1367.01.20

روزشمار جنگ سال 1367 1367.01.20
نام‌های دیگر	بیست فروردین
تاریخ شمسی	1367.01.20
تاریخ میلادی	9 آوريل 1988
تاریخ قمری	21 شعبان 1408

1359.01.20

1360.01.20

1361.01.20

1362.01.20

1363.01.20

1364.01.20

1365.01.20

1366.01.20

گزارش - 68

گزارش - 68

524 امروز در جلسه‌يي با حضور محسن رضايي فرمانده كل سپاه پاسداران، غلامعلي رشيد، محسن رفيق‌دوست وزير سپاه، محمود احمدپور جانشين وزير سپاه، اكبر غمخوار مسئول آماد سپاه و چند تن ديگر از مسئولان سپاه درباره‌ي خريد تجهيزات نظامي از جمله هواپيماهاي بمب‌افكن، هواپيماهاي آموزشي، بال‌گرد و چگونگي حمل تجهيزات خريداري‌شده به كشور گفت‌ و گو شد. در اين جلسه درباره‌ي ويژگي‌هاي هواپيماهاي نظامي خريداري‌شده؛ قابليت‌ها و محدوديت‌هاي آن‌ها؛ نحوه‌ي پرداخت قيمت تجهيزات و تدابير سپاه به منظور قانع كردن مسئولان كشور به منظور تأمين ارز مورد نياز لوازم خريداري‌شده بحث شد كه نشان‌دهنده‌ي مشكلات جمهوري اسلامي در دست‌يابي به سلاح‌ها و تجهيزات پيشرفته در بازارهاي جهاني و قانع شدن به خريد تجهيزات نظامي از برخي كشورهاي اروپاي شرقي است. قسمت‌هايي از مباحث جلسه بدين شرح آمده است: برادر محمود احمدپور: يك تيم فرستاديم روماني هواپيماي بمب‌افكن خريداري كنند. قرارداد خريد هواپيما مثل ماشين نيست؛ خيلي پيچيده‌ است به علت اين‌كه 7، 8، 10 جزء تخصصي دارد. از نظر كارشناسي كار زياد مي‌برد؛ لذا بچه‌ها رفتند بازديد كردند و هواپيماي خيلي خوبي انتخاب شده است. اين هواپيما 6 پرواز داشت. بمب‌هاي 1500 كيلويي مي‌اندازد، سه برابر اين‌جا [نقطه‌يي را در اطراف نشان مي‌دهد] را منهدم مي‌كند، خوب است. برادر محسن رضايي: سرعت آن چه قدر است؟ احمدپور: به يك ماخ نمي‌رسد. زير سرعت صوت است. در حد سرعت صوت. برادر غلامعلي رشيد: همين هواپيما را مي‌گويي؟ [سرعت آن]650 يا 600 [كيلومتر] است، مثل فالكون. احمدپور: 700 [كيلومتر] يك مقدار بيش‌تر است. پشتيباني نزديك است. 1500 كيلو بمب مي‌تواند بريزد، جت است. دو تا موتور "رولزرويس" دارد كه انگليسي است، [اما] تحت ليسانس روماني ساخته مي‌شود. بيش‌تر تأسيسات و تشكيلات داخلي آن فرانسوي ـ آلماني و انگليسي است، ولي روماني‌ها سرويس‌دهي مي‌كنند، ولي از يك نظر خوب است، چون ما مي‌توانيم مدرن آن را بسازيم. دو نفر خلبان با ما بودند، خودشان به عنوان كمك‌خلبان در هواپيما نشستند و پرواز كردند. اين هواپيما راكت‌هاي هوا به هوا دارد كه البته به نتيجه نرسيدند، ولي آن بحثي كه گفتيد دنبال كنيد كه هوا به هوا باشد اين را روي راكت هم ديديم. رضايي: بردش چه قدر است؟ احمدپور: حدود 8 كيلومتر. ان‌شاءالله بتوانند روي اين هواپيما نصب كنند. رضايي: حالا اين آماده بود؟ راكت ساخته شده است؟ چرا راكت مي‌گويند؟ بايد بگويند موشك. احمدپور: بله راكت است. ما ديديم، راكت هدايت‌شونده كه نيست كه از يك مسيري نور را تعقيب كند يا حرارت را تعقيب كند. اون طور نيست كه برنامه بدهيد با برنامه برود. [بنابراين] مي‌شود راكت. رضايي: با موشك چه فرقي دارد؟ احمدپور: موشك هدايت‌شونده است، برنامه بهش مي‌دهي و مي‌رود به هدف مي‌زند. فرق موشك و راكت در هدايت است. رضايي: شما گفتيد در تحقيقات است. يعني چه؟ رفيق‌دوست: يعني به توليد انبوه نرسيده است. احمدپور: يعني هنوز نسبت به نصب موشك به روي اين هواپيما و شليك آن به نتيجه نرسيده‌اند. اين مهم است. راكت‌هاي 122 ميلي‌متري دارد كه چيز مناسبي است و خودشان عقيده داشتند كه با آن مي‌شود كشتي هم زد؛ يعني عمليات دريايي كرد. روزي كه ما را بردند ميدان تير نشان دادند جاي محدودي بود زمين‌ها را هم كشاورزها آمده بودند گرفته بودند. زياد نمي‌توانستند مانور كنند. ما مانورهايي كه كرديم يك توپ زد. نزديك به اف5 است. رشيد: نه خيلي پايين‌تر از اف5 است. اف5 سرعتش 1200 است. اين 600 تاست. رضايي: قيمت آن چه قدر است؟ احمدپور: حدوداً نزديك به 5/5 [ميليون دلار] قيمت دادند. هواپيماي آموزشي هم كه خريديم. 40، 50 روز ديگر مي‌آيد. اين را 800 هزار دلار قيمت داده بودند كه 400 و خرده‌يي [هزار دلار] قرارداد بستيم. اين‌ها معامله بلد نيستند. همين جوري قيمت مي‌دهند. علت اين هم كه دارند به ما مي‌فروشند نياز داخلي دارند. صنايع آن‌ها وضعيت سنگين پيدا كرده به علت وضعيتي كه همه‌ي كشورهاي شرقي دارند. رضايي: اين‌ها نفت هم از ما قبول مي‌كنند؟ احمدپور: بله همه نفتي هستند. رضايي: خب، الحمدلله، بخريد، 100 تا بخريد ازشان. احمدپور: بحثي كه دارد اين است كه اگر بخواهيم تجهيزات غربي روي آن بگذاريم بايد ارز آن را بدهيم؛ چون خودشان مي‌گويند ما خودمان توليد نمي‌كنيم. رضايي: اِ! پس چه طوري نفتي هستند؟ احمدپور: با آلمان كه شما بخواهيد معامله كنيد نفتي نيست، ارزي است. اكبر غمخوار: مثلاً 30 درصد ارزي است 70 درصد نفتي. احمدپور: ببينيد برادر محسن! در دنيا سيستم‌هاي هدايتي ـ ارتباط هوايي همين سيستم‌هايي است كه به خلبان برنامه مي‌دهد كه به كجا برود. بهترين آن‌ها غربي است. در هر صورت، هواپيماهاي بسيار خوبي بود. بچه‌ها هنوز آن‌جا هستند دارند قرارداد را مي‌بندند و بمب‌هاي 250 كيلويي، 500 كيلويي،1500 كيلويي هم مي‌شود رويش بست. با آن انواع مانورها را مي‌شود، كرد. رضايي: براي چند تا؟ براي 20 تا قرارداد بستيد؟ احمدپور: ما 25 تا بستيم با تمام وسايل آموزشي. رضايي: اين چيزهاي جانبي را شما بگيريد حتماً، مثلاً تست را كه همه چيز هواپيما قبلاً بايد تست شود بعد پرواز كند حتماً بگيريد حواستان باشد، چون صنعت جديد ما هم هنوز وارد اين نوع خريدها نشده اين تستر خيلي مهم است. احمدپور: ما از همه‌ي كارخانه‌هاي‌شان بازديد كرديم. حواس‌مان است. ما يك پيشنهاد به آقاي رفيق‌دوست داديم كه اين‌ها حاضرند بحث انتقال تكنولوژي هواپيما را هم بكنند. در اين حد، چون نيازمندند. رضايي: خب بهتر، هم‌زمان آورده شوند. احمدپور: يكي از اين هواپيماها را سريع بياوريم تهران، چون آن‌ها مشكلي كه دارند [اين است كه] مي‌خواهند با سر كچل ما آزمايش كنند، چون اصلاً دنيا همين است؛ جنگ ندارند و در شرايط صلح به سر مي‌برند. تجربه ندارند. مي‌گفتيم چرا موتور بهتري نمي‌گذاريد يا چرا يك سري كارهاي ديگر نمي‌كنيد؟ مي‌گفتند ما اگر بخواهيم آزمايش شكست بكنيم، يعني نقاط شكست را روي هواپيما بررسي كنيم، اين قدر پول مي‌خواهد. اين قدر زمان [مي‌خواهد] ما نمي‌توانيم. يعني اين قدر وضع‌شان ناجور است. در حالي كه ما مي‌توانيم مسائل مختلف را سريعاً روي هواپيما آزمايش كنيم. خلبانان ما مي‌گفتند اين هواپيما پوپاپ نمي‌كند، يعني مثل مانوري كه هواپيماهاي اف4 خودمان مي‌كند كه 45 درجه هواپيما را مي‌گيرند بالا [و بمب را] رها مي‌كنند، برمي‌گردند، سريع نمي‌تواند انجام دهد. آن‌جا امكان آزمايش نبود. به بچه‌ها اصرار كرديم يك فروند بياوريم ايران، حتماً ببينيم كه پوپاپ مي‌كند يا نه، چون براي ما مهم است، براي پشتيباني نزديك توي خط مهم است. رضايي: حالا پوپاپ و سوپاپ نمي‌خواهد شما زود بياوريد [خنده]. رشيد: اين هواپيما داخل را هم نمي‌تواند بمب‌باران كند، يعني شما نمي‌توانيد مأموريت دهيد برود موصل، سرعتش خيلي كم است. نصف اف5 است؛ 650 كيلومتر در ساعت است. احمدپور: نه، از نصف اف5 بيش‌تر است. رضايي: بابا ما كه الآن هيچي هواپيما نداريم. حالا ممكن است كيفيتش ضعيف باشد. رشيد: بله 20 تا خوب است. پرواز روي آسمان خودمان [خنده] در همين حد بد نيست. رضايي: ما موصل نمي‌خواهيم. ما اول مي‌خواهيم به وضع خط پدافندي‌مان برسد. رشيد: براي پشتيباني هم سرعت مي‌خواهد. يك ضعف اين هواپيما سرعتش است. احمدپور: نه، سرعتش خوب است آقاي رشيد. رشيد: سرعتش خيلي پايين است. من مي‌گويم نصف اف5 است. احمدپور: نه نيست آقا رشيد. رشيد: 1200 كيلومتر در ساعت مي‌رود من خواندم. برادر محسن رفيق‌دوست: تو [رشيد] از كجا مي‌داني 600 تا مي‌رود؟ احمدپور: ما خودمان خوانده‌ايم. در هر صورت سرعتش مناسب است، چون مانورها را مي‌ديديم. خوبي‌اش اين است كه خيلي ساده است. مهم‌ترين حُسن آن اين است كه سپاه اولين هواپيمايش را ساده انتخاب مي‌كند، ميگ21 خيلي پيچيده است. با اين‌كه سرعتش ارجحيت دارد، ولي پيچيده است. اين هواپيما ساده است، سريع بچه‌ها مي‌توانند ياد بگيرند. رضايي: هواپيماهاي آموزشي چه شد؟ احمدپور: اون‌ها [هواپيماهاي آموزشي را] رفتيم 10 فروند قرارداد بستيم. راه معامله باز شده است هواپيمايي به نام تي823 ساخت روماني و آموزشي است. رفيق‌دوست: يك ماه ديگر مي‌آيد. رضايي: [با خنده] ديگه وصل شديم به روماني! چين چه شد؟ احمدپور: چيني‌ها هنوز چراغ سبز نشان ندادند. هواپيماي آموزشي هم ندارند، يعني هواپيمايي كه خلبان‌ها را از تك‌سيلندر شروع كنيم [آموزش بدهيم] بعد بياييم سوي توربو و سپس روي [هواپيماهاي] جنگي. ما هواپيماي آموزشي نداشتيم [هواپيماي] سسنا 2، 3 تا بود آن هم از اين "بونانزا" بود. چيزي نداشته‌ايم. اين هواپيما هواپيماي آموزشي خيلي خوبي است و خلبانان ما [سپاه] راه مي‌افتند. رفتيم لهستان راجع به هلي‌كوپتر، هلي‌كوپتري كه 12 نفر را سوار مي‌كند، اِم.آي.دو، اين يك هلي‌كوپتر روسي است. سوار شديم. هوا هم ناجور بود. بچه‌هاي خلبان ما با آن پريدند. اين هلي‌كوپتر خيلي ضعيف بود؛ هلي‌كوپترهاي شرقي همه ضعيف هستند. روي ارتفاعات هم ديديم جواب نمي‌دهد. هلي‌كوپترهاي اِم.آي.دو را جديداً لهستاني‌ها اصلاح كردند موتور كانادايي گذاشتند. آليسون ـ كانيا اون هلي‌كوپتر خوبي است. مي‌شود 12 نفر را برد، مجروح جا به جا كرد و كالا حمل و نقل كرد. رشيد: امروز هلي‌كوپتر خيلي مهم‌تر از هواپيما است. احمدپور: هلي‌كوپترهاي اِم.آي.دو‌ها حاضر است. قرارداد هم بسته شده بود، اما همه‌ي سيستم آن روسي است. اگر بيايد بايد آلوده شويم. بعد بخواهيم تبديل كنيم به سيستم غربي، كلي مكافات دارد، ولي قرارداد را بستيم بچه‌ها همه كار را كردند. 90 درصد آماده است. يك حسن ديگر اين است كه دانه‌يي [هر فروند] 450 هزار دلار است و تهاتري است. كاري كه نهايت مي‌توان كرد اين است كه بياوريم در آموزش بپرند كه باز هم دردسر دارد؛ يعني دو تا خلبان يك نفر دو نفر بغلش بنشيند مي‌توانند در شرايط سخت كوهستاني يك كم بپرند. رضايي: قيمتش چه قدر است؟ احمدپور: گفتم 450 هزار دلار است؛ ارزان، مفت. رشيد: به اندازه‌ي قيمت يك نفربر. رضايي: چند نفره است؟ احمدپور: نوشته در طراحي 8 نفر، ولي با بيش از 4 نفر نمي‌پرد. اين جاها (غرب كشور) خيلي سخت است. ناهموار است. شيب دارد. شرايط حرارتي [دماي هوا] عوض مي‌شود، همين طور در جنوب نمي‌تواند بپرد. رضايي: روي خليج فارس در آب چه طور؟ احمدپور: در آب كه گفتيم آن دفعه، مي‌تواند بپرد. گفتيم قضيه چيست؟ براي آب دو موتور درست مي‌كنند كه با يك موتور كارهايي را بتواند بكند. اين اگر با يك موتور برود كله [سرنگون] مي‌شود؛ يعني هر دو موتور آن بايد همواره كار كند. رشيد: حالا مي‌تواند برود روي آب؟ وسايل ناوبري دارد؟ اگر ندارد نمي‌تواند برود. احمدپور: مي‌تواند برود روي آب، نه، بحث مسائل ناوبري نيست. رشيد: هلي‌كوپترهاي هوانيروز نمي‌رود روي آب. يك مقداري مه‌آلود باشد نمي‌رود. رضايي: آقاي رشيد، بابا جان! اين‌ها كه [مهم نيست] شما جوري بحث مي‌كنيد مثل اين‌كه تمام امكانات مدرن دنيا در اختيار ما هست. اين طور كه نيست برادر من. احمدپور: بهترين هواپيماهاي آموزشي در دنيا توكانوست بعد P.C.7 است. برزيلي‌ها تا به حال نمي‌دادند، حالا راضي شدند. قرارداد را بستيم همان سوئيس تمام شد. قرارداد آن 15 فروند است هر كدام يك كاري مي‌كند. رضايي: پس جمعاً يك 15 [فروند] و يك 10 [فروند] قرارداد بسته‌ايم. احمدپور: اين 10 فروند براي رده‌ي اول است. بعد مي‌آيند روي پي.سي.سون و يا توكانو، توكانو جنگي هم هست. مثل همان كه عراقي‌ها مي‌آورند قارقاركي‌ [هواپيماي P.C.7]ها در خط، اين از همان نوع و بهتر از آن‌ها هم مي‌باشد رضايي: روماني‌ها چي؟ بمب‌بر [بمب‌افكن]ها را؟ قرارداد بسته‌ايد؟ احمدپور: بله 25 فروند. [قرارداد بسته‌اند]» در ادامه‌ي جلسه درباره‌ي چگونگي انتقال هواپيماهاي خريداري‌شده به ايران گفت‌ و گو شد. «احمدپور: 10 روز پيش بچه‌ها داشتند كار [انتقال هواپيماها] را انجام مي‌دادند. رضايي: زمان‌بندي تحويل چه طور است چه قدر طول مي‌كشد؟ آيا با كشتي بياوريم‌شان؟ احمدپور: از نظر حمل و نقل مشكل داريم. اگر بخواهيم با كشتي بياوريم دنيا را بايد دور بزنيم و از لحاظ زميني مشكل كشورها [ي در مسير] را داريم. با ‌هواپيما آسان‌تر است، اما مشكلي كه در بخارست (پايتخت روماني) داشتيم، اين بود كه [در فرودگاه‌هاي آن] هواپيماي747 نمي‌تواند بنشيند. روماني كشور خيلي فقيري است، خيلي وضع‌شان خراب است، ولي صنايع هوايي خوبي داشتند؛ يعني مدرن بود. كارخانه‌ي موتورسازي‌اش خيلي عالي بود. طبق بررسي كه كرديم آن‌جا يك بندري به نام "كوامن تانتا" است كه هواپيما مي‌تواند آن‌جا بنشيند. مي‌خواهيم هواپيماهاي آموزشي را با هواپيماي سي130 بياوريم. يك [هواپيماي باربري] سي130 مي‌خواهيم كرايه مي‌كنيم كه البته بايد ارز بدهيم. رفيق‌دوست: سي130 از خودشان؟ احمدپور: نه از كشور ديگر. رفيق‌دوست: چرا از خودمان نمي‌دهيم؟ احمدپور: سي130 خودمان نظامي است. نمي‌شود، بايد رنگ بزنيم [كه هويت نظامي نداشته باشد]. رفيق‌دوست: با 747 نمي‌توانيم؟ احمدپور: نه. مشكل حمل هواپيماها را داريم. ان‌شاءالله حمل مي‌كنيم. رضايي: يعني الآن ما يك 25 تا، يك 10 تا، يك 15 تا هواپيما قرارداد بستيم، مي‌شود 50 تا؟ احمدپور: بله. رشيد: اين 50 تا چه قدر مي‌شود؟ احمدپور: حدود 200 ميليون دلار. [هواپيماهاي] توكانو هم حاضر است. عين قارقاركي‌هاست. هواپيماي خوبي است. آرژانتيني‌ها نمي‌دادند، ولي حالا حاضر شدند. در مقابل نفت است. توكانو هم كه قراردادش را بستيم در مقابل نفت است. 30 به 70 است؛ يعني 70 درصد تهاتري است. اكثر قراردادهاي ما نفتي است الحمدلله. رضايي: پس با آقاي آقازاده (وزير نفت) بيش‌تر كار كنيد. با ايشان جلسه بگذاريد. راهش بيندازيد. رفيق‌دوست: ما با ايشان مشكلي نداريم. بايد سقفي بالاتر از ارز مصوب را از يك جايي به ما اجازه بدهند كه هزينه كنيم. هر سقفي به ما بدهند عمل مي‌كنيم. نه كه [بگويند] ارز، [فقط] همين [مقدار] است؛ يعني بالاتر از سهميه‌ي ارز ما بگويند [مثلاً] شما حق داريد 500 ميليون دلار [يا] يك ميليارد دلار هزينه كنيد. افشار: اين [پيشنهاد اگر] بيايد شوراي عالي پشتيباني جنگ، تصويب مي‌شود و مسئله‌اش حل مي‌شود. رفيق‌دوست: خوب بايد آقاي ‌هاشمي [رفسنجاني] ‌و ديگران قانع بشوند. افشار: خب، اين مبلغ اضافه‌تر، نفت مي‌خواهد، قانع شدن نمي‌خواهد، زود جا مي‌افتد. احمدپور: توكانو هم خيلي هواپيماهاي تميزي هستند. مي‌گويند با "ام.كيو"ها با هم مي‌دهيم. رضايي: ام.كيو چي هست؟ احمدپور: يعني هواپيماهاي بدون خلبان. رضايي: ما گفتيم به جاي تعدادي كه اين‌ها مي‌گفتند يك سايت سبكي را انتخاب كنيد. احمدپور: سبك كردند ديگر. رضايي: قيمت آن چه قدر است؟ رفيق‌دوست: 17 ميليون دلار.»(1) 525 در جلسه‌ي فرمانده كل سپاه پاسداران با مسئولان آمادي و وزارت سپاه درباره‌ي وضعيت ساخت مهمات و ادوات به وسيله‌ي كارخانه‌هاي صنايع نظامي و نقاط قوت و ضعف آن؛ ضرورت توسعه و تقويت خودكفايي در صنايع نظامي؛ نحوه‌ي تأمين ارز براي خريدهاي خارجي نيروهاي مسلح؛ آخرين اطلاعات مربوط به خريدهاي پراكنده‌ي خارجي توسط وزارت سپاه و تدابير انجام‌شده براي تأمين بخش‌هايي از نيازهاي تسليحاتي سپاه بحث و گفت‌ و گو شد. بخشي از اين گفت‌ و گوها كه مجيد نداف راوي مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس در قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) سپاه پاسداران آن‌ها را ثبت و ضبط كرده به اين شرح است: «اكبر غمخوار: توليد [مهمات خمپاره] 120 پايين آمده است. محمود احمدپور: [ميزان توليد] الآن 3000 گلوله است. غمخوار: الآن به علت تعطيلات [نوروز] نمي‌توانيم آمار دقيق بدهيم. البته، آمار مصرف در اين دوره پايين بوده است. محسن رضايي: موجودي [مهمات خمپاره] 120 در انبارها چه قدر است غمخوار: الآن بايد حدود 30 هزار [گلوله] داشته باشيم. البته، اين چند روزه را توليد حساب نمي‌كنيم توليد از اول هفته‌ي پيش شروع شده و ميني‌كاتيوشا را در روز 3000 [موشك] مرتب توليد و تحويل مي‌دهد. [گلوله‌ي خمپاره] 120 ميلي‌متري هم 2000 تا 3000 [عدد]. رضايي: [توليد موشك] كاتيوشا وضع بهتري داشته و از اول خوب بوده است، يعني فراز و نشيب خمپاره را نداشته است. چرا؟ غمخوار: اِشكال يا توليد را [مي‌گوييد]؟ محسن: هر دو، هيچ اشكالي نداشته است؟ غمخوار: براي اين‌كه همه‌اش مال خودمان [سپاه] است. احمدپور: نه! علت اساسي‌اش اين است كه مواد "ناريه" آن را كلان خريد كرده بودند و آمده [وارد ايران شده] بود. مواد ناريه‌ي120 از اسپانيا خريد شده بود، اما كشتي اسپانيا مسئله‌دار شد. [اما مواد ناريه‌ي ميني‌كاتيوشا] از چين خريداري شد و اين مواد قبلاً آمده بود. غمخوار: يعني ما در مواد ناريه‌ي107 [ميني‌كاتيوشا] هيچ مشكلي نداريم، ضمن اين‌كه كل قطعات آن را خودمان تهيه مي‌كنيم. مونتاژ آن هم دست خودمان است. كارخانه‌اش دست خودمان است. حسن آن اين است كه صنعت اصلي آن در صنايع مملكت، دست خودمان است. عليرضا افشار: يعني كارخانه‌ي توليدكننده از (وزارت) صنايع نيستند. دست خودمان [وزارت سپاه] است. غمخوار: اين مهم است، آن‌ها اذيت مي‌كنند. كيفيت را بالا و پايين مي‌برند، ولي حالا [گلوله] خمپاره‌ي60 را مثلاً آقاي كي و يا [خمپاره] 81 را كارخانه‌ي تبريز عشقش بكشد، مي‌تراشد و اگر دلش نخواهد نمي‌تراشد، ولي همه چيز 107 دست خودمان است. نازل را خودمان درست مي‌كنيم، لوله‌ي آن را خودمان مي‌زنيم. احمدپور: اساس اين‌كه توليد [خمپاره] 120 ما بالا نرفت [مشكل توليد] مواد فشنگ پرتاب بود كه آن را شروع كردند. الآن [وزارت] صنايع روزي 2 تا 3 هزار عدد توليد مي‌كنند، اما گلوله‌ي خمپاره‌ي60، [به وسيله‌ي] كشتي اسپانيايي 15000 تا در دي‌ماه رسيد و مواد ناريه‌ي آن هم [براي توليد] 000,500 گلوله يك جا رسيد. غمخوار: الآن [در توليد خمپاره] 60 مشكلي نداريم. احمدپور: هيچ مشكلي نيست. تمام مواد ناريه دارد مي‌آيد. غمخوار: گفته‌ايم سقف توليد را روزي 10 هزار گلوله ببندند. براي انجام عملياتي مثل عمليات (والفجر10) هيچ مشكل مهمات نداريم. رضايي: خب ما اين قدر زياد مصرف نكرديم. غمخوار: باشد، ما تازه مهمات فاو را دست نزديم. در اين عمليات (والفجر10) مهمات فاو را كه داده‌ايم، هنوز هم هست. مهمات اين‌جا [اشاره به منطقه‌ي حلبچه] هم همه‌ي يگان‌ها دارند و مصرف نكردند. توي بنه‌ها هم مهمات داريم. رضايي: به خطوط دفاعي بايد مهمات 60 بدهند. غمخوار: سهميه [مهمات] جبهه‌ي جنوب را اضافه كرديم. [مهمات خمپاره] 60 را دو برابر كرديم. در خطوط پدافندي‌شان، 60 كه كنترلش دست خودمان است، اگر بخواهيم اضافه‌تر هم مي‌كنيم. غمخوار: [يگان‌هاي پدافندي] 120 را ممكن است نتوانند بزنند، ولي محدوديت [خمپاره] 60 را برداشتيم. خمپاره‌ي60 روزي 10 هزار تا فشنگ مي‌زنيم؛ يعني هيچ مشكلي نداريم. كيفيت آن هم خوب شده است. رشيد: سهميه‌ي پدافند را بيش‌تر كنيد. غمخوار: ما به نتيجه رسيده‌ايم كه خمپاره‌ي 60 و 80 ديگر به درد عمليات‌ها نمي‌خورد. ما بايد برويم روي [خمپاره] 120 و 107 [ميني‌كاتيوشا] كار كنيم. 107 از همه مهم‌تر است. تجربه نشان داد كه اگر در توليدات به جايي وابسته باشيم، قدرت مانور را نداريم. رضايي: بايد بخشي از يك چيز دست خودمان باشد و بقيه‌اش را از كشورهاي ديگر استفاده كنيم. اشكال اين است كه هيچ چيز دست خودمان نيست. غمخوار: غير از اين، استاندارد هم نيستند. مثلاً صد جا پوسته [گلوله] زدند، هيچ كدام به هم نمي‌خورد. افشار: مگر كنترل كيفيت نمي‌شود وقتي تحويل مي‌گيريد. غمخوار: چرا! آخر مملكت استاندارد ندارد. احمدپور: اين‌ها عملاً در اين فاز هستند كه بچه‌هاي ما با آن‌ها دعوا مي‌كنند. افشار: مثلاً آقاي عليزاده [معاون صنايع وزارت سپاه] مي‌رود يك طرحي مي‌آورد كه مديريت فلان كارخانه را بدهند به سپاه. خيلي خوب است بدهند سپاه. رفيق‌دوست: هر چه اتكاي ما كم‌تر شود بهتر مي‌توان عمل كرد. رضايي: ما پول نياز داريم. همه چيز [نيازها] كه خمپاره نيست. براي گرفتن خمپاره جان‌مان به لب مي‌رسد. احمدپور: ما وابسته‌ايم. غمخوار: هر چيز جديدي كه بخواهيم توليد كنيم دو سال وقت مي‌خواهد. احمدپور: تا زماني كه مواد اوليه و [نيازها] در داخل توليد نكنيم وابسته هستيم. مگر وابستگي چيست؟ مواد دمپايي پلاستيكي، كبريت و همه چيز كه در اطراف شما مي‌باشد خارجي است. رفيق‌دوست: ان‌شاءالله كارخانه‌‌يي كه مي‌آوريم، مواد منفجره ـ كارخانه‌ي گردن كلفتي داريم ـ تهيه مي‌كند، يعني تي.ان.تي، باروت، سوخت موشك را خودمان درست مي‌كنيم. احمدپور: از دو سال ديگر خودكفا مي‌شويم. رفيق‌دوست: حداكثر تا دو سال. رضايي: كارخانه‌ي چيست؟ رفيق‌دوست: اين كارخانه نزديك 10 هزار تن تي.ان.تي؛ 1500 تا خرج كاتيوشا؛ [خمپاره‌ي] 107 و 122 درست مي‌كند. احمدپور: يك تأسيسات دانماركي است. رفيق‌دوست: ان‌شاءالله وضع‌مان روز به روز بهتر مي‌شود، اما سپاه بايد براي نگه‌داري ابزار، برنامه‌ريزي اساسي كند. بايد فكر و برنامه‌ريزي كنيم. رضايي: صياد مي‌گفت ارتش 900 تا توپ 122 [ميلي‌متري] خريده است. غمخوار: نه نخريده است. رفيق‌دوست: چه قدر؟ ما براي‌شان خريديم؛ 100 تاست. خريدند و آوردند، حالا مهماتش را ندارند. [درخواست] دادند آقاي روحاني و ايشان نامه نوشت به من. در اين جلسه همچنين درباره‌ي اعتبارات اختصاص‌يافته به ارتش و سپاه براي خريد تجهيزات خارج از كشور صحبت شد. ابتدا برادر احمدپور معاون وزارت سپاه درباره‌ي ميزان ارز تخصيص‌يافته به سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي در سال جاري گفت: يك مسئله‌ي مهمي ‌كه شما بايد توجه كنيد [ميزان] ارز ارتش است كه امسال يك ميليارد و 300 [ميليون دلار است]. به هر حال يك ميليارد بيش‌تر گذاشتند براي ارتش. رفيق‌دوست: 450 [ميليون دلار آن] فقط پول پدافند است. رضايي: يعني از سال قبل بيش‌تر است. احمدپور: نه، از سال قبل بيش‌تر نيست. رفيق‌دوست: يك خورده كم‌تر است. احمدپور: از ما [سپاه پاسداران] بيش‌تر است. رفيق‌دوست: ما سال قبل يك ميليارد و پنجاه [ميليون دلار] داشتيم سه تا [300 ميليون دلار] از ارتش كم‌تر بود. احمدپور: مگر چه قدر مي‌جنگند. رضايي: شما با آقاي‌ هاشمي ‌صحبت كنيد كه هر كس مي‌جنگد به او ارز دهند. پدافند را هم شما حساب كرديد؟ احمدپور: نه، بدون پدافند. 350 ميليون دلار بودجه‌ي‌ پدافند دست آقاي روحاني است. غمخوار: البته همه‌اش را به ارتش مي‌دهد. احمدپور (خطاب به فرمانده كل سپاه): نه با ايشان صحبت كرديم، قرار شد سهم خودمان را جدا كنيم. قرار بود با آقاي رفيق‌دوست و آقاي رفان برويم جلسه بگذاريم، ولي اگر شما باشيد تأثير دارد. رضايي: من گفتم خودم مي‌روم با ايشان صحبت مي‌كنم، چون مي‌ارزد. غمخوار: [آقاي حسن روحاني] گفت بياييد جلسه بگذاريد صحبت كنيم. احمدپور: هزار تا [قبضه‌ي ضد هوايي] 23 را قبول كرد، ولي بايد سيستم بخريم. رضايي: 23 چيست؟ احمدپور: آقاي ‌هاشمي ‌به ايشان [حسن روحاني] گفته بود براي بچه‌هاي سپاه [پول] 1000 تا [قبضه ضد هوايي] 23 [ميلي‌متري] را كنار بگذار. اين را هم قبول كرده بود. گفتم بحث سيستم با شما داريم، بحث موشك را داريم. گفت: چه موشك‌هايي؟ گفتم: حالا اطلاعاتش را بعداً مي‌گوييم. قرار شد با آقاي رفان جلسه بگذاريم كه هنوز جلسه برگزار نشده است.»(2) 526 ايجاد محدوديت در خريد خودروهاي مورد استفاده‌ي يگان‌هاي سپاه پاسداران و پاي‌بند نبودن برخي كشورها از جمله ژاپن و چين به قراردادهاي خود با جمهوري اسلامي كه عمدتاً به دليل فشار امريكا و كشورهاي غربي انجام مي‌شود، از جمله مشكلات پيش روي سپاه در تأمين اين گونه نيازها است، تا جايي كه قرارگاه‌ها بخشي از نيازهاي خود را از طريق لشكرهاي تابعه تأمين مي‌كنند. در خصوص اين موضوع در جلسه‌ي امروز مسئولان آماد سپاه و محسن رضايي بحث شد. مروري اجمالي بر اين گفت‌ و گوها حاكي از مشكلات عديده‌ي سپاه در تأمين تجهيزات لازم براي اجراي عمليات‌ها در هشتمين سال جنگ است. اين در حالي است كه حكومت عراق در تأمين نيازهاي آمادي و تداركاتي ارتش اين كشور از طريق همين كشورها با كمك دلارهاي نفتي برخي كشورهاي عربي به‌ويژه عربستان و كويت هيچ محدوديتي ندارد. بخشي از مباحث طرح‌شده در جلسه به شرح زير است: «برادر محمود احمدپور: از ارديبهشت [امسال ورود] 2600 [دستگاه] وانت‌ جديد كمك‌دار شروع مي‌شود. برادر اكبر غمخوار: پاترول مي‌آيد [اما] اصلاً سيستم نگه‌داري و قطعه نداريم. احمدپور: بالاخره مشكل شما را حل مي‌كند. غمخوار: حل مي‌كند، اما خيلي زود همه خراب مي‌شوند. برادر محسن رضايي: كيفيت آن‌ها مثل پاترول است. پاترول‌ها كه اصلاً به درد نمي‌خورند. احمدپور: به تويوتا نمي‌رسد، ولي يك درجه پايين‌تر از تويوتاست، اما در جاهايي مثل حلبچه جواب مي‌دهد. 1000 تا وانت تويوتا [راهش] را باز كرديم. راضي شدند و دادند. اين‌ها در ژاپن بارگيري شده است. رضايي: بالاخره كي مي‌رسد؟ احمدپور: يك ماه ديگر؛ اواخر ارديبهشت و حداكثر تا خرداد مي‌رسد. 1000 دستگاه آمبولانس خريديم. اتوبوس911 و ميني‌بوس. هيچ مشكلي نداريم. وانت پيكان همه حل شده. 100 دستگاه جرثقيل 10 تن خريديم كه بحران داشتيم. رفيق‌دوست: امسال سال راحتي لجستيك است. امسال الحمدلله خوب بوده است. البته تا 2 سال پيش هيچي دست‌مان را نمي‌گرفت. احمدپور: آقا محسن! ببينيد ژاپني‌ها به ما تويوتا نمي‌دهند. آن‌ها 500 تا 500 تا مي‌دهند. ما آن روز با آقاي قاسمي ‌در بانك مركزي دعوا كرديم. حاج آقاي رفيق‌دوست هم لطف كردند تا بالاخره [اعتبار] باز شد. در ضمن [اعتبار] 500 تاي ديگر را هم چند روز پيش باز كرديم. البته، 500 تا نداد و 395 دستگاه دادند؛ يعني اين قدر ما را اذيت مي‌كنند. جمعاً ما توانستيم هزار دستگاه وانت بياوريم. رضايي: قيمت را كه افزايش نداده‌اند؟ احمدپور: قرار بود مقداري تخفيف بدهد، اما ديگر نمي‌دهد، چون مي‌گويد قرار بود 10 هزار تا بخريد. غمخوار: هزار دستگاه را تخفيف نمي‌دهند. رشيد: يعني شما حاضريد بخريد، اما آن‌ها نمي‌دهند؟ غمخوار: غربي‌ها به او [ژاپن] اجازه نمي‌دهند. احمدپور: بله، ما حاضريم بخريم و اصلاً مشكلي نداريم. غمخوار: قرار شد حاج آقا [رفيق‌دوست] يك سفر به ژاپن برود. احمدپور: اين [ژاپن] هم ما را معطل كرد تا بازار را از دست ندهد. رفيق‌دوست: خيلي از قراردادها را كه مي‌بنديم مي‌گويند مشروط به اين است كه شما تحريم نشويد. فقط كره‌ي شمالي است كه با ما هيچ مشكلي ندارد. رضايي: كره‌ي شمالي تا به حال چيزي از طرف شوروي‌ها [به ما] نگفته؟ رفيق‌دوست: نه! اصلاً هيچي نگفته‌اند. مي‌خواهيم در مورد ميگ23 با آن‌ها [چيني‌ها] صحبت كنيم تا ببينيم به كجا مي‌رسد. رشيد: البته او پول مي‌خواهد. دلار مي‌دهيد؟ رفيق‌دوست: تا حالا 2 ميليارد دلار خريد كرده‌ايم. رضايي: ما [سپاه] و ارتش؟ رفيق‌دوست: فقط ما [سپاه پاسداران]. غمخوار: به ارتش هم 500 [ميليون دلار] دادند. رفيق‌دوست: ما و ارتش در عرض دو سه سال گذشته از چين 5/2 ميليارد خريد كرده‌ايم؛ 800/1 ما خريد كرده‌ايم بقيه را ارتش. احمدپور: چين به عربستان [تجهيزات] داده و ما را به بازي گرفته‌اند. رشيد: [چيني‌ها] به عراق هم همه چيز فروختند. احمدپور: عراق كه ديگر هيچي [همه چيز از چين دريافت كرده است]. رفيق‌دوست: [خودداري فروش سلاح به ايران را] به امريكا گران فروخته و فايده‌اش را بردند. البته، ما را هم قبل از هر گونه قرارداد دعوت كرد. درجا به ايران آمدند و وزير خارجه‌شان هم رفت امريكا و گفت يا تكنولوژي مدرن بدهيد يا به ايران اسلحه مي‌دهيم. بعد هم دعوت‌شان را [از ما] پس گرفتند و گفتند نياييد. [با خنده] احمدپور: انبوه‌ترين جا هستند، ولي همه را نقد مي‌فروشند.(3) 527 به گزارش قرارگاه رمضان و سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) سپاه پاسداران، عراق در شمال منطقه‌ي عملياتي والفجر10 در منطقه‌ي سيدصادق و شاندري، تعداد زيادي تانك و زرهي مستقر كرده و نيروهايش را متمركز ساخته است. همچنين يگان‌هاي عراقي با ايجاد انفجارهاي قوي در حال تخريب ساختمان‌هاي اين دو شهر هستند. از سوي ديگر، ارتش عراق 2 تيپ كماندويي و يك تيپ زرهي و حدود 6 هزار جاش در اين منطقه مستقر كرده است.(4) منابع اطلاعاتي تجمع اين استعداد نيرو را در اين منطقه نشانه‌ي اجراي ضد حمله‌ي بزرگ در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 مي‌دانند.(5) در همين حال، نيروهاي معارض عراقي حمله‌ي امروز ارتش عراق به مواضع خود را در چند روستاي محور كركوك به قادركرم در شمال غربي منطقه‌ي قره‌داغ دفع كردند. در جريان اين درگيري، حدود 60 نفر از نظاميان عراق كشته و بالغ بر 200 نفر زخمي‌ شدند. علاوه بر اين، مقداري تجهيزات و اسلحه و مهمات از جمله سه دستگاه خودرو، يك دستگاه بولدوزر و مقاديري اسلحه و مهمات انفرادي به دست معارضين افتاد.(6) 528 گزارش‌هاي اطلاعاتي مانند روزهاي قبل از تحرك بالاي ارتش عراق در جبهه‌هاي جنوبي و مياني حكايت دارد. در گزارش نوبه‌يي قرارگاه كربلا از وضعيت خطوط دفاعي در جبهه‌هاي مياني و جنوبي ـ كه مربوط به دوره‌ي 10/1/1367 تا 20/1/1367 مي‌باشد ـ تأكيد شده كه نيروهاي پياده‌ي دشمن در منطقه‌ي شرق العماره با اجراي گشت‌هاي رزمي شناسايي در چندين محور حد فاصل زبيدات تا جنوب فكه فعاليت مستمري داشته است. در اين محورها سازمان مجاهدين خلق (منافقين) نيز بر تحرك خود افزوده است. همچنين آتش دشمن در منطقه‌ي نهر عنبر و يبيس بيش‌تر از ساير نقاط است. قابل توجه آن‌كه، دشمن از منطقه‌ي نهر عنبر شهرهاي ايران موشك‌باران مي‌كند. فعاليت زرهي دشمن در منطقه‌ي هورالعظيم با اجراي آتش روي مواضع خودي در جاده‌ي خندق نسبتاً شدت بيش‌تري يافته و نقل و انتقالات خودرويي اغلب به صورت ستون‌كشي متعدد روي جاده‌ي اتوبان بصره ـ العماره انجام مي‌شود كه در طول دوره، 13 مورد ستون‌كشي از شمال به جنوب و 3 مورد در مسير بالعكس گزارش شده است. در منطقه‌ي شرق بصره عمده فعاليت‌هاي نيروهاي پياده‌ي دشمن حفر كانال؛ شكافتن خاكريز؛ جمع كردن موانع و ايجاد معبر مي‌باشد. گزارش‌هاي شنود حاكي از آن است كه دشمن با اعزام گروه‌هاي شناسايي به خطوط و عقبه‌هاي خودي قصد دارد حركتي در منطقه انجام دهد. فعاليت سنگرسازي دشمن بيش‌تر در غرب كانال پرورش ماهي متمركز مي‌باشد و فعاليت احداث و ترميم موانع سيم‌خاردار نيز مشاهده شده است. عراقي‌ها چندين نقطه از خط دفاعي خودشان را نيز به عرض 6 متر درحد حركت يك تانك و خودرو شكافته و در جلو آن‌ها معابري گشوده‌اند. حركت خودروهاي دشمن در شب در منطقه‌ي غرب اروند افزايش يافته و تردد خودرو روي جاده‌ي اول البحار به سمت بصره شديد و نسبت به گذشته بي‌سابقه بوده است. ستون‌كشي‌هاي متعددي هم در جريان است كه به نظر مي‌رسد دشمن يگان‌هاي ضربه‌خورده‌ي خود را جهت بازسازي از منطقه بيرون مي‌برد و يا تظاهر به خروج از منطقه كرده است. در منطقه‌ي عمومي فاو، دشمن همچون گذشته به فعاليت جهت تثبيت مواضع پدافندي و انجام دادن فعاليت زرهي به صورت اجراي آتش و چند مورد جا به‌ جايي و همچنين اجراي آتش توپ‌خانه ـ كه بيش‌تر روي محور نخلستان و كارخانه‌ي نمك حد فاصل جاده‌ي استراتژيك بوده است ـ ادامه مي‌دهد. علاوه بر آن، نقل و انتقالات خودرويي براي تعويض و تقويت در منطقه ادامه داشته كه بيش‌تر در محور كارخانه‌ي نمك مشاهده شده است. فعاليت هوايي دشمن (گشت‌هاي شناسايي) عمدتاً روي سكوهاي نفتي البكر و الاميه در جهت پرواز به سمت شمال خليج فارس و بالعكس در حوالي جزيره‌ي بوبيان انجام مي‌شود.(7) در همين حال، سپاه چهارم بعثت باختران (كرمانشاه) اعلام كرد ارتش عراق در مجموع، 9 لشكر مجهز پشت ارتفاع شاخ خشيك و رو به روي دربنديخان تا سيدصادق مستقر كرده و در چند روز آينده قصد تهاجم به مناطق آزادشده در عمليات‌هاي والفجر10 و بيت المقدس4 را دارد و همچنين 5 لشكر نيرو به عنوان احتياط در منطقه‌ي كركوك مستقر كرده است.(8) اين سپاه همچنين در گزارش نوبه‌يي امروز خود فعاليت‌هاي عمده‌ي دشمن اعم از پياده زرهي، توپ‌خانه، مهندسي و هوانيروز و جا به‌ جايي يگان‌ها در منطقه‌ي عمومي قصرشيرين و دشت ذهاب را قابل توجه اعلام كرده و اجراي عمليات از جانب دشمن را محتمل دانسته است.(9) 529 امروز معاونت عمليات قرارگاه تاكتيكي كربلا مستقر در شلمچه در گزارش نوبه‌يي خود از تاريخ 10/1/1367 تا پايان امروز، فعاليت مهندسي يگان‌هاي مستقر در اين منطقه را براي تحكيم مواضع دفاعي اعلام كرد. در اين گزارش با بيان اين موضوع كه به دليل مأمور شدن يگان‌ها و جهادهاي تحت امر قرارگاه كربلا به منطقه‌ي عملياتي والفجر10، در حلبچه ميزان فعاليت‌هاي مهندسي نسبت به دوره‌هاي قبل كاهش يافته، چنين آمده است: يگان‌ها با اجراي اقدامات مهندسي از جمله تكميل خاكريزها؛ تقويت جداره‌هاي كانال موجود؛ احداث و تحكيم سنگرهاي كمين؛ شن‌ريزي؛ زيرسازي و ترميم برخي جاده‌هاي مواصلاتي مواضع خود را مستحكم كرده‌اند. در برخي خطوط دفاعي نيز تعويض نيرو انجام شده و تبادل آتش نسبتاً پرحجم ادامه داشته است.(10) 530 بر اساس تصميم ستاد تبليغات جنگ، فعاليت‌هاي سياسي و تبليغاتي جمهوري اسلامي با هدف افشا كردن جنايات حكومت عراق در بمب‌باران شيميايي حلبچه و اعمال روش‌هاي بازدارنده در برابر احتمال حمله‌ي شيميايي به شهرهاي ايران، در سه بخش فعاليت‌هاي "سياسي"، "تبليغاتي" و "فعاليت‌هاي سازماني"، تعريف و سامان‌دهي شد. در نامه‌يي كه امروز معاونت اطلاعات ستاد كل سپاه پاسداران به فرماندهي كل سپاه ارسال كرد، اين سياست‌ها چنين اعلام شده است: در بخش فعاليت‌هاي سياسي اقداماتي از جمله مكاتبه با سازمان‌ها و نهادهاي بين‌المللي و شخصيت‌هاي سياسي جهاني؛ ملاقات با مقامات كشورها و اعزام مبلغين به كنفرانس‌هاي مربوط به مسلمانان در برخي كشورها پيش‌بيني شده است. در بخش فعاليت‌هاي تبليغاتي، ارسال فيلم و عكس بمب‌باران حلبچه، تهيه‌ي بروشورهاي تصويري، مصاحبه با افسران و خلبانان عراقي، برپايي كنفرانس و... و در قسمت فعاليت‌هاي سازماني نيز برپايي تظاهرات و اجتماعات در مقابل دفاتر مجامع بين‌المللي و اعزام مصدومان به كشورها مشخص شده است.(11) (ضميمه دارد) 531 مدارس شهرستان‌هاي دماوند و ورامين به دليل اسكان و اقامت اهالي شهر تهران بعد از تعطيلات نوروزي همچنان تعطيل است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، در پي حملات هوايي و موشكي حكومت بعثي عراق در طول ماه گذشته، اهالي تهران كه به مناطق مختلف سفر كرده‌اند و در برخي نقاط در مدارس اسكان يافته‌اند، با اتمام تعطيلات نوروزي و شروع به كار مدارس در مناطق دماوند و ورامين حاضر به تخليه‌ي اين مدارس نشده‌اند كه مشكل ايجادشده به استانداري تهران اعلام گرديده و با هماهنگي‌هاي انجام‌شده با توجه به وضع اضطراري تهران به دليل حملات موشكي، اين مدارس تا اطلاع ثانوي تعطيل اعلام شده است.(12) 532 با توجه به ادامه يافتن بمب‌باران شيميايي مناطق مرزي كردستان و تهديد حكومت عراق مبني بر حمله‌ي شيميايي به شهرهاي ايران، وزارت اطلاعات با اعلام هشدار درباره‌ي لزوم آمادگي براي مقابله با اين حملات، آموزش جدي‌تر مردم را خواستار شد. در مطلبي كه در اين باره در نشريه‌ي روزانه‌ي وزارت اطلاعات درج شده، آمده است: «طبق اخبار واصله، رژيم ددمنش عراق پس از عمليات والفجر10 اقدام به بمب‌باران شيميايي بيش از 14 روستاي اطراف شهرستان مريوان نموده است كه در اثر اين حملات وحشيانه تعدادي از روستاييان به شهادت رسيدند و تعدادي هم مصدوم شده‌اند. اكثر روستاهايي كه مورد هجوم بمب‌باران شيميايي قرار گرفته‌اند از قبل تخليه شده بودند و بعضاً رزمندگان اسلام در نزديكي روستاها استقرار داشته و يا در نزديكي اين روستاها تردد مي‌نموده‌اند. پيش از عمليات والفجر10 نيز اردوگاه‌هاي پناهندگان عراقي مستقر در روستاهاي مريوان مورد حملات شيميايي عراق قرار گرفته است. رژيم عراق قبلاً هم از سلاح‌هاي شيميايي در شهرستان سردشت و روستاهاي باختران و مريوان و جاهاي ديگر استفاده كرده بود و در حين و بعد از عمليات والفجر10 نيز از سلاح شيميايي در داخل جبهه و پشت جبهه به طور گسترده استفاده نموده است. رژيم عراق در اطلاعيه‌هاي نظامي و موضع‌گيري‌هاي خود تهديد نموده است براي مقابله، از هر سلاحي كه در اختيار دارد استفاده خواهد نمود و ضمن اين‌كه از مدت‌ها قبل اعلام خطر شده كه احتمال بمب‌باران شيميايي شهرهاي ايران مخصوصاً شهرهاي جدار مرز و شهرهاي مركزي از جمله تهران وجود دارد، لذا تأكيد مي‌شود آموزش پدافند شيميايي بيش از اين مقدار كه در رسانه‌هاي خبري به مردم آموزش داده شده است با استفاده از شيوه‌هايي كه ايجاد رعب و وحشت نكند به عموم مردم آموزش داده شود. در ادارات و وزارت‌خانه‌ها و كارخانجات براي كاركنان برنامه‌ي آموزش گذاشته شود و نبايد تابع شرايط جنگ شهرها واقع شويم، چون احتمال اين خطر هميشه وجود دارد و اگر بتوانيم مردم را هميشه آماده نگه داريم مي‌توانيم درصد بالايي از تلفات را كم كنيم.»(13) 533 در پي اقدام ارتش عراق در بمب‌باران وسيع شيميايي روستاهاي منطقه‌ي قره‌داغ در استان سليمانيه، دولت نروژ از سازمان ملل متحد خواست تا تيم‌هاي پزشكي سازمان را به اين مناطق اعزام كند. به گزارش واحد مركزي خبر، محمدهادي اردبيلي كاردار جمهوري اسلامي ايران در اسلو، در ديدار با آقاي رولاند معاون نخست‌وزير نروژ، درباره‌ي آخرين موارد استفاده‌ي عراق از سلاح‌هاي شيميايي در منطقه‌ي مركزي كردستان عراق از جمله در منطقه‌ي سنگ‌آباد و قره‌داغ گزارشي را تسليم وي كرد و گفت: از آن‌جا كه اين منطقه دور از دست‌رس نيروهاي ايراني است، كمك‌رساني به مجروحان و نجات بازماندگان دشوار است و فقط اقدام مجامع بين‌المللي و فشار دولت‌هاي جهان مي‌تواند به رفع اين مشكل كمك كند. وي همچنين به اطلاع معاون نخست‌وزير نروژ رساند كه دولت عراق راه را بر تخليه‌ي مجروحان اين حادثه و رساندن آن‌ها به بيمارستان بسته است و اخيراً گروهي از مجروحان كه با اتومبيل در حال انتقال به بيمارستان بودند، هدف گلوله‌هاي سربازان عراقي قرار گرفته و كشته شده‌اند. آقاي رولاند كه از شنيدن اين خبرها متأثر شده بود، اعلام كرد كه دولت نروژ استفاده‌ي عراق از سلاح‌هاي شيميايي و اين جنايت را به شديدترين وجه محكوم مي‌كند و مورد اخير را هم مثل مورد حلبچه جدي خواهد گرفت و مراتب را به‌سرعت به اطلاع نخست‌وزير نروژ خواهد رساند. وي همچنين پيش‌بيني كرد كه دولت نروژ سازمان ملل را زير فشار بگذارد تا ترتيب اعزام هيئت‌هاي پزشكي به منطقه براي مداواي مجروحان را بدهد.(14) 534 عراق امروز مدعي شد به دليل برگزاري انتخابات مجلس در ايران از حمله به شهرهاي ايران خودداري كرده است. به گزارش راديو بغداد، لطيف نضيف جاسم وزير فرهنگ و اطلاعات عراق، گفت: ما ديروز جمعه از صبح تا شب از زدن شهرهاي ايران خودداري ورزيديم تا بدين‌سان به فرزندان خيرانديش شرافتمند ايران فرصتي اعطا كنيم كه بدون ترس و دلهره به كانديداهاي مجلس شورا رأي داده، بدين وسيله نقش مجلس را در اجراي امور خيرانديشانه در راه برقراري صلح بين دو كشور ايفا كنند.(15) خبرگزاري عراقي خليج نيز با اعلام قطع حملات هوايي و موشكي به شهرهاي ايران به دليل برگزاري انتخابات مجلس به نقل از يك مقام مسئول عراقي اعلام كرد: عراق آرزومند است كه تشكيل دور جديد مجلس شوراي ايران بتواند به برقراري صلح و پايان جنگ ايران و عراق طبق مفاد قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد كمك كند. اين خبرگزاري افزود: حمله‌ي موشكي عراق در ساعت 6:15 صبح ديروز با پرتاب يك موشك به قم پايان يافت و انتخابات مجلس شوراي ايران در ساعت 7 صبح همان روز آغاز گرديد.(16) خبرگزاري فرانسه نيز درباره‌ي ادعاي خودداري عراق از حمله به شهرهاي ايران از صبح ديروز كه امروز نيز ادامه يافته است، نوشت: عراق به طور معمول شليك موشك‌ها و حملات هوايي خود عليه ايران را در بيانيه‌هاي جداگانه اعلام مي‌كند و امروز هيچ بيانيه‌يي در اين باره منتشر نشده است. بغداد امروز اعلام كرد كه از بامداد روز گذشته (جمعه) بمب‌باران‌هاي خود را در ايران قطع كرده است. اين خبرگزاري افزود: اين سومين آتش‌بس يك‌جانبه‌ي عراق از آغاز جنگ شهرها در 28 فوريه (18 اسفند 1366) مي‌باشد. هيئت رهبري عراق بار اول آتش‌بس يك‌جانبه‌ي خود را روز دهم مارس گذشته (20 اسفند 1366) و تحت شرايطي اعلام كرد. عراق اين آتش‌بس را 48 ساعت بعد و در پي عمليات والفجر10 ايران، نقض كرد. اواخر ماه مارس (11 فروردين 1367) نيز عراق بار ديگر به مدت سه روز، در جريان ديدار تورگوت اوزال نخست‌وزير تركيه، آتش‌بس در جنگ شهرها را اعلام كرد.(17) 535 يوگسلاوي به دليل نگراني از آلودگي هوا به گازهاي شيميايي، كارگران خود را از سليمانيه و ام‌القصر عراق خارج كرد. در حالي كه اين كشور با اعزام تعدادي از خبرنگاران خود به بغداد در هفته‌ي اخير، تبليغات گسترده‌يي در خصوص امنيت كارگران يوگسلاو در عراق به راه انداخته است، روزنامه‌هاي بلگراد از ناامني اين كارگران خبر دادند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، روزنامه‌ي پليتيكا اكسپرس چاپ بلگراد، در گزارش ويژه‌ از بغداد با اشاره به انتقال كارگران يوگسلاو از سليمانيه‌ي عراق به دليل خطر آلودگي شيميايي و انتقال كارگران اين كشور از ام‌القصر نوشته است: كارگران فقط در شرايط بسيار ضروري و به مدت يك و حداكثر دو روز براي ادامه‌ي كار در ام‌القصر اقامت مي‌كنند. مقامات يوگسلاوي مي‌گويند كارگران آن كشور سرگرم احداث يك نيروگاه توليد برق در ام‌القصر هستند. كارگاه‌هاي بزرگ ساختماني شركت‌هاي يوگسلاوي در عراق خود را به سنگرهاي مستحكم و آب و غذاي كافي براي چند روز مجهز ساخته‌اند. ‌وچرني نووستي خبرنگار اعزامي روزنامه‌ي عصر بلگراد نيز در گزارشي از بغداد نوشته است: «تعداد كارگران يوگسلاو ساكن بغداد از 1800 نفر به 350 نفر كاهش يافته است و آن دسته از كارگران كه حضور آنان براي ادامه كار ضروري است شب را در خارج از شهر به سر مي‌برند.» وچرني نووستي برخلاف گزارش‌هاي هفته‌هاي اخير خود مي‌نويسد: «كارگران يوگسلاو از مركز بغداد به حومه شهر منتقل شده‌اند. مركز بغداد بنا بر اين گزارش اكنون هدف حملات موشكي قرار مي‌گيرد. ... از كارگران خواسته شده است اعضاي خانواده‌ي خود را تا اطلاع ثانوي به عراق باز نگردانند.»(18) 536 سعدون حمادي رئيس مجلس عراق امروز از هندوستان خواست از نفوذ سياسي‌اش به عنوان عضو جنبش عدم تعهد، براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق استفاده كند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، وي كه در رأس يك هيئت پارلماني به دعوت سخن‌گوي مجلس عوام هند از اين كشور ديدار مي‌كند، در يك كنفرانس مطبوعاتي ضمن درخواست تحريم ايران به دليل بي‌توجهي به قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت سازمان ملل، از شكست تلاش‌هاي هند در جهت برقراري صلح و عدم توجه جنبش عدم تعهد به حل معضلات مبتلا به اعضايش اظهار داشت: ما معتقديم جنبش عدم تعهد با مطالعه‌ي دقيق اوضاع مي‌تواند نقش مؤثري در حل مشكل جنگ داشته باشد.(19) به گزارش راديو صوت‌الجماهير از بغداد، در ملاقات‌هاي جداگانه‌ي سعدون حمادي با رئيس‌جمهور و نخست‌وزير هندوستان، درباره‌ي تحولات جنگ ايران و عراق بحث شده است.(20) هم‌زمان با سفر اين مقام عراقي به هند، نمايش عكس حملات موشكي و بمب‌باران‌هاي هوايي عراق به شهرهاي ايران و بمب‌باران شيميايي حلبچه امروز در خانه‌ي فرهنگ جمهوري اسلامي ايران در دهلي نو گشايش يافت. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، اين نمايشگاه كه در آن فيلمي‌ از شهر حلبچه قبل از آزادسازي به دست رزمندگان اسلام و بعد از آن به هنگام بمب‌باران شيميايي هواپيماهاي عراقي براي تعدادي از نمايندگان سياسي كشورهاي ايتاليا، كوبا و شوروي و همچنين عده‌ي زيادي از مردم بازديدكننده به نمايش درآمد، حاضران را به‌شدت تحت تأثير قرار داد.(21) 537 خبرگزاري فرانسه به نقل از منابع عرب در پاريس مدعي شد، يك هيئت نظامي سوريه براي رفع مشكلات ايران در استفاده از موشك‌هايي كه به عراق شليك مي‌شود، در ايران به سر مي‌برد. در اين خبر آمده است: سرپرستي اين هيئت كه متشكل از هجده تن از افسران و كارشناسان لشكر بالستيك ارتش سوريه مي‌باشد بر عهده‌ي يك ژنرال است. منابع يادشده مي‌گويند: اين هيئت در 17 ماه مارس (27 اسفند) عازم تهران شده است. منابع سوريه و ايران اين خبر را تأييد نكرده‌اند. منابع مزبور مي‌افزايند: كارشناسان سوريه به ايراني‌ها در رفع مشكل استفاده از موشك‌ها هنگام شليك كمك مي‌كنند. برخي خبرها حاكيست 8 فروند موشك ايران هنگام شليك به دلايل ناشناخته‌يي منفجر شده است. خبرگزاري جمهوري اسلامي در پايان اين خبر يادآور شده است كه خبرگزاري حكومت عراق نيز در گزارشي به نقل از روزنامه‌ي مصري الاخبار ادعاي ورود يك هيئت نظامي سوريه به تهران را منعكس كرده است.(22) 538 رسانه‌هاي امروز ايتاليا، مصاحبه‌ي روز گذشته‌ي دكتر كمال خرازي سخن‌گوي ستاد تبليغات جبهه و جنگ، درباره‌ي نقض ادعاي بي‌طرفي ايتاليا و كشف ده‌ها تن بمب خوشه‌يي از مبدأ اين كشور به مقصد بغداد، در فرودگاه رم را به طور گسترده‌يي بازتاب دادند. روزنامه‌ي لاريپا بليكا چاپ رم، در شماره‌ي امروز خود به نقل از دكتر خرازي نوشت: ايتاليا ظاهراً از سال 1984 فروش هر گونه تجهيزات جنگي به طرفين جنگ را ممنوع اعلام كرده است و بدين ترتيب حتي از تحويل بال‌گردهايي كه ايران قبل از پيروزي انقلاب اسلامي سفارش داده است خودداري مي‌كند، در حالي كه چندي قبل ناوهايي كه صنايع ايتاليايي براي نيروي دريايي عراق ساخته‌اند به اين كشور تحويل داده شده است. لاريپا بليكا اضافه كرد كه گذشته از اين‌ها صنايع ايتاليايي در صدور مواد لازم براي توليد سلاح‌هاي شيميايي به عراق نيز دخالت دارند و حداقل 20 تُن از اين مواد به بغداد فروخته شده است. روزنامه‌ي لااستامپا نيز با تأكيد بر سكوت كامل سفارت بغداد در برابر كشف اخير قاچاق اسلحه از ايتاليا به عراق نوشت: سخن‌گوي سفارت عراق در برابر همه‌ي سؤال‌ها تكرار مي‌كند كه از موضوع بي‌اطلاع است، اما يك شخصيت ايراني ديروز از اين ماجرا نتيجه‌گيري كرد كه ايتاليا بي‌طرفي را نقض كرده است. ايل جورنو روزنامه‌ي پرتيراژ جنوا نيز خاطرنشان كرد: به گفته‌ي سرپرست ستاد تبليغات جنگ ايران، تحريم نظامي طرفين جنگ در واقع يك‌طرفه است.(23) از سوي ديگر، به گزارش خبرگزاري رويتر، پليس ايتاليا امروز اعلام كرد: سفارت عراق، به وسيله‌ي شركتي كه دو عراقي آن را اداره مي‌كنند، براي خريد قطعات بمب از كارخانه‌هاي ايتاليا گشايش اعتبار كرده است. پليس ايتاليا دو عراقي را در رابطه با اين امر بازداشت كرده است. آن دو، يك شركت واردات ـ صادرات را كه گمان مي‌رود بيش از 150 تُن اسلحه را از سال گذشته بدين طرف، از طريق هوايي ارسال كرده است، اداره مي‌كرده‌اند. منابع پليس گفتند: اعتباري كه سفارت عراق در ايتاليا به اين امر اختصاص داده است، بالغ بر 8 ميليون دلار است.(24) 539 وزير تجهيزات و حمل و نقل كشور افريقايي بنين در سفر به ايران در ديدار با رئيس‌جمهور، نخست‌وزير و وزير راه و ترابري بر حمايت كشورش از جمهوري اسلامي در مجامع بين‌المللي تأكيد كرد و گفت: دولت بنين حكومت عراق را متجاوز مي‌داند و جنايات عراق در استفاده از سلاح‌هاي شيميايي را به‌شدت محكوم مي‌كند. وي در مدت اقامتش در تهران از مجروحان شيميايي و بيمارستان بهرامي كه هدف اصابت موشك قرار گرفته است بازديد كرد.** جمهوري خلق بنين از كشورهاي مترقي عرب افريقا و عضو كنفرانس اسلامي، جنبش عدم تعهد و سازمان وحدت افريقا است كه همواره در مجامع بين‌المللي از مواضع جمهوري اسلامي حمايت كرده است.(25) 540 بررسي شرايط ايران براي پذيرش قطع‌نامه‌ي598 و رابطه‌ي جمهوري اسلامي با كشورهاي عربي حاشيه‌ي خليج فارس موضوع تفسير امروز راديو بي‌بي‌سي است. موريس جنت مفسر بي‌بي‌سي، در گفتاري درباره‌ي ديدگاه‌هاي ايران درباره‌ي قطع‌نامه‌ي شوراي امنيت گفت: دولت‌هاي ايران و عراق چنان موضع خصمانه‌يي نسبت به يك‌ديگر دارند كه شانسي براي منطقي فكر كردن آن‌ها وجود ندارد، ولي تاريخ به ما مي‌گويد كه هيچ جنگي ابدي نيست، چنان كه عراق حداقل قطع‌نامه‌ي شوراي امنيت سازمان ملل را كه در ژوئيه‌ي گذشته صادر شد و در آن پيشنهاد آتش‌بس شده بود، پذيرفت. البته اين آتش‌بس عملي نشد، زيرا ايران مي‌خواهد عراق علناً متجاوز شناخته شود. در طول جنگ، ايران هم از اقدامات ابرقدرت‌ها و هم از ساير اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد انتقاد كرده و گفته است كه آن‌ها موضع طرف‌داري از عراق را اختيار كرده‌اند. اين راديو سپس در بررسي نحوه‌ي تعامل ايران با كشورهاي عربي حاشيه‌ي خليج فارس، به رابطه‌ي دوجانبه‌ي امارات متحده‌ي عربي و عمان با جمهوري اسلامي توجه كرده و مي‌نويسد: ايران جامعه‌ي عرب را به دليل طرف‌داري از عراق بي‌اعتبار خواند، اما سلطان قابوس حاكم عمان و شيخ زايد فرمانرواي امارات متحده‌ي عربي، كاملاً خود را از اين ماجرا كنار نگه داشته‌اند. به رغم زد و خورد شديد و حمله به كشتي‌ها در خليج فارس تماس‌هاي ايران با اين دو اميرنشين در سطح بالا همچنان ادامه يافته است، در حالي كه ايران، عربستان سعودي و كويت را دشمن انقلاب ايران مي‌خواند، به عمان و امارات متحده‌ي عرب با ديد ديگري مي‌نگرد. براي مثال، واكنش‌هاي عمان در مواقع بحراني بسيار سريع بوده است. هنگامي ‌كه در تظاهرات مراسم حج در تابستان گذشته در مكه عده‌يي از زائران ايراني كشته شدند، اين عمان بود كه پاي به ميان گذارد و ترتيب حمل اجساد كشته‌شدگان به ايران را داد. علاوه بر اين، اين موضوع نيز از چشم ايران پنهان نمانده است كه هنگامي‌كه در كنفرانس سران عرب در نوامبر گذشته، پيشنهاد تحريم روابط ديپلماتيك عليه ايران عنوان شد، عمان براي جلوگيري از عملي شدن يك چنين پيشنهادي به فعاليت پرداخت. سياست شيخ زائد، رئيس امارات متحده‌ي عربي نيز اين بوده است كه راه هم‌كاري با ايران را باز نگه دارد و تجارت بين امارات متحده‌ي عربي و ايران را توسعه دهد و كوشيده است تا آن جايي كه ممكن باشد دامنه‌ي جنگ به آب‌هاي بخش شمالي خليج فارس محدود شود. عمان و امارات متحده‌ي عربي هر دو معتقدند كه جنگ روزي پايان خواهد يافت و در آن روز مسلمانان منطقه ممكن است نقش مهمي ‌در عادي كردن وضع داشته باشند.(26) 541 بال هانزه مأمور سازمان جاسوسي امريكا (CIA) كه به تركيه سفر كرده است، در مصاحبه با روزنامه‌ي مليت فاش كرد در صورت شكست حكومت عراق در جنگ با ايران، كشور تركيه بايد در خصوص موضوع كركوك و مداخله در شمال عراق با امريكا به مشورت بپردازد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از آنكارا‌، هانزه در پاسخ سؤالات خبرنگار روزنامه‌ي مليت چاپ استانبول، درباره‌ي مداخله‌ي احتمالي تركيه در مناطق نفت‌خيز شمال عراق گفته است: موضوع كركوك و موصل فقط به كشور تركيه ارتباط ندارد، بلكه موضوع پيمان آتلانتيك شمالي ناتو نيز محسوب مي‌شود و تركيه نبايد به تنهايي دست به مداخله‌ي نظامي در شمال عراق بزند. بنا بر اين گزارش‌، هانزه كه مدت‌ها به عنوان مأمور سازمان جاسوسي امريكا در سفارت آن كشور در آنكارا فعاليت داشته و كارشناس مسائل تركيه محسوب مي‌شود، اضافه كرده است: اگر فرضيه‌ها تحقق يافته و عراق در جنگ ايران متحمل شكست شود، تركيه بايد با هم‌پيمانان خود به‌ويژه امريكا براي اجراي يك عمليات مشترك نظامي در شمال عراق به مشورت پرداخته، از تك‌روي خودداري كند.(27) خبرنامه‌ي دفتر سياسي سپاه پاسداران در ذيل اين خبر با اشاره به حساسيت‌هاي تركيه به تحولات مناطق كردنشين شمال عراق به‌ويژه استان‌هاي كركوك و موصل در جريان جنگ با ايران و سخنان روزهاي اخير مقامات ترك نوشت: به منظور اعمال سياست فشار بر جمهوري اسلامي و با توجه به تمركز عمليات رزمندگان اسلام در شمال عراق، موضوع دخالت نظامي تركيه و ادعاي مالكيت تاريخي كركوك و موصل ابعاد تازه‌يي يافته است. هرچند اوزال در بازگشت از بغداد، دخالت نظامي كشورش را شايعه‌يي بي‌اساس خواند، با توجه به سياست دوگانه و گاه متضاد تركيه در برابر جمهوري اسلامي و به‌ويژه جنگ تحميلي اين موضوع اعمال فشار جديد و احياناً پوشش تبليغاتي براي شكست حكومت عراق به حساب مي‌آيد. به اين ترتيب، در برخورد با آينده‌ي كردستان عراق و به موازات پيشروي و آزادسازي مناطق شمالي عراق (به‌ويژه نقاط استراتژيك آن)، مسئولان و سياست‌گذاران خارجي و جنگ، مي‌بايست در خصوص برخورد با ادعاهاي تركيه از هم‌اكنون چاره‌انديشي كنند.(28) وزارت امور خارجه‌ي ايران نيز در خبرنامه‌ي روزانه‌ي خود درباره‌ي واكنش مقامات سياسي و نظامي تركيه در برابر عمليات والفجر10 در منطقه‌ي حلبچه و برخي اظهار نظرها درباره‌ي تهديد احتمالي لوله‌هاي نفتي كركوك عراق كه به تركيه منتهي مي‌شوند نوشت: نخست‌وزير و مقامات بلندپايه‌ي ستاد مشترك ارتش تركيه به دنبال حملات جمهوري اسلامي ايران در منطقه‌ي عملياتي والفجر10، جلسات مرتبي را به منظور بررسي اوضاع تشكيل دادند. در اين جلسات در حالي كه اوزال نخست‌وزير مي‌گفت كركوك براي تركيه مهم است، رئيس ستاد مشترك ارتش تركيه به هم‌راه برخي افسران اطلاعاتي بدون برنامه‌ي قبلي با كنعان اورن رئيس‌جمهور اين كشور ديدار كردند و در خصوص وضع موجود اطلاعاتي را در اختيار وي قرار دادند. نخست‌وزير هم در محل كار خود با تعدادي از ژنرال‌ها تشكيل جلسه داده، اوضاع را بررسي كردند. در اين ميان، ستاد مشترك هم تا نيمه‌هاي شب جلساتي تشكيل داده است. در اين جلسات فرماندهان قوا و متخصصان بلندپايه تحولات اخير را بررسي كردند. اوزال پس از ديدار هفتگي خود با اورن گفت: ما فقط از خط لوله‌ي نفتي كركوك سود نمي‌بريم، بلكه نياز نفتي‌مان را هم از اين‌جا تأمين مي‌كنيم. درباره‌ي اين‌كه چه اقداماتي انجام دهيم چيزي نمي‌گوييم، اما موضوع براي ما اهميت دارد. در ملاحظات خبر اين نشريه نيز آمده است: به دنبال عمليات رزمندگان جمهوري اسلامي ايران، سپاه يكم ارتش تركيه در مرز عراق به حال آماده‌باش درآمده و تانك و ادوات زرهي فراواني در منطقه مشاهده شده است.(29) 542 مجله‌ي اقتصادي ميد چاپ لندن نوشت: خريداران نفت در ژاپن از امضاي قراردادهاي خريد از ايران براي سه‌ ماهه‌ي دوم سال ميلادي جاري خودداري مي‌كنند، مگر آن‌كه ايران تخفيف‌هاي بيش‌تري قائل شود. اين مجله همچنين يادآور شد: قرار است يك هيئت از وزارت نفت ايران براي مذاكره با طرف‌هاي ژاپني اين هفته عازم توكيو شود. به گزارش ميد، در سه ماهه‌ي اول سال جاري، واردات نفت ژاپن از ايران با تخفيف‌هايي بين ده تا بيست سنت در هر بشكه، به طور متوسط روزانه دويست و چهل هزار بشكه بوده است.(30) در همين حال، يك سخن‌گوي رسمي سعودي امروز ايران را متهم كرد كه با رعايت نكردن موضوع سهميه و نيز با فروش نفت خود به بهاي كم‌تر از قيمت پايه‌ي 18 دلار، درصدد است قيمت‌هاي نفت را در بازار جهاني دچار بي‌ثباتي كند. خبرگزاري سعودي به نقل از اين سخن‌گو اعلام كرد: عربستان سعودي به نوبه‌ي خود سقف توليد اين كشور را كه توسط اوپك تعيين شده رعايت مي‌كند. اين گزارش حاكيست، سهميه‌ي ايران 3/2 ميليون بشكه در روز و سهميه‌ي عربستان روزانه 3/4 ميليون بشكه است. سخن‌گوي مزبور اعلام كرد كه بدين ترتيب او پاسخ اتهامات غلامرضا آقازاده وزير نفت ايران را مي‌دهد. وزير نفت ايران گفته بود كه عربستان سعودي با به تعويق افكندن جلسه‌ي كميته قيمت‌ها، نوساناتي را در بازار ايجاد كرده است. اين كميته قرار بود امروز در وين تشكيل شود. اين سخن‌گوي ضمن تأكيد بر تعهد كشورش به تصميمات اوپك افزود: اين عربستان سعودي است كه روز 23 مارس (سوم فروردين) براي بررسي رفتار غير مسئولانه‌ي ديگر كشورهاي توليدكننده خواستار تشكيل يك جلسه فوري شده بود.(31) خبرنامه‌ي داخلي دفتر سياسي سپاه پاسداران نيز به نقل از هفته‌نامه‌ي ميد نوشت: «رژيم حجاز به مشترياني كه متعهد به خريد حداقل يك‌صد هزار بشكه در روز شوند تخفيف داده است و بدين ترتيب به مشتريان كوچك توصيه كرده كه در صورتي كه خواهان تخفيف هستند خريد خود را به روزانه يك‌صد هزار بشكه افزايش دهند.»(32) 543 وزارت بازرگاني امريكا در گزارشي اعلام كرد كه اقتصاد عراق به رغم هزينه‌هاي جنگ با ايران به يك حالت ثبات رسيده است. در نتيجه‌گيري اين تحقيقات كه يك نسخه از آن در اختيار خبرگزاري كويت قرار گرفته است، بدون اشاره به كمك‌هاي فراوان اقتصادي و آمادي دولت‌هاي عربي به عراق در جنگ با ايران، ادعا شده كه وضعيت عمومي ‌اقتصاد عراق به سبب بهبود بهاي نفت و اجراي برنامه‌هاي رياضت اقتصادي و كاهش هزينه‌هاي عمومي ‌و واردات اين كشور و همچنين زمان‌بندي‌هاي جديد بدهي‌هاي خارجي عراق توسط دولت‌هاي طلب‌كار، بهبود يافته است. در اين تحقيقات كه تحت عنوان "روندهاي اقتصادي خارجي و عواقب آن‌ها براي امريكا" به چاپ رسيده و آمار و ارقام مندرج در آن از طريق سفارت‌خانه‌هاي امريكا در نقاط گوناگون دنيا تهيه شده، خاطرنشان شده است كه اقتصاد عراق در پاييز سال 1987 بسيار بهتر از 1986 بوده است، زيرا عراق در سال 1986 به دليل كاهش بهاي نفت و سقوط ارزش دلار و همچنين مشكل بازپرداخت بدهي‌هاي سنگين خارجي دچار مشكلات فراواني شد. بر اساس اين تحقيقات، انتظار مي‌رود درآمد نفتي عراق در سال 1987 در حدود 50 درصد بيش از درآمد نفتي آن كشور در سال 1986 كه 5/7 ميليارد دلار براورد گرديد، باشد. وزارت بازرگاني امريكا در گزارش خود خاطر نشان كرده است كه عراق بيش از 95 درصد از درآمد‌هاي خارجي خود را از طريق صدور نفت تأمين كرده و درآمدهاي نفتي 60 درصد از توليد ناخالص ملي عراق را تشكيل مي‌دهد و افزايش امكانات صدور نفت عراق از طريق عربستان و تركيه موجب افزايش صدور نفت اين كشور شده است.(33) 544 ربايندگان هواپيماي كويتي پس از آن‌كه پس از ساعت‌ها پرواز بر فراز بيروت نتوانستند موافقت مسئولان فرودگاه اين شهر را جلب كنند، در فرودگاه لارناكا جزيره‌ي قبرس فرود آمدند. بخش انگليسي راديو بي‌بي‌سي در اولين ساعت بامداد امروز اعلام كرد: هواپيما در باند فرودگاه توسط سربازان و پليس قبرس محاصره شده و از ديد خبرنگاران پنهان است. مقامات قبرس مي‌كوشند با هواپيماربايان معامله كرده، از آنان بخواهند در برابر دريافت غذا و سوخت برخي مسافران را آزاد كنند. از سوي ديگر، با وجود پايان يافتن توقف اين هواپيما در فرودگاه مشهد، تحليل‌ها درباره‌ي وخامت رابطه‌ي ايران و كويت به دليل اجازه دادن به ربايندگان براي بردن هواپيما از ايران، همچنان ادامه دارد. راديو امريكا تشنج ميان ايران و كويت را عامل به نتيجه نرسيدن مذاكرات مقامات ايراني و ربايندگان عنوان كرده است.(34) روزنامه‌ي انگليسي ايندي پندنت نيز ادعا كرده: ايران به دليل درخواست رهبر سازمان جهاد اسلامي لبنان با پرواز هواپيما موافقت كرده است. در قسمتي از گزارش اين روزنامه به قلم صفا حائري خبرنگار اين روزنامه، آمده است: اين فرد عماد مغنيه نام دارد و منابع اطلاعاتي خاورميانه و منابعي كه با سازمان‌هاي بنيادگرا در بيروت تماس نزديكي دارند، اظهار كرده‌اند كه مغنيه در تلاش‌هاي انجام‌شده براي فشار آوردن بر كويت جهت پذيرفتن درخواست آزادي 17 عرب كه در كويت زنداني هستند، دخالت دارد. حائري مي‌افزايد: منابع اطلاعاتي امريكايي در گذشته مغنيه را يكي از افراد كليدي در رابطه با گروگان‌گيري‌هاي لبنان معرفي كرده‌اند. همچنين تايمز مالي اظهار عقيده كرده است: تشخيص دخالت مستقيم ايران در اين ماجرا غير ممكن مي‌باشد، اما واضح است كه ايران با درخواست هواپيماربايان مبني بر آزادي 17 زنداني در كويت موافق است. تايمز مالي مي‌افزايد: تهران همچنين از اين‌كه هواپيماي ربوده‌شده‌ي كويتي از ايران خارج شده، احساس راحتي مي‌كند.(35) 545 ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از: 1. يك گروه از نيروهاي تيپ مستقل 20 قائم(عج) باختران (كرمانشاه) در حال گشت‌زني، به كمين عناصر سازمان مجاهدين خلق (منافقين) افتادند و در درگيري ايجادشده 5 نفر شهيد؛ 6 نفر اسير و چند نفر ديگر مجروح شدند. از مهاجمان نيز 15 نفر كشته و بيش از 30 نفر مجروح شدند.(36) 2. دانشكده‌ي علوم و فنون دريايي سپاه پاسداران در چالوس با حضور حسين علايي فرمانده نيروي دريايي سپاه، قائم‌مقام سپاه پاسداران مازندران، امام‌جمعه‌ي چالوس و جمعي از اساتيد و دانشجويان افتتاح شد. در اين دانشكده يك‌صد دانشجو در رشته‌هاي مديريت، عمليات ناوبري، فرماندهي برق، الكترونيك و مكانيك مشغول به تحصيل خواهند شد.(37) 3. به گزارش قرارگاه رمضان، نيروهاي حزب دمكرات با اجراي عمليات كمين روي جاده‌ي كاني ماسه، يك زره پوش و يك كاميون را منهدم كردند و تعدادي اسلحه شامل 5 قبضه اسلحه‌ي انفرادي و يك قبضه خمپاره‌ي 60 ميلي‌متري و مقاديري نارنجك و مهمات به غنيمت گرفتند. در اين عمليات، 14 نفر از غير نظاميان عراقي كشته و 2 نفر اسير شدند.(38) 4. راديو ابوظبي گزارش داد: شيخ‌نشين عمان بار ديگر خواستار متوقف شدن جنگ عراق و ايران به منظور جلوگيري از هدر دادن خون‌ها و تحقق صلح و امنيت در منطقه شد. اين مقام حمايت كشورش را از جست و جوي راه حل مسالمت‌آميز براي پايان جنگ عراق و ايران از راه مذاكرات اعلام كرد.(39)

ضميمه‌ي گزارش530: مصوبات جلسه‌ي ستاد تبليغات جنگ درباره‌ي سياست‌هاي سياسي ـ تبليغاتي ايران براي فاش كردن استفاده‌ي عراق از سلاح‌هاي شيميايي مشروح كليات مصوبه‌ي ستاد تبليغات جنگ درباره‌ي فعاليت‌هاي سياسي ـ تبليغاتي جمهوري اسلامي براي افشاي جنايات حكومت عراق در بمب‌باران‌هاي شيميايي حلبچه و روستاهاي مناطق كردنشين اطراف آن به شرح زير است: «با توجه به اين‌كه احتمال دارد دشمن سلاح‌هاي شيميايي را عليه شهرهاي ايران نيز به كار گيرد، لازم است با جنايات شيميايي دشمن از ابعاد مختلف برخورد شود و ضمن افشاي رژيم بعث عراق هر اقدامي ‌كه مي‌تواند پيش‌گيرانه باشد تحقق يابد. در جلسه‌ي سياست‌گذاري ستاد تبليغات جنگ مقرر شد براي افشاي جنايات دشمن و جلوگيري از شدت گرفتن استفاده‌ي دشمن از سلاح‌هاي شيميايي فعاليت‌هاي همه‌جانبه‌يي صورت گيرد. اين فعاليت‌ها در برنامه‌هاي "كوتاه‌مدت"، "ميان‌مدت" و "درازمدت" طراحي و متناسب با شرايط تبليغات داخلي، خارجي كردستان ايران و كردستان عراق اجرا خواهد شد: الف) فعاليت‌هاي سياسي: 1. در نامه‌هاي متعدد براي دبيركل سازمان ملل، رئيس صليب سرخ و ديگر مجامع بين‌المللي جنايات عراق بازگو و درخواست برخورد با عراق شود. 2. با انجام سفرهاي خارجي به مقامات كشورها تأكيد كنيم تا با جنايات عراق برخورد كنند. 3. سفرا و نمايندگان سياسي جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي جهان با مقامات كشورها ملاقات و ضمن تشريح جنايات عراق خواستار محكوم كردن اين جنايات شوند. 4. يك هيئت سياسي از مجلس اعلا به رياست حجت‌الاسلام حكيم به ژنو رفته و جنايات دشمن را تشريح كنند. 5. علماي حلبچه به خارج از كشور از جمله كنفرانس انجمن مسلمانان كرد در كانادا اعزام شوند تا بيش از پيش جنايات صدام افشا شود. ب) فعاليت‌هاي تبليغاتي: 1. يك حلقه نوار ويديو از بمب‌باران وحشيانه‌ي شيميايي حلبچه و ديگر مناطق آزادشده تهيه و به تعداد زياد تكثير شود و براي نمايندگي‌هاي سياسي ايران در خارج از كشور، وزارت‌خانه‌هاي خارجي مقيم تهران، مجامع بين‌المللي، انجمن‌ها و جمعيت‌هاي صلح دوست جهان ارسال شود. 2. يك بروشور مصور به زبان عربي، انگليسي و كردي تهيه و جنايات شيميايي دشمن تشريح گردد. 3. يك ليست كامل از اسامي ‌شهداي بمب‌باران شيميايي شهرهاي آزادشده‌ي عراق تهيه و براي مجامع بين‌المللي و جمعيت‌ها و سازمان‌هاي غير رسمي و غير دولتي ارسال شود. 4. وزارت بهداري، هلال‌احمر و سازمان حفاظت محيط زيست با ارسال تلگراف براي مجامع بين‌المللي ضمن تشريح جنايات عراق از آنان درخواست نمايند امكانات خود را براي مداواي مصدومين و كمك به آنان به كار گيرند. همچنين از مجامع مردمي ‌و پزشكان انسان‌دوست درخواست شود امكانات خود را براي مداواي مصدومين ارائه دهند. 5. با اسراي عراقي به‌ويژه افسران و خلبانان مصاحبه شود و جنايات عراق در بمب‌باران شيميايي مناطق آزادشده عراق و نيز تمهيدات و تداركات عراق براي اين بمب‌باران‌ها از زبان آنان بازگو شود. 6. پوسترهايي به زبان انگليسي و عربي درباره‌ي بمب‌باران‌هاي شيميايي دشمن تهيه و براي خارج كشور ارسال شود. همچنين به زبان كردي نيز پوستري براي پخش در كردستان ايران تهيه شود و مفاد آن اين باشد كه كساني كه با رژيم عراق هم‌كاري مي‌كنند نمي‌توانند از مردم كرد باشند. 7. روحانيت مبارز مناطق آزادشده در تبليغات مطرح شوند و طي مصاحبه‌هايي با ايشان جنايات صدام از زبان آنان تشريح گردد. ملاعثمان نقش‌بندي با توجه به نفوذش در منطقه در موقعيت كنوني مطرح شود. 8. خبرنگاران خارجي براي بازديد جنايات دشمن علاوه بر بردن به مناطق آزادشده به ديدار مصدومان شيميايي نيز برده شوند. 9. نمايندگان كُرد مجلس شوراي اسلامي با ارسال نامه‌هايي به مراكز بين‌المللي از جمله اتحاديه‌ي بين‌المجالس، جنايات دشمن را تشريح و خواستار محكوم كردن آن بشوند. 10. مجلس اعلا، كنفرانس‌هاي مربوط به معارضين عراقي، احزاب و گروه‌هاي كرد عراقي در كردستان عراق دعوت شوند كه در اين قضايا فعال شده و با انجام تحركات سياسي، تبليغاتي جنايات دشمن را در داخل عراق و خارج آن به صورت گسترده مطرح نمايند. همچنين اين گروه‌ها با تهيه‌ي نامه‌هايي براي مجامع بين‌المللي با اين جنايت‌ها و تهديدهاي رژيم عراق مقابله به مثل نمايند. ج) فعاليت‌هاي سازماني: 1. تلاش گسترده‌يي براي جمع‌آوري اسناد بمب‌باران‌هاي شيميايي انجام داده و عكس، فيلم و آثار به جا مانده از بمب‌باران‌ها، قطعات بمب‌هاي عمل نكرده به نحو مقتضي براي مجامع و نهادهاي بين‌المللي ارسال شود و هم در تبليغات مورد بهره‌برداري قرار گيرد. 2. گروه‌ها و جمعيت‌هاي اسلامي عراقي مقيم لندن در اعتراض به جنايات دشمن يك اعتصاب غذا را در پايتخت انگليس سامان دهند. 3. گروه‌ها و جمعيت‌هاي عرب، كُرد و مليت‌هاي ديگر عراقي در شهرهاي مختلف اروپا با توجه به امكانات‌شان دست به تظاهرات زده و مقابل دفاتر سازمان ملل و صليب سرخ اجتماع نمايند. 4. حداقل 10 گروه از مصدومين شيميايي براي اعزام به خارج شناسايي و با هم‌كاري بنياد شهيد، وزارت خارجه و ستاد تبليغات جنگ به كشورهاي اروپايي و در صورت امكان به امريكا اعزام شوند. در ميان اين گروه‌ها بايد رزمندگان مصدوم شيميايي خودمان نيز جاي داده شوند. 5. مجلس بزرگداشت شهداي بمب‌باران‌هاي شيميايي در شهرهاي كردستان و باختران توسط بنياد شهيد با شكوه تمام برگزار شود. د) محورهاي تبليغاتي: 1. اكنون موقعيت مناسبي است تا نفاق مجامع بين‌المللي، سازمان ملل، صليب سرخ و... افشا گردد. با تمام تلاش بايد اين مجامع را وادار به دخالت و موضع‌گيري در قضيه كرد و به هر صورت ممكن ايشان را تحت فشار قرار داد. 2. در تريبون‌هاي برون‌مرزي جمهوري اسلامي ايران اعلام شود كه اين جنايات دشمن ما را وادار مي‌كند كه دست به اقدامات ناخواسته بزنيم. 3. فيلم شهداي شيميايي دشمن در برنامه‌هاي كردي و عربي صدا و سيما پخش شود. 4. تأكيد شود چون صدام آينده‌اي براي خودش متصور نيست دست به اين جنايات مي‌زند. 5. از انتشار اخباري كه سبب تحريك صدام شود، خودداري شود. 6. در تبليغات تأكيد شود كه بمب‌باران شيميايي مناطق آزادشده به دليل مشاركت مردم اين مناطق با رزمندگان اسلام در عمليات والفجر10 و نيز حركت‌هاي اسلامي سال گذشته عليه صدام صورت گرفته. در اين باب به ويژگي مذهبي و حوزوي شهر حلبچه تأكيد شود، زيرا اكثر علماي كردستان عراق و حتي كردستان ايران تحصيل‌كرده‌ي حوزه‌هاي علميه‌ي حلبچه هستند. 7. در تبليغات به نحوي عمل شود كه دست زدن عراق به اين جنايت نتيجه‌ي عمليات رزمندگان اسلام القا نشود. 8. از موضع گروه‌ها و مجامع عراقي با سازمان حقوق بشر برخورد شود. 9. مشاركت رژيم‌هاي مرتجع منطقه در جنايات عراق و فراهم آوردن تمهيدات لازم براي دست زدن عراق به اين جنايات مطرح شود. 10. آموزش پدافند شيميايي به طور جدي‌تري دنبال شود.»(40)

منابع و مآخذ روزشمار 1367/01/20