1365.06.13
| روزشمار جنگ سال 1365 1365.06.13 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سیزده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1365.06.13 |
| تاریخ میلادی | 4 سپتامبر 1986 |
| تاریخ قمری | 29 ذیحجه 1406 |
گزارش -1
809 به گزارش واحد اطلاعات و عمليات نيروي‌زميني سپاه، نقل و انتقال نيروهاي دشمن در شرق بصره افزايش يافته است. دشمن علاوه بر نقل و انتقالات عادي، امروز نيرويي به استعداد دو تيپ زرهي را به منطقه "القرنه" يا "نشوه" آورده‌است؛[۱] به اين ترتيب كه در جاده بصره ـ عماره، 200 دستگاه خودرو كه 180 دستگاه از آنها كمرشكن و حامل تانك و بقيه ايفا و جيپ بوده‌اند در حال حركت به سمت القرنه مشاهده شدند. از ساعت 14 كمرشكن‌ها پس از تخليه تانك‌ها به سمت عماره بازگشتند.[۲] 810 شب گذشته دشمن از بيم تهاجم مجدد نيروهاي خودي در منطقه حاج‌عمران، پياپي گلوله‌هاي منور شليك مي‌كرد. طبق گزارش قرارگاه حمزه، بطور متوسط هر دقيقه 2 گلوله شليك مي‌شد. همچنين مواضع نيروهاي خودي، مقابل ارتفاع 2519 و ارتفاع شهيد صدر، زير آتش شديد خمپاره‌هاي دشمن قرار داشت.[۳] 811 جنگنده‌هاي عراق امروز در ساعت 16:00 شش فروند قايق ايراني را در "خور موسي" و "شط‌العرب"(اروند رود) و يك تأسيسات را در سواحل دريا حوالي بندر امام و دو فروند كشتي را در مناطق عملياتي فاو و آبادان و چهار فروند قايق موتوري را در 25 كيلومتري شمال سكوي العميه، بمباران كردند.[۴] 812 به گزارش آسوشيتدپرس، در حالي كه مقامات كشتي‌راني خليج‌فارس امروز اعلام كردند كه كشتي باري شوروي بنام "پيوتريمتسوف" كه نيروي دريايي ايران آن را توقيف كرده‌بود، آزاد شده‌است، "گنادي گراسيموف" سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي امروز در تماس تلفني با اين خبرگزاري گفت: «كشتي‌باربري پيوتريمتسوف هرگز به يك بندر ايران هدايت نشده‌است بلكه اين حادثه در محدوده آب‌هاي درياي آزاد صورت گرفته‌است.» اين منبع افزود: «اعلام اين نظر از جانب سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي با گزارش‌هاي منابع كشتي‌راني خليج‌فارس در بحرين مبني‌بر هدايت كشتي شوروي به بندرعباس بعد از توقيف آن به دست نيروهاي ايران، كاملاً مغاير است. گراسيموف قبلاً دريك كنفرانس مطبوعاتي اعلام كرده‌بود كه كشتي توقيف شده شوروي هنگامي كه در آب‌هاي بي‌طرف به سمت كويت در حركت بود، مورد ره‌گيري يك كشتي ايراني قرار گرفته است. سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي همچنين گفت: "پس از تقاضاي نيروهاي ايراني از كشتي توقيف شده شوروي مبني‌بر اجراي يك مانور، موتور اين كشتي به‌خاطر اشكالات فني از كار افتاد."گراسيموف در پاسخ به اين سؤال كه آيا افراد نيروي دريايي ايران قدم به عرشه كشتي شوروي گذاشته‌اند، گفت: "بله حقيقت دارد. به‌خاطر اين مسئله بود كه ما به ايران در مورد نقض آزادي كشتي‌راني اعتراض كرديم." وي ادامه داد: "كشتي پيوتريمتسوف به وسيله يك كشتي ديگر شوروي به‌نام روبرنوئه يدك شده است و انتظار مي‌رود به‌زودي تعمير شود." گراسيموف در پاسخ به اين سؤال كه هدف ايران از توقيف اين كشتي چه بوده‌است، گفت: "اين را بايد از ايران سوال كنيد." وي در خاتمه اظهار داشت كه هيچ‌گونه اطلاعي از توقيف يك كشتي ديگر شوروي بنام توتوف كه طبق گزارش‌هاي رسيده، ديروز مورد ره‌گيري ناوهاي جنگي ايران واقع شد، ندارد.»[۵] گفتني است كه ره‌گيري و توقيف كشتي‌هاي شوروي به وسيله شناورهاي ايران، بازتاب گسترده‌اي در رسانه‌هاي خارجي داشته‌است.[۶] 813 رئيس‌مجلس شوراي اسلامي (حجت‌الاسلام والمسلمين هاشمي‌رفسنجاني) در مراسم اعزام اولين گردان از كاروان محرم، ويژة روحانيان، با اشاره به بيش از يك هزار شهيد روحاني در جنگ، از شركت گسترده روحانيان در جبهه‌ها تجليل كرد و خواستار همراهي آنها با 500 گردان اعزامي براي عمليات سرنوشت‌ساز شد. وي گفت: «يكي از عوامل مقاومت و ايثار و عدم‌خستگي مردم در جبهه‌ها و پشت جبهه‌ها، ديدار روحانيون از جبهه‌ها و حضور آنها در صحنه‌هاي رزم بوده است ... وقتي مي‌گوييم مي‌خواهيم 500 گردان در جبهه‌ها داشته باشيم، به معني آن است كه به تناسب آن، روحاني اعزام خواهد شد كه مردم، هم كنار روحانيون و به دنبال آنان به جبهه روي خواهند آورد و هم به فرمان امام لبيك خواهند گفت.» وي با اشاره به شهادت بيش از يك هزار روحاني در جبهه‌ها، گفت: «اين از افتخارات تاريخي روحانيون است كه شهداي روحانيت نسبت به ساير اصناف و اقشار بيش‌تر است و اين مسئله، تبليغات دشمنان را مبني‌بر اين كه روحانيون در خانه مي‌نشينند و ديگران را به كشتن مي‌دهند، عملاً خنثي كرد و گويندگان اين ادعاها را رسوا نمود و مردم فهميدند كه آنها دروغ مي‌گويند.» سخن‌گوي شوراي عالي جنگ در پايان، خطاب به طلاب و روحانيان اعزامي گفت: «ان‌شاءالله محرمي كه امسال داريم يك محرم تاريخي است و به محرم سال آخر مبارزات پيروزي انقلاب شبيه مي‌باشد. آن راه‌پيمايي‌هاي عظيمي كه در آخرين محرم پيروزي انقلاب شكل‌گرفت، امروز به شكل تكامل يافته‌تري به شكل اعزام نيروها به جبهه در قالب راهيان كربلا و 500 گردان و 1000 گردان تجلي يافته‌است و آن دست‌آوردهاي زمان پيروزي انقلاب‌اسلامي با دست‌آوردهاي شما در جبهه‌ها تكميل مي‌شود.»[۷] از سوي ديگر، فرمانده كل سپاه‌پاسداران طي يك دستورالعمل به كليه نواحي و پايگاه‌هاي سپاه، بر استفاده از جو معنوي محرم براي افزايش نيروهاي اعزامي به جبهه‌ها تأكيد كرد. در اين نامه آمده‌است: عاشورا نزديك است؛ در عاشوراي امسال هر كسي كه هواي حسين(ع) بر سر و عشق خدا در دل دارد، به سوي جبهه‌هاي جنگ روانه خواهد شد، لذا براي اين منظور بايستي موارد زير به‌دقت و با تلاش همه‌جانبه اجرا شود: با كليه تكايا و هيئت‌هاي عزادار حسيني تماس گرفته شود تا كاملاً برنامه‌هاي خود را در دهه اول محرم با برنامه‌هاي اعزام نيرو و انعكاس وضعيت جبهه‌ها منطبق سازند. هيئت‌ها توجيه شوند كه در مجالس وعظ و خطابه و برنامه‌هاي سينه‌زني، داوطلبان عزيمت به جبهه را پشتيباني نمايند و حتي‌المقدور با لباس بسيجي و به صورت منظم و مشخص شركت داده شوند. در همه شهرها توجيه كافي صورت گيرد كه در عاشورا، حماسه‌سازان عاشورا در اعزامي بزرگ به‌سوي جبهه‌ها روانه خواهند شد. رزمندگان پس از صرف نهار حركت كرده و شام غريبان را در مسير حركت خود به‌سوي جبهه‌هاي نبرد برگزار خواهند كرد. ضروري است تبليغات لازم از سوي رسانه‌هاي گروهي محلي صورت پذيرد و از نمازهاي جمعه خصوصاً نماز جمعه اين هفته براي طرح مطلب مذكور به طور مشروح استفاده شود.»[۸] 814 "لطيف جاسم" وزير فرهنگ و اطلاعات عراق در مصاحبه با خبرنگاران ضمن تأكيد بر آمادگي عراق براي مقابله با حملة آتي ايران، گفت: «زمان به نفع عراق است.» وي اين سخنان را در مراسم سالگرد جنگ ايراد كرد. گفتني است كه رژيم عراق مدعي است كه شروع جنگ از سوي ايران و قبل از هجوم سراسري عراق بوده‌است. جاسم هشدار داد كه هيچ يك از تأسيسات اقتصادي، نفتي و صنعتي و مواضع استراتژيك ايران خارج از دسترس نيست. وي افزود: «اقتصاد ما در حال رشد است در حالي كه اقتصاد ايران رو به زوال مي‌باشد و سال آينده ظرفيت نفت ما به سطح قبل از شروع جنگ خواهد رسيد.» وي با اشاره به گزارش‌هاي رسيده دال بر اين كه ايران نيروهاي زيادي جهت اجراي يك حمله نهايي در مرز مستقر كرده‌است، گفت: «ما بيمناك نيستيم؛ آمادگي ما از ايراني‌ها بهتر است.» وي افزود: «ما گفتيم كه امسال آخرين سال جنگ خواهد بود [نه ايران].» جاسم گزارش روزنامه‌هاي كشورهاي خليج‌فارس را درباره ميانجي‌گري سودان جهت پايان دادن به جنگ، تكذيب كرد و خاطر نشان ساخت: «هيچ ميانجي‌گري بين ايران و عراق وجود ندارد.» وزير اطلاعات عراق درباره تلاش پادشاه اردن جهت بهبود بخشيدن به روابط عراق و سوريه گفت: «اين ميانجي‌گري جوابي در برنداشته، زيرا هم‌پيماني بين سوريه و ايران همچنان مثل سابق مهم است و هيچ علامتي دال بر اين كه سوريه قصد تغيير رويه نسبت به عراق دارد، در دست نيست.» جاسم با اشاره به تهاجم ايران در هفته جاري به ارتفاعاتي در شمال عراق، گفت: «تمام اسرا و كشته‌شدگان دشمن همگي ايراني هستند.» وي افزود كه اطلاعاتي از شركت احتمالي كردها در اين حمله، ندارد.[۹] به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از حراره، "ميخائيل يوحنا طارق عزيز" وزير امور خارجه عراق، امروز تلويحاً تأئيد كرد كه كشورش در جنگ با ايران از سلاح شيميايي استفاده كرده‌است. وي در مصاحبه مطبوعاتي خود در محل اجلاس سران در حراره، در پاسخ به اين سؤال خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي كه از او پرسيد: «با توجه به تأييد شوراي امنيت سازمان ملل از كاربرد سلاح‌هاي شيميايي به‌وسيله كشور متبوع شما در جنگ عليه ايران، آيا شما اين كار را در آينده نيز تكرار خواهيد كرد؟» گفت: «ما مجموعه مقررات بين‌المللي را قبول داريم و نمي‌توان تنها به بخشي از آن پاي‌بند بود. اگر ايران به تمامي اين مقررات پاي‌بند باشد، ما نيز پاي‌بند خواهيم بود.» وزير امورخارجه عراق در حالي كه به‌شدت از طرح اين سؤال و جواب نسنجيده خود عصبي شده‌بود و با مشت بر ميز مي‌كوبيد، پس از بيان اين پاسخ، مصاحبه را تمام شده اعلام و محل مصاحبه را ترك كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، طارق‌عزيز در سخن‌راني پيش از مصاحبه مطبوعاتي خود، محورهاي عمده سخن‌راني "طه‌ياسين رمضان" معاون نخست‌وزير رژيم عراق را كه در اجلاس سران ايراد شده‌بود، مجدداً از روي متني قرائت كرد. اين خبرگزاري افزود: در اجلاس حراره به هنگام ايراد نطق "رمضان" در ساعات پاياني جلسه طولاني روز چهارشنبه، صندلي‌هاي بسياري از هيئت‌هاي شركت كننده خالي بود. همچنين در مصاحبه مطبوعاتي "طارق‌عزيز" تعداد كمي از خبرنگاران حاضر در محل برگزاري اجلاس شركت كرده بودند كه اكثر آنها نيز خبرنگاران عرب بودند.[۱۰] 815 رژيم عراق در تبليغات خود، سالگرد شروع جنگ را حدود دو هفته زودتر از سالگرد واقعي آن، اعلام مي‌كند. اين به‌دليل فرار عراق ـ حداقل در تبليغات داخلي ـ از مسئوليت پذيرش آغازگري جنگ است كه با تهاجم سراسري ارتش اين كشور به ايران، امري بديهي محسوب مي‌شود. امروز نيز "عدنان خيرالله" وزير دفاع عراق به مناسبت ششمين سالگرد جنگ، تلگرافي به صدام حسين مخابره كرد. در اين تلگراف، "خيرالله" تأكيد كرده‌است كه هر تجاوز جديد ايران، منهدم خواهد شد. وي افزوده‌است: «دشمن كوشش دارد دست به ماجراجويي جديد بزند به تصور اين‌كه مي‌تواند چيزي را كه ظرف شش سال گذشته از دست داده، به‌دست آورد، اما هرگونه تهاجم به طور كامل شكسته خواهد شد.»[۱۱] 816 امروز عراق در يك اقدام تبليغاتي، با ارسال نامه‌اي به شوراي امنيت، طرح پيشنهادي قبلي خود را مبني‌بر توقف جنگ بدون اشاره و موضع‌گيري مشخص دربارة عوامل شروع جنگ از جمله مسئله اروندرود و بدون توجه به ضرورت تعيين و تنبيه متجاوز، مجدداً تكرار كرد. در اين نامه كه امروز به‌عنوان سند شوراي امنيت منتشر شد، آمده‌است: «با توجه به اين كه ايران با تأكيد بر عدم وجود ضمانت اجرايي، طرح‌هاي صلح را رد مي‌كند، عراق براي رفع اين مشكل موارد ذيل را پيشنهاد مي‌نمايد: 1ـ طرفين متخاصم ضمن امضاي قراردادي مبني‌بر رفع تجاوز، اعلام آمادگي كنند كه در آينده به يكديگر تجاوز ننمايند و ضمانت اجرايي اين قرارداد از سوي پنج كشور عضو دائمي شوراي امنيت تأمين و تحت‌نظر سازمان ملل برقرار گردد. 2ـ اگر ايران پيشنهاد اول را نمي پذيرد، عراق و ايران هر كدام سه كشور را معرفي كنند تا قرارداد صلح به ضمانت اجرايي اين كشورها تضمين و تعيين شود. 3ـ اگر ايران پيشنهاد اول و دوم را نمي‌پذيرد قرارداد عدم تجاوز تحت نظر كشورهاي عضو كنفرانس اسلامي تنظيم و تضمين شود. 4ـ يك معاهده حسن‌همجواري و عدم تجاوز بين كشورهاي خليج از جمله ايران و عراق منعقد شده و در آن شرط شود كه در صورت حمله يكي از كشورهاي عضو به ديگري، بقيه كشورهاي متعهد از تمامي امكانات خود از جمله نيروهاي نظامي عليه نيروي متجاوز و به‌منظور برقراري صلح و برطرف كردن تجاوز كمك بگيرند.»[۱۲] "لوموند" طي مقاله‌اي ضمن تأكيد براين كه طرح‌هاي صلح عراق عمدتاً مصرف داخلي دارد، نوشت: «عراقي‌ها كه خود شخصاً شاهد وقايع بوده‌اند به خوبي مي‌دانند كه رهبرانشان جنگ را آغاز نموده‌اند. آنچه كه تازگي دارد اين است كه عراقي‌ها يا لااقل بعضي از آنها از ابراز اين مطلب كه رهبران عراق آغازگر جنگ هستند، حتي در مقابل مخاطبين خارجي نيز ديگر ترديدي به‌خود راه نمي‌دهند. به‌علاوه آنها نسبت به آنچه كه رهبرانشان در تمامي طول روز مبني‌بر پيروزي‌هاي ارتش عراق بر ايران تجاوزگر نقل مي‌كنند، بسيار مردد مي‌باشند.»[۱۳] 817 به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، اولين نشست اجلاس كميته سياسي جنبش عدم‌تعهد كه با حضور نمايندگان 101 كشور عضو جنبش امروز در حراره آغازشد، بعد از بررسي نظر ايران و عراق درباره پيش‌نويس قطع‌نامه نهايي اجلاس سران در مورد جنگ دو كشور (ايران و عراق)، بدون نتيجه خاصي پايان يافت و ادامه بحث در اين باره به جلسات بعد موكول شد. در اين جلسه نماينده ايران مفصلاً به تشريح جنگ تحميلي پرداخت و موارد مستندي از دلايل تجاوز رژيم عراق به ايران را با ذكر موارد و نقل قول‌هاي دقيق، برشمرد و همچنين اقدامات عراق را در نقض مقررات بين‌المللي، خاطرنشان كرد. رئيس اداره سازمان‌هاي بين‌المللي وزارت امورخارجه كشورمان دربارة دلايل صلح‌خواهي عراق گفت: «بغداد به دلايل ضعف نظامي صلح‌طلب شده و در حقيقت با گرفتن وقت، خود را براي يك حمله در آينده آماده مي‌كند به‌همين دليل نبايد نهضت عدم‌تعهد از ايران بخواهد تا با چنين رژيم متجاوز و جنگ‌افروزي صلح كرده و بدون تنبيه وي، امكان تجاوزات بعدي آن را فراهم سازد.» در ادامه اين جلسه پس از سخنان نماينده ايران، نمايندة عراق به مدت چهار دقيقه به پاسخ‌گويي پرداخت و با استناد به مواردي كه آنها را نقل قول از رهبران ايران مي‌خواند، مي‌كوشيد تا ثابت كند ايران جنگ‌طلب است. وي بر اين خواسته خود اصرار مي‌ورزيد كه چون اجماع كامل بر متن پيشنهادي زيمبابوه (شامل سه بند درباره جنگ ايران و عراق) و اصلاحيه كويت (درخواست تشديد محكوميت ايران) وجود دارد، مي‌توان اين موضوع (پيشنهاد زيمباوه و اصلاحيه كويت) را اعلام و نتيجه‌گيري كرد. نماينده عراق توقع داشت كه اجلاس به‌سود بغداد پايان يافته تلقي شود، اما رياست جلسه بدون نتيجه‌گيري خاصي، پايان جلسه را اعلام كرد كه اين امر، اعتراض وي را برانگيخت.[۱۴] گفتني است كه اين جلسه با فعاليت شديد اعراب به‌ويژه عربستان‌سعودي، كويت، مصر و مراكش در جهت تطميع و حتي تهديد نمايندگان كشورهاي مختلف براي تحت فشار قرار دادن رئيس يمني اجلاس، توأم بود.[۱۵] 818 رهبر ليبي، رئيس‌جمهور تانزانيا، وزير خارجه اردن و دبيركل اتحاديه عرب، از جمله كساني بودند كه در نشست امروز، اجلاس عدم‌تعهد، مواضع كشور خود را درباره جنگ ايران و عراق اعلام كردند. قذافي رهبر ليبي گفت: «درگير شدن عراق در جنگ خليج با ايران يك توطئه امپرياليستي بود كه هدف از آن متوقف كردن عراق از جنگ با اسرائيل است.» پس از نطق قذافي، هيئت‌هاي عرب گفتند كه نمي‌دانند اين سخن به‌معناي تغيير جهت در موضع ليبي از سياست معمول آن مبتني‌بر طرف‌داري از ايران است يانه. خبرگزاري رويتر با مخابره اين مطلب، افزود: «سيدعلي خامنه‌اي رئيس‌جمهور ايران به قذافي به‌خاطر سخنانش تبريك گفت و در حضور خبرنگاران خطاب به وي گفت: "شجاعت، درست همان چيزي است كه جنبش عدم‌تعهد به آن نياز دارد." سپس خامنه‌اي و قذافي باهم به‌مدت يك ساعت گفت‌وگو كردند.»[۱۶] رئيس‌جمهور تانزانيا نيز گفت: «نبايداجازه داده شود جنگ ايران و عراق ادامه يابد.» به گفته وي، جنبش‌بايد با تشديد فعاليت‌هاي خود، به جنگ بين ايران و عراق خاتمه بخشد.[۱۷] وزير امورخارجه اردن درباره خطر غيرقابل پيش‌بيني ادامه جنگ ايران و عراق مطالبي گفت و افزود: «اين جنگ برخلاف اجماع در جنبش مبني‌بر لزوم خاتمه آن، همچنان ادامه دارد و ادامه كشتار و خرابي، هيچ يك از طرفين درگير در جنگ را به اهداف و تمايلات سياسي خود نخواهد رساند.» وي با ستايش از آمادگي عراق براي خاتمه بخشيدن به جنگ، از ايران خواست تا به صلح‌طلبي بغداد جواب مثبت دهد.[۱۸] "شاذلي قليبي"دبيركل اتحاديه عرب در گزارشي كه تسليم كنفرانس سران كشورهاي غيرمتعهد در حراره كرد، تحولات جنگ عراق و ايران را به تفصيل تجزيه و تحليل كرده‌است. به گزارش "تانيوگ" (خبرگزاري يوگسلاوي)، وي گفت كه اين تحولات تهديدي براي امنيت منطقه و جهان است و از كشورهاي غيرمتعهد خواست كه به اين كشتار پايان دهند.[۱۹] 819 "شيخ‌خليفه بن سلمان" نخست‌وزير بحرين در مصاحبه‌اي با روزنامه كويتي "السياسه"،تأكيد كرد كه هدف ايران گسترده‌تر از سرنگوني رژيم عراق است. وي گفت: كشورهاي عربي نبايد تنها به ارسال كمك به عراق اكتفا كنند بلكه بايد با دستيابي به يك چارچوب مشخص، ايران را به پذيرش صلح مجبور سازند.» نخست‌وزير بحرين ضمن گفتارش، چشم‌انداز آينده جنگ ايران و عراق را چنين توصيف كرد: «طبيعي است كه كشورهاي منطقه در كنار عراق بايستند، زيرا عراق يك كشور برادر و عربي است و اهداف ايران از جنگ نشان مي‌دهد اين كشور نه تنها تا تحقق شعار اعلام‌شده داير بر سرنگوني رژيم در عراق متوقف نخواهد شد بلكه در نظر دارد مسائل ديگري در منطقه خليج ايجاد كند. از اين رو ما معتقديم كه نبايد تنها به ارسال كمك به عراق اكتفا كنيم بلكه بايد طرف اصراركننده بر جنگ را مجبور سازيم كه به صلح تن در دهد.» وي افزود: «جنگ ميان ايران و عراق، كشورها و ملت‌هاي منطقه و تمام جهان را خسته كرده است.» شيخ خليفه از كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس خواست براي خاتمه دادن به جنگ ايران و عراق، تحرك جديدي از خود نشان دهند.[۲۰] 820 خبرگزاري جمهوري‌اسلامي به نقل از برخي راديوهاي منطقه گزارش داد كه خبرگزاري دولتي سعودي از قول مقام‌هاي ارشد نظامي آن كشور، استفاده از آواكس‌هاي عربستان سعودي را ـ كه نظاميان امريكايي آنها را هدايت مي‌كنند ـ در جمع‌آوري اطلاعات براي عراق، انكار كرده‌است. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي خاطرنشان كرد: «مسئولان جمهوري‌اسلامي ايران، عربستان سعودي را صريحاً در دادن اطلاعات آواكس به عراق، متهم نساخته بودند، اما سعودي همواره بيش‌ترين امكانات نظامي، مالي و سياسي خود را در اختيار عراق قرار داده‌است.» اين خبرگزاري افزود: «اعلام اين مطلب علي‌رغم گذشت مدت‌ها از حمله عراق به سيري(21/5/1365)، با توجه به تحولات جنگ، قابل تأمل است.»[۲۱] در همين خصوص مجله "ژون آفريك" نوشت: «حمله عراق به پايانة نفتي جزيره سيري در حقيقت يك هشدار بود. عراق با اين هشدار به تهران فهماند كه از حمايت ديگر كشورهاي عرب خليج‌فارس برخوردار است.»[۲۲] 821 در حالي كه ارسال مخفيانه اسلحه از امريكا به ايران ادامه دارد، به نوشته روزنامه‌امريكايي "وال استريت ژورنال"، امريكا كه نگران گسترش جنگ ايران و عراق است، سرگرم اجراي اقدامات جاسوسي (اطلاعاتي) و ديپلماتيك به‌منظور كاستن حمل اسلحه از طرف منابع بين‌المللي به تهران مي‌باشد. اين منبع افزود: «اقدامات منتشره امريكا نشانة نگراني دولت ريگان در اين مورد است كه ايران ممكن است حالت ايستايي جنگ را شكسته و موفقيت دست بالا و مساعد را به‌دست آورد.» طبق اظهارات مقامات دولت ريگان كه سياست امريكا را در جنگ خليج‌فارس برنامه‌ريزي مي‌كنند، 35 تا 40 درصد ازسلاح‌هاي سرازير شده به ايران، از طرف كشورهايي است كه روابط دوستانه با امريكا دارند. اين روزنامه سپس نوشته است: چيزي كه مقامات امريكا از آن بسيار وحشت دارند اين است كه احتمال دارد ايران يك كشور تهيه‌كننده اسلحه دائمي را پيدا كرده باشد كه توسط آن بتواند تعادل قدرت را در جنگ كنوني برهم زند و اين كشور ممكن است چين باشد.[۲۳] 822 "آنتوني كردزمن" عضو سابق وزارت‌خانه‌هاي دفاع و خارجه امريكا، طي مصاحبه‌اي با اشاره به پيچيدگي‌هاي جنگ ايران و عراق، ادامه وضع كنوني نفت را باعث استمرار جنگ و پيروزي ايران را به دليل ضعف لجستيكي و نيروي زرهي و هوايي اين كشور، تنها در صورت دستپاچگي عراقي‌ها، محتمل دانست. وي‌كه مدتي در ايران خدمت كرده و هم اكنون معاونت امور تحقيقاتي شركت "ايتان" را به‌عهده دارد، در مصاحبه خود با اشاره به پيچيدگي فوق‌العاده بحران جنگ ايران و عراق، گفت: «اگر وضعيت نفت همچنان ادامه يابد، جنگ پايان نخواهد گرفت و تنها در سطح پايين‌تر ادامه خواهد يافت». وي در ادامه افزود: «ايران تنها توانسته است از كشورهاي چين، ليبي، سوريه، كره شمالي و اتيوپي، اندكي سلاح‌هاي درجه سه، با كيفيت پايين و بهاي گزاف خريداري كند ... يكي از مشكلات ايران اين است كه نيروهاي زرهي و هوايي‌اش بسيار كم است و نداشتن حمايت لجستيكي مانع از پيش‌روي عميق ايران در داخل خاك عراق خواهد شد. البته نبايد از نظر دور داشت كه عراق مي‌تواند باعث شكست خودش در جنگ شود و اگر در برابر هجوم ايران واكنشي كُند داشته باشد و يا نتواند خط مقدم مهاجمان ايران را متوقف سازد و دستپاچه شود، بازنده خواهد شد.» در حال حاضر جنگ ايران و عراق تهديدكننده‌ترين و خطرناك‌ترين بحران منطقه‌اي در جهان است ولي طولاني شدن آن موجب شده تا آن‌چنان كه بايد، مورد توجه قرار نگيرد.» آنتوني كردزمن در پاسخ به اين سؤال كه "آيا قدرت‌هاي بزرگ قادر به تحمل پيروزي احتمالي ايران بر عراق هستند؟" گفت: «در حقيقت هيچ يك از قدرت‌هاي بزرگ كار زيادي نمي‌توانند انجام دهند.» وي در خاتمه اظهار كرد: «غرب نمي‌تواند از نظر سياسي يا نظامي عراق را از اشتباهاتي كه خودش مرتكب مي‌شود نجات بدهد.»[۲۴] 823 برخي منابع خبري غربي احتمال پيروزي ايران در حمله آينده را به دليل نداشتن امكانات پشتيباني و لجستيكي كافي و وجود موانع عظيم دفاعي عراق، ضعيف مي‌دانند و از طرفي استحكامات دفاعي عراق را عظيم ـ ولي نه حتماً و همواره آسيب‌ناپذير ـ ارزيابي مي‌كنند؛ از جملة راديو بي.بي.سي در اين باره گزارش داد: «رهبران ايران يك سوم بودجه و اعتبار سياسي خود را در گرو اين حمله نهايي گذاشته‌اند، اما تضميني وجود ندارد كه بتوانند در اين حمله پيروز شوند. حتي اگر نيروهاي ايراني در منطقه‌اي از خط دفاعي عراق بگذرند، معلوم نيست كه دولت ايران امكانات و تداركات كافي را براي پشتيباني از نيروهاي خط مقدم داشته‌باشد. و همچنين ايران نيروي‌هوايي لازم براي باز نگه‌داشتن اين خطوط را ندارد.»[۲۵]
روزنامه امريكايي "كريستين ساينس‌مانيتور" نيز نوشته‌است: «گزارش‌هاي نظامي بر اين پايه است كه پيروزي نظامي[ايران] با توجه به ضعف لجستيكي ايران و كمبود سلاح‌هاي پيچيده نظامي به‌ويژه در امر پوشش هوايي، امكان‌پذير نمي‌باشد.»[۲۶]
روزنامه "لوموند" نيز در شماره امروز خود نوشته‌است: «حمله نهايي جديد ايران به‌سمت بصره خواهدبود. اين تهديد مهمي محسوب مي‌شود. در واقع ايرانيان بايستي ديواري ساخته‌شده از شبكه استحكامات به عمق 15 كيلومتر را طي كنند. اين ديوار كه به‌وسيله عراقي‌ها ساخته‌شده در بخشي از بزرگ‌راه بغداد ـ بصره به چشم مي‌خورد، همچنين مانع ديگر يك كانال طبيعي و بركه‌اي است كه بصره را از هر حمله‌اي از جانب شط‌العرب بسوي جنوب محافظت مي‌كند. اين تشكيلات دفاعي كه تا حواشي "بدره" و "مندلي" در جبهه مركزي ادامه دارد و اندكي به‌سوي شمال امتداد يافته‌است، كم‌كم به‌صورت خط "ماژينو" (اشاره به ديوار دفاعي فرانسه در مقابل نيروهاي آلماني در جنگ جهاني دوم) در آمده‌است و ايرانيان براي حمله به آن بايستي كوشش‌هاي فراواني به‌عمل آورند: ابتدا بايد اولين خطوط دفاعي را كه در امتداد مرز دو كشور قرار گرفته درهم شكسته، از باتلاق‌ها گذر كنند و آن‌گاه بعد از عبور از اراضي مين‌گذاري‌شده و مجهز به سيم‌هاي خاردار و سيستم‌هاي ضدتانك، به دومين خط ديوار در امتداد بزرگ‌راه بغداد ـ بصره، حمله كنند. با اين همه، ديواري كه عراقي‌ها ساخته‌اند، طبق واژه نظامي، دفاع ساكني را تشكيل مي‌دهد و همچون هردفاع ساكني در برابر حريفان مصمم و از جان گذشته، آسيب‌پذير است. در حقيقت ستاد ارتش عراق با استراتژي خاصي كه برگزيده، ناچار است به يك جنگ دفاعي محض بپردازد و در نتيجه از هرگونه ابتكار و هرگونه انعطاف در برابر حريفي كه بي‌نهايت متحرك و مبتكر است، محروم به‌نظر مي‌رسد.»[۲۷] 824 به‌منظور اجراي عمليات نظامي براي تعقيب مخالفان در شمال عراق، پارلمان تركيه امروز قانوني را به تصويب رساند. پارلمان تركيه مصوبه كميسيون دفاع مبني‌بر اجازة حكومت اين كشور براي اجراي عمليات نظامي محدود در خاك كشورهاي همسايه را با شرط جلب توافق قبلي دولت‌هاي آنها، به تصويب نهايي رساند. طبق اين قانون، دولت تركيه مجاز است در صورت ضرورت، با هماهنگي و توافق كشورهاي همسايه، به تعقيب مخالفان خود در خاك كشور مورد نظر بپردازد.[۲۸] 825 وزارت نفت جمهوري‌اسلامي ايران با انتشار بيانيه‌اي رسماً اعلام كرد كه توليد نفت خود را تا سطح سهميه تعيين شده در نوامبر 1984(آبان 1363) كاهش داده‌است. روابط عمومي وزارت نفت در تماس با روزنامه كيهان متن بيانيه را بدين شرح اعلام كرد: «پيرو تصميمات گرفته شده در دور دوم هفتاد و نهمين اجلاس وزراي كشورهاي اوپك، جمهوري‌اسلامي ايران همان‌طور كه قبلاً، بارها اعلام كرده‌است، توليد نفت خود را از اول سپتامبر (10 شهريور) تا سطح سهميه‌هاي تعيين‌شده در كنفرانس نوامبر 1984 كاهش داده‌است. وزارت نفت جمهوري‌اسلامي ايران اميدوار است كشورهاي عضو اوپك عميقاً به تعهدات خود پاي‌بند باشند و سهميه‌هاي مقرر را دقيقاً رعايت نمايند.»[۲۹] يادآوري مي‌شود كه سهميه تعيين‌شده براي ايران طبق مصوبه كنفرانس نوامبر 1984(آبان 1363) معادل 2 ميليون و 300 هزار بشكه در روز و كل توليد اعضاي اوپك به استثناي عراق، 8/14 ميليون بشكه در روز است. 826 آقاي "حسيني‌نژاد" نماينده شهرستان نور در مجلس شوراي‌اسلامي، در نطق پيش از دستور، گفت: «عوارض و ضايعات جنگ طبعاً غيرقابل انكار است، ليكن يكي از مسائلي كه مردم ما به ويژه قشر مستضعف و كم‌درآمد و حقوق‌بگير را رنج مي‌دهد، گراني و توزيع غيرعادلانه كالا و تصاعد بي‌رويه قيمت‌ها به‌خصوص كالاهاي مصرفي است. دولت بايد به‌طور قاطع و جدي با محتكرين و تروريست‌هاي اقتصادي كه قصد به زانو درآوردن ملت را دارند، برخورد نموده و با به‌كارگيري افراد متعهد و مديران دلسوز در سازمان‌ها و كارخانه‌هاي توليدي، اين مشكل جامعه را برطرف سازد.»[۳۰] 827 اتحاديه كارگران انگليس با تلاش و همكاري سازمان مجاهدين خلق دو بيانيه عليه جمهوري‌اسلامي ايران صادر كرد، اما اين اتحاديه با گنجاندن نام سازمان مزبور به‌عنوان تنها نمايندة مخالفان جمهوري‌اسلامي، مخالفت نمود. در بيانية اصلي ضمن اظهار نگراني از وضعيت كارگران در ايران، از اعزام اجباري آنها به جبهه‌ها و اعدام كارگران به اتهام مخالفت سياسي، اظهار نگراني شده‌است. همچنين در بيانيه ديگر كه الحاقيه‌اي بر بيانيه اصلي است، از انحلال انجمن پزشكان ايران اظهار تأسف شده‌است.»[۳۱]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/06/13
- ↑ سند شماره 015518 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 27"، واحد اطلاعات نيروي‌زميني سپاه، 6/6/1365 تا 15/6/1365، ص2، 17/6/1365.
- ↑ پيشين، ص7؛ وـ سند شماره 15484 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 110"، اطلاعات قرارگاه نصرت، 13/6/1365 تا 14/6/1365، ص3، 15/6/1365.
- ↑ سند شماره 15469 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي" قرارگاه عملياتي حمزه، 13/6/1365 تا 14/6/1365، ص2.
- ↑ سند شماره 15476 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي شماره 1501"، قرارگاه عملياتي جنوب ركن2، 12/6/1365 تا 14/6/1365، ص 5، 14/6/1365.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"،نشريه شماره 169، 14/6/1365، ص‌ص 31 و 32، مسكو ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 13/6/1365.
- ↑ پيشين، ص‌ص 33 تا 41.
- ↑ روزنامه رسالت، 15/6/1365، ص2، تهران، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ سند شماره 84109 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرمانده كل سپاه، "اعزام حماسه‌سازان عاشورا در روز عاشورا"، 13/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص‌ص 7 و 8، بغداد، خبرگزاري آلمان، 13/6/1365.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 15/6/1365، ص12، حراره، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص‌ص 11 و 12 بغداد، خبرگزاري رويتر، 13/6/1365.
- ↑ روزنامه كيهان، 13/6/1365، ص20، نيويورك، خبرنگار روزنامه.
- ↑ روزنامه رسالت، 3/7/1365، ص3،به نقل از روزنامه "لوموند"، 13/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 12، ص20، حراره، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص 49، حراره، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، 13/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص50، به نقل از خبرگزاري رويتر.
- ↑ روزنامه كيهان، 1/7/1365، ص16، به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ پيشين
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 170، 15/6/1365، ص11، خبرگزاري تانيوگ.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص5، به نقل از روزنامه "السياسه"، چاپ كويت؛ وـ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 15/6/1365، ص7، به نقل از راديو اسرائيل، 13/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص‌ص 5 و 6، به نقل از خبرگزاري دولتي سعودي.
- ↑ نشريه كيهان، چاپ لندن، 13/6/1365، به نقل از مجله "ژون آفريك".
- ↑ مأخذ شماره 5، ص‌ص 28 و 29، واشنگتن ـ خبرگزاري كويت، 13/6/1365، به نقل از روزنامه "وال استريت ژورنال".
- ↑ مأخذ شماره 19، ص‌ص 5 و 6، به نقل از راديو امريكا، 13/6/1365،
- ↑ مأخذ شماره5، ص11، به نقل از راديو بي.بي.سي، 13/6/1365.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص 6، به نقل از روزنامه امريكايي "كريستين ساينس مانيتور".
- ↑ مأخذ شماره 13.
- ↑ مأخذ شماره 5، ص59.
- ↑ مأخذ شماره 12، ص1.
- ↑ اداره كل تندنويسي مجلس شوراي اسلامي، "روزنامه رسمي" (مشروح مذاكرات جلسه علني مجلس)، جلسه 311، 13/6/1365، ص‌ص 17 تا 21.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 171، 16/6/1365، ص‌ص 35 تا 37.