1361.08.15
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.08.15 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | پانزده آبان |
| تاریخ شمسی | 1361.08.15 |
| تاریخ میلادی | 6 نوامبر 1982 |
| تاریخ قمری | 19 محرم 1403 |
گزارش - 234
به‌دنبال جلسه روز گذشته فرماندهان قرارگاه قائم و فرمانده يگان‌‌هاي عمل‌كننده و تصميم براي ادامه عمليات در منطقه چم‌سري با سه هدف: الف) اصلاح خطوط پدافندي؛ ب) تحميل خط پدافندي وسيع به ارتش عراق؛ ج) انهدام دشمن براي پيشگيري از اجراي پاتك، تصميم گرفته شد 4 قرارگاه عملياتي فرعي قائم، شامل قائم1 (تيپ8 نجف)، قائم2 (تيپ25 كربلا و گردان907 ژاندارمري)، قائم3 (تيپ17 علي‌بن‌ابيطالب(ع) و تيپ1 لشكر21 حمزه) و قائم4 (تيپ14 امام حسين(ع) و تيپ84 خرم‌آباد)، به‌ترتيب از شمال به جنوب عمليات كرده، با پيشروي در عمق منطقه دشمن، قسمتي از جاده آسفالت غرب خط مرزي ايران و عراق از شمال‌شرقي شهرك طيب عراق تا جنوب ارتفاع175 را تصرف و تأمين كنند و بدين‌ترتيب، با پشت سر گذاردن ارتفاعات مرزي منطقه (سلسله‌جبال حمرين)، ارتش عراق را در دشت غرب اين ارتفاعات به عقب برانند.* در اين طرح، پاسگاه مهم مرزي زبيدات و شرهاني در محدوده عملياتي قائم2 و قائم3 و ارتفاع مهم 175، در حوزه عملياتي قائم4 قرار داشت. از سوي ديگر، گزارش نيروهاي اطلاعاتي حاكي‌از آن بود كه عراق، نيروهاي تازه‌نفس وارد منطقه عملياتي كرده است. بنابراين، عمده تلاش فرماندهان يگان‌‌هاي عمل‌كننده از آغاز روشنايي هوا تا فرارسيدن ساعت عمليات (10 شب)، معطوف به جمع‌آوري اطلاعات از تحرك و تجمع نيروهاي عراق، شناسايي منطقه و بازديد از خطوط يگان‌‌هاي عمل‌كننده شد.(1) با فرارسيدن ساعت 22 كه قبلاً زمان آغاز حمله اعلام شده بود، يگان‌‌ها آمادگي براي شروع عمليات را با تأخير اعلام كردند. براين‌اساس، قائم3 (تيپ17 علي‌بن‌ابيطالب(ع)) ساعت 22:30، قائم2 (تيپ25 كربلا) ساعت 23، قائم4 (تيپ14 امام حسين(ع)) ساعت 23:10 و قائم1 (تيپ8 نجف اشرف) ساعت 23:20 اعلام آمادگي كردند.* بدين‌ترتيب، مرحله ديگري از عمليات محرم با هدف ايجاد يك خط پدافندي مطمئن، تأمين ارتفاعات مرزي و تحميل خط پدافندي گسترده به ارتش عراق آغاز شد. با شروع عمليات، نيروهاي خودي به‌سرعت مواضع اوليه دشمن را تصرف كردند. هجوم غافلگيركننده يگان‌‌ها و استقرار ناقص نيروهاي دشمن كه تازه وارد منطقه شده بودند، سبب نابساماني در نيروهاي عراق شد، طوري‌كه نيروهاي خودي، به‌سرعت در عمق مواضع دشمن پيشروي كردند. تيپ25 كربلا كه اولين يگان درگيرشده با دشمن بود، در مدت كمتر از يك ساعت، همه ارتفاعات مقابل خود را تصرف كرد و تا ساعت 24، خود را به جاده آسفالت رساند و آن را مسدود كرد. ساير يگان‌‌ها نيز تا آخرين ساعات امروز، حركت خود را توأم با پاك‌سازي مناطق متصرفه، به‌سرعت به‌سمت اهداف پيش‌بيني‌شده ادامه دادند.(2) 235 اقدام ستاد تبليغات جبهه و جنگ در دعوت و اعزام خبرنگاران خارجي به جبهه‌ها، تأثير مثبتي در پذيرش محافل رسانه‌اي مبني‌بر صحت اخبار منتشرشده منابع نظامي ايران گذاشت. راديو بي‌بي‌سي در اخبار امروز خود دراين‌باره اعلام كرد: «براي نخستين بار از هنگامي كه نيروهاي ايران، خرمشهر را بازپس گرفتند، مقامات ايران گروهي از خبرنگاران خارجي را به جبهه برده‌اند. شايد اين اقدام، نشانه‌اي از آن باشد كه تازه‌ترين عمليات نظامي ايران موسوم به عمليات محرم كه از 6 روز پيش آغاز شده است، در مقايسه با عمليات قبلي در نزديكي بصره (عمليات رمضان) و در نزديكي مندلي، موفقيت‌آميز بوده است.»(3) 236 ارتش عراق به جبران شكست‌هاي زميني، حمله هوايي به مناطق مسكوني ايران را شدت بخشيد. ساعت 11:35 صبح امروز، 2 فروند هواپيماي عراقي به‌قصد بمباران ايلام، به حريم هوايي اين شهر تجاوز كردند كه با سرعت‌عمل پدافند هوايي مستقر در شهر، يكي از آنان هدف قرار گرفت.(4) اين هواپيما كه از نوع ميگ بود، براثر اصابت گلوله‌هاي ضد‌هوايي در آسمان دچار آتش‌سوزي شد، و همراه با دود و آتش فراوان در خاك عراق سقوط كرد.(5) همچنين صبح امروز، 3 فروند ديگر از بمب‌افكن‌هاي عراقي از نوع ميگ و ميراژ اف1، در آسمان خرم‌آباد ظاهر شدند كه به‌دليل حجم فراوان آتش پدافند هوايي، از منطقه دور شدند. مجدداً در ساعت 13:30، همين تعداد هواپيما به حريم هوايي اين شهر تجاوز كردند و با واكنش پدافند هوايي، پس از شكستن ديوار صوتي، از فضاي اين شهر گريختند.(6) 237 باوجود ادعاهاي عراق مبني‌بر اينكه پس از عمليات بيت‌المقدس، ارتش اين كشور نيروهاي خود را از تمامي مناطق اشغالي ايران به خطوط مرزي عقب كشيده است، امروز فرمانده ژاندارمري در نامه‌اي به وزير كشور، مناطقي را كه همچنان در اشغال نيروهاي عراقي است، به شرح زير اعلام كرد: برابر گزارش‌هاي نواحي ژاندارمري باختران و خوزستان، نقاطي كه تحت اشغال يا زير آتش دشمن در غرب و جنوب كشور قرار دارند، به شرح زير مي‌باشد: الف) ناحيه ژاندارمري باختران: 1. ارتفاعات مشرف به قصرشيرين به نام آقداغ از هدايت تا خسروي. 2. ارتفاعات مشرف به دشت ذهاب شامل كوه‌هاي بيشگان، تنگ هوان، باويسي و بمو. 3. ارتفاعات زينل‌كش مشرف به خان‌ليلي. 4. ارتفاعات سه‌تپان مشرف به نفت‌شهر. 5. ارتفاعات تپه343 و تپه شينو در منطقه صالح‌آباد. 6. ارتفاعات چلات در منطقه دهلران (قسمتي از آن اخيراً آزاد شده است). 7. ارتفاعات حمرين در منطقه موسيان (قسمتي از آن اخيراً آزاد شده است). 8. شهرهاي نفت‌شهر و خسروي كه خالي از نيروهاي خودي و دشمن و زير آتش مي‌باشد. 9. پاسگاه‌هاي خسروآباد، آمينه، تپه گلوله، رضاآباد، حيدرآباد، مشرف به جاده نفت‌شهر و خان‌ليلي و پاسگاه‌هاي بازرگان، تلخاب مشرف به منطقه سومار و تنگ بيجار و پاسگاه‌هاي عنبر، واوي، ربوط كه اخيراً آزاد شده است و پاسگاه‌هاي بهرام‌آباد و فرخ‌آباد در منطقه مهران. 10. قراء شوش سفلي و عليا و قبرستان شهر نوسود ـ كل هرات و قراء هاني‌گرمله، كياني بيدرواز، پروينه، كوه‌لانه‌وان. ب) ناحيه خوزستان: 1. پاسگاه‌هاي شلمچه، حدود و مؤمني كه در نوار مرزي خرمشهر بين خاكريز دشمن و آخرين خاكريز پدافند خودي قرار دارند و قراء آنها خالي از سكنه بوده و پاسگاه‌هاي مزبور به‌سبب آتش دشمن، استقرار نيافته‌اند. 2. پاسگاه‌هاي طلائيه قديم و كوشك، در نوار مرزي هويزه زير آتش دشمن هستند و استقرار نيافته‌اند. 3. قراء فكه، دويرج، طاوسيه، رشيديه و صفريه در نوار مرزي بستان و ارتفاعات مشرف به آنها در دست دشمن است. 4. پاسگاه‌هاي فكه، دويرج، طاوسيه، رشيديه، صفريه و سوبله به همين علت استقرار نيافته‌اند. ف. ژاجا ـ سرهنگ علي كوچك‌زاده(7) 238 سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، جنگ را با اتكا به نيروهاي مردمي به پيش ميبرد و براي اجراي عمليات‌ها، به حضور آنان در جبهه‌هاي جنگ نياز دارد. ستاد مركزي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با انتشار اطلاعيه‌اي، ضمن تبريك پيروزي‌هاي به‌دست‌آمده در عمليات محرم، از مردم و افرادي كه قبلاً در جبهه‌هاي جنگ حضور يافته‌اند، دعوت كرد تا جهت اعزام به جبهه‌هاي جنگ، از روز شنبه 15 آبان تا سه‌شنبه 18 آبان 1361، خود را به مناطق شش‌گانه بسيج در تهران و واحد بسيج مستضعفين سپاه در شهرستان‌ها معرفي كنند.(8) امروز گروهي از داوطلبان حضور در جبهه‌هاي جنگ از شهرهاي بابل، بهشهر، چالوس، اميركلا، بابلسر، نور، قائم‌شهر، جويبار و بندر گز استان مازندران، با بدرقه مردم و خانواده‌هاي خود، عازم جبهه‌هاي جنگ شدند.(9) 239 در جلسه امروز آقاي هاشمي رفسنجاني با امام خميني، موضوعاتي ازجمله: جزئيات وصيت‌نامه امام خميني؛ نظر امام درباره پذيرش دانشجويان چپي در دانشگاه‌ها و ديدگاه امام درباره ماليات مطرح شد. امروز همچنين در جلسات آقاي هاشمي رفسنجاني با سرهنگ صيادشيرازي فرمانده نيروي زميني ارتش و حاج احمد خميني فرزند امام، درباره عمليات امام و فتواي اخير امام درباره حضور مردم و مسئولان در جبهه‌هاي جنگ گفت‌وگو شد. وي دراين‌باره نوشته است: «بعد از نماز و كمي مطالعه، به زيارت امام رفتم. از محتواي وصيتي كه امانت نزد من گذاشته‌اند، پرسيدم كه فرمودند، كارهاي شخصي ايشان است و خبر دادند كه وصيت سياسي‌شان را در نزديك به 30 صفحه تهيه كرده‌اند كه هنوز امضا نشده است. راجع به پذيرش دانشجويان گروه‌هاي چپي در دانشگاه مذاكره كرديم كه قرار شد، افراد غير‌خطرناك را با تعهد و به‌طور مشروط بپذيريم. راجع به ماليات، نظرشان را خواستم. فرمودند كه دولت در حد نياز و با مراعات عدالت، مي‌تواند ماليات وضع كند. بعدازظهر آقاي صيادشيرازي آمد و راجع به حساسيت منطقه عمليات محرم و امكان ايجاد و تشكيل حكومت انقلابي و اسلامي عراق آزاد در آن منطقه و در شهرهاي العماره* و حفائيه و...، درصورت توسعه مناطق آزادشده سخن گفت و قرار شد كه سريعاً ادامه عمليات را تعقيب كنند و گفت كه ديشب عمليات موفقي داشته‌اند و فردا شب هم دارند.** ... احمد آقا (حاج احمد خميني فرزند امام) آمد و راجع به نظر اخير امام، كه همه و دارندگان هر شغل موظف‌اند كه براي رفتن به جبهه‌ها مراجعه كنند تا اينكه مِنْ بِه الكِفايَة تأمين شود، صحبت شد.*** قرار شد كه اين نظريه كمي تعديل شود تا مسئولان مشاغل حساس نروند. امروز از مجلس هم، تلفني راجع به همين مشكل سؤال كردند و قرار شد كه از امام توضيح بخواهيم.»(10) 240 مديركل اداره آموزش‌وپرورش استان سمنان، در نامه‌اي به سپاه اين شهرستان، باتوجه‌به سخنان اخير امام خميني مبني‌بر لزوم حضور نيروهاي موردنياز در جبهه‌هاي جنگ، ضمن توضيح وضعيت خود و نيروهاي تحت امر اداره كل آموزش‌وپرورش استان سمنان، خواستار تعيين‌تكليف دراين‌باره شد. متن نامه به شرح زير است:
«ضمن سلام و تبريك پيروزي‌هاي افتخارآفرين رزمندگان اسلام و آرزوي موفقيت براي همه برادران رزمنده سپاهي و ارتشي؛ عطف به فتواي امام امت خميني عزيز، چنانچه به وجود اينجانب كه فعلاً در سمت مديركل آموزش‌وپرورش استان سمنان مي‌باشم و رؤساي آموزش‌وپرورش شهرستان‌ها و معاونان و كارشناسان ـ كه اين اداره كل به وجود همه آنها نيازمند است و نبود آنها، باعث كندي در كار آموزش‌وپرورش مي‌شود ـ در جبهه‌هاي حق عليه باطل نياز مي‌باشد، تا وقت نگذشته [است]، اعلام فرماييد و سريعاً پاسخ دهيد تا اهتمام به امر واجب امام امت بنماييم. ضمناً اكثر اين افراد، داراي توانايي رزمي هستند. در پايان، سلامت و طول عمر امام امت را تا ظهور امام مهدي(عج) از خداوند يكتا مسئلت مي‌نمايد.»(11)
241 كمك‌ها و حمايت‌هاي كشورهاي منطقه از عراق همچنان ادامه دارد. امروز، در ادامه كمك‌هاي كشورهاي حاشيه خليج‌فارس، 75 دستگاه تريلر حامل مهمات و ساير تجهيزات نظامي از بنادر شعيبه و نويسيب كويت به عراق وارد شدند.(12) نخست‌وزير مصر نيز بار ديگر بر حمايت نظامي اين كشور از عراق تأكيد كرد. راديو اسرائيل به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس اعلام كرد: "فؤاد محي‌الدين" نخست‌وزير مصر، در مصاحبه با روزنامه كويتي الأنبا اظهار كرده است تا زماني كه جنگ ايران و عراق ادامه دارد، اين كشور تجهيزات نظامي به عراق ارسال خواهد كرد.(13) درهمين‌حال، نخست‌وزير مصر در پارلمان اين كشور تأكيد كرد: مصر آماده است تا سلاح بيشتري در اختيار عراق قرار دهد. خبرگزاري آسوشيتدپرس با اعلام اين خبر دراين‌باره نوشت: مصر حداقل طي 3 قرارداد بزرگ، سلاح و مهمات در اختيار عراق قرار داده است كه ديپلمات‌هاي غربي، ارزش آن را صدها ميليون دلار برآورد مي‌نمايند. نخست‌وزير مصر افزود: باوجود ارسال سلاح به عراق، مصر براي اعزام نيرو به‌منظور جنگ در كنار سربازان عراقي عليه ايران، هيچ برنامه‌اي را طرح‌ريزي نكرده است.(14) 242 عمليات محرم علاوه‌بر دستاوردهاي نظامي، براي مردم منطقه نيز بركاتي را به همراه داشته است. درپي موفقيت‌هاي به‌دست‌آمده در عمليات محرم و آزادشدن بخش‌هايي از خاك كشور در منطقه موسيان، ازجمله تعداد زيادي از باغ‌هاي ليمو، نخلستان‌‌ها، تأسيسات كشاورزي و تعداد 13 حلقه چاه آب در منطقه وسيعي از اراضي اين منطقه و نيز مساعدشدن شرايط براي بهره‌برداري از اين زمين‌ها، فرماندار دهلران اعلام كرد: به‌دليل خارج‌شدن اين منطقه مرزي از تيررس دشمن، شهرداري موسيان از 3 روز قبل، اقدام به بازسازي و ترميم شبكه آب لوله‌كشي شهر كرده است و در آينده نزديك نيز بازسازي و نوسازي شهر و بهره‌برداري از اين زمين‌ها آغاز خواهد شد.(15) براساس گزارش ديگري، درپي آزادسازي ارتفاعات حمرين و خارج‌شدن شهرهاي دهلران و موسيان و روستاهاي منطقه از تيررس توپخانه دشمن، عشاير دامدار اين مناطق حركت خود را براي بازگشت به مناطقشان آغاز كردند.(16) 243 نيروهاي قرارگاه حمزه سپاه، مناطق سردشت، پيرانشهر و نوسود را پاك‌سازي كردند. در جريان يكي از اين عمليات‌ها، 12 تن از پاسداران بومي منطقه شهيد شدند كه اين اقدام ضد‌انقلاب، خشم مردم منطقه را برانگيخت. در ادامه پاك‌سازي محور سردشت ـ پيرانشهر، امروز نيروهاي قرارگاه حمزه با اجراي عملياتي، روستاهاي واوان نژاآباد، مندنيه، نلاس در 17 كيلومتري شمال سردشت(17) و ارتفاعات مهم منطقه را پاك‌سازي(18) و 2 پايگاه در اين منطقه احداث كردند.(19) در اين عمليات كه از ساعت يك بامداد تا 8 صبح به طول انجاميد، 5 كيلومتر ديگر از اين محور پاك‌سازي شد. همچنين تجمع عناصر ضد‌انقلاب كه قصد تحركاتي داشتند، با اجراي آتش متمركز متلاشي شد.(20) درمجموع، در اين عمليات، 5 نفر از نيروهاي خودي شهيد(21) و 5 نفر نيز مجروح شدند.(22) در عمليات پاك‌سازي مناطق اطراف سردشت نيز 7 نفر از نيروهاي خودي مجروح شدند.(23) در "شيخان" واقع در جنوب نوسود نيز يك گروه گشتي نيروهاي سپاه، به يك تله انفجاري برخورد كرد كه براثر انفجار آن، 11 تن از نيروهاي سپاه شهيد و 4 نفر مجروح شدند.(24) همه نيروهاي سپاهي شهيد و مجروح‌شده در اين حادثه، بومي بودند.*(25) 244 حوادث مربوط به كمين نيروهاي ضد‌انقلاب و برخورد خودرو و افراد با مين‌هاي تعبيه‌شده به‌دست گروه‌هاي غير‌قانوني در جاده‌ها و مناطق شمال‌غرب كشور، امروز به نسبت زياد بود. در يكي از اين حوادث، يك غير‌نظامي در اطراف بانه، هنگام كشاورزي روي مين رفت و انفجار مين سبب قطع پاي وي شد.(26) مجروح اين حادثه به بيمارستان بانه منتقل شد، اما معالجات مؤثر واقع نشد و وي به شهادت رسيد.(27)
يك دستگاه خودرو ايفا ارتش نيز در جاده خاكي مهاباد ـ بوكان با مين برخورد كرد و 3 نفر سرنشين آن، به‌طور سطحي مجروح شدند.(28) همچنين يك تانكر آب مربوط به گردان109 لشكر64 اروميه در منطقه پايگاه كچل‌آباد به‌دليل برخورد با مين دچار خسارت شد.(29)
در حادثه ديگري، يك دستگاه كمپرسي 24 تني متعلق به وزارت راه در محور آبادي سختان به هنگ‌آباد واقع در 25 كيلومتري جنوب پيرانشهر، با مين كاشته‌شده در جاده برخورد كرد كه ضمن واردآمدن خساراتي به كمپرسي، 2 نفر از سرنشينان آن زخمي شدند.(30) در منطقه سلماس نيز يك خودرو اداره برق اين شهر كه براي نوسازي خطوط برق روستاي مغول عازم اين منطقه بود، با كمين عناصر گروه‌هاي غير‌قانوني برخورد كرد كه مهاجمان راننده را گروگان گرفتند و خودرو را نيز همراه خود بردند.(31) با واردشدن نيروهاي ژاندارمري و نيروهاي مستقر در پايگاه شورگل (جنوب‌غربي سلماس)، مهاجمان گروگان را رها كرده، خودرو را ربودند.(32) 245 با تسلط نيروهاي امنيتي ايران بر مناطق شمال‌غربي كشور، افراد وابسته به گروه‌هاي غير‌قانوني، يكي پس از ديگري، خود را تسليم مي‌كنند. يك نفر از عناصر حزب دمكرات با همراه داشتن يك اسلحه برنو و مهمات آن، خود را به نيروهاي پايگاه "خناوين" در اطراف سلماس معرفي و تقاضاي امان‌نامه كرد.(33) يك نفر ديگر از اعضاي اين حزب نيز با يك قبضه اسلحه ژ3 و 100 عدد تير جنگي، به پايگاه "توريور" در جنوب سنندج مراجعه و خود را تسليم كرد.(34) همچنين فرد ديگري از اعضاي اين حزب از شاخه پاوه كه مدت 4 سال در عراق به سر ميبرد و با حكومت اين كشور همكاري مي‌كرد، همراه همسر و فرزندان خود وارد ايران شد و خود را تسليم نيروهاي دولتي كرد.(35) 246 سازمان مجاهدين خلق (منافقين) براي كسب اطلاعات از نيروهاي امنيتي، افراد سپاهي و بسيجي را ربوده، آنان را شكنجه مي‌كند. مركزيت سازمان در خارج از كشور، اين روش را اخيراً به نيروهاي داخل توصيه كرده است. ساعت 7:45 صبح امروز، 2 نفر از افراد متدين آمل به‌دست افراد ناشناسي ربوده شدند.(36) كميته مركزي انقلاب اسلامي نيز اعلام كرد كه يكي از اعضاي انجمن اسلامي ساكن اين شهر با مراجعه به نيروهاي اين كميته اعلام كرد كه 5 نفر از اعضاي سازمان مجاهدين خلق با يك دستگاه خودرو پژو، وي را ربوده، پس از طي مسافتي در جاده هراز به‌سمت تهران (در اطراف رودخانه هراز)، قصد قطع دو پاي وي را داشتند كه از اين عمل منصرف شده و بعد از واردساختن جراحاتي، وي را رها كرده‌اند. فرد مذكور اظهار كرده كه علاوه‌بر وي، شخص ديگري نيز با چشم‌هاي بسته داخل اتومبيل مذكور بوده است.(37) روابط عمومي ستاد مركزي كميته انقلاب اسلامي در خبر ديگري اعلام كرد كه نيروهاي اين كميته، هنگام گشت در جاده هراز، با پيكر نيمه‌جان يك بسيجي كه به‌دست عناصر سازمان مجاهدين خلق (منافقين) شكنجه شده و پايش قطع شده بود، مواجه شدند و وي را براي مداوا، سريعاً به بيمارستان منتقل كردند.*(38) نيروهاي گشت سپاه پاسداران، ساعت 10:20 صبح امروز، جسد يك جوان 16 ساله را كه آثار شكنجه بر بدن وي مشهود بود و پيكر وي را به‌طرز فجيعي سوزانده بودند، زير پل روبه‌روي پارك جنگلي اتوبان كرج، كشف كردند.(39) روابط عمومي كميته انقلاب اسلامي اعلام كرد كه اين فرد، يك بسيجي بوده و به‌دست عناصر سازمان مجاهدين خلق (منافقين) شكنجه شده و به شهادت رسيده است.(40) 247 در درگيري ميان نيروهاي امنيتي و افراد سازمان مجاهدين خلق (منافقين)، ضربات مؤثري به نيروهاي اين سازمان وارد آمد. دو نفر از اعضاي سازمان كه سوار بر يك موتورسيكلت سوزوكي 250 آبي‌رنگ بودند و لباس كردي بر تن داشتند، در ميدان كشتارگاه تهران با يكي از واحدهاي گشت سپاه پاسداران درگير شدند.(41) در اين درگيري، هر 2 نفر آنان كشته شدند و از آنان، 2 اسلحه كمري، نارنجك، تعدادي اسناد سازماني مربوط به ترور افراد و مبلغ 40 هزار تومان پول به دست آمد كه تحويل مقامات قضايي شد.(42) در شيراز، با لورفتن يك خانه تيمي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) و محاصره اين منزل، يكي از عناصر عملياتي سازمان كه در عمليات‌هاي ترور نيز شركت داشت، با نارنجك اقدام به خودكشي كرد.(43) در اين شهر، 5 نفر از اعضاي سازمان و يك نفر از اعضاي گروه پيكار نيز دستگير شدند.(44) در رشت نيز نيروهاي كميته كه قصد بازرسي يك منزل را داشتند، با رگبار گلوله ساكنان منزل مواجه شدند. در اين درگيري كه 2 ساعت ادامه داشت، منزل مزبور، تصرف شد و 3 نفر از ساكنان آن كشته شدند.* در بازرسي منزل، 4 قبضه اسلحه، بيش از 200 عدد تير فشنگ، مقداري مواد انفجاري و اسناد درون‌گروهي سازمان به دست آمد.(45) در شهريار هم نيروهاي كميته انقلاب اسلامي با دستگيري 2 نفر از اعضاي سازمان، 7 قبضه سلاح، 500 عدد تير فشنگ و 3 عدد بمب كششي را ضبط كردند.(46) در اقدام ديگري، 3 نفر از اعضاي سازمان در تهران و 2 نفر نيز در اصفهان شناسايي و بازداشت شدند.(47) يك خانه تيمي سازمان هم در "ابهر" شناسايي شد و از اين محل، تعداد 50 عدد نارنجك، 7 قبضه كلاشينكف، 4 كلت كمري و 6 عدد بمب دست‌ساز به همراه دستگاه كنترل بي‌سيم و مقداري تجهيزات ديگر كشف و ضبط گرديد.(48) نيروهاي كميته انقلاب اسلامي در تهران نيز يك خانه تيمي مهم را شناسايي و كشف كردند. مدارك كشف‌شده در اين منزل، از اهميت بالاي اين مكان ازنظر سازماني حكايت مي‌كند. در اين خانه، مدارك ذيل به دست آمد: الف) كارت شناسايي 2 نفر از نيروهاي پاسدار كميته (طالب طاهري و محسن ميرجليلي) كه به‌دست عناصر سازمان، شكنجه و شهيد شده بودند. ب) يك برگ كروكي نسبتاً دقيق از بيت امام. ج) آدرس منزل وزيران و اكثر معاونان وزارتخانه‌ها. د) در مدرك ديگري آمده است كه كادر اصلي (سازمان) به خارج از كشور خواهد رفت و كادرهاي درجه 2 سازمان، خارج از تهران كار خواهند كرد. هـ) مدرك ديگري حاكي‌از آن است كه سازمان نتوانسته است سمپات‌ها و هواداران را درباره ازدواج رجوي با دختر بني‌صدر توجيه كند و گفته شده است كه در آينده، تحليلي دراين‌باره فرستاده خواهد شد. و) در مدركي ديگر، به نيروها دستور داده شده است براي تروركردن مسئولان مملكتي تلاش كنند و ترور افراد سطح پايين، چندان مؤثر نيست. ز) در ميان مدارك، كروكي بعضي از مؤسسات دولتي و نيروگاه‌ها و مكان‌هاي اقتصادي كشور وجود داشت.(49) 248 حسين شيخ‌الاسلام معاون سياسي وزير خارجه، براي ديدار و گفت‌وگو با مقامات كشورهاي ليبي، سوريه، الجزاير، يمن جنوبي و امارات متحده عربي، تهران را به مقصد پايتخت اين كشورها ترك كرد. شيخ‌الاسلام قبل از ترك تهران ـ درحالي‌كه ابراهيم يونس و عبدالحميد عجلي، سفيران كشورهاي سوريه و الجزاير وي را بدرقه مي‌كردند ـ در گفت‌وگويي با خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي، اهداف اين سفر را تشريح و اظهار كرد: باتوجه‌به تحولات اخير منطقه و استمرار تجاوزات صهيونيسم و امپرياليسم، صلاح ديديم به اين كشورها سفر كنيم و به تشريح مواضع خود بپردازيم و آنچه را در آينده براي منطقه خطرناك مي‌بينيم، تبيين كرده، از آراي آنها آگاه شويم.(50) 249 سفيران ايران در كشورهاي تركيه و الجزاير، مواضع ايران را در جنگ تشريح و نتايج عمليات محرم را توصيف كردند. روزنامه جمهوري اسلامي امروز نوشت: سفير ايران در تركيه، در يك مصاحبه مطبوعاتي در آنكارا به مناسبت 13 آبان گفت: همه توطئه‌هاي امريكا عليه انقلاب اسلامي، تاكنون با شكست مواجه شده است. وي افزود: اشغال لانه جاسوسي امريكا در تهران، ضربه‌اي بر پيكر تمامي نمايندگي‌هاي سياسي اين كشور در منطقه بود. سفير ايران در تركيه درباره عمليات محرم اظهار كرد: عمليات محرم، نشان‌دهندة قدرت خلل‌ناپذير نيروهاي اسلام در مقابله با نيروهاي تجاوزگر و همچنين اثبات دروغ‌هاي صدام مبني‌بر عقب‌نشيني از كل اراضي اشغالي ايران و بازگشت به مرزهاي بين‌المللي بود. وي درباره شرايط ايران براي خاتمه جنگ افزود: اين شرايط چه در زماني كه نيروهاي تجاوزگر عراقي در خاك ما بودند و چه اكنون كه نيروهاي جمهوري اسلامي ايران، پيروزي‌هاي چشمگيري را به دست آورده‌اند، تغييري نكرده است و ما به‌هيچ‌وجه زير بار صلح تحميلي نخواهيم رفت.(51) سفير جمهوري اسلامي ايران در الجزاير نيز با قائم‌مقام وزير دفاع اين كشور، ديدار و درباره آخرين تحولات جنگ با وي گفت‌وگو كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، در اين ديدار، قائم‌مقام وزارت دفاع الجزاير گفت: هنگامي كه صدام به ايران حمله كرد، ما غافلگير شديم. ما همواره با صحبت‌هاي صدام مبني‌بر اينكه اين جنگ، جنگي ميان اعراب و فارس است، مخالفت كرده و اعلام داشته‌ايم كه اين جنگ، به نفع استعمار است و انقلاب اسلامي ايران، انقلابي پيشرو و ضد‌استعماري است و عراق روابط همسايگي را رعايت نكرده است. وي در پايان اظهار اميدواري كرد كه جنگ، هرچه‌زودتر پايان يابد. سفير جمهوري اسلامي ايران نيز ضمن اشاره به نتايج عمليات ظفرمندانه محرم، سياست صلح‌جويانة كشورمان را تشريح كرد.(52) 250 "ژان پيتر هوك" دبير اجرايي كميته بين‌المللي صليب‌سرخ، ابراز اميدواري كرد كه اين آژانس، به‌زودي فعاليت‌هاي خود را درباره وضعيت نامعلوم ده‌ها تن از اسيران جنگي ايران و عراق افزايش دهد. خبرگزاري آسوشيتدپرس از ژنو گزارش داد، اين مقام صليب‌سرخ گفت: در ملاقات با سران و نمايندگان عالي‌رتبه دو كشور متخاصم درطول دو هفته گذشته، به توافق‌هايي دراين‌باره دست يافته است. او به خبرنگاران گفت: اولين قدم‌ها برداشته شده است و حالا بايد فوراً باتوجه‌به واقعيت‌ها، كار خود را دنبال كنيم. اين خبرگزاري در ادامه افزود: وي چهارشنبه (12آبان1361)، پس از ملاقات با صدام رئيس‌جمهوري عراق، به ژنو بازگشت و پيش از آن، در ايران، با آقايان آيت‌الله سيدعلي خامنه‌اي رئيس‌جمهور و اكبر هاشمي رفسنجاني رئيس پارلمان ايران، مذاكره كرده است.(53) اين در حالي است كه خبرگزاري فرانسه از ژنو اعلام كرد: صدام به هوك قول داده است كه وي از يك اردوگاه اسيران ايراني ـ كه در جنگ‌هاي بصره و مندلي اسير شده‌اند ـ ديدن كند. پيش از اين، هيئت‌هاي صليب‌سرخ باوجود درخواست‌هاي مكرر خود، نتوانسته بودند از اين اردوگاه بازديد كنند. در اجلاس بين‌المللي صليب‌سرخ كه سال گذشته در مانيل برگزار شد، كميته بين‌المللي اين سازمان اعلام كرد كه براي تعيين هويت اسيران، بازديد از همه اردوگاه‌ها، تماس با اسيران و گفت‌وگو با رؤساي بسياري از كشورها ازجمله ايران و عراق در دستور كار قرار داد. خبرگزاري فرانسه مي‌افزايد: بنابه گفته ناظران، پس از 25 ماه جنگ، در حدود 45000 اسير عراقي در ايران به سر مي‌برند كه كميته بين‌المللي صليب‌سرخ از حدود نيمي از آنها بازديد كرده است. عراق نيز 4 الي 5 هزار اسير ايراني در اختيار دارد.(54) 251 روزنامه هندلز بلات (چاپ بن) با درج مطلبي درباره صادرات آلمان غربي به عراق، اعلام كرد كه صادرات آلمان در 6 ماه اول سال جاري (از 11 دي 1360 تا 11 خرداد 1361)، به رقم بي‌سابقه 961/3 ميليارد مارك رسيده است. اين روزنامه نوشت: طي 6 ماهه اول سال جاري، آلمان مقداري ماشين‌آلات به ارزش 860 ميليون مارك به عراق صادر كرده است، ولي سازندگان ماشين‌آلات آلماني باوجود رقيبي مانند ژاپن، ديگر نقش مهم‌ترين سازنده ماشين‌آلات را براي عراق نخواهند داشت. عراق به‌دليل كمبود ارز، مخارج و هزينه‌هاي جنگ و بازگشت كارگران و كارمندان بلندپايه كارخانجات صنعتي و ساختماني به كشورهايشان، با مشكلات و كمبود چشمگيري مواجه شده است. باوجود تكميل طرح‌ها و برنامه‌هاي انجام‌شده به‌وسيله شركت‌هاي آلماني براي ايجاد 9 كارخانه اتومبيل‌سازي در كركوك، تاكنون مسئولان عراقي به‌دليل مشكلات بسيار، دراين‌باره هيچ تصميمي نگرفته‌اند. هندلز بلات مي‌افزايد: دولت عراق به‌دليل ادامه جنگ با ايران، به كاميون احتياج دارد و درصورتي‌كه آلمان و عراق درباره كارخانه دايملر نيز در قسمت كاميون‌سازي به توافق برسند، موقعيت بسيار مناسبي براي صادرات صنايع ماشين‌سازي آلمان به عراق ايجاد خواهد شد. همچنين قرار است در شهر كربلا، سالانه 15000 اتومبيل سواري، 25000 كاميون و 15000 تريلر ساخته شود و آلمان به‌دليل كاهش ارزش برابري مارك در مقابل دلار و كاهش روزافزون اعتبار شركت‌هاي تجاري بلوك شرق، اميد زيادي براي به‌دست‌آوردن بازارهاي عراق دارد. اين نشريه در پايان گزارش خود آورده است: «به‌رغم اين مشكلات، در نمايشگاه بغداد، جمعاً 300 شركت آلماني با كالاهايي به ارزش 200 ميليون مارك شركت كردند، اما شركت‌هاي فرانسه، ايتاليا، ژاپن و انگليس، از خوش‌بيني شركت‌هاي آلماني تعجب مي‌كنند، زيرا اين شركت‌ها به‌دليل كمبود ذخاير ارزي عراق، نسبت به اين كشور بدبين هستند.»(55) 252 روزنامه كيهان در شماره امروز خود مقاله‌اي را به نقل از نشريه انگليسي ساندي‌تايمز درج كرده كه در آن، نوع تبليغات آمرانه درباره رهبر عراق؛ آسيب‌هاي واردشده به اين كشور براثر جنگ با ايران ازنظر نيروي انساني؛ هزينه‌هاي سياسي در سطح بين‌الملل و صدمات اقتصادي بررسي شده است. در اين مقاله همچنين درباره نحوه كنترل مردم عراق و وجود حكومت پليسي شديد بر اين كشور مطالبي آورده شده است. اين نشريه نوشته است: «در هيچ جاي عراق امكان ندارد كه از نگاه خيره صدام حسين فرار كرد. اين چهره آشنا، با حالت تمسخرآميزش، در هزاران تصوير او كه ملبس به لباس‌هاي مختلف ازقبيل يونيفورم جنگي، يونيفورم‌هاي منقش به مدال‌هاي مختلف و همچنين با چهره مرد خانواده [است]، از تير چراغ‌ها، سردر مغازه‌ها و محل‌هاي عمومي، به همه مي‌نگرد. گردش معكوس روند جنگ دو ساله با ايران، بسياري از تبليغات دروغين صدام را تغيير داده است. جنگ، به‌طور تقريبي، ماهانه 600 ميليون پوند استرلينگ خرج داشته است. كشته‌هاي عراق تا قبل از حمله جديد ايران، تقريباً 000,40 نفر بود و حالا عراق با فلاكت در مرزهاي خود مي‌جنگد. شديدترين ضربه به حيثيت صدام وقتي وارد آمد كه وي اعلام كرد، كنفرانس سران كشورهاي غيرمتعهد در بغداد برگزار نخواهد شد. قرار بود كه اين كنفرانس در محلي كه با 140 ميليون پوند استرلينگ ساخته شده بود، در بغداد برگزار شود. بسياري از كشورهاي غيرمتعهد به‌علت ناامن‌بودن بغداد، از شركت در اين كنفرانس خودداري كردند و اين موضوع باعث شد كه صدام مجبور شود، اعلام كند كه اين كنفرانس در بغداد تشكيل نمي‌شود. با بسته‌بودن بندر جنوبي عراق (بصره) كه از آغاز جنگ با ايران تعطيل شد و همچنين جلوگيري سوريه از صدور نفت عراق به‌وسيله لوله ازطريق اين كشور، در حال حاضر، صادرات نفت عراق به‌طور بسيار محدود در حدود 600000 بشكه در روز ازطريق تركيه صورت مي‌گيرد كه اين فقط يك‌ششم صادرات زمان صلح عراق مي‌باشد. به تخمين گفته مي‌شود كه عراق، درطول سال گذشته، مبلغ 11000 ميليون پوند استرلينگ از كشورهاي عربي منطقه قرض گرفته است. اگرچه ذخاير بسيار عظيم زيرزميني نفت، مانع از ورشكستگي عراق مي‌شود، اما عراق به‌طور سرسام‌آوري با خيال فروش نفتش در آينده، خرج مي‌كند. به فرض اينكه دو كشور ايران و عراق بلافاصله صلح كنند (صدام حسين نيز بارها گفته است كه هرچه‌زودتر جنگ تمام شود، براي او بهتر است)، سال‌ها طول خواهد كشيد تا صادرات نفت عراق به ميزان صادرات اين كشور در قبل از جنگ برسد. تنها عكس‌العمل صدام در مقابل مشكلات اقتصادي و اجتماعي جنگ اين بوده است كه پول خرج كند. خانواده سربازاني كه در جنگ كشته شده‌اند، از حقوق و مستمري بسيار مكفي [برخوردارند] و هدايايي ازقبيل اتومبيل يا زمين دريافت مي‌كنند. پول‌هاي دولت مانند سيل در ساختمان عراقي جديد كه صدام در آن پافشاري مي‌كند، جاري است تا مارك صدام بر آن باشد. [...] صدام كه در سال 1979 به قدرت رسيد، كنترل بي‌رحمانه‌اي روي مردمش دارد. پليس مخفي او، به رياست برادر ناتني‌اش، بدون وقفه كار مي‌كند تا صداي هر اعتراضي را خفه كند. [...] تلاش‌هاي بسيار فراواني براي كشتن صدام شده است و شايعات بسيار باقوت و موثق وجود دارد كه صدام از ترس جانش، در يك بستر دو بار نمي‌خوابد. واضح‌ترين و بديهي‌ترين دردسر براي صدام، شيعيان عراقي هستند. در هفته گذشته، صدام ملبس به يونيفورم جنگي براي چندمين بار لزوم شركت ديگر كشورها را براي پايان‌دادن به جنگ تكرار كرد. مشكل صدام اين است كه به فرض اينكه ارتش وي بتواند در مقابل ارتش ايران مقاومت كند و جلو پيشرفت مسلمانان مبارز را نيز بگيرد، شخص وي مي‌بايست خود را به‌خاطر شروع جنگ تبرئه كند؛ جنگي كه با يك چنين خرج گزافي، حاصلي چنين ناچيز به دست آورده است.»(56) 253 يكي از سازمان‌‌هاي اسلامي عراق، با انتشار اطلاعيه‌اي، اقدام دولت كويت را در اخراج پناهندگان عراقي به اين كشور محكوم كرد. در بخشي از اطلاعية سازمان مجاهدين عراقي كه در پاريس منتشرشده، آمده است: مقامات كويت اخيراً دستور ترك خاك اين كشور را در ظرف مدت يك ماه به هزاران پناهنده عراقي در كويت داده‌اند و اين در حالي است كه پناهندگان، يا مخالفان حكومت بغدادند يا شهروندان عراقي كه از مدت‌ها پيش در كويت اقامت داشته‌اند، اما داراي پاسپورت‌هايي بوده‌اند كه مدت اعتبار آنها به سر آمده و اين فقط به‌دليل آن است كه كنسولگري عراق، از تمديد مدت اعتبار پاسپورت‌ها امتناع مي‌كند. در بخش ديگري از اطلاعيه آمده است: اين تصميم به رهبري و مشاورت دولت عراق، كه اميدوار است بتواند بدين‌طريق، مخالفان عراق در خارج از كشور را كه پيوسته به تعداد آنها افزوده مي‌شود، نابود كند، گرفته شده است و بايستي دليل اين كار را در قطعنامه‌هاي سري يك طرح برنامه‌ريزي‌شده به‌دست شوراي امنيت خليج‌فارس و در هماهنگي نزديك با سرويس‌هاي اطلاعاتي امريكا كه مؤسسان واقعي اين شورا هستند، جست‌وجو كرد. ما به دولت كويت يادآوري مي‌كنيم كه اجراي اين تصميم، به حذف جسمي هزاران بي‌گناه عراقي خواهد انجاميد و درنتيجه، دولت كويت بايستي مسئوليت اين امر را در مقابل مجموعه خلق عراق و نهضت‌هاي مخالف رژيم حاكم بر بغداد برعهده بگيرد.(57)
منابع و مآخذ روزشمار 1361/08/15