1361.09.30
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.09.30 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سی آذر |
| تاریخ شمسی | 1361.09.30 |
| تاریخ میلادی | 21 دسامبر 1982 |
| تاریخ قمری | 5 ربیع‌الاول 1403 |
گزارش - 891
امروز در جبهه‌هاي جنگ، نيروهاي دو طرف به تحكيم مواضع خود پرداختند و ارتش عراق بار ديگر شهرهاي خرمشهر و آبادان را گلوله‌باران كرد. مردم اين دو شهر با مقاومت دليرانه، همچنان به ادامه زندگي در خرمشهر و آبادان اصرار دارند. هواپيماهاي عراق همچنين در چندين نوبت به فضاي شهرهاي آبادان و ايلام تجاوز كردند كه در مواجهه با آتش پدافندهاي هوايي، مجبور به فرار شدند. شهرهاي آبادان و خرمشهر امروز هدف توپخانه‌‌هاي دوربرد دشمن قرار داشتند كه براثر آن يك نفر از اهالي آبادان شهيد و 2 تن مجروح شدند. همچنين 3 منزل مسكوني در آبادان و 2 باب مغازه در بخشي از بازار ماهي‌فروش‌ها تخريب شد و به تعدادي از منازل خرمشهر نيز آسيب‌هايي وارد آمد. هواپيماهاي عراقي نيز در اين مدت 11 بار به حريم هوايي آبادان تجاوز كردند كه با هوشياري پدافند هوايي نتوانستند اقدامي انجام دهند.[۱] آنها در ساعت 18:25 و 19:20 امروز به حريم هوايي ايلام نيز تجاوز كردند كه با واكنش آتشبارهاي ضد‌‌هوايي منطقه مواجه شده، منطقه را ترك كردند.[۲]
گزارش - 892
در ادامه اعزام نيروهاي داوطلب مردمي به ميدان‌هاي نبرد و ارسال كمك‌هاي مردمي به رزمندگان مستقر در جبهه‌هاي جنگ، امروز نيز تعداد زيادي از مردم شهرهاي مختلف و كمك‌هاي آنان به جبهه‌هاي جنگ فرستاده شدند. بيست و پنج تن از نيروهاي جهادسازندگي بيجار براي حضور در جبهه‌هاي جنگ و 85 نفر از نيروهاي فني اين شهر براي بازسازي مناطق جنگي به استان خوزستان عزيمت كردند.[۳] علاوه‌براين، امروز گروهي از نيروهاي مردمي شهرستان ميبد، ابرقو و شيروان نيز عازم جبهه‌هاي جنگ شدند. سپاه پاسداران يزد نيز اعلام كرد كه درطول ماه گذشته (آذرماه) يك گردان از نيروهاي داوطلب مردمي، تعدادي از نيروهاي پاسدار، 50 نيروي مكانيك و 18 نفر از روحانيان به جبهه‌هاي غرب و جنوب اعزام شده‌اند.[۴] همچنين كمك‌هاي نقدي و جنسي مردم شهرهاي كرج، نور، رودسر، قائم‌شهر، و قم ازقبيل لباس گرم، جوراب، كفش، گوني، انواع ميوه و... براي ارسال به جبهه‌هاي جنگ به مبادي ذي‌ربط تحويل داده شد.[۵]
گزارش - 893
در مناطق شمال‌غربي كشور، گروه‌هاي ضد‌‌انقلاب با ايجاد كمين، مين‌گذاري و حملات بدون هدف، منطقه را ناامن كرده‌اند. اين اقدامات كه بيشتر از سر استيصال انجام مي‌گيرد، نتيجه نظامي نداشته، بيشتر به مردم منطقه آسيب مي‌رساند. در مقابل، نيروهاي دولتي با اجراي دو عمليات، بخش‌هاي مهمي از شهرهاي سنندج، صائين‌دژ و تكاب را پاك‌سازي كردند. امروز همچنين 9 نفر از عناصر وابسته به حزب دمكرات و گروه كومه‌له خود را تسليم نيروهاي سپاه پاسداران كردند. در حمله عناصر مسلح غيرقانوني به يك پايگاه ارتش در واوان سردشت، يك درجه‌دار شهيد و 3 سرباز مجروح شدند.[۶] افراد شورشي مسلح با حمله به پايگاه تيژتيژ در شمال‌غرب سنندج سربازي را شهيد كردند.[۷] در كوسه‌كهريزك نقده و سه‌راهي قم‌قلعه (محور مياندوآب ـ مهاباد) و حوالي روستاي ماولو در شمال سردشت، 5 تن از نيروهاي خودي با مين برخورد كرده و مجروح شدند.[۸] در حمله مهاجمان به نيروهاي تأمين جاده سروآباد در شمال اروميه يك سرباز ژاندارمري شهيد شد.[۹] در روستاي بركي از توابع قروه، 6 تن از افراد مسلح غيرقانوني، رئيس شركت تعاوني اين روستا را به گروگان بردند.[۱۰] نيروهاي سپاه، بسيج، ارتش و پيش‌مرگان كرد مسلمان در منطقه گزكزاره در جنوب‌شرقي سنندج، در عملياتي ضربتي موفق به پاك‌سازي 4 روستاي خياران، رامل، آشكيستان و نروان شدند. در اين درگيري‌ها 19 تن از افراد وابسته به عناصر مسلح غيرقانوني كشته و 8 تن دستگير شدند. 3 تن از افراد خودي نيز شهيد شدند.[۱۱] در عمليات ديگري در منطقه‌‌‌اي در جنوب جاده صائين‌دژ ـ تكاب نيروهاي قرارگاه حمزه در درگيري سنگيني موفق شدند 9 روستا ازجمله روستاي آقابيك، ساري تورجان، تاس كندي، تندرلو، ساري باغ و... را پاك‌سازي كنند، در اين عمليات 11 تن از عناصر مسلح غيرقانوني كشته و تعدادي نيز زخمي شدند.[۱۲] هفت تن از اعضاي حزب دمكرات كردستان و 2 تن از افراد گروه كومه‌له خود را به نيروهاي سپاه سقز در نقده و كامياران، تسليم و درخواست امان‌نامه كردند.[۱۳]
گزارش - 894
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي درباره فعاليت‌هاي خود براي فروپاشي تشكيلات گروه كومه‌له و اتحاديه مبارزان كمونيست در چند شهر اطلاعيه‌‌‌اي را به شرح زير انتشار داد: به‌دنبال عمليات موفقيت‌آميز پاك‌سازي در كردستان از لوث وجود اشرار به‌همت دلاوران رزمنده قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، عمليات انهدام تشكيلات كومه‌له و اتحاديه مبارزان كمونيست در شهرهاي تهران، تبريز، اهواز، اصفهان و شمال، هماهنگ با قرارگاه حمزه، با موفقيت كامل انجام پذيرفت كه متعاقب آن اكثريت قريب به اتفاق اين دو گروهك جنايتكار در خارج از كردستان دستگير شدند و همه امكانات تداركاتي و مكان‌‌هاي پوششي آنان كشف و ضبط شد كه جزئيات آن بدين شرح است: 1. كشف بيش از 50 خانه تيمي. 2. دستگيري 246 تن از اعضا و هواداران فعال تشكيلاتي دو گروه ازجمله يك تن از اعضاي كميته مركزي و همه كادرها و اعضاي مركزيت تشكيلات كومه‌له در تهران. 3. كشف و ضبط يكي از انبارهاي اسلحه گروهك كومه‌له و 2 مركز چاپ و انتشاراتي اين گروهك امريكايي. 4. كشف 6 مغازه پوششي كه از آنها درقالب مكاني براي ارتباط، چاپ و تكثير اسناد درون‌گروهي استفاده مي‌شد. 5. كشف و ضبط تعداد زيادي وسيله نقليه شامل يك دستگاه كاميون 10 تني و چندين دستگاه اتومبيل سواري كه در آنها حدود 30 قبضه اسلحه و نارنجك و مهمات ديگر جاسازي شده بود. همچنين چند دستگاه موتورسيكلت آنها كشف و توقيف شد. 6. كشف مقدار زيادي امكانات و وسايل جعل اسناد شامل مهرهاي جعلي، شناسنامه، گواهي‌نامه و برگ پايان خدمت و نيز وسايلي براي جعل پاسپورت كه گروهك مزدور كومه‌له با استفاده از آن، سرمايه‌داران و ضد‌‌انقلابيون را به‌طور غيرقانوني از مرزهاي كشور خارج و در ازاي خروج هر فرد 100 هزار تومان دريافت مي‌كرد. 7. كشف مقادير زيادي اسلحه و مهمات شامل تعداد زيادي مسلسل‌هاي يوزي، كلاشينكف و ژ3، تعدادي كلت و مقدار زيادي فشنگ به همراه نارنجك، تي.ان.تي و چاشني‌هاي انفجاري. 8. مقدار زيادي پول نقد. 9. كشف و ضبط تعدادي وسايل چاپ و تكثير شامل دستگاه‌هاي تايپ، استنسيل، فتواستنسيل و فتوكپي. به‌دنبال اين عمليات، رابط تشكيلات كومه‌له با چند تن از عناصر كودتاي ننگين و نافرجام نقاب كشف شد كه اين موضوع همراه با دريافت كمك‌هاي مالي و تسليحاتي و دارويي اين گروه از كشورهايي چون فرانسه و عراق، نشان‌دهنده رابطه نزديك امپرياليسم غرب با گروهك‌هاي چپ‌نمايي است كه عليه اسلام و انقلاب اسلامي توطئه مي‌كنند.[۱۴]
گزارش - 895
در دومين روز بازديد خبرنگاران داخلي و خارجي از دزفول ـ كه به دعوت ستاد تبليغات جنگ براي مشاهده آثار حملات موشكي دو روز پيش عراق به اين شهر سفر كرده‌اند ـ آنان امروز در دومين مرحله از مراسم تشييع شهداي اين حادثه حضور يافتند. به گزارش روزنامه كيهان، اين گروه كه فيلم‌برداران و عكاسان خبرگزاري‌هاي كاناداپرس، كيودو و روزنامههاي آساهي توكيو، شينبون، سانكهاي، فاينيتي و ويزنيوز انگلستان آنان را همراهي مي‌كردند، درحالي‌كه محو روحيه شهادت‌طلبي و اراده مصمم جمعيت كثير مشايعت‌كننده شده بودند، تلاش داشتند تا گزارش بيشتري از مراسم تشيع پيكر پاك شهدا تهيه كنند. براساس اين گزارش، مردم در هر سوي شهر با مشاهده خبرنگاران خارجي با فريادهاي مرگ بر امريكا، مرگ بر شوروي و مرگ بر صدام آنان را همراهي مي‌كردند. درهمين‌حال، مشايعت‌كنندگان درحالي‌كه نوحه مي‌خواندند و سينه مي‌زدند، "شعار امريكا، شوروي، مرگ به نيرنگتان، خون عزيزان ما مي‌چكد از چنگتان"، مي‌دادند و خشم و نفرت عليه ابرقدرت‌هاي غرب و شرق و ايادي مزدور آنان (حكام مرتجع منطقه) در چهره‌هاي برافروختة آنان موج مي‌زد. خبرنگاران خارجي در اين مراسم بار ديگر شاهد طوفاني از خشم مردم ستمديده دزفول بودند كه چگونه با مظلوميت و اراده مصمم و فولادين خود قدرت پوشالي و ادعاهاي واهي صلح‌طلبانة ابرجنايتكاران و مزدورانشان را افشا مي‌كنند.[۱۵] اين روزنامه مي‌افزايد: خبرنگاران با حضور در بيمارستان شهر از اجساد كودكان و زنان و مردان سالخورده بازديد كردند. خبرنگاران خارجي در جريان اين بازديد، از نزديك شاهد حماسه‌آفريني، مقاومت و صبر انقلابي مردم شهر در ياري‌رساندن به نيروهاي امدادگر و شركت گسترده آنان در مراسم تشييع پيكر پاك شهدا بودند. در پايان اين ديدار، خبرنگار روزنامه سانكهاي در گفت‌وگويي با خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي از گزارش‌ها و عكس‌هايي كه پس از مشاهده مناظر دلخراش حمله موشكي به دزفول تهيه كرده بود، اظهار رضايت كرد و گفت كه اميدوارم بتوانم پس از اين بازديد، قدمي در راه روشن‌شدن حقايق بردارم. خبرنگار خبرگزاري كيودو نيز اظهار كرد كه در اين بازديد، مشاهده حالت مضطرب زنان و مردان كهن‌سالي كه افراد خانواده‌شان را از دست داده بودند و عدهاي كه لابه‌لاي آوارها به‌دنبال بستگان گمشده‌شان مي‌گشتند، براي من جالب‌توجه بود. يكي از خبرنگاران خارجي با اشاره به ضرورت انجام‌شدن چنين سفرهايي گفت: اين نكته براي ما جالب‌توجه بود كه مردم شهر دزفول باآنكه در گفت‌وگوهايشان اظهار مي‌كردند كه امكان تخليه شهر وجود دارد و برايشان فراهم است و مي‌توانند به مناطق امن‌تري بروند، در شهر مانده‌اند و اين مشكلات را تحمل مي‌كنند. وي افزود: حالت روحي مردم و مقاومت بيش از حد آنان آن‌طوركه در مراسم تشييع جنازه مشاهده مي‌شد، توصيف ناشدني است.[۱۶] جواد محمدي‌زاده فرماندار دزفول، در جمع خبرنگاران درباره حملات عراق به شهر دزفول از شروع جنگ تحميلي تاكنون گفت: درطول 27 ماه جنگ تحميلي، براثر اصابت 46 موشك زمين‌به‌زمين مدرن 39 متري، مزدوران عراقي به مناطق مسكوني شهر مقاوم و قهرمان‌پرور دزفول، 5600 واحد ساختماني، ازجمله چندين مسجد، بيمارستان، مدرسه، كودكستان و ده‌ها مركز تجاري و عمومي اين شهر ويران شده است. در حمله موشكي اخير كه به شهادت حدود 60 تن و زخمي‌شدن 287 تن از مردم بي‌گناه اين شهر انجاميد، 2 موشك زمين‌به‌زمين به دو منطقة پرجمعيت مركز و جنوب شهر اصابت كرد كه 40 خانه به ميزان 100 درصد و 85 خانه به ميزان 50 درصد ويران شده است كه واحدهاي مسكوني نيمه‌ويران بايد به‌كلي ويران و از نو بنا شوند. فرماندار دزفول همچنين اظهار كرد: در اين حملات، 380 باب مغازه تجاري به ميزان 50 تا 100 درصد تخريب و 38 دستگاه اتومبيل به‌كلي منهدم شدند. همچنين تعدادي از آنها نيز كه درحال عبور از محل حادثه بودند، منهدم شده، سرنشينان آنها به شهادت رسيدند. فرماندار دزفول در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاري ژاپن كه پرسيد اغلب موشك‌ها به چه مناطقي اصابت كرده است، گفت: ويراني 5600 خانه درنتيجه 46 بار حملة موشكي درطول جنگ تحميلي نشان‌دهنده اين مطلب است كه هدف همة موشك‌ها چيزي جز مناطق مسكوني مردم شهر نمي‌تواند باشد. وي افزود: اغلب شهداي اين نوع جنايات، زنان و مردان كهن‌سال و كودكاني بوده‌اند كه هنگام انفجار در خانه‌هايشان درحال استراحت بوده‌اند يا در اماكن مذهبي يا آموزشي حضور داشته‌اند. فرماندار دزفول ضمن تجليل از روحيه مقاوم و ايثارگر مردم قهرمان‌پرور دزفول، به خبرنگاران گفت: از آخرين حمله موشكي مزدوران عراقي به شهر دزفول در چهارم آبانماه سال جاري، چيزي نگذشته است و مردم مقاوم شهر هنوز در عزاي شهادت شهدايي بودند كه در اين حمله از دست دادند كه بار ديگر رژيم مزدور عراق آنان را در غم ازدست‌دادن گروه ديگري از بستگانشان عزادار كرد. فرماندار دزفول در پاسخ به يكي از خبرنگاران خارجي كه پرسيد چه انگيزه‌‌اي باعث حملات موشكي نيروهاي عراقي به شهر دزفول مي‌شود، گفت: صدام هروقت از دست فشارهاي داخلي مجاهدين عراقي و مردم مسلمان عراق به تنگ مي‌آيد و ازسويي قواي نظامي تابه‌دندان‌مسلح خود را دربرابر توان رزمي رزمندگان توانمند اسلام عاجز مي‌بيند، مناطق مسكوني و مردم بي‌گناه شهرهاي مرزي ما را هدف گلوله‌هاي خود قرار مي‌دهد و از اين طريق نقيصه‌هاي سياسي و نظامي خود را جبران مي‌كند.[۱۷]
گزارش - 896
روز گذشته درباره بي‌تفاوتي رسانه‌هاي امريكا به حمله موشكي عراق به دزفول خبري از نماينده خبرگزاري جمهوري اسلامي درج شد. امروز نيز از واكنش منابع خبري كشورهاي ژاپن، كويت و سوريه به اين حادثه مطالبي درج مي‌شود. به نوشته خبرگزاري جمهوري اسلامي، درحالي‌كه اخبار مربوط به اجلاس اوپك در وين، تيترهاي درشت صفحات اول روزنامههاي ديروز ژاپن را به خود اختصاص داده است، خبر حمله موشكي عراق به دزفول و كشته يا مجروح‌شدن حدود 350 تن از هم‌وطنان مسلمان در اين شهر مقاوم، در لابه‌لاي صفحات داخلي اين روزنامه‌‌‌ها به چشم مي‌خورد. روزنامههاي ژاپني‌زبان در خبرهاي كوتاه و با تيترهاي كوچكي در پايين صفحه اخبار خارجي، به نقل از خبرنگاران خود در تهران و خبرگزاري جمهوري اسلامي، خبر حمله موشكي متجاوزان عراقي به دزفول را چاپ كردند. در ميان روزنامههاي انگليسي‌زبان، تنها ژاپن تايمز در صفحه اول خود به اين خبر اهميت داد، درحالي‌كه ديلي يوميوري و ماينجچي ديلي‌نيوز به‌طور كلي مطلبي دراين‌باره نداشتند.*[۱۸] روزنامههاي كويت نيز اقدام وحشيانه عراق را در بمباران شهر دزفول در صفحه اول خود با تيترهاي بزرگ منتشر و آن را به‌تلافي انفجار خبرگزاري عراق اعلام كرده‌اند. نشريه الوطن دراين‌باره نوشته است: به‌تلافي انفجار اتومبيل در بغداد، شهر دزفول با موشك‌هاي سنگين بمباران شد. به نوشته السياسه نيروهاي عراق شهر دزفول را بمباران كردند و 216 ايراني را كشتند. روزنامه الرأي‌العام نيز دراين‌باره نوشته است: نيروهاي عراق دزفول را بمباران كردند.[۱۹] دراين‌حال، كشتار مردم شهر دزفول به‌وسيله موشك‌هاي عراقي، انعكاس وسيعي در مطبوعات ديروز سوريه داشت. روزنامه البعث در مقاله‌‌اي با عنوان "رژيم عراق در جواب شكست نظامي ـ سياسي خود، دزفول را به موشك بست"، به گزارش اين عمل ددمنشانة بعثيون بغداد پرداخته و بخشي از سخنان نخست‌وزير كشورمان را دراين‌زمينه نقل كرده است. مطبوعات سوريه دراين‌باره همچنين دعوت ستاد تبليغات جنگ از خبرنگاران داخلي و خارجي را براي بازديد از جنايات صدام در دزفول منتشر كردند.[۲۰]
گزارش - 897
امروز درپي انفجار بمبي قوي در بغداد كه با عمليات شهادت‌طلبانه صورت گرفت و خسارت فراواني به رژيم بغداد وارد آورد، عوامل سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در تهران، اتوبوس شركت واحد را به آتش كشيدند. در اين روز، نيروهاي امنيتي موفق شدند تعدادي از افراد سازمان در شهرهاي زاهدان و مهاباد را دستگير كنند. دو نفر از افراد مسلح سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در ميدان انقلاب تهران با تهديد اسلحه، مسافران يك اتوبوس شركت واحد را پياده كرده، آن را آتش زدند. مردم بلافاصله اقدام به مهار آتش‌سوزي كرده، يكي از افراد سازمان را دستگير كردند. نفر دوم نيز كه از صحنه گريخته بود، با سررسيدن نيروهاي كميته، تعقيب و دستگير شد. در تحقيقات بعدي مشخص شد كه اين 2 نفر از شهرستان آمده بودند و بدون اطلاع از جو تهران دست به اين كار زده بودند.[۲۱] در زاهدان نيز نيروهاي سپاه يك خانة تيمي اين سازمان را كشف و 4 تن از ساكنان آن را دستگير كردند. افراد دستگيرشده بلافاصله با خوردن سيانور اقدام به خودكشي كردند كه به‌رغم انتقال آنان به بيمارستان، معالجات دربارة آنها مؤثر واقع نشد و هر4 تن به هلاكت رسيدند.[۲۲] در مهاباد نيز 12 تن از اعضاي اين سازمان كه ـ 6 تن آنها مرد و 6 تن زن بودند ـ دستگير شدند. به گزارش مركز فرماندهي سپاه همه افراد دستگيرشده قرص سيانور به همراه داشتند.[۲۳]
گزارش - 898
آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور، امروز با امام خميني ديدار كرد. وي در پايان ديدار خود در گفت‌وگويي راديويي درباره اين ديدار و سياست جمهوري اسلامي براي بازداشتن عراق از تكرار فجايع دو روز پيش دزفول گفت: در اين ديدار درخصوص سياست داخلي و خارجي كشور با امام گفت‌وگو شد. امام هم از حمله وحشيانه دشمن به دزفول اظهارتأسف كردند. رئيس شوراي عالي دفاع، علت اين‌گونه اقدامات دشمن را ناتواني در رويارويي با نيروهاي خودي در جبهه‌هاي نبرد ذكر كرد و گفت: دشمن با اين اعمال ناجوانمردانه كه تاكنون ده‌ها بار انجام گرفته، مي‌خواهد عقده قلبي و خشم دروني خود را تسكين دهد. رئيس‌جمهوري با اشاره به شهيد يا زخمي‌شدن صدها تن از قهرمانان مقاوم دزفولي در جريان حمله وحشيانه دشمن، اظهار كرد: فداكاري و مقاومت مردم ما همچنان ما را در اين جهت پيش خواهد برد كه دشمن را نابود كنيم. رئيس شوراي عالي دفاع نويد داد كه ان‌شاءالله حركات و حملات ما به مرحله‌‌اي خواهد رسيد كه دشمن را از امكان ارسال آتش از راه دور هم محروم كنيم و اين امكان را به او ندهيم كه ديگر شهرهاي مرزي ما را حتي از راه دور بتواند تهديد كند. ما به حكومت عراق و حاميانش اعلام مي‌كنيم كه اگر شما با اين‌گونه اعمال مي‌خواهيد جمهوري اسلامي را وادار كنيد كه در مقابله با شما مرعوب شود و از احقاق حقوق حقة خود كوتاه بيايد، اين فكر غلطي است، زيرا اين اعمال نه‌تنها ما را از احقاق حقوق مشروعمان بازنخواهد داشت، بلكه ما را مصمم‌تر مي‌كند و به بدهكاري‌هاي شما به اين مردم محروم خواهد افزود. كساني كه اين حركت را انجام مي‌دهند و دم از صلح مي‌زنند، يعني به زبان، ادعاي صلح‌طلبي دارند، اما در عمل ما را وادار به ادامه هرچه‌بيشتر جنگ مي‌كنند، بين قول و عملشان تناقض است و اين كار مسلماً تحريك به ادامه جنگ و يك حركت جنگ‌افروزانه مي‌باشد و جنايتي است كه حتي در ميدان جنگ هم روا نيست. بنابراين، ما درحالي‌كه مي‌بينيم دشمنان با چنين شيوه‌هايي عليه مردم مسلمان ما اقدام مي‌كنند، ناچار و ناگزير مي‌شويم و بيشتر هم تشجيع مي‌شويم بر اينكه جنگ را ادامه دهيم و ان‌شاءالله خواهيم داد و دشمن را از انجام‌دادن چنين كارهايي پشيمان خواهيم كرد. آيت‌الله خامنه‌اي در پايان اين گفت‌وگو، با اشاره به منطق سركوب و زور متجاوزان عراقي گفت: دشمن بداند كه در اين كار ناموفق بوده است و ما را به حقانيت فكرمان بيشتر مؤمن كرده است. بنابراين، با كساني كه منطق زور و شيوه غيرمردمي دارند، چاره‌‌اي جز جنگ وجود ندارد.[۲۴]
گزارش - 899
نخست‌وزير، در ديدار با اعضاي كميته‌هاي فرهنگي جهادسازندگي، گروهي از جوانان جمعيت هلال‌احمر، نمايندگان انجمن‌هاي اسلامي ادارات و جمعي از اعضاي بسيجي، با اشاره به دو ويژگي اساسي نهادهاي انقلاب كه مكتب‌گرايي و مردم‌گرايي است، گفت: هستي و استمرار انقلاب اسلامي با سرنوشت نهادهاي انقلاب به هم پيوسته است. مروري بر چهار سالي كه از پيروزي انقلاب گذشته و نگاهي به موقعيت كشورمان در جهان فردا و توطئه‌هاي عظيمي كه عليه انقلاب انجام داده و خواهند داد، اين تجربه بزرگ را به دست خواهد داد كه بدون حضور اين نهادها قادر نخواهيم بود به اهداف عالي انقلاب برسيم. بايد بدانيم كه توطئه‌هاي امپرياليسم و ابرقدرت‌ها براي ازبين‌بردن ماهيت اسلامي انقلاب، هميشه با يك شيوه انجام نمي‌شود. به همين دليل، هيچ‌يك از پيروزي‌ها نبايد ما را دچار غرور كرده، به خود مشغول كند. نخست‌وزير در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به پيام مهم هشت ماده‌‌‌اي امام خميني، اظهار كرد: انقلاب اسلامي كه نظام و ساختار طاغوتي و وابسته گذشته را ويران و نظم جديدي برقرار كرده است، به‌طور طبيعي نوعي تلاقي در وظايف و فراتررفتن نهادي از وظيفه اصلي خود به وجود آورده است و اين در يك انقلاب عظيم و پرخروش امري عادي است، زيرا بعد از انقلاب، ما همه چيز خودمان را به‌وسيله مردم پي‌ريزي و سازماندهي كرديم و از هيچ الگوي ديگري تقليد نشده است. طبيعي است كه با استقرار كامل انقلاب، نهادها بايد از تداخل وظايف بپرهيزند. البته، اين بدان مفهوم نيست كه فلسفه وجودي نهادها مورد ترديد قرار گرفته باشد، بلكه مفهوم آن اين است كه نهادها ضمن حضور پرقدرت خود در صحنه با نارسايي‌هايي كمتر از گذشته بتوانند در پيشرفت انقلاب و حفاظت از هويت اسلامي آن در ادارات و كارخانجات و در تمام جامعه به راه خود ادامه دهند. نخست‌وزير پس از تأكيد بر وجود بحث و انتقاد سازنده در درون نهادها، به‌منظور اصلاح و حركت قوي‌تر گفت: درحال‌حاضر، نيروهاي امنيتي و اطلاعاتي و انتظامي و نظامي در جامعه آن‌قدر سازمان‌يافته هستند كه بتوانند در مقابل خطرها با قوت تمام بايستند. در چنين وضعيتي كه اين حساسيت شديد شده است و شدت عمل در مقابل ضد‌‌انقلاب وجود دارد، بايد درمورد افرادي كه لغزش داشته‌اند، با چشم‌پوشي، نرمش و عطوفت اسلامي برخورد شود. در جامعه فعلي ما كه يكدست و اسلامي است، با فردي كه احساس مي‌شود قصد خدمت به جامعه را دارد، بايد با عطوفت برخورد كنيم و مسلماً اين فرد به‌سمت اسلام خواهد آمد.[۲۵]
گزارش - 900
در ادامه ديدار هيئت اقتصادي ـ فني جمهوري دمكراتيك آلمان (آلمان شرقي)، امروز آقاي گونتر ويشوفسكي وزير صنايع شيميايي اين كشور، با بهزاد نبوي وزير صنايع سنگين، غفوري فرد وزير نيرو، محمدتقي بانكي وزير مشاور و رئيس سازمان برنامه و بودجه و محمد سلامتي وزير كشاورزي، ديدار كرد. وزير صنايع سنگين در اين ديدار با تشريح سياست ايران درزمينه صنايع گفت: درزمينه روابط صنعتي، كشورهايي را انتخاب خواهيم كرد كه اولاً، فناوري موردنياز ما را داشته باشند؛ ثانياً، اين فناوري باتوجه‌به پيشرفت‌هاي صنعتي و علمي جهان قابل‌قبول باشد؛ ثالثاً، اين كشورها حاضر باشند تا بدون آنكه بخواهند سلطه سياسي را بر ما تحميل كنند، فناوري خودشان را در اختيار ما قرار دهند و به مكتب، استقلال و انقلاب ما احترام بگذارند. نبوي در ادامه سخنانش افزود: باتوجه‌به اينكه در برنامه پنج‌ساله اول جمهوري اسلامي ايران، سالانه 15 ميليارد ريال صرف توسعه صنايع سنگين خواهد شد، نقش صنايع سنگين در آينده بسيار مهم خواهد بود. وزير صنايع سنگين در پايان با اشاره به اين مطلب كه سياست دولت جمهوري اسلامي ايران براساس صادرات غيرنفتي و رهايي از اقتصاد تك‌محصولي قرار گرفته است، اظهار اميدواري كرد كه دولت جمهوري دمكراتيك آلمان به اين موضوع توجه خواهد كرد تا زمينه‌هاي توسعه بيشتر روابط بين دو كشور فراهم شود.[۲۶] دكتر غفوري فرد وزير نيرو نيز در ديدار با وزير صنايع شيميايي آلمان شرقي گفت: امپرياليست‌ها تصور مي‌كردند كه با خروج بيش از هزار كارشناس خارجي كه اداره‌كننده صنعت برق ايران بودند و با اعمال محاصره اقتصادي، ديري نخواهد گذشت كه ايران را در خاموشي كامل خواهند ديد و چرخ‌هاي صنعتي كشور با توقف صنعت برق از حركت باز خواهد ايستاد، ولي به لطف خداوند و امدادهاي غيبي او و با نيروي ايمان، همكاران ما در اين صنعت با ناباوري شاهد آن بودند كه نه‌تنها اين صنعت و صنايع وابسته به آن متوقف نشد، بلكه با توسعه و رشدي معادل 20 درصد در سال، پيش رفت و با همه مشكلات يادشده و مهم‌تر از همه مشكلات جنگ تحميلي، گام‌هاي مؤثري دراين‌باره برداشته شد. در اين ملاقات، درخصوص همكاري دو كشور درزمينه صنايع شيميايي ازجمله تهيه و ساخت كارخانجات تهيه كلر و پركلرين، اسيدكلريدريك، عايق‌هاي الكتريكي لوله‌هاي فايبرگلاس، كارخانجات آب شيرين‌كن، تصفيه‌خانه‌هاي آب و نيروگاه‌هاي آبي بحث و تبادل‌نظر شد. وزير صنايع شيميايي جمهوري دمكراتيك آلمان در ديدار با آقاي بانكي رئيس سازمان برنامه و بودجه، ضمن اعلام آمادگي دولت متبوع خود براي هرگونه همكاري، مقاومت مردم ايران را درخصوص محاصره اقتصادي ستود و از موضع ضد‌‌امپرياليستي دولت جمهوري اسلامي ايران تجليل كرد.[۲۷] ويشوفسكي ضمن مفيدخواندن ديدارهاي خود با مقامات ايران درباره نحوه توسعه و همكاري‌هاي دو كشور گفت: در اين مسافرت درباره ايجاد كميته‌‌اي دوجانبه براي فراهم‌آوردن همكاري‌هاي اقتصادي درازمدت بين ايران و آلمان شرقي گفت‌وگو و تبادل‌نظر شده است. وي از آقاي بانكي خواست تا به‌عنوان وزير مسئول برنامه‌ريزي ايران، اين كميته را در رسيدن به اهداف خود ياري كند. ويشوفسكي همچنين در اين ديدار اعلام كرد كه كشورش آماده است تا فناوري لازم را براي دستيابي به استقلال صنعتي در اختيار جمهوري اسلامي ايران قرار دهد.[۲۸]
گزارش - 901
روزنامه وال استريت ژورنال ضمن توجه به مواضع كويت در جنگ ايران و عراق، درباره دغدغه‌هاي فكري اين كشور كه از كمك‌هاي مالي كويت به عراق نشئت مي‌گيرد، نوشت: منافع كويت در پايان‌گرفتن جنگ فقط به‌خاطر نزديكي‌اش با جبهه نيست، بلكه بيشتر نگراني‌اش از اين امر مايه مي‌گيرد كه ممكن است ناچار شود، تعهدات مالي بيشتري را درباره عراق بپذيرد، آن هم در زماني كه درآمدهاي نفتي‌اش كاهش يافته و در همان حال بايد با بحراني كه گريبان‌گير بازار بورس چند ميليارد دلاري داخلي‌اش شده است، دست‌وپنجه نرم كند. كويت به‌ويژه از امكان دخالت مستقيم نظامي نگران است، كويتي‌ها هنوز حمله سال گذشته به مركز ذخاير نفتي خود را كه گفته مي‌شود به‌وسيله جت‌هاي ايران انجام‌شده، از ياد نبرده‌اند. كويت رسماً در جنگ ايران و عراق جانب بي‌طرفي را گرفته است، اما با اعطاي چندين ميليارد دلار به عراق و صدور مجوز عبور انبوهي از مواد غذايي، مهمات، بنزين و كالاهاي اساسي ديگر موردنياز عراق از خاك خود، ايران را خشمگين كرده است.[۲۹]
گزارش - 902
هلموت كهل صدراعظم آلمان، در مصاحبه با مجله انگليسي اكونوميست به‌صراحت امريكا را به‌دليل ايفاي نقش ژاندارمي‌اش در جهان به‌ويژه در منطقه خليج‌فارس مورد ستايش قرار داد. وي در اين مصاحبه اظهار كرد: ما از امريكا انتظار داريم كه در سياست جهاني نقش رئيس را بازي كرده، براي حفظ منافع ما هم تلاش كند و درصورت درگيري در خليج‌فارس، يعني جايي كه 60 درصد از نفت خام ما از آنجا مي‌آيد نيز رسماً دخالت كند. وي همچنين گفت: اگر ما بر اين عقيده هستيم كه بايد درجهت منافع خود عمل كنيم، نبايد مانع امريكاييان شويم كه درجهت منافع خود عمل كنند.[۳۰]
گزارش - 903
امروز بيانيه شصت و ششمين اجلاس وزيران نفت عضو سازمان كشورهاي صادركننده نفت اوپك كه ديروز پايان يافته بود، منتشر شد. به گزارش خبرگزاري اوپك از وين، در اين بيانيه آمده است: اين اجلاس وضع بازار نفت را بررسي كرد و تصميم گرفت براي تثبيت بازار و دفاع از سيستم قيمت‌گذاري اوپك اقدامات ضروري را انجام دهد. بدين‌منظور، اجلاس تصميم گرفت كه توليد كل اوپك در سال 1983 نمي‌بايست از 5/18 ميليون بشكه در روز تجاوز كند. از آنجا كه توافق بر سر تعيين سهميه توليد كشورهاي عضو به مذاكرات بيشتر ميان اعضا نيازمند است، اجلاس تصميم گرفته است به بررسي ادامه دهد و باتوجه‌به اين مشورت‌ها بار ديگر جلسه‌‌اي تشكيل شود. همچنين، اجلاس تصميم گرفته است كه همه كشورهاي عضو، تلاش‌هاي لازم را براي حفظ سيستم قيمت‌گذاري موجود و تثبيت وضع بازار نفت انجام دهند. در اين اجلاس همچنين قطعنامه‌‌اي به تصويب رسيد كه قرار است در ماه ژانويه 1983 منتشر شود.[۳۱] خبرگزاري جمهوري اسلامي ضمن نارساخواندن اين بيانيه، درباره اختلافات موجود در اين اجلاس و پيامدهاي احتمالي آن، تفسير زير را منتشر كرد: در اين بيانيه به مسئله اصلي اوپك كه تعيين ميزان سطح توليد نفت هريك از كشورهاي عضو است، هيچ‌گونه اشاره‌‌‌اي نشده است. سرتاسر بيانيه حاكي‌از اعلام يك‌سري كليات درمورد مسائل اوپك مي‌باشد كه تصميمات مربوط به آن قبلاً در جلسه نظارت يا مشورتي كه جنبه غيررسمي داشت، اتخاذ شده بود و به نظر مي‌رسد جلسات دو روزه وزيران عضو كشورهاي صادركننده نفت اوپك، هيچ‌گونه مشكلي را حل نكرده است و كشورهاي عضو نتوانستند بر سر تعيين سطح توليد براي يكايك كشورهاي عضو به توافق برسند. محافل نفتي در غرب گره كور مذاكرات وين را موضوعاتي ازقبيل تقاضاي كاهش ميزان سطح توليد نفت عربستان سعودي و افزايش سطح توليد نفت ايران و ليبي قلمداد كردند. از قرائن چنين برمي‌آيد كه فعلاً قرار شده است هر كشوري به هر ميزان كه بخواهد نفت توليد و به بازارهاي بين‌المللي عرضه كند و اين موضوع در ابتدا و به‌ظاهر، به كاهش قيمت‌هاي نفت در بازارهاي بين‌المللي خواهد انجاميد كه به نادرستي آن اشاره خواهيم كرد. آنچه مسلم است، درطول نشست وين، حقانيت كشورهايي چون ايران و ليبي كه معتقدند ميزان توليد هر كشور عضو اوپك بايد براساس سطوح تاريخي توليد، جمعيت، احتياجات مالي و ذخاير موجود مالي و نفتي باشد، ثابت شده است، اما به‌رغم اين صراحت، شيخ يماني وزير نفت پادشاهي سعودي و اقمارش در اوپك حاضر نشدند توافق خود را دراين‌باره اعلام كنند و بالاخره اجلاس با يك بيانيه به كار خود پايان داد. چنانچه نتايج حاصل از نشست اخير اوپك را بررسي كنيم، به‌وضوح درمي‌يابيم كه احتمال كاهش چشمگير قيمت نفت دور از ذهن است، چون با كاهش قيمت‌ها، سرمايه‌گذاري‌هاي امريكا درزمينه انرژي، با ضرر مواجه مي‌شود و اين به سود امريكا و غرب نخواهد بود. از سوي ديگر، بعيد به نظر مي‌رسد قيمت نفت از ميزان 26 دلار كه نرخ فروش نفت سعودي است، ارزان‌تر شود؛ با اين استدلال كه اگر كاهش احتمالي بهاي نفت زياد باشد، بانك‌هاي غرب به‌ويژه بانك‌هاي امريكايي با يك ركود جذب پول و پس‌انداز روبه‌رو خواهند شد. واضح است كه دراين‌صورت درآمد شيوخ عرب از نفت نيز كاهش يافته، درنتيجه پول كمتري به بانك‌هاي يادشده واريز مي‌شود. چنين به نظر مي‌رسد كه برخي از كشورهاي عضو اوپك به سردمداري پادشاهي سعودي از اين پس به دو دليل قيمت‌ها را كمي كاهش خواهند داد: 1. براي اينكه بتوانند بازارهاي نفتي خود را (حداقل براي يك سال آينده) حفظ كنند. 2. براي دستيابي به بازارهاي نفتي كه درحال‌حاضر اكثر آنها در دست كشورهاي توليدكننده نفت غيرعضو اوپك است. روزهاي آينده نشان خواهد داد كه عربستان سعودي با حركتي مخرب و با پشت‌كردن به ديگر كشورهاي عضو اوپك منافع حاصل از صدور نفت خود را براي احياي هرچه‌بيشتر بانك‌هاي غربي به‌ويژه امريكايي به اين‌گونه بانك‌ها سرازير كند. گفتني است كه از اين رهگذر، كشورهايي چون نيجريه كه در اين اواخر توانسته بودند تاحدودي وضع خود را ازنظر مالي تثبيت كنند، دچار بيشترين زيان خواهند شد و به‌احتمال‌زياد، بازارهاي محدود قبلي خود را از دست خواهند داد، زيرا به‌هيچ‌وجه به سود اين‌گونه كشورها كه تعدادشان بين اعضاي اوپك از سه كشور تجاوز نمي‌كند، نيست كه حتي يك سنت از قيمت نفت صادراتي‌شان كاسته شود. آنچه مسلم است اينكه پادشاهي سعودي و اقمارش در اوپك قبل از حفظ منافع ملي خود، درصدد خواهند بود كه نگذارند به منافع سرمايه‌داري در سطح بين‌المللي لطمه‌ا‌ي وارد شود، به اين دليل كه بروز كوچك‌ترين خطر براي بانك‌هاي غربي به اضمحلال سيستم بانكي جهان غرب خواهد انجاميد.[۳۲]
گزارش - 904
وزيران نفت سه كشور اندونزي، ونزوئلا و ايران مواضع خود را درخصوص اجلاس اخير اوپك عنوان كردند.* سه كشور يادشده در اجلاس اخير اوپك كه ديروز به كار خود پايان داد، مواضعي نزديك به هم داشتند. همچنين در پايان اين اجلاس، هنردوست معاون وزير نفت ايران و فهد الخيال معاون وزير نفت عربستان، ديدگاه‌هاي خود را درخصوص وضعيت نفتي دو كشور و تصميمات اخير اوپك بيان كردند. سوبروتو وزير نفت اندونزي دراين‌باره گفت: بااينكه اجلاس اوپك بدون دستيابي به توافقي به پايان رسيد، اين مرحله پايان راه نيست و مذاكره در ميان اعضا ادامه خواهد يافت. وي افزود: جلسات كميته نظارت اوپك كه قرار است در هفته اول فوريه تشكيل شود، كوششي براي دستيابي به توافق خواهد بود.[۳۳] وزير نفت ونزوئلا نيز گفت: توافق‌نكردن درزمينه سهميه‌بندي توليد ترجيحي به معناي شكست اوپك نيست. اوپك سال‌هاي سال پابرجا خواهد ماند. وزير نفت ونزوئلا ـ كه كشورش خواستار سهميه توليد بيشتر مي‌باشد ـ گفت: اگر ديگران نيز سعي كنند، ونزوئلا نيز از توليد خود خواهد كاست، اما در غير اين صورت بيش از سهميه خود توليد خواهد كرد. وي افزود: ميزان حداكثر توليد اوپك از 17 ميليون و 500 هزار بشكه به 18 ميليون و 500 هزار بشكه افزايش يافت، اما موضوع تقسيم آن هنوز حل نشده است.[۳۴] سيدمحمد غرضي وزير نفت ايران نيز در گفت‌وگويي با خبرنگار واحد مركزي خبر، درباره چشم‌انداز و سير اميدواركننده اقدامات اوپك در آينده؛ علت ادعاي وزير نفت عربستان مبني‌‌بر ازهم‌پاشيدگي اوپك و موضع استيلا‌جويانه عربستان در اوپك مطالبي را بيان كرد. مهندس غرضي در پاسخ به اين سؤال كه آيا از نتيجه اجلاس وزيران نفت اوپك راضي هستيد يا خير، گفت: تا وقتي كه واقعاً تحميل است، نمي‌شود راضي بود و نبايد هم راضي بود، ولي به‌تدريج كه دامنه تحميل كم مي‌شود، يك مقداري وضع بهتر مي‌گردد. ما نسبت به سال گذشته با آنچه كه گذشته است در اوپك و در آن موقعيتي كه عربستان 11 ميليون بشكه نفت به بازار تزريق مي‌كرد و زحمت‌هاي بسياري براي توليدكنندگان نفت به‌ويژه جمهوري اسلامي ايجاد مي‌كرد، الآن يك وضع بهتري داريم، مي‌توانيم بگوييم كه دامنه تحميل كمتر و تاحدودي تساوي برقرار شده است، ان‌شاءالله به‌تدريج عدالت هم برقرار مي‌شود. از ايشان سؤال شد كه رسانه‌هاي غربي مطالبي را كه شيخ زكي يماني مطرح كرده است، به‌طور گسترده‌‌اي انعكاس داده‌اند. درواقع، يماني يكشنبه شب گذشته مطرح كرد كه اوپك در آستانه ازهم‌پاشيدن است و روزنامههاي صبح دوشنبه چاپ لندن هم اين مطالب را با آب‌وتاب نقل كردند. وزير نفت كشورمان در پاسخ به اين سؤال كه تا چه حد حرف‌هاي زكي يماني مي‌تواند پايه و اساس داشته باشد، گفت: دراين‌باره حرف‌هاي وي صحت دارد كه سياست‌هاي تحميلي عربستان سعودي در اوپك درحال ازهم‌پاشيدن است و هميشه اين طور بوده است كه وقتي كسي سياست‌هايش از بين مي‌رفته يا يك دستگاهي سياست‌هايش به تزلزل مي‌افتاده، فكر مي‌كرده كه كل دستگاه به تزلزل افتاده است. اين امر دقيقاً به اين مفهوم است كه ديگر عربستان سعودي نمي‌تواند سياست‌هاي خود را تحميل كند و يكه‌تاز ميدان و تعيين‌كننده قدرت و خط مشي اوپك باشد و ما هم قبول داريم كه دراين‌زمينه عربستان سعودي شكست خورده و وزير نفتش بايد چنين حرف‌هايي بزند، ولي احساس بنده اين است كه اوپك بسيار باقدرت‌تر از روزهاي سال گذشته در اين موقع بوده است و الآن پرقدرت‌تر شده است. خبرنگار پرسيد: اطلاع داريد كه پادشاهي سعودي درحال‌حاضر تحويل نفت به طرف قراردادهاي نفتي عراق را به‌عهده دارد، آيا اين موضوع در اوپك مطرح شد كه به اين ترتيب پادشاهي سعودي به‌مراتب بيش از ميزاني كه سهميه توليد نفت برايش تعيين شده، نفت توليد و صادر مي‌كند؟ غرضي در پاسخ گفت: همه جنگ داخلي اوپك و همچنين تهديدهايي كه از داخل اوپك را تهديد مي‌كند، ازسوي عربستان سعودي است. من بارها عرض كرده‌ام كه وزير نفت عربستان سعودي وقتي وارد اجلاس مي‌شود، هميشه مي‌گويد من اينجا فقط يك گزارشگر هستم و تنها كساني مي‌توانند درباره نفت عربستان سعودي تصميم بگيرند كه در رياض نشسته‌اند. اين مشكلي است كه بين ديگر وزيران اوپك و شخص وزير نفت عربستان سعودي وجود دارد؛ البته، نياز به اين نيست كه ما بگوييم عربستان به‌جاي عراق نفت مي‌فروشد. وقتي كه همه رسانه‌ها مي‌گويند كه تقريباً همه هزينه‌هاي جنگ تحميلي عراق بر ايران از ناحيه عربستان سعودي و كويت و بعضي ديگر از شيخ‌نشين‌ها برآورده و پرداخت مي‌شود، چه نيازي هست كه ما بگوييم عربستان سعودي به‌جاي عراق امر استخراج و فروش را انجام مي‌دهد، اين روشن است. مشكل اساسي ما درخصوص توليد كلي است كه عربستان سعودي انجام مي‌دهد و در اين سه روز هميشه در اجلاس درباره آن بحث بوده و همواره عربستان از پذيرفتن اين نكته كه بيش از حد و بيش از ظرفيت لازم براي فروش، به اين امر اقدام مي‌كند، سر باز زده است و بهاصطلاح مانند عضو خانواده عمل نمي‌كند، بلكه همانند كسي كه خود را مالك اصلي يا فرمانرواي اصلي خانواده ـ به‌رغم گذشته‌اش ـ مي‌داند، رفتار مي‌كند و اين مشكل اصلي بود كه اجلاس به يك توافق كاملاً منضبطي كه منافع همه اعضاي اوپك را در بر داشته باشد، نائل نگرديد.[۳۵] وي همچنين در بازگشت از وين، در فرودگاه، درباره وضعيت فعلي توليد نفت ايران؛ تعيين دبيركل جديد اوپك؛ سهميه تازه تعيين‌شده براي ايران جهت توليد نفت؛ موضع عربستان سعودي در اوپك و كاهش سهميه توليدات نفت اين كشور در اين اجلاس سخن گفت. سيدمحمد غرضي درباره توليد نفت ايران گفت: توليدات نفت ايران در مراحل استخراج، اكتشاف، توليد لوله، بارگيري و بهره‌برداري از منابع به همان ميزان قبل از انقلاب و در وضع بسيار مطلوبي است. ايران به‌لحاظ استخراج و بارگيري مشكلي ندارد و مي‌تواند متناسب با نياز خود نفت به بازار عرضه كند. وي درباره تعيين دبيركل جديد اوپك گفت: درخصوص دبيركل جديد كه براي دو سال انتخاب مي‌شود، پيشنهادهاي لازم را داده و شش ماه ديگر دبيركل جديد اوپك ـ كه ايران وي را تعيين كرده است ـ كار خود را آغاز خواهد كرد. وي درمورد روابط ايران و ليبي نيز اظهار كرد: در اجلاس اوپك روابط بين دو كشور مطرح نيست. ما در اين اجلاس موضوعات كلي اوپك را در نظر مي‌گيريم و درخصوص روابط ايران با ليبي بايد بگويم كه ما به‌منظور انسجام و همكاري بين دو كشور كوشش فراواني كرده‌ايم كه از آن جمله، فرستادن كارشناس نفتي به كشور برادر، ليبي است. كارشناسان ما در آنجا فعاليت‌هاي بسياري انجام مي‌دهند و لازم است اشاره كنم كه در آينده روابط خود را گسترده‌تر خواهيم كرد. وزير نفت درباره سهميه صادرات نفت ايران گفت: اوپك در اجلاس اخيرش سهميه 5/2 ميليون بشكه توليد در روز را براي ايران تأييد كرد؛ البته، بايد گفت كه اوپك مجموع فروش و مصرف داخلي را تأييد مي‌كند. درخواست ما در اوپك اين بود كه سهميه ايران فقط براي صادرات تعيين شود و مصرف داخلي در نظر گرفته نشود و ما توليد 5/2 ميليون بشكه در روز را به‌عنوان صادرات قبول كرديم و نه توليد. اوپك به‌خصوص بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، رهبريش تقريباً به دست عربستان سعودي افتاد كه با توليد روزانه بيش از 11 ميليون بشكه نفت در سال گذشته، هرنوع تحميل را به ديگر اعضاي اوپك وارد مي‌كرد. جمهوري اسلامي توانست قيمت نفت را از بشكهاي 12 دلار به 37 دلار برساند. لازم است اشاره كنم در داخل اوپك اعضايي هستند كه عليه جمهوري اسلامي و منافع مستضعفان در جهان قد علم كرده‌اند. عربستان سعودي قبل از انقلاب، روزانه 6/5 ميليون بشكه نفت صادر مي‌كرد و براي اينكه كنترل بازار را به دست گيرد و قيمت نفت را در سال گذشته پايين بياورد، مهارت خود را افزايش داد. از طرف ديگر، زكي يماني در مصاحبه خود گفته بود، ما براي غرب نيم دلار هديه داديم. اين موضوع دست به دست هم داد و بازار نفتي در كنترل عربستان سعودي درآمد. خوشبختانه، در دو جلسه اخير اوپك مواضع عربستان به‌تدريج تضعيف و مجبور شد، توليد خود را از 11 ميليون بشكه به 5/5 ميليون بشكه در روز تقليل دهد. با خارج‌شدن اين‌گونه موقعيت‌ها از دست عربستان، بقيه كشورهاي عضو اوپك خود را در تعيين سياست‌هاي اوپك سهيم مي‌دانند.[۳۶] هنردوست معاون وزير نفت، نيز در مصاحبه‌‌‌اي نظر خود را درباره اجلاس اوپك؛ اختلاف ايران و عربستان؛ ميزان نياز دو كشور به صدور نفت باتوجه‌به جمعيت هر دو كشور و مقايسه توليد نفت ايران قبل و بعد از پيروزي انقلاب، بيان كرد. به گزارش راديو بي‌بي‌سي، هنردوست گفت كه هيچ‌گونه امكاناتي براي مصالحه بين ايران و عربستان وجود ندارد. او به‌طور صريح اظهار كرد كه ايران حجم توليد خود را به‌هيچ‌وجه كاهش نخواهد داد. وي گفت قبل از انقلاب، ايران روزانه 6 ميليون بشكه نفت صادر مي‌كرد و صدور نفت ايران بعد از انقلاب تقريباً به صفر رسيد، درنتيجه عربستان مشتري‌هاي نفت ايران را به‌سوي خود جلب كرد. تقريباً يك سال قبل، عربستان نفت خود را بشكهاي 4 دلار ارزان‌تر از ايران مي‌فروخت تا بازار ايران را كساد كند، اما اكنون ايران حتي از يك بشكه نفت نيز به نفع عربستان صرف‌نظر نخواهد كرد، چون فروش اين نفت را حق خود مي‌داند.[۳۷] هنردوست افزود: توليد بيش از 3 ميليون بشكه نفت در روز، حق ايران است و هيئت نمايندگي ايران در اجلاس به‌طور صريح اعلام كرد كه دولت ايران روزانه بيش از 3 ميليون بشكه نفت توليد مي‌كند. وي افزود: حجم توليدات نفت ايران در گذشته، حجم ذخاير نفت، نيازهاي مالي و جمعيت ايران، اين كشور را محق به توليد بيش از 3 ميليون بشكه در روز مي‌كند، اما بعضي از اعضاي سازمان اوپك اظهار كرده‌اند كه سهميه توليد خود را همچنان در حد قبلي حفظ مي‌كنند. قبلاً عربستان مايل به پذيرش هيچ‌يك از اصولي كه ايران براي تعيين سهميه توليد پيشنهاد كرده، نبود. آقاي هنردوست اشاره كرد كه عربستان فقط 6 يا 7 ميليون و ايران بيش از 40 ميليون نفر جمعيت دارد. وي افزود كه به اين دليل در جلسه، اين توافق حاصل نشد. معاون وزير نفت ايران گفت: اين كشور به‌عنوان يكي از اعضاي مؤسس اوپك مايل است كه اين سازمان صحيح و سالم و قدرتمند باقي بماند و تأكيد كرد كه سازمان اوپك مانند يك خانواده است و اعضاي اين خانواده بايد بكوشند تا با يكديگر همكاري كنند نه آنكه بر يك قسمت تسلط يابند.[۳۸] دراين‌حال، "فهد الخيال" معاون وزير نفت عربستان، بدون اشاره به موضع ساير كشورهاي عضو اوپك براي فشارآوردن به عربستان براي كاهش توليد نفت اين كشور از 11 ميليون بشكه در روز به 5 ميليون بشكه، در مصاحبه‌‌‌اي با روزنامه سعودي عكاظ اظهار كرد: افزايش توليد نفت خام عربستان سعودي براساس نيازهاي بازار بين‌المللي نفت انجام مي‌شود. الخيال اعلام كرد كه كاهش توليد نفت سعودي در سال 1982 نسبت به سال 1981، با سياست نفتي رياض و باتوجه‌به نيازهاي بين‌المللي در ارتباط بوده است و ربطي به اجلاس اوپك ندارد.[۳۹]
ضميمه گزارش904: مقاله نشريه رويدادها و تحليل دفتر سياسي سپاه پاسداران درباره اجلاس اوپك و پيامدهاي آن متن مقاله نشريه رويدادها و تحليل با عنوان اجلاس اخير اوپك و پيامدهاي آن، به اين شرح است: «اجلاس اخير اوپك درحالي در وين تشكيل شد كه از قبل جوسازي‌ها و زمينه‌سازي‌هايي در بازار نفت توسط غرب و تبليغات‌گران آنها و همچنين اعضايي از اوپك كه وابسته به امريكا و غرب هستند، ايجاد مي‌شود. خبرگزاري‌ها سعي دارند از قول بهاصطلاح كارشناسان كاهش تقاضاي نفت را در آينده پيش‌بيني كنند. امريكا با كاهش يك دلار در قيمت هر بشكه نفت و سعودي با تهديد ايران كه اگر مقدار توليد نفتش را كاهش ندهد، توليد خود را افزايش خواهد داد و با متهم‌كردن ايران به تخفيف در بهاي نفت صادراتي، درحالي‌كه خود قيمت 34 دلار در هر بشكه را حتي تا 26 دلار كاهش داده و سيل نفت را به بازارهاي جهان سرازير كرده است، سعي در جوسازي و تهديد عليه ايران دارند. حال مسئله اين است كه اين تبليغات و جنجال‌ها براي چيست؟ آيا بدين‌وسيله مي‌خواهند قيمت نفت كاهش يافته تا نفت را به قيمت ارزان‌تري بخرند؟ بايد گفت علي‌رغم اينكه كاهش قيمت ممكن است در كوتاه‌مدت براي آنها منافعي در برداشته باشد، ولي در درازمدت به زيان غرب خواهد بود، پس مسئله چيست؟ به نظر مي‌رسد مسئله اصلي آنها منزوي‌كردن جمهوري اسلامي ايران است و اتهام به اينكه ايران مي‌خواهد وحدت اوپك را خدشه‌دار كند، بدين‌وسيله، سعي در ضربه‌زدن به زمينه و موقعيتي است كه انقلاب اسلامي در جهان كسب كرده است، خلاصه اينكه محور تبليغاتي خبرگزاري‌هاي غرب دررابطه‌با نفت به گونه‌‌اي است كه سعودي‌ها براي حفظ قيمت پايه اوپك توليد خود را كاهش داده، ولي ايران و بعضاً ليبي نفت خود را به قيمت‌هاي كمتر از قيمت پايه اوپك فروخته و علاوه‌برآن بيش از سهميه تعيين‌شده مبادرت به فروش مي‌كنند. از سوي ديگر، در طي عمر 22 ساله اوپك، امسال براي اولين بار توليد نفت كشورهاي غيركمونيست خارج از اوپك (ازجمله انگليس و مكزيك...) به بيش از توليد نفت اعضاي اوپك رسيده است و هرچند اين كشورها انسجامي نداشته و قيمت‌هاي آنها هم تاحدود زيادي از قيمت اوپك متأثر است و توليد نفت درحالي براي آنها مقرون به صرفه است كه قيمت‌ها در حد بالا باشد، ولي اين كشورها مي‌توانند بازار جهاني نفت را تحت‌تأثير قرار داده و تاحدودي رقيبي براي اوپك باشند. همچنين اين اجلاس درحالي برقرار مي‌شود كه بر كشورهاي صنعتي ركود رو به تزايد حاكم است و هر روز از تعطيلي كارخانجات و بيكاري عدهاي در اين كشورها گزارش مي‌رسد كه اين مسئله تأثير زيادي بر بازار نفت داشته و كاهش تقاضاهاي نفت متقابلاً اين ركود را تشديد مي‌كند. به‌هرحال، در چنين موقعيتي است كه وزراي نفت 13 كشور عضو اوپك در روز 27 آذرماه، مشورت‌هاي غيررسمي پيرامون چگونگي تعيين سهميه هريك از اعضا در بازار نفت را در وين آغاز مي‌كنند كه وزير نفت ايران درمورد اين جلسه غيررسمي اظهار داشت كه اين جلسه برخلاف تصور، جلسه خوبي بود و علت آن ترس كشورهايي بود كه از داخل و خارج مشغول توطئه بودند. وي گفت نظر به اينكه تقاضاي امسال و سال آينده براي نفت خام يكسان خواهد بود، ايران خواست كه توليد روزانه اوپك 5/17 ميليون بشكه و قيمت همان 34 دلار تثبيت شود. همچنين 4 وزير اوپك (امارات متحده عربي، الجزاير، ونزوئلا و اندونزي) طي مشورت‌هايشان به اين نتيجه دست يافتند كه سال آينده وضع بازار نفت بهتر از امسال نخواهد بود. از طرف ديگر، مسئله مورد بحث اين اجلاس چگونگي تعيين سهم توليد هر كشور اعلام شده و وزراي شركت‌كننده وقت خود را صرف تغيير در بهاي كنوني قيمت نفت نخواهند كرد. بدين‌ترتيب، روز 28 آذرماه، جلسه رسمي اوپك افتتاح مي‌شود، گفت‌وگوهاي غيررسمي قبل تاحدودي مسائل را روشن ساخت و گفته شد كه اعضاي اوپك بايد به يك هماهنگي در ميزان توليد دست يابند تا اين هماهنگي، بين عرضه و تقاضاي جهان براي نفت اوپك موازنه ايجاد كند. مشخص است كه مهم‌ترين مسئله براي ايجاد توازن در بازار نفت و غلبه بر كسادي آن قبل از همه كنترل ميزان توليد است كه بدين‌وسيله مي‌توان از افزايش عرضه در بازار جلوگيري كرده و درنتيجه قيمت‌ها را در دست گرفت. بنابراين، مهم‌ترين بحث اين جلسه موضوع تعيين سهميه براي هريك از اعضا مي‌باشد. دراين‌رابطه، دو طرف متقابل در اوپك وجود دارد؛ يك طرف، جمهوري اسلامي ايران است كه خواستار تعيين معيارهاي عادلانه و منطقي براي مقدار توليد هر كشور مي‌باشد كه ازنظر نماينده ايران ازجمله اين معيارها سطوح تاريخي توليد نفت، جمعيت، احتياجات مالي و ذخاير موجود مالي و نفتي مي‌باشد كه اكثر اعضاي اوپك اين نظر را تأييد كرده و منطقي مي‌دانند، طرف ديگر، پادشاهي سعودي است كه تاكنون خود را در بين اعضاي اوپك پيش‌كسوت و يكه‌تاز ميدان مي‌دانسته و حاضر نيست دلايل ايران را بپذيرد و چون خود معياري منطقي درزمينه تعيين مقدار سهميه توليد هر كشور ندارد، با نظر ايران شديداً مخالفت كرده و مي‌گويد: "بااينكه عربستان قادر است روزانه بيش از 10 ميليون بشكه توليد كند، ولي ميزان توليد را 1 تا 5 ميليون بشكه كاهش داده" و يا اگر درمورد حق مرغوبيت‌ها* تصميم‌گيري جدي نشود، عربستان ملزم به رعايت مقررات اوپك نخواهد بود. بدين‌ترتيب، نماينده سعودي يا بهتر بگوييم نماينده آرامكو (شركت حاكم بر نفت و بر سرزمين جزيرة‌العرب) از مسئله اصلي و مشخص‌شدن معياري منطقي براي تعيين سهميه هر كشور طفره مي‌رود. باتوجه‌به معيارهاي فوق، نماينده ايران خواستار كاهش توليد نفت توسط عربستان مي‌شود كه كشورهايي كه در شرايط كنوني احتياج بيشتري به فروش نفت دارند، بتوانند تا حدود احتياجشان نفت صادر كنند، ولي چنان‌كه گفته شد، با نپذيرفتن نماينده سعودي، موضوع لاينحل باقي ماند و آخرين اجلاس اوپك با انتشار بيانيه‌‌اي پايان يافت كه در قسمتي از آن آمده است: "اين كنفرانس وضع بازار نفت را بررسي كرد و تصميم گرفت اقدامات ضروري درجهت تثبيت بازار و دفاع از سيستم قيمت‌گذاري اوپك به عمل آورد. بدين‌منظور، كنفرانس اوپك تصميم گرفت كه توليد كل اوپك در سال 1983 (اين سال از روز 11 دي آغاز شد) نمي‌بايست از 5/18 ميليون بشكه در روز تجاوز كند. هرچند توافق بر سر تعيين سهميه توليد كشورهاي عضو به مذاكرات بيشتر نيازمند است، اعضا تلاش‌هاي لازم را جهت حفظ قيمت پايه 34 دلار به عمل آوردند." بدين‌ترتيب، آخرين اجلاس اوپك همانند اجلاس فوق‌العاده تيرماه گذشته با عدم توافق بر سر ميزان سهميه توليد هر كشور و با توافق بر سر ميزان توليد در حد 5/17 ميليون بشكه در روز و قيمت 34 دلار پايان يافت و چنانچه ديديم باتوجه‌به عدم توافق بر سر ميزان توليد هر كشور، ديگر توافقات هم عملي نگرديد و توليد از حد تعيين‌شده بالاتر رفت و قيمت هم از 34 دلار پايين‌تر آمد. درمورد چگونگي مطرح‌شدن سهميه‌بندي ميزان توليد براي هر كشور بايد گفت، با تلاشي كه سعودي و رفقايش در اوپك با كمك كمپاني‌هاي نفتي و رسانه‌هاي تبليغي سلطه‌گران براي شكستن قيمت نفت به عمل آوردند، از اواسط سال 60، براثر مازاد در بازار نفت قيمت‌ها رو به كاهش گذاشت، به اين جهت اعضاي اوپك براي حفظ قيمت نفت در اسفند سال گذشته تشكيل جلسه داده و به اين نتيجه رسيدند كه تعيين قيمت نمي‌تواند جداي از مقدار توليد باشد و نوسانات توليد است كه موجب نوسانات قيمت مي‌شود، به اين جهت، علي‌رغم ناخشنودي سعودي از تصميم‌گيري درمورد تعيين حداكثر توليد، اعضاي اوپك تصميم مي‌گيرند حداكثر توليد اوپك، 5/17 ميليون بشكه در روز بشود، ولي مقدار حداكثر توليدي كه براي هر كشور تعيين مي‌شود هيچ‌گونه هماهنگي با احتياجات آن كشور ندارد؛ مثلاً براي نيجريه كه داراي 75 ميليون نفوس است، 3/1 ميليون بشكه در روز، همچنين براي ايران كه داراي 40 ميليون نفر جمعيت است، در موقعيت جنگي و باوجود احتياجاتي كه نياز به فروش نفت دارد، 2/1 ميليون بشكه و از طرف ديگر براي عربستان با جمعيت كمتر از 8 ميليون نفر ـ كه اكثراً صحرانشين و روستايي بوده و سعودي خرجي براي آنها نمي‌كند ـ درحالي‌كه بيش از 100 ميليارد دلار ذخاير ارزي در بانك‌هاي امريكايي دارد، روزانه بيش از 7 ميليون بشكه تعيين مي‌شود كه از همان زمان باتوجه‌به عادلانه و منطقي‌‌نبودن سهميه‌هاي تعيين‌شده، اين مسئله مشكل اصلي بوده و با تن ندادن سعودي به معيارهاي عادلانه براي تعيين سهميه هر كشور، اين مسئله و اختلاف در اوپك ادامه خواهد يافت، مگر اينكه به خواست خدا، رژيم حاكم بر عربستان و حاكم بر همسايگان هم‌بندش سرنگون شده و اسلام در آن سرزمين‌ها حاكم شود و يا اينكه منافع اربابشان ايجاب كند (به فرض محال) كه آنها به اين مسئله تن دهند كه دراين‌صورت مي‌توان به حل اين مسئله اميد داشت. در پايان به پيامدهايي كه اجلاس اخير اوپك در بر خواهد داشت مي‌پردازيم: با مقايسه نتايج اجلاس گذشته در تيرماه و اجلاس اخير درمي‌يابيم كه تغيير مهمي در بر نداشته، يعني همان‌طوركه اعضاي اوپك در جلسه تيرماه به توافقي درمورد مقدار سهميه هر كشور دست نيافت، در اين جلسه هم دراين‌مورد توافقي حاصل نشد و قيمت رسمي در هر دو اجلاس 34 دلار اعلام شده و تنها تغيير اينكه حداكثر توليد اوپك در جلسه قبل، 5/17 و در جلسه اخير، 5/18 ميليون بشكه در روز اعلام شد كه باتوجه‌به عدم رعايت سهميه‌هاي تعيين‌شده در اسفندماه گذشته توسط اعضا، اين مسئله هم تغيير در بازار نفت به وجود نخواهد آورد و مسئله ديگر تهديدهاي سعودي است كه قبل از كنفرانس اعلام كرده بود كه اگر ايران توليد نفت خود را كاهش ندهد، عربستان توليدش را افزايش خواهد داد و قيمت را پايين مي‌آورد كه دراين‌رابطه بايد گفت، نفت عربستان زير نظر مستقيم شركت امريكايي آرامكو بوده و تصميم‌گيرنده اصلي درمورد مقدار توليد و قيمت هم آرامكو مي‌باشد و به هر صورت كه منافعش ايجاب كند، عمل مي‌كند و اين مسئله مشخص مي‌كند كه تهديدهاي نماينده سعودي توخالي بوده و سعي دارد كه اگر بتواند از اين طريق از صادرات نفت ايران جلوگيري كند. از طرف ديگر، گفته مي‌شود براثر عدم‌توافق در اوپك درمورد سهميه توليد، ممكن است توليد افزايش يافته و بازار نفت دچار كساد بيشتري گشته و درنتيجه قيمت‌ها كاهش يابد. دراين‌باره هم بايد گفت هرچند ممكن است در كوتاه‌مدت كاهش قيمت‌ها منافعي براي دول غربي در برداشته باشد، ولي در كل، كاهش قيمت‌ها به ضرر شركت‌ها و سرمايه‌داران حاكم غرب نبوده و ازاين‌رو از راه‌هاي مختلف سعي در جلوگيري از كاهش قيمت، نفت و حفظ حداقل قيمت، يعني اغلب قيمت‌هاي سعودي (هر بشكه 26 دلار) دارند. در اينجا براي روشن‌شدن مسئله، تاحدودي اثرات كاهش قيمت نفت را بيان مي‌كنيم: 1. هزينه توليد كه انرژي‌هاي جانشين نفت به‌مراتب بيشتر از نفت بوده و انرژي‌هاي جانشين درصورت ارزاني نفت امكان رقابت با آن را از دست داده و تلاش دراين‌زمينه كاهش مي‌يابد. 2. چون بهره‌برداري از منابع ديگر نفت ازجمله منطقه درياي شمال (انگلستان) هزينه‌هاي گزافي دربردارد، با كاهش قيمت نفت، استخراج از اين منابع مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود و درصورت عدم بهره‌برداري از اين منابع، تقاضا براي نفت اوپك افزايش يافته كه خود افزايش قيمت نفت را در بر خواهد داشت. 3. براي علاقه‌مندنمودن بخش خصوصي به سرمايه‌گذاري در رشته نفت، لازم است كه قيمت نفت در حد بالايي بماند، زيرا قيمت نفت بايد متناسب با سرمايه‌گذاري‌هاي كلان موردنياز براي كشف نفت و ريسك‌هاي مربوطه باشد. 4. باتوجه‌به ذخيره‌سازي كمپاني‌هاي نفتي [كه] مخصوصاً بعد از انقلاب اسلامي انجام مي‌دهند تا در موقعيت مناسب، نفت ذخيره را به قيمت بالايي بفروشند، درصورت كاهش قيمت نفت دچار زيان كلاني خواهند شد. 5. باتوجه‌به اينكه كمپاني‌هاي نفتي واسطه‌‌اي براي خريد نفت از توليدكنندگان و فروش آن مي‌باشند، با كاهش قيمت سود آنها كاهش خواهد يافت. 6. اگر قيمت نفت كاهش يابد، قدرت خريد كشورهاي صادركننده نفت كه اغلب واردكننده مصنوعات غربي هستند، كاهش يافته و درنتيجه ركود بازارها و صنايع غرب بيشتر گشته و بيكاري كه در غرب يكي از مشكلات بزرگ است، افزايش خواهد يافت. 7. با كاهش قيمت نفت مالياتي كه دولت‌هاي غربي از كمپاني‌هاي نفتي اخذ مي‌كنند كاهش خواهد يافت. 8. كاهش قيمت نفت [وابسته] به سيستم بانكي غرب مي‌باشد؛ ذخاير ارزي كشورهاي صادركننده نفت مخصوصاً در ده‌ساله اخير، بانك‌هاي امريكا و غرب را به گردش درآورده و باتوجه‌به محروم‌كردن اين بانك‌ها از ارز ايران بعد از انقلاب اسلامي و كاهش توليد اوپك، اگر قيمت‌ها كاهش يابد سپرده‌هاي توليدكنندگان نفت مخصوصاً عربستان و كويت كاهش يافته و درنتيجه ضرر زيادي براي اين بانك‌ها به‌دنبال خواهد داشت. باتوجه‌به مسائل فوق، احتمال كاهش قيمت نفت از حد كنوني خيلي ضعيف مي‌باشد.»[۴۰]
منابع و مآخذ روزشمار 1361/09/30
- ↑ سند شماره 44330 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا (مركز فرماندهي) به نزاجا ـ معاونت عمليات و اطلاعات (مد عمليات)، شماره 276، تاريخ 2/10/1361، ص3؛ و ـ سند شماره 300302 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از شهرباني استان خوزستان (اطلاعات) به استانداري استان خوزستان دفتر سياسي و نظامي، شماره 217، تاريخ 1/10/1361، ص1؛ و ـ روزنامه كيهان، 1/10/1361، ص2؛ و ـ سند شماره 292444 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از شهرباني استان خوزستان (اطلاعات) به استانداري استان خوزستان، 2 و 3/10/1361، ص3.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 1/10/1361، ص15.
- ↑ سند شماره 44330 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا (مركز فرماندهي) به نزاجا ـ معاونت عمليات و اطلاعات (مد عمليات)، شماره 276، تاريخ 2/10/1361، ص3؛ و ـ سند شماره 300302 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از شهرباني استان خوزستان (اطلاعات) به استانداري استان خوزستان دفتر سياسي و نظامي، شماره 217، تاريخ 1/10/1361، ص1؛ و ـ روزنامه كيهان، 1/10/1361، ص2؛ و ـ سند شماره 292444 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از شهرباني استان خوزستان (اطلاعات) به استانداري استان خوزستان، 2 و 3/10/1361، ص3.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 1/10/1361، ص15.
- ↑ سند شماره 44301 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا3، (مركز فرماندهي) به نزاجا ـ معاونت عمليات و اطلاعات (مد عمليات)، شماره 275، تاريخ 1/10/1361، ص2؛ و ـ سند شماره 300752 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از لشكر28 پياده (ركن2)، به فرماندهي ناحيه 4(ركن2)، 1/10/1361.
- ↑ مأخذ 6، بخش اول؛ و ـ سند شماره 341126 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ناحيه ژاندارمري كردستان (ركن سوم) به مقام استانداري استان كردستان، 1/10/1361.
- ↑ سند شماره 30096 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از لشكر28 (ركن2) به استانداري استان كردستان (مشاور سياسي نظامي)، 2/10/1361؛ و ـ مأخذ 6، بخش اول؛ و ـ مأخذ 1، بخش اول، ص1.
- ↑ سند شماره 17774 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا (ركن3) مركز فرماندهي به دفتر رياست‌جمهوري، 30/9/1361؛ و ـ مأخذ 6، بخش دوم.
- ↑ مأخذ 1، بخش اول، ص1؛ و ـ مأخذ 7، بخش دوم.
- ↑ . سند شماره 089241 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ارتباطات روابط عمومي ستاد مركزي سپاه پاسداران، خبرنامه، بولتن شماره 36، تاريخ 7/10/1361، ص6؛ و ـ سند شماره 349812 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)(طرح و برنامه عمليات) به ستاد مركزي ـ مركز فرماندهي، 4/10/1361؛ و ـ سند شماره 345652 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات كردستان به اطلاعات قرارگاه حمزه(ع)، 1/10/1361.
- ↑ سند شماره 43998 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا (ع ـ ت) به ستاد مركزي (مركز فرماندهي)، 1/10/1361.
- ↑ سند شماره 349651 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات كردستان به اطلاعات قرارگاه حمزه(ع)، 1/10/1361؛ و ـ مأخذ 1، بخش سوم، ص13.
- ↑ سند شماره 89345 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ارتباطات روابط عمومي ستاد مركزي سپاه پاسداران، خبرنامه، بولتن شماره 35، تاريخ 1/10/ 1361، ص13.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 1/10/1361، ص15.
- ↑ مأخذ 1، بخش سوم، ص2.
- ↑ مأخذ 2، ص4.
- ↑ مأخذ 2، ص16.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 277، تاريخ 1/10/1361، ص12، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 30/9/1361.
- ↑ مأخذ 2، ص16.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 278، تاريخ 2/10/1361، ص15، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/10/1361؛ و ـ دفتر سياسي سپاه، نشريه رويدادها و تحليل، شماره 49، تاريخ 1/11/1361، ص17.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، 279، تاريخ 3/10/1361، ص7، زاهدان ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/10/1361.
- ↑ سند شماره 104796 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، مركز فرماندهي سپاه پاسداران، شماره 213، تاريخ 10/10/1361، ص6.
- ↑ مأخذ 1، بخش سوم، ص3.
- ↑ مأخذ 1، بخش سوم، ص3.
- ↑ مأخذ 2، ص3؛ و ـ مأخذ 1، بخش سوم، ص4.
- ↑ روزنامه كيهان، 2/10/1361، ص17.
- ↑ مأخذ 1، بخش سوم، ص15.
- ↑ مأخذ 19، ص18، راديو امريكا،30/9/1361.
- ↑ مأخذ 1، بخش سوم، ص16.
- ↑ مأخذ 3، ص9.
- ↑ مأخذ 3، ص9.
- ↑ مأخذ 27.
- ↑ روزنامه كيهان، 30/9/1361، ص18.
- ↑ مأخذ 2، ص16.
- ↑ مأخذ 1، بخش سوم، ص10.
- ↑ مأخذ 21، بخش اول، صص 22 و 23، راديو بي‌بي‌سي، 30/9/1361.
- ↑ مأخذ 21، بخش اول، ص22، راديو بي‌بي‌سي، 30/9/1361.
- ↑ مأخذ 27، ص17.
- ↑ مأخذ 21، بخش دوم، صص 33 تا 36.