1361.04.23

روزشمار جنگ سال 1361 1361.04.23
نام‌های دیگر	بیست و سه تیر
تاریخ شمسی	1361.04.23
تاریخ میلادی	14 ژوئیه 1982
تاریخ قمری	22 رمضان 1402

1360.04.23

1362.04.23

1363.04.23

1364.04.23

1365.04.23

1366.04.23

1367.04.23

گزارش- 288

وضعيت يگان هاي خودي در عمليات رمضان تا آخرين ساعت 22 تيرماه، در روزشمار روز گذشته درج شده‌است، اينك شرح وقايع عمليات رمضان از اولين دقايق امروز را پي مي‌گيريم. در قرارگاه قدس با وجود تلاش هاي سخت قدس1 (تيپ بعثت)، پيش روي مقدور نشده و فرمانده قرارگاه به ناچار تصميم گرفته‌است تا جناح راست قدس2 (تيپ ثاراللّه) را كه به دليل عدم پيش روي تيپ بعثت، آسيب پذير شده‌بود، با احداث خاك ريزي از خط خودي تا دژ عراق، تأمين‌كند كه اين اقدام صورت‌گرفت و تيپ ـ بعثت دژ عراق را هم پشت سرگذاشت ولي باز به علت مشكلات ناشي از عدم تأمين هر دو جناح و فشار مضاعف دشمن، به پشت دژ عراق بازگشت. دشمن كه پاتك هاي خود را از صبح شروع كرده‌است، به تدريج سازمان‌يافته تر و منسجم تر حمله مي كرد تا اين‌كه در ساعت 14 در يك جنگ تن به تن، قسمتي از دژ و همچنين قسمتي از خاك ريز تازه احداث شده را تصرف كرد و بدين ترتيب جناح شمالي مواضع متصرفه با تهديد جدي روبه‌رو شده‌است. براي مقابله با اين تهديد، يك گردان از تيپ بعثت وارد عمل شد ولي به محاصره دشمن درآمد و تلفات سنگيني ديد. همچنين دشمن با بهره گيري از شصت تانك و نفربر پاتك سنگيني را از سمت كوشك آغاز كرد كه با واكنش شديد و به موقع نيروهاي خودي مواجه شد و با تحمل تلفات فراوان و از دست دادن 15 تانك و نفربر مجبور به عقب‌نشيني شد. فجر1 كه چهار كيلومتر پيش روي كرده، همچنان منتظر الحاق با دو جناح خود است و فجر4 (تيپ امام سجاد) كه نتوانسته بود از ميدان مين عبور كند، سرانجام در ساعت1 بامداد با عبور از معبر يگان‌هاي مجاور، پيش‌روي كرده‌است. فجر2 (تيپ امام جوادالائمه) نيز كه در آغاز دچار مشكلاتي شده بود، خط دشمن را شكسته و زير آتش شديد با عبور از موانع متعدد توانسته‌است بيش از سه كيلومتر پيش روي كند. فجر3 هم كه احتياط فجر4 است، وارد عمل شده ولي كاري از پيش نبرده‌است. با توجه به فشار دشمن، نيروهاي اين قرارگاه نتوانستند الحاق كنند و تا ساعت 12 پس از عقب‌نشيني، در خطوط اوليه دشمن مستقر شده‌اند. دشمن براي عقب راندن نيروهاي خودي از اين موضع نيز در ساعت 16 پاتك سنگيني اجرا كرد ولي با مقاومت نيروهاي خودي مواجه شد و با تحمل تلفات سنگين، عقب‌نشيني كرد. در اين روز نيروهاي قرارگاه فجر 200 نيروي عراقي را به اسارت درآوردند و 120 تانك و نفربر را نيز منهدم كردند يا به غنيمت گرفتند. همچنين 800 تن از نيروهاي دشمن كشته يا زخمي شدند. قرارگاه فتح نيز كه تا آخرين دقايق شب گذشته موفقيت هاي خوبي را به‌دست آورده بود، در اولين ساعات امروز از سمت راست و از محدودة فتح2 (تيپ 17قم از سپاه) با پاتك سنگين دشمن مواجه شد و از پيش‌روي بازمانده‌است. فتح3 (تيپ 8 نجف از سپاه) نيز در ادامه موفقيت هاي شب گذشته، تا انتهاي كانال ماهي پيش رفت و پس از طي مسير چند كيلومتري، پس از يك درگيري شديد با نيروهاي تيپ30 زرهي عراق در نهر كتيبان، به سمت شمال حالت پدافندي گرفته، ولي عدم الحاق با نيروهاي فتح2، از سمت راست اين يگان، نگران‌كننده‌است. فتح1 نيز توانسته‌است تا ضلع شرقي كانال ماهي پيش رود و اهداف خود را تصرف كند. قرارگاه فتح4 (تيپ 25 كربلا از سپاه) كه با مشكلات فراواني خط دشمن را شكسته‌است، توانسته با استفاده از سوار زرهي، از حاشيه آب‌گرفتگي به عمق مواضع عراق رخنه كند و از اولين پل روي كانال ماهي گيري بگذرد و در آن سوي كانال با تصرف سرپل، موضع پدافندي بگيرد. با توجه به خلأ موجود در بين يگان هاي فتح2 و فتح3، دشمن كه يگان هاي جديدي را به منطقه آورده‌است، خود را باز يافته و فشار خود را بر اين منطقه متمركز كرده‌است. فرمانده قرارگاه براي تأمين جناح راست فتح3 دستور داد تا خاك ريزي در حد فاصل مثلث اول تا خاك ريز كانال ماهي احداث شود كه دشمن با اجراي آتش شديد، همة دستگاه هاي مهندسي را هدف گرفت و اين كار ممكن نشد. در ساعت 8 صبح نيز عراق در پاتك سنگيني با يك تيپ ـ كه تازه به منطقه آورده‌است ـ توانست ارتباط بين نيروهاي پيش‌تاز و عقبه تاكتيكي فتح2 را مسدود و نيروهاي پيش‌تاز را محاصره كند. نيروهاي فتح 2 كه تلفات سنگيني را در محاصره متحمل شدند، ناچار به پشت جاده زيد ـ بوبيان عقب‌نشيني كرده‌اند. از سوي ديگر، دشمن تهاجم گسترده اي را نيز در خط حد فتح4 آغازكرد و با فشار تانك هاي خود، نيروهاي فتح4 را از روي پل اول كانال ماهي به عقب زد و قصد داشت تا فتح1 را از سمت چپ به محاصره در آورد كه با تدبير فرمانده قرارگاه، دستور عقب‌نشيني صادر شد. بدين ترتيب آن عده از نيروهاي قرارگاه فتح نيز كه در منطقه باقي مانده‌بودند، در عصر امروز (23/4/1361) به پشت جاده بوبيان ـ زيد عقب‌نشيني كردند. در اين روز تيپ هاي 10، 6 و 30 زرهي از لشكر 6، تيپ 8 مكانيزه از لشكر 3 و تيپ 43 از لشكر 9 عهده‌دار پاتك هاي دشمن بودند. در اين مرحله هرچند كه نيروهاي خودي از 27 كيلومتر مواضع متصرفه عقب‌نشيني كردند ولي تلفات و خسارات سنگيني بر دشمن وارد آورده‌اند. مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در گزارش"عمليات رمضان" در ترسيم وضعيت دشمن در صبح امروز، چنين نوشته‌است: «فرماندهي لشكر3 در ساعت 7:15 صبح به قرارگاه "سپاه 3" گزارش داد كه ارتباط كليه نيروهاي اين لشكر قطع شده و اكثر نيروها در محاصره و يا درحال فرار هستند. كليه نيروهاي دشمن به جز تعدادي محدود، در منطقه فاقد ارتباط با فرماندهي خود بودند. گردان تانك "علي" نيز در محاصره قرارداشت. بعد از اين شكست و درخواست كمك فوري از سپاه 3، تا ساعاتي بعد نيروي كمكي براي يگان هاي عراق اعزام نشد و فقط به آن ها وعده تقويت داده مي شد. هيچ نيرويي از دشمن حق عقب‌نشيني نداشت و همه به اجبار موظف بودند تا آخرين گلوله مقاومت كنند. فرماندهان رده بالا نيز تهديد كرده بودند كه در صورت عقب‌نشيني، نيروهاي فراري اعدام خواهند شد. بيش ترين تلفات دشمن در محدوده كانال ماهي بود. تيپ هاي 8 نجف اشرف، 14 امام حسين(ع) و 25 كربلا درگيري سنگيني را در اين نقطه به دشمن تحميل كرده بودند و اگر اين تيپ ها زمان بيش تري براي ايجاد استحكامات در اختيار مي داشتند، عراق هرگز توانايي باز پس گيري منطقه را نداشت. در اين محدوده، "گردان تانك علي"، "گردان تانك حسن" از تيپ 26 زرهي لشكر 5 و گردان تانك "قبيته" از تيپ 12 لشكر 3 و تيپ 20 لشكر 5 ضربات سنگيني را متحمل شدند، به‌خصوص تيپ 26 زرهي كه تا 80 درصد آسيب ديد. در آخرين ساعات امروز در محدودة قرارگاه قدس يك گردان از تيپ 41 ثارالله از سپاه وارد عمل شد تا خاك ريز احداث شده در شب گذشته را به‌طور كامل تصرف و آن را تكميل كند كه هم جناح راست قرارگاه فجر تأمين شود و هم براي دفع پاتك هاي دشمن مورد استفاده قرارگيرد كه به رغم پيش روي خوب و تلاش فوق العاده كه انجام شد، اين گردان به محاصره دشمن درآمد و موفق نشد. در ادامه اين اقدام، يك گردان ديگر از تيپ 41 ثاراللّه از طرف فجر1 (تيپ 33 المهدي از سپاه) وارد شد كه توانست با حدود 4 كيلومتر پيش‌روي، آن خاك ريز را تصرف كند. با توجه به وضعيتي كه به وجود آمد، طراحي و اجراي عمليات درسه مرحلة پيش‌بيني‌شده به‌هم خورد و قرارگاه مركزي خود را موظف مي ديد كه طرح جديدي را براي عمليات در نظر بگيرد.»

گزارش- 289

پس از آغاز عمليات رمضان، ارتش عراق بمباران و گلوله‌باران مناطق مسكوني شهرها و روستاهاي استان هاي مرزي ايران را افزايش داد. امروز چندين شهر و روستا در استان هاي ايلام، لُرستان، باختران و خوزستان هدف حملات هواپيماها و توپخانه‌هاي ارتش عراق قرارگرفتند. مناطق مسكوني شهر خرم آباد امروز در سه نوبت هدف تهاجم شديد هواپيماهاي جنگي عراقي قرارگرفت كه در جريان آن، شش نقطة شهر بمباران شد. در اين بمباران ها تعدادي از مناطق مسكوني شهر ويران و به تعدادي ديگر نيز آسيب هايي وارد شد، ازجمله قسمتي از ساختمان "بيمارستان شهداي عشاير" و ساختمان جهادسازندگي خرم‌آباد خسارت‌هايي ديد. در اثر اين بمباران ها، 33 تن از مردم خرم‌آباد شهيد و 300 تن ديگر مجروح شدند كه در پي آن، در استان لرستان عزاي عمومي اعلام شد. شهر ايلام نيز امروز چند نوبت در حملة هواپيماهاي عراقي بمباران شد. در اين حملات، علاوه بر آسيب ديدن مناطق مسكوني، پنج تن از مردم اين شهر شهيد و 50 تن نيز زخمي شدند. صدام قبل از اين حملات اعلام كرده‌بود كه در 24 ساعت شهر ايلام را به وسيلة بمب افكن ها با خاك يكسان خواهدكرد. منطقة "سرآبله" در شمال ايلام نيز هدف 13 راكت هواپيماهاي عراقي قرارگرفت كه براثر آن علاوه بر وارد آمدن خسارت هايي، يك تن از ساكنان به شهادت رسيد و 18 تن نيز زخمي شدند. در پي بمباران هاي مكرر شهر ايلام و مناطق ديگر استان، راديو صوت‌الجماهير به نقل از راديو ايران اعلام كرد: «در اثر حملات جنگنده هاي عراقي، دود و آتش شهر را فراگرفته‌است و مقامات ايراني نيز با پخش پيام هايي از مردم خواسته‌اند تا هرچه زودتر با مراجعه به بيمارستان ها، براي تأمين نيازهاي خوني اين بيمارستان ها، خون اهداء نمايند.» مناطق مسكوني شهر باختران (كرمانشاه) نيز امروز هدف حملات هواپيماهاي دشمن قرارگرفت كه چندين منزل مسكوني ويران، و دوازده شهيد و 145 زخمي ـ كه به بيمارستان انتقال يافتند ـ در پي داشت.

گزارش- 290

در پي حملات شديد هواپيماهاي عراق به مناطق مسكوني شهرهاي مرزي، وزير خارجه كشورمان پيامي را در اين باره خطاب به وزيران خارجه كشورهاي اسلامي و كشورهاي عضو جنبش عدم‌تعهد ارسال كرد، كه در قسمتي از آن آمده‌است: «دولت عراق به‌دنبال پيروزي نيروهاي ايراني و عدم توان مقابله رو در رو با رزمندگان اسلام، شهرها و روستاهاي كشورمان را مورد حملات شديد هوايي قرارداده و ضمن ويران‌كردن منازل مسكوني ساكنين اين شهرها، تعداد زيادي از مردم اين شهرها را به خاك و خون كشيده‌است. ... دولت جمهوري اسلامي ايران همان‌گونه كه بارها اعلام شده‌است، بارديگر به سازمان‌هاي بين‌المللي و دولت هايي كه با صدور قطع‌نامه به حمايت از رژيم عراق برخاسته‌اند خاطر نشان مي سازد كه رژيم عراق طالب صلح نبوده و با ادعاي صلح‌طلبي سعي در پوشش گذاشتن به نيات جنگ‌طلبانه خود دارد.» در ادامة اين پيام تأكيد شده‌است: «مسئوليت و عواقب اين‌گونه اقدامات متوجه رژيم عراق است و ملت ايران براي احقاق حقوق حقة خود، دفع كامل تجاوز و سركوبي متجاوز، همچون گذشته با همة توان خود به نبرد ادامه خواهد داد.» هم چنين در پي حملات شديد هواپيماهاي عراقي به مناطق مسكوني شهرهاي ايلام، باختران و خرم‌آباد، دبيركل جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران با ارسال نامه اي به سرپرست كميته بين‌المللي صليب سرخ، يادآور شدكه بمباران مناطق مسكوني خلاف موازين و مقررات بين‌المللي و كنفرانس هاي ژنو است و از دبيركل صليب سرخ جهاني درخواست كرد تا نمايندة خود در تهران را مأموركند كه از نزديك مناطق آسيب‌ديده را ببيند و از اقدامات غيرانساني و خلاف مقررات بين‌المللي حكومت عراق گزارش تهيه كند.

گزارش- 291

امروز "امام خميني"، پيامي را به مناسب آغاز عمليات رمضان خطاب به ملت عراق صادركرد.در اين پيام، با اشاره به جنايات متعدد صدام عليه ملت هاي مسلمان ايران و عراق، از ملت مسلمان عراق خواسته شده است تا با استفاده از فرصت حساس به دست آمده براي سرنگوني صدام و حزب بعث عراق، نجات ملت و كشور خود و همچنين برپايي حكومت اسلامي دلخواه خود در عراق، قيام كنند و با كمك نيروهاي ايراني مقدرات سرنوشت كشورشان را خود، به دست گيرند. متن كامل اين پيام بدين شرح است: «بسم الله‌الرحمن‌الرحيم ملت مظلوم دربند عراق، عزيزان زجرديده و شكنجه‌كشيده محترم بين‌النهرين، اكنون كه برادران مجاهد شما در دفاع از ميهن خود و دفع حملات دشمن اسلام مجبور شدند به خاك عراق بيايند تا به خواست خداوند متعال ملت ستم‌ديدة عراق را از شر حزبي كه در طول سلطه غير مشروعش بر كشور اسلامي، آن چنان ضربه ها به اين ملت شريف وارد كرده كه قابل شمارش نيست، نجات دهند. چه علماي بزرگي مثل مرجع عظيم الشأن آيت‌الله حكيم ـ قدس سره ـ از جور و ستم فشارهاي غير انساني اين حزب كافر در منزل خود منزوي و با دل خون به جوار رحمت حق رخت بربستند و مثل شهيد مظلوم، عالم آقاي آيت‌الله صدر و خواهر بزرگوارش كه در تحت شكنجه دژخيمان صدام عفلقي جان خودشان را فدا كردند و چه جوانان عزيز و برومند عراق كه در حبس و شكنجه به سر برده و بالاخره به دست اين حزب به لقاءالله شتافتند و اكنون كه قريب دو سال است به جمهوري اسلامي به جرم اسلامي بودنش حمله كرده‌اند و روي مغول را سفيد كردند، هزاران جوان عراقي، ايراني را كه سرمايه‌هاي ملت خويش بودند، فداي هوا هاي نفساني خودشان نمودند كه شما بهتر جنايات اين حزب و صدام، اين ابرجنايت كار را مي دانيد. به پاخيزيد و با برادران صميمي خود، دست اخوت اسلامي دهيد و اين حكومت ستمگر را از صحنه خارج كنيد و خود با تصميم خود، حكومت اسلامي دل خواه را تشكيل دهيد. ملت عزيز عراق، اكنون كه برادران شما با فداكاري، جان بركف براي حفظ ميهن خود و نجات برادران عزيز دربند خود به سوي شما آمده‌اند، قيام كنيد و با الهام از اسلام بزرگ، به دشمنان اسلام بتازيد كه برادران عزيز شما و ملت شريف ايران از پشت جبهه ها به جبهه مي‌آيند و با كمك شما عزيزان و برادران ايماني، اين غده هاي سرطاني را از قلب يك كشور اسلامي بيرون ريخته و ملت شريف عراق را بر سرنوشت خود حاكم مي گردانند. اي اهالي غيور بصره، به‌استقبال برادران مؤمن خود بياييد و دست ستم كار عفلقي هاي كافر را از بلاد خود كوتاه كنيد. اي اهالي محترم اعتاب مقدسه، اي جوانان غيور كه در هر فرصت براين ناپاكان تاخته ايد، فرصتي را كه خداوند به شما عنايت نموده، غنيمت شمريد و مردانه قيام كنيد و سرنوشت خويش را به دست گيريد. اي ارتشيان گرفتار حزب كافري كه براي هواهاي نفساني خويش جوانان شما را به قربان‌گاه فرستادند، برادران ما براي نجات شما آمده‌اند و با فداكاري و توكل به خداي تعالي اين رژيم كافر و ستمگر را به جهنم مي فرستند. شما عزيزان دربند به پا خيزيد و حق ميهن خود را با كمك برادران ايراني خود نجات دهيد و نگذاريد مقدرات كشورتان در امريكا طرح ريزي شود. و شما اين برادران و جوانان عزيز ايراني به كمك برادران رزمنده خود بشتابيد كه اين لحظه از حساس ترين لحظات سرنوشت ساز است. يا پيروزي اسلام بركفر عفلقيان و يا خداي نخواسته اگر غفلتي يا اهمالي شود، شكست اسلام و ننگ ملت براي هميشه و هيهات كه شما جوانان غيور زير بار ذلت برويد. پس تكليف اسلامي و ميهني شما اقتضا دارد كه به سوي جبهه ها جوان مردانه هجوم آوريد و بكوشيد تا جامه ذلت نپوشيد و بدانيد كه روحيه ارتش عراق به كلي از دست رفته‌است و اسلام امروز احتياج به شما جوانان برومند دارد. به سوي نبرد با كفر بشتابيد و برادران عراقي خود را نجات دهيد و برادران جان بركف رزمنده جمهوري اسلامي را كمك كنيد كه فردا دير است. از خداوند متعال نصرت اسلام و مسلمين را خواستارم.

روح الله الموسوي الخميني

بيست و دوم رمضان المبارك 1402 / بيست وسوم تيرماه 1361»

گزارش- 292

عده اي از اهالي كويت، ابوظبي و بحرين حمايت خود را از ورود نيروهاي ايراني به خاك عراق اعلام كردند. در پي آغاز حملات جديد رزمندگان اسلام، مسلمانان كويت به ويژه شيعيان آن، با حضور همه جانبه در مساجد براي پيروزي رزمندگان اسلام دعا كردند و خواستار سقوط صدام و نجات مردم مسلمان عراق به دست لشكريان اسلام شدند. در ابوظبي و بحرين نيز مردم مسلمان خصوصاً ايرانيان و پاكستاني هاي مقيم آن جا با حضور در مساجد، ضمن اعلام حمايت از ورود نيروهاي ايراني به خاك عراق، براي پيروزي هرچه سريع تر رزمندگان اسلام و طول عمر امام خميني دست به دعا برداشتند. اتحاد انجمن اسلامي دانشجويان عراقي در انگلستان، در قطع‌نامه پاياني سومين كنفرانس سالانه خود، ضمن تجديد ميثاق با امام خميني اعلام كرد كه آماده به كار بستن راهنمايي هاي ايشان است. اين اتحاديه همچنين تمايلات صريح قلبي خويش و مردم مسلمان عراق را براي ورود نيروهاي جمهوري اسلامي ايران به خاك عراق و از بين بردن رژيم صدام، اعلام كردند.

اسيران عراقي اردوگاه "حشمتيه " تهران نيز با برپايي تظاهرات باشكوهي، از ورود رزمندگان اسلام به خاك عراق حمايت كردند و از رزمندگان اسلام خواستند با ورود به خاك عراق، هرچه زودتر حكومت ستمگر اين كشور را سرنگون و يك حكومت اسلامي در عراق برپا كنند.

گزارش- 293

نماينده دائم عراق در سازمان ملل متحد در نامه اي خطاب به رئيس شوراي امنيت، از اين شورا درخواست كرد كه عمليات اخير ايران در مرزهاي جنوبي عراق را محكوم كند. در قسمتي از اين نامه آمده‌است: «نيروهاي ايران در 13 جولاي 1982 (22 تيرماه 1361) در منطقه بصره اقدام به حمله نمودند و تلاش كردند از خطوط مرزي عبور نمايند. همچنين شهر بصره، بندر فاو و شهرستان هاي ابوالخصيب را گلوله باران نمودند كه خسارات و ضايعات بسياري برجاي گذاشت.» نمايندة دائم عراق سپس حملة ايران را تخلف آشكار از قطع‌نامه 514 شوراي امنيت خوانده و از اين شورا درخواست كرده‌است كه تخلف ايران از قطع‌نامه شورا را محكوم كند و با اقدامات مناسب، به حملات جديد ايران پايان دهد.

گزارش- 294

رونالد ريگان رئيس‌جمهور امريكا، به محض تأييد خبر حملة ايران، رهبران كنگرة امريكا را به حضور پذيرفت. وي در اين ديدار گفت: «تهاجم نيروهاي ايران به عراق مي تواند تمام منطقه را به خطر بيندازد.» سناتور "چارلزپرسي" رئيس كميتة روابط خارجي سنا كه پس از اين ملاقات نظر ريگان را براي خبرنگاران تشريح مي كرد، گفت: «رئيس‌جمهور امريكا به رهبران كنگره گفته‌است كه حملة نيروهاي ايراني به عراق امنيت منطقه را به مخاطره مي‌اندازد و ما اين وضعيت را به دقت زير نظر داريم.» وي افزود كه مذاكرات بين ريگان و رهبران كنگره، هم زمان با انتشار گزارش خبرگزاري عراق مبني بر آغاز حمله جديد ايران، ادامه داشت.

گزارش- 295

روزنامه "زوددويچه‌سايتونگ" با اعلام خبر آغاز عمليات جديد ايران، «2 تا 8 لشكر خود را در مرز عراق مستقر كرده‌است.» در مورد هدف عمليات ايران نوشت: «نه تنها درخواست غرامت، از هدف هاي صلح ايران است، بلكه بازگشت رانده شدگان عراقي و اسراي عراقي به وطنشان از اهداف ديگر به شمار مي رود.» اين روزنامه به نقل از ديپلمات هاي خاورميانه اي مقيم قاهره، افزود: «حملة ايران بايد جدي تلقي شود زيرا زمان صدور انقلاب اسلامي از طريق راه نظامي براي تهران، مناسب است.»)19)

گزارش- 296

روزنامه هاي فرانسوي "لوموند" و "لوماتن" امروز در دو مقالة جداگانه وضعيت جمهوري اسلامي را با توجه به اوضاع كنوني جنگ مورد بررسي قرار دادند. لوموند در اين باره نوشت: «سقوط صدام آغاز شده‌است و اين واقعيتي است كه امريكا را به وحشت انداخته‌است. اين حوادث نشان از ثبات انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران دارد.»(20) روزنامه لوماتن دربارة توان مندي جمهوري اسلامي ايران نوشته‌است: «خون عليه فساد پيروز شده‌است، رژيمي كه در مقابل اين همه كوشش اجنبيان براي بي ثبات كردن آن مقاومت كرده، رژيمي كه مهاجمان عراقي را سركوب و آن ها را به عقب‌نشيني وادار نموده، رژيم ايران است كه با قاطعيت هرچه تمام‌تر بيش از پيش اظهار وجود كرده و نظرش را درمورد مسائل مشتركي مانند نفت و غيره به كشورهاي منطقه و به ويژه عربستان سعودي تحميل مي كند و اكنون سنگيني وزنه جمهوري اسلامي ايران در منطقه خليج فارس محسوس است.» (21)

گزارش- 297

امروز وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در واكنش در مورد قطع‌نامه 514 شوراي امنيت سازمان ملل‌متحد، با صدور بيانيه اي مواضع دولت جمهوري اسلامي ايران را تشريح كرد. در اين بيانيه با اشاره به حمايت هاي آشكار و نهان سياسي و نظامي قدرت‌هاي جهان از حكومت عراق در 22 ماه جنگ بين دو كشور، آمده‌است: « اين قطع‌نامه به منزله حمايت علني شوراي امنيت از تجاوز عراق عليه ايران است و عملاً اين قطع‌نامه توسط متجاوزين ارائه شده‌است.» اين بيانيه افزوده‌است كه اين قطع‌نامه را عراق تهيه كرده و توسط دولت اردن كه خود نيز عليه جمهوري اسلامي ايران اعلام جنگ كرده و عملاً با اعزام نيروهاي نظامي خود به حمايت از صدام برخاسته، در شوراي امنيت مطرح شده‌است؛ توافق امريكا و شوروي نيز بر سر اين قطع‌نامه از قبل مشخص بوده‌است. در اين بيانيه دربارة شركت نكردن سفير دائم جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل‌متحد در جلسة شوراي امنيت با وجود اصرار رئيس اين شورا و معاون دبيركل سازمان ملل، آمده‌است كه اين اقدام به منظور خنثي ساختن توطئه از قبل طراحي شده ابرقدرت ها عليه مواضع و اقدامات دولت جمهوري اسلامي ايران و بي اعتبار ساختن قطع‌نامه انجام شده‌است. وزارت خارجه در اين بيانيه اعلام كرده‌است كه تصويب اين گونه قطع‌نامه ها تلاش هماهنگ و سازمان‌يافتة ابرقدرت ها براي جلوگيري از حقوق طبيعي ايران و كوشش جهت حفظ حكومت عراق از سقوط حتمي است. در اين بيانيه سپس تأكيد شده كه جمهوري اسلامي ايران تا تحقق خواسته هاي برحق خويش كه از همان روز آغاز تجاوز نيروهاي عراقي به ميهن اسلامي بيان كرده‌است، به مبارزه بي‌امان ادامه خواهد داد.(22) همچنين "رجايي خراساني"، نمايندة دائم جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل، در نامه‌اي خطاب به دبيركل اين سازمان، نظر جمهوري اسلامي ايران دربارة قطع‌نامه 514 شوراي امنيت را به اطلاع وي رساند. در اين نامه با اشاره به مواد 24، 33 و 37 منشور ملل‌متحد، اقدامات شوراي امنيت در مورد جنگ ايران و عراق متناقض دانسته شده، سپس در توضيح آن آمده‌است كه دولت عراق برخلاف اصول و قوانين بين‌المللي به زور متوسل شده و به خاك ايران تجاوز كرده‌است و شوراي امنيت بايد براساس وظايف خود در چنين مواردي، دولت متجاوز و متخلف را محكوم مي كرد كه تاكنون از اين امر خودداري كرده‌است. در بخش ديگري از نامه دربارة هدف از تصويب قطع‌نامه 514 آمده‌است كه اين قطع‌نامه تلاشي به منظور مشروعيت بخشيدن و اعتبار قائل شدن به تجاوز نظامي عراق است و شوراي امنيت قصد دارد با اين قطع‌نامه، شرايطي را جهت دست‌يابي به صلح، به ايران تحميل كند كه اين اقدام شورا به‌طور يك‌طرفه به نفع متجاوز مي باشد. رجايي خراساني سپس با اشاره به مادة 39 منشور ملل‌متحد و جلب توجه دبيركل به سكوت شوراي امنيت در 22 ماه جنگ بين دو كشور، افزوده كه دولت ايران معتقد است اين شورا به مسئوليت خود عمل نكرده و به آن بي توجه بوده‌است، بدين معني كه شورا از خود سلب مسئوليت كرده و نه تنها تجاوز عراق به ايران را محكوم نكرده‌است، بلكه به طور ضمني به حمايت از موضع عراق نيز پرداخته‌است! در ادامة نامه پس از برشمردن مواردي ديگر از بي‌توجهي شوراي امنيت به جنايات عراق، خطاب به دبيركل آمده‌است كه ايران به دلايل فوق، و به دليل بي توجهي شورا به تجاوز عراق به حريم كشور و مردم ايران، از هرگونه همكاري با شورا خودداري خواهد كرد. در پايان اين نامه افزوده شده‌است كه چنانچه در آينده شوراي امنيت بخواهد به طور جدي و با توجه به وظايف و مسئوليت هاي خود به بحث دربارة واقعيت هاي موجود بپردازد، ايران آماده هرگونه همكاري با آن خواهد بود.(23) سعيد رجايي خراساني همچنين در گفت‌وگويي با خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي در واشنگتن، پس از تشريح مواد قطع‌نامه 514 شوراي امنيت، نظر جمهوري اسلامي در مورد اين قطع‌نامه و دلايل شركت نكردن ايران در جلسة شوراي امنيت را بيان كرد. وي ابتدا همة بندهاي اين قطع‌نامه را تشريح كرد، سپس دربارة چگونگي تنظيم آن گفت: «اين طرح از چندي پيش توسط نماينده دولت اردن و با همكاري وزارت امورخارجه امريكا و وزارت‌خارجه رژيم بغداد، و به منظور سركوب انقلاب اسلامي از يك سو و وادار كردن فلسطيني ها براي سازش با امريكا و رژيم صهيونيستي از سوي ديگر، تنظيم شده بود.» رجايي دلايل شركت نكردن خود در جلسة شوراي امنيت با وجود اصرارهاي مكرر رئيس اين شورا را چنين برشمرد: «1ـ اخذ رأي در مورد قطع‌نامه از قبل تكميل و اعلام شده بود به طوري كه هر يك از نمايندگان حاضر در سازمان ملل مي دانستند كه قطع‌نامه پيشنهادي به تأييد هر 15 عضو شوراي امنيت رسيده‌است. بنابراين، شركت نماينده جمهوري اسلامي ايران در آن جلسه صرفاً صحه‌گذاشتن بر قطع‌نامه بود و دليل اصرار اعضا بر شركت نمايندة ايران نيز همين مسئله بود. 2ـ چون طرح قطع‌نامه از قبل ميان اعضاي شورا توزيع شده و توافق كامل همه آنان جلب شده بود، نطق افشاگري ايران نمي توانست تأثيري در تغيير آراء داشته باشد. براساس اطلاعات بسيار دقيق به دست آمده، امريكا بزرگ ترين حامي اين قطع‌نامه در مذاكرات خصوصي بوده و مرتب خواستار تصويب سريع اين قطع‌نامه بوده‌است و نمايندگان فرانسه و شوروي نيز از آن به طور كامل حمايت مي كردند و اتفاق آراي شورا كسب شده بود و اين بيانگر يك توطئه جديد و همگاني بود. 3ـ اصرار شديد اعضاي مختلف براي شركت ما در اين جلسه اين بود كه ما را به داخل شورا كشانده و بعد به طور غير مستقيم وانمود كنند كه ما در تصميم شورا شريك بوده ايم و به اين ترتيب نمي توانستيم آن را نپذيريم و الآن كه در جلسه شركت نكرده ايم، مي توانيم بگوئيم، در جلسه شورا شركت نكرده ايم و به قطع‌نامه مصوب جلسة شورا نيز هيچ گونه تعهدي نداريم.» نمايندة دائم ايران در سازمان ملل سپس افزود: « بسيار قابل توجه بود كه نمايندة انگليس از عدم شركت ما در جلسه به شدت اظهار تأسف كرد و گفت: "نتيجه عدم شركت ايران اين است كه شورا نتواند اين قطع‌نامه را به اجرا در آورد." و نمايندة ايران نتيجه گرفت كه اجراي قطع‌نامه هدف اصلي هر پانزده عضو شوراي امنيت بود و اكنون ما با شركت نكردن در اين جلسه، خود را از تحمل يك فشار سياسي سنگين آزاد كرده ايم و توطئه از پيش تعيين شده شورا را خنثي كرديم.» وي در پايان گفت: «نطق تهيه شده براي ارائه در جلسه شورا به علت عدم شركت ما در شورا، به رئيس شورا ابلاغ خواهد شد تا به صورت سند شورا منتشر شود كه در اين روش، خوانندگان آن بيشتر ازشنوندگان آن خواهد بود و اثر اين امر كم تر از حضور شورا نيست.»(24)

گزارش- 298

حمله جديد ايران به عراق، بازار جهاني نفت را تحت‌الشعاع خود قرار داده و موجب نگراني شركت هاي نفتي گرديده‌است. خبرگزاري رويتر به نقل از كارشناسان اين شركت ها اعلام كرد: «به نظر آنان پيش بيني تهيه نفت از اين منطقه در آينده، بسيار مشكل است. آنان معتقدند بازار درحال حاضر تحت تأثير حملة ايران به عراق قرار دارد و در صورت پيروزي ايران و خاتمه جنگ، دو كشور توليد خود را بالا خواهند برد و اين مسئله موجب اشباع بيش‌تر بازار نفت خواهد شد. كارشناسان نفتي همچنين اظهار عقيده كرده‌اند كه حتي قطع كامل نفت عراق چندان مشكلي را در بازار جهاني نفت به وجود نمي آورد زيرا عراق فقط در حال حاضر قادر به توليد روزانه 850 هزار بشكه نفت است كه به راحتي از طريق كشورهاي ديگر قابل تأمين است.» اين خبرگزاري افزوده‌است: «هر چند دول غربي معتقدند كه هيچ دليلي براي ورود عربستان يا كويت به جنگ برعليه ايران و به حمايت از عراق و يا حمله ايران به تأسيسات نفتي كويت و عربستان به جرم حمايت از عراق در جنگ وجود ندارد، ولي در صورت وقوع چنين حوادثي، بازار نفت حالت جديد و وخيمي پيدا خواهدكرد. البته آنان مي گويند كه حملة عراق به تأسيسات نفتي ايران كه در حال حاضر روزانه دو ميليون بشكه نفت صادر مي‌كند، مي تواند بازار نفت را تحت تأثير قراردهد. همچنين كارشناسان نفتي چنين پيش‌بيني كرده‌اند كه دو كشور ايران و عراق يك سال پس از پايان جنگ، قادر به توليد روزانه چهارميليون بشكه نفت خواهند بود.»(25) از سوي ديگر، خبرگزاري جمهوري اسلامي از پاريس گزارش داد كه پس از آغاز عمليات رمضان، قيمت بنزين در فرانسه افزايش يافته‌است. اين خبرگزاري به نقل از برنامة خبري تلويزيون فرانسه، يكي از عوامل افزايش بهاي بنزين را وضعيت جنگ ايران و عراق اعلام كرد.(26)

گزارش- 299

وزير اقتصاد آلمان فدرال در تحليلي دربارة اثرهاي حمله جديد ايران بر روابط تجاري آلمان با عراق گفت: «حملة جديد ايران به عراق خطري جدي براي بازار صادرات آلمان فدرال در خاورنزديك به شمار مي رود و بيم آن مي رود كه با توسعه جنگ و شكست نظامي عراق، اقتصاد صادراتي عراق در حدود شش ميليارد مارك كاهش داشته باشد.»(27)

گزارش- 300

برخي گرايش‌‌ها حاكيست كه صدام به تصفيه وسيعي در حزب بعث و شوراي فرماندهي عراق دست زده‌است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي منابع موثق در الجزاير دراين باره گزارش داده‌اند كه صدام هشت تن از اعضاي شوراي فرماندهي عراق و تعداد بسياري از اعضاي حزب بعث و سران ارتش را به جرم مخالفت با وي، اعدام كرده‌است. اين منابع سپس افزوده‌اند: «وضعيت وحشت و ترور حاكم بر عراق باعث شده‌است كه عراقي هاي مقيم الجزاير از بازگشت به عراق امتناع ورزند. اخبار واصله چنان وحشتناك است كه حتي تعداد زيادي از بعثي هايي كه در خارج از عراق به كارهاي تبليغاتي به نفع رژيم بعثي عراق مشغول بوده‌اند، از بازگشت به عراق وحشت دارند و علي‌رغم درخواست دولت عراق، از رفتن به عراق منصرف شده‌اند.»(28)

گزارش- 301

با وجود موضع جانب دارانه يوگسلاوي از رژيم عراق، امروز رئيس‌جمهور سابق كرواسي (يكي از شش جمهوري فدرال يوگسلاوي) كه يكي از اعضاي كميتة مركزي حزب كمونيست يوگسلاوي است، در مصاحبه با يكي از مجلات سياسي زاگرب دربارة موضع يوگسلاوي درخصوص ايران و عراق، گفت:«ما بايد در همان آغاز جنگ ايران وعراق به سفير عراق اطلاع مي داديم كه يوگسلاوي آغاز جنگ عليه ايران را تجاوز تلقي مي كند.» وي سپس افزود كه بايد ريشه هاي طبقاتي انقلاب ايران را كه توسط توده ها به پيروزي رسيده‌است، درك كرد. رئيس‌جمهور سابق كرواسي همچنين در دوازدهمين كنگره سراسري حزب كمونيست يوگسلاوي در سخناني از انقلاب اسلامي ايران حمايت كرد و موضع كشورش در برابر جنگ تحميلي را مورد انتقاد قرار داد.(29) درهمين حال خبرگزاري جمهوري اسلامي از بلگراد گزارش داد كه هيئت هاي پارلماني سودان و يوگسلاوي بر لزوم خاتمه جنگ ايران براي تضمين امنيت برگزاري كنفرانس سران عدم تعهد در بغداد، تأكيد كردند.(30)

گزارش- 302

حكومت عراق از ژاپن تقاضاي وام و كمك مالي كرده‌است. وزير امورخارجه ژاپن با اعلام اين خبر، مبلغ وام درخواستي عراق را 119 ميليون دلار ذكركرد و افزود كه تقاضاي عراق در هيئت دولت ژاپن بررسي خواهد شد. وي اظهارنظر كرد كه با توجه به تحولات اخير در جنگ ايران و عراق، ژاپن با اعطاي اين وام به عراق موافقت خواهدكرد.(31) روزنامه انگليسي "ديلي تلگراف" در شمارة امروز خود به كمك هاي اعراب به عراق و وضعيت بد اقتصادي و نظامي اين كشور و خدمت خلبانان مصري در ارتش عراق اشاره كرده و نوشته‌است: «بغداد به كشورهاي عرب همسايه خود بيش از 12 ميليارد پوند مقروض است و براي ادامه جنگ به كمك هاي تسليحاتي، نيروي انساني و ارز محتاج مي باشد. در حدود 60 خلبان مصري پرواز و هدايت جنگنده هاي ساخت شوروي عراق را به عهده دارند و مصر نيز سلاح و ظاهراً پرسنل نظامي در اختيار آن كشور قرار داده‌است.» اين روزنامه مبلغ دريافتي عراق از عربستان و كشورهاي حوزه خليج فارس را چنين اعلام كرد: «عربستان و كشورهاي حوزه خليج فارس، نزديك به بيست و سه ميليارد و نيم پوند كمك در اختيار عراق قرارداده‌اند.»(32)

گزارش- 303

در ادامه كمك هاي دولت هاي عربي به حكومت عراق، امروز نيز هفت دستگاه خودرو حامل مهمات سنگين و تجهيزات نظامي از اردن وارد عراق شد و در پادگان بغداد تخليه گرديد.(33) همچنين 26 دستگاه تريلر حامل تانك كه از بندر شعبيه كويت بارگيري شده بود و 19 دستگاه تريلر حامل مهمات از مرز "نويسيب" وارد خاك عراق شدند.(34)

گزارش- 304

در پي ربوده شدن چهار ديپلمات ايراني در بيروت در 13 تيرماه جاري كه در حفاظت نيروهاي ويژه پليس لبنان قرارداشتند، سفارت جمهوري اسلامي ايران در بيروت، اعلام كرد كه اين ديپلمات ها را گروه فالانژيست ها ربوده‌اند، امروز اين گروه بيانيه اي در اين باره صادركرد. در اين بيانيه كه از راديو فالانژيست ها به نقل از فرمانده آنان پخش شد، آمده‌است: «سه ديپلمات ايراني در چهارم ژوئيه (13 تيرماه) براي بررسي مداركشان بازداشت و پس از آن‌كه مدارك آنان صحيح تشخيص داده شده، به علت عدم امكان دسترسي به غرب بيروت، اين سه نفر به همراه محافظ به نقطه بازرسي بازگردانده شده‌اند.» اين بيانيه سپس افزوده‌است: «تحقيقات رسمي و حزبي نشان مي دهد كه آن ها به سمت شمال لبنان بازگشته‌اند.»(35)

گزارش- 305

امروز نيز همانند چند روز پيش درگيري هايي بين نيروهاي خودي و عناصر مسلح غيرقانوني در غرب كشور روي داد كه عمده ترين آن ها در محورهاي مهاباد بود. در عمليات پاك سازي روستاهاي "بردوشان"، "سيدآباد"، "پيربله"، "لاچن" و "اوزرن دره" در شرق مهاباد كه به همت نيروهاي سپاه، بسيج مردمي مهاباد و ارتش جمهوري اسلامي انجام شد، 50 تن از عناصر مسلح غيرقانوني كشته يا مجروح شدند. 6 تن از نيروهاي خودي نيز شهيد يا مجروح شدند.(36) همچنين در يك درگيري ديگر در منطقة مهاباد در سه راهي روستاي "قم‌قله" و پايگاه "گوك‌تپه"، 5 تن از نيروهاي مسلح غيرقانوني كشته يا مجروح شدند.(37)

در درگيري حوالي پايگاه "بردوشان" در مهاباد نيز كه در ساعت 23 روي داد، 30 تن از نيروهاي ضدانقلاب كشته و يا زخمي شدند و 6 قبضه اسلحه انفرادي، يك قبضه موشك انداز و مقدار بسياري مهمات به غنيمت نيروهاي خودي درآمد.(38)

گزارش- 306

همچنين در مرحلة دوم عمليات در محور پيرانشهر به سردشت كه با شركت نيروهاي ارتش، سپاه و بسيج مردمي انجام گرفت، روستاهاي "چنانه"، "گردين‌خانه"، "قلعه‌رش"، "بيلزه" و "خواجه‌علي" از وجود نيروهاي ضدانقلاب پاك سازي شد. در اين عمليات، جسد 25 تن از افراد ضدانقلاب در منطقه به‌جاي ماند كه گوياي تلفات سنگين آن ها بود. از نيروهاي خودي نيز 20 تن شهيد و 46 تن زخمي شدند. (39) همچنين در ادامة عمليات در محور تكاب ـ صائين دژ، نيروهاي سپاه، ژاندارمري و ارتش با پشتيباني هوانيروز آبادي هاي "اينچه"، "سليمان‌آباد" و "خوان‌سالكت" را از وجود ضدانقلاب پاك ساختند.(40) سخن گوي حزب دمكرات كردستان امروز در گفت‌وگوي تلفني با روزنامه "تايمز" لندن، اعلام كرد: « ايران عمليات بزرگ نظامي را عليه مبارزان مسلح كرد در غرب كشور آغاز كرده‌است.» وي ادعا كرد كه هزاران پاسدار وسرباز در اين عمليات شركت دارند.(41)



  ضميمه گزارش شماره 297: مضمون مواد 24، 33، 37 و 39 از منشور ملل‌متحد ماده 24 ـ 1 ـ به منظور تأمين اقدام سريع و مؤثر از طرف مسئوليت اوليه شوراي امنيت ملل‌متحد اعضاي آن مسئوليت اوليه حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را به شوراي امنيت واگذار مي‌نمايند و موافقت مي‌كنند كه شوراي امنيت در اجراي وظايفي كه به موجب اين مسئوليت برعهده دارد از طرف آنها اقدام نمايد. 2ـ شوراي امنيت در اجراي اين وظايف بر طبق مقاصد و اصول ملل‌متحد عمل مي‌كند. اختيارات مخصوصي كه براي انجام وظايف مذكور به شوراي امنيت واگذار گرديده در فصول 6، 7، 8 و12 بيان شده‌است. 3 ـ شوراي امنيت گزارش‌هاي سالانه و در صورت اقتضا گزارش‌هاي مخصوص براي بررسي به مجمع عمومي تقديم مي‌دارد. ماده 33 ـ 1 ـ طرفين هر اختلاف كه ادامه آن محتمل است حفظ صلح و امنيت بين‌المللي را به خطر اندازد بايد قبل از هر چيز از طريق تحقيق، مذاكره ، ميانجي‌گري، سازش، داوري، رسيدگي قضايي و توسل به مؤسسات يا ترتيبات منطقه‌اي يا ساير وسايل مسالمت‌آميز بنا به انتخاب خود راه‌حل آن را جست‌وجو نمايند. 2 ـ شوراي امنيت در صورت اقتضا از طرفين اختلاف خواهد خواست كه اختلافات خود را به‌وسايل مزبور تصفيه نمايند. ماده 37 ـ 1 ـ در صورتي كه طرف هاي اختلافي از آن گونه كه در ماده 33 بدان اشاره شده‌است نتوانند آن را به وسايل مذكور در ماده مزبور تصفيه كنند بايد آن را به شوراي امنيت ارجاع نمايند. 2 ـ هرگاه شوراي امنيت تشخيص دهد كه دوام يك اختلاف در واقع محتمل است كه صلح و امنيت بين‌المللي را به‌خطر اندازد بايد تصميم بگيرد كه بر طبق ماده 36 عمل كند يا شرايطي را كه براي تصفيه مناسب تشخيص مي‌دهد توصيه نمايد. ماده 39 ـ شوراي امنيت وجود هرگونه تهديد بر عليه صلح، نقض صلح يا عمل تجاوز را احراز و توصيه‌هايي خواهد نمود يا تصميم خواهدگرفت كه براي حفظ يا اعاده صلح و امنيت بين‌المللي به چه اقداماتي بر طبق مواد 41 و 42 بايد مبادرت شود.(42)

 

منابع و مآخذ روزشمار 1361/04/23