1366.11.27

روزشمار جنگ سال 1366 1366.11.27
نام‌های دیگر	بیست و هفت بهمن
تاریخ شمسی	1366.11.27
تاریخ میلادی	16 فوریه 1988
تاریخ قمری	27 جمادی‌الثانی 1408

1359.11.27

1360.11.27

1361.11.27

1362.11.27

1363.11.27

1364.11.27

1365.11.27

گزارش - 1

1. فرمانده کل سپاه به منظور بررسی نحوه پیشرفت و آمادهسازی جاده و عقبه عملیات حلبچه امروز وارد مریوان شد و به قرارگاه شهید مطهری، مرکز استقرار فرماندهی رفت. مهمترین محور تلاش و گفتوگوهای محسن رضایی با فرماندهان و مسئولان سپاه و جهاد، مسئله مهندسی و پیشرفت جاده ملخور در محور مریوان بود. تنها از طریق این جاده است که یگانهای قرارگاه قدس قادر خواهند شد به زمینهای شمال دشت حلبچه و شهر خرمال و دوجیله دست یابند. بدون پیشرفت و اتمام جاده مورد اشاره، شروع عملیات میسر نیست. حدود ساعت ١٧:٢٠ حجازی و حسین همدانی به قرارگاه شهید مطهری آمدند. رضایی درباره پیشرفت جاده ملخور پرسید، حجازی گفت: گروههای مهندسی کار میکنند اما خیلی کند است، دیشب هم کار میکردند و انفجارات انجام دادند. سالکی فرمانده عملیات لشکر مهندسی صاحبالزمان که در جلسه حضور داشت گفت: دشمن آتش را زیاد کرده. امروز هم با تیربار دوشیکا به طرف نیروهایی که مشغول احداث جاده بودند تیراندازی میکرد. ما لشکر٢٥ کربلا را توجیه کردیم که ادوات را مستقر کنند و روی دشمن آتش بریزند. از جاده محور چناره [در جناح راست (شمال)، محور قرارگاه قدس] هم امروز بازدید داشتیم ٢، ٣ تا پیچ مانده تا به رأس ارتفاع برسد. در حال حاضر روی این جاده، تویوتا با زنجیر و به سختی بالا میرود. در قسمت انتهای جاده بهمن آمده و کل جاده را مسدود کرده بود. وی افزود: در این جاده بهمن، زیاد میآید. بعضی جاها ٦ تا ٧ متر برف است. برفروبی ارتفاع تته هم در حال انجام است و ٤٠٠ متر مانده تا به قله برسد. نصرتالله کاشانی جانشین واحد مهندسی نیروی زمینی هم کمی پس از این افراد به قرارگاه آمد و درباره جاده ملهخور گفت: نیروها مشغول کار هستند، انفجارات انجام دادهاند، منتها دشمن امروز با دوشیکا میزد. وی افزود: روی ارتفاع تته هم دستگاه برفروب از بالا و پایین کار میکرد، آنها میگفتند جاده به هم وصل شده ولی مرتب بهمن میآید و دوباره بسته میشود، ترافیک ماشین هم زیاد است. وی توضیح داد روی این قسمتها برادران دفتر فنی استانداری و مسکن و شهرسازی کار میکنند. مهدی ورشابی از جهاد سازندگی نیز که به منطقه آمده درباره جاده سورن و محور دزلی به رضایی گفت طی جلسهای با آقای زنگنه وزیر جهاد، ایشان با تخصیص ٣٠ بلدوزر برای سرعت دادن به احداث این جاده موافقت کرد که در حال انتقال به منطقه میباشند. رضایی خطاب به ورشابی گفت: اهمیت کار باعث شده ما خودمان بیاییم پای کار چون باید در ٤، ٥ روز آینده تصمیمگیری شود، یا عمل نکنیم یا همه را بسیج کنیم برویم پای کار. علاوهبراین، جلسهای نیز درباره وضعیت مهندسی در محور سورن و به خصوص محور ارتفاع ملخور با حضور مسئولین مهندسی و فرماندهان مربوطه تشکیل شد. همچنین برای کسب آمادگی در بخش دیگری از این منطقه عملیاتی، امروز جلسهای با حضور نمایندگان نیروی زمینی، قرارگاه حمزه و قرارگاه رمضان و سپاه یازدهم امام حسن عسکری (کردستان) برگزار شد و براساس مشورتهای انجام شده قرار شد برای شناسایی مقرهای گروههای مسلح غیرقانونی ایرانی از جمله رزگاری و کومله در منطقه بیارۀ عراق و مقرهای حزب دموکرات کردستان ایران در هانیگرمله یک تیم شناسایی از سپاه کردستان از فردا به قرارگاه فتح در محور جنوبی عملیات در حلبچه اعزام شود تا به وسیله نیروهای قرارگاه رمضان به داخل عراق اعزام شوند و این پایگاهها را شناسایی کنند.*

گزارش - 2

2. با توجه به جلسه روز گذشته فرمانده سپاه با مسئولین قرارگاه کربلا و ارائه گزارش از وضعیت جبهه جنوب و بروز نگرانی نسبت به جبهه فاو و تحرک احتمالی ارتش عراق در این منطقه، فرماندهی را واداشت که در تماسهای متعدد، اوضاع آنجا را پیجویی کند. البته مشخص نیست این تحرکات عراق برای انجام پاتک به مواضع خودی است یا کسب آمادگی برای مقابله با حمله جدید نیروهای ایرانی. داود رنجبر راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه خاتمالانبیا سپاه در اینباره نوشته است: احساس میشود محسن رضایی همچنان نگران وضعیت جبههها در جنوب است، خصوصاً در فاو با توجه به گزارشات روز گذشته برادر غلامپور و محرابی و همچنین اخبار پراکنده دیگر. ایشان از بعدازظهر دنبال این بود که با غلامپور تماس حاصل کند که به دلیل شدت بارش برف، تلفنهای این محل قطع شده و تا شب از طریق بیسیم و از طرق مختلف از دفتر فرماندهی و برادران دیگر پیگیر ایجاد این ارتباط بودند، و سرانجام هم موفق به برقراری تماس نشدند. راوی همچنین نوشته است: برادر حیدرخانی نقل میکرد آخر شب محرابی خبری از جنوب دریافت نموده مبنیبر اینکه یک ستون ٢٠٠ ایفا بههمراه چندین دستگاه توپ به طرف جاده امالقصر در حرکت هستند. از اینرو، برادر محسن، او (حیدرخانی) را به قرارگاه مریوان فرستاد تا با برادر غلامپور تماس بگیرد. حیدرخانی توانست با جنوب تماس بگیرد اما غلامپور خبر خاصی نداشت و گفت قرار است به منطقه برود تا اوضاع را از نزدیک بررسی کند. راوی میافزاید: رسول یاحی نیز نزد محسن رضایی آمد و گفت تیپ زرهی ٢٨ صفر که برای عملیات در حلبچه مأمور به لشکر١٧ علیبنابیطالب شده بود، آماده است به منطقه بیاید. آقا محسن تأکید کرد با توجه به وضعیت فاو، فعلاً همانجا بمانند، ٢ الی ٣ روز قبل از عملیات میگویم حرکت کنند. نیروی دریایی سپاه نیز در گزارشی که امروز برای فرمانده کل سپاه ارسال نمود وضعیت منطقه عمومی فاو را در ٧٢ ساعت گذشته غیرعادی توصیف و اعلام کرد تردد وسایل موتوری دشمن در محور امالقصر، آتش توپخانه بر روی مواضع خودی زیاد بوده است. این درحالی است که گزارش منابع اطلاعاتی نیروی زمینی و یگانهای سپاه پاسداران حاکی از آن است که تحرک ارتش عراق برای پی بردن به عملیات احتمالی ایران در مناطق جنوب در این روزها زیاد بوده و دشمن انتظار دارد که ایران حداقل در یک یا دو منطقه از ٣ محور اصلی جنوب (فاو، شلمچه و هور) عملیات خود را آغاز کند.

گزارش - 3

3. آیت الله موسوی اردبیلی رئیس دیوانعالی کشور که برای بازدید از جبهه های جنگ در مناطق غرب کشور به سر میبرد، امروز به باختران رفت و در جلسهای که به منظور آگاهی ایشان از عملیات آینده در قرارگاه رمضان تشکیل شده بود، محمدباقر ذوالقدر و نورعلی شوشتری فرماندهان قرارگاههای رمضان و نجف اشرف، توضیحاتی را ارائه کردند. سپس ایشان از علی شمخانی درباره عکسالعمل احتمالی دشمن در برابر حمله نیروهای خودی پرسید و وی در پاسخ ضمن تأکید به جنگیدن دشمن در مقابل رزمندگان اظهار داشت: ما یک بحث داریم به نام توان. آن کسی در جنگ پیروز است که توان خودش را حفظ کند. عراق از تمام نیروهایش استفاده میکند و نیروهای اصلی خودش را ابتدا وارد صحنه عملیات نمیکند، بلکه آنها را در احتیاط قرار میدهد. شمخانی همچنین گفت: بحث جنگ یک مسئله پیچیده است و باید در جبههها مشخص شود. وی درباره مشکلات لجستیکی و تجهیزاتی جنگ اضافه کرد: قبلاً میگفتیم ما را تجهیز کنید. آقای هاشمی میگفت ما بند پوتین شما را هم نمیتوانیم تهیه کنیم. آقای هاشمی چون در جریان بوده است، خودشان به این نتیجه رسیدهاند. آیتالله موسوی اردبیلی در پاسخ اظهار داشت: ما هم میدانیم شما مشکل دارید اما نباید برای چند دستگاه ماشین عملیات عقب بیفتد. شما باید مشکلات دولت و کشور را هم درنظر داشته باشید. نوربخش رئیس کل بانک مرکزی در جلسهای که با وی داشتیم از وضع نابسامان مالی گریه میکرد. شمخانی به ایشان پاسخ داد: بچههای ما اشک خون میریزند، شما هم باید این را مدنظر قرار دهید.

گزارش - 4

4. به گزارش قرارگاه رمضان، معارضین کرد عراقی امروز چند عملیات در استانهای شمالی عراق انجام دادند از جمله نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانیها) پس از ورود به شهر اربیل و اجرای عملیات کمین، عبدالله حفاف معاون استانداری اربیل و محمد مصطفی امین مسئول امور اقتصادی استان اربیل را اسیر نموده و به مناطق آزاد شده انتقال دادند. همچنین شاخه ٤ پیشمرگان حزب دموکرات (بارزانیها) پس از نفوذ به روستای برزنجه ٥ نفر از نیروهای جاش (کرد مسلح محلی) را به اسارت گرفتند. ٢ قبضه اسلحه نیز به غنیمت گرفتند. در اقدام دیگری نیروهای حرکت اسلامی کردستان عراق با اجرای عملیات کمین در جاده اربیل به کوی سنجیق از استان اربیل تعدادی از نظامیان عراقی را کشته و ٥ نفر را اسیر کردند. همچنین ٤٥ نظامی عراقی از گردان ٧ خفیفه همراه با خانوادههایشان خود را به حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانیها) تسلیم کردند.

گزارش - 5

5. به دنبال اعلام روز گذشتۀ پنتاگون مبنیبر تصمیم مقامات امریکایی بر خارج کردن چهار ناو جنگی این کشور از خلیجفارس و کاهش نیروهای امریکایی به عنوان یک موضوع مهم باعث شده که مقامات امریکایی اعلام کنند این تصمیم خود را مغایر با مأموریت ناوگان امریکا در خلیج فارس، یعنی حمایت از نفتکشهای کویت و عربستان که از مردادماه امسال آغاز شده است نمیدانند. خبرگزاری فرانسه از بحرین دراینباره نوشته است: در محافل رسمی در خلیج (فارس) گفته میشود تصمیم امریکا مبنیبر بیرون بردن چهار ناو جنگی خود از خلیج (فارس) از جمله یک فروند ناوشکن و یک فروند ناو هلیکوپتربر یک تدبیر لجستیکی است و نه سیاسی و این امر مأموریت ناوگان امریکا در منطقه را زیر سؤال نمیبرد. یک مسئول بلندپایه منطقه در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه تصریح کرد: برخی از یگانهای امریکایی که اخیراً وارد آبهای خلیج (فارس) شدهاند به تجهیزات نظامی پیشرفتهتری در مقایسه با ناوهای قبلی مجهز هستند. به گفته منبع مزبور تصمیم امریکا که روز گذشته توسط پنتاگون اعلام شد خروج ناوشکن ایووا و دو ناو اسکورت کننده و همچنین ناو هلیکوپتربر اوکیناوا و نیز ناو نفربر پورتلند را دربر میگیرد و بدین ترتیب شمار کشتیهای ناوگان امریکا را در منطقه به ٢٧ فروند تقلیل خواهد داد. وی به همین دلیل خاطرنشان کرد که تحکیم ناوگان انگلستان و فرانسه بهویژه به امریکاییها امکان میداده تا از آرایش دریایی خود بکاهند. او افزود: برای کشورهای عرب منطقه خلیج (فارس) مسئله عمده این است که جامعه بینالمللی دریابد که مسئول کشتیرانی در آبهای بینالمللی (خلیجفارس) است. منابع دریایی در منطقه نیز اظهار عقیده کردند که تصمیم امریکا دستکم در کوتاهمدت فقط یک اثر روانی روی تشنج در خلیج (فارس) خواهد داشت و نهایتاً تأثیری روی جنگ نفتکشها نخواهد گذاشت. همین منابع افزودند: تحکیم حضور نیروی دریایی امریکا از تابستان گذشته که در خلیج (فارس) و اطراف و اکناف آن از ٧ فروند کشتی به ٤٠ فروند رسید، عراق و ایران را از ادامه یک جنگ تقریباً بیامان بازنداشته است. به نظر این منابع ایران تاکنون به دقت از حمله به نفتکشهای تحت اسکورت پرهیز کرده است اما دیگر نفتکشهایی که بیطرف خوانده میشوند در معرض حملات تلافیجویانه ناوهای جنگی ایران میباشند و در ازای حملات نیروی هوایی عراق آنها نیز متقابلاً مورد حمله قرار میگیرند.

گزارش - 6

6. مقامات ایران و شوروی با موضوع روابط دوجانبه از جمله جنگ ایران و عراق، قطعنامه ٥٩٨، خروج نیروهای روسی از افغانستان و ارتباط این دو باهم گفتوگو کردند. ولادیمیر پتروفسکی معاون امور بینالملل وزارت امور خارجه شوروی که چند روزی است در تهران به سر میبرد، امروز با آیتالله خامنهای رئیسجمهوری، دیدار و پیام ویژه میخائیل گورباچف رهبر اتحاد جماهیر شوروی را به ایشان تسلیم کرد. آیتالله خامنهای طی سخنانی درباره مسئله افغانستان و مواضع امریکا به وی اظهار داشت ما به دلسوزیهای امریکا برای مردم افغانستان به شدت بدبین هستیم و هرگونه طرحی برای آینده افغانستان باید به گونهای باشد که مانع نفوذ امریکا گردد. تاس خبرگزاری رسمی شوروی نیز دربارۀ ملاقات روز گذشته پتروفسکی با مقامات ایرانی اعلام کرد: پتروفسکی با میرحسین موسوی نخستوزیر و علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران ملاقات و گفتوگوهای مبسوط درباره روابط دوجانبه ایران و شوروی انجام داد. در این گفتوگوها به مسائل مربوط به درگیری ایران و عراق و تحولات در خلیجفارس توجه خاصی مبذول گردید. طرف شوروی به موضع اصولی این کشور به نفع پایان هرچه زودتر جنگ ایران و عراق تأکید کرد. همچنین تأکید شد که قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت سازمانملل مبنایی برای یک حل و فصل عادلانه و جامع این درگیری است. در مسکو نیز معاون اول وزارت امور خارجه شوروی با سفیر ایران در مسکو ملاقات کرده است. در این نشست، مذاکرات درباره جنگ ایران و عراق و مشکل افغانستان بوده است. رادیو بیبیسی با بیان این خبر میگوید: معاون وزارت امور خارجه شوروی نیز در تهران در مذاکرات خود درباره تحولات افغانستان و نیز جنگ ایران و عراق گفتوگو کرده است. این رادیو در مورد روابط شوروی و ایران میگوید: مهمترین عامل تعیینکننده روابط ایران و شوروی در سالهای اخیر جنگ ایران و عراق و قضیه افغانستان بوده و سفر ولادیمیر پتروفسکی معاون وزارت امور خارجه شوروی به تهران همزمان با تحولاتی تازه در هر دو قضیه میباشد. هفته گذشته میخائیل گورباچف رهبر شوروی اعلام کرد اگر مذاکرات غیرمستقیم پاکستان و افغانستان در ژنو به نتیجه برسد ظرف ٦٠ روز خروج نیروهای شوروی از افغانستان آغاز میشود. رهبر شوروی در همین اعلامیه گفت که امیدوار است ایران هم در جریان حل مسئله افغانستان نقش سازنده داشته باشد. چند روز بعد از این اعلامیه ولادیمیر پتروفسکی به ایران رفت تا به خصوص درباره قضیه افغانستان و نیز موضوع جنگ ایران و عراق با رهبران ایران گفت وگو کند. اینکه در ملاقاتهای ولادیمیر پتروفسکی با مقامات ایران چه قول و قرارهایی رد و بدل شد معلوم نیست اما دو طرف حتماً قضیه افغانستان و جنگ ایران و عراق را در ارتباط با هم میسنجند و امتیازات متقابلی که میتوانند در این دو قضیه از هم بگیرند احتمالاً عامل اصلی تعیین کننده تصمیمات آنهاست.

گزارش - 7

7. وزیر امور خارجه انگلیس که در مسکو به سر میبرد امروز خواستار صدور قطعنامه جدیدی از سوی شورای امنیت به منظور خاتمه دادن به جنگ عراق و ایران شد. جفری هاو پس از مذاکره با گورباچف رهبر شوروی در پاسخ به این سؤال خبرنگار روزنامه الاتحاد چاپ امارات که آیا شوروی با طرح تحریم تسلیحاتی علیه ایران موافقت کرده است یا خیر گفت: این موضوع را با رهبر شوروی و دیگر مقامات این کشور مطرح کرده است، لیکن اجرای این طرح به تلاش گستردهای از سوی کلیه اعضای شورای امنیت نیاز دارد. خبرگزاری جمهوری اسلامی با اعلام این خبر میافزاید؛ وزیر امور خارجه انگلیس اضافه کرد: تلاش دستهجمعی کلیه اعضای شورای امنیت تنها اقدام مثبتی خواهد بود که میتواند منجر به صدور قطعنامه جدیدی از سوی این شورا شود که متضمن تحریم ایران و تضمین آزادی کشتیرانی در خلیجفارس باشد. به عقیده وزیر امور خارجه انگلیس تنها راه خاتمه دادن به جنگ عراق علیه ایران هماهنگی میان کشورهای بزرگ میباشد. از سوی دیگر، خبرگزاری تاس، طرح شوروی مبنی بر حضور نیروهای نظامی بینالمللی در خلیجفارس را تنها راهحل منطقی برای فرونشاندن تشنجات منطقه میداند. تاس مینویسد: طرح شوروی برای حل و فصل این جنگ یک طرح بسیار ساده است که بر روی حل و فصل سیاسی جنگ و بازگشت ثبات به منطقه از طریق اجرای کامل قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت و کاهش قابل ملاحظه واحدهای دریایی کشورهای غیردرگیر جنگ در خلیجفارس و جایگزین شدن آنها با نیروهای دریایی سازمان ملل استوار است اما تمامی شواهد حاکی از آن است که رهبران واشنگتن طرحهای شوروی را از دیدگاه یک رقیب مورد بررسی قرار میدهند و هنوز به خیالبافیهای کهنه در مورد اینکه شوروی سعی دارد از طریق مطرح کردن مسئله حضور نیروهای سازمان ملل در خلیجفارس حضور خود در منطقه را افزایش دهد پرداخته میشود. برای یافتن راهحلی برای پایان بحران در خلیجفارس باید رویههای جدیدی که مطابق با واقعیتهای موجود و منطبق بر منافع متعادل باشد به کار گرفته شود و طرح شوروی برای حضور واحدهای دریایی سازمان ملل در منطقه نیز بر همین دیدگاه استوار است. شوروی عقیده دارد به عوض حضور واحدهای دریایی غربی برای مقابله با مین در خلیج (فارس) و وجود یک فرماندهی متعلق به یک جناح مشخص که همگی در یک پیمان نظامی- سیاسی قرار دارند، یک نیروی بینالمللی که دربرگیرنده تمامی جامعه جهانی بوده و در زیر لوای سازمان ملل قرار داشته باشد در منطقه حضور یابد.

گزارش - 8

8. با نزدیک شدن سفر تورگوت اوزال نخستوزیر ترکیه به ایران و نیز انجام سفر ولایتی وزیر امور خارجه ایران به ترکیه، خبرهای قابل ملاحظهای درباره روابط ترکیه با ایران و عراق و پیشبینی اهداف و نتایج سفر اوزال منتشر شده است. از جمله رادیو بیبیسی درباره روابط بازرگانی ترکیه با عراق و ایران گزارشی پخش کرد. این رادیو به نقل از ویلیام هیل یک کارشناس منطقهای در ترکیه گفت: ایران و عراق هر دو برای بازرگانی خارجی خود به ترکیه وابسته هستند. ایران به راههای ترکیه برای دستیابی به دریای سیاه و دریای مدیترانه نیاز دارد و عراق از ایران هم بیشتر وابستگی دارد زیرا خط لوله نفتی اصلی این کشور از حوزه نفتی کرکوک تا دریای مدیترانه از خاک ترکیه میگذرد. این خط لوله منبع اصلی درآمد خارجی عراق است و اگر قطع شود وضع عراق بسیار دشوار خواهد شد. این خط لوله از نظر ترکیه نیز یک شمشیر دو لبه است. اگر از این اسلحه استفاده کند مقدار قابل توجهی از درآمدهای تجاری خود را از دست خواهد داد علاوه بر آنکه ایران و عراق هر دو بازار صادراتی مهمی برای ترکیه هستند و اگر به روابط بازرگانی ترکیه با یکی یا هر دوی این کشورها لطمه وارد آید بسیاری از بازرگانان و شرکتهای ترکیه سخت زیان خواهند دید. خبرگزاری آلمان نیز به نتایج سفر ولایتی به ترکیه پرداخته و نوشته: علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران امروز به گفتوگوهای خود با مقامات ترکیه پایان داد ولی شواهدی دال بر تغییر نقطهنظرات تهران در مورد جنگ خلیج (فارس) بروز نداد. منابع وزارت امور خارجه ترکیه گفتند: شرایط ایران برای برقراری صلح از جمله شرط معرفی عراق به عنوان آغازگر جنگ هنوز تغییر نکرده است. این منابع افزودند: مقامات ترکیه به ولایتی گفتند دولت آنکارا از قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت در مورد برقراری آتشبس در جنگ حمایت میکند، ولی مقامات ترکیه هرگز خواهان اعمال تحریم علیه ایران نشده و از وجود چنین طرحی حمایت نمیکنند. به گفته منابع مزبور طرفین در این گفتوگوها موافقت کردند مبادلات تجاری بین دو کشور را که حجم آن از ٥/٢ میلیارد دلار در سال ١٩٨٣ به ٣/١ میلیارد دلار در سال گذشته کاهش یافت، افزایش دهند. بیبیسی در یک مقاله رادیویی کوتاه، دلایل اتخاذ این نقش میانجی از جانب اوزال را بیشتر اقتصادی دانسته و میگوید: اینکه تورگوت اوزال قصد میانجیگری در جنگ خلیج (فارس) را دارد به چندین دلیل میتواند باشد، یکی آنکه اگر در این کار موفق شود یکی از مهمترین اقدامات سیاسی دهه اخیر را انجام داده و موقعیت وی از نظر بینالمللی و کشورهای غرب تقویت خواهد شد. دلیل دیگر آن است که در صورت پایان جنگ خلیج (فارس)، موقعیتهای تجاری ترکیه در قبال ایران و عراق افزایش فراوان خواهد یافت و بازارهای تازهای برای صادرات این کشور به وجود خواهد آمد. نهادهای ساختمانی در ترکیه فرصت تازهای خواهند یافت تا در بازسازی زیربنای ایران و عراق که طی جنگ آسیب فراوان دیدهاند شرکت کنند.

گزارش - 9

9. روابط ایران و فرانسه در طول جنگ به دلیل حمایت آشکار نظامی، سیاسی و اقتصادی این دولت از عراق تیره بوده است. علاوه براین عدم پرداخت بدهی فرانسه به ایران و گروگانهای فرانسوی در لبنان نیز مزید بر علت شده و حکومت و رسانههای فرانسه ایران را در آزادی گروگانها صاحب نفوذ میدانند. ژاک شیراک نخستوزیر فرانسه برقراری مناسبات دیپلماتیک با ایران را مشروط به آزادی گروگانهای فرانسوی در لبنان دانسته است. به گزارش خبرگزاری فرانسه ژاک شیراک گفت: فرانسه تا زمانی که گروگانهایش در لبنان آزاد نشدهاند مناسبات دیپلماتیک با ایران برقرار نخواهد کرد. شیراک آنگاه نفوذ مقامات ایران بر روی گروههایی که ژان پل کوفمن روزنامهنگار، مارسل کاتن و مارل فونسن دو دیپلمات فرانسوی را در گروگان دارند خاطرنشان کرد و افزود: ایران کاملاً این امکان را دارد تا آزادی این افراد را کسب کند. وی افزود در این شرایط فرانسه به سختی میتواند مناسباتش را با ایران از سر گیرد، کشوری که مظنون به همکاری با تروریسم میباشد. علیرضا معیری معاون نخستوزیر در گفتوگو با شبکه دو تلویزیون فرانسه به بیان موضع جمهوری اسلامی در این مورد پرداخت و گفت: در غیاب روابط دیپلماتیک میان پاریس و تهران، هیچ اقدامی از سوی ایران برای آزادی گروگانهای فرانسوی در لبنان صورت نخواهند پذیرفت. وی در خصوص جنگ ایران و عراق نیز افزود: متأسفانه هیچ تحول مثبتی در رابطه با بیطرفی احتمالی فرانسه در این منازعه مشاهده نشده است. معیری همچنین گفت: مذاکرات مربوط به اختلافات مالی پاریس و تهران نیز فعلاً متوقف شده است.

گزارش - 10

10. ژنرال ضیاءالحق رئیسجمهور پاکستان در یک موضعگیری غیرمعمول در سخنرانی افتتاحیه کنفرانس اتحاد اسلامی در اسلامآباد بدون اشاره به آغازگر جنگ، ادامه درگیری عراق و ایران را محکوم کرد. وی گفت: ادامه جنگ ایران و عراق باعث تضعیف ملتهای مسلمان شده است. مسلمانان چگونه میتوانند چهره واقعی اسلام را بر جهانیان ارائه دهند در حالی که با یکدیگر به جنگ پرداختهاند. ضیاءالحق با اشاره به اینکه جنگ هشت ساله بین ایران و عراق خسارات بزرگی به نیروهای مسلمان وارد ساخته و علیرغم اینکه وی در حد خود کوشیده است به این جنگ پایان دهد، اما تاکنون موفقیتی در این زمینه به دست نیاورده است، افزود: جنگ ایران و عراق غیر از ریختن خون مسلمانان چیز دیگری نیست. وی همچنین گفت: اگر شما به ما اجازه نمیدهید برای خاتمه جنگ کمک کنیم، لااقل اجازه دهید سازمان ملل و کشورهای دیگر برای خاتمه جنگ تلاش کنند. یک نشریه داخلی وزارت امور خارجه ایران که سخنان ضیاءالحق را درج کرده است در ریشه یابی این اظهارات نوشته است: ظرف چندماهه گذشته این نخستین باری است که یک مقام عالیرتبه پاکستانی به این صورت درباره جنگ ایران و عراق صحبت کرده است. اگرچه ضیاءالحق در گذشته اظهارات کم و بیش مشابهی در مورد جنگ داشته اما مدتی بود که در مورد جنگ اظهارنظر نمیکرد. این نوشته احتمال داده است اینکه روسها در ارتباط با مسئله افغانستان بر حضور و نقش جمهوری اسلامی تأکید زیادی به عمل آوردهاند و از طرف دیگر اخیراً مقامات هندی نیز نسبت به جمهوری اسلامی برخورد مثبتتری نسبت به قبل نشان دادهاند، ضیاءالحق خواسته است به این طریق نگرانی خود را اظهار کند و به ایران نشان دهد که پاکستان میتواند در رابطه با جنگ، ایران را تحت فشار قرار دهد.

گزارش - 11

11. شورای عالی واحد سیاسی سرپرستی صدا و سیما، در جلسه امروز خود که با حضور کمال خرازی، حسین شیخالاسلام، عبدالناصر همتی، محمدزاده، سیدمحمود بجنوردی، زورق، سیدمحمد صدر، قاسمزاده و واعظی تشکیل شد، سیاستهای کلی درباره نحوه پرداختن به مسائل جنگ را مورد بررسی قرار داد. در صورتجلسه این نشست آمده است: تا زمانی که حمله جدید رزمندگان اسلام به مواضع دشمن آغاز نشده است، مسائلی همچون رکورد نسبی جبهه، جنگ روانی دشمن تحت عنوان صلحطلبی، برای افکار عمومی مطرح است. همچنین اعضا اظهارنظر کردند کشور درگیر یک جنگ درازمدت فرساینده هست در حالی که تبلیغات و برنامهریزیهای صدا و سیما کاملاً متناسب با این درگیری درازمدت نیست. به عبارت دیگر برنامهریزی متناسب با فرمایش حضرت امام که فرمودند: " این جنگ اگر بیست سال هم طول بکشد ایستادهایم" شکل نگرفته است و همه در قلب خود در پی خاتمه جنگ با یک یا دو عملیات سرنوشتساز طی مدت کوتاهی (٢ یا ٣ سال) هستیم درحالی که واقعیت توازن نیروها حاکی از تداوم درگیری ما با استکبار حتی پس از سقوط صدام است. بنابراین به نظر میرسد باید مسائل ذیل را مورد توجه قرار دهیم: واقعیت درازمدت بودن مبارزه را بپذیریم و برای آن برنامهریزی داشته باشیم و آن را برای مردم تبیین کنیم. به جای شعار همه امکانات برای یک عملیات نهایی شعار "همه امکانات برای ادامه مقاومت تا پیروزی نهایی" را مورد عمل قرار دهیم؛ اکنون بین این دو شعار فاصله قابل توجهی وجود دارد. درباره محورهای تبلیغاتی صدا و سیما نیز اعضا تصویب کردند در برنامههای عربی برای مردم عراق مخصوصاً پرسنل ارتش عراق این نکته تبیین شود که رژیم صدام حاضر نیست با پذیرش مسئولیت تجاوز به ایران به پایان جنگ کمک کند.

گزارش - 12

12. در ادامه اعزام نیروهای داوطلب مردمی به جبهههای جنگ امروز هم نیروهایی از شهرهای مختلف کشور عازم مناطق عملیاتی شدند و از چند شهر نیز کمکهای نقدی و غیرنقدی به جبهه فرستاده شد. بدین ترتیب که تعداد زیادی از نیروهای مردمی از شهرهای مختلف کشور به جبهههای جنگ اعزام شدند. از جمله یک کاروان از نیروهای فنی، تخصصی سازمان ایرانگردی و جهانگردی از تهران به جبههها رفتند. همچنین ٥٠ نفر از امدادگران جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران عازم جبهههای نبرد شدند. کاروان سپاهیان فاطمهزهرا نیز از اصفهان و بوئین میاندشت راهی جبههها شدند. سپاهیان حضرت فاطمه از گیلان هم به جبهههای جنگ رفتند. نیروهای تازه نفس از شهرهای خمین و خمینیشهر هم به همرزمان خود پیوستند. از سیرجان نیز سپاهیان حضرت زهرا با بدرقه پرشور مردم این شهر راهی جبههها شدند. در این مراسم حسین نادری فرمانده گردان٤١٦ عاشورا از لشکر٤١ ثارالله سخنرانی کرد. از بیرجند گروهی از بسیجیان با نام کاروان سپاهیان حضرت زهرا طی مراسمی از محل میدان امام خمینی این شهر و در میان بدرقه گرم خانوادههای خویش و مردم شهر عازم جبهههای نبرد شدند. گزارش سپاه ناحیه گیلان نیز حاکی است که ١٠٥ نفر پاسدار رسمی همراه نیروهای بسیجی به جبهه رفتند. علاوهبراین، روحانیون نیز جزو نیروهای مردمی به جبههها وارد میشوند. آیتالله جنتی با اشاره به وظایف مثبت روحانیون در طول جنگ گفت: از جمله وظایف روحانیون عزیز در جبههها، حضور رزمی در میادین نبرد میباشد به طوریکه در طول جنگ علاوه بر هزاران مجروح و اسیر تاکنون ٢ هزار شهید تقدیم اسلام نمودهاند که این تعداد نسبت به کل روحانیون، تعداد قابلتوجهی است. همراه با اعزام نیرو، کاروان کمکهای مردمی نیز به جبههها فرستاده شد. علاوهبراین، کمکهای اقشار مختلف دراختیار ستادهای پشتیبانی قرار گرفت. در رشت کاروان پیروزی حامل کمکهای مردم استان گیلان به ارزش ١٥٠ میلیون ریال روانه جبههها شد. این کمکها با ٣١٣ دستگاه کامیون ارسال گردید. مزید براین، اهالی ٥ روستای محمودآباد ٥ میلیون ریال به جبهههای نبرد اهدا کردند. به گزارش روزنامه کیهان اعضای نهضت سوادآموزی گنبد با اختصاص یکماه حقوق خود تأمین هزینه سه ماه ١٠ نفر از رزمندگان را به عهده گرفتند. همچنین کارخانه نئوپان گنبد با واریز کردن دو میلیون ریال هزینه ١٠ رزمنده را تقبل کرد. اهالی روستاهای سلطانعلی و دیلجه از توابع بخش مرکزی گنبد نیز ٢ میلیون و ١٠٠ هزار ریال وجه نقد به همراه ٩ رأس گوسفند به جبهههای جنگ اهدا کردند. از سوی دیگر، در مراسمی که به مناسبت سفر وزیر امور خارجه به ترکیه ترتیب یافته بود مبلغ ٢٠ هزار دلار اهدایی کارکنان نمایندگی جمهوری اسلامی در ترکیه توسط سفیر ایران در آنکارا برای کمک به جبهههای نبرد حق علیه باطل به ولایتی داده شد. در شیراز نیز ستاد پشتیبانی جنگ سپاه استان فارس اعلام کرد: اتحادیه صنف درودگران و مبلسازان شیراز مبلغ ٥ میلیون ریال جهت هزینه ٢٥ رزمنده، اتحادیه صنف گرمابهداران طی سه فقره چک مبلغ ١٥ میلیون ریال، و اتحادیه معماران و مهندسین مبلغ یک میلیون و چهارصد هزار ریال هزینه سه ماهه ٧ رزمنده را جهت یاری به جبههها به دفتر پشتیبانی جنگ اصناف تحویل نمودند. همچنین بنا به گزارش دیگری از ستاد پشتیبانی جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان فارس، حمایتها و هدایای مردمی به شرح ذیل عازم جبهههای نبرد گردید: ١. مبلغ ٦٠ هزار ریال از همیاری کیوسکداران شیراز. ٢. ٣٠٠ شامپوی یک کیلویی و ٥٠٠ شامپوی ٣٠٠ گرمی کلاً به ارزش ١٢٤ هزار ریال اهدایی کارکنان کارخانه نشاستهسازی شیراز. ٣. ٥ هزار قالب صابون اهدایی کارکنان شرکت تعاونی تولید مصنوعات پلاستیک فارس. ٤. مبلغ ٢٠٠ هزار ریال اهدایی کارکنان کارخانه شن و ماسه بصیری. ٥. مبلغ ٧٥٠/٥٧ ریال از سوی مردم خیر. ٦. همچنین اتحادیه صنفی شهرستان فسا هزینه ١٩٥ رزمنده را متقبل شدند و به حساب جهاد مالی شورای عالی پشتیبانی جنگ واریز نمودند.

گزارش - 13

13. وزارت امور خارجه امریکا در گزارش سالانه خود به کنگره درباره وضعیت حقوق بشر در عراق با بیان ادامه اختناق، بدرفتاری، شکنجه و اعدام در عراق مینویسد: جنگ ایران و عراق موجب شده است که کنترلهای شدیدتری در عراق برقرار و اعمال شود. وزارت امور خارجه امریکا در آغاز گزارش نه و نیم صفحهای خود درباره حقوق بشر در عراق پس از شرحی کوتاه در مورد سیستم حکومتی آن کشور مینویسد: سال ١٩٨٧در وضعیت حقوق بشر در عراق هیچگونه تغییر اساسی پیدا نشده است، حقوق سیاسی و فردی در عراق به شدت محدود مانده است و وسایل ارتباط جمعی عموماً توسط دولت کنترل میشوند و سانسور در آنها برقرار است. مقابله با فعالیتهای ضد رژیم به گونهای تند و خشن و اغلب به شیوههای غیرقانونی از جمله شکنجه و اعدامهای شتابزده که توسط یک نیروی بزرگ پلیس امنیتی داخلی و سازمانهای اطلاعاتی اعمال میشود انجام میگیرد. علاوه بر کنترلهای محلی و سرکوب کننده که سابقه اعمال آنها به پیش از آغاز جنگ هفت ساله با ایران بازمیگردد، کنترلهای شدید ایام جنگ نیز در عراق اعمال میشود و فرمانی که به موجب آن برای هرکسی که به مواضع نظامی، سیاسی یا اقتصادی کشور خسارت برساند مجازات مرگ درنظر گرفته شده است از جمله آنهاست. محدودیتهای سفر در ایام جنگ که مانع از سفر اغلب عراقیها به خارج از کشور میشود به قوت خویش باقی مانده است. در این گزارش زمینههای حقوق بشر در عراق در چهار بخش جداگانه بررسی شده است که بخش نخست درباره چگونگی احترام به حقوق فردی است. نخستین موضوع در این بخش زیر عنوان قتلهای سیاسی ارائه شده است. وزارت امور خارجه امریکا در این بخش از گزارش خود مینویسد: برای مقابله با کسانی که از نظر نظامی یا سیاسی مخالفان دولت تشخیص داده میشوند به ویژه اعضای حزب غیرقانونی "حزبالدعوه" که یک حزب اسلامی مرکب از شیعیان متعصب مورد حمایت ایران است اعدام یک شیوه تثبیتشده محسوب میشود. ناپدید شدن، دومین عنوانی است که در نخستین بخش از گزارش مطرح شده است. این بخش از گزارش میگوید، مهاجران عراقی میگویند بعضی از متهمان بهویژه کسانی که توسط پلیس بهخاطر خرابکاری بازداشت شدهاند پس از توقیف ناپدید گشتهاند. سومین موضوع به شکنجه و دیگر مجازاتها و رفتارهای غیرانسانی و ظالمانه اختصاص دارد، کتک زدن با مشت و باتومهای پلاستیکی و وصل کردن آلات تناسلی و اجزای دیگر بدن به برق و بیرون کشیدن ناخنهای دست و پا از جمله چنین شیوههایی است. بخش دیگر این گزارش به شدت عمل رژیم در کردستان اشاره داشته و نوشته است: با ادامه جنگ میان ارتش عراق و چریکهای کرد مورد حمایت ایران در سال ١٩٨٧، عراق برای کنترل کردستان اقدامات شدیدتری را آغاز کرد. تخریب گسترده و محو روستاهای کرد و ترکمننشین با استفاده از بلدوزر، کوچ دادن اجباری و عمومی کردها و به تبعید فرستادن خانوادههای کرد به بخشهای غیر کردنشین عراق از جمله این اقدامات محسوب میشوند. روزنامه نیویورک تایمز نیز به این موضوع درمیان نظامیان پرداخته و نوشته: رژیم صدام آن دسته از نظامیان خود را که به طور دلخراش مجروح شدهاند، در زندانهایی که در بیمارستانها ایجاد کرده است، نگهداری میکند. هدف رژیم صدام آن است که سربازان و مردم عادی از واقعیتها بیخبر بمانند، زیرا افراد سالم از دیدن مجروحین یاد شده یکه میخورند. به گفته این گزارش رژیم عراق عمدهترین واردکننده دست و پای مصنوعی در جهان است. جنگ عراق علیه ایران موجب سرکوبهای شدیدتر در عراق و ایجاد ماشین تبلیغات شخصیتی برای صدام شده است. در یکی از دانشکدههای هنر در بغداد به همه دانشجویان دستور داده شده است تابلوهای بزرگ روغنی از صدام را نقاشی کنند تا در اماکن رسمی نصب شود. این روزنامه همچنین نوشته است: موج فرار از جبهههای جنگ در میان نظامیان عراقی آنچنان افزایش یافته است که رژیم به فراریان وعده بخشودگی داده است. اما اولین اقدام رژیم عراق دیری نپایید زیرا به اعتقاد صدام شرایط بخشودگی باید همراه با تنبیه باشد تا از دست و دلبازی دولت سوءاستفاده نشود. این ماجرا بیانگر دو مورد از نگرانیهای عمیق رژیم در مورد جنگ ٧ سالهاش علیه ایران است. مورد نخست به روحیه سربازان عراقی در خط مقدم مربوط میشود زیرا انتشار اخبار مربوط به موج وسیع فرار از جبهه و ماجراهایی چون آنچه که گشتیهای پلیس در بغداد انجام دادند منجر به تضعیف شدید روحیه آنان شده است. به گفته دیپلماتهای غربی صدام برای جلوگیری از ضعیف شدن روحیه سربازان عراقی روش پاداش و تنبیه را ابداع نموده است اما این روش بیشتر شامل تنبیه است تا پاداش.

14. خبرهای دیگر امروز چنین است: o آسوشیتدپرس میگوید تشدید حملات هوایی ایران و عراق در جبهه های جنوبی جنگ ظاهراً با گزارشات منتشره در مورد آماده شدن ایران برای انجام تهاجم زمستانی خود علیه نیروهای عراقی ارتباط دارد. منابع دیپلماتیک در کویت گفتند ایران در حدود ٣٠٠ هزار تن از نیروهای خود را در جبهههای جنوبی جنگ که در سالهای گذشته صحنه تهاجمات عمده بود متمرکز کرده است. تحلیلگران اطلاعات جاسوسی در عین حال گفتهاند که هیچگونه شواهدی دال بر اینکه تجمع نیروهای ایرانی در اندازهای که حاکی از قریبالوقوع بودن یک تهاجم تازه باشد در دست نیست. o محمدجواد ایروانی وزیر اقتصاد و دارایی در شورای توسعه صادرات استان سیستان و بلوچستان درباره صادرات غیر نفتی ایران گفت: میزان صادرات غیرنفتی ایران در ١٠ ماهه سال جاری به ٩٢٢ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ٢٥ درصد افزایش نشان میدهد. وی همچنین با اشاره به توطئه کاهش قیمت نفت گفت: جمهوری اسلامی با تدابیر اساسی علیرغم تلاشهای گستردهای که برای ضربه زدن به سیستم اقتصادی کشور شکل گرفته بود، در سال ٦٥ توانست صادرات غیرنفتی را به بیش از ٦٤ درصد نسبت به سال قبل از آن افزایش دهد. وی همچنین گفت: میزان رشد درآمدهای ارزی ایران در سال جاری نسبت به سال قبل ٤٠ درصد افزایش داشته است. o روزنامه کیهان نوشت: طی چند روز اخیر میزان خاموشیهای ناشی از بمبارانهای رژیم عراق در تهران افزایش یافته است. براساس تماسهای مکرر مردم، ساعات خاموشی در بعضی از مناطق در روز گذشته به ٧ ساعت در صبح رسیده است. o براثر انفجار بمب تعبیه شده در زیر یک خودرو که ساعت ٩:٣٠ صبح در خیابان شهید باهنر (نیاوران سابق) رخ داد ١٠ تن مجروح شدند و خساراتی به چند اتومبیل، یک کیوسک تلفن و مغازههای اطراف وارد آمد.**

________________________________________

• منطقه مرزی نوسود ایران و طویله، بیاره و هانی گرملۀ عراق محل تجمع و استقرار گروههای مسلح غیرقانونی ایران در طول چند سال اخیر بوده که این منطقه در طراحی عملیات به عنوان هدف تعیین شده بود و مأموریت عملیات در آنجا عمدتاً به عهده یگانهای قرارگاه ثامنالائمه واگذار شده بود.
  • این بمب را یک نفر از عناصر وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی از عراق به داخل ایران منتقل و در تهران منفجر کرد.

ولادیمیر پتروسفکی در دیدار با آیتالله خامنهای پیام ویژه میخائیل گوباچف را به ایشان تقدیم کرد.

میخائیل گورباچف رهبر اتحاد جماهیر شوروی جفری هاو وزیر امور خارجه انگلیس

منابع و مآخذ روزشمار 1366/11/27