1361.06.03

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.06.03
نام‌های دیگر سه شهریور
تاریخ شمسی 1361.06.03
تاریخ میلادی 25 اوت 1982
تاریخ قمری 5 ذیقعده 1402





گزارش- 36

به‌رغم بمباران روزانۀ تأسیسات نفتی ایران در جزیرۀ خارک، صدور نفت از این جزیره همچنان ادامه دارد. امروز شهر آبادان و جزیرة خارک به‌ترتیب هدف گلوله‌های توپخانه و موشک‌های هواپیماهای عراق قرار گرفتند. در گلوله‌باران آبادان که به مجروح شدن 9 تن انجامید، 2 خانه و یک مغازه ویران و 2 خانه نیز دچار آتش‌سوزی شد.[۱] جزیرة خارک حدود ساعت 17، هدف سه موشک جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش عراق قرار گرفت. براثر این حمله، خط لولة نفت گناوه به خارک منهدم شد.[۲] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، این حمله ـ که سبب به لرزه درآمدن شهر بوشهر شد ـ آتش‌سوزی گسترده‌ای پدید آورد و در پی آن عملیات بارگیری نفت برای صدور به خارج از کشور، متوقف ‌شد.[۳] با توقف صدور نفت، نیروهای امدادی و مردم در محل حاضر شدند و پس از اطفای حریق کار تعمیر خطوط نفتی را آغاز کردند و یکی از لوله‌های 52 اینچی ترمیم شد و عملیات بارگیری و صدور نفت در ساعت 19 ازسرگرفته شد.[۴] سخن‌گوی نظامی عراق با اشاره به بمباران امروز خارک، بار دیگر اخطار کرد، هر شناور خارجی که به محدودة خارک نزدیک شود، بی‌درنگ منهدم و غرق خواهد شد.[۵] در همین حال خبرگزاری جمهوری اسلامی اعلام کرد، نفت‌کش 850 هزار بشکه‌ای "گولارگونسای" پس از بارگیری در جزیرة خارک، این جزیره را به مقصد ژاپن ترک کرد.[۶]

گزارش- 37

به گزارش خبرگزاری فرانسه از ابوظبی، به دنبال تهدیدهای عراق مبنی‌بر حمله به خارک و در پی افزایش حق بیمه برای کشتی‌هایی که به خلیج ‌فارس می‌آیند، صفی از نفت‌کش‌ها و کشتی‌های باری در دهانة خلیج ‌فارس و تنگة هرمز تشکیل شده است. به گزارش منابع نزدیک به شرکت‌های کشتی‌رانی ابوظبی، در حال حاضر بین 40 تا 50 کشتی، از جمله چند نفت‌کش غول‌پیکر، در سواحل بندرهای فجیره و خور فکان در سواحل امارات عربی متحده لنگر انداخته‌اند.از این بندرها که از منطقۀ خطر حملات هوایی عراق فاصلۀ بسیاری دارد، از آغاز جنگ ایران و عراق برای توقف کشتی‌ها، استفاده می‌شده است، ولی در هفته‌های اخیر و به دنبال تهدیدهای عراق، پهلوگیری کشتی‌ها در این سواحل افزایش بیشتری داشته است. همزمان با این تغییرات، کمپانی‌های نفتی در امارات عربی متحده پمپاژ نفت را 50 درصد افزایش داده‌اند.[۷] خبرگزاری رویتر نیز از افزایش نسبی قیمت نفت و بروز برخی نگرانی‌ها در بازارهای نفت خبر داد و مجدداً تکذیب ایران مبنی‌بر بستن تنگۀ هرمز، را یادآور شد: منابع بازار نفت روتردام گزارش دادند، قیمت‌های نفت خام در بازار آزاد روتردام ـ که مرکز قیمت‌گذاری بازار نفت محسوب می‌شود ـ با توجه به آخرین گزارش‌ها از جنگ ایران و عراق کمی افزایش یافته است. همین منابع گفتند در بازار نفت، قیمت نفت خام سبک پادشاهی سعودی بشکه‌ای 32 دلار و 20 سنت اعلام شده است، حال آنکه این قیمت در هفتۀ گذشته 5/30 دلار بوده است. همچنین گفته شده گزارش‌های مربوط به تهدید عراق مبنی‌بر بمباران ترمینال نفتی ایران در جزیرۀ خارک، به تحکیم قیمت نفت کمک کرده و درعین‌حال سبب خوش‌بینی در بازار آزاد روتردام شده است. این گزارش همچنین حاکی است، بعضی از معامله‌گران نفتی که مطمئن نیستند این افزایش قیمت را تا چه اندازه‌ای باید به افزایش تقاضا نسبت دهند، با قیمت‌های جدید محتاطانه برخورد کرده‌اند. به‌علاوه، یک معامله‌گر نفتی در لندن گفت: هنوز مشکل است بتوان در خصوص خرید و فروش نفت خام صحبتی کرد. منابع بازار نفت اظهار داشتند، ایران در حال حاضر روزانه دو میلیون بشکه نفت صادر می‌کند که این میزان را می‌توان به‌راحتی تأمین کرد. برای مثال، تولید نفت پادشاهی سعودی به حدی رسیده که می‌تواند کمبود این مقدار نفت را در بازارهای نفتی جهان جبران کند. بنابر این ‌گزارش، معامله‌گران نفتی می‌گویند که قیمت‌های جدید نفت با توجه به تداوم بمباران جزیرة خارک از طرف عراق و احتمال بسته شدن تنگۀ هرمز از طرف ایران، تعیین شده است. اما در همین حال یکی از مقامات رسمی ایران از تهران به خبرگزاری رویتر گفته است، گزارشهای مربوط به تهدید ایران مبنی‌بر بستن تنگۀ هرمز کذب محض است. لازم به یادآوری است که این تنگه، راه ارتباط آبی بین کشورهای نفت‌خیز منطقه، یعنی ایران، پادشاهی سعودی، امارات متحدۀ عربی، قطر و کویت با جهان محسوب می‌شود و از این منطقه روزانه در حدود 9 میلیون بشکه نفت به جهان صادر می‌شود و این مقدار یک پنجم کل نفت مصرفی جهان غیر‌کمونیست است.[۸] خبرگزاری رویتر همچنین دربارة تأثیر حوادث اخیر در نرخ بیمه و رفت و آمد نفت‌کش‌ها به جزیرة خارک، اعلام کرد: دلال‌های نفتی لندن گفته‌اند نرخ بارگیری تانکرها از جزیرة خارک به‌سرعت افزایش یافته است و صاحبان کشتی‌های اسکاندیناوی، یونان، امریکا و فرانسه، از دولت‌های خود هشدارهایی دربارة بارگیری نفت در جزیرة خارک دریافت کرده‌اند. به گفتة این دلال‌ها، ده درصد به هزینة حمل هر بشکه نفت ایران افزوده شده است.[۹]

گزارش- 38

15 نقطۀ استراتژیک در نوار مرزی غرب ایران، هنوز در تصرف ارتش عراق است. فرماندۀ لشکر 81 زرهی باختران در گفت‌وگوی مطبوعاتی خود اعلام کرد که به‌‌رغم ادعاهای عراق مبنی‌بر عقب‌نشینی به مرزهای بین‌المللی، هنوز نفت‌شهر و 15 نقطۀ استراتژیک دیگر در نوار مرزی غرب کشور، همچنان در تصرف نیروهای عراقی است. وی در تشریح این مطلب گفت: با وجود اعلام عقب‌نشینی ارتش عراق به مرزهای بین‌المللی، هنوز مناطق استراتژیک دشت خفته، آق‌داغ، تپه‌رش، شاخ بزنیان، شوال‌دره، تنگ حمام، بیشگان، زینل‌کش، نفت‌شهر، سومار و ارتفاع 363، کنجان‌چم، بهرام آباد و مهران در اشغال مزدوران بعثی قرار دارد. فرماندۀ لشکر81 زرهی باختران با اشاره به جمع‌آوری حدود 200 هزار مین و تله‌های انفجاری در مناطق آزاد شده، گفت: هرچند در تمامی این مناطق، برتری آتش نیروهای رزمنده ایران همچنان ادامه دارد، اما دشمن با توپخانه سنگین خود، شهرهای این مناطق را هدف قرار می‌دهد.[۱۰]

گزارش- 39

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی هم‌زمان با درگیری در جبهه‌های جنگ با ارتش عراق، مشغول پاک‌سازی نیروهای شورشی و ضد انقلاب از مناطق شمال غربی ایران هستند. در عملیاتی با نام شهید کیا صادق در منطقة کامیاران که با هدف پاک‌سازی منطقة "ژاورود" در غرب جادة سنندج ـ کامیاران انجام شد، نیروهای عمل‌کننده موفق به تأمین اهداف مورد نظر شدند. در این عملیات که به همت نیروهای پاسدار متشکل از گردان جندالله و پیشمرگان مسلمان کُرد و با پشتیبانی هوانیروز و توپخانة ارتش انجام گرفت، روستاهای "سرسو بالا"، "سرسو پایین" و "هادی‌آباد" که از اهداف اصلی عملیات بودند، آزاد شدند. در این عملیات 33 تن از نیروهای ضدانقلاب کشته و تعدادی زخمی شدند و یک تن از نیروهای حزب دمکرات نیز به اسارت نیروهای خودی درآمد.[۱۱] در محور میاندوآب، عملیات پاک‌سازی کوه "نظرکان" با موفقیت کامل به انجام رسید و نیروهای اسلام در این ارتفاع مستقر شدند. در این عملیات، دو تن از عناصر مسلح غیرقانونی کشته شدند و تعدادی اسلحه نیز کشف و ضبط گردید.[۱۲] همچنین در منطقة عمومی بانه (آبادی نوده) بین گروه ضربت سپاه و چته‌های سازمان کومه‌له درگیری رخ داد که از چته‌های کومه‌له سه تن کشته و دو تن مجروح شدند و از نیروهای خودی نیز یک بسیجی شهید و دو تن زخمی شدند.[۱۳] در همین محور، یک خودرو لشکر 28 پیادة سنندج با مین برخورد کرد که بر اثر انفجار مین، یک سرباز مجروح شد.[۱۴]

گزارش- 40

امروز عناصر سازمان مجاهدین خلق در شهرهای تهران، رشت و اراک دو عملیات ترور انجام دادند. در منطقة 5 (غرب تهران)، یک تیم عملیاتی سازمان دو نفر از اعضای بسیج را به شهادت رساندند. همچنین عناصر این سازمان ساعت 12 ظهر در خیابان گرگان به‌سوی یک مغازة معاملات ملکی تیراندازی کردند که یک عابر شهید و شاگرد مغازه نیز مجروح شد.[۱۵] در شهرستان رشت نیز یک خودرو جهادسازندگی با سه سرنشین هدف رگبار مسلسل‌های دو عضو سازمان مجاهدین خلق قرار گرفت که دو تن از سرنشینان خودرو به شهادت رسیدند و شخص سوم که روحانی بود مجروح شد.[۱۶] همچنین ساعت 20:30 امروز، عناصر سازمان مجاهدین خلق با پرتاب نارنجک در مقابل مسجد مستوفی (محل برگزاری نماز جمعة رشت) پنج رهگذر را مجروح کردند.[۱۷] در اراک نیز یک تیم عملیاتی این سازمان، فرماندۀ کمیته‌های انقلاب اسلامی این شهر (مصطفی حق‌شناسی) را هنگام رفتن به محل کارش در ساعت 6:30 شهید کردند.[۱۸]

گزارش- 41

روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقۀ 10 (تهران و حومه) در اطلاعیه‌ای از کشته و دستگیرشدن 58 تن از اعضا و کادرهای اصلی سازمان مجاهدین خلق و سایر گروه‌های ضد انقلابی در کرج خبر داد. در این اطلاعیه، ضمن معرفی مسئولیت برخی افراد دستگیرشده و همچنین برخی منابع مالی و پشتیبانی که به سازمان کمک می‌کردند، آمده است: «برادران جان بر کف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پایگاه کرج در یک حرکت گستردۀ اطلاعاتی و عملیاتی که با همیاری سازمان اطلاعات 36 میلیونی امت حزب‌الله همراه بود، در مرداد سال جاری موفق شدند 58 تن از کادرهای اصلی تشکیلاتی، نیروهای تدارکاتی و سمپات‌های سازمان منافقین را در این شهر کشته و یا دستگیر نمایند. در این عملیات که در پی انهدام لانه‌های عنکبوتی منافقین [انجام شد،] 28 تن از اعضای بخش تدارکات و سرمایه‌داران وابسته به سازمان و 6 نفر که با پوشش عنوان محترم پزشکی با این گروهک ملحد همکاری داشتند، دستگیر شدند. همچنین مسئول کارگری منافقین در کرج، مسئول روابط منافقین، مسئول گروهک مضمحل شدة پیشگام در کرج و چندین نفر از اعضای مؤثر گروهک‌های محارب پیکار و دیگر گروهک‌های امریکایی [دستگیر شدند] و مقادیر زیادی اسلحه، کلت کمری، نارنجک و مدارک مهم درون‌سازمانی به دست جان‌بر‌کفان پاسدار افتاده است. لازم به تذکر است افراد دستگیرشده اکثراً از عوامل نفوذی در ارگان‌ها و ادارات دولتی بوده و با سوء استفاده از بیت‌المال ملت محروم و مستضعف، بخشی از تدارکات سازمان منافقین را تأمین می‌کرده‌اند.»[۱۹]

گزارش- 42

«ما امروز می‌توانیم شهرهای عراق را بمباران کنیم، اما نمی‌کنیم؛ ما پایبند به اسلام عزیز هستیم. ما هر لحظه اراده کنیم قادریم مراکز صنعتی عراق را به آتش بکشیم که در صورت ادامة حملات ناجوانمردانة دشمن، این کار را خواهیم کرد.» این مطلب را رئیس‌جمهور ایران آیت‌الله خامنه‌ای در ملاقات با سرهنگ معینی‌پور فرماندۀ نیروی هوایی و گروهی از معاونان و فرماندهان و مدیران این نیرو، بیان کرد. رئیس شورای عالی دفاع سپس افزود: «ما می‌توانیم خلیج ‌فارس را به‌صورتی درآوریم که دشمن امکان حیات نداشته باشد. ما امروز دشمن را با خفت و خواری از سرزمین اسلامی خود بیرون کردیم و تا تأمین و تضمین امنیت شهرهای خود از آتش دشمن، به حملات خود همچنان ادامه خواهیم داد و پیش خواهیم رفت و هیچ چیز نمی‌تواند مانع ما شود.» رئیس‌جمهوری تأکید کرد: «ما هرجای جبهه و هر نقطة مرزی را که مصلحت بدانیم و بخواهیم، می‌شکافیم و به پیش می‌رویم؛ تا نقطه‌ای می‌رویم که بغداد در تیررس آتش ما قرار گیرد و این کار را در هر نقطة دیگری که بخواهیم نیز می‌توانیم انجام دهیم و این بستگی به چگونگی برخورد دشمن با شهرها و مرزهای ما دارد.» آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به نقش نیروی هوایی و تلاش این نیرو، گفت: «قدر زحمات شما را جز خدا کس دیگری نمی‌داند و پاداش زحمات شما را خداوند متعال خواهد داد.» رییس‌جمهوری سرنوشت امت اسلام را بسیار حساس خواند و افزود: «ما امروز با پایبندی به اصول انقلاب خود، مشغول ساختن جاده‌ای هستیم که برای حرکت آیندة بشریت تعیین کننده است.»[۲۰]

گزارش- 43

ما فکر می‌کنیم که مسئله جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به پیروزی رزمندگان ما ختم می‌شود. این مطلب از جمله موضوعاتی است که نخست‌وزیر ایران امروز در مصاحبۀ اختصاصی با خبرنگار روزنامۀ جمهوری اسلامی مطرح کرد. میرحسین موسوی در این مصاحبه مواضع ایران را دربارة رئیس‌جمهور تحمیلی لبنان و تشکیل کنفرانس آیندة سران عرب تشریح کرد. به گزارش روزنامۀ جمهوری اسلامی نخست‌وزیر در این مصاحبه گفت: «ما روی کار آمدن بشیر جُمیّل را یک توطئة امریکایی می‌دانیم و همانطور که در خبرها هم گفته شده، ایشان یک رئیس‌جمهور تحمیلی است و در حقیقت پوشش و متحدی برای حفظ اسرائیل و از بین بردن هویت اسلامی و عربی لبنان می‌باشد. این توطئه به خاطر درست کردن یک دیوار دفاعی بر دور اسرائیل و اعمال فشار بر دولت‌های مترقی عرب صورت گرفته است و در نهایت ما در چهره این کار نشان تکوین سیاست امپریالیسم و صهیونیسم را بر علیه انقلاب اسلامی ایران می‌بینیم که سعی می‌شود اسرائیل در این موقعیت، هر چقدر که ممکن است تثبیت شود و از خطرات گسترش انقلاب اسلامی بتواند در امان بماند، ولی ما فکر می‌کنیم که مسئله جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مسلماً نتیجه‌اش به یاری خدا به پیروزی رزمندگان ما منتهی خواهد شد و بر اثر آن تمام این حصارها در منطقه درهم خواهد شکست و تمام نقشه‌ها خنثی خواهد شد.»

نخست‌وزیر با توجه به برگزاری سال گذشتة کنفرانس سران عرب در فاس که بررسی طرح فهد (پادشاه عربستان) در دستور کار آن قرار داشت و قرار است در آیندة نزدیک این اجلاس دوباره در فاس تشکیل شود، اعلام کرد: «همان‌طوری که آن موقع امام امت و ملت ما با طرح فهد مخالفت کردند، الآن هم با این مسئله مخالف‌اند و به‌شدت با آن مقابله خواهند کرد.» آقای موسوی در پاسخ به این پرسش که "کنفرانس وزیران خارجة غیرمتعهدها در کدام کشور برگزار می‌شود؟" گفت: «به احتمال قوی این کنفرانس در هاوانا برگزار می‌شود.» میرحسین موسوی درباره مبانی اقتصادی ایران نیز پاسخ داد: «در شورای اقتصاد دو نوع مطلب هست که مورد بررسی قرار می‌گیرد، یک نوع از آن مربوط به مسائل اجرایی است. ما مسئله برنامه‌ریزی 5 ساله را جزء این گذاشته‌ایم و الحمدالله پیشرفت خوبی هم داشته‌ایم و در جلسه اخیر قسمتی از کلیات برنامه 5 ساله آینده تصویب شد و فکر می‌کنم به زودی آن را تمام کنیم. یک جلسات دیگری در شورای اقتصاد داریم که در مورد مسائل زیر‌ساخت‌های اقتصادی بحث می‌شود، مانند اینکه نقش بخش خصوصی، تعاونی، دولتی، توزیع، مالیات‌ها چه باشد که این مسائل عمده در حدود هفت ماه است که در شورای عالی اقتصاد مورد بحث و بررسی است و روی آن کار زیادی شده است. ... انشاءالله به یاری خدا ظرف یک ماه آینده مسئله بخش خصوصی را حل می‌کنیم و پس از تصویب هیئت دولت به مجلس بفرستیم. طبیعتاً این مسئله روی امنیت اقتصادی ما اثر خواهد گذاشت و سرمایه‌گذارها را تشویق خواهد کرد و همچنین جهت‌گیری دولت را در سوق دادن این سرمایه‌گذاری‌ها نشان خواهد داد.»[۲۱]

گزارش- 44

احمد ‌عزیزی قائم‌مقام وزارت امور خارجۀ ایران که برای برخی رایزنی‌ها دربارۀ محل برگزاری اجلاس جنبش عدم ‌تعهد به کشورهای کوبا، نیکاراگوئه و پرو سفر کرده بود، پس از دیدار با سران این کشورها به ایران بازگشت. وی در مصاحبه‌ای نتایج این دیدار و همچنین سیاست جدید ایران را پس از روی کار آمدن دولت بشیر جُمیل در لبنان تشریح کرد. به گزارش روزنامۀ کیهان، عزیزی دربارۀ ملاقاتش با فیدل کاسترو رئیس‌جمهوری کوبا، گفت: «در این دیدار پس از اینکه پیام حجت‌الاسلام خامنه‌ای رئیس‌جمهوری کشورمان تسلیم شد، از تلاش‌های کوبا به‌خاطر پاسخ شایسته به موج واقع‌بینانه‌ای که اخیراً در میان اعضای جنبش عدم تعهد در رابطه با عدم برگزاری هفتمین کنفرانس سران در بغداد ایجاد شده بود، سپاسگزاری و تأکید شد که اقدام کوبا در دعوت از وزرای امور خارجۀ جنبش عدم تعهد به هاوانا (برای شرکت در اجلاس فوق‌العاده)، اقدام بسیار مناسبی است و قطعاً به‌خاطر حفظ وحدت و همبستگی اعضای جنبش پاسخ‌های خوبی به دنبال خواهد داشت.» عزیزی افزود: «در این دیدارها بر ضرورت‌های خاص جهان، بر هرچه زودتر برگزار شدن کنفرانس سران تأکید و گفته شد اگر همچنان بعضی از کشورهای عضو تصور می‌کنند با چند ماه تعویق کنفرانس سران، جنگ تحمیلی احتمالاً پایان خواهد گرفت، باید خاطرنشان ساخت که با وجود تلاش و نبرد پیگیر رزمندگان جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر حمایت‌های همه‌جانبه‌ای که ابرقدرت‌ها از رژیم بغداد می‌کنند، تضمینی کافی نمی‌تواند وجود داشته باشد که در طی این چند ماه، آن شرایطی که موردنظر آنها است فراهم شود.» بر اساس این گزارش، یک محل دائمی برای سفارت جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده است و به زودی سفارت ایران در کوبا از محل موقت به محل دائم انتقال خواهد یافت. قائم‌مقام وزارت امور خارجه دربارۀ دیدارهایش با دانیل اورتگا رئیس و هماهنگ‌کنندۀ شورای حکومتی نیکاراگوئه، همچنین با وزیر امور خارجۀ پرو، گفت: «در این ملاقات‌ها نیز پیام رئیس‌جمهور به سران این کشورها تسلیم شد. در ملاقات‌هایی که در نیکاراگوئه به عمل آمد، هماهنگی بسیار زیادی میان مواضع دو کشور نیکاراگوئه و ایران صورت گرفت و همچنین پیرامون گسترش روابط دو کشور مذاکراتی به عمل آمد.» احمد عزیزی در پایان نیز در پاسخ به این سؤال که آیا جمهوری اسلامی ایران در روابط خود با حکومت جدید لبنان ـ که به اقرار بشیر جُمیل، حافظ منافع امریکا و حکومت صهیونیستی خواهد بود ـ تجدید نظر خواهد کرد، اعلام کرد: «با توجه به ماهیت رئیس‌جمهور تحمیلی لبنان و نحوۀ انتخاب او و وابستگی آشکارش به اسرائیل و امریکا، به طور طبیعی جمهوری اسلامی ایران در مناسبات با این کشور، ابعاد جدیدی را وارد خواهد کرد و به‌طور کلی این روابط را مورد بررسی و تجدید نظر قرار خواهد داد.»[۲۲]

گزارش- 45

به گزارش رادیو قطر، کمیتۀ فرعی سیاسی و اطلاعاتی کنفرانس وزیران خارجۀ کشورهای اسلامی در نیامی (پایتخت نیجر)، طرح پیشنهادی مغرب برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران را به اتفاق آرا تصویب کرد. این رادیو از قول منابع خبری عراق افزود که هیئت ایرانی این طرح را نپذیرفت و محل جلسه را ترک کرد. رادیو قطر همچنین به نقل از خبرگزاری عراق اعلام کرد که عراق درخواست کرده است موضوع جنگ این کشور با ایران، به دستور کار اجلاس وزیران خارجۀ عرب افزوده شود. این اجلاس شنبۀ آینده در شهر "محمدیه" مغرب تشکیل خواهد شد.[۲۳] دراین‌حال، حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد: «هیئت حسن نیت اسلامی منتخب سومین اجلاس اسلامی در طائف، به ریاست "احمد سکوتوره" رئیس‌جمهوری گینه، طی ده روز آینده فعالیت‌ها و کوشش‌های خود را جهت پایان دادن به جنگ عراق و ایران از سر خواهد گرفت.»[۲۴]

گزارش- 46

"هنری استفان سولارز" رئیس کمیتۀ فرعی آسیا و پاسیفیک (حوزۀ اقیانوس آرام) وابسته به کمیتۀ روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا ـ که از روز گذشته وارد بغداد شده است ـ امروز با مسئولان عراقی دربارۀ جنگ این کشور با ایران و موضوع لبنان به گفت‌وگو پرداخت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، سولارز در ملاقات با صدام، آخرین طرح‌های امریکا برای مقابله با انقلاب اسلامی و جلوگیری از حرکت‌های اسلامی در منطقه خاورمیانه را بررسی کرد. سولارز در این دیدار از صدام ‌حسین خواست تا تلاش‌های خود را برای بازگرداندن مصر به جرگۀ کشورهای عربی، افزایش دهد. صدام در گفت‌وگو با سولارز گفته است: «فکر می‌کنم وجود دولت مستقل فلسطین که مورد پذیرش فلسطینی‌ها باشد، ضروری است. همچنین وجود آرامش و امنیت برای اسرائیلی‌ها لازم است.»[۲۵] یک مقام عراقی شرکت‌کننده در این مذاکرات گفت، امریکا قول داده بخشی از خسارت‌های وارده به عراق را خود جبران کند و بخش دیگر را کشورهای منطقه تأمین کنند.[۲۶] سولارز و هیئت همراه که از امان ـ پایتخت اردن ـ وارد بغداد شده است، پس از عراق به عربستان، مصر، لبنان و اسرائیل سفر خواهد کرد.[۲۷]

گزارش- 47

ملاقات وزیر خارجه مراکش با صدام و تسلیم پیام پادشاه مراکش به وی، دیدار سفیر رومانی در عراق با نعیم حداد رئیس مجلس عراق و دعوت وی برای دیدار از رومانی و سفر وزیر بازرگانی عراق به سودان به منظور افزایش مبادلات تجاری با این کشور، از دیگر تلاش‌های بین المللی عراق در این روز بود. در پی برخی رایزنی‌ها برای هماهنگی نشست کشورهای عضو جامعۀ عرب در شهر فاس (در مراکش)، امروز محمد بوستا وزیر خارجۀ مراکش، به بغداد رفت و با صدام حسین دیدار و پیام حسن دوم پادشاه مراکش را به وی تقدیم کرد. خبرگزاری عراق محتوای این پیام را مذاکرات آیندۀ سران عرب در کنفرانس فاس و اخذ یک موضع واحد در وضعیت فعلی نظام بین‌الملل، اعلام کرد.[۲۸] همچنین به گزارش رادیو صوت‌الجماهیر، امروز نعیم حداد رئیس مجلس ملی عراق، با سفیر رومانی دیدار و با وی دربارۀ راه‌های گسترش روابط متقابل کشورهایشان گفت‌وگو کرد. به گفتۀ این رادیو سفیر رومانی پیام دعوت رئیس مجلس رومانی را از نعیم حداد برای سفر به رومانی تقدیم وی کرد.[۲۹] محسن عوده وزیر بازرگانی عراق نیز که به سودان سفر کرده است، قراردادی را با همتای سودانی خود امضا کرد که بر اساس آن، میزان مبادلات تجاری بین دو کشور از 14 میلیون دلار به 20 میلیون دلار افزایش خواهد یافت. بازگشایی دفاتر تجاری دو کشور در پایتخت یکدیگر نیز از جمله توافقات این موافقت‌نامه بود.[۳۰]

گزارش- 48

کاسپار واینبرگر وزیر دفاع امریکا، امروز در مصاحبه‌ای مطبوعاتی در پاسخ به پرسش تحریک‌آمیز خبرنگاری که از وی پرسیده بود: اگر کشورهای منطقه توسط ایران مورد تهدید قرار گیرند، امریکا چه کاری انجام خواهد داد؟ گفت: «وحشت از این مطلب، در عمان، اردن و عربستان وجود دارد، اما اینکه ما چه خواهیم کرد؟! یک سؤال فرضی است و بستگی به شرایط مخصوص در آن زمان دارد. ما به اردن، عمان و عربستان به میزانی که آنها درخواست کرده‌اند، اسلحه فرستاده و می‌فرستیم، ولی اگر ایران در آن جهت که شما گفتید حرکت کند و درخواست برای اسلحه از سوی اعراب بیشتر شود، باید در آن زمان تصمیم گرفت، ولی همان‌طور که من گفتم، بسیار به نفع ماست که حاکمیت ارضی و استقلال قدرت آنها پابرجا و دست‌نخورده بماند.»[۳۱] وی روز پیش نیز گفته بود که امریکا دست‌اندرکار تهیة طرحی جدید برای خاورمیانه است تا امنیت هر یک از کشورهای منطقه را تأمین کند.[۳۲] رئیس سازمان اطلاعات امریکا (سیا) نیز دربارة اقدامات این کشور برای مقابله با گسترش انقلاب اسلامی گفت: «تجربه‌ای که از به اصطلاح انقلاب ایران به دست آمد، موجب شده است که در امریکا مرکزی به نام "مرکز مطالعات آشوبگری" به وجود آید.» وی افزود: «امریکا و متحدینش به دولت‌هایی که با خطر انقلاب از طریق شورش و تروریسم مواجه‌اند، یاری خواهد داد و روش مبارزه با آشوب‌گری را به آنها خواهد آموخت. ... دولت‌ها بیش از همه نیاز به سلاح‌های کوچک دارند تا بتوانند از خود در برابر چریک‌های آموزش‌دیده دفاع کنند.» رئیس سیا سپس گفت: «داشتن سازمان اطلاعاتی ورزیده، پلیس‌های کارآزموده، ارتباطات و مخابرات مجهز، ورزیدگی در استفاده از سلاح‌های سبک، و قدرت تحرک در هدایت واحدهای کوچک، موجب خواهد شد که آنها بتوانند در جنگ و گریز که شیوة چریک‌ها در سراسر جهان است، به مقابله بپردازند.»[۳۳] خبرگزاری آسوشیتدپرس هم از واشنگتن گزارش داد که امریکا در نظر دارد در پاییز آینده یک مانور نظامی کامل در داخل و اطراف عمان انجام دهد و به این وسیله به کشورهای نفت‌خیز حوزة خلیج ‌فارس اطمینان دهد که در صورت بروز حالت فوق‌العاده، نیروهای امریکایی می‌توانند به‌سرعت در منطقه حاضر باشند. طبق گزارش این خبرگزاری، این مانورهای نظامی برای ایران اخطاری خواهد بود که چنانچه کشورهای عرب دوست امریکا را با اقدامات خراب‌کارانه یا نیروی نظامی در معرض خطر قرار دهد، با واکنش سریع امریکا مواجه خواهد شد. آسوشیتدپرس افزود: به گفتة یک مقام رسمی وزارت دفاع امریکا، هدف دولت ریگان از این مانور به‌ویژه جلب اطمینان رژیم سعودی است که از جانب شمال غربی نزدیک به مرز اسرائیل می‌باشد و از سمت شرقی با عراق که توسط ارتش ایران مورد حمله قرار گرفته، هم‌مرز است.[۳۴]

گزارش- 49

روزنامة واشنگتن تایمز در مقاله‌ای، با بررسی جنگ عراق با ایران، به وضعیت متزلزل صدام اشاره کرده است. این روزنامه، انقلاب اسلامی ایران را برای عراق خطری "خارجی" دانست نه داخلی و ازاین‌رو احتمال وقوع یک انقلاب مشابه انقلاب ایران در داخل عراق را رد کرد. این روزنامه سپس آرزوهای صدام‌حسین در تجاوز به ایران را یادآوری کرد و با نامساعد خواندن اوضاع کنونی وی، حمایت مصر از عراق را ضروری دانست. بخش‌هایی از مقالة واشنگتن تایمز چنین است: «تا چند ماه قبل در منطقة خلیج‌ فارس، عراق به‌عنوان یک ستارة در حال رشد و طلیعة یک قدرت جدید، در دنیای غرب تعبیر می‌شد، درحالی‌که امروز دیگر چنین نیست و این ستاره در حال افول است و عراق با مشکلات و خطرات زیادی روبه‌رو است. نیروهای دولت اسلامی ایران به دنبال جامة عمل پوشانیدن به تهدیدات خود برای سرنگون کردن صدام‌حسین و به قدرت رسانیدن یک حکومت اسلامی شبیه به حکومت [امام] خمینی، از مرز عراق گذشته و به خاک آن کشور هجوم آوردند. جالب آنکه وضع کنونی، کاملاً برعکس انتظار و امیدهایی است که صدام حسین در زمان حمله به ایران در سر می‌پروراند. با این‌حال امروز با وجود آنکه با حمله و پیشرفت نیروهای ایران در خاک عراق، صدام حسین در موقعیت حساسی قرار گرفته است، ولی با تمام این خطرات و ناکامی‌ها در راه رسیدن به هدف، صدام حسین رهبر 44 سالۀ عراق کسی است که در سرد و گرم دورة سیاسی عراق، آب‌دیده شده و می‌داند که چگونه باید از مهلکه جان سالم به‌در‌برد. اوضاع سیاسی و گود زورآزمایی و قدرت‌طلبی عراق در 20 سال گذشته شاهد لااقل ده کودتا و یا قصد کودتا و سه شورش مسلحانه و یک جنگ داخلی تمام عیار بوده است. ... انقلاب اسلامی ایران به چهار دلیل برای عراق یک خطر خارجی به حساب می‌آید تا آنکه یک خطر داخلی باشد: دلیل اول آن است که با مرگ محمدباقر صدر، شیعیان عراق رهبری را از دست داده‌اند که می‌توانست به‌طور مؤثر آنها را متحد و یکپارچه کند. دوم آنکه هرچند شیعیان عراق ـ که طبقات کم‌درآمد آن کشور را تشکیل می‌دهند ـ ممکن است طرف‌دار آیت‌الله خمینی باشند، ولی آنها هنوز خواهان به قدرت رسیدن یک حکومت دست‌نشاندة [امام] خمینی در عراق نیستند و اکثر آنها قبل از شیعه بودن، خود را عراقی می‌دانند. دلیل سوم آنکه، برخلاف تصور عموم، در مقایسه با سایر کشورهای عربی، ملت و دولت عراق بر اساس بنیادهای مذهبی بنا نشده است. علاوه‌براین، عامل دیگری که به محبوبیت صدام حسین در عراق کمک می‌کند، آن است که دو سوم مردم عراق را جوانان کم‌تر از 25 سال تشکیل می‌دهند و صدام حسین در 44 سالگی، هنوز به‌عنوان رهبری جوان‌سال، مورد تأیید جوانان به حساب می‌آید. دلیل چهارم آنکه در عراق تنفر و انزجار مردم از یک حکومت، هنوز به حد ایجاد یک انقلاب نرسیده است. شکست در جنگ، امید و آرزوهای عراق را برای به دست آوردن مقام رهبری دنیای عرب، نقش بر آب کرده است. در ابتدا، حملة سریع عراق به ایران به آن هدف و به آن حساب صورت گرفت که با سرنگون کردن حکومت تازه به روی کار آمدة [امام] خمینی و تسلط کامل بر شط‌العرب [اروندرود]، عراق بتواند به‌عنوان رهبر دنیای عرب شناخته شود و صاحب مقام و موقعیتی گردد که مصر سال‌ها از آن برخوردار بوده است، ولی امیدها و انتظارات با طولانی شدن جنگ به حقیقت نپیوست و لبة تیز وقایع، متوجه عراق گردید و این حقیقت تاریخی بار دیگر ثابت شد که چه در صلح و چه در جنگ، دنیای عرب به رهبری و حمایت مصر نیاز دارد.»[۳۵]

گزارش- 50

وزارت دفاع امریکا امروز اعلام کرد که تفنگداران دریایی این کشور در 48 ساعت آینده برای نظارت بر خروج کماندوهای سازمان آزادی‌بخش فلسطین از بیروت و شرکت در طرح‌های عملیاتی، وارد غرب آن شهر می‌شوند. آسوشیتدپرس از واشنگتن در ادامة این خبر، از قول سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا اعلام کرد: «زمان ورود این تفنگداران به غرب بیروت، بستگی به مقام‌های امریکایی در لبنان از جمله "فیلیپ حبیب" مأمور ویژة امریکا دارد که در مورد تخلیة کماندوهای سازمان آزادی‌بخش فلسطین مذاکره کرده است.» آخرین گزارش حاکی است که نخستین گروه نیروهای امریکایی وارد لبنان شده‌اند. به‌علاوه، یک واحد نظامی فرانسوی مرکب از 150 چترباز، امروز وارد بندر لارناکای قبرس شده تا خود را برای عملیات در لبنان آماده سازند.[۳۶]

گزارش- 51

مجلۀ میدل‌ایست چاپ لندن در بخشی از مقاله‌ای که به جنگ اختصاص داده است، تأثیر سیاسی ناکامی عراق در برگزاری کنفرانس غیرمتعهدها را در بغداد بررسی کرده و نوشته است: در ارتباط با کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد باید گفت، تصمیم مربوط به برگزاری این کنفرانس در مکانی دیگر و احتمالاً در دهلی نو، ضربه‌ای به طرح‌های عراق در جبهۀ بین‌المللی محسوب می‌شود. صدام حسین امیدوار بود که این اجلاس به وی کمک کند تا عراق را از یک دورۀ طولانی انزوای دیپلماتیک رهایی بخشد. وی همچنین امیدوار بود که دورۀ ریاست سه ساله بر جنبش عدم تعهد ـ که عملاً از ماه سپتامبر شروع می‌شود ـ کمک خواهد کرد تا بخشی از اقتدار شخصیتی را که آیت‌الله خمینی از آن بهره‌مند بوده و از آن برای رد وی (صدام) استفاده کرده به دست آورد.[۳۷]

گزارش- 52

جبهۀ ملی ایران که در پاریس مستقر شده است، نامه‌ای به سران 94 کشور عضو غیرمتعهدها فرستاد و مدعی شد، حضور نمایندگان جمهوری اسلامی که نمایندۀ حقیقی ملت ایران نیستند، نشست آیندۀ غیرمتعهدها را بی‌اعتبار می‌کند. جبهۀ ملی در این نامه ضمن درخواست اخراج ایران از این جنبش، پیشنهاد کرده است تا نمایندۀ این گروه سیاسی و نمایندگان برگزیدۀ سایر گروه‌های ملی مخالف جمهوری اسلامی در کنفرانس آیندۀ غیرمتعهدها شرکت کنند.[۳۸]



منابع و مآخذ روزشمار 1361/06/03

  1. سند شماره 16791 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی از ستاد مشترک ارتش (مرکز فرماندهی) به ریاست ستاد مشترک ارتش، شماره 318، 5/6/1361، ص1.
  2. سند شماره 66398 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه (مرکز فرماندهی)، به اطلاعات تحقیقات نخست‌وزیری، 4/6/1361، وـ سند شماره 072026 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی سپاه، به روابط عمومی، 5/6/1361.
  3. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه "گزارش‌های ویژه"، شماره 159 4/6/1361، ص 1، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/6/1361.
  4. مأخذ 3، ص 2، اهواز ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/6/1361.
  5. سند شماره 16781 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی، فرماندهی اطلاعات ستاد مشترک ارتش، شماره 159 ـ 145، 4/6/1361، ص 10.
  6. روزنامه اطلاعات، 6/6/1361، ص 2، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  7. مأخذ 3، ص 3، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/6/1361.
  8. مأخذ 3، ص 5، خبرگزاری رویتر، 3/6/1361.
  9. مأخذ 3، صص 7 و 6، لندن ـ خبرگزاری رویتر 3/6/1361.
  10. روزنامه کیهان، 4/6/1361، ص 17.
  11. سند شماره 17014 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای از طرح و برنامه عملیات به قرارگاه کربلا، منطقه 8، 28/6/1361، ص 1؛ وـ سند شماره 16951 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعاتی هفتگی از ستاد مرکزی سپاه، طرح و برنامه عملیات به مسئول دفتر سیاسی ستاد مرکزی، شماره 35، ص 5، 22/6/1361.
  12. سند شماره 71992 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی ستاد مرکزی سپاه، به روابط عمومی، 4/6/1361.
  13. سند شماره 72079 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و برنامه منطقه 7 به طرح و برنامه ستاد مرکزی سپاه پاسداران، 9/6/1361؛ و ـ سند شماره 72062 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات عملیات منطقه 7 به اطلاعات عملیات مرکز، 8/6/1361.
  14. سند شماره 16779 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، 4/6/1361، ص 1.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه "گزارش‌های ویژه"، شماره 162 7/6/1361، صص 4 و 5، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/6/1361.
  16. سند شماره 72009 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به وزارت کشور، 4/6/1361.
  17. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه "گزارش‌های ویژه"، شماره 160 5/6/1361، ص 13، رشت ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 4/6/1361.
  18. روزنامه کیهان، ‌3/6/1361، ص 2.
  19. همان.
  20. روزنامه جمهوری اسلامی، 4/6/1361، ص 12.
  21. همان.
  22. مأخذ 10، ص 2.
  23. مأخذ 3، صص 33 و 34، بخش عربی رادیو قطر، 3/6/1361.
  24. مأخذ 3، ص 35، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، 3/6/1361.
  25. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/6/1361، ص 3؛ وـ ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع، "ستیز با صلح"، تهران، چاپ اول، 1366، ص 85.
  26. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/6/1361، ص 3، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران.
  27. مأخذ 10، ص 20.
  28. مأخذ 10، ص 2.
  29. مأخذ 3، صص 25 و 26، رادیو صوت‌الجماهیر، 3/6/1361.
  30. مأخذ 3، ص 34، رادیو صوت‌الجماهیر، 3/6/1361.
  31. مأخذ 3، صص 9 و 10، واشنگتن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/6/1361.
  32. روزنامه اطلاعات، 2/6/1361، ص 11، واشنگتن ـ خبرگزاری فرانسه.
  33. مأخذ 3، ص 22، رادیو امریکا، 3/6/1361.
  34. مأخذ 3، ص 16، واشنگتن ـ آسوشیتدپرس، 3/6/1361.
  35. مأخذ 3، صص 25ـ23، رادیو امریکا، 3/6/1361؛ وـ مأخذ 3، صص 7 و 8، واشنگتن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/6/1361.
  36. مأخذ 20، ص 3، واشنگتن ـ آسوشیتدپرس.
  37. مأخذ 3، ص 11، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/6/1361.
  38. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه "گزارش‌های ویژه، شماره 160، 5/6/1361، ص 40، رادیو صدای آزاد ایران، 4/6/1361.