1359.05.18

روزشمار جنگ سال 1359 1359.05.18
نام‌های دیگر	هجده مرداد
تاریخ شمسی	1359.05.18
تاریخ میلادی	9 اوت 1980
تاریخ قمری	27 رمضان 1400

1360.05.18

1361.05.18

1362.05.18

1363.05.18

1364.05.18

1365.05.18

1366.05.18

گزارش - 203

امروز مجدداً نیروهای عراقی مناطق باویسی تا نفت‌شهر و اطراف قصرشیرین را زیر آتش سنگین توپخانه گرفتند. بنا به گزارش‌ها، در ساعت 10:30، ارتش بعث عراق پاسگاه‌های نفت‌شهر، سه‌تپان، چقاشیرگه، سلمان‌کشته و سانواپا را زیر آتش سلاح‌های سنگین خود قرار داد که با مقابلۀ شدید مأموران این پاسگاه‌ها روبه‌رو شد. فرمانده گروهان سومار نیز با تعدادی از نیروها و سلاح‌های سنگین به کمک پاسگاه‌های درگیر شتافتند. گزارش بعدی گروهان سومار حاکی است که درگیری در نفت‌شهر در ساعت 11:30 خاتمه یافت و براثر اصابت ترکش گلولۀ توپ، یک دستگاه وسیلۀ نقلیۀ شرکت نفت آتش گرفت و یکی از کارگران این شرکت مجروح شد. درگیری در پاسگاه چقاشیرگه نیز در ساعت 11:30، خاتمه یافت که براثر اصابت گلولۀ دشمن به ساختمان پاسگاه جدید چقاشیرگه خساراتی وارد آمد. نیروهای خودی نیز مواضع دشمن را منهدم و چند منبع نفتی عراق را به آتش کشیدند. امروز همچنین نیروهای عراقی یک ‌بار دیگر شهر قصرشیرین و پاسگاه‌های دربندجوق و یکه‌شان را زیر آتش توپخانه گرفتند که با مقابلۀ نیروهای ارتش و سپاه پاسداران مواجه شدند. در این تبادل آتش که تا ساعت 11 صبح، ادامه داشت، به کابل برق قصرشیرین خساراتی وارد آمد. از سوی دیگر، در ادامۀ تحرکات مرزی عراق، گزارش پاسگاه کانی‌شیخ، تابع گروهان سومار، حاکی است: «در ساعت 22:30 مورخۀ 18/5/59، تعداد 10 الی 13 تانک و خودرو ارتش عراق به‌طور ستون و به فاصلۀ 200 الی 300 متری به‌سمت جنوب سنگرهای شمارۀ 2 و 3 حرکت نموده‌اند و احتمال حمله به پاسگاه [کانی‌شیخ] وجود دارد.» همچنین «به گزارش پاسگاه انجیره و شوروشیرین در ساعت 12 امروز، تعداد چند دستگاه خودرو از نوع تریلر حامل توپ وارد پاسگاه علی‌الشهداء عراق شده و مستقر گردیده‌اند.» در جنوب نیز تحرکات عراق مدنظر است. ازجمله اخبار برون‌مرزی استانداری خوزستان نشان می‌دهد «امروز یک شرکت ژاپنی مبادرت ‌به ایجاد یک پل جدید بر روی رودخانۀ الدویب که مناطق محیله و الزیادیه را به هم متصل می‌کند، نمود. به همین منظور، بولدوزرها برای گشودن خیابانی که از شاهراه بصره ـ فاو به شط‌العرب منتهی می‌گردد، اقدام به کندن نخل‌ها کرده‌اند. خیابان یادشده آسفالته می‌باشد.» در همین ‌حال، از سومار خبر می‌رسد که حکومت بعث عراق در 24 ساعت گذشته، 7 نفر دیگر از عراقی‌های ایرانی‌الاصل مقیم این کشور را ازطریق مرز سومار از آن کشور اخراج کرده است. با ورود این عده، تعداد اخراج‌شدگان از عراق تاکنون به 38022 تن رسیده است. از طرف دیگر، منابع اطلاعاتی ارتش عراق ادعا کرده‌اند که «در مریوان تعداد 100 نفر مسلح به سرپرستی بگ حاج صفر، قصد حمله به واحدهای تیپ116 گارد مرزی را دارند.» این منابع گفته‌اند: «افراد مسلح مزبور مسلح به برنو، کلاشینکف و خمپاره‌انداز81 و 120 [میلی‌متری] می‌باشند.» مقامات فوق با تأکید و هشدار به واحدهای تیپ مذکور خواستار پاسخ‌گویی به هرگونه عملیات ازطرف ایران شده‌اند.

گزارش - 204

گزارش‌های متعدد از نقده حاکی است که این شهر در طول شب گذشته تا روشنایی صبحگاهیِ امروز وضعیت کاملاً ناآرامی داشته است. دراین‌حال اشنویه نیز روز ناآرامی را پشت سر گذاشت و در ارومیه هم دو مورد بمب‌گذاری ناموفق انجام شد. حدود ساعت 2 بامداد امروز، سپاه نقده گزارش داد: «از ساعت 21:30، با سلاح سنگین ازقبیل خمپارة 120 و 81 و سلاح‌های کوچکی که از داخل شهر از محلة کردنشین شلیک می‌شد سطح شهر تماماً زیر آتش دمکرات‌ها و ضدانقلاب بود. سپاه پاسداران بلافاصله اقدام به مقابله نموده و تا حال موفق شده مهاجمین را وادار به عقب‌نشینی نماید، از اهالی تُرک شهر حدود 30 نفر زخمی و 2 نفر کشته و از سپاه پاسداران 4 نفر مجروح به نام‌های ابراهیم حمزه‌زاده، علی نامدار، قلی محمدیان، محرم پویا به جای می‌ماند، درگیری ادامه دارد.» گزارش تلفنی دیگر سپاه نقده حاکی است: «[مهاجمان] به شهر حمله کرده و با خمپاره شهر را می‌کوبند و چند خمپاره به خانه‌های شهر برخورد کرده و تا ساعت 00:30 حدود 10 تا 12 نفر زخمی و 2 نفر کشته و فعلاً تیراندازی ادامه دارد و برادران پاسدار با همکاری ژاندارمری شدیداً دفاع می‌کنند، 3 نفر از زخمی‌ها پاسدار که حال یکی وخیم می‌باشد، به ارتش و ژاندارمری و استانداری اطلاع داده شده است.» ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی آخرین تلفات نیروهای خودی را در ساعت 19:30، 4 کشته و 31 مجروح اعلام کرد، اما مهندس طاهری، استاندار آذربایجان‌غربی، درمورد درگیری نقده و تلفات آن گفت: 47 نفر براثر شبیخون هفت‌ساعتۀ گروه‌های مهاجم ضدانقلاب به نقده زخمی و 4 تن شهید شدند. وی افزود: ساعت 22 جمعه‌شب، مهاجمان ضدانقلاب با توپ، خمپاره، آر.پی.جی7 و دیگر سلاح‌های سنگین و سبک به شهر نقده حمله کردند. این درگیری تا ساعت 5 بامداد روز بعد، ادامه داشت. گزارش روابط عمومی سپاه پاسداران ارومیه نیز حاکی است در این درگیری 2 تن از مهاجمان مسلح غیرقانونی کشته و تعداد زیادی زخمی شدند. همچنین مسجد صاحب‌الزمان نقده آسیب دید. در این درگیری افراد ضدانقلاب از منازل مسکونی شهر استفاده کرده و آنها را سنگر خود قرار داده بودند. گفته می‌شود که ضدانقلابیون مسلحی که به شهر نقده حمله کرده بودند از روستاهای "کلدان" و "قارنه" آمده بودند. اما گزارش سرگرد نجفی، سرپرست گروهان پاک‌سازی نقده، حاکی است: «ضدانقلابیون از آبادی "گلبان" با اسلحه‌های سنگین به‌طرف شهر نقده تیراندازی کرده‌اند که درنتیجه تعدادی زخمی و خساراتی به بار آمده است.» افسر مزبور برای خاموش‌کردن آتش ضدانقلابیونِ آبادی گلبان، توسط توپخانۀ زمینی یا ازطریق هوا، از لشکر64 تقاضای پشتیبانی کرده است.» همچنین، مهجور فرماندار ارومیه، اظهار کرد: «به‌دنبال درگیری در شهرستان نقده، یک دستگاه آمبولانس ژاندارمری حامل یک افسر وظیفه پزشک که از اشنویه عازم نقده جهت کمک به مجروحین بود، براثر انفجار مین منهدم شد که درنتیجه پای افسر پزشک براثر انفجار مین قطع شد و دو نظامی دیگر نیز به‌شدت مجروح شدند.» گزارش‌های تکمیلی حاکی‌از آن است که در همین شب، 2 تانک لشکر64 ارومیه که برای کمک از اشنویه عازم نقده بودند در اطراف اشنویه، مورد حمله مهاجمان واقع شدند که یکی از تانک‌ها منهدم گردید و 3 تن از خدمۀ آن کشته شدند و تانک دیگر با 3 تن از خدمه‌اش به گروگان گرفته شد. از سوی دیگر، هم‌زمان با درگیری در نقده، دو پایگاه ژاندارمری در روستاهای شیطان‌آباد از توابع ارومیه و دوآب از توابع شهرستان نقده، هدف حملة گروه‌های مهاجم قرار گرفت. استاندار آذربایجان‌غربی دراین‌باره گفت: «ساعت 23:40 جمعه‌شب، به پایگاه شیطان‌آباد ازسوی گروه‌های مهاجم حمله شد که بلافاصله پرسنل پایگاه پاسخ دادند و مهاجمین پس از ساعتی مجبور به فرار شدند. در این درگیری هیچ‌گونه آسیبی به پایگاه وارد نیامد.» استاندار افزود: «در ساعت یک بامداد نیز به پاسگاه "دوآب کوه" نقده بین راه نقده ـ جلدیان حمله شد که این حمله نیز با مقاومت پرسنل پاسگاه روبه‌رو شد و مهاجمین یک ساعت بعد مجبور به فرار شدند. در این درگیری 3 تن از افراد پاسگاه مجروح شدند.» درپی درگیری خونین نقده، که از ساعت 9:30 دیشب شروع و تا 5:30 بامداد امروز به طول انجامید، سپاه پاسداران این شهر باتوجه‌به نامۀ شکوائیۀ امام‌جمعۀ کردهای نقده به فرمانده سپاه مرکز ـ مبنی‌بر حمله نیروهای سپاه به محله‌های کردنشین شهر نقده و گلوله‌باران این مناطق ـ ضمن ارسال نامۀ جوابیه به سپاه مرکز، گزارشی از درگیری‌ها را با جزئیات بیشتر و تکمیلی بیان کرده و سخنان امام‌جمعۀ کردهای نقده را خلاف واقع دانسته است. در این نامه آمده است: «به تاریخ هجدهم ماه جاری [امروز]، مهاجمین مسلح غیرقانونی با استفاده از اسلحه‌های سنگین ازجمله خمپاره120 میلی‌متری، از گردنه‌های مشرف، شهر نقده را زیر آتش گرفته و دراین‌میان تعداد 7 نفر از برادران ترک شهید و 33 نفر مجروح شدند و تعداد 2 نفر از برادران بارزانی کشته و 2 نفر دیگر زخمی شدند و چندین خانۀ مسکونی برادران کرد و ترک و حتی مسجدجامع ترک‌ها آسیب فراوان دیده است و دراین‌رابطه ادعاهای ملاصالح رحیمی [امام‌جمعة کردهای نقده] که گفته است پاسداران نقده منطقۀ کردنشین را به خمپاره بسته بود، کذب محض است؛ به‌دلیل اینکه افراد سپاه جهت محافظت از برادران کرد و دلگرمی آنان فوراً در منطقۀ کردنشین مستقر [شدند] و فقط به تیراندازی مهاجمین پاسخ می‌دادند و افراد ژاندارمری و کمیته نیز در اطراف بودند. حتی بعد از اتمام تیراندازی و عقب‌نشینی مهاجمین، یک گروه از افراد سپاه در منطقۀ کردنشین به گشت‌زنی پرداخته و سه نفر دیگر نیز به‌عنوان محافظت از خانواده و شخص آقای ملاصالح رحیمی در پشت‌بام و جلو درب [منزل ایشان] کشیک می‌دادند.» همچنین جلایی‌پور، فرماندار نقده، اعلام کرد: «در عملیات پاک‌سازی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نقده، دهات کردنشین دیزج، خلیفان و مهماندار خلع‌سلاح شدند. ده خلیفان یکی از پایگاه‌های مهم ضدانقلاب در شانزده ماه اخیر در منطقه بود که پس از خلع‌سلاح مهاجمین، نیروهای سپاه پاسداران در این ده مستقر شدند تا امنیت اهالی کردنشین را تأمین نمایند.» وی افزود: «در این عملیات یکی از اعضای سپاه پاسداران زخمی شد.» این گزارش حاکی است که ملاصالح رحیمی یکی از روحانیون منطقۀ کردنشین نقده کلیه سلاح و مهمات خود را به ستاد عملیات سپاه پاسداران تحویل داد. یک گزارش سپاه مرکز نیز درمورد رعایت نکات ایمنی به‌منظور خلع‌سلاح کامل عوامل مسلح غیرقانونی در این منطقه، از دستور کنترل شدید کلیۀ جاده‌های ورودی و خروجی به شهرهای ارومیه و نقده حکایت دارد. در همین ‌حال، استاندار آذربایجان‌غربی درباره خلع‌سلاح نقده اطلاعیه‌ای منتشر کرد که در آن آمده است: «پیرو اطلاعیۀ لشکر64 ارومیه مبنی‌بر خلع‌سلاح نقده، روز شنبه خلع‌سلاح منطقۀ کردنشین توسط سپاه پاسداران با رعایت کامل اخلاق اسلامی انجام گرفت. فرماندار نقده ضمن تشکر از سپاه پاسداران به کلیۀ برادران کرد نقده اعلام کرد که امنیت کامل منطقۀ کردنشین توسط سپاه پاسداران تضمین و به کلیۀ نیروهای مسلح غیر از سپاه و شهربانی اعلام می‌کند که به منطقۀ کردنشین وارد نشوند، در غیر این صورت توسط سپاه جلب و به دادگاه تحویل داده خواهند شد.» دراین‌حال، گاه در حین عملیات نیروهای مشترک خودی اتفاقاتی رخ می‌دهد که نشان از ناهماهنگی نیروها دارد. گزارش سپاه ارومیه درمورد یک حادثۀ تقریباً مشکوک نمونه‌ای از این موارد است. در این گزارش آمده است: «طبق اطلاع رسیده از نقده، هنگامی‌که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نقده از خلع‌سلاح سه روستای کردنشین اطراف نقده [روستاهای دیزج، خلیفان و مهماندار] در ساعت 9 [صبح] برمی‌گشته، با آتش هلیکوپتری که از لشکر64 عازم آنجا بوده روبه‌رو می‌شوند. در این تیراندازی 4 نفر از برادران زخمی شده‌اند و علت این تیراندازی فعلاً معلوم نیست.»* همچنین، از ارومیه خبر می‌رسد که امروز یک بمب ساعتی قوی قبل از انفجار در نزدیکی دانشگاه ارومیه کشف و خنثی شد. به گفتۀ استاندار آذربایجان‌غربی، این بمب قرار بود در ساعت 11 امروز منفجر شود که به‌موقع با تلاش مأموران شهربانی خنثی شد. ساعت 10:55 امروز یک بمب ساعتی که عوامل ناشناس آن را در زیر ماشین سرگرد تفقدی، فرمانده گردان متخصص خنثی‌سازی لشکر64 ارومیه، کار گذاشته بودند، کشف و خنثی گردید. امروز نیز منطقۀ اشنویه همچنان ناآرام بود. از بعدازظهر امروز، درگیری در اطراف اشنویه روی داد. مهندس طاهری، استاندار آذربایجان‌غربی، ضمن تأیید این خبر گفت که امروز شهرستان نقده ظاهراً آرام بود، ولی در اطراف اشنویه درگیری‌هایی بین نیروهای انقلاب و مهاجمان مسلح غیرقانونی به وجود آمده است. وی افزود: در این درگیری‌ها تاکنون یک نفر از افراد جوانمرد به شهادت رسیده است. در همین ‌حال، در کیهان امروز گزارشی درج شد که در آن آمده است: «براثر بالاگرفتن اختلاف و زدوخورد بین کردها و ترک‌های اشنویه، 150 نفر از کردهای اشنویه در فرمانداری مهاباد متحصن شدند. این عده برای جلوگیری از گسترش جنگ خانگی در اشنویه از رئیس‌جمهوری استمداد کردند.» بنا به گفتۀ باباطاهری، فرماندار مهاباد، این عده خواستار رسیدگی فوری مقامات مسئول به مشکلات منطقۀ خود شدند. فرماندار مهاباد همچنین گفت: «متحصنینی که به نمایندگی ازسوی روستاییان اشنویه به مهاباد آمده‌اند اعلام کرده‌اند که به‌بهانۀ خلع‌سلاح، شدیداً مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.» حاج ملاابراهیم راوندی یکی از متحصنین اهل اشنویه نیز درباره حوادث اخیر و انگیزۀ تحصن مردم مناطق کردنشین اشنویه گفت: «اختلاف کردها و ترک‌ها از زمان جنگ خانگی نقده شروع شد و زمینۀ آن تا امروز ادامه داشته است.» وی افزود: «در ادامۀ این اختلاف و آغاز درگیری‌های دو طرف، یک نفر کشته و تعدادی مجروح و اموال گروهی از مردم به یغما رفته است.» وی ضمن تذکر و هشدار به دولت گفت: «چنانچه دولت و رئیس‌جمهوری برای رفع غائله اقدام قاطع و مؤثر انجام ندهد، امکان گسترش جنگ خانگی و توسعۀ درگیری‌ها بسیار وجود دارد.»

گزارش - 205

امروز نیز تحرکات و درگیری‌های مسلحانه در چندین نقطه از مناطق کردنشین ادامه داشت. بنا به گزارش ناحیه ژاندارمری کرمانشاه، «در ساعت 19 امروز، مهاجمین [مسلح ضدانقلاب] از ارتفاعات اطراف پاوه اقدام به تیراندازی با خمپاره‌انداز به‌طرف گردان ارتش مستقر در پاوه نمودند که با آتش متقابل نیروهای خودی مواجه و تلفات و ضایعاتی در بین نبوده است و درحال‌حاضر (ساعت 04:40 بامداد) تیراندازی به‌طور خفیف ادامه دارد.» شهربانی پاوه نیز اعلام کرد: «در ساعت 19:25 روز جاری به‌وسیلۀ افراد مهاجم از ارتفاعات اطراف کوه‌های "دشه" 7 گلولۀ خمپاره به‌طرف شهر شلیک شد که در چهار کیلومتری شهر به زمین اصابت نمود و تاکنون (ساعت 0:40 نیمه‌شب) خساراتی نداشته است.» دراین‌حال، کاظمی، فرماندار پاوه، دربارۀ مهاجرت گروهی از مردم نوسود به شهر پاوه گفت: «درحال‌حاضر، حدود 170 نفر از مردم و کارمندان شهر نوسود از این شهر مهاجرت کرده و دسته‌دسته خود را به پاوه می‌رسانند. مهاجمین [ضدانقلاب] از محل فرار مردم اطلاع پیدا کرده و مانع عبور آنها از این محل شدند، ولی کماکان مردم تحت فشاری شدید، از کوه‌های اطراف خود را به شهر پاوه می‌رسانند.» وی سپس گفت: «به‌زودی تکلیف شهر نوسود را روشن خواهیم کرد و دست ضدانقلابیون را از منطقه کوتاه می‌کنیم و مردم به خانه و کاشانۀ خود بازخواهند گشت.» وی افزود: «درحال‌حاضر، مناطق باینگان و نوریاب و سایر مناطق از آرامش کامل برخوردارند و تنها منطقۀ نوسود در اختیار عناصر ضدانقلاب قرار دارد.» همچنین، از ساعت 22:30 دقیقۀ شب پیش، مهاجمان مسلح [ضدانقلاب] با شلیک خمپاره به‌سوی یگان‌های مستقر در کامیاران در ضلع جنوب‌غربی این بخش، حمله کردند. در این درگیری که تا ساعت 2:30 بامداد امروز ادامه یافت، نیروهای مسلح خودی به آتش مهاجمان [ضدانقلاب] پاسخ دادند و به نیروهای جمهوری اسلامی آسیبی وارد نیامد. از طرف دیگر، بنا به گزارش سخنگوی مرکز فرماندهی سپاه پاسداران، در عملیات پاک‌سازی که امروز توسط سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی ایران در روستای کانی‌سانان مریوان اجرا شد، ضمن درگیری با مهاجمان [مسلح غیرقانونی]، 5 نفر از آنها کشته و 21 نفر دستگیر شدند و تعداد 30 قبضه اسلحۀ شکاری پران به دست آمد. در این عملیات یک نفر از افراد سپاه پاسداران زخمی و تعدادی از مهاجمان معاند با نظام کشته یا زخمی شدند. براساس همین گزارش، حزب کومه‌له ضمن اعلامیه‌ای اخطار کرده است که اگر سپاه پاسداران تا روز عید فطر شهر را تخلیه نکند، شهر را حمام خون می‌کنیم. درضمن امروز در مریوان 2 نفر از افراد مسلح غیرقانونی با دو قبضه اسلحۀ کلاشینکف و برنو خود را تسلیم سپاه پاسداران کردند. از سنندج نیز خبر می‌رسد تعدادی اسلحه و مهمات توسط سازمان پیشمرگان مسلمان کرد کشف شده است. بنا به گزارش خبرگزاری پارس از سنندج، این سازمان گزارش داد که امروز «یک قبضه برنو و یک قبضه پنج‌تیر روسی به‌وسیلۀ افراد این سازمان در سنندج کشف شد. از یک گروه وابسته به سازمان به‌اصطلاح رزمندگان آزادی طبقۀ کارگر مستقر در خیابان فردوسی سابق سنندج نیز تعدادی کتاب‌های ضداسلامی، اعلامیه‌های علیه جمهوری اسلامی ایران و وسایل آتش‌زا و مهمات برای انفجار و خرابکاری کشف گردید.» همچنین، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سنندج شامگاه امروز در خیابان ادب سنندج، یک دستگاه ماشین استنسیل، تعداد زیادی فشنگ، 2 شناسنامۀ جعلی، چند بطری مشروب، تعدادی نشریات کمونیستی و یک قبضه کلت کشف کرد. در همین خصوص 3 نفر دستگیر شدند. از سوی دیگر، باتوجه‌به نقل‌وانتقالات شدید دشمن در منطقۀ بانه، واحد عملیات سپاه سنندج خواستار تجهیز بیشتر نیروهای پیشمرگان مسلمان کرد شد. در این گزارش آمده است: «طبق اطلاع موثق، به‌علت اینکه دشمن دست به نقل‌وانتقالات زده و پیشمرگان خود را هرچه ‌بیشتر به بانه نزدیک کرده و قصد انجام عملیات دارند، جهت مقابله با آنها و نیز اعزام نیرو به دهات اطراف جهت غافلگیرکردن آنها نیاز مبرم و شدید به تجهیز پیشمرگان مسلمان می‌باشد. لطفاً سریع‌تر حداقل جهت صد نفر اسلحه و به‌تناسب، تدارکات لازم را ارسال دارید.»

گزارش - 206

باوجود گذشت 19 ماه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، هنوز هم به‌گونه‌ای، وضعیت دوران انقلاب در برخی مناطق و شهرها حاکم است و برقراری کامل نظم عمومی توسط نهادهای مسئول به زمان بیشتری نیاز دارد. جو انقلابی حاکم بر جامعه باعث شده است که هر شخص و هر جریان و گرایشی، برای دستیابی به خواسته‌اش، از همان روش‌های مورد استفاده در زمان انقلاب، بهره گیرد. به‌طورطبیعی، دراین‌میان، بعضاً فضای بسیار مناسبی نیز برای تبلیغات و بزرگ‌نمایی برخی گروه‌ها و احزاب پدید می‌آید. ازجملۀ این گروه‌ها سازمان مجاهدین خلق (منافقین) است که طبق روش معمول، در برخی مناطق به‌وسیلۀ هواداران خود ابتدا به بهانه‌های مختلف، ایجاد درگیری کرده و سپس با استفاده از جو متشنج پیش‌آمده، شروع به تبلیغات مظلوم‌نمایانه و جذب بیشتر هوادار می‌کند. درگیری به‌وجودآمده در مراسم راه‌پیمایی روز قدس در گزنک آمل در این مجموعه قرار می‌گیرد. گزارش خبرگزاری پارس دراین‌مورد، گویای مطلب است. در این گزارش آمده است: «پس از درگیری اخیر راه‌پیمایان روز قدس و هواداران مجاهدین [منافقین] در گزنک، هم‌اکنون [در] یکی از مناطق درگیری به نام "قادی‌محله" ازسوی طرف‌داران مجاهدین، حکومت نظامی اعلام شده است. به‌موجب همین گزارش، ازسوی دادستانی انقلاب اسلامی آمل، به آنها اخطار شده است که چنانچه تا فردا دست از این اعمال خود برنداشته، به‌شدت با آنها رفتار خواهد شد. همچنین به‌هنگام تشییع جنازۀ شهید حمید معلمی ـ که در ساعت 10 صبح از مسجد امام حسین آغاز گردید ـ امام‌جمعۀ آمل، حجت‌الاسلام حسن‌زاده [آملی]، پس از تجلیل از مقام شهید، اعلام کرد که فردا تمام ادارات و مغازه‌ها را تعطیل کرده و در مسجد متحصن گردیم تا تکلیف ما با آنها روشن شود.» این گزارش می‌افزاید: «صبح امروز، گروهی از طرف‌داران مجاهدین [منافقین] با نشر و پخش اعلامیه‌هایی مبنی‌بر محکوم‌کردن سپاه پاسداران این شهر و مقصردانستن این ارگان انقلابی در قتل قدرت‌الله زاهدی، [سبب شدند تا] درگیری‌هایی در شهر آغاز گردید. درپی این درگیری‌ها، عده‌ای زخمی و تعداد 12 نفر دستگیر شدند. همچنین به ‌همین‌ مناسبت، امروز بازار آمل به‌حالت تعطیل درآمد.» دراین‌حال، گزارش خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی از آمل دربارۀ حادثۀ دیروز و وقایع امروز آمل حاکی است: «... درپی دعوتی که ازسوی امام‌جمعۀ آمل، آیت‌الله حسن‌زاده آملی، در مراسم تشییع جنازۀ حمید معلمی مبنی‌بر تعطیل یکپارچۀ بازار و تحصن مردم در تکیۀ "اسک" به‌منظور روشن‌شدن وضعیت چگونگی پاک‌سازی افراد ضدانقلاب در ادارات، به‌خصوص آموزش‌وپرورش و پاک‌سازی شهر از وجود گروه‌های ضدانقلاب و توطئه‌گر و مجازات عاملین درگیری‌های گزنک ـ که اکنون در تهران در بازداشت به سر می‌برند ـ به عمل آمد، بازار آمل امروز یکپارچه تعطیل و گروه‌های مردم ضمن تجمع در تکیه اسک، خواستار اقدام فوری جهت برآوردن خواسته‌هایشان ازسوی مسئولین امر شدند.» خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی سپس به نقل مصاحبۀ خود با برخی متحصنین پرداخته و می‌نویسد: «همچنین جامعۀ روحانیت آمل با انتشار اطلاعیه‌ای از تحصن مردم آمل پشتیبانی نموده و تا حصول قطعی نتیجه، با مردم به تحصن خواهند نشست.»* از سوی دیگر، گزارش خبرگزاری پارس از خرم‌آباد حاکی‏از آن است که هواداران مجاهدین خلق (منافقین) در این شهر نیز مسئله‌ساز بوده‌اند. این گزارش حاکی است: «فرمانده عملیات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خرم‌آباد اعلام کرد: تعدادی از افراد وابسته به جنبش مجاهدین خلق [منافقین] این شهرستان دررابطه‌با کشف وسایلی در محل تردد آنها که ازسوی سپاه پاسداران خرم‌آباد غیرمجاز تلقی می‌شد، دستگیر شدند.» بنا به همین گزارش: «درپی این دستگیری، عده‌ای به هواداری دستگیرشدگان در مقابل سپاه پاسداران خرم‌آباد اجتماع کردند که پس از مدتی، به‌دنبال افشاگری‌های مسئولین سپاه و تودۀ مردم منطقه، متفرق شدند.»

گزارش - 207

درحالی‌که بعدازظهر امروز، محاکمۀ 5 تن دیگر از کودتاگران در دادگاه ویژۀ انقلاب آغاز شده است، روزنامه کیهان در شمارۀ امروز خود، مقاله‌ای از نشریۀ میدل ایست چاپ لندن را با عنوان "ایران: هیچ کودتایی ناگهانی و در کوتاه‌مدت ممکن نیست" ترجمه و منتشر کرده است. در بخش‌هایی از این مقالۀ تحلیلی که به بررسی وضعیت داخلی و زمینه‌های کودتا در ایران پرداخته، آمده است: «بعد از اینکه رئیس‌جمهوری ایران چندی پیش اظهار داشت طی چهار ماه گذشته، "هفت توطئۀ کودتا" کشف و خنثی شده است، این سؤال به ذهن انسان می‌رسد که آیا اصولاً احتمال کودتا در آینده‌ای نزدیک در ایران وجود دارد یا نه؟... در این چارچوب است که ما این اعمال برخی از افسران نیروهای مسلح را در نظر داشته باشیم. طرف‌داران بختیار (به‌اصطلاح دنبال یک ایران دمکراتیک هستند) دراین‌بین، طرفی نخواهند بست؛ چراکه به‌محض بروز یک جنگ داخلی، نه‌تنها سال‌ها از یک رأی‌گیری آزاد خبری نخواهد بود، بلکه این "ژنرال‌ها" هستند که بی‌تردید برنده خواهند شد و دراین‌صورت قدرت به‌زیرکشیدن آنها هم کار آسانی نخواهد بود. اما اگر قرار باشد غیر از این دو گروه (ارتشیان یا طرف‌داران بختیار) گروه سومی علیه انقلاب دست به تحریک بزند آن‌وقت این سؤال مطرح می‌شود که در دو طرف گود چه نیروهایی سنگر خواهند گرفت؟ آیت‌الله خمینی به‌سادگی قادر است پاسداران، اقشار پایین ارتش، پلیس و توده‌های میلیونی مردم شهر و روستا، کارگران و همچنین گروه‌های رادیکال و چپ را بسیج کند، بجز یقه‌سفیدان (اصطلاحی برای مدیران و کارمندان مرفه). اتحاد اقشار مذکور بسیار اساسی و لازم است و درست اتحاد همین اقشار هم بود که پیروزی انقلاب را ممکن ساخت. در طرف مقابل، عده‌ای بازماندگان فراری نیروهای سه‌گانه یا افسران "نخبه" رژیم گذشته، ثروتمندان و همچنین تعدادی از یقه‌سفیدان ناراضی چه در بخش‌های دولتی و چه در بخش‌های خصوصی قرار دارند. یعنی در میان طبقۀ کارمند اگرچه خیلی‌ها دست به اعتصاب زدند، ولی این عده کسانی بودند که فقط نشستند و انقلاب را ازطریق تلویزیون دنبال کردند. در این ارزیابی نیروها باید افزود که اگرچه مخالفان رژیم انقلابی ایران "حرفه‌ای"‌اند ولی به‌شدت از پشتوانۀ توده‌ای دور هستند. افسران فراری ارتش قادرند خسارات زیادی وارد کنند و حتی مردم بی‌شماری را هم خواهند کشت، ولی هرگز جنگ داخلی را برنده نخواهند شد.» در ادامه این مقاله همچنین آمده است: «درست است که عده‌ای ناراضی وجود دارد و برخی‌ها هم می‌بینند که انتظاراتشان برآورده نشده و یا شاید هرگز برآورده نشود، اما خیلی‌ها هم هنوز امیدوارند و بروز کوچک‌ترین حرکتی علیه دولت باعث خواهد شد اینها دست از نارضایتی خود بکشند. اگر مجبور به انتخاب بشوند، بدون شک "امام" را انتخاب خواهند کرد. کشاورزی که تا زانو توی آب بود می‌گفت: "امام مرد خوبی است، او درست مثل من روی یک پتوی ساده می‌خوابد، ولی بعضی از اطرافیانش آدم‌های خوبی نیستند." برای مردی مثل این کشاورز، نظامیان کودتاگر هیچ‌کاری نخواهند توانست کرد. حتی یک پتو هم به او نخواهند توانست داد. درست نقطۀ مقابل این کشاورز، شخصی قرار داشت که به‌تازگی از یک وزارتخانه تصفیه شده بود و البته مقام مهمی هم داشت. او می‌گفت: "توده‌ها" دارند از آقای خمینی فاصله می‌گیرند. پرسیدیم: منظورت از توده‌ها کشاورزان است؟ (52 درصد جمعیت ایران) گفت: نه. گفتیم: منظورت طبقات کم‌درآمد و پایین جامعه است؟ (یک‌سوم جمعیت) گفت: نه. گفتیم: منظورت جنوب شهری‌های تهران است؟ (دوسوم جمعیت 6 میلیونی پایتخت) گفت: نه. و خوب، معلوم بود که منظورش از "توده‌ها" متمولین شمال شهر است. اما زمانی‌که امام زنده است هیچ سؤالی پیش نمی‌آید که اگر یک کودتای طرف‌دار رژیم سیاسی صورت گرفت چه خواهد شد، اما بعد از امام؛ خیلی چیزها به‌سرعت فرق خواهد کرد و شاید به‌سرعت هم به بدی گراید.»

گزارش - 208

ناخدا یکم بهرام افضلی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در مصاحبه‌ای اختصاصی با روزنامۀ کیهان که امروز منتشر شد، مطالبی را درباره وضعیت جغرافیای سیاسی منطقه و تهدیدات پیرامونی انقلاب نوپای اسلامی ایران بیان کرد. وی با اشاره به اینکه اقیانوس هند را "اقیانوس آینده" نامیده‌اند و سرنوشت سیاسی آینده در زیر و روی این اقیانوس حل‌وفصل خواهد شد، گفت: «مدخل‌های اصلی این اقیانوس تنگۀ هرمز، باب‌المندب، دماغه امید نیک، سنگاپور و تنگۀ بین جزایر سوماترا و میرجاوه است که کلاً توسط ابرقدرت‌ها به‌خصوص دولت‌های غربی محافظت می‌شود. امریکاییان پس از ترک حضور نظامی انگلیس باتوجه‌به نارضایتی ملل منطقه از حضور سیاسی، دکترین جدیدی را پیاده کردند. این کشور به فکر ایجاد پایگاه‌های هوایی و دریایی در نقاط دورافتاده افتاد که درحال‌حاضر بزرگ‌ترین آنها پایگاه هوایی ـ دریایی "دیه‌گو گارسیا" است که در 2500 مایلی جنوب‌شرقی بندرعباس واقع است. برای توازن نیروها، شوروی نیز به اقیانوس هند آمد و یک قدرت‌نمایی دریایی شکل گرفت.» ناخدا یکم افضلی سپس به علل این هجوم یا قصد کنترل پرداخت و گفت: «امریکایی‌ها سعی کردند باوجود حضور و ایجاد پایگاه‌های جدید تحت‌عنوان حفاظت از خط کشتی‌رانی یا کنترل عبورومرور این اقیانوس، ناوگان عظیمی را در نزدیکی مرزهای ما مستقر کنند. این ‌درحالی است که کشورهای وابسته و دول دست‌نشاندۀ امریکا چون عمان، کنیا و جدیداً سومالی و به‌خصوص بحرین تسهیلات بندری و دریایی در اختیار این کشور جهان‌خوار بگذارند، به‌خصوص بحرین که از چند دهه قبل به‌طور مرتب امریکا از آن به‌عنوان بندر و پایگاه استفاده می‌کند.» وی سپس به بیان دلایل این تجمع و پیاده‌کردن رهنامه امریکا می‌پردازد و هدف‌ها را چنین تشریح می‌کند: «هدف اصلی امریکا از حضور نظامی این‌چنین گسترده در منطقه دو اصل کلی است: یکی جلوگیری از گسترش انقلاب اسلامی ایران به کشورهای هم‌جوار و دوم، به خاک و خون کشیدن انقلاب ایران؛ چراکه به‌قول ژیسکار دستن که از کارتر نقل‌قول کرده است، امریکا حاضر نیست حاکمیت خود را بر دو کشور آلمان و ایران از دست بدهد. جهان‌خوار بزرگ برای رسیدن به این دو هدف از محاصرۀ اقتصادی شروع کرد. بعد عملیات ایذایی و فرسایشی را آغاز کرد که در این راه از عوامل بعث عراق، خودفروختگان ایرانی و یا ناآگاهان داخلی حداکثر بهره‌برداری را کرد. امریکا دوستانش را وادار ساخت که قطعات یدکی موردنیاز صنایع ایران را تأمین نکنند، از ایران نفت نخرند و... که هدف همۀ این عملیات کاملاً واضح است.» فرمانده نیروی دریایی در بخش دیگری از این مصاحبه دربارۀ امکان محاصرۀ دریایی ایران گفت: «خلیج‌فارس با منابع بی‌کران نفتی که برای تغذیۀ صنایع عظیم دول غرب و ژاپن سرازیر می‌گردد، از چنان موقعیت استراتژیکی و اقتصادی برخوردار است که حتی تصور چنین عملی که منافع دول بزرگ غرب را در مخاطرۀ شدید قرار خواهد گرفت غیرمتصور است. بنابراین، به نظر من امکان چنین امری خودبه‌خود منتفی است.» افضلی درمورد اینکه چرا ناوچه‌های جنگی ایران که در فرانسه و انگلستان ساخته شده است ازطرف این کشورها به ایران تحویل داده نمی‌شود، گفت: «سه فروند از ناوچه‌های موشک‌انداز باقیمانده در فرانسه در ظاهر تحت‏عنوان اختلاف قراردادی و در باطن به علل سیاسی، باوجودی‌که بیش از یک‌ سال ‌و اندی از اتمام ساختمان آن می‌گذرد، در بندر "شربورگ" فرانسه به‌حال بلاتکلیف نگاهداری می‌شود. مقامات فرانسوی ما را به کارخانۀ سازنده و کارخانه به دولت و وزارت دفاع این کشور حواله می‌دهد. مذاکراتی دراین‌مورد صورت گرفته است و امیدواریم مسئله به‌نحوی حل‌وفصل گردد.» وی همچنین دربارۀ اینکه ناو خارک تحویل ایران شده، ولی بااین‌حال، نتوانسته است از دولت انگلستان اجازۀ حرکت دریافت کند، گفت: «دولت انگلستان به‌استناد روابط حسنه‌ای که با ممالک متحده امریکا دارد، باوجودی‌که ادعای استقلال و غیروابستگی می‌کند، برخلاف مصالح اقتصادی و سیاسی خودش، با استناد به دستاویز مسخرۀ شرایط موجود سیاسی، اجازه‌نامۀ خروج این ناو را علی‌رغم اینکه همۀ هزینه‌ها پرداخت شده است، به‌استناد حق حاکمیت خود، صادر نمی‌کند. به‌این‌ترتیب، چندین ماه است نیروی دریایی و پرسنل ما را سرگردان ساخته است. البته اقداماتی ازطریق وزارت امور خارجه و وزارت دفاع دراین‌زمینه با فشارهایی به دولت انگلیس صورت گرفته است، اما منجربه نتیجۀ مطلوب نشده است. حتی دولت انگلیس از واگذاری سوخت موردنیاز برای چرخش امور داخلی ناو به‌حد کافی نیز خودداری ورزیده است. ...»

گزارش - 209

بااینکه پس از حدود دو هفته مناقشه بر سر معرفی و انتخاب نخست‌وزیر، سرانجام امروز بنی‌صدر، محمدعلی رجایی را به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد، سیر انتخاب نخست‌وزیر، متن نامۀ بنی‌‌صدر دراین‌خصوص به رئیس مجلس و نیز سخنرانی وی در پنجشنبه گذشته* در اجتماع مردم جنوب تهران، نشان می‌دهد که تمایل چندانی به این انتخاب نداشته است. در متن نامۀ بنی‌صدر به رئیس مجلس آمده است: «با استناد به شور هیئت منتخب و تمایلی که ازسوی آن مجلس محترم اظهار شده است، آقای محمدعلی رجایی را به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی می‌کنم. ...» این موضوع، در داخل و خارج از ایران، بازتاب داشته است؛ ازجمله: روزنامه کیهان که متمایل به افکار نهضت آزادی است، دراین‌زمینه چنین گزارش داد: «بنی‌صدر پیش از این پس از مذاکرات مختلفی که با رهبران حزب جمهوری اسلامی کرده بود، مهندس مصطفی میرسلیم را به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی کرد، اما در مجلس حمایت کافی از وی به عمل نیامد، به‌گونه‌ای‌که بنی‌صدر در یکی از سخنان خود عنوان کرد که چنین چیزی گویا از قبل نیز پیش‌بینی شده است و ادعا کرد که حمایت لازم از میرسلیم به عمل نیامد.» این گزارش می‌افزاید: «پس از اینکه مشخص شد میرسلیم نمی‌تواند رأی کافی را در مجلس بیاورد، بنی‌صدر بلافاصله و قبل از بحث علنی، پیشنهاد نخست‌وزیری میرسلیم را پس گرفت. مجلس نیز طی این مدت گفت‌وگوهایی داشت که طی یکی از جلسات آن قرار شد هیئت تشخیص صلاحیت نخست‌وزیر تشکیل شود. این هیئت سرانجام پنجشنبه گذشته، محمدعلی رجایی را به‌عنوان نخست‌وزیر پیشنهاد کرد. روزنامه انقلاب اسلامی که بیشتر افکار رئیس‌جمهوری را مطمح‌نظر قرار می‌دهد، دیروز [شنبه 18/5/1359] رجایی را نخست‌وزیر منتخب مجلس و نه بنی‌صدر معرفی کرد. این معرفی و آن‌هم بدین‌گونه، خود می‌تواند احتمالاً نشانگر کمی تمایل بنی‌صدر به انتخاب رجایی باشد.» دراین‌حال، جامعۀ روحانیت مبارز تهران نیز که سابقۀ نوعی حمایت از بنی‌صدر در مقابل حزب جمهوری اسلامی را دارد، باتوجه‌به سخنان امام خمینی به‌ مناسبت روز جهانی قدس، امروز در اطلاعیه‌ای، ضمن تأکید بر اسلامیت نظام، دربارۀ شرایط انتخاب نخست‌وزیر و لزوم اتحاد و عدم اختلاف میان جناح‌های حاکم بر نظام، به اعلام مواضع پرداخت. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «امام خمینی، رهبر بزرگ انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، بار دیگر با دم مسیحایی خود مسئولان امور و دولتمردان را به وحدت کلمه دعوت کردند و ضمن تأکید بر اسلامیت انقلاب برای چندمین‌بار ماهیت ملی‌گرایان و گروهک‌های به‌اصطلاح خلقی را افشا ساختند و خیانت آنها را نسبت به انقلاب اسلامی و وابستگی‌شان را به ابرقدرت‌ها گوشزد فرمودند.» این اطلاعیه سپس به شرایط انتخاب نخست‌وزیر و دولت پرداخته است: «ملت ما خواهان نخست‌وزیر و دولتی مکتبی، قاطع، انقلابی، جوان، باتقوا، و مؤمن به انقلاب اسلامی و ولایت فقیه و خط اصیل امام خمینی است. بنابراین، تنها از کابینه‌ای پشتیبانی خواهد کرد که دارای شرایط فوق براساس رهنمودهای امام باشد. مجلس شورای اسلامی که خانۀ امید این امت است باید در انتخاب نخست‌وزیر و دولت آینده معیارهای مکتبی را نصب‌العین خود قرار دهد و دربرابر چهره‌های غرب‌زده و ملی‌گرا و لیبرال و سازش‌کار شدیداً مقاومت کند تا دیگر اشتباهات گذشته تکرار نشود. بیانات امام نمایشگر خاطر آزردۀ ایشان و ملت از اختلافات موجود است. مسئولان امور با رعایت موازین اسلامی دست به دست هم بدهند، همانند ملت متحد و یکپارچۀ خود در راه تداوم انقلاب و استقرار کامل جمهوری اسلامی و ایفای رسالت جهان‌شمول آن ایثارگرانه تلاش کنند. ...» از سوی دیگر، رسانه‌های غربی ضمن اشاره به نامۀ امروز بنی‌صدر و معرفی محمدعلی رجایی، به بررسی این موضوع پرداخته‌اند. ازجمله رادیو کلن آلمان‌غربی گزارش داده است: «به نظر می‌رسد که موضوع انتخابات نخست‌وزیر ایران به مرحلۀ نهایی خود نزدیک می‌شود و بین رئیس‌جمهوری ایران دکتر سیدابوالحسن بنی‌صدر و مجلس شورای اسلامی ایران دراین‌زمینه توافق حاصل شده است. ...» رادیو کلن سپس انتخاب رجایی را یک پیروزی مهم برای بنی‌صدر به شمار آورده و می‌گوید: «عدم‌عضویت و وابستگی محمدعلی رجایی به حزب جمهوری اسلامی مبین این واقعیت است که رئیس‌جمهور ایران در اختلاف‌نظر خود با مجلس شورای اسلامی ایران که حزب جمهوری اسلامی در آن از اکثریت کامل برخوردار است، به پیروزی مهمی دست یافته است، زیرا حزب جمهوری اسلامی ایران سعی داشت که نخست‌وزیر آینده ایران از میان اعضای آن حزب انتخاب شود. ... توصیۀ آیت‌الله خمینی به مجلس و رئیس‌جمهور مبنی‏بر حل اختلاف‌نظرها و یافتن راهی برای توافق، شاید در تسریع سازش بین رئیس‌جمهور و مجلس بی‌تأثیر نبوده است. به‌هرحال، امید می‌رود که با قطعیت‌یافتن انتخاب محمدعلی رجایی، نابسامانی که در دستگاه حکومتی ایران وجود دارد و قبل از همه مسئلۀ گروگان‌های امریکایی در ایران که باعث انزوای ایران در صحنۀ جهانی شده است، خاتمه یابد.» اما مفسر رادیو لندن برخلاف تفسیر رادیو کلن، معرفی محمدعلی رجایی را نوعی شکست بزرگ و عقب‌نشینی برای بنی‌صدر می‌داند و می‌گوید: «اکنون معلوم شده است که بیشتر نمایندگان مجلس شورای اسلامی به نخست‌وزیر شدن محمدعلی رجایی رأی ‌تمایل دادند و دکتر بنی‌صدر، رئیس‌جمهوری ایران که با 75 درصد آرای ملت انتخاب شده، ناگزیر این را پذیرفته است و اینک محمدعلی رجایی وزیر آموزش‌وپرورش دولت موقت، در آستانۀ نخست‌وزیری است.» این رادیو سپس از قول مفسر خود دربارۀ محمدعلی رجایی توضیح بیشتری داده است: «... وی در اوایل سال‌های 1960، به عضویت نهضت آزادی ایران به رهبری مهندس بازرگان درآمده و در رژیم شاه سابق به‌خاطر فعالیت‌های سیاسی خود چندین سال در زندان به سر برده است. محمدعلی رجایی همواره ارتباط نزدیکی با جامعۀ روحانیت ایران داشته است و صلاحیت وی ازنظر اسلامی بی‌شک مورد تأیید حزب جمهوری اسلامی قرار دارد. هنوز روشن نیست که آقای رجایی شخصاً تا چه حد پیرو روش افراطی و قشری می‌باشد، ولی هم‌اکنون از وی چنین نقل شده است که دولت وی سازش‌ناپذیر خواهد بود. وی همچنین اظهار داشته است که دولت باید از انقلابیون پیرو خط امام تشکیل گردد. تقریباً شکی نیست که پیشنهاد تعیین آقای رجایی به سمت نخست‌وزیر نمایانگر شکست بزرگی برای دکتر بنی‌صدر است. ... بنی‌صدر با این اقدام خود سرانجام سدی را که مانع انجام اقدامات جدی و ضروری مجلس ازقبیل بحث و تصمیم دربارۀ سرنوشت گروگان‌های امریکایی بود از میان برداشته است.» مفسر رادیو لندن با این بیان به موضوع بحران گروگان‌گیری در دولت موقت می‌پردازد و می‌گوید: «مسئلۀ گروگان‌های امریکایی یکی از مسائل عمده‌ای بود که به استعفای مهندس بازرگان در ماه نوامبر گذشته منجر گردید. باآنکه یکی از علل اصلی استعفای وی وجود مراکز متعدد قدرت در ایران بود که در واقع اختیار ادارۀ مملکت را از وی سلب کرده بودند، درحقیقت از زمان استعفای مهندس بازرگان تاکنون در هر دو مورد یادشده چندان تغییری حاصل نگردیده است، ولی حزب جمهوری اسلامی موفق شده است که دربرابر کاهش قدرت پرزیدنت بنی‌صدر و هواخواهان وی موقعیت خود را چه در داخل و چه در خارج از مجلس تحکیم نماید.» مفسر بی‌بی‌سی در پایان می‌افزاید: «دکتر بنی‌صدر اشاره کرده است اگر کابینه و نخست‌وزیر مورد تأیید وی نباشد مسئولیت اقدامات آنان را نخواهد پذیرفت. دکتر بنی‌صدر گفته است که درصورت لزوم از مردم کسب‌نظر خواهد کرد.»

گزارش - 210

امروز عصر، امام خمینی در دیدار با شرکت‌کنندگان در همایش قدس که برای حضور در این گردهمایی به ایران آمده‌اند، سخنان مبسوطی ایراد کرد* که بخش‌هایی از آن چنین است: «مشکل مسلمین فقط قدس نیست، این یکى از مشکلاتى است که مسلمین دارند. افغانستان مگر از مشکلات مسلمین نیست؟ پاکستان مگر از مشکلات مسلمین نیست؟ ترکیه مگر از مشکلات مسلمین نیست؟ مصر مگر از مشکلات مسلمین نیست؟ عراق مگر از مشکلات مسلمین نیست؟ باید ما تحلیل کنیم که مشکل که در همه اقطار مسلمین هست، از کجا پیدا شده است و راه‌حلش چیست؟ چرا مسلمین در همه‌جاى دنیا تحت فشار حکومت‌ها و ابرقدرت‌ها هستند و راه‌حل این مسئله چیست تا اینکه هم رمز پیروزى بر همه مشکلات به دست بیاید و هم قدس و افغان و سایر بلاد مسلمین آزاد بشوند. مشکل مسلمین، حکومت‌هاى مسلمین است. این حکومت‌ها هستند که مسلمین را به این روز رسانده‏اند. ملت‌ها مشکل مسلمین نیستند. ملت‌ها با آن فطرت ذاتى که دارند، مى‏توانند مسائل را حل کنند، لکن مشکل، دولت‌ها هستند. شما سرتاسر ممالک اسلامى را وقتى‌که ملاحظه کنید کم جایى را مى‏توانید پیدا بکنید که مشکلاتشان به‌واسطه حکومت‌هایشان ایجاد نشده؛ این حکومت‌ها هستند که به‌واسطه روابطشان با ابرقدرت‌ها و سرسپردگى‏شان با ابرقدرت‌هاى چپ و راست، مشکلات را براى ما و همه مسلمین ایجاد کرده‏اند. اگر این مشکل از پیش پاى مسلمین برداشته بشود، مسلمین به آمال خودشان خواهند رسید و راه‏‌حلش با دست ملت‌هاست.» امام خمینی سپس با اشاره به چگونگی شکل‌گیری انقلاب اسلامی در ایران و معنویت حاکم ‌بر مردم، در بخش دیگری از سخنانش ملی‌گرایی را اساس بدبختی دانست و گفت: «آن چیزى که از همه ‌چیز [بیشتر] براى آنها مطرح است، اسلام است و آن چیزى که سر راه اسلام قرار دادند، این حکومت‌هاى فاسدند. با دست حکومت‌هاى فاسد و با تبلیغ حکومت‌هاى فاسد، این نژادپرستى‏ها و گروه‏پرستى‏ها در بین مسلمین رشد کرده. عرب‌ها را در مقابل عجم‌ها و ترک‌ها قرار دادند و عجم‌ها را در مقابل عرب‌ها و ترک‌ها را در مقابل دیگران و همه نژادها را در مقابل هم. اینکه من مکرر عرض مى‏کنم که این ملى‌گرایى اساس بدبختى مسلمین است، براى این است که این ملى‌گرایى، ملت ایران را در مقابل سایر ملت‌هاى مسلمین قرار مى‏دهد، و ملت عراق را در مقابل دیگران... حکومت‌هایى که در بلاد مسلمین هست، اینها به اسلام هیچ ‌کارى ندارند. اگر یک دفعه اسلام بگویند، براى این است که شما را بازى بدهند. اسلام صدام هم مثل اسلام محمدرضاخان است. اسلام آن مصرى هم؛ سادات هم، مثل اسلام صدام است. این یک اسلامى است که در لفظ گفته مى‏شود، لکن پایگاه درست مى‏کند و مى‏گوید ما همراه هم مى‏شویم، برویم ایران را از بین ببریم. ایران یعنى چه؟ یعنى، یک مملکت اسلامى. با کافر هم‌عهد مى‏شود براى کوبیدن مسلمین. این فرم اسلام آقاى سادات! اسلامش این فرم است. آقاى صدام هم اسلامش این فرم است که مى‏گوید: اسلام. مى‏گوید: مسلم... در بعضى از نطق‌هایش گفته که با ملت ایران ما کارى نداریم، ما همراه هستیم، با حکومت ایران هم همراهیم. اما روزى نمى‏شود، الا اینکه سرحدات این ملت را، سرحدات این مملکت را با آتش و توپ‌هاى کذا مورد تجاوز قرار مى‏دهد. این یک فرم اسلامى است؛ اسلام وارداتى از امریکا و وارداتى از شوروى! ما تا به اسلام برنگردیم؛ اسلام رسول‌الله، تا به اسلام رسول‌الله برنگردیم، مشکلاتمان سر جاى خودش هست، نه مى‏توانیم قضیه فلسطین را حلش کنیم و نه افغانستان را و نه سایر جاها را. ملت‌ها باید برگردند به صدر اسلام. اگر حکومت‌ها هم با ملت‏ها برگشتند که اشکالى نیست و اگر برنگشتند، ملت‌ها باید حساب خودشان را از حکومت‌ها جدا کنند و با حکومت‌ها آن کنند که ملت ایران با حکومت خودش کرد تا مشکلات حل بشود، و الا هى ما روز قدس بگیریم، فریاد بزنیم، هى آقایان اجتماع کنند و حرف بزنند، فریاد و حرف جلو آنها را نمى‏گیرد. بلى، گاهى مى‏گیرد... اگر در روز قدس تمام کشورهاى اسلامى، ملت‌ها همه برخیزند و فریاد بزنند، نه براى قدس تنها، براى همه ممالک اسلامى، پیروز خواهند شد. ما با فریاد، محمدرضاخان را بیرونش کردیم. ... گمان نکنند که فریاد و شعار فایده ندارند. نخیر، شعار فایده دارد.» امام خمینی در بخش دیگری از سخنان خود دربارۀ مسئلۀ صدور انقلاب گفت: «ما که مى‏گوییم "انقلابمان را مى‏خواهیم صادر کنیم"، مى‏خواهیم این را صادر کنیم، مى‏خواهیم این مطلب را، همین معنایى که پیدا شده، همین معنویتى که پیدا شده است در ایران، همین مسائلى که در ایران پیدا شده، ما مى‏خواهیم این را صادر کنیم. ما نمى‏خواهیم شمشیر بکشیم و تفنگ بکشیم و حمله کنیم. عراق با ما الآن مدت‌هاست دارد حمله مى‏کند و ما هیچ حمله‏اى به آنها نمى‏کنیم. آنها حمله مى‏کنند ما دفاع مى‏کنیم. دفاع‏ لازم است. ما مى‏خواهیم که این انقلابمان را، انقلاب فرهنگى‏مان را، انقلاب اسلامى‏مان را به همه ممالک اسلامى صادر کنیم. و اگر این انقلاب صادر شد، هرجا صادر بشود این انقلاب، مشکل حل مى‏شود. شما کوشش کنید که این‌طورى‌که ایران انقلاب کرد و این‌طورى‌که ایران الآن هم حاضر براى همه ‌چیز است، ملت‌هاى خودتان را بیدار کنید. ...»

گزارش - 211

دولت سوریه مهلت تسلیم‌شدن اعضای سازمان اخوان‌المسلمین را تمدید کرد. گزارش آسوشیتدپرس از دمشق دراین‌باره حاکی است: «حافظ اسد رئیس‌جمهوری سوریه، امروز به اعضای سازمان زیرزمینی اخوان‌المسلمین که با رژیم سوسیالیستی وی مخالف‌اند، 20 روز دیگر فرصت داده است که خود را به مقامات کشور تسلیم نمایند و از مجازات مرگ رهایی یابند. در یک بیانیۀ دولتی آمده است که این اقدام ریاست‌جمهوری در پاسخ به درخواست روحانیون و حاکمان محلی صورت گرفته است، زیرا تعداد زیادی از اعضای این سازمان سرگرم تسلیم‌شدن به مقامات دولتی می‌باشند. براساس گزارشات رسمی، طی یک ماه مهلت تعیین‌شده که امشب به پایان می‌رسد، حدود 600 تن از چریک‌های مسلمان عضو اخوان‌المسلمین با تحویل سلاح‌های خود تسلیم مقامات دولتی شده‌اند. اعضای اخوان‌المسلمین به‌خاطر مبادرت‌ورزیدن به سوءقصدهای سیاسی و بمب‌گذاری‌ها که به‌ادعای دولت در این حملات بیش از 150 نفر از طرف‌داران حافظ اسد در شانزده ماه گذشته ازجمله 3 مشاور روسی، در سوریه جان خود را از دست داده‌اند، ازطرف دولت سوریه مورد نکوهش قرار گرفته‌اند.»

گزارش - 212

موضوع ورود روز گذشتۀ ناوهای جنگی و تفنگ‌داران دریایی امریکا به اقیانوس هند و پیوستن قریب‌الوقوع آنها به ناوگروه امریکا در خلیج‌فارس، امروز در رسانه‌های خارجی بازتاب داشت. ازجمله خبرگزاری آسوشیتدپرس از واشنگتن گزارش می‌دهد که وزارت دفاع ایالات متحده اعلام کرد که 1800 جنگجوی دریایی ایالات متحده وارد اقیانوس هند شدند تا جنگجویان دیگری را که در این آب‌ها مشغول انجام‌وظیفه هستند یاری دهند. این جنگجویان در یک گروه متشکل از 4 کشتی نیروی دریایی ایالات متحده از دریای جنوبی چین به منطقۀ اقیانوس هند سفر کرده‌اند. جنگجویان تازه‌نفس واحد مشابه اجازه خواهند داشت که پس از یک گشت دریایی در منطقۀ اقیانوس هند، به ناوگان ششم ایالات متحده در مدیترانه بازگردند. این گزارش می‌افزاید: «ایالات متحده در پاسخ به انقلاب ایران و مداخلۀ شوروی در افغانستان گروهی از جنگجویان نیروی دریایی خود را به‌عنوان یک آرایش نظامی از اوایل امسال در آب‌های منطقه به‌حال آماده‌باش نگهداشته است.» رادیو مسکو نیز ضمن اعلام این خبر ازقول وزارت جنگ امریکا، افزود: «این واحد تفنگ‌داران دریایی به ناوگروه امریکا که در خلیج‌فارس در نزدیکی سواحل ایران مستقر است خواهد پیوست و به مانور خواهد پرداخت. به‌عقیدۀ ناظران، این عملیات بر وخامت اوضاع منطقه که پس از شکست ماجرای نظامی واشنگتن علیه ایران در ماه آوریل که به‌بهانۀ آزادکردن گروگان‌ها صورت گرفت، بازهم خواهد افزود.»

ضمیمه گزارش204: نامۀ ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی سپاه پاسداران دربارۀ حادثۀ زخمی‌شدن چند پاسدار حین درگیری در روستاهای اطراف نقده «... برابر گزارش لشکر64 ارومیه، پاسخ واصله حاکی است به‌هنگام درگیری پاسداران با مهاجمین مسلح حزب دمکرات، موقعیت به‌صورتی می‌گردد که پاسداران و مهاجمین در محاصرۀ یکدیگر افتاده و ازطرف پاسداران درخواست هلیکوپتر می‌گردد که بلافاصله هلیکوپتر به منطقۀ درگیری حوالی آبادی خلیفان اعزام که ضمن تیراندازی، مهاجمین با به‌جاگذاشتن 3 نفر کشته و انواع سلاح سبک و سنگین، متواری می‌شوند و در این ‌جریان، گویا 4 نفر از برادران پاسدار دراثر تیراندازی‌های طرفین و یا احیاناً به انگیزۀ نزدیکی عناصر خودی با مهاجمین، مورد اصابت گلوله واقع و زخمی می‌گردند؛ لیکن فرمانده سپاه پاسداران نقده به تصور اینکه هلیکوپترها دارای دوربین‌های مجهز می‌باشند و می‌توانند عناصر خودی و مهاجمین را از یکدیگر تشخیص دهند (درحالی‌که هلیکوپترها فاقد دوربین می‌باشند) شکایت نموده [است].»

ضمیمه گزارش206: بخش‌هایی از اطلاعیۀ حزب جمهوری اسلامی آمل دربارۀ حوادث روز گذشته در راه‌پیمایی روز قدس در گزنک آمل «... در روز قدس، منافقین بیانیه‌ای منتشر می‌کنند و در آنجا قبل از حادثه‌آفرینی به "خلق مسلمان" هشدار می‌دهند (دقت فرمایید!!) و بالاخره در روز قدس در گزنک به مردمی که از منطقۀ لاریجان آمده بودند و علیه کفر حاکم بر مسجدالاقصی و کفر شرق و غرب راه‌پیمایی داشتند، حمله می‌نمایند و با شلیک گلوله و پرتاب سنگ نیروهای خلقی و مترقی از مجاهدین راه طاغوت، به سرکردگی چماق‌دار مترقی! (پزشک منطقه) که از مدت‌ها قبل آگاهانه گزنک را انتخاب نموده بود (برادران و خواهرانی که با زمینه‌سازی آقایان غائله‌آفرین در گزنک آشنا باشند، خطوط را ریشه‌ای درک خواهند کرد، به‌ویژه در ماه مبارک رمضان) دو شهید به نام برادر حمید معلمی و برادر قدرت‌الله زاهدی در این منطقه به جای می‌گذارند. جالب اینجاست که برادر زاهدی قبلاً نیز درپی اندرزهای پدرانۀ خود نسبت به فرزندانش مبنی‌بر اینکه از منافقین جدا شوند، ازجانب یکی از فرزندانش تهدید به قتل می‌شود. ما از مقامات مسئول خواهانیم که مسئله را پیگیری کرده تا انتقام را از حادثه‌آفرینان زمینه‌ساز کودتا و دخالت‌های نظامی شرق و غرب بستانند. ضمناً از مردم مسلمان خواهانیم همگام با تمامی نهادهای انقلابی و روحانیت اصیل اسلام، حضور خود را در صحنه‌ها اعلان دارند. اتهامات وارده بر برادر مجاهد عبدالله فردوسی را شدیداً تکذیب نموده و توضیحات لازم به‌وسیلۀ ایشان در تکیۀ "اسک" به مردم داده خواهد شد. در خاتمه، پشتیبانی این دفتر را از برادران و خواهران روزه‌دار متحصن در تکیۀ اسک اعلام می‌داریم. حزب جمهوری اسلامی ـ آمل.»

ضمیمه گزارش210: بازتاب سخنان امام دربارة پاکستان در رادیو امریکا سخنان امام خمینی در جمع اعضای شرکت‌کننده در همایش جهانی روز قدس، در رسانه‌های جمعی غرب بازتاب داشت. ازجمله رادیو صدای امریکا در بخش‌های خبری خود به این موضوع و بازتاب آن در پاکستان پرداخت. در بخشی از گزارش این رادیو آمده است: «رهبر مذهبی ایران خطاب به نمایندگان شرکت‌کننده در روز قدس که ازطرف عدۀ زیادی از کشورهای مسلمان در آن شرکت جسته بودند گفت: امروزه در دو کشور مصر و عراق دین اسلام با شأن و مقام واقعی خود فاصلۀ زیادی دارد. وی اضافه کرد که در سایر کشورهای اسلامی نیز نظیر افغانستان، پاکستان و ترکیه کشورهایی که بنا به گفتۀ وی زیر نفوذ یکی از دو ابرقدرت امریکا و روسیۀ شوروی هستند موقعیت اسلام بهتر از این نمی‌باشد. بیانات آیت‌الله خمینی مؤید حملات اخیر مطبوعات ایران علیه روش و سیاست محمد ضیاءالحق، رئیس‌جمهور پاکستان، است. مطبوعات ایران در هفته‌های اخیر، ضیاءالحق را نظیر شاه ایران، عامل ایالات متحده امریکا خواندند. گرچه پاکستان به‌طور آشکار نسبت به سیاست ضدپرزیدنت ضیاءالحق در ایران، عکس‌العملی از خود نشان نداده، ولی به‌طوری‌که گزارش شده است، پاکستان از راه‌های دیپلماتیک شدیداً به این سیاست ایران اعتراض کرده است. ضمناً دولت پاکستان از آغاز روی‌کارآمدن رژیم جدید ایران سعی کرده است با حمایت از رژیم ایران در محافل بین‌المللی و ارسال گوشت و سبزیجات و دیگر مواد غذایی موردنیاز به آن کشور، در ردیف دوستان ایران قرار گیرد. همچنین سازمان هواپیمایی بین‌المللی پاکستان وسایل و قطعات یدکی موردنیاز ایران را به آن کشور ارسال داشته است تا سازمان هواپیمایی ایران بتواند به کار خود ادامه دهد. علاوه‌برآن، علی‌رغم حملات مطبوعات ایران علیه پاکستان، آن کشور از انتقاد دولت ایران و یا شخص آیت‌الله خمینی خودداری کرده است. در پاکستان این احساس وجود دارد که انتقادات و حملات ضدپرزیدنت ضیاءالحق ازطرف عوامل و عناصر تندرو و چپ ایران سرچشمه می‌گیرد. حملات ضدپاکستانی اخیراً مورد انتقاد شدید قطب‌زاده، سرپرست وزارت امور خارجه ایران، قرار گرفت. وی حمایت پاکستان را از ایران ستود و هشدار داد که ادامۀ انتقادات ایران از پاکستان، ایران را به‌سوی انزوا می‌کشاند. ...»

منابع و مآخذ روزشمار 1359/05/18