1359.05.03

روزشمار جنگ سال 1359 1359.05.03
نام‌های دیگر	سه مرداد
تاریخ شمسی	1359.05.03
تاریخ میلادی	25 ژوئیه 1980
تاریخ قمری	12 رمضان 1400

1360.05.03

1361.05.03

1362.05.03

1363.05.03

1364.05.03

1365.05.03

1366.05.03

گزارش - 31

چراغ سبز آشکار امریکا به فرانسه در تجهیز عراق به اورانیوم غنی‌شده، آن هم درحالی‌که نقض وسیع حقوق بشر در عراق قطعی است، از نزدیکی بیشتر عراق به امریکا و متحدان آن حکایت می‌کند. دراین‌زمینه خبرگزاری فرانسه از واشنگتن چنین گزارش می‌دهد: «یک مقام رسمی در واشنگتن اظهار داشت: کاخ سفید با تحویل سوخت اتمی به عراق ازسوی فرانسه مخالفت نخواهد کرد.» بنا به همین گزارش: «سخنگوی دولت امریکا اضافه کرد: فروش اورانیوم به عراق؛ کشوری که قرارداد جلوگیری از گسترش سلاح‌های اتمی را امضا کرده است، هیچ‌گونه مانعی ندارد.» بخش عربی رادیو ریاض نیز به نقل از منابع دولتی در واشنگتن، خبر داد: «ایالات متحدۀ امریکا با مجهزساختن عراق به انرژی اتمی به‌وسیلۀ فرانسه مخالفت نخواهد کرد، ولی مایل است اطمینان یابد که این امر گسترش سلاح‌های هسته‌ای را افزایش نمی‌دهد. منابع مذکور اضافه نمودند که فروش اورانیوم به عراق، هیچ‌گونه امر خلافی نیست.» یادآوری می‌شود که تجهیز عراق به انرژی اتمی درحالی انجام می‌گیرد که خبرهای موثقی از داخل این کشور مبنی‌بر نقض حقوق بشر در رسانه‌های جهانی منتشر می‌شود و این علامت نگرش خاص امریکا به وضع کنونی عراق؛ بالاخص در قبال ایران است. چراکه امریکا و متحدان غربی‌اش همیشه نقض حقوق بشر را حربه‌ای برای تحریم کشوری با سیاست‌های ضدحقوق بشر در جزئی‌ترین کالاها و تجهیزات، دانسته‌اند. در همین زمینه، خبرگزاری ترکیه از آنکارا به نقل از روزنامۀ هرگون چاپ ترکیه، نوشته است: «8 نفر دیگر از ترک‌های عراق در این کشور اعدام شدند. در سال جاری 23 نفر ترک در عراق اعدام شده‌اند که برخی از آنان نوجوانان کمتر از 18 سال بوده‌اند.» روزنامۀ هرگون می‌افزاید: «هدف دولت عراق، پراکندگی و نابودی مردم کرکوک است. حقوق بشر در آنجا نقض می‌شود و به متهمین که در دادگاه‌های سری محاکمه می‌شوند اجازۀ وکیل‌گرفتن داده نمی‌شود.» به نوشتۀ این روزنامه: «یک مسجد در میدان کرکوک که ده سال پیش ساخته شده بود، به‌دست نیروهای عراقی به‌طورکامل نابود شد و باعث تأسف فراوان مسلمانان ترک کرکوک شد.» این خبرگزاری سپس به نقل از آسوشیتدپرس از لندن، آورده است: «سازمان عفو بین‌المللی دیروز یک مبارزۀ بین‌المللی برای متقاعدساختن عراق برای پایان‌دادن جزای مرگ به فعالیت‌های غیرخشونت‌آمیز سیاسی را اعلام کرد. سازمان حقوق انسانی برندۀ جایزۀ نوبل در بیانیه‌ای اظهار داشت شمار اعدام‌های عراق بالا گرفته است. عفو بین‌المللی گفت: فهرست اسامی کسانی را که بنا به گزارش‌ها در عراق اعدام شده‌اند به‌طور مرتب دریافت می‌نماید. در سال 1974، سازمان عفو بین‌المللی به‌طور متوسط نام چند نفر را دریافت کرد که به علل سیاسی در عراق اعدام شده بودند، اما در شش هفتۀ اول امسال، اسامی 100 نفر که در عراق اعدام شده‌اند به ادارۀ مرکزی رسیده است. عفو بین‌المللی افزود: پاک‌سازی و اعدام مقام‌های دولتی در عراق از جولای 1979 که صدام حسین جانشین احمد حسن البکر گردید، بالا گرفته است.»

گزارش - 32

درگیری‌های مرزی قوای مهاجم عراق امروز چشمگیر بود. از ساعت 22 شب گذشته، اجرای آتش روی پاسگاه‌های پرویز، دربندجوق و تنگ‏هوان شروع شد و در مناطق و پاسگاه‌های مختلف درگیری‌ها از یک تا چند ساعت به طول انجامید. از شب گذشته همچنین توپخانۀ ارتش عراق پاسگاه‌های قلعه‏سفید و هدایت و هنگ را مورد حمله قرار داد که یکی از سربازان پاسگاه قلعه‏سفید مجروح شد. در ساعت 9 صبح، ارتش بعث عراق با آتش توپخانه، هنگ قصرشیرین و پاسگاه‌های اطراف و شهر قصرشیرین را هدف حمله قرار داد که درنتیجه، چندین توپ به منازل سازمانی درجه‌داران اصابت کرد. گزارش دیگری از هنگ قصرشیرین حاکی است: «ارتش بعث عراق با توپخانه بدون وقفه هنگ و گروهان‌های قصرشیرین، خان‌لیلی، سومار و پاسگاه‌های تابعه را مورد حمله قرار داده است. هنگ مزبور تقاضای پشتیبانی هوایی و هرچه ‌بیشتر کمک فوری ازطریق لشکر81 و تیپ اباذر دارد.» از ساعت 2 بعدازظهر، عراق پاسگاه‌های نفت‌شهر، گروهان خان‌لیلی، گروهان سومار و تنگاب را آماج حملات خود قرار داد. در پاسگاه سه‌تپان براثر برخورد گلولة توپ عراق به یکی از سنگرها، یک درجه‌دار به‌شدت زخمی شد. هنگ قصرشیرین آخرین وضعیت درگیری در منطقۀ استحفاظی گروهان سومار را چنین گزارش می‌کند: «درگیری‌های امروز کشور عراق با پاسگاه‌های سلمان‌کشته، چقاشیرگه و سه‌تپان و نفت‌شهر تا ساعت 16 امروز ادامه داشت و با پشتیبانی ارتش مستقر در نفت‌شهر تمام مواضع آنان درهم کوبیده شد.» دراین‌میان، درگیری در نفت‌شهر شدت بیشتری داشت، به‌طوری‌که از ساعت 8 صبح امروز، که مجدداً نیروهای بعثی حمله به این شهر را شروع کردند، همچنان تا ساعت 19، به‌طور پراکنده درگیری ادامه داشت. یادآوری می‌شود در دو روز گذشته که نیروهای عراق (احتمالاً برای دسترسی به چاه‌های نفتی و تأسیسات نفت‌رسانی نفت‌شهر) حملات خود را متوجه این شهر کرده‌اند، بیش از 18 نقطۀ شهر هدف قرار گرفته است؛ بعضی از این نقاط عبارت‌اند از: میدان مصدق، مرکز شهر، مقر سپاه پاسداران، ساختمان شهربانی، ساختمان پاسگاه نفت‌شهر، منازل و خانه‌های سازمانی فرهنگیان و محلۀ منصورآباد. دراین‌میان، خانواده‌هایی که استطاعت ترک شهر را داشتند، نفت‌شهر را ترک کرده و حدود 100 خانوادۀ دیگر در شهر باقی مانده‌اند. در همین حال، ارتباط تلفنی سرپل ذهاب و نفت‌شهر نیز براثر اصابت گلولۀ توپ به سیم‌ها و دیرک‌های خطوط ارتباطی قطع شد.*

گزارش - 33

در ادامه درگیری‌های غرب کشور، اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که از حدود ساعت 9 شب، پادگان سقز و نیز هنگ ژاندارمری این شهر مورد حمله واقع شده است. بنا بر این اطلاعیه‌ها: «در ساعت 20:45 روز 3/5/59، پادگان سقز از دو قسمت مورد حملۀ خمپاره‌انداز 120 میلی‌متری و سلاح‌های سبک یک تیپ متجاسرین قرار گرفته که تا ساعت 23 ادامه داشته که با قاطعیت به آتش آنان پاسخ داده شده است. در این درگیری یک نفر سرباز شهید و 2 نفر سرباز دیگر مجروح و یک افسر که به‌وسیلۀ احزاب اسیر شده بود، موفق به فرار گردیده است.» در گزارش دیگری آمده است: «از ساعت 21 روز 3/5/59، ضدانقلابیون از ارتفاعات جنوب‌غربی، پادگان تیپ و مواضع ژاندارمری واقع در پادگان را با سلاح‌های خمپاره‌انداز 81 و 120 میلی‌متری [مورد] تیراندازی [قرار دادند] که به‌وسیلۀ نیروهای خودی مواضع ضدانقلابیون به‌شدت کوبیده شد.»

گزارش - 34

بعدازظهر امروز، 4 تن از کسانی که در حوادث و درگیری‌های اسفندماه 1358 در اندیمشک** شرکت فعال داشتند به حکم دادسرای انقلاب اسلامی شهرستان دزفول، تیرباران شدند. به گزارش خبرگزاری پارس از اهواز به نقل از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دزفول، اسامی این افراد و جرائمشان به این شرح است: 1. محمدرضا نامداری معروف به محمدرضا چرخی به‌جرم استفاده از اسلحه برای ارعاب مردم و فعالیت چشمگیر در زدوخورد اندیمشک و مقابله با سپاه پاسداران. 2. هوشنگ رستمی به‌جرم رهبری گروه‌های منحرف در حمله به سپاه پاسداران اندیمشک و تبلیغات و تحریکات سوء و تصرف ادارات دولتی ازجمله راه‌آهن و شهربانی و آموزش‌وپرورش. 3. محمدرضا رستمی به‌جرم سوءاستفادۀ کلان از بیت‌المال و خارج‌کردن اموال از ایران، لودادن دانشجویان ایرانی، داشتن روابط حسنه با سیا در امریکا و تحریک و طرح‌ریزی درگیری‌های اندیمشک به‌موجب اظهارات خود. 4. حسین شاکری به‌جرم تحریک و تشویق به تحصن و تصرف ادارات دولتی به‌موجب شهادت عدۀ کثیری و اظهارات متهم به شرکت مؤثر و فعال در درگیری‌های خونین اندیمشک.

گزارش - 35

درحالی‌که در فضای کنونی کشور، نهادهای نظام جدید هنوز کاملاً استقرار نیافته‌اند؛ گاهی نیروهای مختلف سیاسی ـ اجتماعی، تحت‌تأثیر ادامۀ "وضعیت انقلابی" دست به "اقدام مستقیم" می‌زنند و درگیری‌هایی ایجاد می‌شود که چندان در کنترل دولت و نهادهای نظام نیست.* نمونه‌هایی از آن امروز در همدان، شیراز، تبریز، رشت و اصفهان اتفاق افتاد. در همدان، بازهم معضل غائله‌آفرینی هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به چشم می‌خورد که تحریک مردم را به دنبال داشته است. به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی: «جمعیتی حدود 1000 نفر دفتر سازمان توحیدی حدید** همدان را به تصرف خود درآوردند. این عده سپس در خیابان طالقانی مقابل دفتر انجمن دانش‌آموزان مسلمان که هواداران سازمان مجاهدین خلق [منافقین] می‌باشند اجتماع کرده و خواستار تخلیۀ آن شدند. براساس همین گزارش، با تمام تلاش و کوشش مأموران شهربانی برای استقرار نظم و متفرق‌شدن جمعیت و جلوگیری از هرگونه درگیری بین گروه‌های مخالف و موافق، پلیس مجبور به شلیک تیراندازی هوایی شد که درنتیجه براثر پرتاب سنگ و آجر، دو مأمور پلیس و چند نفر مختصر جراحتی پیدا کرده که به‌طور سرپایی در بیمارستان مداوا شدند و یک نفر دیگر درحال‌حاضر در بیمارستان بستری است. طبق اظهارات روابط عمومی شهربانی، ساختمان مذکور با حضور نمایندگان دادسرای انقلاب، سپاه پاسداران، سازمان مجاهدین خلق [منافقین] و شهربانی و در حضور مردم ضمن تنظیم صورت مجلس، لاک و مهر شد.» در شیراز، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این شهر اطلاع داد که گروه‌هایی از مردم دفتر حزب رنجبران* شیراز را اشغال کرده‌اند. پس از اشغال این دفتر، وسایل موجود در آن به سپاه داده شد، لیکن سپاه از تحویل‌گرفتن وسایل این دفتر خودداری کرد. روزنامۀ جمهوری اسلامی ضمن اعلام این خبر نوشت: «در این ساختمان ده‌ها چماق، چند بمب آتش‌زا، تعداد زیادی کتاب و روزنامه‌های ممنوعه و مضره و مقدار زیادی اسناد و مدارک به دست آمد و 5 نفر دستگیر شدند که جهت تحقیق تحویل زندان داده شدند.» در تبریز، بعدازظهر امروز، به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی: «گروهی از مردم مسلمان تبریز با شعار "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی" و شعارهای دیگر، به‌طرف دفتر حزب توده حرکت کرده و آنجا را اشغال و تخلیه نمودند. ... مدارک و تمام کتب و جزوه‌های به‌دست‌آمده از محل حزب توده در دادگاه انقلاب اسلامی ضبط شده است. ...» در رشت، امروز عصر، حوادثی روی داد که روزنامه انقلاب اسلامی آن را چنین منعکس کرد: «گروهی درحالی‌که شعار می‌دادند در خیابان‌های رشت به راه‌پیمایی پرداختند. گزارش خبرنگار خبرگزاری پارس حاکی است این عده در مسیر راه خود، کلیۀ دکه‌های متعلق به گروه‌های سیاسی و همچنین دفتر حزب رنجبران و سازمان مجاهدین خلق [منافقین] در رشت را تخریب و اشغال کردند. به هنگام اشغال این دفاتر به کسی آسیب نرسید.» دراین‌باره، حزب رنجبران که مرامی مائوئیستی دارد و از چین تغذیه می‌شود در اطلاعیه‌ای ضمن اعتراض به تصرف مقر این حزب، خواستار پایان‌دادن به اعمال خودسرانۀ غیرقانونی و اخراج افراد غیرمسئول و بازگرداندن مقر حزب رنجبران شده است. در اصفهان، اتفاق از نوع دیگری بود. به گزارش روزنامۀ انقلاب اسلامی، ادارۀ کل ارشاد ملی استان اصفهان بامداد امروز، به اشغال گروهی از جوانان که خود را پیرو خط امام می‌نامند، درآمد و از ورود کارکنان این اداره به محوطۀ مذکور جلوگیری شد. این روزنامه می‌افزاید: «در گفت‌وگوی تلفنی با یکی از جوانان اشغال‌کننده، انگیزۀ این اشغال سهل‌انگاری‌هایی که در این اداره انجام شده و عدم پاک‌سازی کامل عنوان شد و جوان مذکور افزود: اشغال این اداره تا حضور نمایندۀ دادستان، مسئول اداره و هیئت پاک‌سازی ادامه خواهد داشت.»

گزارش - 36

اقرار تعدادی از عاملان کودتای اخیر در خوزستان دربارۀ ابعاد تازه‌ای از این کودتای نافرجام، در برنامۀ تلویزیونی شامگاه امروز این استان و نیز مطبوعات کشور بازتاب داشت. مناظرۀ تلویزیونی 5 تن از عاملان کودتای نافرجام اخیر از لشکر92 زرهی خوزستان که قرار است در دادگاه انقلاب اسلامی خوزستان محاکمه شوند، از سیمای جمهوری اسلامی ایران مرکز آبادان پخش شد. در این برنامه 5 کودتاگر، سرهنگ کامران عزیزمرادی را عامل و محرک اصلی این کودتا در اهواز معرفی کردند. هدف کودتا نیز درصورت موفقیت، آوردن بختیار بر سر کار برای اعلام حکومت جمهوری سوسیال دمکرات ذکر شد. قبل از آغاز این مناظره، مهندس شمخانی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب خوزستان و مسئول لشکر92 زرهی اهواز اعلام کرد که درارتباط‌با کودتای نافرجام، 30 تن از افراد لشکر92 زرهی در این شهر دستگیر و بازداشت شده‌اند؛ این افراد در هماهنگی عملیات با امریکا و عراق دست داشته‌اند. ضمناً در پایان مناظره، وسایلی ازقبیل عکس‌های متعدد از شاه مخلوع و خاندان وی، تعداد زیادی مجلات مستهجن و مشروبات الکلی، مقادیری مواد منفجره و اسلحه ازجمله نارنجک، اسلحۀ کمری، فشنگ و نیز نشریاتی از قبیل کار و کارگر که هنگام بازرسی از منازل و محل کار این افراد به دست آمده بود، از تلویزیون نشان داده شد. در همین خصوص، حجت‌الاسلام موسوی جزایری نمایندۀ امام در استان خوزستان، درباره کودتای امریکایی، نقش عراق در این توطئه و اقدامات آقای غرضی استاندار خوزستان در خنثی‌سازی آن، توضیحاتی داد. وی گفت: «اینها مسلماً کودتای خیلی خطرناکی داشتند و در همان بازجویی‌های اولیه که پس از دستگیری شد اعتراف کردند و حتی گفته بودند که یکی‌شان که اسمش سرگرد ستوده است، بنا بوده فرماندار نظامی بعد از کودتا بشود و دیگری که اسمش سرگرد (سرهنگ) عزیز مرادی است و افسر مرز بوده و متأسفانه الآن هم فراری است و هنوز دستگیر نشده، بنا بوده فرمانده لشکر بشود. بعد از کشف کودتا، برادران پاسدار که مراجعه کردند به منزل سرگرد عزیز مرادی، اعلامیه‌های کودتا را در منزلشان یافتند.» وی درمورد نقش توطئه‌گران لشکر خوزستان و اینکه چه قسمتی از نقشه را بر عهده داشتند، گفت: «اینها جنبۀ خبری و پیروی داشتند، که به‌محض اینکه کودتا در مرکز صورت گرفت، بلافاصله مواضع حساس ایران را گرفته و رادیو تلویزیون را اشغال کنند و کار خودشان را انجام بدهند.» موسوی جزایری درباره تجاوز هواپیماهای عراقی به ایران در آن شب و اینکه قرار بوده است لشکر خوزستان به جای دفاع، به آنها بپیوندد و بعد به هواپیماها اجازۀ پرواز داده شود و آنها به جای مواضع دشمن، مواضع دیگری را بکوبند، گفت: «درحقیقت جریان مرز عراق به این صورت بود که قبل از زمان کودتا، اینها مرز را خالی می‌کنند و برمی‌گردند به‌طرف پادگان؛ یعنی همان افسر مرز به نام سرگرد عزیز مرادی که عرض کردم دستور می‌دهد که تمام ابزار و تجهیزات جنگی را، تانک‌ها و توپ‌ها را، اینها را با تمام مرزبان‌ها، همه حرکت کنند و اینها می‌آیند جلو پادگان. اعضای انجمن اسلامی وقتی که متوجه می‌شوند، مشکوک شده و بلافاصله به استاندار اطلاع می‌دهند.» وی سپس دربارۀ نقش استاندار خوزستان در خنثی‌سازی این کودتا یا قسمتی از آن، افزود: «نقش آقای غرضی به این صورت بوده که قبل از این جریان و مدت‌ها پیش، اعضای انجمن اسلامی و افراد متدین دیگری که در لشکر بودند کمابیش گزارشاتی به ایشان می‌دادند، حتی با خود بنده در تماس بودند و مرتب می‌گفتند انتصاباتی که می‌شود و نقل‌و‌انتقال‌ها و حرکت‌های دیگری انجام می‌شود که کاملاً مشکوک [است] و بوی توطئه می‌دهد. اخیراً این گزارشات خیلی زیاد شده بود. ... پرسنل مسلمان با حالت وحشت‌زده و خیلی ناراحت به آقای غرضی مراجعه می‌کردند که ما یک اوضاع خیلی ناجوری می‌بینیم و یک حرکت‌های خیلی مشکوکی می‌بینیم که هیچ توجیه و تفسیری ندارد جز توطئه. آقای غرضی می‌فرستادند به دنبال افسران، آنها را احضار می‌کردند، شب تا صبح اینها را موعظه می‌کنند. تا اینکه روز بعد همین جریان انتقال تمام افراد و تانک‌ها از سر مرز به پادگان و نرفتن اینها توأم با آمدن بی‌موقع آنها را به اطلاع آقای غرضی می‌رسانند. ... بالاخره اینها دستگیر و بعد از دستگیری کاملاً مشخص می‌شود که یک جریان کودتای خشن و بی‌رحمانه‌ای در کار بود.»

گزارش - 37

صحبت‌هایی که پس از کودتای نوژه، به‌ویژه این روزها در برخی مجالس و محافل و رسانه‌ها درباره انحلال ارتش می‌شود، باعث شد که امام خمینی بعدازظهر امروز در دیدار با تیمسار فلاحی جانشین ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و فرماندهان نیروهای سه‌گانۀ ارتش، دربارۀ این موضوع نکاتی را به قرار زیر گوشزد کند: «من بسیار متأسفم از اینکه گاهى به‌واسطه خیانت یا ندانم‌کاری‌هاى بعضى از ارتشی‌ها این بهانه به دست اشخاص فاسد مى‏دهد که ارتش را تضعیف کند. ما امروز در همه ارگان‌هاى دولتى و ملى احتیاج به تقویت داریم. این مسائلى که گاهى گفته مى‏شود و لازمه‏اش تضعیف ارتش یا ژاندارمرى یا قواى مسلحه است، این ازجانب ملت نیست؛ این ازجانب آن گروه‌هایى است که مى‏خواهند تضعیف کنند روحیه همه ارتش را و همه ملت را، که دنبال او چنانچه خداى‌نخواسته، یک مطلبى واقع بشود، اینها ضعیف باشند و این موجب تأسف است. امروز مملکت ما با این وضعى که دارد احتیاج به همفکرى دارد، احتیاج به همکارى دارد، احتیاج به نظم دارد. اگر در یک کشورى نظامش تحت قواعد و تحت مسائلى که در نظام مطرح است، از اینکه فرمانده وقتى که فرمان داد باید اطاعت بشود؛ فرمانده کل قوا وقتى امرى کرد باید اطاعت بشود، فرمانده‏هاى هنگ‌ها یا سایر جاها وقتى امر کرد باید اطاعت بشود. اگر این معنا نباشد در نظام، این دیگر نظام نیست. اگر یک نظامى خودش بین خودش یک بى‏نظمی‌هایى باشد، اگر قواى مسلحه در بین خودشان هماهنگى نباشد، ما توقع نداشته باشیم که کشور ما به پیش برود.» امام سپس درباره رفتارهایی نظیر کودتای اخیر و اهداف آن چنین گفت: «تمام این مسائل را براى ما پیش مى‏آورند. یک‌صد نفر، دویست نفر فرض کنید وقتى که در یک گروهى فاسد شدند و خیالى داشتند، در عین حالى که خود ارتش با قدرت جلو اینها را گرفت و این‌طور توطئه‏ها را کشف کرد، و همین‌طور پاسدارها هم کمک کردند و همه با هم این توطئه را خنثى کردند، نباید در نظر اشخاص بیاید که ارتش چطور است. این ارتش همان است که خودش این کار را کرده و همان است که کردستان را و جاهاى دیگر را به قوه خودش با سپاه پاسداران هماهنگ شدند و کارها را انجام دادند. من متأسفم از اینکه هرجا انسان نگاه مى‏کند و دست مى‏گذارد یک اشخاصى هست در آن، یک اقلیت‌هایى هست در آن، که مى‏خواهند ضایع کنند مطلب را؛ حتى در مجلس و دولت که مى‏خواهند تعیین کنند یک‌جور برخوردهایى، من مى‏بینم که این برخوردها برخوردهایى نیست که موافق با صلاح یک کشور باشد و موافق با اسلام باشد. امروز چنانچه، همه این ارگان‌ها به هم جوش نخورند و همه با هم همدست نباشند باید در انتظار مصیبت باشیم‏.» امام خمینی با بیان اینکه «امروز اطاعت از بالادست‌ها یک امر شرعی است»، افزود: «امروز یک کسى است که بالاى سر همه است و او خداى تبارک و تعالى است، که همه چیز را در ظاهر و باطن مى‏بیند. اگر بخواهیم در این مملکت از این آشفتگی‌هایى که حالا مثلاً هست جلوگیرى بکنیم جز اینکه هم قواى مسلح با هم و مجلس با ـ عرض مى‏کنم ـ دولت، با رئیس‌جمهور، با امثال ذلک با هم، تشریک مساعى نکنند، نباید توقع داشته باشیم که مملکت ما به پیروزى نهایى برسد.» امام خمینی دربارۀ ضرورت پرهیز از بی‌نظمی و دخالت برخی ارگان‌ها در امور یکدیگر گفت: «این را کراراً من گفتم که چنانچه مثلاً در ارتش اشخاصى هستند که برخلاف موازین هستند، یا توطئه‏اى در کار دارند، یا از طاغوت هستند، یا اعتقاداتشان مضر است، یا عملشان عمل فاسد است، خود ارتش باید این کار را بکند و اگر دادگاه‌ها آنها را از ارتش بخواهند، باید ارتش اطاعت کند؛ خود دادگاه‌ها هم مستقیماً نروند، پاسدارها هم مستقیماً نروند. نباید یک هرج‌ومرجى به پیش بیاید که ما به‌خاطر این هرج‌ومرج از بین برویم. باید همه قوا با هم باشند و مراتب محفوظ باشد، سلسله‌مراتب محفوظ باشد. قدرت‌ها همه با هم باشند، از بالاها حرف‌شنوى کنند؛ ... باید الآن با هوشیارى، تمام ملت دنبال سر دولت و رئیس‌جمهور و ارتش و ـ عرض مى‏کنم ـ ژاندارمرى و پاسبان‌ها و پاسدارها باشند و هست ملت. و یک مملکتى که ملتش دنبال سر قواى انتظامى‏اش و قواى مسلحش باشد هیچ آسیبى نمى‏بیند.»

گزارش - 38

تنش روزافزون میان دو جناح حاکم نظام از یک‌سو و مناقشه بر سر انتخاب نخست‌وزیر در روزهای اخیر باعث نگرانی‌هایی در سطح رهبری نظام شده است. دراین‌مورد، امام خمینی در دیدار امروز بعدازظهر خود با فرماندهان ارتش بازهم جناح‌های موجود در مجلس و دولت را به حفظ وحدت و رعایت قوانین توجه داد. امام خمینی در این دیدار گفت: «مملکت الآن مال خود شما هست، این‌طور نیست که مثل سابق باشد که شما زحمتش را بکشید منافعش را امریکا ببرد یا منافع را شوروى ببرد. الآن شما هر زحمتى را بکشید منافعش را ملت خودتان و خودتان مى‏برید. بنابراین، باید همه این قوا با هم مجتمع بشوند و همه تقویت بکنند هم را؛ مجلس باید تقویت بکند همه قواى مسلحه و همه ارگان‌هاى دیگر را، دولت را و رئیس‌جمهور را تقویت بکند، رئیس‌جمهور هم باید تقویت بکند اینها را. ارتش باید از رئیس‌جمهور اطاعت بکند چون رئیس کل قواست، و رئیس‌جمهور هم باید با آنها پدرانه رفتار بکند. اسلام است؛ اسلام وضعش غیر آن چیزهاى دیگرى است که مى‏خواهند قدرت‏نمایى کنند و خودنمایى کنند و هرکس خودش را نمایش بدهد. ما همه باید خودمان را فانى کنیم و همه ما دنبال این باشیم که آن مکتبمان پیش ببرد، نه دنبال این باشیم که خودمان پیش ببریم. ما خودى نداریم؛ هر چه هستیم مکتبمان است. وقتى مکتب مطرح است هم من و شما و آقا و دیگران و همه ارگان‌هاى دولتى و همه اینها باید خود را کنار بگذارند، دنبال مکتب باشند؛ خودشان را فانى کنند در مکتبشان‏.» امام در ادامه افزودند: «این یک واجب شرعى است براى همه؛ یک واجب شرعى است براى وکلاى مجلس که با دولت و با رئیس‌جمهور همراهى کنند، یک تکلیف شرعى است براى رئیس‌جمهور و دولت، که باید با مجلس هم‌زبان باشند و هماهنگ باشند. اگر هماهنگ باشید ما بُردیم و اگر بنا باشد هرکس از یک طرف بکشد، او بخواهد خودش را نمایش بدهد، هرکس یک طرف دیگر بکشد، پاسدارها بخواهند دخالت در ـ فرض کنید ـ ژاندارمرى بکنند، ژاندارمرى بخواهد دخالت در پاسدارها بکند، آنها بخواهند در ارتش دخالت بکنند، آنهاى دیگر بخواهند آنجا، کمیته بخواهند در یک جاى دیگر دخالت بکند، ارگان‌هاى دیگر در جاى دیگر، فاسد مى‏شود این کار... این یک وظیفه شرعى ـ الهى است که من دارم به همه مى‏گویم، نه مخصوص شما، براى همه است این؛ براى پاسدارها هست، براى پاسبان‌ها هست، براى ارتش هست، براى ژاندارمرى هست، براى مجلس هست، براى دولت هست، براى رئیس‌جمهور هست. این یک مسئله شرعى است، همه مکلف‌اند شرعاً به اینکه کار را انجام بدهند. و آن چیزى که من مى‏گویم این است که لازم است این و باید بشود، هرکدام به وظایف قانونى‏شان باید عمل بکنند. قانون براى همه وظیفه معین کرده؛ اگر یکى دست از قانون بردارد و بخواهد دخالت دیگرى بکند، برخلاف شرع عمل کرده. باید هرکس همان کارى، آقاى رئیس‌جمهور همان کارى که برایش معین کرده است قانون، همان کار مهمى که براى او قرار داده، آن کار را خوب انجام بدهد. مجلس آن وظایفى را که قانون برایش معین کرده همان را درست بکند، دیگر مجلس دخالت نکند در اجرا و قوه مجریه در قوه مقننه و هر دو در قوه قضاییه.» از سوی دیگر، در همین خصوص روزنامۀ جمهوری اسلامی ارگان حزب جمهوری اسلامی، در گزارش نمازجمعۀ امروز تهران نوشت: آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای «در پایان خطبۀ اول نمازجمعۀ امروز تهران دربارۀ نحوۀ تفکر دو جناح حاکم به اجمال مطالبی را بیان کرد. وی گفت: امروز دو جریان فکری در این جامعه وجود دارد و همۀ شما آن را می‌شناسید. افرادی که این دو جریان را هدایت می‌کنند هر دو نماز می‌خوانند، روزه می‌گیرند. یک جریان، جریان اسلامی و عقیده دارد که ظاهر و باطن یکی باشد. جریان دوم، جریانی است آن هم اسلامی، اما بدون این خصوصیت و معتقد است فقهی که در توضیح‌المسائل است فقه واقعی اسلام نیست.» وی اضافه کرد: «امروزه راه انقلاب اسلامی را امام باید تعیین کند؛ اینجاست که خط امام جان می‌گیرد و زنده می‌شود. اگر از سال 42 به پیام‌های امام توجه کنید می‌بینید که موضع امام دربرابر مسائل چگونه بوده است. خط امام کاملاً روشن است؛ خط امام، احترام به شعائر مذهبی [است]، خط احترام به احکام دین [است].» اما خطبه‌های امروز نمازجمعۀ قم، در نوع برخورد جناحی متفاوت بود. آیت‌الله مشکینی امام‌جمعۀ این شهر، با اشاره به مسئلۀ پرمناقشۀ انتخاب نخست‌وزیر میان دو جریان فکری در جامعه، به‌شدت به دولت موقت حمله کرد. وی در بخشی از خطبه‌های دوم نمازجمعۀ قم خطاب به ملت ایران گفت: «اکنون تمام توجه ملت باید به نمایندگان محترمشان باشد و نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در موقعیت بسیار حساس و خطرناک هستند. آقایان وکلا باید برای اقتصاد، فرهنگ، نظام و انتظام و کشاورزی و دامداری و صنعت و خدمات، طرحی درست بریزند و به‌دست قوۀ مجریۀ صحیح یعنی نخست‌وزیر و وزرای مؤمن و انقلابی در خط امام بسپارند.» امام‌جمعة قم افزود: «ای آقای رئیس‌جمهور و ‌ای وکلا، اگر نخست‌وزیر را آن‌طورکه امام فرموده انتخاب کنید، قدمتان روی چشم. اگر در انتخاب دقت نکردید، ملت با شما انقلابی رفتار می‌کند. ... آقای رئیس‌جمهور می‌بخشید برای اینکه ماها مارگزیده هستیم، بعد از دولت موقت دیدیم آنچه را که دیدید و هرچه شنیدیم کمتر شنیدید. جنایت‌ها و خیانت‌ها که بر این مملکت از دولت موقت شد به خدا قسم شاید زمان طاغوت این جنایت را انجام نداده بودند. بالاخره این ملت ملتی است مانند آن انسانی که مارگزیده، از طناب الوان می‌ترسد. می‌ترسم فردا وزرایی مثل وزرای آن کابینه سر کار بیایند که اولین فردش حسن نزیه بود؛ وقتی که وزیر نفت شد رفت آبادان اولین کاری که کرد برای خودش ماهی 60 هزار تومان حقوق دریافت کرد. آن‌وقت امام وقتی که به این آقا دستور فرمودند یک یا دو روز پول نفت را برای مردم ستمدیده و مظلوم کردستان خرج کنید از انجام این کار طفره می‌رود و امروز این وضع در کردستان پیش می‌آید که هرروز بیش از 10 نفر در این منطقه کشته می‌شوند. باید دولت موقت و هیئت حسن‌نیت به محاکمه کشیده شوند تا معلوم شود چرا این‌قدر خون در این منطقه ریخته شده.* ای وکلای مجلس شورای اسلامی، ‌ای آقای رئیس‌جمهور، ملت را بشناسید، این همان ملتی است که امام فرموده: ملت انقلابی بودند ولی ما انقلابی نبودیم، و این همان ملتی است که طاغوت را به زانو درآورد. بنابراین، اگر مجلس در چارچوب اسلام عمل نکند و در خط امام نباشد، درِ مجلس را می‌بندیم و انقلابی رفتار می‌کنیم.»

گزارش - 39

موضوع روابط متقابل ایران و شوروی در دیدار امروز کاردار سفارت شوروی در تهران با آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و عضو شورای انقلاب، مورد بحث قرار گرفت. آقای هاشمی رفسنجانی در پاسخ به تبریک کاردار سفارت شوروی، ضمن ابراز تشکر اظهار کرد: «ما هم متقابلاً خواستار روابط توأم با حسن هم‌جواری هستیم، ولی لازم است تذکر بدهم که متأسفانه بعضی نقاط تاریک در این روابط هست که ما خواستار رفع و زدودن آن هستیم. نکتۀ اول باتوجه‌به سوابقی که از کشور اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هست، توقع داریم که این کشور در رابطه‌اش با کشورهای دیگر پا بر جای پای امریکا نگذارد. به‌عنوان نمونه مسئلۀ دخالت شوروی در کشور برادر مسلمان ما افغانستان است. نکتۀ دوم مسئلۀ صدور گاز ایران به شوروی است که باتوجه‌به مبارزۀ رو در رویی که با امپریالیسم امریکا داریم توقع داریم شوروی موقعیت ما را درک کند. زمانی‌که ما قیمت‌ها و نحوۀ فروش گاز ایران به شوروی را بررسی کردیم دیدیم که قیمتی که شما می‌پردازید یک‌ششم قیمت بین‌المللی است و این تقریباً معادل مخارجی است که دولت جمهوری اسلامی برای استخراج و انتقال گاز می‌نماید.» کاردار سفارت شوروی در تهران، در پاسخ دربارۀ مسئلۀ قیمت گاز گفت: «ما نمی‌توانیم بیشتر از دوسوم قیمت قبلی افزایش دهیم چون عیناً به همین قیمت ما به کشورهای اروپای غربی می‌فروشیم.» وی دربارۀ موضوع دخالت شوروی در افغانستان اظهار کرد: «درمورد افغانستان ما درحقیقت به کمک دولت آنجا رفتیم و کسانی که در آنجا برعلیه حکومت می‌جنگند، گروه‌های ضددولتی هستند.» در پایان این دیدار، آقای رفسنجانی پاسخ داد: «بحث گروه‌ها نیست، این مردم افغانستان هستند که برعلیه حکومتی که با کودتا روی کار آمد قیام کرده‌اند.» وی درمورد قیمت گاز نیز گفت: «درمورد قیمت گاز هم اگر ثابت شود که قیمت گازی که شما به کشورهایی نظیر آلمان‌غربی عرضه می‌کنید در همین حدود است، پیشنهاد شما قابل‌بررسی است.»

گزارش - 40

امروز مناقشۀ دیگری در حوزۀ سیاست خارجی میان ایران و امریکا به وقوع پیوست. به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس از سازمان ملل، هیئت نمایندگی امریکا در مجمع عمومی سازمان ملل از سخنان شمس اردکانی رئیس هیئت نمایندگی ایران مبنی‌بر اینکه "ایالات متحده دشمن شماره یک صلح در کرۀ زمین است" چنان خشمگین شد که برای اولین‌بار در 15 سال گذشته، به اعضای هیئت تحت سرپرستی خود دستور داد فوراً و به حال اعتراض تالار سخنرانی را ترک کنند. لازم به یادآوری است که امروز صبح پارلمان رژیم صهیونیستی لایحه‌ای را تصویب کرد که براساس آن بیت‌المقدس پایتخت همیشگی این رژیم شود. مناخیم بگین نخست‌وزیر رژیم اشغالگر قدس، دراین‌باره گفت: تمام اعضای اتحادیۀ ملل در نیویورک باید بدانند که بیت‌المقدس پایتخت همیشگی و تقسیم‌نشدنی اسرائیل و ملت یهود می‌باشد. به نوشتۀ روزنامۀ اسرائیلی یدیوت اهارونت، بنا به تصمیم مناخیم بگین نخست‌وزیر اسرائیل، از ماه اوت آینده دفاتر نخست‌وزیری به بخش شرقی بیت‌المقدس انتقال خواهد یافت. به همین دلیل امروز اجلاسیۀ فوق‌العادۀ سازمان ملل برای رسیدگی به پیش‌نویس قطعنامه‌ای دربارۀ مسئلۀ فلسطین و تعیین سرنوشت بیت‌المقدس، که سرانجام پس از تغییرات بسیار امروز به این اجلاس تسلیم شد، تشکیل گردید.* دکتر علی شمس اردکانی در نشست ویژۀ سازمان ملل دربارۀ فلسطین، دربرابر مجمع عمومی این اجلاسیه در سخنان بسیار تندی، رژیم اشغالگر قدس را به انگلی تشبیه کرد که از دیگران تغذیه می‌کند و ایالات متحده را دشمن صلح خواند. وی همچنین از کشورهای عضو سازمان ملل خواست تا اقدامات شدیدتری مانند تحریم اقتصادی علیه کشورهای حامی این رژیم انجام دهند. اردکانی افزود: «فشار سیاسی برعلیه اسرائیل به‌تنهایی کافی نیست و بایستی از فروش و صدور مواد خام اولیۀ استراتژیک به این کشورها [ی حامی اسرائیل] به‌خصوص امریکا، جلوگیری به عمل آید تا حمایت آنان از اسرائیل پایان یابد، زیرا اسرائیل بدون حمایت آنان نمی‌تواند به تجاوزات خود ادامه دهد.» در همین زمینه، بخش فارسی رادیو صدای امریکا گفت: «علی شمس اردکانی که از پیش، خود را برای ایراد انتقادات شدید علیه امریکا آماده کرده بود در آغاز گفتار خود نیز اعلام کرد که به تنها مسئلۀ موجود در دستور اجلاسیه اکتفا نخواهد کرد. اعضای هیئت نمایندگی ایالات متحده نیز با پیش‌بینی این امر و به‌دنبال مشاورۀ قبلی با واشنگتن هم‌زمان با آغاز بیانات نمایندۀ ایران، اجلاسیۀ مجمع را ترک گفتند. ویلیام وندن [واندل] هویل رئیس هیئت نمایندگی ایالات متحده، متعاقباً اعلام کرد که این اقدام به‌منظور ادای دین اخلاقی امریکائیان به 52 دیپلمات گروگان در ایران و احترام به آنان صورت گرفته است.» این رادیو در بخش دیگری از گزارش خود افزود: «گو اینکه شمس اردکانی از گروگان‌های امریکایی که از آبان‌ماه گذشته تاکنون در اسارت به ‌سر می‌برند نامی نبرد؛ بااین‌همه، کلمۀ گروگان در گفتار او به گوش رسید با این تفاوت که این بار مفهوم کاملاً متفاوتی داشت. اردکانی از روابط ایران و امریکا در دورۀ پیش از برکناری شاه، به تلخی یاد کرد و مدعی شد که ایران به مدت 26 سال گروگان آزمندی و زیاده‌خواهی ایالات متحده بوده است. وی همچنین گفت که طی آن دوره منابع و پایگاه‌های نظامی ایران برای حمایت و حفاظت از اسرائیل به کار گرفته شده است.» به گفتۀ رادیو امریکا: «ویلیام وندن [واندل] هویل هنگامی‌که از گفته‌های شمس اردکانی باخبر شد اظهار شگفتی کرد و گفت ایران چگونه می‌تواند درحالی‌که خود به نقض قوانین بین‌المللی اقدام کرده است به سایر کشورهای جهان پند و اندرز دهد.»

ضمیمه گزارش34: مروری بر حوادث خونین اسفند 1358 در اندیمشک در اسفندماه 1358، حوادث خونینی در اندیمشک روی داد که می‌توان در آن دست گروه‌های مخالف نظام ازجمله سازمان‌های مجاهدین خلق (منافقین) و چریک‌های فدایی خلق را آشکارا مشاهده کرد که در تحریک بیکاران و تحصن در ادارۀ آموزش‌وپرورش، نقش اساسی داشتند. دربارۀ این حوادث که در روزهای شنبه 25 و یکشنبه 26 اسفندماه رخ داد و در جریان آن 2 نفر کشته و حدود 70 نفر مجروح شدند، سرپرست فرمانداری دزفول چنین گزارش داد: «به‌دنبال برنامه‌ریزی برای به‌کارگیری دیپلمه‌های بیکار در شهر اندیمشک، تصمیم گرفته شد که به بیکاران مجرد نیازمند ماهانه هزار تومان و متأهلین بیکار نیازمند یک‌هزار و پانصد تومان پرداخت گردد و برای اجرای این کار در مرکز گسترش خدماتی تولیدی و عمرانی، گروه تحقیقی به کار افتاد که این حقوق را از تاریخ 12 اسفندماه پرداخت کند، ولی روز شنبه 25 اسفندماه، بلافاصله بعد از انتشار آگهی نتایج انتخابات شورای ملی، عده‌ای جلوی ایستگاه راه‌آهن اندیمشک تجمع کرده و قصد اشغال خط‌آهن جنوب را داشته و به پلیس راه‌آهن دستور داده شد که به‌علت اهمیت خط‌آهن، به‌شدت از ورود آنان به محوطۀ ایستگاه جلوگیری کنند و بعد از اینکه موفق نشدند با مسالمت وارد ایستگاه شوند، به‌صورت پراکنده به‌طرف بازار اندیمشک حرکت کرده و چند مغازه را غارت کردند. بعد از این جریان بود که به‌علت شکایت بازاریان مبنی‌بر غارت مغازه‌هایشان، سپاه پاسداران اقدام به دستگیری 10 نفر از حمله‌کنندگان به مغازه‌ها کرد. ... بعد از دستگیری آن 10 نفر، عده‌ای حدود 150 نفر اطراف سپاه اندیمشک جمع شده و شروع به پرتاب سنگ و دادن شعار به‌طرف سپاه کردند که عدۀ زیادی از مردم به طرف‌داری سپاه وارد معرکه شده و در این درگیری با پرتاب سنگ از طرفین حدود 60 نفر به‌صورت سطحی مجروح شدند و به‌علت استفادۀ بعضی‌ها از اسلحۀ غیرمجاز نیز حدود 6 نفر مجروح شدند. در تمامی این مراحل سپاه پاسداران آرامش خود را حفظ کرده و از هرگونه تیراندازی بیجا خودداری کردند. به‌دنبال این حوادث در روز 26/12/58، عده‌ای دوباره در اطراف سپاه تجمع کرده و به شعاردادن برعلیه سپاه پرداختند که باز مردم با آنها درگیر و حدود 20 نفر را دستگیر و تحویل قاضی شرع دادند. بعد از آن، در تماسی که ازسوی اکثریت مردم صورت گرفت خواستار تأمین شهر به‌وسیلۀ شهربانی شدند. به‌دنبال این تصمیم کلیۀ پاسداران به مقر خود برگشته و از مردم خواسته شد که خیابان‌ها را ترک کنند تا شهربانی بتواند در شهر امنیت برقرار کند. در طول 24 ساعتی که امنیت با شهربانی بود غارت مغازه‌ها، آتش‌زدن، حمله به خانه‌های افراد مذهبی و دستگیری آنان و ایراد ضرب‌وجرح به افراد مذهبی و به‌کاربردن سلاح غیرمجاز توسط عده‌ای از گروه‌های چپ‌گرا وجود داشت. در ساعت 5 بعدازظهر روز 26/12/58، در تماسی که با معتمدین شهر و نمایندگان متظاهرین گرفته شد، خواسته‌های زیر را ارائه دادند: 1. اخراج پاسداران غیربومی؛ 2. اخراج کلیۀ مسئولین غیربومی؛ 3. آزادی بی قید و شرط کلیۀ دستگیرشدگان؛ 4. محاکمۀ مسببین این حوادث؛ 5. رسیدگی به کلیۀ خواسته‌های بیکاران؛ 6. شهرستان‌شدن اندیمشک.»* سرپرست فرمانداری دزفول در ادامۀ گزارش خود افزود: «به‌دنبال بحث‌های طولانی تصمیم بر این شد که محاکمۀ تمامی افراد و دستگیرشدگان توسط قاضی شهر بلافاصله روشن شود و هیچ‌گونه تجمع صورت نگیرد. ... در این حوادث گروه‌های چپ نقش اساسی و رهبری دارند. تعداد زخمی‌های با چوب و چماق از طرفین درگیر حدود 70 نفر و تعداد کشته‌شدگان 2 نفر [... ] در تمامی مراحل، پاسداران آرامش خود را حفظ و از هرگونه دامن‌زدن به تشنجات خودداری کرده‌اند.» رئیس شهربانی این شهر نیز در گفت‌وگویی تلفنی با خبرنگار خبرگزاری پارس در اهواز با اشاره به اجتماع 3 هزار تن از افراد بیکار این شهر در آموزش‌وپرورش اندیمشک در بیست روز قبل، گفت: «چون طبق توافق حاصله ظرف ده روز به خواست‌های آنان رسیدگی نشد، صبح روز شنبه 25/12/58، چهار هزار تن با نام افراد بیکار با اجتماع در مقابل راه‌آهن اندیمشک مانع خروج مقامات ناحیۀ لرستان شدند. وی افزود: به‌دنبال این اجتماع قرار شد، بعدازظهر همان روز نمایندگان این عده جلسه‌ای با مقامات استان داشته باشند که متأسفانه به‌علت حملۀ اجتماع‌کنندگان به بازار اندیمشک و غارت اجناس که منجر به دخالت پلیس و سپاه پاسداران و دستگیری 10 تن از آنان شد، این جلسه تشکیل نگردید.» رئیس شهربانی اندیمشک اضافه کرد: «درپی این دستگیری، بقیه در اطراف سپاه پاسداران اجتماع کرده و خواستار آزادی دستگیرشدگان شدند و مذاکراتی نیز برای آزادی آنان صورت گرفت، ولی در این موقع با دخالت عده‌ای دیگر، درگیری شدیدی درگرفت و دو گروه با پرتاب سنگ به‌سوی یکدیگر که باعث زخمی‌شدن حدود 60 نفر شد، به مسئله دامن زدند.» وی افزود: «در جریان درگیری‌های شامگاه شنبه که تا ساعت سه‌ونیم بامداد روز بعد ادامه داشت و مأمورین با شلیک تیر هوایی سعی در خاتمه‌دادن به آن داشتند، حدود 20 مغازه غارت شد که مقداری از اجناس پس گرفته و تحویل سپاه پاسداران شد.»

ضمیمه گزارش40: روند تهیه و تصویب پیش‌نویس و قطعنامۀ مجمع عمومی سازمان ملل دربارۀ مسئلۀ فلسطین و تعیین سرنوشت بیت‌المقدس خبرگزاری پارس از نیویورک دربارۀ مفاد طرح قطعنامۀ پیشنهادی 34 کشور عضو سازمان ملل ازجمله جمهوری اسلامی ایران به اجلاس فوق‌العادۀ مجمع عمومی چنین گزارش داد: «نکات اساسی این طرح که در مقدمه شامل 5 بند و در قسمت اجرایی حاوی 123 بند است و پس از مذاکرات و تبادل‌نظرهای وسیعی در گروه غیرمتعهد و نظر نمایندگی ناظر سازمان آزادی‌بخش فلسطین تدوین شده است به شرح زیر می‌باشد: مجمع عمومی ضمن بررسی مسئلۀ فلسطین در اجلاس فوق‌العادۀ خود با اعتقاد بر اینکه عدم موفقیت حل این مسئله، صلح و امنیت بین‌المللی را به‌شدت به مخاطره می‌افکند و با اظهار تأسف از اینکه شورای امنیت در جلسۀ مورخ 20 آوریل 1980 خود درنتیجۀ رأی منفی ایالات متحده نتوانست براساس توصیۀ کمیتۀ اعمال حقوق غیرقابل انتظار مردم فلسطین تصمیمی بگیرد و پس از شنیدن سخنان نمایندۀ ناظر سازمان آزادی‌بخش فلسطین به‌عنوان نماینده مردم فلسطین... 1. بار دیگر قطعنامه‌های 3236 و 3237 مورخۀ 22 نوامبر 1974 و تمام قطعنامه‌های دیگر مصوب خود را درزمینۀ مسئلۀ فلسطین یادآوری و تأیید نماید. 2. به‌خصوص تأکید می‌نماید که بدون خروج اسرائیل از تمام سرزمین‌های اشغالی فلسطین و عرب ازجمله بیت‌المقدس و بدون حل عادلانۀ مسئلۀ فلسطین برمبنای تحقق حقوق غیرقابل انتظار مردم فلسطین، صلح همه‌جانبه و عادلانه و پایدار در خاورمیانه امکان‌پذیر نخواهد بود. 3. بار دیگر حق مردم فلسطین را برای بازگشت به خانه و اموال خود در فلسطین که از آن رانده و ریشه‌کن شده‌اند تأکید می‌کند. 4. حقوق غیرقابل ‌انتظار مردم فلسطین ازجمله حق خودمختاری، بدون دخالت از خارج و حق استقلال و حاکمیت ملی و حق تأسیس یک دولت مستقل حاکم را تأکید می‌نماید. 5. حق سازمان آزادی‌بخش فلسطین را به‌عنوان نماینده مردم فلسطین برای شرکت در تمام کوشش‌ها و مباحثات و کنفرانس‌های مربوط به مسئلۀ فلسطین و وضع خاورمیانه در چارچوب ملل متحد و براساس برابری یادآوری می‌نماید، اصل اساسی غیرقابل قبول بودن گرفتن سرزمین از راه توسل به زور را مجدداً تأکید می‌نماید. 6. از اسرائیل می‌خواهد تا به‌طورکامل و بدون قید و شرط از تمام سرزمین‌های اشغالی فلسطین و عرب که از ژوئن 1967 تسخیر نموده ازجمله بیت‌المقدس با اموال و خدمات آن به‌صورت دست‌نخورده خارج شود و مصرانه خواستار است که تخلیۀ تمام این سرزمین‌ها پیش از پانزدهم نوامبر 1980، آغاز شود. 7. مخالفت خود را با تمام سیاست‌ها و نقشه‌های اسرائیل به‌منظور اسکان فلسطینی‌ها در خارج از میهن خودشان ابراز نماید. 8. از شورای امنیت درخواست می‌کند تا چنانچه اسرائیل از اجرای مفاد این قطعنامه سر باز زند برای بررسی وضع و اتخاذ تدابیر مؤثر برطبق فصل هفتم منشور ملل متحد اجرای مجازات سیاسی و اقتصادی تشکیل جلسه دهد.» بخش فارسی رادیو صدای امریکا نیز دربارۀ آخرین تغییرات پیش‌نویس این قطعنامه چنین گفت: «پیش‌نویس قطعنامه‌ای که سرانجام به اجلاسیۀ مجمع عمومی تسلیم شده است به میزان قابل‌ملاحظه‌ای طی چند روز گذشته تغییر و تعدیل یافته و بسیاری از شرایط حاد پیش‌نویس اولیه حذف شده است. ازجمله در متن نهایی از ضرورت نظارت سازمان ملل بر خروج اسرائیلی‌ها از سرزمین‌های اشغالی و همچنین بازپس‌دادن این اراضی به سازمان آزادی‌بخش فلسطین یاد نشده است. به‌علاوه، از قید پرداخت خسارت به فلسطینی‌هایی که از بازگشت به مرزوبوم خود چشم‌پوشی کرده‌اند خودداری شده و درمورد قطع کمک‌های نظامی و اقتصادی به اسرائیل تازمانی‌که به اشغال سرزمین‌های اعراب ادامه می‌دهد نیز مطلبی گفته نشده است. بااین‌همه، قطعنامۀ کنونی نیز حاوی مطالبی است که کماکان ازنظر اسرائیل و ایالات متحده غیرقابل ‌قبول می‌باشد. در این قطعنامه توصیه شده است که اسرائیل برنامۀ خروج از کلیۀ اراضی اشغالی ازجمله بیت‌المقدس را بدون قید و شرط از پانزدهم ماه نوامبر آغاز کند، آوارگان فلسطین به خاک خود بازگشته و به تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی اقدام نماید. سازمان آزادی‌بخش فلسطین در شرایط برابر در هرگونه مذاکرات مربوط به صلح در خاورمیانه مشارکت داشته باشد. در متن نهایی قطعنامه به‌منظور جلب‌نظر موافق کشورهای اروپای غربی تغییرات کلی حاصل شده و لحن آن به میزان قابل‌ملاحظه‌ای ملایم‌تر شده است؛ بااین‌همه، کشورهای اروپای غربی اعلام کرده‌اند که از دادن رأی به این قطعنامه امتناع خواهند کرد چراکه در آن از شناسایی موجودیت اسرائیل در محدودۀ مرزهای مطمئن و قابل‌قبول یاد نشده است. ولی تردیدی نیست که قطعنامۀ حاضر آراء لازم برای تصویب در مجمع عمومی ویژه را حائز خواهد شد و گو اینکه لیست سخنرانان باقیمانده همچنان بلند است، ولی نظر مقامات سازمان ملل بر آن است که اقدام به رأی‌گیری آتی روز دوشنبه آینده امکان‌پذیر می‌باشد. اسرائیل از پیش اعلام کرده است که قطعنامۀ مصوبۀ مجمع عمومی ویژه را به هر صورت که باشد محترم نخواهد شمرد چراکه اجلاسیۀ حاضر غیرقانونی می‌باشد. و گفتنی است که به‌موجب مفاد قطعنامه چنانچه اسرائیل به مصوبات مجمع عمومی ویژه عمل نکند با اقدام تحریمی مواجه خواهد شد.» بالاخره در روز دوشنبه 6/5/1359، قطعنامۀ سازمان ملل در پایان یک اجلاس اضطراری شش روزه، با 112 رأی مثبت در مقابل 7 رأی منفی و 24 رأی ممتنع به تصویب رسید. ایالات متحده به‌همراه کانادا، استرالیا، نروژ، جمهوری دومینیکن و گواتمالا در کنار اسرائیل علیه این قطعنامه رأی دادند. کشورهای اروپای غربی نیز به این قطعنامه رأی ممتنع دادند. ویلیام واندل هویل، که در روز جمعه 3/5/1359 برای نخستین‌بار ظرف 15 سال گذشته، در اعتراض به سخنان نماینده ایران سالن را ترک کرد، قبل از رأی‌گیری در رد قطعنامۀ مذکور آن را محکوم ساخت. اما ازنظر اعراب تندرو این قطعنامه حداقل قابل‌قبول برای مصالحه است. متون قبلی قطعنامه شامل دستور به کورت والدهایم دبیرکل سازمان ملل، برای اعزام یک نیروی حافظ صلح این سازمان به کرانۀ غربی رود اردن بود. اما بعداً این قسمت جای خود را به تقاضای ایجاد یک مکانیسم پیچیدۀ سازمان ملل برای حصول اطمینان از اجرای این قطعنامه‌ها داد. این تقاضا نیز نهایتاً حذف شد و در متن نهایی فقط از والدهایم خواسته شده است که درجهت اجرای این قطعنامه اقدامات ضروری را به عمل آورد که این خود تقاضای بغرنج‌تری است که به گفتۀ دیپلمات‌ها فقط والدهایم را ملزم می‌دارد که در اجلاس بعدی مجمع عمومی گزارش دهد که اوضاع تغییری نکرده است. یهودا بلوم نماینده اسرائیل در سازمان ملل، در اجلاس 3/5/1359 گفت: «کشور متبوع وی این قطعنامه و نیز اجلاس ویژه را که موجد آن است غیرقانونی و غیرمنطقی می‌داند.» وی همچنین تأکید کرد که اسرائیل این موضع خود را که بیت‌المقدس پایتخت جدایی‌ناپذیر این کشور است و ملاحظات امنیتی عقب‌نشینی کامل اسرائیل را از اراضی اشغال‌شده در سال 1967 دربرنمی‌گیرد، تغییر نخواهد داد.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/05/03