1366.08.17

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۴۱ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.08.17
نام‌های دیگر هفده آبان
تاریخ شمسی 1366.08.17
تاریخ میلادی 8 نوامبر 1987
تاریخ قمری 15 ربيع‌الاول 1408




گزارش- 785

در پاسخ به حملات چند روز اخير رژيم عراق به مراكز صنعتي - كارگري جمهوري اسلامي ايران و هم‌زمان با آغاز اجلاس سران كشورهاي عربي در امان، دو موشك زمين به زمين در ساعت 17:42 و ساعت 18:25 امروز به سوي مركز مخابرات و راديو تلويزيون عراق در بغداد پرتاب شد.[۱]بر اساس گزارش خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي از اهواز، در پي اين حمله موشكي حدود 10 دقيقه در صداي فرستنده كانال يك تلويزيون عراق اختلالاتي به وجود آمد.[۲] سخنگوي نظامي عراق ادعا كرد يكي از موشك‌هاي شليك شده به يك منطقه مسكوني اصابت كرده و موجب كشته شدن6 كودك و 4 زن و جراحت 106 نفر شده است.[۳] تلويزيون بغداد نيز تهديد كرد كه ايران به علت ارتكاب اين گونه اعمال بهاي سنگيني را پرداخت خواهد كرد.[۴] در همين حال چندين هدف نظامي و اقتصادي عراق در استان‌هاي جنوبي و كركوك هدف آتش توپخانه و حملات هوايي جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش قرار گرفت. ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران اعلام كرد: يكي از تأسيسات اقتصادي عراق در شمال شرقي كركوك توسط چند فروند جنگنده بمب‌افكن ايران بمباران شد.[۵] اين ستاد همچنين اعلام كرد: يگان‌هاي توپخانه دوربرد نيروي زميني از ساعت 8 صبح امروز اهداف اقتصادي و نظامي عراق را در جبهه‌هاي غرب و جنوب زير آتش سنگين خود قرار دادند.[۶] از سوي ديگر، فرماندهي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در پيامي به ستاد مشترك ارتش، دو عمليات پروازي امروز هواپيماهاي عراقي را به شرح زير اعلام كرد: «1ـ از ساعت 21:48 تا 23:07 سه هواپيماي متجاوز عراقي در 2 مسير (1 و 2 فروندي) ضمن تجاوز به 15 و 20 مايلي جنوب خارك، توسط رادار خارك كشف شد و بر عليه آنها اقدامات تاكتيكي به عمل آمد. 2ـ تعداد 12 هواپيماي عراقي در 6 مسير (1 و 4 فروندي) ضمن پرواز در قلمرو فضايي عراق و آب‌هاي شمال خليج فارس، توسط رادارهاي اين نيرو ره‌گيري شده‌اند.»[۷]

گزارش- 786

شليك دو موشك زمين به زمين به سوي بغداد هم‌زمان با آغاز اجلاس سران عرب در امان، مورد توجه رسانه‌هاي جهان قرار گرفت و رسانه‌ها خبرهاي خود درباره اجلاس را با اصابت موشك به بغداد شروع كردند. بخش انگليسي راديو لندن خبر خود درباره اجلاس امان را چنين آغاز كرد: «ايران به اجلاس فوق‌العاده سران كشورهاي عرب در امان هشدار داد آماده است جنگ خود را تا سال‌ها ادامه دهد. طي تفسيري در راديو تهران گفته شد نه فشار اقتصادي و نه فشار سياسي نخواهد توانست ايران را وادار سازد تا موضع عادلانه خود را تغيير دهد.»[۸] خبرنگار راديو بي.بي.سي در امان شليك موشك به بغداد را تأييدي بر سخنان شاه حسين دانست و به نقل از نطق وي در اجلاس امان گفت: «ايران و اسرائيل هر دو براي سرزمين اعراب نقشه كشيده‌اند و سست شدن وحدت اعراب عملي شدن نقشه را تسهيل مي‌كند.»[۹]

گزارش- 787

فرمانده نيروي زميني سپاه‌پاسداران امروز دو نامه درباره طرح‌ريزي عمليات در دو منطقه از جبهه جنوب، براي فرماندهي قرارگاه كربلا ارسال كرد: نامة اول: «به: قرارگاه كربلا - فرماندهي، از: نيروي زميني - فرماندهي، موضوع: غدير سلام‌عليكم - موارد ذيل را در مورد منطقه غدير حداكثر تا پانزده روز آينده تهيه و ارسال فرماييد (به پيوست توجيهات شفاهي). الف) طرح عملياتي: 1ـ طرح مانور 2ـ زمان‌بندي 3ـ برآورد نيرو (گرداني) - لجستيك. ب) شناسايي و فرستادن عناصر (نفر) و بررسي وضعيت آب. ج) آماده‌سازي مهندسي و لجستيكي. د) آموزش: 1ـ آمادگي يگان‌هاي دريايي 2ـ مانور يگان دريايي. ﻫ) طرح حفاظت اطلاعات. فرمانده نيروي زميني سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامي - علي شمخاني.»[۱۰] نامه دوم: «به: قرارگاه كربلا - فرماندهي، از: نيروي زميني - فرماندهي، موضوع: عاشورا سلام‌عليكم - موارد ذيل را در مورد منطقه عاشورا تا پانزده روز آينده تهيه و ارسال فرماييد (به پيوست توجيهات شفاهي). الف) طرح عملياتي: 1- محورها و راه‌كارها 2- برآورد گرداني به تفكيك + برآورد توپخانه 3- پيشنهاد يگان با خط حدّ پيشنهادي هر يگان 4- امكان و چگونگي عبور + آمادگي گرفتن خط پدافندي فعلي 5 - طرح حفاظت اطلاعات. ب) مهندسي رزمي: 1- نيازمندي احداث عقبه‌ها و بنه‌ها (با كالك) 2- نيازمندي عبور و استحكامات (پل، جاده احداثي احداث خاكريز… ) با كالك 3- برآورد امكانات مهندسي مورد نياز. ج) آموزش: 1- آموزش‌هاي ويژه 2- مانور و آموزش يگاني. د) لجستيك: 1- برآورد امكانات ويژه 2- برآورد مهمات. فرمانده نيروي زميني سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامي - علي‌شمخاني.»[۱۱]

گزارش- 788

يگان‌هاي مأمور اجراي عمليات نصر8 كه پس از تعويق عمليات (ر.ك. به روزشمار 27/7/1366) اقدامات خود را متوقف كرده بودند، فعاليت مجدد خود را شروع كرده‌اند و به تدريج مقدمات عمليات را فراهم مي‌سازند. با وجود اينكه هنوز ترديد و ابهام كلي درباره اجراي عمليات در جبهه‌هاي غرب وجود دارد و امكان حضور يگان‌هاي قرارگاه قدس در منطقه با مشكلاتي مواجه است، فرماندهان سپاه بر اجراي عمليات نصر8 روي ارتفاعات غرب رودخانه قلعه‌چولان در منطقه عمومي ماووت مصمم هستند.[۱۲] بر اساس طرح مانور موجود، يگان‌هاي دو قرارگاه نجف و قدس در اين منطقه وارد عمل خواهند شد. قرارگاه نجف مأموريت تصرف ارتفاع گرده‌رش تا دشت باساوا، تپه منافقين و دو تپة زير باني‌گدار را دارد. قرارگاه قدس روي شاخ آمدين تا خط ميراوه عمل خواهد كرد.[۱۳] جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه (برادر رحيم صفوي) از روز 14/8/1366 به منطقه غرب آمده و طي سه روز گذشته با استقرار در قرارگاه نجف در بانه، طي جلساتي با تعدادي از فرماندهان به بررسي منطقه، طرح مانور و پيشرفت آمادگي يگان‌ها براي عمليات نصر8 پرداخته است. وي از امروز در قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در غرب (قرارگاه شهيد بروجردي) مستقر شد و به پيگيري آماده‌سازي عمليات در منطقه ماووت پرداخت. برادر رحيم از اينكه يگان‌ها تحرك لازم و جدي در آمادگي براي عمليات در اين منطقه را ندارند گلايه كرد.[۱۴] دليل اصلي اين مشكل ظاهراً ناشي از دو مسئله است: ترديد يگان‌ها در اينكه عمليات در اين منطقه عمليات اصلي و مهم باشد. و ديگر مسئله كمبودها اعم از كمبود نيروي رزمنده و كمبود امكانات مي‌باشدكه يگان‌ها را با مشكلات جدي مواجه كرده است. فرمانده لشكر11 اميرالمومنين(ع) (محمد كرمي) در گزارشي از وضعيت اين لشكر گفت: «ما مشكلات جدّي داريم؛ در منطقه مهران 15 كيلومتر خط پدافندي داريم كه 5 گردان ما در آن مستقر است. با توجه به سيل اخير استان ايلام كه خرابي و آوارگي بسياري براي مردم داشت، از نظر پشتيباني لشكر و از نظر كادر و نيرو با مشكلات جدّي مواجه هستيم. قرار شده كه نامه‌اي به ستاد پشتيباني جنگ نوشته شود كه يك استان ديگر (علاوه بر استان ايلام) پشتيباني يگان ما را به عهده گيرد.» وي افزود كه در اين سيل حدود 20 پل را آب برده، شدت سيل سد كنجانچم را نيز خراب كرده و تعدادي را هم سيل برده است. البته وضع دشمن در منطقه را نيز به هم زده است.[۱۵]

گزارش- 789

وضعيت دشمن در منطقه عمومي ماووت را يك تيم اطلاعات سپاه‌پاسداران، امروز چنين گزارش كرده است: «در حال حاضر نيروهاي دشمن روي ]ارتفاعات[ الاغلو و گوجار مستقر بوده و در حال آماده‌باش مي‌باشند. نوك قلة الاغلو از وسط شيار اصلي به وسيله جاده‌اي كه جديداً احداث شده، به پايين وصل است. مهم‌ترين مقر فرماندهي دشمن در پشت آمدين بالاتر از باش‌قلعه قرار دارد. عمده توپ‌ها و كاتيوشاهاي دشمن بين بوداشين - كاريزه و پشت يال آمدين مستقر هستند. عراق بيش‌ترين سرمايه‌گذاري را روي الاغلو دارد. در گوجار نيز تا قلّة اصلي نيرو وجود دارد و دشمن در اكثر جاها مشغول تقويت و استحكام مواضع خود مي‌باشد و بيش‌ترين تردد در جاده الاغلو به سورقلات هست.»[۱۶] از سوي ديگر، فرمانده قرارگاه رمضان (محمدباقر ذوالقدر) در تماسي با برادر رحيم گفت: «دشمن ارتفاع قميش را خالي كرده و در مناطق سورقلات به موكبه، برده‌رش و قلعه چولان در حال كاهش توان موجود در اين منطقه و انتقال آنها به جنوب است.» پس از دريافت اين خبر، برادر رحيم گفت كه دشمن ارتفاع گوجار را هم خالي كرده است. وي افزود احتمالاً با توجه به بارندگي‌هاي اخير در منطقه و سرد شدن هوا و اينكه دشمن احساس كرده ما عملياتي نمي‌كنيم، در حال بردن نيروهايش از اين منطقه است و الان موقعيت خوبي است كه به دشمن حمله كنيم. جانشين مسئول معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه (محمد پيشبهار) نيز در اين باره گفت: «عراقي‌ها احتمالاً نيروهايي را براي مقابله با عمليات ما آورده بودند وقتي ديدند ما كاري نكرديم، نيروهايشان را عقب مي‌برند كه اذيت نشوند.»[۱۷]

گزارش- 790

ساعت 6 بعدازظهر امروز عناصر گروه كومه‌له در يكي از ارتفاعات منطقه هزارقلة بانه اجراي كمين كردند كه در اين كمين از نيروهاي رزمنده 4 تن شهيد، 3 تن مجروح و 8 تن اسير شدند. در جريان اين درگيري افراد ضدانقلاب از يك پيرمرد بسيجي كه سوار يكي از خودروها بود با فشار و تهديد خواستند تا از خودرو پياده شود، ولي پيرمرد بسيجي به آنها گفت شما افرادي خائن و خودفروخته هستيد و من اين داغ را به دلتان مي‌گذارم و پايين نمي‌آيم. مهاجمان با مشاهده مقاومت دليرانه اين پيرمرد پاكباخته، وي را داخل خودرو به شهادت رساندند.[۱۸]

گزارش- 791

خبرگزاري جمهوري اسلامي گزارش داد: «براساس گزارش‌هاي رسيده از منابع مختلف اطلاعاتي داخل عراق و نيز بر اساس اظهارات يك بازرگان لبناني به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي در بيروت، اهالي چندين منطقه بغداد روز يكشنبه 17/8/1366 با انجام يك راه‌پيمايي از قبل طراحي شده، ضمن سر دادن شعارهايي عليه صدام و رژيم بعث به چند مقر نيروهاي امنيتي هجوم برده و آنها را با كوكتل مولوتف به آتش كشيدند.»[۱۹] بر اساس اين گزارش نيروهاي امنيتي و پليس شهر كه عاجز از كنترل تظاهرات سازمان‌دهي شدة مردم بودند، با درخواست كمك از نيروهاي ارتش به مقابله با مردم پرداختند. درگيري نيروهاي سركوبگر رژيم عراق با مردم در مناطق البياع، لقازيه و شعله شدت بيش‌تري داشت. نيروهاي عراقي در نزديكي ساختمان امنيت عراق در منطقه شعيبه بغداد، مستقيماً به سوي مردم آتش گشودند و عده‌اي را شهيد و مجروح كردند.[۲۰] گزارشي ديگر حاكي است كه در عراق قانوني به تصويب رسيده است كه بر اساس آن هر كس به رئيس‌جمهور مستقيم و يا غيرمستقيم اهانت كند، اعدام خواهد شد. ماده 202 قانون مجازات جديد مقرر مي‌دارد كه هر شخص به صورت آشكار به رئيس‌جمهور و يا جانشين او در شوراي انقلاب يا حزب يا مجلس ملي و يا دولت اهانت كند به حبس ابد و مصادره اموال منقول و غيرمنقول مجازات مي‌شود. اگر اين اهانت به صورت ذيل اعلام شود، متهم اعدام خواهد شد. اين قانون از تاريخ انتشار در روزنامه رسمي عراق قابل اجرا است.[۲۱]

گزارش- 792

به گفته محسن رفيق‌دوست، جمهوري اسلامي در ساخت بيش‌تر سلاح‌هاي مورد نياز جبهه‌هاي جنگ به خودكفايي رسيده و آنها را در داخل كشور توليد مي‌كند. بنابر نوشتة روزنامه كيهان: «وزير سپاه‌پاسداران در مصاحبه با نشريه انگليسي زبان "تهران تايمز" گفت: در زمينه ساخت چند نوع موشك و قايق به مرحله توليد انبوه رسيده‌ايم. در مورد تهيه قبضه و گلولـه خمپاره‌اندازها صددرصد به خودكفايي رسيده‌ايم و خريد خارجي آنها از سال گذشته قطع شده است.در موشك‌هاي 107 ميلي‌متري و موشك ضدتانك ماليوتكا همراه با گلولـه‌هاي آن نيز به خودكفايي رسيده‌ايم كه اوايل سال آينده به توليد انبوه مي‌رسد. ساخت اين موشك از آنجا كه با كيفيت بالا صورت مي‌گيرد، امكان صدور آن نيز وجود دارد و پيش‌بيني مي‌شود بازار خوبي داشته باشد. همچنين كارخانه توليد موشك تاو تا چند هفته ديگر افتتاح مي‌شود و در حال حاضر نيازي به خريد اين موشك‌ها نيست و قرار است به صورت انبوه در داخل كشور توليد شود.» وزير سپاه‌پاسداران افزود: «كارهاي فني و تحقيقاتي ساخت سه نوع موشك زمين به زمين به اتمام رسيده و يك نوع از آن تا پايان سال جاري در جبهه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در حال حاضر موشك اسكاد - بي را كپي‌سازي مي‌كنيم و كارخانه آن در حال تكميل شدن است و در رابطه با اين موشك مشكلي نداريم. در مورد موشك‌هاي زمين به هوا و ساحل به دريا نيز مشغول كپي‌سازي هستيم كه در آينده نزديك به توليد انبوه خواهد رسيد. همچنين ساخت قبضه آر.پي.جي7 به مرحله توليد رسيده و توپ 122 ميلي‌متري نيز ساخته شده است و از اواخر سال جاري خريد خارجي آن قطع خواهد شد. در مورد وسائل مخابراتي نيز نوعي بي‌سيم"پي.آر.سي.7" در داخل كشور تهيه و ساخته شده كه از نوع اصلي آن سبك‌تر است و تا حجم دو برابر نوع اصلي كانال دارد. در زمينه صنايع دريايي اصولاً نيازي به خارج نداريم و توان توليد انبوه شناورها را در هر كلاسي كه جنگ نياز داشته باشد داريم. قايق‌هاي مشهور "تندرو" كلاً ساخت داخل كشور است. كارخانه‌هاي قايق‌سازي ما شايد يكي از بزرگ‌ترين قايق‌سازي‌هاي دنيا از نظر كميت باشد و روز به روز هم از نظر كيفيت آن را رشد مي‌دهيم. به زودي "لندينگ گرافت" 200 تني و يدك‌كش سپاه به آب خواهد افتاد. همچنين زيردريايي ساخت ايران نيز ماه آينده به آب خواهد آفتاد كه بسيار مدرن و پيشرفته است. سفارش ناوچه‌هاي مورد نياز را هم از نيروي دريايي سپاه گرفته‌ايم كه از اوايل سال آينده به آب خواهد افتاد.» محسن رفيق‌دوست درباره جنگ‌افزارهاي نيروي هوايي گفت: «يك نوع هواپيماي دو موتوره ملخي آموزشي را كه ساخت خودمان است پرواز داده‌ايم و نيروي هوايي سپاه آن را انتخاب كرده است كه سفارش آن را قبول كرده‌ايم و يك نوع هواپيماي "پي.سي.7" را نيز كپي‌سازي مي‌كنيم. از انواع ديگر هواپيماهاي جنگنده‌اي كه در اختيار داريم چند نمونه براي كپي‌سازي انتخاب كرده‌ايم كه برادران شروع به كار كرده‌اند و مطالعات هلي‌كوپترسازي تمام شده است.»[۲۲]

گزارش- 793

در خليج فارس يك عدد مين دريايي در سواحل ديلم كشف و منفجر شد. نيروي دريايي سپاه اعلام كرد: «پايگاه دريايي گناو خبر داد كه يك مين دريايي در سواحل ديلم خور عباس‌علي، بين ‌ليلتين و حصار مشاهده شد. در ساعت 2 بعدازظهر چهار شناور به منطقه اعزام شده و توانستند در دو نوبت مين مزبور را منفجر كنند.»[۲۳]

گزارش- 794

شانزدهمين كاروان اسكورت نفتكش‌هاي كويتي شامل سه رزم‌ناو امريكايي و يك نفتكش كويتي كه از دو روز پيش حركت خود را از سواحل كويت آغاز كرده بودند، از تنگه هرمز عبور كردند. اين كاروان مركب از يك كشتي 240 هزار تني حمل محصولات نفتي به نام "ميدل‌ تاون" و ناوچه موشك‌انداز "تاچ" بود كه پس از عزيمت كاروان، دو ناوچه موشك‌انداز امريكايي "گالري" و "كار" نيز به آن پيوستند. پنتاگون اعلام كرد كه اين عمليات در هواي نسبتاً خوب و بدون حادثه پايان يافت و هيچ نوع فعاليت غيرمعمول هوايي يا دريايي از جانب ايران مشاهده نشد.[۲۴]

گزارش- 795

پس از اصابت چند موشك به تأسيسات نفتي كويت و استفاده عراق از حريم هوايي و دريايي كويت در حمله به ايران، دولت كويت اقدامات نظامي و حفاظتي خود را تشديد كرده است. دولت كويت امروز با صدور دستورالعملي اعلام كرد كه از ساعت 13:45 به بعد استفاده از دستگاه بي‌سيم به هر نحو ممنوع مي‌باشد؛ به خصوص براي هواپيماها و قايق‌هاي دوست (منظور قايق‌هاي عراقي است) كه در منطقه شمالي به فعاليت مشغول هستند.[۲۵] از سوي ديگر، روزنامه الخليج چاپ امارات متحده عربي، به نقل از منابع مطلع در وزارت دفاع مصر نوشت: «كويت به تازگي از مصر تقاضاي موشك‌هاي ضدهوايي از نوع "عين‌شقر" و موشك‌هاي ساحل به دريا ساخت مصر كرده است كه بُرد آنها به حدود 4000 متر مي‌رسد. همچنين كويت از مصر تقاضاي اعزام تعدادي كارشناس نظامي به منظور آموزش كادر نظامي خود در مسائل مربوط به رادار و امور جنگ به كويت كرده است. ابوغزاله وزير دفاع مصر نيز گفت: امنيت ملي مصر و امنيت خليج فارس غيرقابل تقسيم است ما نمي‌توانيم شكست عراق يا تهديد نسبت به كشورهاي عربي در خليج فارس را تحمل كنيم.»[۲۶]

گزارش- 796

نخست‌وزير بحرين از عملكرد ناوگان امريكا در خليج فارس ابراز نارضايتي كرد. وي گفت: «حضور نظامي امريكا در منطقه كه براي متوقف كردن جنگ صورت گرفت، تاكنون نتايج قابل توجهي نداشته است.» وي افزود: «ميان شيخ‌نشين‌هاي حوزه خليج فارس و امريكا منافع مشتركي وجود دارد و غرب بايد در جهت استقرار امنيت در منطقه و تأمين خطوط كشتي‌راني در آب‌هاي خليج فارس نقش فعالي بازي كند.» وي ضمن رد پيشنهاد شوروي مبني بر تشكيل يك نيروي حافظ صلح بين‌المللي در منطقه گفت: «نيروهايي كه در حال حاضر در منطقه وجود دارند بيش از نياز و گنجايش منطقه مي‌باشند.»[۲۷]

گزارش- 797

اجلاس فوق‌العاده سران كشورهاي عضو اتحاديه عرب بعدازظهر امروز در امان، پايتخت اردن، گشايش يافت. در اين اجلاس 21 هيئت نمايندگي حضور دارند. ليبي تنها كشوري است كه آن را به طور كامل تحريم كرده است. قذافي امريكا را عامل اصلي تشكيل اجلاس مي‌داند. شاه حسن مراكشي و فهد شاه عربستان از اينكه به نزديك كردن نظرهاي مخالف خوشبين نيستند از شركت در آن خودداري كردند. در جلسه افتتاحيه اجلاس فوق‌العاده سران كشورهاي عربي، شاه ‌حسين و شاذلي قليبي سخنراني كردند. شاه اردن در نطق ده دقيقه‌اي خود از جهان عرب خواست كه يك استراتژي مشترك براي مقابله با تهديدات ايران و اسرائيل اتخاذ كنند. وي گفت: «جنگ خليج[ فارس] ديگر تنها عراق را مورد تهديد قرار نمي‌دهد، بلكه به كشورهاي برادر ما كويت و عربستان سعودي گسترش پيدا كرده است. اين جنگ تنها يك جنگ بين ايران و عراق نيست بلكه تهديدي عليه تمامي منطقه و صلح بين‌المللي به شمار مي‌رود. ما بايد براي مقابله با اين تهديد با هم متحد شويم.»[۲۸] شاذلي قليبي دبيركل اتحاديه عرب، نيز در سخنراني خود از كشورهاي عرب خواست كه با يك اقدام جمعي و برنامه‌ريزي شده، امكان اجراي قطعنامه 598 را فراهم كنند. وي ايران را به خاطر ادامه دادن به جنگ و مين‌گذاري و حمله به كشتي‌ها و تهديد امنيت كويت مورد حمله قرار داد. قليبي تأكيد كرد: «تمام كشورهاي عربي يك صدا معتقدند كه پايان جنگ ايران و عراق شرطي لازم است تا تمام تلاش كشورهاي عربي به مسائل سياسي اختصاص يابد.» وي افزود: «جهان عرب مشتاق است شاهد پايان سريع اين جنگ و ترميم خرابي‌هاي دو كشور به طريقي باشد كه تمام تلاش‌ها عليه برتري‌طلبي اسرائيل به كار رود تا بيت‌المقدس و سرزمين‌هاي اشغالي آزاد شوند.» اين اجلاس فوق‌العاده اتحاديه عرب پس از سخنان كوتاه شاه حسين و شاذلي قليبي در پشت درهاي بسته به بحث و بررسي موضوعات در دستور كار اجلاس ادامه داد. اجلاس فوق‌العاده امان دو روز ديگر ادامه خواهد يافت.[۲۹]

اجلاس فوق‌العاده سران كشورهاي عضو اتحاديه عرب با سخنان شاه حسين (نفر وسط) و شاذلي قليبي (سمت چپ) آغاز شد. شاه اردن از جهان عرب خواست كه يك استراتژي مشترك براي مقابله با تهديدات ايران و اسرائيل اتخاذ كنند. وي جنگ را تهديدي عليه تمامي منطقه و صلح بين‌المللي دانست كه جهان عرب براي مقابله با آن بايد متحد شوند. شيمون پرز نخست‌وزير اسرائيل در واكنش به سخنان شاه حسين در اجلاس سران عرب، ارتباط اسرائيل با ايران را احمقانه‌ترين اتهام عليه كشورش خواند.

گزارش- 798

اجلاس فوق‌العاده سران عرب در امان به دو جبهه متضاد تقسيم شده است و كشورهاي شركت كننده درباره موضوعات مورد بررسي مواضع متعارض دارند. گروه نخست را سوريه، الجزاير، يمن جنوبي و ليبي تشكيل مي‌دهند. اين گروه معتقدند جهان عرب با مشكلات زيادي مواجه است كه بايد همه آنها در اجلاس امان مطرح شود. سوريه در رأس اين گروه قرار دارد. اين كشور در جنگ عراق عليه ايران آشكارا از جمهوري اسلامي ايران طرفداري نموده و معتقد است اسرائيل دشمن اصلي اعراب است و اين جنگ ريشه در توطئه‌هاي امپرياليستي و صهيونيستي دارد و «سران عرب نبايد در مورد ريشه‌هاي بحران منطقه دچار توهم شوند و سراغ دشمن غيرواقعي بروند.»[۳۰] گروه دوم در پي عمده كردن خطر ايران است. رژيم‌هاي عراق، مصر، عربستان، كويت، اردن و مراكش در اين گروه قرار دارند. آنها خواستار قطع روابط با جمهوري اسلامي ايران و تحريم كامل آن هستند. امريكا با اظهار اميدواري از اينكه كنفرانس بتواند آتش‌بس را بر ايران تحميل كند، از خواسته‌هاي اين گروه حمايت مي‌كند. عراق اعلام كرده است كه از كنفرانس خواهد خواست تا ايران را كاملاً تحريم كرده و "پيمان دفاع مشترك عربي" را به اجرا درآورد.[۳۱] راديو بي.بي.سي در تحليلي درباره اجلاس امان گفت: «بدون شك بهترين مسئله‌اي كه در اجلاس سران اتحاديه عرب مطرح خواهد شد جنگ خليج فارس است. در اين اجلاس بدون ترديد از عراق حمايت خواهد شد. ولي در رابطه با صدور قطعنامه، شركت‌كنندگان مي‌دانند كه بايد محتاط باشند. آنها نمي‌خواهند به طور آشكار از در مخالفت و ستيزه‌جويي با ايران درآيند يا تلاش‌هاي صلح پرز دكوئيار را به مخاطره بيندازند. با آنكه در تابستان گذشته دو جلسه با شركت وزراي امور خارجه اتحاديه عرب تشكيل شد و در آنها پيشنهاد قطع رابطه ديپلماتيك با ايران مطرح گرديد و اين پيشنهاد اينك به رأي گذاشته شده است، ولي حتي برخي از هم‌پيمانان عربستان در شوراي همكاري خليج فارس هم مايلند راه ارتباط با ايران را باز بگذارند. اين كشورها مي‌دانند وقتي كه جنگ خليج فارس تمام شود باز بايد با ايران در آن سوي خليج فارس زندگي كنند. عمان و امارات عربي متحده با قطع رابطه با ايران مخالف هستند و كشورهاي تندرو نظير سوريه، ليبي، الجزاير و يمن جنوبي بنا بر دلايلي ديگر با انجام هرگونه اقدام تنبيهي عليه ايران مخالفند. بنا بر اين به احتمال زياد در اجلاس سران تنها از قطعنامه 598 شوراي امنيت و تلاش‌هاي صلح پرز دكوئيار حمايت خواهد شد.» [۳۲] راديو امريكا نيز در گزارشي از اين اجلاس گفت: «شاه‌حسين در پشت درهاي بسته از سران عرب خواست كه گردهمايي جاري را فرصتي براي آشتي و اتحاد و دفع فتنه قرار دهند.» راديو امريكا افزود: «چنين به نظر مي‌رسد كه با قطعنامه پيشنهاد قطع مناسبات با ايران مخالفت‌هايي ابراز شود. سوريه، ليبي و الجزاير مخالف چنين اقدامي هستند و امارات متحده عربي نيز تشكيل يك كميته سه مليتي را براي آغاز گفت‌وگو با ايران به منظور حل بحران پيشنهاد كرده است.»[۳۳]

گزارش- 799

حسني مبارك، رئيس‌جمهور مصر، در آستانه تشكيل اجلاس سران عرب در مصاحبه‌اي با روزنامه كويتي الرأي‌العام اظهار اميدواري كرد كه شركت‌كنندگان در اجلاس امان مشكلات خود را به طريقي در جهت همبستگي اعراب حل و فصل كنند. مبارك از حافظ ‌اسد و صدام خواست تا اختلافات خود را در جهت منافع كليه اعراب كنار بگذارند. وي افزود: «ولي بايد بي‌پرده بگويم من فكر نمي‌كنم هيچ‌گونه نزديكي بين دو كشور سوريه و عراق كه داراي زخم‌هاي عميق مي‌باشند به وجود آيد. با وجود اين، من از صميم قلب اميدوارم كه نزديكي و دوستي عملي بين دو كشور به وقوع بپيوندد. مبارك درباره توان كشورهاي عرب حوزه خليج فارس و كمك مصر به آنها گفت: «اين كشورها به تنهايي قادرند از خود در مقابل ايران دفاع كنند و به كمك‌هاي نظامي خارج از اين منطقه نياز ندارند. آنچه من هميشه به آن پي‌برده‌ام اين است كه اين كشورها توانايي‌هاي عملي را به دست آورده‌اند، اما آنها تمايلي ندارند كه بحران با ايران را افزايش دهند يا با اين كشور اعمال خصومت نمايند و شايد ايران به خوبي از آن آگاه باشد.» مبارك در همين حال غيرمستقيم، بدون آنكه نامي از سوريه ببرد، اين كشور را از طريق كمك و حمايت از ايران، به شعله‌ور ساختن جنگ ايران و عراق متهم كرد.[۳۴] ابوغزاله، وزير دفاع مصر نيز با اعلام آمادگي كشورش براي هرگونه كمك به كشور عراق، امنيت مصر را با امنيت كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس يكي دانست و گفت: «مصر شكست عراق و ديگر كشورهاي خليج را نمي‌پذيرد.» راديو مونت كارلو به نقل از ابوغزاله افزود: «مصر در كشورهاي خليج دخالت نمي‌كند ولي از هر كشور عربي كه درخواست كمك نمايد، از جمله عراق و سودان، حمايت خواهد كرد.» از سوي ديگر، يك ژنرال ديگر ارتش مصر و رئيس هيئت صنايع نظامي مصر در اين مصاحبه اعلام كرد كه بين نيروهاي هوايي مصر با نيروهاي هوايي كشورهاي عربي همكاري مشتركي وجود دارد و عراق اولين سري از هواپيماهاي مونتاژ مصر را اخيراً دريافت كرده و در آينده نيز بقيه هواپيماهاي سفارشي خود را دريافت خواهد كرد.[۳۵]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/08/17

  1. سند شماره 046199 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي نيروي هوايي سپاه، به فرماندهي كل سپاه، 17/8/1366؛ و - روزنامه جمهوري اسلامي، 18/8/1366، ص2، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  2. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 234، 18/8/1366، ص4،
  3. همان، ص1 و 2، بخش عربي راديو صوت‌‌الجماهير، 17/8/1366.
  4. همان، ص4، اهواز - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 17/8/1366.
  5. روزنامه كيهان، 18/8/1366، ص18.
  6. همان.
  7. - مأخذ 12، ص21.
  8. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 235، 19/8/1366، ص18، بخش انگليسي راديو لندن.
  9. همان، ص14.
  10. سند شماره 124565 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نامه فرماندهي نيروي زميني سپاه به فرماندهي قرارگاه كربلا، 17/8/1366.
  11. همان.
  12. سند شماره 1531 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه مركزي سپاه در عمليات نصر8 (حسين اردستاني)، 16/8 تا 26/8/1366، ص6 تا 9.
  13. همان، ص18 تا 20.
  14. همان، ص3 تا 7.
  15. همان، ص11 تا 15.
  16. سند شماره 139597 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش تيم شهيد (ب - م)، 17/8/1366.
  17. مأخذ 12، ص21.
  18. دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه پاسداران، نشرية "رويداها" شماره 171، 28/8/1366، ص16.
  19. روزنامه كيهان، 23/8/1366، ص9، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  20. همان.
  21. مأخذ5، ص‌آخر.
  22. روزنامه كيهان، 17/8/1366، ص2.
  23. سند شماره 046206 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نيروي دريايي سپاه، 18/8/1366.
  24. مأخذ8، ص44، واشنگتن - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 18/8/1366.
  25. سند شماره 029587 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب (كربلا)، 20/8/1366.
  26. روزنامه رسالت، 18/8/1366، ص‌آخر، خبرگزاري يونايتدپرس.
  27. سند شماره 212728 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش‌هاي سياسي - خارجي، 16/8/1366.
  28. روزنامه اطلاعات، 19/8/1366، ص‌آخر.
  29. مأخذ5، ص‌آخر؛ و - مأخذ 2، ص20، امان -
  30. مأخذ22، ص‌آخر.
  31. روزنامه اطلاعات، 19/8/1366، ص‌آخر.
  32. مأخذ2، ص19، راديو بي‌بي‌سي.
  33. مأخذ8، ص18، راديو امريكا.
  34. مأخذ2، ص13 و 14، خبرگزاري يونايتدپرس.
  35. مأخذ8، ص27، راديو مونت‌كارلو.