1359.06.13

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۰ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1359 |نام = 1359.06.13 |نام دیگر=سیزده شهریور |روز= 13 شهریور 1359 |تاریخ شمسی= 1359.06.13 |تاریخ میلادی= 4 سپتامبر 1980 |تاریخ قمری= 24 شوال 1400 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.06.13</div> <div class="bootstrap...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1359
1359.06.13
نام‌های دیگر سیزده شهریور
تاریخ شمسی 1359.06.13
تاریخ میلادی 4 سپتامبر 1980
تاریخ قمری 24 شوال 1400



گزارش - 473

باتوجه‌به آنچه در طول روزهای اخیر، در مرزهای ایران و عراق رخ داده و حملات ایذایی و نیز تحرکات و نقل‌وانتقالات ارتش عراق که تقریباً دائمی شده است، خطر تحمیل یک جنگ ازطرف عراق به ایران و آماده‌شدن آن کشور برای اجرای یک تهاجم عمومی، هرروز احتمال بیشتری می‌یابد، تا جایی که امروز ژاندارمری کل کشور براساس گزارش‌های یگان‌های مرزی خود، این موضوع را به ستاد مشترک متذکر شد.[۱] ستاد مشترک ارتش نیز امروز به نیروهای سه‌گانة ارتش، ژاندارمری و نیز سپاه پاسداران متن زیر را "جهت آگاهی و اقدام لازم عملی" اعلام کرد: «برابر اطلاعات رسیده از تاریخ 15/6/59 به بعد، حملة ارتش عراق به ایران محتمل است. لذا دستور فرمایند از هم‌اکنون پیش‌بینی‌های لازم ازنظر آماده‌بودن پرسنل و وسایل برای جلوگیری از غافلگیری و پدافند از مرزهای آبی، خاکی و هوایی کشور به عمل آورده و نتیجة اقدامات معموله را اعلام دارند. ضمناً آماده‌باش مورد لزوم برای یگان‌های مختلف آن نیرو باتوجه‌به گسترش فعلی و برای اجرای طرح‌های پدافندی را تعیین و اعلام دارند. جانشین رئیس ستاد مشترک ـ سرتیپ ولی فلاحی»[۲] در صحنة عمل امروز، درحالی‌که در نواحی عمومی قصرشیرین، سومار و مهران و پاسگاه‌های تابع آنها درگیری‌های سختی درحال ‌وقوع است، نیروهای ارتش عراق در مناطق مرزی خوزستان نیز مشغول ایجاد استحکامات جدید و تقویت بیشتر نیرو و تجهیزات هستند. گزارش ناحیة ژاندارمری خوزستان حاکی‏از گسترش نیروهای عراقی در نوار مرزی از پاسگاه خیّن تا کوشک به شرح زیر می‌باشد: «1. برابر گزارش پاسگاه کیلومتر 25 در ساعت 12 روز جاری، تعداد 8 دستگاه خودرو عراقی داخل خاک آن کشور به‌طرف شلمچه در عمق 6 کیلومتری در حرکت بوده‌اند. ضمناً 2 دستگاه لودر در 2 کیلومتری شمال‌غربی پاسگاه کیلومتر 25 مشغول کندن سنگر می‌باشند. 2. برابر گزارش مجدد پاسگاه کیلومتر 25 برابر گزارش مأمورین گشتی، 3 دستگاه خودرو نظامی و 4 دستگاه وانت تویوتا سفیدرنگ که حامل افراد نظامی و غیرنظامی بوده‌اند، در نزدیکی سیم‌خاردار مشغول حفر سنگر و علامت‌گذاری بوده‌اند. 3. گزارش پاسگاه شلمچه در ساعت 13، حاکی است که 15 دستگاه خودرو و بلدوزر در 4 کیلومتری شمال‌غربی پاسگاه مشغول کار بوده‌اند. 4. پاسگاه شلمچه گزارش نموده که در ساعت 14 تا 16 روز جاری، 4 دستگاه گاز روسی داخل کشور عراق از شمال‌غربی پاسگاه درحال ‌حرکت بوده‌اند.»[۳] یک گزارش مشابه دیگر از همین منطقه حاکی است که در فاصلة سه کیلومتری اطراف پاسگاه شلمچة کشور عراق، 6 دستگاه لودر مشغول حفاری بوده و تعدادی کامیون نظامی با اسلحه و مهمات در همان محل مستقر شده‌اند.[۴] باتوجه‌به تحرکات و نقل‌وانتقال‌های اخیر عراق در این منطقه، «در ساعت 16 امروز، سرپرست گروهان ژاندارمری خرمشهر در معیت نمایندة فرماندار و نیروی دریایی از محل عملیات دیدن و مشاهدات خود را به شرح زیر بیان نموده است: در حدود 4 کیلومتری جنوب پاسگاه کیلومتر 25، به فاصلة 50 متری سیم‌خاردار، تعداد 5 دستگاه لودر و یک دستگاه گریدر مشغول حفاری بودند و 2 دستگاه وانت و یک دستگاه پیکاب نیز موجود بود. یک ماشین ارتشی 66 نیز حامل تعدادی نظامی که ظاهراً برای این عملیات تأمین برق می‌کنند، دیده شده است. با تماسی که به‌وسیلة پرسنل گرفته می‌شود اظهار می‌دارند به‌منظور برق‌رسانی، جاده‌کشی می‌نمایند و قصد دارند که آسفالت کنند.» در پایان این گزارش اضافه‌ شده که سرپرست گروهان ژاندارمری خرمشهر صحت اظهارات عراقی‌ها را مورد تردید قرار داده است.[۵] همچنین در گزارش دیگری از لشکر92 زرهی اهواز، آمده است: «دولت عراق مشغول حفر سنگر و بتون‌آرمه نمودن آن در جنوب‌شرقی روبه‌روی پاسگاه صفریه ایران می‌باشد و امروز نیز مقداری سیمان در این محل تخلیه کرده است.»[۶] در منطقة مقابل پاسگاه کوشک نیز تحرکات عراق قابل‏ملاحظه می‌باشد. ازجمله در ساعت 9:10 دقیقه صبح امروز، یک یگان مرزی عراق درحال ‌استقرار در جنوب پاسگاه‌های قدیم و جدید بوده است. در ساعت 11 نیز، تعدادی از عوامل عراقی در مجاور پاسگاه طلائیة جدید مستقر شده‌اند. در ساعت 11:30، حدود 9 دستگاه خودرو عراقی با تجهیزات کامل در پاسگاه مقابل پاسگاه کوشک مستقر گردیده‌اند. در پایان این گزارش ستاد مشترک به نیروی زمینی دستور داده است که تحرکات نیروهای عراقی را در منطقه هر 6 ساعت یک بار، به‌دقت گزارش کند.[۷] یک گزارش دیگر از همین منطقه خبر از استقرار تانک‌ها و تجهیزات بیشتری از عراق در فاصلة 4 کیلومتری پاسگاه کوشک می‌دهد.[۸] در حوالی پاسگاه فکة عراق نیز ارتش این کشور مبادرت به ایجاد سنگرهای بتونی نموده و کارگران مشغول کار روی سنگرهای مزبور هستند.[۹] درحالی‌که در شهرهای آبادان و خرمشهر وضعیت به‌ظاهر عادی جلوه می‌کند و مردم از تحولات مرزی عراق تقریباً ناآگاه هستند، نکتة قابل‌توجهی در گزارش هنگ ژاندارمری خوزستان وجود دارد مبنی‌بر اینکه: «کلیة چراغ‌های پاسگاهی و پالایشگاه‌های پتروشیمی و شعله‌های گاز کشور عراق و همچنین چراغ‌های شهر بصره به‌کلی خاموش و در تاریکی مطلق فرو رفته است.»[۱۰] ازطرف دیگر، باتوجه‌به تحرکات و نقل‌وانتقال‌های وسیع عراق در مرزهای خوزستان، به‌ویژه منطقة عمومی خرمشهر و آبادان، امروز فرمانده لشکر92 زرهی به فرماندهی گردان 151 دژ خرمشهر دستور داده است که «تعداد 3 قبضه تیربار 7/14 بدون مهمات و 6 قبضه تفنگ 106 م.م با یک‌سوم مهمات بار نسب [نصب] در اختیار هنگ ژاندارمری آبادان ([آن‏هم] به‌طور امانی) واگذار گردد.»[۱۱] یادآوری می‌شود رکن دوم ستاد مشترک ارتش گزارش داد که: «اخیراً چند افسر و درجه‌دار ایرانی به عراق وارد شده و اطلاعات خود را درمورد یگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران در اختیار آن کشور قرار داده‌اند.»[۱۲] دراین‌حال، یک گزارش حاکی است امروز «به‌خاطر اهانت یکی از فرماندهان ارتش عراق به یکی از نیروهای جیش‌الشعبی یا همان ارتش ملی، زدوخورد شدیدی بین پرسنل ارتش و افراد ارتش ملی در منطقة الحسین در بصره روی داد که منجر به کشته‌شدن 5 نفر و زخمی‌شدن 20 نفر ازطرفین گردید.»[۱۳] این ماجرا باتوجه‌به هشدار دیروز ارتش عراق به نیروهای ارتش ملی این کشور، قابل‌توجه است.

گزارش - 474

درحالی‌که نقل‌وانتقالات ارتش عراق در جنوب اهمیت بیشتری دارد، اما شدیدترین درگیری‌های مرزی و حملات عراق در مناطق عمومی قصرشیرین، سومار، مهران و تمام پاسگاه‌های تابع آنها رخ می‌دهد، به‌طوری‌که ارتش عراق نه‌تنها از آتشبارهای سنگین و دوربرد و موشک، بلکه از واحدهای زرهی خود نیز در حملة زمینی استفاده می‌کند. علاوه‌بر شهر قصرشیرین و توابع آن که مهم‌ترین کانون درگیری‌های امروز بود، درگیری‌های غرب کشور نیز وسعت و شدت زیادی داشت. از مهران خبر رسید که نیروهای عراقی از ساعت 6:30 دقیقه بامداد امروز، با سلاح‌های سنگین کلیة پاسگاه‌های گروهان صالح‌آباد را زیر آتش گرفتند که با آتش متقابل نیروهای ایران مواجه شده و در مرحلة اول شهرک پله‌کانه، پاسگاه پله‌کانه و پایگاه تک‌تک مشکی عراق با خاک یکسان شده و براثر آتش کشور هدف، پاسگاه‌های نی‌خزر و نخجیر نیز آسیب دیده‌اند و عملیات و به‌خصوص درگیری در نی‌خزر تا ظهر امروز همچنان ادامه یافت.[۱۴] گزارش خبرنگار کیهان دراین‌باره حاکی است: «عراقی‌ها در آتشباری امروز از موشک‌های با گلوله‌های سنگین و قوی‌ترین واحدهای توپخانه خود که دارای برد بسیار زیاد و انفجار گسترده‌ای است، استفاده کردند و بیشترین هدف‌های خود را روی مناطق مسکونی شهر مهران و نیز پاسگاه‌های مرزی آن ازجمله گمرک، بهرام‌آباد، فرخ‌آباد، رضاآباد، تپه‌غلامی، تپه‌نادر، تپة 343، سرکنجان‌چم، پاسگاه صالح‌آباد و نیز شهر قصرشیرین متمرکز کردند.»[۱۵] اما صحنة اصلی درگیری در مناطق شمالی‌تر مهران بود، به‌طوری‌که خبرنگار کیهان در گزارش دیگری آورده است: «درگیری‌های مرزی ایران و عراق که از ساعت 7 صبح پنجشنبه شدت پیدا کرده بود منطقه ازگله تا نفت‌شهر را پوشاند.»[۱۶] در ادامه به موارد مهم این محدوده اشاره می‌شود. از ساعت 13 درگیری در نفت‌شهر، میان نیروهای عراقی و ایرانی شروع شد که تا ساعت 15:40 دقیقه، ادامه یافت. تا این ساعت یک بالگرد عراقی هدف قرار گرفت و در داخل مقر سپاه نفت‌شهر سقوط کرد.[۱۷] بنا بر گزارش واصله به سپاه در ساعت 17، «در نفت‌شهر و اطراف آن درگیری شدیدتر شده و تمام پاسگاه‌های مرزی این منطقه، ازجمله چقاشیرگه، سلمان‌کشته، سانواپا و به‌خصوص سه‌تپان و سلمان‌کشته درگیر می‌باشد و نیروهای زرهی عراق به نزدیکی این دو پاسگاه رسیده‌اند.»[۱۸] گزارش دیگری حاکی است این درگیری‌ها تا ساعت 18 امروز ادامه داشته است.[۱۹] این درحالی است که گزارش‌های متعدد حاکی‏از فقدان آتش و واحدهای پشتیبانی برای پاسگاه‌های گروهان سومار ازجمله پاسگاه‌های تلخاب، بازرگان و گیسکه می‌باشد،[۲۰] ازجمله گزارش ستاد مشترک ارتش در ساعت 16:35 دقیقه امروز، ضمن اشاره به وقوع درگیری در سرتاسر نوار مرزی ازجمله پاسگاه قلعه‌سفید و تلخاب، می‌افزاید: «مسئلة مهم این است که در پشت پاسگاه‌های گروهان‌های خان‌لیلی و سومار یگان ارتش پشتیبانی‌کننده قادر به انجام پشتیبانی اعم از مانور یا پشتیبانی آتش وجود ندارد و ضمن تماسی که فرمانده ناحیه با لشکر81 کرمانشاه برقرار نموده است، لشکر مزبور اظهار نموده که ازطریق نیروی زمینی درخواست پشتیبانی شده است.» در پایان این گزارش مجدداً هشدار داده شده که پاسگاه‌های مزبور بدون پشتیبانی هستند.[۲۱] از سوی دیگر، هم‌زمان با شدت‌گرفتن درگیری‌های مرزی در این مناطق، ارتش عراق بازهم نیروهای زرهی بیشتری را به این نواحی مرزی گسیل داشته است. ازجمله «در ساعت 24 امروز، یک ستون از ارتش عراق [که] در حدود 90 دستگاه تانک و خودرو و نفربر بوده وارد مندلی و به‌طرف پاسگاه‌های مرزی در حرکت و روبه‌روی پاسگاه‌های تلخاب و بازرگان و کانی‌شیخ مستقر شده‌اند.»[۲۲]

گزارش - 475

قصرشیرین مهم‌ترین کانون درگیری‌های امروز بود. از اولین ساعات بامداد امروز؛ یعنی از ساعت 1:10 دقیقه، عراق با سلاح‌های سنگین تپه‌های اطراف قصرشیرین را هدف قرار داد که با آتش متقابل ایران مواجه شد.[۲۳] این درگیری‌ها ادامه یافت تا اینکه در ساعت 6:50 دقیقة بامداد، به کلیة پاسگاه‌های مرزی قصرشیرین و هنگ قصرشیرین کشیده شد.[۲۴] گزارش خبرنگار کیهان حاکی است: نیروهای عراقی امروز شهر قصرشیرین را از منطقة بندباریکه زیر آتش توپخانة سنگین خود قرار دادند. در ساعت 8 صبح، به‌علت اصابت گلولة توپ به خط انتقال نیروی برق سرپل‌ذهاب ـ قصرشیرین، برق شهر قطع شد، ولی با تلاش مأموران ادارة برق، بلافاصله روشنایی نیمی از شهر تأمین شد.[۲۵] ساعت 11 صبح، شهر قصرشیرین هدف حملات سنگین توپخانه‌ای قرار گرفت. این حملات تا شب ادامه داشت و در آخرین ساعات غروب رفته‌رفته متوقف شد. ارتش بعث در این حمله از کوه‌های آق‌داغ بیش از 30 نقطه قصرشیرین را گلوله‌باران کرد. مهم‌ترین نقاط گلوله‌باران‌شده عبارت‌اند از: منبع آب خیابان قرنطینه، کارخانة یخ تازه‌آباد، پمپ‌بنزین سابق، اطراف سپاه پاسداران، گاراژ حاتم، محمودآباد، نصرآباد، غفورآباد، هنگ ژاندارمری، کوچة بیمه ایران، گاراژ طلوعی، تپه‌های روبه‌روی قرنطینه، اطراف بیمارستان و باغ‌های بیمارستان. در این حملات بیش از 100 خانه نیز آسیب دید. در این حملات همچنین بیش از 100 زن و مرد و کودک و نیروهای انتظامی زخمی شدند و 5 نفر نیز به شهادت رسیدند. «شهر کوچک خسروی نیز از ساعت 11 پنجشنبه، همچنان زیر آتش توپخانه ارتش بعث بود و حدود 20 نفر نیز در این منطقه مجروح شدند و به ده‌ها خانه خسارت وارد آمده است. بیمارستان مهدی رضایی قصرشیرین نیز که برق آن قطع شده بود آخرین امید مجروحین حوادث بود.»[۲۶] گزارش‌های بعدی درمورد درگیری‌های مزبور حاکی است که تا ساعت 17:05 دقیقة امروز، 22 گلوله توپ عراقی به وسط شهر و اطراف سپاه قصرشیرین و نیز اطراف ستاد هنگ و در داخل محمودآباد (پشت منازل سازمانی ژاندارمری) و منبع آب اصابت کرده و خساراتی به بار آورده و تا این ساعت، 3 نفر ازجمله 2 درجه‌دار ارتش و یک پاسدار شهید و حدود 40 نفر زخمی شده‌اند. درگیری‌های مرزی این منطقه نیز شدت بیشتری یافته و ارتباط نیز قطع شده است.[۲۷] گلوله‌باران امروز شهر قصرشیرین به‌وسیلة توپخانه عراق، سرانجام ساعت 8 شب قطع شد. یادآوری می‌شود برخی منابع اطلاعاتی ارتش گزارش دادند: «در درگیری‌های امروز در منطقة قصرشیرین، تعدادی از عناصر کمونیست برای توپخانه عراق دیدبانی می‌کردند و دولت شوروی توسط عراق به کمونیست‌های ایران کمک می‌کند.»سند شماره 41954 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین. </ باتوجه‌به شدت درگیری در مناطق یادشد و نیز محاصرة یک دسته از نیروهای ارتشی در نزدیکی امام‌زاده‏حسن قصرشیرین،[۲۸] فرماندهی ژاندارمری کل دستور تقویت، مراقبت و هوشیاری بیشتر را برای یگان‌های درگیر به ناحیة کرمانشاه صادر کرد.[۲۹] ناحیة کرمانشاه نیز به تیپ ابوذر دستور داد تا به کمک دستة ارتشی محاصره‌شده شتافته و آن را از محاصره خارج سازند.[۳۰]

گزارش - 476

در پاسخ به حملات عراق، نیروهای خودی نیز تلفاتی به مهاجمان وارد می‌کنند. از آن میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که البته از جنبه‌های تبلیغاتی رسانه‌ای یا ابراز حمیت صنفی گزارش‌دهندگان آن خالی نیست. درمورد پایان گلوله‌باران امروز شهر قصرشیرین، گزارش خبرنگار کیهان حاکی است: «آتش توپخانه ارتش بعث عراق که به‌طور بی‌امان شهر قصرشیرین را زیر بمباران گرفته بود، در ساعت 8 بعدازظهر پنجشنبه به‌دنبال انهدام 6 تانک و چند خودرو به‌وسیلة نیروهای جمهوری اسلامی ایران خاموش شد.»[۳۱] و نیز به گزارش روزنامة جمهوری اسلامی: در حملات متقابل نیروهای مسلح ایران همچنین مواضع نظامی عراق در اطراف شهرهای منظریه و خانقین زیر آتش توپخانه قرار گرفت و 3 پاسگاه مرزی عراق، 3 تانک و یک هواپیمای متجاوز عراقی منهدم شدند.[۳۲] دربارة درگیری‌های امروز مهران نیز یک گزارش تکمیلی ارتش حاکی است: «برابر گزارش واصله از گروهان مهران، دراثر آتش شدید قوای خودی 2 پاسگاه و 3 موضع توپخانه و یک موضع تانک و مرکز گروه رزمی و تعدادی هدف‌های کوچک دشمن منهدم و به آتش کشیده شده و هم‌اکنون نیز...* زرباطیه شعله‌ور و صدای انفجار از محل آتش‌سوزی شنیده می‌شود. ضمناً تپه‌های 41 و 303 دشمن به‌سختی کوبیده شده و مواضع آنها منهدم و افراد دشمن پا به فرار و وسیله آتش تعاقبی تعقیب و چند دستگاه تانک دشمن به‌صورت هجومی حمله را آغاز که با آتش خودی متوقف و یک دستگاه به‌کلی منهدم و تلفات و ضایعات سنگین به دشمن وارد گردیده که به‌دلیل تاریکی شب آمار دقیق به دست نیامده. در این درگیری به پرسنل پاسگاه‌ها و ارتش جمهوری اسلامی هیچ‌گونه تلفاتی وارد نگردیده تابه‌حال دراثر آتش موشک دشمن جمعاً 5 نفر غیرنظامی در قریه زرگوش و مهران شهید و 6 نفر مجروح گردیده است. درگیری فوق تا 23:00 ادامه داشته است.»[۳۳] در گزارش مشابهی از ستاد مشترک دراین‌باره اضافه شده است: «به نظر می‌رسد مواضع خالی از پرسنل رزمنده گردیده، تلفات دشمن از 200 نفر بیشتر است و تلفات خودی 4 نفر غیرنظامی شهید و 50 نفر غیرنظامی مجروح.»[۳۴]

گزارش - 477

گرچه کنترل بیش از 60 کیلومتر مرز آبی باتوجه‌به کمبود نیرو و امکانات حاضر بسیار مشکل است، با تمهیدات نیروهای انتظامی و سپاه پاسداران در مرزهای مشترک مناطق خرمشهر و آبادان، از تحرکات و رفت‌وآمدهای عوامل داخلی وابسته به عراق ازطریق مرزهای مزبور اندکی کاسته شده است. بااین‌حال، هنوز هم این تحرکات در قالب رفت‌وآمدهای غیرقانونی و حمل اسلحه و مهمات قاچاق به‌منظور اجرای عملیات ایذایی و نیز جاسوسی به نفع کشور عراق، ادامه دارد. دراین‌زمینه گزارش امروز واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه خرمشهر به نقل از نیروهای سپاه مستقر در پاسگاه خیّن، حاکی است که «در ساعت 16 امروز، تعدادی خشاب و 90 تیر کلاشینکف در مسیر گشت نیروهای مزبور کشف شده و در ساعت 18 همین روز نیز در همان مسیر یک قبضه کلت و تعدادی تیر فشنگ پیدا شده است.»[۳۵] همچنین در ادامة مبارزه و مقابله با عوامل داخلی وابسته به عراق، «به اطلاع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دزفول، پیش‌ازظهر امروز، پروندة جبار چنانی به‌اتهام تردد مکرر غیرمجاز به عراق، واردکردن بیش از 250 قبضه اسلحة کلاشینکف، توزیع و پخش مقادیر زیادی سلاح بین افراد ضدانقلاب، برقراری روابط غیرمجاز با عوامل دولت مزدور عراق، اقدام مسلحانه برعلیه امنیت کشور جمهوری اسلامی ایران باتوجه‌به محتویات پرونده و قرائن موجود و اقرار صریح وی، توسط حاکم شرع استان خوزستان مفسدفی‌الارض و محارب با خدا و رسول شناخته و محکوم به اعدام شد. حکم اعدام، پیش‌ازظهر امروز در دزفول به اجرا درآمد.»[۳۶]

گزارش - 478

پس از برگزاری هجده جلسه از دادگاه رسیدگی به پروندة متهمان و عاملان فاجعة سینما رکس آبادان، در فضایی مملو از تبلیغات وسیع و تحریکات گروه‌های سیاسی کمونیستی و نیز سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در آبادان، دادگاه رسیدگی به این فاجعه سرانجام رأی نهایی خود را امروز صادر کرد. براساس رأی دادگاه ویژه، 10 تن از عاملان این فاجعه به اعدام محکوم شدند؛ حکم اعدام 6 تن از این عده سحرگاه امروز اجرا شد، 4 محکوم به اعدام نیز فراری هستند. دادگاه همچنین رأی به برائت 5 تن از متهمان داد و 15 نفر را به زندان محکوم کرد. آخرین جلسة دادگاه ویژة رسیدگی به فاجعة سینما رکس آبادان صبح دیروز تشکیل شد و متهمان به آخرین دفاعیات خود پرداختند. در پایان این جلسه، ختم دادرسی اعلام و دادگاه وارد شور شد. رأی اعضای دادگاه پس از چندین ساعت مشورت، اوایل نیمه‌شب گذشته اعلام گردید. محکومان به اعدام عبارت بودند از: 1. حسین تکبعلی‌زاده 2. ستوان ‌یکم منوچهر بهمنی 3. علی نادری صاحب سینما 4. اسفندیار رمضانی دهاقانی مدیر داخلی سینما 5. سیدفرج‌الله مجتهدی، بازجو و شکنجه‌گر ساواک 6. سرهنگ سیاوش امینی آل آقا، رئیس سابق ادارة اطلاعات شهربانی و افسر به‌اصطلاح ضدخرابکاری. ... چهار نفر غایبی که به اعدام محکوم شدند نیز عبارت‌اند از: 1. علی‌اصغر ودیعی رئیس سازمان امنیت 2. سرتیپ رضا رزمی، رئیس شهربانی وقت آبادان 3. سرهنگ محمدعلی امینی، رئیس شهربانی آبادان بعد از فاجعه 4. سرهنگ اردشیر بیات، رئیس پلیس آبادان.[۳۷]

گزارش - 479

در ادامة تحرکات ایذایی و درگیری‌های گروه‌های مسلح معاند با نظام در مناطق کردنشین گزارش لشکر64 پیادة ارومیه حاکی است: از ساعت 01:00 امروز ضدانقلابیون از آبادی‌های خانلو و جبرئیل‌آباد حمله کرده و وارد پایگاه مجاهدین مستقر در جبرئیل‌آباد می‌شوند؛ مهاجمان 2 قبضه خمپاره‌انداز 60 میلی‌متری و 3 قبضه تیربار ژ3 و 3 دستگاه تلفن و 2 دستگاه بی‌سیم را به غارت می‌برند. ضمناً یک درجه‌دار ژاندارمری و یک جوانمرد پس از آن، مفقودالاثر شده‌اند.[۳۸] گزارش تکمیلی سپاه ارومیه نیز درمورد این حادثه حاکی است: «یک نفر گروهبان3 ژاندارمری را به گروگان گرفته‌اند. ...» این گزارش نیز ضمن تأیید گزارش قبلی افزوده است: «در این درگیری پسر یکی از افراد بانفوذ ضدانقلاب محل به نام حاج بایزیدی کشته شد.»[۳۹] همچنین در درگیری ساعت 22:30 دقیقه دیشب با مهاجمان ضدانقلاب در بخش شاهین‌دژ، یک پاسدار شهید و 2 پاسدار دیگر زخمی شدند، در ادامة این درگیری که تا پاسی از ساعات اولیة امروز نیز ادامه داشت، یکی از اعضای جهاد سازندگی نیز به شهادت رسید و یک جهادگر دیگر و 2 نفر از پیشمرگان مسلمان کرد مجروح شدند.[۴۰] در همین محور، مهاجمان مسلح معاند با نظام توانستند با استفاده از تفنگ 106 میلی‌متری و تیربار کالیبر50 و خمپاره در نقاط مختلف اطراف تکاب مستقر شوند و منطقه‌ای به طول دو کیلومتر از محور شاهین‌دژ ـ تکاب را در دست بگیرند.[۴۱] یادآوری می‌شود که در بازدید دیروز فرماندار میاندوآب از سپاه تکاب، وضعیت و مشکلات سپاه و ارتش ازنظر امکانات در این منطقه مورد بررسی قرار گرفت و قرار شد اقدامات لازم جهت تأمین خودرو و اعزام نیرو با تجهیزات برای سپاه تکاب و ارسال یک دستگاه تانکر بنزین و تانکر آب برای تأمین سوخت یگان ارتش مستقر در تکاب صورت گیرد.[۴۲] همچنین شامگاه امروز حدود 50 نفر از افراد مسلح ایل قلخانی با اسلحه و مهمات، از منطقه چهارکلا (عراق) به ایران وارد شده و خود را به سپاه پاسداران قصرشیرین معرفی کردند.[۴۳]

گزارش - 480

انشعاب در سازمان چریک‌های فدایی خلق و دورشدن شاخة "اکثریت" از مشی مسلحانه، در نظر برخی جناح‌های نظام و هواداران آن چندان واقعی محسوب نشده و با بدبینی و سرزنش همراه گردیده است؛ چراکه قراین متعددی دال بر باقی‌بودن "اکثریت" بر مشی مسلحانه در مناطق کردنشین و نیز آماده‌سازی این گروه برای مبارزه مسلحانه با نظام در آینده‌ای نه‌چندان دور وجود دارد. یک گزارش که امروز در کیهان و جمهوری اسلامی درج شد و سپس تحلیل و توضیح روزنامة جمهوری اسلامی راجع به آن، نشانه‌ای از این دریافت است. گزارش کیهان به نقل از خبرگزاری پارس در سنندج، حاکی است که امروز در سنندج یک خانه تیمی مربوط به "اکثریت"، کشف شده است. مطابق این گزارش، «درپی آگاهی سازمان پیشمرگان مسلمان کرد از رفت‌وآمدهای مشکوک در خانه‌ای واقع در محلة خسروآباد، منزل مذکور توسط افراد این سازمان محاصره و ضمن بازرسی از آن متوجه می‌شوند که این محل یکی از خانه‌های تیمی سازمان چریک‌های فدایی خلق (اکثریت) است.» خبرگزاری پارس از سنندج ضمن نقل این خبر افزود: «در جریان بازرسی از خانة یادشده تعدادی دستگاه چاپ زیراکس، ماشین فتوکپی، حدود یک وانت اعلامیه برعلیه حکومت جمهوری اسلامی، تعدادی وسایل جراحی که از بیمارستان‌های دولتی به سرقت رفته است، دارو و قرص‌های ضدحاملگی، وسایل صوت‌گیر که از سازمان‌های انتظامی سرقت شده است، در حدود 50 تخته پتوی ارتشی و تعدادی کتاب‌های کمونیستی که برعلیه رژیم جمهوری اسلامی ایران نوشته شده‌اند، کشف و ضبط شد و به دادگاه انقلاب اسلامی سنندج انتقال یافت. افرادی نیز شناسایی شده‌اند که پس از دستگیری اسامی آنان فاش خواهد شد.»[۴۴] روزنامة جمهوری اسلامی ارگان حزب جمهوری اسلامی نیز پس از نقل همین خبر در ادامة گزارش خود نوشت: «لازم به تذکر است که چریک‌های فدایی خلق اخیراً درپی شکست "سیاسی ـ نظامی" در کردستان، به‌طور تاکتیکی خود را به سه جناح "اکثریت"، "اقلیت" و "مستقل" تبدیل کردند و به‌دستور ارباب روسیه، جناح اکثریت مأموریت یافته تا خود را به حزب توده نزدیک کند و جناح اقلیت مسئولیت یافت که با "جمهوری اسلامی" به‌صورت خصمانه مبارزه کند. در اوایل انقلاب نیز اشرف دهقانی که از چند صد نفر عضو و کمی بیشتر هوادار سازمانی برخوردار است "چریک‌های فدایی خلق" را رسماً منتسب به خود دانست و رهبری چریک‌های فدایی که هم‌اکنون به سه شاخه تبدیل شده‌اند را غاصب نام و آرم سازمان دانست. لازم به تذکر است که چریک‌های فدایی شاخة اکثریت پس از انشعابات و درگیری‌های ظاهری، 2 تن از کادر مرکزی خود را جهت کسب حیثیت! و آبرو! و برای "التماس" نزد آیت‌الله دکتر بهشتی جهت مذاکره فرستادند و به آیت‌الله دکتر بهشتی قول دادند که از روش‌های مزورانة خود در کردستان عدول کنند. کشف خانة تیمی فوق و به‌دست‌آمدن مقدار زیادی وسایل بهداری، بیمارستانی، ارتشی، قرص ضدحاملگی و... نشانه دروغین بودن شاخه‌شاخه ‌شدن‌های چریک‌های فدایی خلق و تصریح وابستگی گروهک‌های کمونیستی فوق به ابرقدرت‌هاست.»[۴۵]

گزارش - 481

درحالی‌که در شهرها و نقاط مرزی غرب و جنوب‌غربی کشور، تحرکات عراق و گروه‌های مسلح برانداز علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران هرروز ابعاد وسیع‌تری می‌یابد، ادامة جریان وضعیت دوگانة انقلابی ـ نهادی و سوءاستفادۀ گروه‌های چپ و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از این وضعیت ـ که اغلب در قالب مشاجرات و درگیری‌های سازمان‌یافته طرف‌داران آنها با مردم عاشق انقلاب بروز می‌کند ـ همچنان برخی شهرها و روستاها را با ناامنی و گاه ایجاد بلوا و آشوب مواجه ساخته است. با نزدیک‌تر شدن به روزهای پایانی شهریور، تحریکات و تحرکات این گروه‌ها به‌طرز مشکوکی رو به افزایش می‌باشد و پیگیری هرروز موارد درگیری‌ها، این نکته را به اثبات می‌رساند. به‌دنبال برخوردهای پراکندة چند روز اخیر در بوشهر، 14 تن از هواداران مجاهدین و چریک‌های فدایی خلق در این شهر به حکم دادسرای انقلاب اسلامی بوشهر بازداشت شدند.[۴۶] همچنین، درپی کشف یک خانة تیمی متعلق به سازمان رزمندگان راه آزادی طبقة کارگر در شهرستان مسجدسلیمان، افراد سپاه پاسداران این شهر 2 تن از فعالان این سازمان را نیز در این خانه دستگیر کردند و اسنادی مربوط به تشکیل هسته‌های مقاومت در شهر مسجدسلیمان توسط این گروه به دست آمد.[۴۷] علاوه‏براین، سازمان چریک‌های فدایی خلق (اکثریت) مدعی است که در شهرستان رشت در محله صمد بهرنگی این شهر، در ساعت 6 بعدازظهر امروز، افراد ناشناس یکی از اعضای فعال این سازمان را به رگبار گلوله بسته و کشته‌اند. این سازمان در اطلاعیه‌ای که در همین مورد منتشر کرده، ضمن درج این خبر، تلویحاً کوشیده است افراد سپاه پاسداران رشت را مسئول این حادثه معرفی کند.[۴۸] در تهران، امروز عده‌ای از مردم مؤمن به انقلاب که از تحریکات فزایندۀ گروه‌های سیاسی چپ علیه نظام به ستوه آمده بودند دفتر نشریة اتحاد مردم، ارگان سازمان اتحاد دمکراتیک مردم ایران را، که دارای مشی همسو با حزب توده است، اشغال کردند. نامه مردم ضمن درج این خبر نوشت: «اشغال دفتر نشریه اتحاد مردم به‌دنبال اشغال دفاتر سایر احزاب و سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی ازجمله و به‌ویژه حزب تودة ایران، نشان‌دهندة این امر است که توطئة ضدانقلاب برای ایجاد جو تشنج و درگیری در جامعه، که زمینة کودتای امریکا را فراهم می‌کند، ادامه دارد. ...»[۴۹] دراین‌حال، محمود اعتمادزاده معروف به م. به‌آذین، صاحب امتیاز و مدیر روزنامة اتحاد مردم امروز در نامه‌ای خطاب به دادستان کل انقلاب، علی قدوسی، ضمن اعتراض به اشغال دفتر این نشریه، از وی خواست تا به این "هرج‌ومرج‌طلبی" پایان داده و دفتر مزبور را از اشغال‌کنندگان بازپس بگیرد.[۵۰]

گزارش - 482

باآنکه چندین روز از بحث و مشاجره بین دو جناح حاکم رقیب بر سر تعیین اعضای کابینة جدید می‌گذرد، امروز هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس، ضمن ارائة گزارشی به مجلس از اقدامات چند روز گذشتة دو جناح مزبور برای انتخاب افراد کابینه و رسیدن به نقاط مشترک بیشتر، درخصوص حل‌وفصل نهایی این مسئله اظهار خوش‏بینی کرد و گفت: «جناب آقای رئیس‌جمهور و جناب آقای نخست‌وزیر بعد از روز سه‌شنبه، دو ملاقات طولانی داشتند. اولین ملاقات در همان روز سه‌شنبه ساعت 11 صبح، با حضور جمعی از افراد پیشنهادی کابینه و آقای رئیس‌جمهور و آقای نخست‌وزیر بود و دراین‌رابطه آقای رجایی گفتند که این ملاقات خیلی مفید بود و بسیاری از مشکلاتی که در راه ایجاد تفاهم وجود داشت حل شد. دیشب (چهارشنبه) مجدداً بنا به دعوت جامعة روحانیت مبارز جلسه با حضور این دو نفر تشکیل شد که تا نیمه‌شب ادامه یافت و تقریباً به تفاهم کامل نزدیک شدند و حداکثر 4 مورد از مجموع 20 مورد باقی مانده است و آقای بنی‌صدر گفته‌اند که تا یکی دو روز آینده تحقیقات من درمورد این افراد تمام خواهد شد. امیدوارم که ان‌شاءالله تحقیقات آقای بنی‌صدر به‌زودی تمام شود و ما هرچه ‌زودتر در کشور دارای کابینه و دولت شویم.» آقای هاشمی سپس دربارة شایعة دخالت مجلس در امر تعیین وزرای کابینه اظهار کرد: «الآن به‌هیچ‌نحوی مجلس حتی در مذاکرات آقایان هم دخالت ندارد و این نگرانی که مجلس یعنی قوة مقننه در تشکیل کابینه دخالت می‌کند کاملاً بیجاست. بنده هم به‌اتفاق 21 نفر از اعضای جامعه روحانیت مبارز در جلسه دیشب به‌عنوان عضوی از اعضای شورای روحانیت مبارز تهران شرکت داشتیم. ...»[۵۱]

گزارش - 483

فضای حاکم بر رسانه‌های هر دو جناح رقیب حاکم بر کشور این روزها به‏نحوی است که نشان می‌دهد هر دو گروه همراه هواداران و منسوبین و وابستگان سیاسی‌شان، خود را برای مراسم روز هفدهم شهریورماه یعنی دومین سالگرد شهیدان میدان شهدا آماده می‌کنند. به‌دنبال اطلاعیة دفتر رئیس‌جمهوری در هفتة گذشته مبنی‌بر دریافت اطلاعیه‌ها و نامه‌های فراوان از گروه‌های مختلف برای دعوت از بنی‌صدر جهت سخنرانی در روز هفده شهریور، امروز نیز اطلاعیه‌ای در همین‌ مورد ازسوی "دفتر هماهنگی همکاری‌های مردم با رئیس‌جمهور" منتشر شد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «... هنوز نیز غائله‌آفرینان اسارت‌طلب اجنبی‌پرست در گوشه‌وکنار این مملکت خون عزیزان ما را می‌ریزند و توطئه‌گران زورگو از پی ایجاد شرایطی هستند که بار دیگر استبداد به‌جای استقلال و تزویر به‌جای اسلام راستین را برای این امت شهیدپرور حاکم گردانند. دفتر هماهنگی همکاری‌های مردم با رئیس‌جمهوری به دعوت دفتر ریاست‌جمهوری در تجدید میثاق شهادت با شهدا پاسخ مثبت گفته و بعدازظهر روز دوشنبه 17 شهریورماه ساعت 5:20 دقیقه، از عموم مردم می‌خواهد در این مراسم که با حضور ریاست‌جمهوری در میدان شهدا برگزار می‌شود شرکت نمایند. ...»[۵۲]

گزارش - 484

در طول هفته‌ای که گذشت، مسئلة حقوق بشر در ایران به خصوص باتوجه‌به بحران گروگان‌های امریکایی، مورد توجه ویژه رسانه‌های تبلیغاتی غربی و نیز مسئولان و کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل قرار گرفته است. دراین‌زمینه، خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس از ژنو گزارش می‌دهد که «اکثریت کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل برای آزادی گروگان‌های امریکایی که از 10 ماه پیش تاکنون، در ایران به سر می‌برند درخواستی را به امضا رسانیده‌اند. این سند 177 کلمه‌ای توسط "جان کاری" یک متخصص حقوق بین‌المللی و کارشناس امریکایی به کمیسیون فرعی سازمان ملل برای جلوگیری از تبعیض و حراست از اقلیت‌ها ارائه شده. جان کاری گفت که وی انتظار دارد این قطعنامه که منعکس‌کنندة تصمیم ماه مه گذشته دیوان داوری لاهه، مبنی‌بر آزادی گروگان‌هاست، روز جمعه به رأی گذارده خواهد شد. وی گفت تمام سعی خود را خواهم کرد تا در روز مذکور رأی به این قطعنامه را که پیش‌بینی می‌کنم با اکثریت زیادی تصویب شود، به دست آورم. جان کاری افزود: 3 تن از اعضای کمیسیون فرعی ازجمله کارشناسان ایرانی، از هنگام بررسی این ماجرا در ماه گذشته غایب بودند.» بنا به این گزارش، «این قطعنامه که درصورت تصویب لازم‌الاجراست می‌خواهد که گروگان‌ها آزاد شوند به‌نحوی‌که بتوانند نزد خانواده‌های خود در کشورشان بازگشته و زندگی عادی خود را مطابق با اصول بشردوستانه از سر بگیرند. در این قطعنامه آمده است که گروگان‌ها طی 300 روز با خارج ارتباط نداشته‌اند و اگر ارتباطی وجود داشته بسیار مختصر بوده است و به‌ همین‌ لحاظ باید رحم و شفقت را درمورد آنان رعایت کرد.»[۵۳]


منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/13

  1. سیدیعقوب حسینی و محمد جوادی‌پور، ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، معاونت تبلیغات و روابط عمومی (دفتر سیاسی)، 1373، ج3، فصل اول، ص47.
  2. سند شماره 43079 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (عملیات) به گیرندگان: نزاجا، نهاجا، نداجا، ژاجا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359.
  3. سند شماره 358 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 20/6/1359، به نقل از لشکر92 زرهی 0رکن2)، 13/6/1359.
  4. سند شماره 347677 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به ت ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری آبادان مستند به گزارش گروهان ژاندارمری خرمشهر و پاسگاه کیلومتر 25.
  5. سند شماره 347677 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به ت ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری آبادان مستند به گزارش گروهان ژاندارمری خرمشهر و پاسگاه کیلومتر 25.
  6. سند شماره 423443 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به ت ـ ف ـ نزاجا (مد اطلاعات)، 16/6/1359؛ و ـ سند شماره 358 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، برابر گزارش گروه رزمی 37.
  7. سیدیعقوب حسینی و محمد جوادی‌پور، ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، معاونت تبلیغات و روابط عمومی (دفتر سیاسی)، 1373، ج3، فصل اول، ص47.
  8. سند شماره 43061 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 13/6/1359.
  9. سند شماره 43079 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (عملیات) به گیرندگان: نزاجا، نهاجا، نداجا، ژاجا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359.
  10. سند شماره 43060 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 13/6/1359.
  11. سند شماره 347681 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن3) به فرماندهی گردان151 دژ، 13/6/1359.
  12. سند شماره 41954 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (م 132) به ژاجا، 27/6/1359.
  13. سند شماره 432739 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری ستاد هماهنگی نیروهای انتظامی استان خوزستان، 27/6/1359، ص3؛ و ـ سند شماره 409328 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 27/6/1359، ص3، از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2).
  14. سند شماره 283118 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرزبانی مهران به تهران ـ مرزبانی کل کشور، 13/6/1359؛ و ـ سند شماره 282943 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ صالح‌آباد به تهران ـ رکن سوم دایره عملیات ژاجا، 13/6/1359.
  15. روزنامه کیهان، 15/6/1359، ص15، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
  16. همان.
  17. سند شماره 43057 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی، 13/6/1359.
  18. سند شماره 43056 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از مرکز فرماندهی غرب به سپاه (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359؛ و ـ سند شماره 283439 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کرمانشاه به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359؛ و ـ سند شماره 283219 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ سومار به تهران ـ رکن سوم ژاجا (دایره عملیاتی)، 13/6/1359؛ و ـ سند شماره 283220 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 ـ ناحیه کرمانشاه به ت ـ ف ـ ژاجا ـ رکن یکم عملیات، 13/6/1359.
  19. سند شماره 283218 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ سومار به تهران (دایره عملیات ـ رکن2 و رکن3)، 14/6/1359.
  20. سند شماره 276741 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه کرمانشاه به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا رکن3 (دایره عملیات)، 13/6/1359؛ و ـ سند شماره 283385 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 13/6/1359.
  21. سند شماره 43055 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (معاونت عملیاتی)، 13/6/1359.
  22. سند شماره 277216 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ سومار به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی)، 14/6/1359، برابر گزارش گروهان سومار مستند به اعلام پاسگاه گیسکه.
  23. سند شماره 43064 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 13/6/1359، برابر اعلام شاجا.
  24. سند شماره 43059 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (عملیات)، 13/6/1359، برابر اعلام ژاجا.
  25. سند شماره 347677 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به ت ـ ف ـ ژاجا (مرکز فرماندهی)، 13/6/1359، برابر گزارش هنگ ژاندارمری آبادان مستند به گزارش گروهان ژاندارمری خرمشهر و پاسگاه کیلومتر 25.
  26. روزنامه کیهان، 15/6/1359، ص15، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
  27. سند شماره 276741 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و ـ سند شماره 34373 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شاجا به وزارت کشور، 13/6/1359، برابر اعلام شهربانی قصرشیرین؛ و ـ سند شماره 43056 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و ـ سند شماره 283439 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از ناحیه ژاندارمری کرمانشاه به تهران، ـ ت ـ ف ـ ژاجا ـ مرکز فرماندهی، 13/6/1359؛ سند شماره 283219 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و ـ سند شماره 283220 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  28. سند شماره 276714 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از سوی ف ـ 05 به اسلام‌آباد غرب، 13/6/1359.
  29. سند شماره 277143 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به ف ـ 05 ـ ر3، 13/6/1359.
  30. سند شماره 276714 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  31. روزنامه کیهان، 15/6/1359، ص15، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
  32. روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از کرمانشاه.
  33. سند شماره 283141 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به ناحیه ـ رکن سوم، 14/6/1359.
  34. سند شماره 43016 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به ژاجا، 14/6/1359.
  35. سند شماره 407 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 23/6/1359، شماره سریال 9، ص2، برابر اعلام مرزبانی خرمشهر.
  36. سند شماره 423443 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به ت ـ ف ـ نزاجا (مد اطلاعات)، 16/6/1359؛ و ـ سند شماره 358 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، برابر گزارش گروه رزمی 37.
  37. روزنامه کیهان، 13/6/1359، ص1، خبرنگار کیهان از آبادان؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 15/6/1359، ص10، خبرنگار انقلاب اسلامی از آبادان؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از اهواز.
  38. سند شماره 43073 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص191، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به ژاجا، 13/6/1359.
  39. سند شماره 79122 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص197، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 16/6/1359، برابر اعلام سپاه ارومیه، 13/6/1359.
  40. روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1359، ص4.
  41. سند شماره 141648 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص102، از سپاه (مرکز فرماندهی) به مرکز فرماندهی غرب، 13/6/1359.
  42. سند شماره 43098 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص101، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 12/6/1359.
  43. سند شماره 41954 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  44. روزنامه کیهان، 16/6/1359، ص2، به نقل از خبرگزاری پارس از سنندج.
  45. روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1359، ص16.
  46. سیدیعقوب حسینی و محمد جوادی‌پور، ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، معاونت تبلیغات و روابط عمومی (دفتر سیاسی)، 1373، ج3، فصل اول، ص47.
  47. روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1359، ص16؛ و ـ روزنامه کیهان، 16/6/1359، ص2، به نقل از خبرگزاری پارس از اهواز.
  48. هفته‌نامه کار، ارگان سازمان چریک‌های فدایی خلق (اکثریت)، 19/6/1359، ص18.
  49. نامه مردم، شماره 326، 15/6/1359، صص1 و 8.
  50. روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1359، ص6؛ و ـ روزنامه کیهان، 15/6/1359، ص3.
  51. مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول، ص622.
  52. روزنامه انقلاب اسلامی، 13/6/1359، ص1.
  53. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره171، تاریخ 15/6/1359، ص6ژنو ـ آسوشیتدپرس، 14/6/1359.