمانده كل قوا‌ست، لذا اجراي بسيج عمومي احتياج به فرمان امام دارد، مشروط بر اين‌كه همه مسئولان موظف شوند كه شرايط جانبي آن را اجرا كنند.» مجله "بررسي جنگ " در گزارشي از اين گردهمآيي، ديدگاه فرماندهان سپاه در مورد "بسيج عمومي" را در دوگروه مختلف بررسي كرد؛ نخست گروهي كه پيشنهاد كردند بسيج عمومي بدون اعلان آن انجام شود و دوم گروهي كه معتقد بودند امام بايد حكم بسيج عمومي را صادركنند. اين نشريه افزود: «طرف‌داران نظر نخست معتقد بودند كه اعلام حكمي از سوي امام مبني بر بسيج عمومي، به عنوان آخرين تير تر‌كش جمهوري اسلامي محسوب مي‌شود و در صورتي‌كه اين حكم نيز به سرنوشت احكام ديگر امام دچار شود، آخرين برگ برنده، (بسيج نهايي مردم) را در جنگ از دست خواهيم داد. اين برادران با عنوان اين نكته كه قسمتي از اشكالات عدم جذب نيرو بر عهده سپاه مي‌باشد، بيان مي‌كردند: در صورتي‌كه اين اشكالات برطرف شده و تبليغات صحيحي انجام بگيرد، نيرو و امكانات به اندازه كافي جذب خواهد شد." برعكس، تعدادي از فرماندهان از جمله مسئولين ستاد كل سپاه و نيروي زميني سپاه معتقد بودند كه سيستم فعلي مملكت جوابگوي نيازهاي انساني و مادي جبهه‌ها نمي‌باشد. اين برادران با اشاره به ايجاد تغييراتي در نظرات پاره‌أي از مسئولين در زمينه بسيج عمومي و فعال‌تر شدن تنور جنگ، اعلام اين حكم از سوي امام را در شرايط كنوني بسيار مناسب و همراه با موفقيت پيش‌بيني مي‌كردند.»[۲] (ضميمه دارد)
گزارش- 677
محسن رضايي فرمانده كل سپاه‌پاسداران در سخناني در مراسم 17 شهريور و اعزام كاروان "حماسه‌سازان عاشورا" در قالب 30 گردان از استان‌هاي تهران و مركزي به جبهه‌هاي جنگ،[۳] اوضاع جبهه‌هاي نبرد و روند پيروزمندانه جنگ را تشريح كرد و در تحليلي، پيآمدهاي حضور نظامي امريكا و هم پيمانانش در خليج‌فارس را مورد ارزيابي قرار داد. وي در مورد دليل حضور امريكا گفت: «به اعتراف كارشناسان نظامي، ادامه جنگ تحميلي متضمن پيروزي نهايي براي رزمندگان اسلام است و اگر رژيم عراق توانايي مقاومت در برابر سپاهيان اسلام را داشت، دولت امريكا قطعاً تصميم به حضور در آب‌هاي خليج‌فارس را نمي‌گرفت.» وي تأكيد كرد: «پس از شكست دولت امريكا در ادامه كمك‌هاي مالي و اطلاعاتي به رژيم عراق، اين كشور تنها راه مقابله با اسلام و انقلاب اسلامي را حضور در منطقه و دخالت نظامي در خليج‌فارس تشخيص داد.»[۴] فرمانده سپاه پاسداران با اشاره به حضور نيروهاي حزب‌الله در خليج‌فارس افزود: «ما اگر حمله كنيم قطعاً پيروز خواهيم شد و به دلايل مختلف، [امكان] پيروزي ما در [جنگ] خليج‌فارس به مراتب بيش‌تر از پيروزي ما در زمين است و ان‌شاءالله مي‌توانيم با توجه به امكانات و تاكتيك‌هاي موجود، پيروزي بزرگي به‌دست آورديم. و بايد حركت عظيم اعزام به جبهه را تداوم بخشيم تا با قدرت و صلابت هرچه بيش‌تر دشمنان انقلاب را با شكست مواجه سازيم.»[۵] امروز علاوه بر تهران، كاروان‌هاي "حماسه‌سازان عاشورا" از شهرهاي زنجان، سمنان، شيراز، كاشان، گچساران، مشهد و يزد نيز راهي جبهه‌هاي نبرد شدند.[۶]
گزارش- 678
ارتش بعث عراق روستاهاي كردنشين شمال اين كشور را هدف حملات هوايي و توپخانه‌‌اي خود قرار داد و آنها را ويران كرد. بر اساس گزارش "اتحاديه ميهني كردستان عراق"، هواپيماهاي عراقي هشت روستا را در استان "موصل" بمباران كردند. همچنين در استان سليمانيه روستاهاي "دولو"، "برگلو"، "ياغسمر"، "چالاو" و "دهلران" از سوي هواپيماهاي عراقي بمباران شيميايي شدند، كه بر اثر آن، چند خانه ويران و شماري از روستائيان كشته شدند.[۷] "جنبش مجاهدين كردستان عراق" و يك گروه حقوق بشر مستقر در"گوتينگن" آلمان‌غربي با صدور بيانيههايي ضمن محكوم‌كردن حملات شيميايي عراق به روستاهاي كردنشين اين كشور، از مراجع بين‌المللي خواستند تا از ادامه اين جنايات جلوگيري كنند.[۸] گفتني است كه هم اكنون 14 گروه انقلابي در شمال عراق با پشتيباني قرارگاه رمضان (مركز جنگ‌هاي نامنظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامي) عليه حكومت بعث عراق فعاليت مي‌كنند.[۹]
گزارش- 679
در حمله امروز نيروهاي مبارز كرد، حدود يك‌صد تن از افراد حكومت بعثي كشته شدند. بر اساس گزارش اتحاديه ميهني كردستان عراق، نيروهاي اين اتحاديه به يك گردان عراقي در "ازگله"، پشت ارتفاع "قنديل" در استان سليمانيه حمله كردند و مقر آن را به تصرف درآوردند. در اين حمله مستشار گردان به نام "فيصل عبدالله ماوني" همراه با صدتن ديگر كشته شدند كه جنازه پنجاه تن از آنها به‌دست پيش‌مرگان افتاد.[۱۰] در استان اربيل نيز پيش‌مرگان اين اتحاديه با انجام دادن عملياتي در مناطق "رازنوك" و "مالوديان" به مقر يك گردان و 9 پايگاه عراق حمله كردند و آنها را به تصرف درآوردند. در اين عمليات، 70 تن از نيروهاي دشمن كشته و يازده تن به اسارت درآمده‌اند. در ميان كشته‌شدگان، يك فرمانده گروهان و يك فرمانده هنگ ديده مي‌شوند.[۱۱] در اين حال به گزارش قرارگاه رمضان، دولت عراق 41 تن از نظاميان خود را به علت سرپيچي از دستور فرماندهان در جنگ با رزمندگان اسلام ، در شهر موصل اعدام كرد.[۱۲]
گزارش- 680
در يك عمليات ويژه، مقر "هيز شاهو" و مقر "كميته شهرستان" از "حزب دمكرات كردستان ايران" مورد حمله قرار گرفتند و منهدم شدند. نيروهاي ويژه سپاه با هماهنگي و برنامه‌ريزي قبلي و با تجهيزات كامل در حزب دمكرات نفوذ كردند و با به كار گذاشتن مين و اجراي چند كمين، با موشك آر.پي.جي. به مقر هيز و "كميته شهرستان" در "دره نقي" حمله كردند و خساراتي به آنها وارد آوردند. در اين عمليات يكي از اعضاي كادر هيز به نام "دكتر مصطفي حسيني" (مسئول بهداري) همراه همسرش و زن ديگري كه گفته مي‌شود مسئول هيز "كاوه بهرامي" بوده است، كشته شدند و افراد ديگري نيز با مين برخورد كردند.[۱۳] در منطقه "اشنويه" عناصر حزب دمكرات در درگيري جداگانه ديگري شماري از نيروهاي خودي را شهيد يا اسير كردند. ساعت11 نيز يك لك (گردان) از چته‌هاي "هيز كلاشين" در كوه "گردسور" با نيروهاي سپاه اشنويه درگير شدند. در اين درگيري، 23 تن از نيروهاي خودي شهيد، 10 تن زخمي، چهار تن ناپديد شدند و يك دستگاه بولدوزر، چهار دستگاه "تويوتا وانت" و يك دستگاه آمبولانس را نيز ضدانقلاب به آتش كشيد.[۱۴] در منطقه سردشت نيز يك گروهان از گردان حضرت رسول(ص) در درگيري با مزدوران حزب دمكرات در روستاي"احمد برو"، تعدادي از آنها را هلاك يا زخمي كردند. در اين درگيري 11 تن از نيروهاي خودي نيز شهيد و هفت تن اسير شدند و يك دستگاه بي‌سيم، تعدادي اسلحه "كلاش" و "آر.پي.جي." به چنگ اشرار افتاد.[۱۵] همچنين يك دستگاه خودرو تويوتاي "گردان نبي اكرم(ص)" با يك مين ضد تانك ـ كه به دست نيروهاي دمكرات كارگذاشته شده بودـ برخورد كرد و شش تن از سرنشينان آن زخمي شدند.[۱۶] در جاده سردشت ـ مهاباد حزب دمكرات نيز دو تن از نيروهاي ارتش را كه با خودرو شخصي از مرخصي برمي‌گشتند، دست‌گير و در نزديكي روستاي "بلاو" اعدام كرد.[۱۷]
گزارش- 681
شش تن از افراد حزب دمكرات امروز خود را به سپاه اروميه تسليم كردند كه گوش دو تن از آنها بريده شده بود. آنها گفتند كه "علي كاشف‌پور" مسئول مالبند شمال‌غرب حزب دمكرات، پس از آگاه شدن از قصد آنها براي پيوستن به نيروهاي سپاه، اين دو را دست‌گير كرد و براي ايجاد ترس و وحشت، در حضور ساير چته‌هاي حزب، گوششان را بريد.[۱۸] سپاه چهارم بعثت در مورد فعاليت‌هاي جديد سازمان مجاهدين خلق گزارش داد: «سازمان منافقين از فراريان ارتشي كه در خارج از كشور به سر مي‌برند و مخالف جمهوري اسلامي هستند دعوت به همكاري فعال نموده و تعدادي را نيز جذب و به‌كارگيري كرده است. همچنين تبليغات وسيعي را در اردوگا‌ه‌هاي پناهندگان ايراني شروع نموده و در هر اردوگاه هفته‌اي يك روز فعاليت شديد تبليغاتي دارد و تعدادي را كه اغلب از قشر جوان و كم سن و سال هستند را جذب نموده است. اخيراً نيز مقر لشكر 21 مسلم بن‌عقيل عراق در منطقه "قوره‌تو" روبه‌روي قصرشيرين در داخل عراق، به آنان (منافقين) تحويل شده است و تعدادي پادگان آموزش نيز جهت آموزش نيروهايشان تحويل گرفته‌اند.»[۱۹]
گزارش- 682
پس از سه روز آرامش نسبي در خليج‌فارس، دو فروند هواپيماي عراقي حمله ناموفقي را به جزيره خارك انجام دادند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، دو فروند جنگنده ميراژ حدود ساعت 20:40 پس از تجاوز به حريم هوايي خارك، دو فروند موشك به سوي تأسيسات اين جزيره پرتاب كردند كه يكي از آنها منهدم شد و موشك دوم با استفاده از سيستم‌هاي منحرف‌كننده، از منطقه خارك دور شد و در سه كيلومتري "بندر ريگ" در نزديكي روستاي "عرش" به زمين برخورد كرد. انفجار اين موشك، منطقه را به شدت لرزاند ولي هيچ‌گونه تلفاتي در پي نداشت.[۲۰] تلويزيون عراق در ساعت 23 با قطع برنامه‌هاي عادي خود به نقل از يك سخن‌گوي نظامي گفت: «هواپيماهاي عراقي به دو هدف بزرگ دريايي در شرق جزيره خارك حمله كرده و پس از انجام مأموريت ، سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند.» اين سخن‌گو افزود: «حملات عراق تا قبول قطع‌نامه شوراي امنيت از سوي ايران، ادامه خواهد يافت.»[۲۱] "روزنامه ايزوستيا" چاپ شوروي اعلام كرد كه امريكا اطلاعات جاسوسي درباره تأسيسات نظامي و اقتصادي ايران به عراق مي‌دهد. خبرگزاري سوريه (سانا) به نقل از اين روزنامه گزارش داد: «واشنگتن با در اختيار گذاردن اين اطلاعات به عراق، اين رژيم را به گسترش حملات هوايي اين تأسيسات مهم تشويق مي‌كند.» ايزوستيا نوشت كه امريكا در صدد دخالت مستقيم در منطقه و ايجاد جنگ جديدي عليه ايران است و "پنتاگون" طرحي را تهيه كرده كه به موجب آن، امريكا تمام سواحل ايران را مين‌گذاري و تفنگ‌دار دريايي در اين سواحل پياده مي‌كند و هم‌چين در صدد حملات شديد موشكي عليه هدف‌هاي ايران است.»[۲۲]
گزارش- 683
دكتر لاريجاني و هيئت همراه در ادامه ديدار خود از مسكو امروز با "نيكلاي ريشكوف" نخست وزير و "ادوارد شواردنادزه" وزير امورخارجه شوروي گفت‌وگوكردند. در ديدار معاون وزارت خارجه با نخست‌وزير شوروي كه به مدت دو ساعت و نيم به درازا كشيد، دوطرف در مورد طرح‌هاي جديد اقتصادي درازمدت بين دو كشور گفت‌وگوكردند و صدور نفت ايران به اروپا را مورد بررسي قرار دادند. همچنين در اين ديدار در مورد اوضاع كنوني خليج‌فارس مذاكراتي انجام شد. نخست‌وزير شوروي با اشاره به بيانيه دولت اين كشور در سوم جولاي (12 تير) مبني بر لزوم خروج همه نيروهاي بيگانه از خليج‌فارس گفت: «لازم است يك تلاش وسيع و همه جانبه در جهت وادار كردن امريكا به خروج نيروهايش از خليج‌فارس صورت گيرد.» نيكلاي ريشكوف در مورد قطع‌نامه 598 گفت: «با در نظر گرفتن اين كه قطع‌نامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد پايه و اساس حل و فصل مسائل مربوط به اين جنگ (ايران و عراق) از طريق سياسي و تثبيت اوضاع در منطقه خليج‌فارس را تشكيل مي دهد، لازم و ضروري است كه اين قطع‌نامه هر چه زودتر جامه عمل به خود بپوشد.» معاون وزارت امور خارجه ايران، دكتر محمد جواد لاريجاني در ديدار با وزير خارجه شوروي موضع جمهوري اسلامي ايران را در مورد سفر دبيركل سازمان ملل به ايران و قطع‌نامه 598 شوراي امنيت تشريح كرد. وي با روشن خواندن موضع جمهوري اسلامي، در مورد اوضاع خليج فارس گفت: «حضور 70 كشتي جنگي امريكايي در خليج‌فارس نشان مي‌دهد كه امريكايي‌ها اهداف درازمدتي را در اين منطقه تعقيب مي‌كنند.» معاون وزارت خارجه در مورد قطع‌نامه 598 گفت: «اگر اين قطع‌نامه 598 آن‌گونه كه امريكا تلاش مي‌كند به عنوان مقدمه فشاري عليه جمهوري اسلامي ايران به‌كار رود، مسلماً محكوم به شكست خواهد بود. اما اگر هدف از اجراي قطع‌نامه ، تلاش صادقانه براي استقرار صلح واقعي و يا پايدار در منطقه باشد و بخواهد ريشه تجاوز در منطقه را بخشكاند، جمهوري اسلامي ايران ازآن استقبال مي‌كند.»[۲۳] "گنادي گراسيموف" رييس اداره اطلاعات وزارت خارجه شوروي در يك گفت‌وگوي مطبوعاتي، در مورد ديدار هيئت ايراني با مقام‌هاي شوروي گفت: «هر دو طرف به گسترش مناسبات بر پايه حسن هم‌جواري و حسن تفاهم و به توسعه و تعميق همكاري متقابلاً سودمند در زمينه‌هاي اقتصادي و بازرگاني ابراز علاقه‌مندي كردند. شوروي خاطرنشان ساخت كه قطع هر چه زودتر جنگ ميان ايران و عراق بسيار لازم و ضروري است.» گراسيموف گفت: «اين يك برخورد اصولي با جنگ ايران و عراق است. ما طرف‌دار آن هستيم كه مسائل مربوط به اين جنگ از طريق سياسي و از راه عدالت و بر اساس اجراي قطع‌نامه 598 شوراي امنيت حل‌وفصل شود و اين امر تا حد زيادي به انجام مأموريتي كه به عهده دبيركل سازمان ملل گذاشته شده است بستگي دارد. ايران و عراق بايد آتش‌بس را اعلام كنند كه در صورت انجام اين اقدام، بهانه‌اي كه امريكا از آن براي افزايش حضور نظامي خود در خليج‌فارس استفاده مي‌كند، از بين خواهد رفت.»[۲۴] "شيرين هانتر" عضو "مركز مطالعات بين‌المللي و استراتژيك واشنگتن" درمقاله‌اي خط‌مشي امريكا را عامل نزديكي ايران و شوروي خواند و گفت: «امريكا خطر نزديك شدن بيش از اندازه ايران و شوروي به يك‌ديگر و خطر بزرگ‌تر يعني عكس‌العمل شديد شوروي در قبال هرگونه اقدام امريكا عليه ايران را دست كم گرفته‌است. در ايران ازجمله در بين رهبران اين كشور عناصري وجود دارند كه علي‌رغم اختلافات ايدئولوژيك با شوروي و عدم اعتماد به اين كشور، نظر مساعدي به آن دارند و به طور كلي اگر ايراني‌ها احساس كنند بر سر دو راهي خودكشي سياسي و اقتصادي و نزديكي بيش‌تر به شوروي قرار گرفته‌اند، راه دوم را انتخاب خواهندكرد. عدم حضور سياسي و اقتصادي امريكا در ايران، اجراي موافقت‌نامه‌هاي اخير ايران و شوروي سبب خواهد شد اين دو كشور بسيار بيش‌تر از گذشته به هم پيوند پيدا كنند. هانتر گفت: «دلايل زيادي براي دست در دست شدن ايران و شوروي وجود دارد و هرگونه اقدام نظامي امريكا عليه ايران اين روند را تشديد خواهد كرد و علاوه بر اين، مسخره خواهد بود اگر دولت امريكا سعي كند با بزرگ جلوه دادن تهديد ايران، نفوذ شوروي در منطقه را فراموش كرده و يكي از استراتژيك‌ترين كشورهاي جهان را تسليم شوروي كند.»[۲۵]
گزارش- 684
با بالا گرفتن تشنج در خليج‌فارس بيمه " لويدز لندن" نرخ بيمه را براي حمل دريايي كالا در اين منطقه افزايش داد. شركت بيمه لويدز لندن در اين باره اعلام كرد: «اين افزايش به خاطر ادامه تشنج در منطقه خليج‌فارس و شليك موشك‌ها به كويت است. نرخ بيمه اين منطقه آخرين بار در 24 مرداد ماه افزايش يافته بود. نرخ بيمه محمولات بدنه كشتي‌ها نيز هفته گذشته 50 درصد افزايش يافت. كميته نرخ‌گذاري بيمه محمولات گفت: «نرخ‌هاي جديد شامل بنادر يا نقاط ايران، تمام محمولات دريايي در ساير نقاط خليج‌فارس و محمولات هوايي به مقصد يا از مبدأ عراق و كويت مي‌شوند.»[۲۶] نشريه "بازار نفت" نيز با اشاره به ادامه عمليات مين‌روبي در آب‌هاي عمان، عربستان و امارات نوشت: «تهديدات جديد، مربوط به مين‌هاي ناشناخته‌أي است كه درست خارج از دهانه ورودي خليج‌فارس قرار گرفته‌اند. اين منطقه محل تجمع كشتي‌ها است و در نزديكي "بندر فجيره" و سواحل عمان قرار دارد.» در پي برخورد كشتي "تكزاكو كاربين" به مين، كشتي‌ها مسير خود را به سوي جنوب تغيير دادند و بيمه جنگي براي نخستين بار از آغاز جنگ ايران و عراق، درخارج از خليج‌فارس هم به مورد اجرا گذاشته شد.[۲۷]
گزارش- 685
دولت‌هاي مرتجع عرب با اعزام هيئت‌هاي سياسي به پنج كشور عضو دائم شوراي امنيت، تلاش گسترده‌أي را براي فشار بر ايران آغاز كرده‌اند. هم‌زمان با ديدار لاريجاني از شوروي، يك هيئت بلند پايه سياسي اتحاديه عرب در مسكو به سر مي‌برد. در اين هيئت "شاذلي قليبي" دبيركل اتحاديه عرب، "ميخائيل يوحنا عزيز" وزير خارجه عراق، "عبدالكريم الارباني" وزيرخارجه يمن شمالي و " الطايب العباني" وزير مشاور در امورخارجي تونس عضويت دارند.[۲۸] و رياست اين هيات نيزبرعهده "شيخ سعدون احمدجابر" وزيرخارجه كويت است. وزير خارجه كويت كه پيش از سفر به شوروي با "ملك حسين" ديدار وگفت‌وگو كرده بود، حامل پيام اميركويت به "گورباچف" است. راديو بي.بي.سي، در گزارشي از اين سفر گفت: «وزير خارجه كويت رياست هيئت پنج نفره جامعه عرب را به عهده دارد كه مآموريت آن، متقاعد كردن پنج عضو دائمي شوراي امنيت سازمان ملل براي اعمال فشار به ايران براي پذيرفتن آتش‌بس است.» اين راديو افزود: «ديدار "شيخ صباح" از مسكو به ويژه از اين نظر حائز اهميت است كه اقدامات اخير ايران و شوروي و بيانيههايي كه مرتباً مي‌دهند، حاكي از اين است كه در حالي‌كه ايالات متحده امريكا به تحكيم حضور نيروي دريايي خود در خليج فارس سرگرم است، دو كشور ايران و شوروي نيز به هم نزديك‌تر مي‌شوند.»[۲۹] راديو بي.بي.سي. در گفتاري ديگر، تلاش‌هاي سياسي براي پايان دادن به جنگ را با اهميت خواند و در مورد موضع شوروي در اين باره گفت: «گر چه مسكو اين موضوع را كه قصد ميانجي‌گري دارد تكذيب كرده و گفته است اين كار، وظيفه سازمان ملل است، ولي در عين حال مايل است نشان دهد كه در حالي‌كه امريكا براي رسيدن به مقاصد خود ناو جنگي به منطقه خليج فارس گسيل مي‌دارد، دولت شوروي با مسائل خليج‌فارس به نحو منطقي و درچارچوب اصول ديپلماسي برخورد مي‌كند.»[۳۰] معاون وزيرخارجه اردن نيز پشتيباني كشورش را از برگزاري اجلاس فوق‌العاده سران كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي براي بررسي اوضاع بحراني منطقه خليج‌فارس اعلام كرد. همچنين پادشاه مراكش با ارسال نامه‌اي به همه سفيران كشورهاي عربي و اسلامي در آن كشور، خواستار برگزاري اجلاس فوق‌العاده سران كشورهاي اسلامي براي بررسي اوضاع منطقه خليج فارس شد.[۳۱] "حسني مبارك" رييس جمهوري مصر، با محكوم كردن حمله موشكي ايران به كويت، خواستار تلاش مشترك اعراب شد. وي گفت: «اگر حملات ايران به كويت به همين ترتيب ادامه يابد، من معتقدم ملت عرب بايد حتي بدون مصر، در يك كنفرانس سران گرد آمده و تصميمگيري كند.» مبارك افزود: «اين كنفرانس همچنين مي‌تواند در رابطه با هر كشوري كه عليه هر كشور عرب با ايران همكاري مي‌كند، تصميمگيري كند.»[۳۲] سفير فرانسه پيام رييس جمهور كشورش به امير كويت را تسليم وزير مشاور در امور خارجي كويت كرد. اين پيام در مورد اوضاع خليج فارس و روابط بين دو كشور مي‌باشد. سخن‌گوي وزارت خارجه كويت اعلام كرد كه كويت موضع دولت فرانسه را در برابر كويت و پايبندي آن را به امنيت و ثبات منطقه ارج مي‌نهد.[۳۳] در هيمن حال يك هيئت بلندپايه سياسي به رياست "سعدون‌حمادي" رييس مجلس عراق، براي گفت‌وگو با مقام‌هاي چين در مورد آخرين تحولات جنگ ايران و عراق، راهي پكن شد.[۳۴] پيش از اين هم هيئت اتحاديه عرب از چين ديدار كرده بود.
گزارش- 686
امروز سفر دو روزه وزير خارجه ليبي به عراق پس از ديدار با صدام حسين و صدور بيانيه‌اي مشترك پايان يافت. در اين بيانيه دو طرف با ابراز علاقه شديد به برقراري روابط برادرانه، منشورهاي عربي را يادآورشده‌اند. راديو صوت‌الجماهير عراق در بخش عربي خود به نقل از اين بيانيه گفت: «ادامه جنگ ميان ايران و عراق به مثابه تهديدي جدي عليه صلح درمنطقه و هدررفتن امكانات عربي و اسلامي بوده و طرفين بر لزوم پايان بخشيدن به جنگ از راه‌هاي مسالمت‌آميز و براساس قوانين بين‌المللي، توافق نمودند.»[۳۵] علل و پيآمدهاي تغيير موضع ليبي در مورد جنگ ايران و عراق، يكي از موضوعات مورد توجه رسانه‌هاي جمعي جهان است. خبرگزاري آسوشيتدپرس به نقل از يك ديپلمات عرب در بغداد گزارش داد: «اينك چنين به نظر مي‌رسد كه ليبي به خاطر جنگ با "چاد" و نيز انزواي فزاينده‌اش تمايل دارد تا اختلافات خود با عراق و ساير كشورهاي عربي حوزه خليج فارس را از ميان بردارد. سوريه از سوي شوروي وجهان عرب براي قطع روابط با ايران تحت فشار مي‌باشد و اگر اين دوكشور عربي روابط خود را با ايران قطع كنند، ايران از حمايت چشم‌گير هيچ كشور عربي برخوردار نخواهد بود.»[۳۶] راديو بي.بي.سي. در تقسيري صدور بيانيه مشترك را دليلي بر اين دانست كه نظر كلي اعراب را در مورد جنگ ايران و عراق پذيرفته است. اين راديوگفت : "اين تغيير موضع مي‌تواند نمونه‌أي از رويه معمول ليبي در سياست خارجي‌اش تلقي شود كه معمولاً بنابه اقتضاي زمان در دوستي‌ها و دشمني‌هاي خود تجديد نظر مي‌كند. ليبي اگر اين موضع را حفظ كند، ممكن است به ايجاد جوي مناسب براي بهبود كلي روابط ليبي و ساير كشورهاي عرب ـ البته به جز سوريه ـ كمك كند، زيرا بدين ترتيب نگراني اعراب از عواقب سياست سوريه در سطح بين‌المللي تا حدي كم‌تر خواهد شد، اما هنوز روشن نيست كه آيا ليبي صرفاً قصد دارد از فعاليت‌هاي ديپلماتيك در سطح بالا براي حل مسئله جنگ ايران و عراق به نفع خود بهره‌برداري كند يا آن‌كه درسياست خود تغيير عمده‌‌أي داده است. اگر چنين باشد، تغيير موضع ليبي مي‌تواند تركيب اتحاديه نيروها در جهان عرب را تغيير دهد.[۳۷] نشريه انگليسي "ميدل ايست اكونوميك دايجست" نيز با نگاهي تمسخرآميز به سياست ليبي نوشت: «تا پايان ماه اوت (اوايل شهريور)، "سرهنگ قذافي" از ايران در جنگ خليجٍ[فارس] حمايت مي‌كرد و مي‌گفت نه تنها قلب ما، بلكه شمشيرهاي ما با شما است. اينك به نظر مي‌رسد ليبي از عراق حمايت مي‌كند و از ايران خواسته است تا آتش‌بس درخواستي شوراي امنيت را بپذيرد. اينك بايد ديد با اين تغيير موضع جديد ليبي، ايران چه واكنشي نشان مي‌دهد و در هفته‌هاي آينده چه بياينه‌هاي تازه‌اي از سوي ليبي منتشر خواهد شد به‌نظر مي‌رسد خود ايران هم به سياست ليبي با نوعي ظنز نگاه مي‌كند. ايران قبلاً هم شاهد تغيير موضع‌هاي ليبي و بيانيه‌هاي متضاد آن كشور بوده است.»[۳۸] خبرگزاري جمهوري‌اسلامي نيز با اشاره به سكوت رسانه‌هاي ليبي درمورد سفر وزير خارجه اين كشور به عراق، در مورد پيآمدهاي آن، گزارش داد: «ناظران سياسي پيش‌بيني مي‌كنند ديدار دبير كميته مردمي روابط خارجي ليبي از عراق و مذاكرات وي با طارق عزيز و صدام راه را براي از سرگيري روابط ميان ليبي و رژيم عراق هموار مي‌كند. در پي تغيير موضع ليبي در مورد جنگ تحميلي كه پس از اظهارات سرهنگ قذافي در دي ماه گذشته صورت گرفت و طي آن جنگ تحميلي را جنون‌آميز توصيف كرد، حملات تبليغاتي ليبي و عراق عليه همديگر قطع شد و عراق برنامه راديويي روزانه خود را كه عليه ليبي برنامه پخش مي‌كرد، متوقف كرد. قذافي هفته گذشته طي سخناني به مناسبت سالگرد انقلاب ليبي، بر لزوم متوقف شدن جنگ تحميلي، گفت: "ليبي تمام توان خود را در جهت پايان دادن به اين جنگ به كار مي‌گيرد."»[۳۹]
گزارش- 687
"مركز تحقيقات دانشگاه تل‌آويو" درگزارش مشروحي، وضعيت نيروهاي نظامي و سلاح‌هاي كشورهاي اسرائيل، ايران، عراق، مصر، سوريه و اردن را منتشر كرد كه خلاصه آن چنين است:[۴۰]
| کشورها | اسرائيل | سوريه | اردن | مصر | عراق | ايران |
|---|---|---|---|---|---|---|
| استعداد | ||||||
| نيرو | 440000 | 696000 | 100000 | 680000 | 1035000 | 1100000 |
| تـــانك | 3900 | 4100 | 1095 | 2300 | 5000 | 1100 |
| خـودروزر‌هي | 8000 | 3500 | 1460 | 3700 | 5000 | 2000 |
| هـواپيماي رزمي | 624 | 650 | 107 | 587 | 592 | 118 |
| موشك زمين به زمين | 12 | 53 | - | 12 | 36 | نامعلوم |
| هلي كوپتر | 215 | 255 | 57 | 196 | 433 | 120 |
گزارش- 688
هر دو كشور ايران و عراق ادامه جنگ را برخلاف منافع و اهداف خود مي‌بينند و براي آنها سازمان ملل متحد بهترين راه خروج از بن‌بست جنگ به شمار مي‌رود. دكتر"گري سيك" كارشناس مسائل ايران در "بنياد فورد" و دست‌يار سابق "كارتر" در گفت‌وگو با راديو امريكا، پس از بيان اين مطلب گفت: «هر دو طرف بدون آن كه آشكار اعلام كنند، خواستار پايان مخاصمات هستند. به‌ويژه اين‌كه ايران با توجه به موضع و سياست انقلابيش و اظهارات آيت‌الله خميني مبني‌بر ادامه جنگ، نمي‌تواند آشكارا و علني خواستار پايان جنگ باشد. ولي تمايل به ترك مخاصمه دارد. سياست داخلي و ملاحظاتي اين چنين در سياست خارجي ايران در قبال جنگ نقش زيادي داشته و باعث شده تا رهبران ايران علناً سخني از پايان جنگ نزنند، هرچند كه باطناً خواستار آن باشند. هشت تا دو ماه گذشته دوره بسيار مهمي براي ايران تلقي مي‌شد. رهبران ايران هرچند كه در ظاهر آن (قطع‌نامه) را نمي‌پذيرند، ولي مي‌دانند كه به احتمال زياد يك حمله بزرگ ديگر چندان كار ساز نخواهد بود.» "گري سيك" افزود: «جنگ باعث شده تا تهديد مقابله ايران با ديگران افزايش يابد و سياست نفت را تحت تـأثير قرار دهد و پيش‌رفت‌هاي داخلي و اقتصادي را با وقفه روبه‌رو سازد. در گذشته ادامه جنگ براي ايران از جنبه سياست داخلي و ديگر مسائل نقشي مثبت ايفا مي‌كرد ولي اينك با توجه به عواقب ناگوار ادامه جنگ، ديگر نمي‌توان گفت كه جنگ نكات مثبت در بردارد. مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه به موازات ديگر تحولات منطقه‌اي در خاورميانه و خليج‌فارس، هم ايران و هم عراق در جست‌وجوي راهي براي خروج از بن‌بست جنگ هستند. ايران و عراق نمي‌توانند به سادگي از تله‌اي كه خود را در آن گرفتار ساخته‌اند، خارج شوند و سازمان ملل بهترين راه خروج اين دو از بن‌بست است. اشكال قطع‌نامه ـ كه شايد قابل حل نبوده ـ در آن است كه متن قطع‌نامه خواستار تحقق يك سلسله اقدامات است، به‌طور مثال قطع‌نامه در جمله اول، خواستار آن شده كه دو كشور آتش‌بس اعلام كنند و به مرزهاي بين المللي عقب بنشينند، درصورتي كه انجام چنين كاري به فوريت چندان عملي نيست دراين‌جا به سادگي مي‌توان نتيجه گرفت كه قطع‌نامه قابل اجرا نيست ولي بايد به نكات ديگر متن قطع‌نامه توجه كرد، نكاتي كه حقيقتاً زمينه را براي مذاكرات سازنده فراهم مي‌كند. دبيركل سازمان ملل نيز پيچيدگي و ظرافت متن قطع‌نامه را تشخيص داده و در تلاش است تا به جاي دنبال كردن موارد معين قطع‌نامه و شروع از ماده اول متن قطع‌نامه را بطور كلي وجامع دنبال كند عراق پافشاري مي‌كند كه بايد از جمله اول قطع‌نامه شروع كرد، ولي ايران اين مسئله را رد مي‌كند. حل اين مسئله از نقطه نظر ديپلماتيك كار غيرممكني نيست بلكه موضوع تنها يك هدف دشوار است و بايد در آن راه زحمت كشيد. در اين مرحله دخالت غيرمستقيم دبيركل در جريانات بسيار مهم است.»[۴۱] ضميمه گزارش 676 چند روز پس از اين گردهمآيي، برادر محسن رضايي فرمانده سپاه پاسداران در يكي از جلسات عملياتي گفت (قريب به مضمون): «نظر امام اين است كه تمام تلاش‌ها از طرف مسئولين در جهت بسيج عمومي انجام شود ولي اين بسيج به عنوان "بسيج عمومي" اعلام نگردد.» وي گفت كه امام فرمودند: «من هم پشتيباني مي‌كنم.»[۴۲]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/06/17
- ↑ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بسيج عمومي ازطرح تا اقدام، مجله بررسي جنگ، 24/8/1366، صص4ـ3.
- ↑ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نظر فرماندهان و قطع‌نامه، (سمينار)، مجله بررسي جنگ، شماره 3، 24/6/1366، صص5ـ4.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 18/6/1366، ص‌آخر.
- ↑ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بسيج عمومي ازطرح تا اقدام، مجله بررسي جنگ، 24/8/1366، صص4ـ3.
- ↑ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نظر فرماندهان و قطع‌نامه، (سمينار)، مجله بررسي جنگ، شماره 3، 24/6/1366، صص5ـ4.
- ↑ ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه" نشريه شماره 180، 25/6/1366، ص30، اروميه ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/6/1366؛ و ـ پيشين، رديف اول .
- ↑ سند شماره 029102 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان، 17/6/1366؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 19/6/1366، ص22.
- ↑ ـ پيشين ؛ و ـ :سند شماره 097475 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه ـ اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه اطلاعات، 17/6/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 19/6/1366، ص22، باختران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ سند شماره 029146 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده سپاه 15 رمضان ـ معاونت اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني ـ معاونت اطلاعات 22/6/1366؛ و ـ سند شماره 028836 مركزمطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه خاتم 19/6/1366، ص32.
- ↑ سندشماره 029159 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده سپاه 15 رمضان ـ معاونت اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني ـ معاونت اطلاعات ، 22/6/1366؛ و ـ سندشماره 029183 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده سپاه 15 رمضان ـ معاونت اطلاعات، به فرمانده نيروي زميني، 25/6/1366.
- ↑ سند شماره 029102 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان، 17/6/1366.
- ↑ سند شماره 102714 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه ناحيه مستقل چهارم بعثت باختران ـ اطلاعات، به ستاد مركزي ـ اطلاعات، 26/6/1366؛ و ـ سند شماره 177643 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: خبر، از واحد اطلاعات سپاه كشوري، به فرمانده محترم كل سپاه كشوري، 7/7/1366.
- ↑ سندشماره 69959 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد مركزي سپاه كشوري ـ اطلاعات به قرارگاه حمزه سيدالشهداء ـ اطلاعات، 21/6/1366؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 181، 26/6/1366، ص1 ضميمه، سنندج ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 25/6/1366.
- ↑ سند شماره 97529 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه حمزه(ع)، به فرمانده نيروي زميني 22/6/1366؛ و ـ سند شماره 78137 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه ـ اطلاعات به ستاد مركزي ـ اطلاعات، 24/6/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه" نشريه شماره 180، 25/6/1366، ص30، اروميه ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 24/6/1366؛ و ـ پيشين، رديف اول .
- ↑ سند شماره 70291 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه حمزه سيدالشهداء، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 18/6/1366.
- ↑ پيشين ؛ و ـ :سند شماره 097475 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه ـ اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه اطلاعات، 17/6/1366.
- ↑ سند شماره 097473 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه ناحيه مستقل چهارم بعثت باختران ـ اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه ـ اطلاعات، 17/6/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 174، 19/6/1366، ص8، بوشهر ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/6/1366، و ـ سند شماره 097484 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرمانده نيروي دريايي سپاه، به دفتر فرمانده كل سپاه، 18/6/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 173، 18/6/1366.
- ↑ پيشين.
- ↑ روزنامه كيهان 18/6/1366، ص20، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ واحد مركزي خبر، صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن راديوهاي بيگانه، 18/6/1366، ص21، به نقل از راديو مسكو، 17/6/1366.
- ↑ مأخذ 21، رديف اول، ص17، واشنگتن ـ خبرگزاي كويت، 18/6/1366.
- ↑ مأخذ 22، ص14.
- ↑ روزنامه رسالت، 18/6/1366.ص11.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 19/6/1366، ص12، به نقل از خبرگزاري رويتر.
- ↑ مأخذ 22، ص13، راديو بي.بي.سي، 17/6/1366.
- ↑ مأخذ 22، ص12، راديو بي.بي.سي، 17/6/1366.
- ↑ مأخد 22، ص، 20، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري خليج، 17/6/1366.
- ↑ مأخذ 22، صص38ـ37، قاهره ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 17/6/1366.
- ↑ روزنامه رسالت، 18/6/1366، ص12، خبرگزاري فرانسه.
- ↑ روزنامه رسالت، 19/6/1366، ص آخر، به نقل از خبرگزاري فرانسه .
- ↑ خبرگزاري جمهور اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 175، 20/6/1366، صص51ـ50، به نقل از بخش عربي راديو صوت الجماهير، 19/6/1366.
- ↑ مأخد 26، صص56ـ55، بغداد ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 17/6/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهور اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 177، 22/6/1366، به نقل از راديو بي.بي.سي، 21/6/1366.
- ↑ مأخذ 22، صص38ـ37، قاهره ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 17/6/1366.
- ↑ مأخذ 22، صص48ـ47، طرابلس، ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 17/6/1366.
- ↑ مأخد22، ص7، تل‌آيو ـ خبرگزاري فرانسه، 17/6/1366.
- ↑ مأخذ22، صص10ـ9، راديو امريكا، 17/6/1366.
- ↑ مأخذ 2.