1363.04.23

روزشمار جنگ سال 1363 1363.04.23
نام‌های دیگر	بیست و سه تیر
تاریخ شمسی	1363.04.23
تاریخ میلادی	14 ژوئیه 1984
تاریخ قمری	15 شوال 1404

1360.04.23

1361.04.23

1362.04.23

1364.04.23

1365.04.23

1366.04.23

1367.04.23

گزارش- 1

1. پس از آنکه محدودیت‏های قرارگاه قدر برای نصب پل بر روی اروندرود و تأثیر آن بر مانور قرارگاه ظفر در عبور و تصرف سرپل، به تغییرات جدی در مأموریت قرارگا‏ه‏های ظفر و نجف در عملیات جنوب جزیره مینو انجامید، امروز صبح و در پایان فرصت ٢٤ ساعته فرماندهان قرارگاههای مذکور برای بررسی این تغییر، فرماندهان دو قرارگاه نجف و ظفر* با برگزاری جلسات متعددی، راهکارهای عبور از آب و سرپلگیری را طرح و بررسی کردند. برخی فرماندهان بهخصوص اکثر فرماندهان قرارگاه ظفر، با اشاره به اینکه قبل از تغییرات دیروز، در طرح مانور عملیات جنوب جزیره مینو، مسئولیت اصلی سرپلگیری برعهده قرارگاه ظفر بوده است، بر تقویت کادر ستاد و فرماندهی این قرارگاه تأکید داشتند؛ حتی سرهنگ عبادت فرمانده قرارگاه ظفر، پیشنهاد کرد که این قرارگاه بهصورت مستقیم زیر نظر قرارگاه خاتمالانبیا(ص) قرار بگیرد. در ارزیابی این راهکار، فرماندهان حاضر در جلسه از یکسو معتقد بودند چنانچه گرفتن سرپلها را یک قرارگاه انجام دهد، تمرکز قدرت فرماندهی برای هدایت کامل قرارگاههای تابعه در سه الی چهار نقطه و همچنین عرض زیاد منطقه موجب ضعف سرپلها و درنتیجه نرسیدن به اهداف مورد نظر خواهد شد. علاوهبراین، درصورتیکه بین تصرف و تأمین خطوط اول و دوم عملیات، مدت زمانی بیش از ٢٤ ساعت صرف شود، دشمن هوشیار شده و این امر کار قرارگاههای نجف و کربلا را برای تداوم عملیات و تأمین خطوط دوم و سوم با مشکل مواجه خواهد ساخت. گروه دیگری از فرماندهان نیز عقیده داشتند قرارگاه ظفر باید در قرارگاه نجف ادغام شده و از توان قرارگاه ظفر برای عبور از آب و سرپلگیری و گسترش عملیات استفاده شود. به عبارت دیگر، قرارگاه ظفر باید به قرارگاههای نجف ٣ و ٤ مبدل شود که مأموریت تصرف سرپل وسط را برعهده خواهد داشت. دراینزمینه نیز علاوهبر مشکل ناتوانی قرارگاه ظفر در تصرف و تأمین سه سرپل در زمینی به عرض ٣٠ کیلومتر، مسئله هماهنگی میان اتصال سه سرپل عملاً این پیشنهاد را در هالهای از ابهام فرو برد. علاوهبراین، دستور قرارگاه خاتم مبنیبر تغییرنیافتن طرح مانور از یکسو و دورههای آموزشی خاصی که نیروهای قرارگاه ظفر برای عبور از رود و سرپلگیری گذراندهاند از سوی دیگر، عملیشدن این پیشنهاد را غیرممکن میساخت. بااینحال، عده‏ای از فرماندهان بهویژه عزیز جعفری فرمانده سپاهی قرارگاه نجف، با تأکید بر وسعت و عرض زیاد منطقه، اصرار داشتند که برای عبور از آب و گرفتن سرپل، قرارگاه کربلا به قرارگاه نجف اضافه شده و قرارگاه ظفر تحت امر این دو قرار گیرد. ازجمله محاسن پیشنهاد مزبور این بود که سهولت تصرف سرپلها و امکان گسترش در عمق افزایش مییافت و مجموعه این موارد سبب میشد پیش از هوشیاری دشمن، اهداف عملیات تثبیت و تحکیم شود. اما مشکل پیشنهاد مذکور این بود که بهدلیل تمرکز نیرو برای عبور در دو نقطه سرپلگیری، احتمال افزایش تلفات خودی درنتیجه عبور ناقص از رود و ناکامی در دستیابی به اهداف مرحله اول عملیات وجود داشت که این امر بر سرنوشت عملیات در حرکت بهسوی بصره تأثیر مستقیم میگذارد. درمجموع، نظر دسته سوم، بهعنوان طرح پیشنهادی برای جلسه امشب قرارگاه خاتمالانبیا(ص) در نظر گرفته شد.

گزارش- 2

2. در ساعات پایانی امروز جلساتی با حضور فرماندهان قرارگاه خاتمالانبیا(ص) و قرارگاههای تحت امر آن** برگزار شد و فرماندهان این قرارگاه، ترتیب اجرا و ترکیب قرارگاههای عملیاتی را بررسی کردند و در پایان، فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش در جلسهای خصوصی به جمعبندی مباحث پرداختند و اعلام تصمیم نهایی به وقت دیگری موکول شد. در نشستهای امروز، محسن رضایی فرمانده کل سپاه، ضمن تشریح وضعیت کنونی جنگ عراق و ایران، جایگاه منطقه بصره در راهبرد نظامی ایران و طراحی دو عملیات در منطقه زید*** و جنوب جزیره مینو**** را برای فرماندهان قرارگاه خاتمالانبیا(ص) و قرارگاههای تحت امر تبیین کرد. در ادامه، هریک از فرماندهان ملاحظات و مشکلات موجود در اجرای عملیات جنوب جزیره مینو را بررسی و ارزیابی کردند. باتوجهبه اینکه مهمترین بخش در طرح مانور این عملیات، مرحله عبور از آب و گرفتن سرپل در خاک دشمن و نگهداری آن بود، رحیم صفوی از فرماندهان سپاه، درمورد حساسیت عبور از رودخانه و سرپلگیری گفت: «عبور از رودخانه عملیات سخت و مشکلی است و فرماندهی این عبور باید قبول کند با یک درصدی از مشکلات مواجه خواهد شد. ... به نظر من، این منطقه یک منطقه بههمپیوسته است. ... ما اگر مشت اول را به دشمن محکم نزنیم، او میزند و ما به داخل آب خواهیم افتاد. عملیات بستگی به سرعت و توسعه با سرعت دارد؛ هرگونه توقف در مرحله یکم یعنی ماندن ظرف ٤٨ ساعت پشت جاده. بعید به نظر میرسد بتوانیم توسعه پیدا کنیم.» وی با بیان اینکه موفقیت کلی عملیات بستگی به عبور و سرپلگیری اولیه دارد تأکید داشت که باید در سرپلگیری از فرماندهی قوی و نیروی کیفیتر استفاده شود و بههمیندلیل بهتر است خود قرارگاه خاتمالانبیا(ص) بهدلیل آشنایی ارتش با عملیات مهندسی و احداث پل سرپلگیری در سه منطقه را هدایت کند. سپس، رحیم صفوی و صیاد شیرازی ضمن یادآوری نقش بسزای سرپلگیری در عملیات جنوب جزیره مینو، بر حساسیت دوچندان سرپل الف در مقابل جزیره مینو تأکید و واکنش دشمن در این محور را جدی توصیف کردند. در ادامه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، نظر فرماندهان ارتش و سپاه را درمورد تغییرات ابلاغی روز گذشته قرارگاه خاتمالانبیا(ص)چنین اعلام کرد: در جلسه مشترک قرارگاه نجف و قرارگاه ظفر به نتایج مشترکی دست یافتیم و بر مبنای مذاکرات صبح، ایراد طرح مانور در مرحله اول عملیات، مشکل هماهنگی بین اتصال سه سرپل و تناسبنداشتن توان قرارگاه ظفر برای تصرف و تأمین سه سرپل در زمینی به عرض ٣٠ کیلومتر میباشد، لذا پیشنهاد میشود قرارگاه ظفر مأمور گرفتن یک سرپل و قرارگاه نجف مأمور تصرف دو سرپل دیگر شود و هر قرارگاهی که سرپلها را گرفت عملیات عبور را انجام دهد. پذیرش این پیشنهاد مستلزم تغییر در سازمان قرارگاه ظفر و درنتیجه نیازمند به زمان بیشتر میباشد. جعفری در ادامه، معایب قرارگرفتن قرارگاه ظفر زیر امر قرارگاه نجف را اینگونه بیان کرد: درحالحاضر، قرارگاه ظفر بیش از خود قرارگاه نجف گسترش یافته و باتوجهبه تجربه عملیات والفجر مقدماتی، تعدد قرارگاه، مشکلاتی در اجرای عملیات ایجاد میکند. همچنین نمیتوان یک قرارگاه را از یک قرارگاه دیگر عبور داد. در پایان، جلسه به فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی زمینی محدود شد تا ضمن بررسی مباحث، تغییرات نهایی ابلاغ شود.

گزارش- 3

3. جنگندههای عراقی در ادامه تجاوزات خود به آسمان ایران امروز نیز به حریم هوایی مناطقی از جنوب و شمالغرب کشور تجاوز کردند. سه فروند هواپیمای جنگنده عراقی که از جزیره بوبیان کویت به پرواز درآمده بودند به حریم هوایی ایران تجاوز کردند. دو فروند از هواپیماهای مذکور بهسمت جزیره خارک در حرکت بودند که با یک فروند هواپیمای اف١٤ خودی مواجه و متواری شدند. یک فروند دیگر از این هواپیماها که بهسمت بوشهر پرواز می‏کرد به‏وسیله یک اف١٤ خودی که از پایگاه بوشهر اعزام شده بود، مجبور به ترک آسمان ایران شد. همچنین امروز، یک فروند جنگنده عراقی که ازطرف شمال به جنوب در ارتفاع بالا در حرکت بود به حریم هوایی پیرانشهر تجاوز کرد که با اقدام پدافند هوایی مستقر در منطقه بدون اجرای هرگونه عملیاتی متواری شد.

گزارش- 4

4. درگیری بین نیروهای خودی و عناصر ضدانقلاب در استان کردستان امروز نیز ادامه یافت. اهم حوادث به این شرح است: ١. به گزارش سپاه کامیاران، یک دستگاه تراکتور و یک دستگاه خودروی تویوتا در محور گلیان در اطراف کامیاران، در کمین ضدانقلاب گرفتار شدند. در این حادثه ٤ تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند. ٢. سپاه کامیاران اعلام کرد ٣ تن از نیروهای خودی پس از دستگیری یکی از عناصر وابسته به سازمان کومه‏له و بازجویی از وی، مقر همدستان این شخص را شناسایی کرده و با آنها درگیر شدند. در این درگیری که با کمک نیروهای جندالله و محمد رسول‏الله(ص) به پایان رسید، ٢ تن از نیروهای خودی شهید شدند. ٣. در درگیری نیروهای پایگاه کامیاران با عناصر کومه‏له در محور کشکی ٢ نفر از پیشمرگان مسلمان کرد شهید و ٢ تن از اعضای کومه‏له کشته شدند. ٤. افراد ضدانقلاب با اجرای کمین در اطراف روستای کرسی از توابع سنندج، ٢ نفر از نیروهای خودی را به شهادت رساندند. ٥. نیروهای تأمین پایگاه تازه‏ده (از توابع مریوان) از ساعت ١٧:٣٥ تا ١٨:٥٥ با گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی درگیر شدند که در نتیجه آن یکی از سربازان این پایگاه از ناحیه سر مجروح شد. ٦. در منطقه کامیاران ٢ نفر از نیروهای خودی براثر درگیری با افراد ضدانقلاب مجروح و تعدادی از چته‏های حزب دمکرات نیز کشته یا مجروح شدند. ٧. درگیریهای پراکنده‏ای از ساعت ٢٢:٠٠ تا ٢٣:٣٠ بین نیروهای خودی و عناصر وابسته به حزب دمکرات در مناطق بهارستان (حمال‏آباد)، کریم‏آباد و تپه‏شهری سقز به ‏وقوع پیوست که هیچ‏گونه خسارات و تلفات جانی و مالی نداشت. ٨. تعدادی از چته‏های حزب دمکرات به سرپرستی رشاد روحانی به روستای میسوراب (از توابع کامیاران) رفته و از اهالی پول و دیگر مایحتاج خود را اخاذی کردند.

گزارش- 5

5. امروز ١٢ نفر از افراد وابسته به گروههای مسلح غیرقانونی در استانهای آذربایجانغربی و کردستان خود را تسلیم کردند و یک نفر نیز دستگیر شد. در پیرانشهر، ٦ نفر از عناصر ضدانقلاب که متواری بودند بدون سلاح خود را به سپاه این شهر معرفی کردند. اسامی تسلیمشدگان عبارتاند از: سلیمان مؤمن، اسماعیل حاجی، محمد پاکرو، عبدالله پولاب، محمد پولاب و نبی پولاب. در سردشت نیز حصان احمدی معلم حزب دمکرات و رابط تشکیلات شهرستان سردشت تسلیم نیروهای خودی شد. در مریوان، ٣ نفر از اعضای سازمان کومه‏له و یک نفر از اعضای حزب دمکرات خود را به پایگاه این شهر معرفی کردند. مختار جلیلی از اعضای حزب دمکرات نیز خود را به سپاه مریوان معرفی کرد. همچنین، مصطفی جدیدی از پیشمرگان حزب دمکرات که با همراه داشتن یک کلت کمری و یک عدد نارنجک برای شناسایی و ترور به داخل شهر مهاباد آمده بود با هوشیاری یگان حزب‏الله این شهر شناسایی و دستگیر شد. گفتنی است امروز افراد حزب دمکرات محمد رسولی و محمد نوکرداری را که چندی پیش به نیروهای خودی تسلیم شده بودند، دستگیر و اعدام کردند.

گزارش- 6

6. پاسخ مثبت ایران به درخواست دبیرکل سازمان ملل متحد درخصوص خودداری از بهکارگیری سلاح‏های شیمیایی در جنگ ایران و عراق را سفیر ایران در امارات متحده عربی به راشد عبدالله تسلیم کرد. امروز مادرشاهی سفیر جمهوری اسلامی ایران در امارات متحده عربی، با راشد عبدالله وزیر مشاور در امور خارجی امارات، دیدار کرد. سفیر ایران در این دیدار پیام کتبی علی‏اکبر ولایتی وزیر امور خارجه «مبنیبر پاسخ مثبت ایران به درخواست دبیرکل سازمان ملل متحد درخصوص منع استفاده از سلاح‏های شیمیایی در جنگ ایران و عراق را تسلیم آقای راشد عبدالله کرد.» در پیام وزیر امور خارجه ایران «تصریح شده است که رژیم عراق کلیه قوانین و مقررات درخصوص ممنوعیت استفاده از سلاح‏های شیمیایی در جنگ تحمیلی را نقض نموده و این کشور به درخواست آقای خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل، جهت عدم استفاده از این سلاح‏های مرگبار در جنگ، نیز تاکنون پاسخی نداده و این نشان‏دهنده آن است که رژیم عراق مجدداً قصد دارد تا از سلاح‏های شیمیایی در جنگ تحمیلی استفاده کند.» راشد عبدالله نیز در این ملاقات پس از دریافت پیام ولایتی گفت: «استفاده از این سلاح‏های مخرب و مرگبار شیمیایی در جنگ سلامت مردم و امنیت منطقه را به خطر می‏اندازد و باید از به‏کاربردن آن جلوگیری به ‏عمل آید.»

گزارش- 7

7. در ادامه اظهارنظرها و پیشنهادهایی که معمولاً مقامات یا فعالان سیاسی درخصوص پایاندادن به جنگ ایران و عراق مطرح میکنند، امروز نیز اظهاراتی از نخست‏وزیر تونس، معاون نخست‏وزیر و وزیر امور خارجه عراق و رئیس‏جمهور معزول ایران در رسانه‏های همگانی انتشار یافت. محمد مزالی نخست‏وزیر تونس در گفت‏وگو با مجله المستقبل (چاپ پاریس) در پاسخ به این پرسش که «آیا در افق، پایانی برای جنگ عراق و ایران دیده می‏شود؟» اظهار کرد: «مادامی‏‏که کشورهای بزرگ و ثروتمند از فرسایش و تحلیل‏رفتن عراق، ایران و کشورهای خلیجی نفع می‏برند، نمی‏توان پایانی را برای این جنگ تصور کرد. این جنگ نعمتی برای بزرگان کشورهای بزرگ به ‏شمار می‏رود و آنها خواهان ادامه‏یافتن آن هستند و متأسفانه علی‏رغم اینکه عراق در بیش از یک مناسبت چه از زبان کشورهای عربی و چه از زبان کشورهای اسلامی و چه از زبان کشورهای جهان سوم آمادگی خود را برای پایاندادن به جنگ اعلام داشته، لکن برادران ما در ایران همچنان روی مواضع خود اصرار دارند.» طه ‏یاسین رمضان معاون نخست‏وزیر عراق نیز در مصاحبه‏ای با روزنامه الاهرام (چاپ قاهره) با ادعای اینکه کشورش نیازی به پشتیبانی ابرقدرت‏ها ندارد، از قدرت‏های بزرگ خواست «نقش مثبتی برای متوقف‏ساختن جنگ ایفا نمایند و طرفدار صلح باشند، به‏ویژه اینکه این جنگ منافع دیگران را نیز به ‏خطر می‏اندازد.» طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق نیز خواستار برگزاری یک گردهمایی بین‏المللی درباره جنگ ایران و عراق با شرکت ابرقدرت‏ها شد. وی خانم گاندی نخست‏وزیر هند و رئیس جنبش کشورهای غیرمتعهد را بهدلیل اینکه «برای حل اختلافات ایران و عراق اقدام نمی‏کند بهسختی مورد انتقاد قرار داد.» درهمینحال، رادیو قطر در گزارشی اعلام کرد اخیراً ابوالحسن بنی‏صدر رئیسجمهور معزول ایران نیز با ارسال نامه‏هایی برای تعدادی از دولت‏های غربی پیشنهادهایی برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران مطرح کرده است. به نوشته روزنامه السیاسه، مهم‏ترین بخش پیشنهادهای رئیس‏جمهوری سابق ایران «خرید نفت ایران به‏وسیله غرب در مقابل تضمین آزادی کشتیرانی در خلیج [فارس] برای تمام کشورها ازجمله عراق می‏باشد.»

گزارش- 8

8. با اینکه روابط ایران و عربستان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به‏ویژه بهدنبال آغاز جنگ عراق با ایران، چندان دوستانه نبوده است، پادشاه عربستان سعودی از رئیس مجلس شورای اسلامی برای سفر به عربستان دعوت کرد. پیام این دعوت امروز توسط محمدحسین رضایی سرپرست سازمان حج و زیارت، به حجت‏الاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی تسلیم شد.***** رضایی همچنین در دیدار با رئیس مجلس شورای اسلامی گزارشی از همکاری خوب مقامات عربستان سعودی با سازمان حج و زیارت در سال جاری را به اطلاع وی رساند. هاشمی رفسنجانی نیز ضمن تشکر از مقامات عربستان سعودی برای این دعوت، درمورد همکاری خوب آنان در طول مراسم حج سال جاری گفت: «این‏گونه برخوردها می‏تواند در روابط فی‏مابین مفید باشد.»

گزارش- 9

9. وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران که بهتازگی از اجلاس اوپک بازگشته است، امروز با شرکت در یک مصاحبه مطبوعاتی درمورد مسائلی ازجمله موضع مخالف ایران درباره کاهش ٥ دلاری قیمت نفت، راهبرد درازمدت اوپک، انتخاب دبیرکل جدید و موانع افزایش قیمت و کاهش سقف تولید در اجلاس اخیر اوپک مطالبی بیان کرد. غرضی ابتدا در تبیین نظر ایران درخصوص قیمت کنونی نفت خام گفت: «ایران در این اجلاس هدف‏های مشخصی را دنبال می‏کرد؛ ازجمله این هدفها روشنکردن این مسئله بود که کاهش ٥ دلاری قیمت نفت به نفع چه کسی است؟[این پیشنهاد] در اوایل سال ١٩٨٣، توسط بعضی از اعضای اوپک به رهبری پادشاهی سعودی مطرح گردید و در آن جمهوری اسلامی ایران مخالفت علنی و صریح خود را ابراز داشت. ... تز اصلی این گروه از کشورها این بود که کاهش بهای نفت می‏تواند باعث افزایش مصرف کشورهای صنعتی و درنتیجه افزایش صادرات نفت خام اوپک شود. در مقابل سیاست جمهوری اسلامی ایران این بود که لازمه تثبیت بازار، کنترل تولید نفت می‏باشد، نه کاهش قیمت آن.» وی افزود: «براساس بررسی‏های متعددی که توسط ایران و بعضی از کشورهای عضو و دبیرخانه اوپک به عمل آمد همگی به این نتیجه رسیدند که به‏طورکلی کاهش ٥ دلار در قیمت نفت فقط در حد بسیار کمی در امریکا و ژاپن به مصرف‏کننده نهایی منتقل شده است، ولی در کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان، بلژیک و انگلیس اکثراً توسط شرکت‏های نفتی جذب و در بعضی موارد بهعلت افزایش مالیات به جیب دولت‏ها رفته است؛ بهطوری‏که از این بابت تقریباً روزانه ١٠٠ میلیون دلار به جیب اینگونه دولت‏ها و شرکت‏ها رفته ‏است.» وزیر نفت ایران در ادامه با اشاره به اینکه کشورهای صنعتی ازطریق بانک‏های خود هرگونه سودی را که کاهش قیمت نفت برای کشورهای درحال توسعه می‏تواند داشته باشد، با افزایش نرخ بهره به خود منتقل می‏کنند، گفت: «در جلسات کمیته نمایندگان جمهوری اسلامی ایران بهکرات پیشنهاد تعدیل قیمت نفت را بر مبنای نرخ بهرة بین‏المللی مطرح کردند. با درنظرگرفتن اینکه بعضی از کشورهای عضو اوپک درحالحاضر با بحران اقتصادی و مالی روبهرو هستند و احتیاج مبرم به بالارفتن درآمد از راه صادارت نفت خود دارند و اینکه تنها راه تثبیت بازار نفت، کنترل تولید است و همچنین تغییر قیمت در کوتاهمدت اثر چندانی در تقاضا ندارد، جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‏کند که قیمت‏های نفت اوپک به رقم قبل از مارس ١٩٨٣ افزایش یابد و میزان تولید نفت دقیقاً کنترل شده و در طی باقیمانده سال جاری از حد ٥/١٧ میلیون بشکه در روز تجاوز نکند.» محمد غرضی درباره راهبرد بلندمدت تولید نفت خام در اوپک و جهان نیز اظهار کرد: «تا پیش از انقلاب اسلامی، در دنیا راجع به میزان نفت و مدت عمر ذخایر موجود کمتر بحث می‏شد و گفت‏وگوها عمدتاً پیرامون مسئله تولید و افزایش روزافزون آن بود. در چنین شرایطی، اوپک روزانه ٣٣ میلیون بشکه نفت تولید میکرد. پس از انقلاب با افزایش قیمت هر بشکه نفت به ٣٧ دلار، سطح تولید اوپک کاهش یافت. استدلال ایران دراینزمینه این است که قیمت نفت در درازمدت باید بتواند با قیمت انرژی‏های معادل، همسطح و برابر شود. در شرایط کنونی، تولید انرژی اتمی و انرژی ذغال سنگ معادل یک بشکه نفت تا ٦٥ دلار تمام میشود.» وزیر نفت درمورد موضوع انتخاب دبیرکل جدید اوپک هم با بیان اینکه انتخاب دبیرکل، تعیین قیمت و راهبرد بلندمدت اوپک همواره یک جریان سیاسی بوده است تا یک جریان اقتصادی، تأکید کرد: «درمورد انتخاب دبیرکل جدید اوپک کلیه ١٣ کشور عضو باید رأی مثبت بدهند و چون ایران و عراق در جنگ هستند، مخالفین ایران در اوپک مانع از انتخاب نماینده ایران بهعنوان دبیرکل جدید می‏شوند.» غرضی در پایان این مصاحبه درمورد دلایل و عواملی که مانع افزایش قیمت و کاهش سقف تولید اوپک شد، گفت: «اصولاً در اجلاس به سقف تولید و قیمت کمتر توجه می‏شد. در شرایط کنونی، پاره‏ای از کشورها مترصد این هستند که بازار قیمت مناسبی پیدا کنند و نفت سرشاری را به بازار بریزند. بهطوری‏که عربستان سعودی در دو ماه اخیر، ٧٠ میلیون بشکه نفت را در ذخایر شناور خود نگه داشته است تا بازار گرم شود و آن را عرضه کند. ما در لندن هم اعلام کردیم می‏توانیم کاهش ٥ دلار قیمت نفت را یک دلار یک دلار بازگردانیم و اگر مسئله سقف تولید و سهمیه مورد توجه قرار می‏گرفت، قیمت‏ها می‏توانست الآن حداقل تا ٣ دلار بالا برود. ما در شرایطی مجبوریم سهمیه تعیینشده و سقف تولید و قیمت را بپذیریم که مرتباً در بازار نفت اخلال و توطئه می‏شود.»

گزارش- 10

10. قائممقام وزارت امور خارجه ایران امروز عازم نیکاراگوئه شد. سرکنسول ایران در دوبی نیز با حاکم رأس‏الخیمه دیدار و گفت‏وگو کرد. علیمحمد بشارتی قائممقام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، صبح امروز برای شرکت در مراسم پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب نیکاراگوئه به دعوت دولت این کشور رهسپار ماناگوئه شد. وی که حامل پیام‏هایی از آیت‏الله خامنه‏ای رئیس‏جمهور، میرحسین موسوی نخست‏وزیر و علی‏‏اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، برای مقام‏های نیکاراگوئه است، قبل از ترک تهران درخصوص اهداف این سفر گفت: «شرکت در جشن‏های پنجمین سالگرد انقلاب این کشور که به دعوت دولت نیکاراگوئه صورت ‏می‏گیرد، فرصتی است تا نقطهنظرات جمهوری اسلامی ایران پیرامون مسائل بین‏المللی با مقامات این کشور مطرح شود و همچنین با هیئت‏های نمایندگی کشورهای دوست دیدارهایی داشته باشیم.» بشارتی افزود: «در ملاقات با مقامات نیکاراگوئه مسائل مربوط به ایجاد تسهیلات لازم ازسوی جمهوری اسلامی ایران به‏منظور گشایش سفارت نیکاراگوئه در تهران مورد مذاکره قرار خواهد گرفت.» امروز همچنین سیدباقر سخایی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در دوبی، با شیخ صفر بن محمد القاسمی حاکم رأس‏الخیمه، دیدار کرد. در این ملاقات دوطرف درمورد مسائل مورد علاقه دو کشور به‏ویژه درخصوص زمینه‏های تجاری و فرهنگی گفتوگو کردند. در پایان این دیدار، شیخ صفر اظهار امیدواری کرد روابط دو کشور ایران و امارات متحده عربی در کلیه زمینه‏ها توسعه یابد.

گزارش- 11

11. امر بازسازی مناطق جنگ‏زده کشور همچنان ادامه دارد. دراینزمینه ستاد بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‏زده در استانداری خوزستان تشکیل جلسه داد. نماینده امام در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز از اقدامات این بنیاد برای بازسازی مناطق آسیب‏دیده مرزی گزارش داد. ستاد بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‏زده در جلسه امروز خود مبالغی را برای بازسازی مناطق آسیبزده اختصاص داد. مصوبات این جلسه بدین شرح است: «بازسازی مناطق موشکخورده دزفول و حسینیه اندیمشک توسط دفتر مرمت و بازسازی به مبلغ یکصد میلیون ریال؛ پرداخت دیون سال گذشته بازسازی بیمارستان شهدای شوش توسط هلالاحمر به مبلغ سیزده میلیون ریال؛ نوسازی اداره کل مخابرات دزفول به مبلغ یک و نیم میلیون ریال؛ [پرداخت] دیون سال گذشته تعمیر شبکه آب دزفول به مبلغ چهارصد میلیون و نهصدهزار ریال؛ طرح پاکسازی مناطق از میادین مین توسط سپاه و ارتش سه میلیون ریال؛ ستاد معین کرمان جهت بازسازی بستان معادل پنجاه میلیون ریال مصالح؛ ستاد بازسازی بنیاد مسکن استان [خوزستان] جهت بازسازی روستای ساریه معادل بیست میلیون ریال مصالح و طرح جامع بهبهان توسط نوسازی وزارت مسکن و شهرسازی به مبلغ ده میلیون ریال.» گفتنی است حجت‏الاسلام رسولی نماینده امام در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، دیروز در گیلان اعلام کرد: قرار است حدود ١٤٠٠ روستا از روستاهایی که براثر جنگ آسیب ‏دیده یا ویران شده‏اند با همت این بنیاد بازسازی و نوسازی شود و به این منظور اقداماتی نیز آغاز شده است. وی افزود: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای تأمین مسکن آوارگان جنگی فعالیت‏های گسترده‏ای را در مناطق مرزی کشور انجام داده است و تاکنون واحدهای مسکونی آسیب‏دیدة ٢٠٠ روستا از مناطق جنگزده کشور بازسازی و نوسازی شده است.

گزارش- 12

12. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران انفجار سفارت لیبی در بیروت را محکوم کرد. به گزارش روزنامه اطلاعات، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران ضمن تقبیح انفجار سفارت لیبی در بیروت گفت: «این‏گونه اقدامات مخالف منافع و مصالح مردم لبنان بوده و تلاش در ضربه‏زدن به نیروهایی می‏باشد که سابقه پیشگامی و ترقی‏خواهی در منطقه دارند و حرکتی در جهت توطئه‏های دشمنان لبنان محسوب می‏شود.»

گزارش- 13

13. دریافت غیرمستقیم سلاح از کشورهای بی‏طرف در جنگ و نیز تغییر کاربری برخی ادوات غیرنظامی برای استفاده در مقاصد نظامی ازجمله موضوعاتی است که همواره در رسانه‏ها و محافل سیاسی بین‏المللی درمورد ایران منتشر می‏شود. دراینزمینه، مقاله امروز روزنامه هرالد تریبیون و ادعای اخیر برخی از نمایندگان مجلس هلند که جوابیه دولت این کشور را هم درپی داشت، قابل ذکر است. روزنامه هرالد تریبیون در شماره امروز خود مدعی شده است دولت انگلستان باوجود اعلام بی‏طرفی در جنگ عراق و ایران، ازطریق دلالان بین‏المللیِ اسلحه برخی تجهیزات نظامی ازجمله کشتی‏های رزمی زمینی - دریایی را به ایران فروخته است. این روزنامه نوشته است: «به گفته مقامات امریکایی، انگلستان نیز مثل بسیاری از قدرت‏های غربی در مقابل فشاری که ازجانب امریکا جهت قطع عرضه تجهیزات به ایران اعمال می‏گردد، مقاومت نموده است. انگلستان مدعی است که آنها فقط برای فروش تجهیزات و سلاح‏های غیرکشنده مجوز صادر می‏نمایند و دو کشتی را جزو این اقلام می‏پندارند. سازندگان این دو کشتی اتاق‏های خواب و جراحی را اضافه کرده‏اند و آنها را کشتی‏های بیمارستانی می‏خوانند، درحالی‏که هر دوی آنها گنجایش حمل تا ٩ دستگاه تانک و ٤ توپ ٤٠میلیمتری را دارا میباشند.» این مقاله در ادامه با اشاره به فروش هواپیماهای آموزشی توربین‏دار پی.سی٧ توسط شرکت‏های خصوصی سوئیس به ایران افزوده است: «مقامات امریکایی اظهار می‏دارند هرچند هواپیماها هنگام تحویل غیرمسلح هستند، لیکن ایران آنها را با کارگذاردن بمب و سیستم‏های کنترل آتش به هواپیماهای مهاجم مبدل می‏سازد.» به نوشته روزنامه هرالد تریبیون، تحلیلگران در واشنگتن حتی هواپیماهای مسافربری بوئینگ٧٤٧ را هم بخشی از ناوگان لجستیکی ایران معرفی کردهاند. علاوهبر نشریه مذکور، مدتی است نمایندگان هلند نیز ادعای مشابهی را مطرح کردهاند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، اخیراً گروهی از نمایندگان مجلس سنای هلند در نامه‏ای به دولت این کشور مدعی شده‏اند هواپیماهای مسافربری بوئینگ٧٤٧ خطوط هوایی ایران که براساس یک قرارداد خدماتی و نگهداری با شرکت کی.ال.ام بهطور مرتب برای سرویس به هلند پرواز می‏کنند، دارای کاربردهای نظامی هستند. نمایندگان هلند ادعا کرده‏اند «هواپیماهای ایران‏ایر که با شرکت کی.ال.ام قرارداد سرویس دارد به‏خاطر تغییراتی که در آنها داده شده درحقیقت هواپیماهای نظامی هستند. در این هواپیماها مخازن اضافی سوخت مونتاژ شده و تغییراتی برای استفاده از توپ داده شده است.» دراینخصوص، نلن اسمیت کروئس وزیر حملونقل و راه‏های آبی هلند، روز چهارشنبه (٢٠ تیرماه) در پاسخ به سؤال کتبی یکی از نمایندگان حزب پاسیفیست سوسیالیست مجلس هلند درمورد یک هواپیمای بوئینگ٧٤٧ که ماه پیش برای بازبینی توسط شرکت هلندی کی.ال.ام وارد آمستردام شده است، گفت که این هواپیما دارای خصوصیات نظامی می‏باشد. وی در این جوابیه مدعی شد: «این هواپیما برای سوخت‏رسانی به هواپیماهای درحال پرواز تجهیز شده است.»

گزارش- 14

14. دلایلی که تاکنون عراق به تهدیدات خود مبنیبر حمله به جزیره خارک جامه عمل نپوشانده است و علل تعویق حمله جدید ایران موضوع گزارش روزنامه کریستین ساینس مانیتور و خبرگزاری رویتر است. روزنامه کریستین ساینس مانیتور در مقالهای آورده است: «به نظر میرسد عراق حداقل درحالحاضر نگران آن است که در منابع خود در جنگ از قبیل نیروی نظامی، پول، ادوات نظامی و حتی روحیه صرفه‏جویی کند و احتیاط‏کاری نماید. این مسئله همراه با فشارهایی که بر روی ایران وجود دارد چیزی نزدیک به رکود را در جنگ ٤ ساله ایران و عراق حاکم نموده است. یک سفیر خارجی می‏گفت برای عراق جنگ بهصورت یک جنگ اقتصادی درآمده است. باتوجهبه ایام اوائل جنگ با تلفات انسانی سنگین، بهای گزاف مالی، رهبریت سیاسی در بغداد به‏طور خیلی آشکار در جستوجوی یک چاره نظامی است. بعضی از دیپلمات‏ها از امکان به‏وجودآمدن تشدید بحران سخن می‏گویند، تشدیدی که حاصل این احتیاط‏کاری بین رهبری سیاسی و بعضی از نظامیان می‏باشد. ... همین برخورد محتاطانه در جنگ یکی از دلایلی است که بغداد تاکنون در عملی‏کردن تهدیدات خود مبنی‏بر نابودکردن جزیره خارک شکست خورده است.» این روزنامه در ادامه تحلیل خود درمورد خودداری عراق از تدارک یک حمله نابودکننده به جزیره خارک افزوده است: «مشکل، هزینه کار است. رهبریت نمی‏خواهد که به‏عنوانمثال، عملیاتی را تدارک ببیند که لازم باشد ٥٠ هواپیما را به جزیره ارسال دارد و طی آن ١٥ هواپیمای گران خلبانانش را از دست بدهد.» کریستین ساینس مانیتور درمورد علل تأخیر ایران در اجرای عملیات نیز نوشته است: «سختی‏های جنگ اقتصادی نیز همچنان بهعنوان یک توضیح برای نگرانی‏هایی که درمورد تهاجم مورد انتظار آتی ایران وجود دارد مطرح می‏باشد و این موضوع علی‏رغم این است که عراق خطوط دفاعی محکمی بنا نموده که احتمالاً می‏تواند در مقابل چنین تهاجمی مقاومت نماید. این به‏تعویق‏افتادن بر فشارهای سیاسی - نظامی ایران نیز تأکید میکند. بعضی از دیپلمات‏ها حدس می‏زنند که اختلافات سیاسی داخل ایران از عوامل به‏تعویق‏افتادن حمله می‏باشد. بعضی دیگر فکر می‏کنند این احساس ایران که احتمالاً در مقابل تهاجم ایران، عراق از سلاح‏های شیمیایی استفاده خواهد کرد و همچنین تلفات سنگینی بر ایران متحمل خواهد گردید از دیگر دلایل به‏تعویق‏افتادن حمله می‏باشد.» درهمینحال، خبرگزاری رویتر نیز در تحلیلی از روند جنگ عراق و ایران با بیان اینکه «به ‏نظر می‏رسد ایران و عراق قصد دارند به حملات خود علیه خطوط کشتیرانی در خلیج‏فارس ادامه دهند»، افزوده است: «ایران ظاهراً تهاجم زمینی خود را که از مدت‏ها پیش انتظار انجام آن می‏رفت به تعویق انداخته است.» بهگزارش این خبرگزاری: «ایران طرح‏های مربوط به این حمله را که برای آن صدها هزار نیرو را بسیج کرده بود، کنار گذارده است. دیپلمات‏ها علت عمده تأخیر در انجام این حمله را دلایل سیاسی ذکر کرده‏اند. ... دیپلماتها در منطقه می‏گویند تهاجم ایران که از ماه مارس (اسفندماه) درپی انجام چندین حمله این کشور در بخش‏های جنوبی و مرکزی جبهه - که با موفقیت‏های محدودی روبهرو گردید - انتظار [آن] می‏رفت، احتمالاً تا ٢ ماه دیگر انجام نخواهد گرفت. یک دیپلمات برجسته غربی می‏گوید این تأخیر سیاسی است و این امر نیز از وجود مشکلاتی در داخل ایران ناشی می‏شود. وی می‏افزاید اگر این حمله همان‏طورکه احتمال می‏رود موفقیت‏آمیز نباشد، عکس‏العمل‏های سیاسی شدیدی درپی خواهد داشت. ... انجام این حمله به‏دلیل تعداد تلفاتش و همچنین به‏دلیل تهدید عراق مبنی‏بر نابودساختن ترمینال خارک چه ازنظر سیاسی و چه به‏لحاظ نظامی ریسک بزرگی برای ایران محسوب می‏شود. ... برخی دیپلمات‏ها می‏گویند به‏دنبال توافقی که ماه گذشته درمورد عدم بمباران نواحی غیرنظامی بین ایران و عراق به ‏عمل آمد، وزارت خارجه ایران [درمورد] دست زدن به یک تهاجم جدید هشدار داده است.»

گزارش- 15

15. درپی انتشار اخبار مربوط به توافقنامه تسلیحاتی کویت و شوروی که مستلزم ورود مستشاران نظامی شوروی به کویت میباشد، اخباری مبنیبر هشدار دولت امریکا به کویت دراینخصوص انتشار یافت. روزنامه الوطن (چاپ کویت) امروز نوشت: «ایالات متحده هشدار داده که اگر مستشاران شوروی به کویت دعوت شوند، دولت امریکا قرارداد فروش بیش از هشتاد میلیون دلار اسلحه به کویت را لغو خواهد کرد.» الوطن به نقل از منابع عربی در واشنگتن افزود: «ایالات متحده از قراردادهایی که هفته گذشته هنگام دیدار وزیر دفاع کویت از مسکو امضا شد خشمناک است. طبق این قرارداد کویت بیش از سیصد میلیون دلار اسلحه روسی خریداری خواهد کرد و برای بهکارانداختن آنها مستشاران نظامی شوروی به کویت خواهند آمد.» رادیو اسرائیل در تکمیل خبر روزنامه الوطن گفت: «درصورتیکه ایالات متحده تهدید خود را عملی سازد، فروش یک شبکه پیشرفته رادار به کویت را باطل خواهد ساخت.» این درحالی است که شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح وزیر امور خارجه و اطلاعات کویت، در سخنانی «اطلاعات منتشره پیرامون لغو توافقنامه امریکا و کویت توسط ایالات متحده امریکا براثر توافقنامه کویت و شوروی، پیرامون بهبود سیستم دفاع هوایی کویت و امضای قرارداد کلی که بین کویت و اتحاد شوروی به امضا رسیده را نفی کرد.» گفتنی است اتحاد شوروی نیز با انتشار اخطاریه‏ای علیه ایالات متحده به این کشور هشدار داد از جنگ نفتکش‏ها در حوزه خلیجفارس برای تقویت حضور نظامی خود در این منطقه بهر‏ه‏برداری نکند.

گزارش- 16

16. درحالیکه عراق همواره ایران را به اعزام اجباری نوجوانان به جبهه‏های جنگ متهم می‏کند، امروز روزنامه کیهان گزارشی منتشر کرده است که در آن اسرای نوجوان عراقی به اتفاق تأکید کرده‏اند پس از اخراج از مدرسه وادار به شرکت در جنگ شده‏اند. بخشی از گفت‏وگو با چند نوجوان عراقی که به اسارت درآمده و اکنون در اردوگاه تختی واقع در شرق تهران نگهداری میشوند، چنین است: احمد عبدالکاظم ١٥ساله، دانش‏آموز مدرسه تمیم در شهر کوت عراق با اشاره به اینکه پس از اخراج از مدرسه در خیابان دستگیر و بهاجبار به جبهه جنگ اعزام شده است، گفت: «در مدت یک ماه کاربرد اسلحه را در مرکز آموزشی پادگان کوت فراگرفتم. ٣٠ روز بیشتر در جبهه نبودم که در عملیات مجنون [خیبر] در منطقه العزیر به دست نیروهای ایران اسیر شدم.» عزیز عباد غافل نیز که از اهالی محله حی‏الجماهیر شهر کوت عراق است، گفت که در محلة آنها دیگر کمتر جوانی وجود دارد و پیرمردان خانواده‏ها را سرپرستی می‏کنند. وی افزود: «سربازگیری در عراق به شکار جوانان تبدیل شده است و هرچند گاه یکبار قهوه‏خانه‏ها که معمولاً مراکز تجمع جوانان در اوقات فراغت است، مورد تهاجم مأموران امنیتی عراق قرار می‏گیرد، به‏طوری‏که اخیراً جوانان جرئت تجمع در قهوه‏خانه‏ها را ندارند. ... نیروهای عراقی غالباً هنگام غروب و شب در تعقیب جوانان هستند و به ‏همین منظور جوانان برای انجام کارهای خود مجبورند در ساعات اولیه روز از خانه بیرون بیایند.» محمد زوره شدود که به‏اتفاق برادرش اسیر شده است، هم تصریح کرد: «قبل از اعزام دانش‏آموزان به جبهه، ابتدا آنان را به بهانه‏های واهی از مدرسه اخراج می‏کنند. ... مدارس به شکارگاه مأموران عراقی تبدیل شده است و مأموران رژیم بدون کمترین احساس گناه دانش‏آموزان ١٦ساله را اجباراً به جبهه اعزام می‏کنند.» وی اضافه کرد: «دانش‏آموزانی را که به جبهه اعزام میکنند عنوان ارتش خلقی می‏دهند و با سخنرانی‏های متعدد می‏کوشند به آنان بگویند که بزرگ شده‏اند و مرد هستند و باید به‏اصطلاح از قومیت عرب دفاع کنند.» حسین مهدی ١٥ساله که به نوشته خبرنگار کیهان «هنوز رفتار کودکانه‏اش جلب توجه می‏کند»، به نقل از برادر بزرگترش گفت: «جوانان عراقی برای فرار از جبهه به نیروهای مجاهدین [عراقی] در یک منطقه خارج از تسلط نیروهای عراقی پناه می‏برند و به آنان ملحق می‏شوند.» عبدالهادی مدلول که ١٥ سال دارد نیز با بیان اینکه: «فرماندهان عراقی جوانان و نوجوانانی را که فاقد تجربه و تخصص‏های کافی هستند، به خط مقدم می‏فرستند»، گفت که «از فرمانده دسته‏شان شنیده است خسارت کشته‏شدن این‏گونه افراد به مراتب کمتر از کشته‏شدن نیروهای متخصصی است که بودجة زیادی برای آموزش آنان صرف شده است.» به گزارش خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، اظهارات اسرای نوجوان عراقی حاکی است «خانواده‏های عراقی ترجیح می‏دهند فرزندان آنان از خانه و کاشانه‏شان به نقاط نامعلومی فرار کنند، ولی به مدرسه نروند که در دسترس نیروهای امنیتی رژیم بعثی عراق قرار نگیرند.»

________________________________________

• این جلسات در چند نوبت و با حضور سرهنگ دژکام فرمانده ارتشی قرارگاه نجف، سرهنگ علیاری معاون فرمانده ارتشی قرارگاه نجف، سرهنگ پورفرد مسئول تهیه کالک عبور از قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، سرهنگ محمدزاده از دافوس، سرهنگ قرایی مسئول رکن٣ قرارگاه نجف، سرهنگ عبادت فرمانده قرارگاه ظفر، سرهنگ پاکمنش، پورداراب، عادلی، صادقی، رحمانی، سنجابی، آریان و همچنین عزیز جعفری فرمانده سپاهی قرارگاه نجف، امین شریعتی معاون فرمانده سپاهی قرارگاه نجف، خلیقفرد از دافوس، آزادی مسئول طرح و عملیات قرارگاه نجف تشکیل شد.
  • جلسات امروز با حضور محسن رضایی فرمانده کل سپاه، سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش، سرهنگ جمالی جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش، سرهنگ جلالی از هوانیروز، غلامحسین بشردوست از مسئولان عملیات قرارگاه نجف، سرهنگ موسوی قویدل مسئول عملیات قرارگاه خاتمالانبیا(ص)، احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، سرهنگ محمدزاده از دافوس و مسئولان قرارگاههای خاتمالانبیا(ص)، نجف و ظفر برگزار شد.
    • عملیات والفجر٧ انجام نشده
      • عملیات والفجر٨ انجام نشده
        • هاشمی رفسنجانی در خاطرات روز ٢٣ تیرماه ١٣٦٣ خود دراینباره نوشته است: «رضایی سرپرست [سازمان] حج و [زیارت] آمد. گزارش کارش را داد. راضی است. [خبر] دعوت سعودی‏ها از من و احمد‏آقا و آقای ناطق [نوری] را داد. با خواست آقای دکتر ولایتی پذیرش دعوت را برای تلطیف روابط اعلام کردیم.» [اکبر هاشمی رفسنجانی، به سوی سرنوشت؛ (کارنامه و خاطرات سال ١٣٦٣)، به اهتمام محسن هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب اسلامی، ١٣٨٦، صص ١٤٠-١٣٩]

منابع و مآخذ روزشمار 1363/04/23