1363.06.13

روزشمار جنگ سال 1363 1363.06.13
نام‌های دیگر	سیزده شهریور
تاریخ شمسی	1363.06.13
تاریخ میلادی	4 سپتامبر 1984
تاریخ قمری	8 ذیحجه 1404

1359.06.13

1360.06.13

1361.06.13

1362.06.13

1364.06.13

1365.06.13

1366.06.13

گزارش- 1

1. درحالیکه در سطح آشکار تحولات جنگ عراق و ایران، همچنان طبق روال روزهای گذشته درگیری‏های پراکنده مرزی و تبادل آتش پدیده غالب است، در سطح پنهان تلاش‏ها و مباحث طراحی عملیات آتی پیگیری می‏شود. حجت‏الاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورایعالی دفاع، درمورد تلاش‏ها برای طراحی عملیات آینده در یادداشتهای روزانه خود آورده است: «عصر، آقایان صیاد [شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش] و محسن [رضایی فرمانده کل سپاه] آمدند و راجع به طرح‏ها بحث شد. آقای صیاد ناراحت است که طرحش قبول نشده.» در صحنه نبرد نیز ضمن تداوم تبادل آتش در دو سوی مرزها، رزمندگان با اجرای عملیات گشتی نفوذی در جبهه‏های غربی یک قبضه تیربار کالیبر٧٥ میلیمتری را به غنیمت گرفتند. در این عملیات ٤ نفر از خدمه تیربار مذکور کشته شدند. در جبهه جنوب نیز آبادان و خرمشهر همچنان زیر آتش سلاح‏های سبک و سنگین عراق قرار داشتند. براساس گزارش شهربانی خوزستان، در جبهه‏های آبادان و خرمشهر ٢ نفر شهید و ١٠ تن مجروح شدند. 2. براثر ادامه درگیری‏های نیروهای خودی و عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق بحرانی غرب و شمالغرب امروز نیز تلفاتی به دو طرف وارد آمد. گروهی از نیروهای یگان حزب‏الله دیواندره، سنندج و کامیاران برای اجرای عملیات علیه عناصر ضدانقلاب وارد روستای قلعه‏گاه (از توابع دیواندره) شده و با عده‏ای از اعضای حزب دمکرات و سازمان کومه‏له درگیر شدند. در این درگیری ٥ تن از چتههای دمکرات کشته و ٣ نفر زخمی شدند. در درگیری دیگری که در منطقه کامیاران بین نیروهای خودی و اعضای کومه‏له رخ داد ٢ تن از عناصر ضدانقلاب کشته شدند و یک نفر به اسارت درآمد. به گزارش شهربانی استان کردستان در ساعت ١٦:٣٠، یک دستگاه تویوتای سپاه پاسداران سقز که با ٩ سرنشین عازم روستای باشماق بود در محور این روستا با مین ضدتانکی که عناصر ضدانقلاب تعبیه کرده بودند، برخورد کرد. براثر انفجار مین یک تن به شهادت رسید و ٨ نفر بهشدت زخمی شدند. در روستای لاچین مهاباد، تعدادی از نیروهای حزب‏الله این شهر با چند تن از چته‏های دمکرات درگیر شدند و ٢ تن از آنان را به اسارت خود درآوردند. همچنین به گزارش هنگ ژاندارمری سنندج، نیروهای جندالله مرکز آموزش شهید بهشتی این شهرستان ساعت ٢٠:٣٥ امروز با گروهی از عناصر ضدانقلاب درگیر شدند. در این حادثه یک نیروی وظیفه از ناحیه پا مجروح شد. 3. امروز تعدادی از عناصر وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی ازجمله معاون هیز پیشوای حزب دمکرات خود را به نیروهای سپاه تسلیم کردند. سپاه مهاباد در گزارشی اعلام کرد: کمال اسماعیل‏زاده معاون هیز پیشوا، با یک قبضه اسلحه کلاشینکف و تعدادی تجهیزات دیگر خود را به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهاباد معرفی و درخواست امان‏نامه کرد. امروز همچنین ٥ نفر از اعضای حزب دمکرات با معرفی خود به سپاه سردشت خواستار دریافت امان‏نامه شدند. 4. باوجود انتشار اخباری مبنی‏بر تعطیلی پایانه نفتی جزیره خارک و توقف تردد نفتکش‏ها به این جزیره مهم در رسانه‏های مختلف ظرف چند روز گذشته، امروز برخی گزارشها از فعالیت این پایانه حکایت داشتند. روزنامه اطلاعات در شماره امروز خود نوشته است: «بازرگانان نفتی خلیجفارس گزارش‏های مطبوعات کشورهای منطقه مبنی‏بر بسته‏شدن اسکله نفتی خارک را رد کردند.» این روزنامه در ادامه به نقل از خبرگزاری رویتر افزوده است: «شرکت بیمه لویدز و بازرگانان نفتی خلیج‏فارس با نام‏بردن از کشتی‏هایی که طی روزهای اخیر از جزیره خارک اقدام به حمل نفت نمود‏ه‏اند، شایعه بسته‏شدن اسکله‏های نفتی جزیره خارک را بی‏پایه و اساس دانستند.» رادیو اسرائیل نیز به نقل از «منابع آگاه نفتی در کویت» ضمن تکذیب تعطیلی پایانه نفتی خارک گفت: «رفتوآمد نفتکش‏ها به جزیره خارک ادامه دارد، ولی از تعداد آنها در مقایسه با ماه گذشته کاسته شده است.» این رادیو در ادامه علت این کاهش را افزایش نرخ بیمه نفتکش‏های عازم ایران اعلام کرد. 5. ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی که در سال ١٣٦٢ و همزمان با عملیات والفجر٢ تشکیل شده است با هدف پشتیبانی از رزمندگان در داخل و خارج از مرزهای کشور فعالیت می‏کند. سرپرست این ستاد در گزارشی که امروز در روزنامه کیهان منتشر شده است بخشی از فعالیت‏ها و عملکرد این نهاد را تشریح کرده است. بهمن پیری در این گزارش پس از ذکر تاریخچه تشکیل و فعالیت‏های اولیه ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی درباره واحدهای این ستاد و فعالیت‏های آن گفت: «این ستاد از واحدهای مختلف تشکیل یافته است؛ ازجمله واحد مهندسی رزمی که با امکانات موجود خود و با تشخیص نیازی که منطقه دارد شروع به راه‏سازی می‏کند و حتی گاهی زیر آتش شدید نیروهای بعثی نیز به فعالیت خود ادامه می‏دهند. واحد مهندسی رزمی تاکنون توانسته است بیش از ٦٠ کیلومتر راه شنی و عملیاتی احداث نماید که از این راه برای تدارکات و حملونقل نیروهای خودی استفاده می‏شود.» وی همچنین ضمن معرفی واحد سنگرسازی (از دیگر واحدهای این ستاد) افزود: تاکنون این واحد بیش از ٨٠ سنگر تحویل رزمندگان داده است. سرپرست ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی در ادامه با اشاره به فعالیت‏های واحد تعمیر و نگهداری که وظیفه بازسازی جادههای تخریبشده براثر عوامل جنگی و جوی را برعهده دارد، درمورد وضعیت دشوار کار نیروهای این واحد اظهار کرد: «جهادگران این واحد در آن سرمای شدید زمستان [با] بولدوزرهایی که حتی حفاظ نداشتند و در زیر آتش دشمنان، این جاده‏ها را تعمیر و به روی رزمندگان باز می‏کردند.» وی در معرفی بخش دیگری از ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی به واحد تدارکات جبهه اشاره کرد و درمورد فعالیت‏های این واحد که مسئول جمع‏آوری و ارسال کمک‏های مردمی به جبهه‏ها است، گفت: «تاکنون این ستاد توانسته است بیش از ١٥٠ تن وسایل اعم از پتو، چادر، کمپوت و غیره را که مایحتاج رزمندگان می‏باشد به آنها برساند.» سرپرست ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی پس از تبیین نقش واحد فرهنگی و تبلیغات این ستاد برای تقویت روحیه رزمندگان، درمورد فعالیت‏های واحد جوشکاری ستاد نیز اظهار کرد: «تاکنون این واحد توانسته است بیش از ١٥٠ عدد تانکر آب ١٠٠٠ لیتری در خطوط مقدم توزیع و بیش از ١٨٠ سوله اجتماعی و گروهی را در خطوط مقدم که برادران علیه دشمنان استفاده می‏کردند، جوشکاری نماید.» وی احداث جاده عظیم هویزه را از دیگر فعالیت‏های این ستاد برشمرد و خاطرنشان کرد: «[این جاده] در نوع خود یکی از جاده [های] بزرگ تاریخ به ‏شمار می‏رود.» بهمن پیری در پایان به بودجه ستاد مذکور پرداخت و با بیان اینکه بودجه تخصیصیافته برای این ستاد ٢ میلیون تومان است، افزود: «اکثر بودجه این ستاد [از] کمک‏های امت شهیدپرور بوده، به‏طوری‏که تاکنون بیش از ٤ میلیون تومان ازطرف امت حزب‏الله، کمک‏های نقدی به این ستاد شده که برای رفع نیاز رزمندگان مصرف گردیده است.» 6. مسافران و خدمه هواپیمای مسافربری ایران سرانجام یک هفته پس از ربایش هواپیما و اقامت اجباری در عراق، بامداد امروز به ایران بازگشتند. به گزارش رسانه‏های داخلی همه سرنشینان و خدمه هواپیمای مسافربری ایران که یک هفته قبل در مسیر شیراز - تهران ربوده شده و به بغداد انتقال یافته بود ساعت ٩:١٥ صبح امروز، با یک هواپیمای هلندی به ایران بازگشتند. گفتنی است درحالیکه طبق گزارش رسانه‏های داخلی، تمام سرنشینان و خدمه هواپیمای ربودهشده به ایران بازگشته‏اند، رادیو بغداد در گزارشی ضمن اشاره به عودت مسافران ایرانی به تهران مدعی شده است ٣ نفر از آنها با درخواست پناهندگی از عراق در بغداد باقی مانده و از بازگشت به ایران خودداری کرده‏اند. حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی در یادداشتهای روزانه خود با اشاره به خبر بازگشت مسافران هواپیمای مذکور و نیز ادعای رادیو بغداد درمورد این ماجرا نوشته است: «نخست‏وزیر و احمدآقا خبر دادند حدود ٣٠ نفر از آنها [مسافرین] را دادستانی انقلاب [تهران]، برای تحقیق درمورد رفتار آنها در عراق از فرودگاه به زندان اوین برده [است].» از سوی دیگر، بااینکه عراق برخلاف موازین و معاهدات بین‏المللی، از عودت هواپیمای ایرانی خودداری کرده است، سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی در اطلاعیهای ضمن تأیید خبر بازگشت مسافران ایرانی تأکید کرد: «تلاش‏های سازمان‏های بین‏المللی به‏ویژه یاتا و ایکائو برای بازگرداندن هواپیمای ربودهشده به ایران همچنان ادامه دارد.» همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک «منبع موثق در بغداد» گزارش داد: به احتمال زیاد، هواپیمای ربوده‏شده در مرحله بعدی به ایران مسترد خواهد شد. 7. معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران که در رأس هیئتی به آلمانشرقی سفر کرده است در دیدار با همتای آلمانی خود ضمن طرح مواضع ایران درمورد وضعیت جنگ عراق و ایران، درخصوص طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل نیز با وی گفت‏وگو کرد. حسین شیخ‏الاسلام در دیدار با گرد کونیک ابتدا ضمن طرح مسائل مربوط به منطقه خلیج‏فارس، به‏ویژه جنگ عراق و ایران به تلاش‏های صدام برای نجات از شکست نهایی اشاره کرده و گفت: «رژیم صدام که در توطئه‏های خود شکست خورده، باتوجه‏به جنایاتی که تاکنون انجام داده و عدم اعتمادی که نسبت به آن وجود دارد باید از بین برود تا ثبات به منطقه بازگردد.» معاون سیاسی وزارت امور خارجه آلمانشرقی نیز با تأکید بر اینکه ماجراجویی‏های امریکا در دریای سرخ با هدف افزایش نفوذ این کشور در منطقه خلیج‏فارس انجام می‏گیرد، خاطرنشان کرد: «امریکا به قصد گسترش جنگ و به‏وجود‏آوردن اختلاف بین کشورهای دیگر منطقه در خلیج‏فارس عمل می‏کند.» شیخ‏الاسلام در ادامه این دیدار مواضع جمهوری اسلامی ایران درمورد مسائل بین‏المللی و «جریان خطرناک برقراری ارتباط بعضی از کشورها با اسرائیل و جنایات بی‏شمار و خوی توسعه‏طلبی و اشغالگری این رژیم و طرح اخراج اسرائیل از سازمان ملل و تلاش‏های گسترده جمهوری اسلامی ایران در این مورد را بیان کرد.» گرد کونیک نیز با اعلام حمایت از مواضع بین‏المللی جمهوری اسلامی ایران به‏ویژه طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل متحد تأکید کرد: «برای حصول به نتیجه نهایی در این مورد لازم است کشورهای مخالف اسرائیل بیشازپیش با هماهنگی و اتحاد دراینزمینه در اجلاس سال جاری سازمان ملل عمل نمایند.» 8. قریب به یک ماه و نیم پس از سفر وزیر امور خارجه آلمان‏غربی به ایران امروز، وزیر امور خارجه عراق برای انجام دیدار رسمی با مقامات آلمانی وارد این کشور شد. جنگ عراق و ایران، کارخانه تولید سموم شیمیایی، روابط اقتصادی فی‏مابین و... ازجمله محورهای گفت‏وگوهای دو طرف بود. طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق، پس از ورود به بن، با هانس دیتریش گنشر دیدار و گفتوگو کرد. رادیو بی‏بی‏سی درباره این دیدار گزارش داد: «دو وزیر خارجه درباره جنگ خلیج‏فارس گفت‏وگو کرده‏اند و گزارش‏های واصله حاکیاز آن است که در این مورد به توافق رسیده‏اند که جنگ باید هرچه زودتر پایان پذیرد. آقای گنشر به همتای خود اطمینانخاطر داده است که آلمان‏غربی در این جنگ کاملاً بی‏طرف است و به ‏هیچیک از طرفین اسلحه نمی‏دهد.» رادیو کلن نیز با پخش گزارشی درمورد محورهای دیدارها و گفت‏وگوهای وزیر امور خارجه عراق با مقامات آلمانی با بیان اینکه دولت آلمان درمورد «روشنشدن اتهام تولید گازهای سمی* در عراق پافشاری خواهد کرد»، افزود: «مقامات سیاسی دولت فدرال در نظر دارند یک مجتمع تولید مواد شیمیایی در نزدیکی شهر سامرا در عراق را مورد بازرسی قرار دهند.» این رادیو همچنین با اشاره به کاهش سطح مبادلات اقتصادی دو کشور آلمانغربی و عراق پس از وقوع جنگ عراق و ایران و نیز تعطیلی پروژه‏های عمرانی که با مشارکت سرمایه‏گذاران آلمانی، قبل از جنگ در عراق آغاز شده بود، مسائل اقتصادی را ازجمله محورهای اصلی گفت‏وگوهای طارق عزیز با مقامات آلمانی اعلام کرد. 9. گروهی از نمایندگان مجلس آلمانغربی که اخیراً از ایران بازدید کرده‏اند با انتشار بیانیه‏ای خواستار تغییر تصویر ایران در غرب شده و دیدگاه‏ها و برداشت‏های خود درباره حوزه‏های سیاسی و اقتصادی ایران را مطرح ساختند. نمایندگان مجلس آلمان در این بیانیه با تأکید بر اشتباهبودن کاربرد تعابیری مانند «بازگشت به قرون وسطی» یا «دیکتاتوری ملاها» درمورد ایران که تصویری یکجانبه و غیرواقعی از این کشور در اذهان مردم آلمان ایجاد کرده است، خواستار تصحیح این تصاویر ذهنی از ایران شده‏اند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بن، نمایندگان مذکور در بیانیه خود ضمن تصریح این مطلب که نظام حکومتی جدید در ایران تثبیت شده است، درمورد مسائل سیاسی و اقتصادی ایران چنین اظهارنظر کرده‏اند: «رهبری ایران سعی می‏کند در سیاست و اقتصاد و زندگی خصوصی مردم مبانی اسلامی را به زور وارد کند، ولی تشکیلات اداری و تأمین مایحتاج عمومی بسیار خوب کار می‏کند.» در گزارش این خبرگزاری همچنین درمورد دیدگاه‏های نمایندگان آلمانی که از ایران دیدار کرده‏اند، آمده است: «این وکلا در دیدارشان در ایران درباره جنگ خلیج[فارس] نه خرسندی و نه خستگی احساس کرده‏اند و تأکید کرده‏اند که ایران بههیچ‏وجه، خواهان اشغال خاک عراق نیست و شرط اصلی برای پایان‏یافتن جنگ را محکومیت بین‏المللی عراق بهعنوان متجاوز می‏دانند.» بنا به این گزارش، نمایندگان مذکور در بخش دیگری از بیانیه خود با تأکید بر اینکه رابطه اقتصادی ایران و آلمان رابطه بسیار خوبی است، افزودهاند: «ولی شرکای آلمانی باید بدانند که در ایران فقط نمی‏توانند چیز بفروشند، بلکه خرید هم باید بکنند. اقتصاد آلمان باید احساسات ایران که این ناموزونی تبادلات خارجی را یک نوع خطر وابستگی جدید و نوعی تحقیر می‏دانند جدی بگیرد.» گفتنی است شافر یکی از نمایندگان آلمانی که به ایران سفر کرده است، درباره دیدگاه‏های سیاسی جمهوری اسلامی ایران درزمینه روابط با کشورهای دیگر به‏ویژه کشورهای غربی گفته است: «ایرانی‏ها فهمیده‏اند که انزوای کشور، که پس از انقلاب و اشغال سفارت امریکا و آغاز جنگ ایجاد شده، در درازمدت عواقب بسیار سنگین و سخت برای اقتصاد ایران به‏ بار می‏آورد.» وی همچنین با اشاره به اینکه تلاش‏ها و مذاکرات هیئت‏های سیاسی دولت‏های غربی می‏تواند بازگشایی روابط ایران با غرب را سرعت بخشد، افزوده است: «سیاست خارجی ایران بسیار نگرانکننده است؛ چون آنها همچنان معتقدند که مدل رژیم اسلامی در کشورهای همسایه هم برای همیشه ایجاد خواهد شد. ایرانی‏ها البته انکار نکردند که خواهان صدور انقلاب اسلامی هستند، ولی تأکید داشتند که این بدون زور انجام خواهد پذیرفت.» 10. عراق برخلاف واقعیت و دیدگاه‏های محافل بین‏المللی که ٣١ شهریور را سالروز آغاز جنگ می‏دانند، مدعی است امروز (٤ سپتامبر / ١٣ شهریور) سالگرد شروع جنگ است. به این مناسبت رادیو بی‏بی‏سی در مصاحبه‏ای با سفیر عراق در لندن ضمن پرداختن به این ادعای عراق سؤالاتی درمورد جنگ عراق و ایران مطرح کرده است. بخشهایی از این مصاحبه بدین شرح است: گزارشگر رادیو لندن از سفیر عراق خواست نظر خود را درباره اظهارات دیروز نخست‏وزیر ایران درمورد شرایط کشورش برای پایاندادن به جنگ بیان کند. «سفیر عراق: ما دیگر به این اظهارات و شرایطی که به‏وسیله رهبران ایران مطرح می‏گردد عادت کرده‏ایم. برای ما چیز جدیدی نیست. قبلاً هم چنین شرایط غیرمنطقی و غیرعقلایی مطرح شده‏اند. درحقیقت هیچ عراقی نمی‏تواند تصور کند که روزی به‏خاطر صلح با همسایه، ما رئیس‏جمهورمان را برکنار سازیم. سؤال: به نظر می‏رسد شایعات قبلی دایر بر اینکه رهبران ایران سعی در حل جنگ ازطریق دیپلماتیک داشته‏اند، نادرست بوده است؟ سفیر عراق: اظهاراتی ازطرف بعضی جناح‏های میانه‏رو در ایران در این جهت شده بود، ولی عملاً نتیجه‏ای نداشت هیچیک از این جناح‏های میانه‏رو با دولت عراق تماس برقرار نکردند. سؤال: اگر چنین تماس‏هایی برقرار شود، آیا دولت عراق حاضر خواهد شد با کوتاه‏آمدن، از این تماس‏ها برای صلح استفاده کند؟ سفیر عراق: ما قبلاً اراده و علاقه خود را جهت پایان‏دادن به جنگ را اعلام نموده‏ایم. ما حتی از هفته دوم جنگ خواهان صلح شدیم. ما پیشنهاد آتش‏بس و صلح را از همان ابتدای جنگ مطرح نمودیم و ما هنوز آماده مذاکره برای صلح می‏باشیم، ولی حاضر به پذیرفتن شرط برای آتش‏بس نیستیم. سؤال: به‏طورکلی عراق با اعلام صلح‏طلبی می‏خواهد که این حقیقت که عراق با حمله به ایران جنگ را شروع نمود به فراموشی سپرده شود و فکر نمی‏کنید که عراق به‏عنوان آغازگر جنگ مسئولیت کوتاه‏آمدن و تخفیف‏دادن برای خاتمه جنگ را دارد زیرا شروع‏کننده بوده است؟ سفیر عراق: اولاً از همه باید بگویم که این کاملاً غلط است که بگوییم عراق جنگ را شروع کرد، ما شروع نکردیم. ما صرفاً تجاوزات مکرر ایران را تلافی کردیم تجاوزاتی که نهتنها در سال ١٩٨٠ [١٣٥٩] بلکه در اواخر ١٩٧٩ [١٣٥٧] آغاز گردید و کسانی که فکر می‏کنند عراق جنگ را شروع کرد، کاملاً در اشتباهاند؛ ما آغازگر نبودیم. سؤال: ولی در تمامی جوامع بین‏المللی عراق متجاوز شناخته شده است - سفیر عراق با قطع سخنان گزارشگر: ولی ما متجاوز نبوده‏ایم. - گزارشگر با قطع سخنان سفیر عراق: ولی این حقیقت پذیرفته شده است که عراق متجاوز است - سفیر عراق با عصبانیت و قطع سخنان گزارشگر: ولی ما متجاوز نبودیم. سؤال: حدس می‏زنید چه مدت دیگر این جنگ ادامه یابد و چطور می‏تواند خاتمه یابد؟ سفیر عراق: هیچ‏کس نمی‏تواند پیش‏بینی کند. ما از ابتدا دنبال یافتن راه‏حلی جهت برقراری آتش‏بس و صلح بوده‏ایم. ما به تمام ابتکارات مثبت برای صلح پاسخ مناسب داده‏ایم. ایران همیشه گفته است نه و با حالتی ناسازگار و اغلب شرایط نامعقولی مانند آنچه که در ابتدا مطرح شد این ابتکارات را رد کرده است.»

________________________________________

• اخیراً اخباری منتشر شده است مبنیبر اینکه دولت عراق در یک کارخانه تولید سموم دفع آفات نباتی که با همکاری دولت آلمان در نزدیکی شهر سامرای عراق ایجاد شده است، اقدام به تولید مواد شیمیایی کرده است تا در جنگ علیه ایران از آن استفاده کند.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/06/13