1359.06.18
روزشمار جنگ سال 1359 1359.06.18 | |
---|---|
نامهای دیگر | هجده شهریور |
تاریخ شمسی | 1359.06.18 |
تاریخ میلادی | 9 سپتامبر 1980 |
تاریخ قمری | 29 شوال 1400 |
گزارش - 532
درپی درگیریهای شدید دو روز گذشته در نوار مرزی قصرشیرین، سومار و نفتشهر بهخصوص در اطراف پاسگاههای تنگابنو، خانلیلی، زینلکش و تیلهکوه که موجب واردآمدن تلفات نسبتاً سنگینی، (ازجمله انهدام 6 تانک) به نیروهای عراقی شد، امروز نیز درگیریها در این مناطق با همان شدت ادامه یافت. بنا به یک گزارش، در ساعت 7:30 دقیقه بامداد امروز، مجدداً پاسگاههای مرزی تابع گروهان سومار زیر آتش شدید عراق قرار گرفت و در ساعت 8:30 نیز، 2 فروند میگ شکاری عراق با فاصله زیاد روی ارتفاعات پاسگاهها پرواز و بهطرف نیروهای ارتش مستقر در نفتشهر تیراندازی کردند. در این گزارش از تلفات احتمالی در نفتشهر اظهار بیاطلاعی شده است.[۱] همچنین در ساعت 12 امروز، مرزبانی سومار اعلام کرد که پاسگاههای مرزی کانیشیخ، بازرگان و تلخاب مدت 24 است که در محاصره نیروهای ارتش عراق قرار دارند و باوجود درخواستهای مکرر برای پشتیبانی، تاکنون اقدامی برای کمک به آنها نشده است. وضع پاسگاههای مزبور بسیار خطرناک است و عراقیها از هوا و زمین پاسگاهها را هدف حمله قرار دادهاند. ضمناً راه پاسگاه تلخاب ـ سومار قطع شده است.[۲] دراینحال، در ساعت 14:30 دقیقه امروز، گروهان سومار اعلام خطر کرد که ارتش عراق پاسگاههای نفتشهر، سهتپان، سلمانکشته، سانواپا و چقاشیرگه را زیر آتش شدید توپخانه گرفته و تانکهای آنها بهطرف پاسگاهها درحال پیشروی میباشند. در این گزارش اعلام شده که پاسگاه سانواپا بهطورکلی منهدم شده و اگر ازطریق ارتش به پاسگاههای دیگر کمک نشود، احتمال دارد پاسگاهها به تصرف ارتش عراق درآیند.[۳] در این درگیریها در پاسگاه سانواپا در ساعت 14:30 دقیقه، 2 درجهدار ازجمله استوار یکم لطیفی، فرمانده پاسگاه سانواپا، بهشدت زخمی شدهاند و بقیه نیروها نیز بهتلافی، پاسگاه ابوعبید عراق را با خمپاره 120 میلیمتری منهدم ساختند.[۴] شهربانی کرمانشاه نیز در ساعت 16:18 دقیقه امروز، گزارش داد که «توپخانه سنگین و سبک و نیروی هوایی عراق مرتباً مناطق مرزی و پاسگاههای داخل نفتشهر را میکوبند. نیروهای عراقی نیز ازطریق پاسگاه اسموز [التموز] با تانک بهطور مرتب درحال پیشروی هستند و پاسگاه درویشکشته مورد تجاوز میباشد [درحالیکه] نفتشهر در چهار کیلومتری این پاسگاه قرار دارد.» بنا به همین گزارش، گروهان خانلیلی به دست ارتش عراق افتاده و ارتباط آن بهکلی قطع شده است.[۵] گزارش سپاه مرکز فرماندهی غرب کشور نیز حاکی است که حدود ساعت 18 امروز، 8 هواپیمای عراقی مجدداً به نفتشهر حمله کردند.[۶] همچنین، در ساعت 20 نیز، نیروهای عراقی بهوسیله 12 بالگرد اقدام به هلیبرد کرده و تعداد 300 نفر از نیروهای چترباز خود را درحوالی نفتشهر و پاسگاههای مرزی اطراف پیاده کردند. در پایان این گزارش آمده است: «دراینمورد اقدام مؤثر و عاجل به عمل آید چون وطن صددرصد در خطر است و بایستی هرچه زودتر کمک برسد. ...»[۷] اما در منطقه عمومی قصرشیرین نیز حملات نیروهای زرهی، پیاده، توپخانه و هوایی عراق جدی و وضعیت بحرانی است. دراینباره، گزارش هنگ قصرشیرین حاکی است که رئیس اداره آبیاری این شهر در ساعت 14 امروز اعلام کرد که تانکهای عراقی که تعدادشان زیاد است، قصد تخریب منبع آب را دارند. در این گزارش درخواست پشتیبانی آتش و زرهی شده است.[۸] آتشباری دشمن روی شهر قصرشیرین نیز از روز گذشته نهتنها باعث قطع برق شده، شهر را با بیآبی نیز مواجه ساخته است، بهطوریکه سپاه پاسداران ضمن درخواست تانکر آب از ارتش اعلام کرده است که هماکنون در بیمارستانها آب برای زخمیها یافت نمیشود.[۹] و «در ساعت 10 صبح امروز، مجدداً به پاسگاه سمیه [سمیده] و حافظیه حمله آغاز شد [که تا ساعاتی از روز بعد نیز ادامه یافت]. و ارتش به حملات آنان پاسخ داده [است.]» این گزارش میافزاید: «نیروهای خودی مهمات برای سلاحهای سنگین ندارند و هنوز مهمات به آنها نرسیده است، بهطوریکه در حین درگیری، ارتش فاقد مهمات بوده است.»[۱۰] از ساعت 12:50 دقیقه، عراقیها به پاسگاه تنگابنو تابع هنگ قصرشیرین حمله هوایی کردند گزارش هنگ مزبور نیز حاکی است که در همین زمان، تانکهای دشمن در نزدیکی این پاسگاه بوده و قصد پیشروی دارند. در این گزارش درخواست کمک هوایی و پشتیبانی فوری شده است.[۱۱] وضعیت در منطقه خسروی نیز بحرانی است. به گزارش پاسگاه خسروی، ساعت 14:30 دقیقه امروز، 4 فروند میگ عراقی پاسگاههای تنگابنو، منبع آب کناره پاسگاه و آبادی تنگابنو و اطراف آن را بمباران کرده و در ساعت 15:30 دقیقه نیز مجدداً میگهای دشمن مناطق یادشده را بمباران کردند. این گزارش میافزاید نیروهای بعث عراق نیز درحال پیشروی بهسوی پاسگاههای تنگابنو و ولدکشته هستند و ضمناً یک ستون زرهی ارتش عراق از بانمیل بهطرف پاسگاه قلعهیهودی عراق (روبهروی همین منطقه در ایران) در حرکت است.[۱۲] هنگ قصرشیرین نیز در گزارش تکمیلی خود از این درگیریها، اخطار کرده که باتوجهبه بمباران پاسگاههای تنگابنو، ولدکشته و خسروی توسط میگهای عراقی و آتش تانک و توپخانه مهاجمان، چنانچه نیروی زرهی به پاسگاههای مزبور سریعاً اعزام نشود، احتمال سقوط پاسگاهها میرود،[۱۳] چراکه تانکهای عراقی درحال پیشروی بهسوی پاسگاههای مزبور هستند.[۱۴] در گزارش بعدی این هنگ نیز به نقل از گروهان قصرشیرین، آمده است: «پاسگاههای خسروی، تنگابنو و ولدکشته نمیتوانند در مقابل نیروهای عراق مقاومت داشته باشند و احتیاج به تقویت یک گروهان زرهی و ادوات سنگین دارند.»[۱۵] حتی پاسگاه خسروی گزارش داده که چون این پاسگاه در ارتفاعات قرار دارد، با اعزام دیدبان توپخانه ارتش، میتوان حرکات عوامل عراقی را زیر نظر داشت و بهموقع اقدامات لازم را انجام داد.[۱۶] در ساعت 14:40 دقیقه، 3 فروند هواپیمای میگ عراقی، ایستگاه رادیو تلویزیون [قصرشیرین] را بمباران کرده و خساراتی به ایستگاه وارد آوردند.[۱۷] گزارش ساعت 15:30 دقیقه سپاه قصرشیرین نیز حاکی است: نیروهای عراق اطراف رادیو تلویزیون را زیر آتش گرفتهاند که این حملات تلفاتی نداشته است. تنگابنو نیز هدف حمله قرار گرفته که خساراتی به نیروهای خودی وارد نیامده، اما عراق پاسگاه تنگابکهنه را تسخیر کرده است. درضمن، تانکهای عراقی بهسوی قصرشیرین درحال پیشروی هستند و نیاز به پشتیبانی فوری میباشد.[۱۸] در ساعت 18:45 دقیقه، نیز خبر رسید که «پاسگاه تنگابنو نیز به دست نیروهای عراقی افتاده و یک تانک ارتش نیز بهوسیله میگهای عراقی منهدم شده و نیروهای عراقی بهصورت گازانبری بهطرف قصرشیرین درحال حرکت هستند.»[۱۹] این درحالی است که وضعیت پدافندی منطقه قصرشیرین باتوجهبه حملات هوایی مکرر هواپیماهای عراقی بسیار وخیم است و تنها وسیله مقابله با میگهای جنگنده عراقی، مسلسل کالیبر50 میباشد. ازاینرو هنگ قصرشیرین از ناحیه کرمانشاه تقاضای ارسال 2 قبضه توپ ضدهوایی 23 میلیمتری با خدمه مربوط به آنها را کرده است.[۲۰] درخصوص حمله زرهی عراق نیز، هنگ قصرشیرین 150 عدد مین ضدتانک با 4 گروه متخصص و مینگذار درخواست کرده تا جلو پیشروی زرهی عراق را بهطرف قصرشیرین بگیرد.*[۲۱] فرماندهی هنگ قصرشیرین نیز از ناحیه کرمانشاه خواسته است تا با هماهنگی با نیروهای ارتش حاضر در منطقه، برای بازپسگیری سنگرهای اشغالی پاسگاه زینلکش ـ که از دو روز پیش به اشغال عراقیها درآمده ـ اقدام کنند.[۲۲] شدت درگیریهای مرزی در مناطق یادشده به حدی است که مرکز فرماندهی غرب، عصر امروز از سپاه مرکز درخواست کرد یک گردان از نیروهای سپاه پاسداران را به کرمانشاه اعزام کند.[۲۳] در حدود ساعت 18، دو فروند هواپیمای اف4 نیروی هوایی به پشتیبانی نیروهای درگیر در منطقه قصرشیرین شتافتند که ضمن شناسایی 20 تانک و تعدادی کامیون عراقی که در همان نزدیکی استتار شده بودند، با حمله از چند جهت، بسیاری از آنها را منهدم کردند.[۲۴] در ساعت 18:39 دقیقه نیز، 2 فروند دیگر از هواپیماهای اف4 به منطقه عملیاتی یورش آورده و تعداد زیادی از نیروهای پیاده، زرهی و کامیونهای دشمن را نابود ساختند.[۲۵] دراینحال، میگهای عراقی بر فراز مرزهای پاسگاههای ولدکشته، خسروی و تنگابنو به پرواز درآمدند و با پرتاب راکت، این مناطق را زیر آتش گرفتند،[۲۶] که در این هنگام، یک میگ عراقی توسط یک فروند هواپیمای اف14 ایران منهدم شد و در نصرآباد در خاک ایران سقوط کرد و خلبانان آن نیز کشته شدند. طبق این گزارش، این دومین میگ سرنگونشده عراقی در 48 ساعت گذشته میباشد.[۲۷] یک میگ عراقی دیگر نیز با آتش پدافند هوایی منطقه سرنگون و منهدم شد.[۲۸] در ساعت 20 امروز، توپخانه عراق در فاصله چهار الی پنج کیلومتری جنوبغربی پشت بانمیل شرکت نفت عراق، تانکهای خودی را که در بین ولدکشته و خسروی هستند زیر آتش گرفت.[۲۹]
گزارش - 533
در منطقۀ مرزی ایلام، امروز نیز مثل روز گذشته، نبض شدیدترین درگیریهای خونین بهخصوص در اطراف منطقۀ چیلات میتپید. گزارشهای متعدد حاکیاز وخامت اوضاع در این منطقه است. «طبق اظهار تلفنی استاندار ایلام، آقای ضیائی، بعثیها قصد دارند با ایجاد پرده دود، پاسگاه کلات [چیلات] را تصرف نمایند.» در این گزارش درخواست کمک و رعایت پیشبینیهای لازم از سپاه غرب کشور شده است.[۳۰] طبق آخرین گزارشهای رسیده امروز از همین منطقه و از منطقه مرزی دهلران، «واحد توپخانه و واحد تانک و پیادهنظام دشمن در نوار مرزی بهطور وسیع و گستردهای مستقر شده و با به اهتزاز درآوردن پرچمهای قرمز و گشت مرتب هواپیماهای گشتی شناسایی و مانورهای هلیکوپترهای جنگی، از طرحهای حمله بزرگ در این مناطق خبر میدهد.» در این گزارش نیز از ارتش درخواست اعزام واحد توپخانه و تانک و نیروی پشتیبانی و هوایی شده است.[۳۱] گزارش یگان دهلران هم از تقویت وسیع نیرو و تجهیزات توپخانه و تانک عراق در نوار مرزی چیلات حکایت دارد. در این گزارش نیز اخطار شده که اگر طبق درخواستهای مکرر قبلی، اقدامی درمورد ارسال نیروی کمکی صورت نگیرد، افراد خودی مجبور به ترک مواضع خود خواهند شد.[۳۲] گزارشهای دیدبانهای پاسگاه چیلات نیز حاکی است: «دشمن مرتباً نیروهای تقویتی خود را به مرز چیلات گسیل و مشغول موضعگیری هستند و پرچم بزرگی برقرار نمودهاند. حتی تعداد 13 دستگاه تانک سنگین در داخل کانالها موضعگیری نمودهاند و مشاهده استقرار توپخانه سنگین درحوالی پاسگاه جناح عراق، معلوم است که بهزودی قصد حمله دارند.» در این گزارش نیز باتوجهبه الحاقنشدن توپخانه به واحدهای خودی، درخواست اعزام سریع نیروی تقویتی و تانک و توپخانه و پشتیبانی هوایی شده است.[۳۳] دراینحال، باوجود درخواستهای مکرر هنگ و گروهان ایلام و ناحیه کرمانشاه و استانداری ایلام از روز 15/6/1359 جهت نجات پاسگاه چیلات و تقویت این نقطه مهم مرزی، کمکهای لشکر92 زرهی اهواز نیز بهدلیل وسعت پوشش مأموریت این لشکر، کافی نبوده و از تیپ84 خرمآباد و گروه رزمی مستقر در عینخوش درخواست کمک فوری شده است.[۳۴] اما بااینکه احتمال حمله زمینی و هوایی عراق به دهلران محرز شده است، تیپ84 خرمآباد بهدلیل استقرار یگانهایش در پاوه و مهران قادر به تقویت گروهان دهلران و پاسگاه مرزی چیلات نیست. از سوی دیگر گزارش فرماندار دهلران حاکی است که گروه رزمی مستقر در عینخوش نیز همکاری لازم و جدی و پشتیبانی کافی از نیروهای پاسگاه چیلات را به عمل نیاورده است، لذا فرمانده ژاندارمری کل کشور از ستاد مشترک درخواست کرده که به لشکر81 زرهی کرمانشاه دستور دهد تا درمورد پشتیبانی گروهان دهلران و پاسگاه چیلات اقدام کند.[۳۵] دراینحال، آخرین اخبار از منطقه مهران نیز حاکیاز بحرانیبودن وضعیت این مناطق است. به گزارش ستاد مشترک ارتش، «دولت عراق قصد دارد با یک حمله غافلگیرانه، ضربه سنگینی به یگانهای مستقر در مهران وارد نماید.» بنا به این گزارش، «امروز تعداد نامعلومی تانک و توپ در رشته کانال واقع در جنوبشرقی زرباطیه که از گردان4 زرهی لشکر واسط میباشد، مستقر گردیدهاند. کانالهای شرق شهر زرباطیه که بهوسیله نیروهای خودی منهدم شده بود، ترمیم گردیده است. کلیه جادههای عراق در مقابل مهران، کانالکشی و ایابوذهاب در کانالها انجام میشود. همچنین، تعداد نامعلومی تانک و توپ در بین کانال از "صدرالعرفات" تا "دوراجی" مستقر شدهاند.»[۳۶] از سویی در ساعت 13:30 دقیقه امروز، یک درگیری میان پاسگاه سمیده جمعی گروهان موسیان با نیروهای عراقی رخ داد. مهاجمان با سلاحهای سبک بهطرف پاسگاه مزبور تیراندازی کردند که مأموران ایرانی مستقر در پاسگاه سمیده به آتش آنها پاسخ دادند. بنا به همین گزارش، تعدادی تانک و وسایل موتوری مقابل چاه نفت واقع در خاک عراق مستقر گردیده است.[۳۷] گزارش بعدی لشکر92 زرهی دراینباره حاکی است که چاههای نفت شماره 2 و 7 در منطقه گروهان موسیان هدف حمله نیروهای عراقی قرار گرفته و نیاز به پشتیبانی دارد.[۳۸] به این ترتیب، باتوجهبه درگیریهای شدید مرزی و حملات مکرر عراق به مناطق قصرشیرین و ایلام، بامداد امروز، سرتیپ ولیالله فلاحی، جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش، بهاتفاق تیمسار ظهیرنژاد فرمانده نیروی زمینی و سرهنگ فکوری، فرمانده نیروی هوایی، برای بازدید و رسیدگی به مناطق مزبور وارد کرمانشاه شدند و در دو جلسه طولانی صبح و عصر با حضور فرماندهان ارتش، سپاه و ژاندارمری در منطقه شرکت کردند.[۳۹]
گزارش - 534
در درگیریهای چند روز اخیر میان قوای مرزی ایران و عراق، مسئولان و رسانههای کشور عراق با همراهی رسانههای گروهی غربی چنان وانمود میکنند که گویی طرفِ مظلوم، کشور و مردم عراق هستند و این جمهوری اسلامی است که بانی و آغازگر این درگیریهای خونین بوده است. «خبرگزاری عراق اعلام کرد که در جریان حوادث اخیر میان ایران و عراق 2 فروند هواپیمای نیروی هوایی توسط آتش ضدهوایی عراق سرنگون و چندین سرباز ایرانی زندانی شدهاند. برابر همین گزارش، سعدون حمادی، وزیر امور خارجه عراق، امروز با سفرای عرب مقیم بغداد ملاقات کرد تا آنها را از حوادث اخیر آگاه سازد. خبرگزاری عراق به نقل از سخنگوی وزارت دفاع این کشور، افزود: در جریان حوادث ناشی از تجاوز ایران به شهرهای خانقین، زرباطیه و نیز ایالات مسفه و نفتالخانه در هفتههای گذشته، 9 تن از غیرنظامیان عراقی مجروح شدهاند. همین سخنگو گفته است بغداد نسبت به هر تجاوزی ازسوی ایران به مرزهای عراق هشدار داده است.»[۴۰] گزارش خبرگزاری پارس از کرمانشاه نیز حاکی است: «شامگاه امروز تلویزیون عراق سه ژاندارم ایرانی از پاسگاه خانلیلی را در یک مصاحبه تلویزیونی که تصویرش در قصرشیرین مشاهده شد، نشان داد. این سه ژاندارم در این مصاحبه گفتند که حکومت ایران مدام ارتشیان را مورد اذیت قرار میدهد و از دست سپاه پاسداران شکوه داشتند.» در همین گزارش اضافه شده است: «تلویزیون عراق یکی از پاسگاههای خانلیلی که پرچم عراق روی آن برافراشته شده بود را نشان داد.»[۴۱] علاوهبراین بخش عربی رادیو کویت ضمن اشاره به ملاقات وزیر امور خارجه عراق با سفرای کشورهای عربی در بغداد و ارائه گزارشی از نبردهای مرزی چند روز اخیر به آنان، درباره این نمایش تلویزیونی عراق در شامگاه امروز، گفت: «تلویزیون عراق فیلمی درباره اسیران ایرانی و سلاحهای امریکایی که در زدوخوردهای نیروهای عراقی با نیروهای ایرانی در مرز دو کشور به دست نیروهای عراقی افتاده، به نمایش گذاشته است. ...»[۴۲]
گزارش - 535
هرروز که میگذرد، عراق نیروها و تجهیزات بیشتری را در منطقه مرزی خوزستان، بهخصوص مناطق همجوار سوسنگرد، بستان، خرمشهر و آبادان مستقر میکند و بر تعداد استحکامات، سنگرها و کانالهای نظامی در این مناطق میافزاید. دراینزمینه گزارشهای متعددی وجود دارد؛ ازجمله: ناحیه ژاندارمری خوزستان خبر داد که لشکر پیاده مکانیزه ارتش عراق که قرارگاه آن در دیوانیه است، ساعت 6 صبح امروز، دستور گرفت که به منطقه العماره واقع در 90 کیلومتری مرز ایران انتقال یابد و در 2 کیلومتری العماره مستقر شود. بنا به همین گزارش، این لشکر دارای 3 تیپ از بهترین تجهیزات و برخوردار از تجربههای عملیاتی است.[۴۳] عراق همچنین امروز پاسگاه فکه خود (در مقابل فکه ایران) را تقویت و 6 دستگاه تانک و نفربر پی. ام. پیـ یک و 5 دستگاه جیپ در این منطقه مستقر کرد. بنا به همین گزارش، در فاصله 250 متری نوار مرزی داخل خاک عراق، در مقابل پاسگاه فکه، بلدوزرهای عراقی همچنان مشغول ایجاد خاکریز و پیِ ساختمان و سنگر میباشند.[۴۴] در منطقه مرزی خرمشهر و آبادان نیز ارتش عراق علاوهبر فعالیتهای روزمره مهندسی رزمی، امروز همچون روزهای گذشته، اقدام به شناسایی هوایی و زمینی کرد. دراینمورد، گزارش فرمانداری خرمشهر حاکی است که امروز یک یدککش عراقی درحال عکسبرداری از سواحل ایران مشاهده شده است.[۴۵] در ساعت 4 بامداد امروز، برای چندمین روز متوالی یک فروند هواپیمای میگ عراقی به حریم هوایی ایران در منطقه خرمشهر تجاوز کرد که با آتش پدافند خودی پس از گشتزنی در نوار مرزی و آسمان خرمشهر بهسمت بصره بازگشت.[۴۶] یک گزارش دیگر از فعالیتهای حفاری و لایروبی بیسابقه عراق در اروندرود و از منطقه مقابل جزیره مینو تا روبهروی اسکله نیروی دریایی ایران بهوسیله یک ناوچه عراقی حکایت دارد.[۴۷] دراینحال، گشت شناسایی هوایی خودی نیز گزارش داد که در ساعت 7:50 دقیقه بامداد امروز، در 2 تا 3 مایلی غرب خرمشهر، نیروهای زرهی و خودروها و سنگرهای عراقی مشاهده شدهاند.[۴۸] گزارش نیروهای پاسدار مستقر در پاسگاه مؤمنی نیز حاکیاز تحرکات واحدهای زرهی عراق در ساعت 1:35 دقیقه بامداد امروز، در نزدیکی این منطقه بوده است.[۴۹] همچنین، امروز واحد اطلاعات سپاه اهواز گزارش داد که عراق واحدهایی از توپخانه خود را در دهانه خلیجفارس در منطقه "فاو شمالی" و "المعجر الصحی" و "المعامر" مستقر کرده است. بنا به همین گزارش، «ارتش عراق قصد دارد دکل رادیو تلویزیون آبادان را بهوسیله توپ مورد هدف قرار دهد.»[۵۰]
گزارش - 536
پاکسازی مسیر بانه ـ سردشت همچنان ادامه دارد و ستون اعزامی به سردشت بااینکه مدام هدف حمله گروههای مهاجم ضدانقلاب و افراد حزب دمکرات، کومهله و چریکهای فدایی خلق قرار میگیرد، گرچه بهکندی، به پیشروی خود بهسوی سردشت ادامه میدهد. دکتر مهرآسا، استاندار کردستان، ضمن بیان این مطلب، افزود: «این ستون که شامل [یگانهایی از] لشکر16 قزوین، لشکر81 کرمانشاه، لشکر28 کردستان، پیشمرگان مسلمان کرد، پاسداران و دیگر نیروهای نظامی انقلاب است تاکنون موفق شده است که تلفات فوقالعاده سنگینی به مهاجمین وارد آورد.» وی درمورد کمکهایی که به مهاجمان ضدانقلاب میشود، گفت: «همه کمکی که به مهاجمین میشود ازطرف حکومت بعث عراق است و کمکهایی به نسبت کمتر از مهاجمینی که در اطراف شهرهای کردنشین استان آذربایجانغربی مستقرند مانند مهاباد نیز به آنها میشود.» مهرآسا درباره مواضع و سنگرهای مهاجمان مسلح معاند با نظام گفت: «مکانی که مهاجمین در آن مستقرند در نزدیکی مرز عراق قرار دارد، ولی نیروهای نظامی موفق شدهاند راه ارتباطی آنها با مرز عراق را تحت کنترل کامل خود درآورند.»[۵۱] استاندار کردستان خاطرنشان کرد: «توسط سپاه پاسداران سقز، محور بوکان ـ سقز بسته شد.» وی افزود: «بهخاطر ممانعت از ارسال آذوقه و مواد سوختنی به مهاجمین مستقر در سردشت و برای پیشروی قاطعانهتر ستون اعزامی به سردشت، این محور بسته شد.» مهرآسا درمورد دلیل کندی پیشروی ستون اعزامی چنین گفت: «پیشروی ستون با قاطعیت ادامه دارد و دلیل کندی این پیشروی، پیادهروی ستون و پاکسازی سنگر به سنگر مهاجمین است. با پاکسازی محور بانه ـ سردشت، ازطرف بانه انواع کمکها برای ستون ارسال میشود و درگیری با مهاجمین فقط در مقابل ستون که بهزودی به سردشت خواهد رسید ادامه دارد. ...» وی درباره تعداد تلفات مهاجمان ضدانقلاب و نیروهای خودی گفت: «تلفات مهاجمین فوقالعاده زیاد است و دراینمورد گزارشات دقیقی از بانه و سقز رسیده است که حاکیاز تلفات بیشمار مهاجمین است. تعداد شهدا نیز همان 5 تن است و آسیبی به برادران ستون وارد نشده است.» استاندار کردستان درباره وضعیت دیگر مناطق کردنشین، با اشاره به موفقیت عملیات پاکسازی در مریوان اعلام کرد: «تاکنون اطراف شهر مریوان به شعاع 10 کیلومتری، پاکسازی شده و عملیات پاکسازی همچنان با قاطعیت ادامه دارد.» وی افزود: «حتی عده کثیری از مهاجمین نیز خواستار تسلیم خود شدهاند منجمله "ارسلان پاشاخانی"، معاون حزب دمکرات شاخه سنندج، که طی ارسال نامهای به استانداری و اشاره به این مطلب که از پنجم خرداد از حزب دمکرات استعفا داده است، از اعمال خود اظهار ندامت کرده و برای تسلیمشدن، از استانداری استمداد طلبیده است. ...»[۵۲] دراینحال، «بهدنبال حمله شب گذشته مهاجمین با سلاحهای سنگین و سبک به پادگان سردشت، این حمله تا ساعت 7 بامداد، به طول انجامید که با پاسخ شدید پرسنل مستقر در پادگان مواجه شد. در این حمله فقط یک نفر از سربازان پادگان زخمی شد. بنا به همین گزارش، در ساعت 11:30 دقیقه بامداد امروز، حمله مهاجمین به پادگان سردشت از سر گرفته شد که در این درگیری سرباز وظیفه "ولی برفیپور" جراحت شدید برداشت و در بیمارستان درگذشت.»[۵۳] همچنین، برای دومین روز متوالی پایگاه و پاسگاه ملاشیخ سردشت زیر آتش خمپاره قرار گرفت که در این حملات، یک سرباز شهید شد.[۵۴] اما سازمان چریکهای فدایی خلق (اقلیت) که در درگیریهای خونین مناطق مختلف کردنشین ازجمله محور بانهـ سردشت، نقش مهمی داشته است، در هفتهنامه کار، درباره درگیریهای امروز در این محور چنین نوشته است: «در درگیری شدیدی که هیجدهم شهریور در راه سردشت بین ستون ارتشی و پیشمرگان کرد روی داد، رفیق فدائی به نامهای کاک قاسم معروفی و کاک ابوبکر آرمان، یک پیشمرگ دمکرات و 4 پیشمرگ کومهله شهید شدند. در این درگیری تلفات سنگینی به ستون ارتش وارد آمد، 2 تریلی هیجدهچرخ حامل مهمات، 2 تانک و 28 خودروی نظامی منهدم شد، 2 هلیکوپتر سرنگون شد، 13 نفر از ارتشیان به گروگان گرفته شدند، یک مسلسل کالیبر50 و یک آر.پی.جی7 نیز مصادره شده است. میزان کشتهها و زخمیهای ارتش حدود 300 نفر تخمین زده میشود. ...»[۵۵]
گزارش - 537
علاوهبر محور بانه ـ سردشت، درگیریهای پراکندهای نیز در دیگر مناطق کردنشین رخ داد. در منطقه تکاب، «در ساعت 17 امروز، مأمورین ژاندارمری و پیشمرگان کرد مسلمان در پل ساروق با مهاجمین درگیر میشوند که درنتیجه یک پیشمرگ مسلمان کرد به نام اباذر عبادی شهید و در درگیری اطراف توپکندی نیز 2 نفر از پیشمرگان کرد مسلمان به اسامی اسکندر فتاحی و بابابراتی مجروح شدند.»[۵۶] از شاهیندژ نیز خبر میرسد که درگیری شامگاه گذشته که در آن فرمانده سپاه شاهیندژ و بخشدار و تعدادی از افراد سپاه و پیشمرگان مسلمان کرد به محاصره مهاجمان درآمده بودند، تا ساعت 16 امروز، همچنان ادامه داشت. بنا به این گزارش، «در ساعت 15:30 دقیقه امروز، در درگیری اطراف شاهیندژ با مهاجمین مسلح، 9 نفر از پیشمرگان مسلمان کرد شهید و یک نفر از افراد سپاه پاسداران به گروگان گرفته شده و 20 نفر در محاصره مهاجمین قرار دارند.» در این گزارش که ساعت 16 مخابره شده، از ستاد مشترک ارتش درخواست کمک ازطریق نیروی زمینی و شکستن حلقه محاصره شده است.[۵۷] در درگیری دیگری که بعدازظهر امروز، میان یگانهای خودی و مهاجمان مسلح در منطقه اشنویه رخ داد، ستوان یکم حبیبالله پرویزی براثر اصابت گلوله از ناحیه بازو مجروح شد.[۵۸] دراینحال، در ادامه عملیات ایذایی مینگذاری توسط افراد گروههای مسلح غیرقانونی، ساعت 9:20 دقیقه صبح امروز، در جاده نقده ـ پیرانشهر در نزدیکی پاسگاه دوآب براثر انفجار مین، 2 نفر کارمند اداره پست و تلگراف ارومیه مجروح شدند.[۵۹] در ساعت 18 امروز نیز مینی در جاده نقده ـ اشنویه، نزدیک روستای نلیوان منفجر شد که درنتیجه یک نفر ستوان و 3 درجهدار شهید شدند و یک نفر زخمی گردید.*[۶۰] از سوی دیگر، باتوجهبه درگیریهای شدید مرزی با عراق و نیز گروههای مسلح معاند با نظام در مناطق مختلف غرب کشور و نزدیکبودن فصل سرما در این مناطق، بهویژه نواحی کوهستانی همچون بانه، سقز و جوانرود، مرکز فرماندهی سپاه غرب کشور از یکسو نیاز شدید به لباس گرم و همچنین خودرو دارد[۶۱] و از سوی دیگر فهرست بلندبالایی از ادوات و ملزومات نظامی و جنگی را از ارتش درخواست کرده است، که اداره چهارم ارتش دستور داده در حد مقدورات درخصوص تحویل آنها به سپاه اقدام شود.*[۶۲]
گزارش - 538
درگیریهای مرزی و حملات عراق علیه ایران در نقاط مرزی، روزافزون است و احتمال گسترش و تداوم آن وجود دارد. از سوی دیگر در داخل کشور نیز وضعیت بهلحاظ قواعد ظاهری مناسب نیست. علاوهبر اینکه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با مهاجمان مسلح معارض با نظام در مناطق کردنشین غرب کشور درگیرند، آثار منفی کودتای 18 تیرماه گذشته نیز هنوز خود را نشان میدهد. یک جنبه مهم این مسئله محاکمات مربوط به عوامل شرکت در کودتا است که ناچار همچنان ادامه دارد و همین امروز نیز با حکم دادگاه انقلاب اسلامی اهواز 4 تن از متهمان ارتشی بهجرم شرکت در توطئه کودتا اعدام شدند.[۶۳] افزون بر آنچه ذکر شد، برخی حوادث و رویدادهای داخلی بهخصوص فعالیتها و تحرکات عوامل ضدانقلاب در نواحی شرقی کشور از یکسو و ادامه تحریکات و توطئهچینیهای گروههای چپ و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در ایجاد درگیریهای خیابانی با گروههایی از مردم مؤمن به نظام از سوی دیگر، بر تشدید بحرانهای داخلی و درنتیجه ناآرامی و ناامنی در کشور افزوده و نیروهای سیاسی و نظامی و انتظامی را نیز به خود مشغول کرده است. بهعنوانمثال، گزارش خبرگزاری پارس از زاهدان حاکی است که ساعت 14:30 دقیقه امروز، یک کامیون ارتشی که با 8 سرنشین بهطرف ساربوک از توابع چاهبهار در حرکت بود مورد هجوم اشرار و مهاجمان مسلح ضدانقلاب قرار گرفت و همه سرنشینان آن که 7 نظامی و یک غیرنظامی بودند، به شهادت رسیدند.[۶۴] همچنین، بعدازظهر امروز، بمبی که زیر پل ستارخان (تاج سابق) کار گذاشته شده بود بههمت پاسداران کمیته منطقه 2 تهران کشف و خنثی شد.[۶۵] از سوی دیگر، ادامه وضعیت دوگانه انقلابی ـ نهادی و نبود یک قانون صریح درمورد چگونگی فعالیت احزاب و گروههای سیاسی، بهانۀ مناسبی به دست گروههای فرصتطلب و زیادهخواه سیاسی چپ و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) داده است تا با سوءاستفاده از این وضعیت، اقدام به ایجاد نزاعهای عمدی و سازماندهیشده و برخوردهای خونین خیابانی با مردم در شهرها و روستاهای مختلف کشور کنند. این امر مسئولان قضایی برخی شهرها را بر آن داشت تا درصدد چارهاندیشی و برخورد با گروههای مزبور برآیند. درخصوص این برخوردهای خیابانی که تقریباً هرروز در گوشهوکنار کشور اتفاق میافتد، امروز نیز در کرمانشاه برای دومین روز متوالی دفتر روزنامه امت در این شهر به آتش کشیده شد و بهکلی از بین رفت.[۶۶] خبرگزاری پارس از مشهد نیز گزارش داد: «در بازرسی از یک خانه تیمی متعلق به سازمان مجاهدین خلق [منافقین] در سبزوار که به دستور دادستان انقلاب اسلامی این شهرستان صورت گرفت، گزارشهایی از اوضاع داخلی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر ارگانهای انقلابی و شهربانی سبزوار کشف شد و دراینرابطه 5 تن دستگیر شدند و عدهای نیز تحتتعقیب قرار گرفتند. ...»[۶۷] دراینحال، مسائل اجتماعی و کاستیهای این دوره نیز بعضاً رنگ سیاسی میگیرد. بهعنوانمثال، بررسی و تحلیل وضعیت بیکاری در برخی شهرها و استانها ازجمله همدان نشان میدهد که این معضل همواره دستاویز گروههای سیاسی علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی قرار گرفته است. گزارش خبرگزاری پارس ضمن برشمردن مسائل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی استان همدان، حاکی است: «مهمترین مسئله، وضع نابسامان اقتصادی اکثر مردم این منطقه است که به دستاویزی برای گروههای سیاسی تبدیل شده است. از اقداماتی که برای رفع بیکاری و درنتیجه سامانبخشیدن به وضع اقتصادی صورت گرفته، که چندان هم مؤثر واقع نشده است، استخدام دیپلمههای بیکار بهعنوان روستایار بهوسیله استاندار قبلی این استان بود که استاندار جدید آقای کینژاد این طرح را غیرمفید و حیفومیل در بیتالمال تشخیص داد و انحلال این طرح را اعلام کرد. این اقدام به تحصن و ایجاد درگیریهای مختلف بین خانوادههای روستایاران و مردم در شهرهای مختلف منجر شد.» این گزارش در پایان میافزاید: «چنانچه چارهای اساسی اندیشیده نشود باید در انتظار عواقب وخیم آن بود.»[۶۸]
گزارش - 539
سخنرانی جنجالی دیروز بنیصدر در میدان شهدا، همانطورکه انتظار میرفت، واکنش جناح مقابل یعنی سران حزب جمهوری اسلامی را، هرچند نسبتاً ملایم و همراه با خویشتنداری، به دنبال دارد و این امر کمک میکند تا همانگونهکه مخالفان میخواهند این کشمکش، دعوای بنیصدر ـ حزب جمهوری اسلامی تلقی شود. البته سخنان بنیصدر در تمام نهادهای انقلاب واکنش ایجاد کرد و بهطور پراکنده و غیررسمی آنان را وادار به پاسخگویی کرد، اما دراینارتباط، واکنش سران حزب جمهوری اسلامی که مسئولیتهای کلیدی نظام را هم دارند، طبعاً اهمیت بیشتری مییابد. شامگاه امروز، دکتر آیتالله بهشتی دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و رئیس دیوان عالی کشور در یک گفتار تلویزیونی با تکیه بر موارد قانونی حاکم بر جمهوری اسلامی ایران، بخش عمدهای از سخنان بنیصدر را رد کرد و درعینحال خاطرنشان ساخت در موقعیت حساس فعلی هرگونه بیان و مطلبی که موجب نگرانی افکار عمومی شود به زیان انقلاب است. بهشتی در ابتدا گفت: «آقای رئیسجمهور روز 17 شهریور، کراراً در سخنان خود از گروه اقلیتی که مانع کار ایشان میشوند یاد میکردند بدون آنکه بهصراحت نام این گروه را ببرند. اگر منظورشان حزب جمهوری اسلامی بود که باید دراینمورد توضیح داد مواضع حزب در قبال رئیسجمهور، دولت، مجلس و انقلاب مشخص است و بیانیههای حزب گویای این مواضع است.» بهشتی، که به گزارش روزنامه کیهان، برخلاف گفتارهای قبلی کمتر تبسم به چهره آورد و خیلی جدی در مقابل دوربین تلویزیون ظاهر شده بود درمورد آن بخش از سخنان رئیسجمهور که گفته بود "نمیگذارند من کار کنم"، خاطرنشان ساخت: «قانون وظیفه رئیسجمهور را روشن کرده است؛ کجا رئیسجمهور طرح و پیشنهادی به مجلس و یا دولت ـ حتی دولت فعلی که مجری شورای انقلاب است ـ ارائه کردهاند و این طرح و پیشنهاد مورد بحث و تبادلنظر قرار نگرفته که تصویب و یا رد و اصلاح شود. رئیسجمهور اگر بخواهد کار کند آنطوریکه خودشان میگویند مطابق قانون، طرح خود را باید به هیئت دولت بدهند و ازطریق دولت این طرح به مجلس رفته و سپس در آنجا مورد بحث و بررسی قرار بگیرد، اگر مجلس با طرح ایشان موافق بودند تصویب شود و یا رد و یا اصلاح شود.» وی در قسمت دیگری از سخنان خود گفت: «آقای رئیسجمهور بارها تأکید کردهاند که مردم به برنامههای من رأی دادهاند. که دراینمورد باید گفت... مردم به برنامههای ایشان رأی ندادهاند؛ مردم رأی دادهاند و رئیسجمهور انتخاب کردهاند. چگونگی اداره کشور را هم قانون مشخص کرده است، نه اینکه هرچه که رئیسجمهور گفت باید اجرا شود. طبق قانون، کشور دولت دارد، مجلس دارد و برای اجرای هر برنامهای دولت و مجلس وظایفی دارند. ...» بهشتی همچنین با اشاره به سخنان رئیسجمهور درمورد علاقه نداشتن مردم به برنامههای رادیو و تلویزیون و نارضایتی آنها از این دو رسانه گروهی گفت: «اظهارات رئیسجمهور دراینمورد یک نظر است؛ همانطوریکه ایشان از رادیو تلویزیون ناراضی هستند برادرمان آقای خامنهای ضمن برشمردن مواردی از نارسایی رادیو، عملکرد این رسانه را مورد تأیید قرار دادند. خوب، این یک نظر است و آنچه هم که آقای بنیصدر گفتند یک نظر است. اما صحیح نیست که دراینزمینه افکار عمومی ساخت. تکلیف اداره رادیو تلویزیون را انشاءالله با شروع کار دولت و نمایندگان سه قوه مجریه، قضائیه و مقننه، تکلیف این سازمان روشن میشود و دیگر مسئلهای نمیماند.»[۶۹] اما لحن و شیوه بیان و گفتار آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، به مراتب، شدیدتر بود و صراحت بیشتری درباره نقاط اختلاف با جناح بنیصدر داشت. وی عصر امروز در یک مصاحبه رادیو تلویزیونی گفت: «البته من مطلب دراینزمینه بسیار دارم، منتها همه مطالبم را الآن نمیخواهم عنوان کنم. یک مطالبی است که دررابطهبا شخص آقای بنیصدر است و نقطه مقابل حرفهایی که ایشان زدهاند، آنها را در فرصت دیگری خواهم گفت. اما یک مطالبی راجع به کیفیت اظهارات ایشان که به شخص خودشان مربوط نمیشود بهطورخلاصه میگویم. بهنظر من سخنرانی دیروز آقای بنیصدر هیچ قابلتوجیه در این مقطع زمانی ما نیست و ازنظر شخص من، ایشان از مقام یک رئیسجمهوری که مورد قبول همه مردم باید باشد و به قول قانون اساسی دومین شخصیت کشور باید باشد، ایشان تنزل کردند در حد رهبری یک گروه مخالف دولت. بعضی اوقات در ایشان، نقاط ضعف خیلی بود و من دلم نمیخواست اینچنین باشند. اولین مسئله این است که ایشان همان حرفهایی که مکرر زده بودند این بار هم بهعنوان افشاگری، که هیچ به رئیسجمهوری نمیخورد که اینگونه افشاگری کنند، آمدند برای مردم؛ مردمی که روی آسفالت گرم نشسته بودند و خون شهدا اینها را جمع کرده بود، به این عنوان یک افشاگری مطرح کنند که درواقع تکرار بود. دوم یک اقلیتی را مورد نکوهش قرار میدادند که من دلم میخواست که ایشان آنقدر صداقت به خرج میدادند که صریح نام آن اقلیت را میبردند. آیا این اقلیت حزب جمهوری اسلامی است؟ آیا این اقلیت مجاهدین انقلاب اسلامیاند؟ یا دانشجویان پیرو خط اماماند؟ آیا انجمنهای اسلامیاند؟ آیا مدرسین حوزه علمیه قماند؟ کی هستند اینها! یا همه اینها هستند، یا افراد دیگری هستند. چه خوب بود این را بهخوبی مشخص میکردند و ذهن مردم را اینطرف و آنطرف نمیکشاندند و این در شأن رئیسجمهور نبود. ثالثاً، ایشان به مجلس اهانت کرد و با صراحت گفتند که یک عدهای هستند که خودشان را قیم مجلس میدانند و اگر اینها نباشند، مجلس راه خودش را میرود. ... مجلس مرکب از 230 نفر انسان است که عده زیادی از آنها شخصیتهایی مجتهد، دانشمند و باسابقه هستند. اینها آدمهایی نیستند که به حرف این و آن تصمیم بگیرند و قیم بخواهند، اینها کسانی هستند که شخصیتشان از بنده و رئیسجمهور و خیلی کسان دیگر بالاتر است. به نهادهای انقلابی هم اهانت کردند و گفتند که من نهادها را قبول دارم، ولی اینها تحتتأثیر احزاب و گروهها عمل میکنند؛ یعنی اینها در وضع فعلیشان از خودشان اختیار ندارند. آیا این حق است که به کسانی که در روستاهای کشور که مشغول ادارهکردن جهاد سازندگی هستند و در مرز عراق درحال جاندادن و شهیدشدن هستند و استقبال از شهادت میکنند بگوییم که اینها تحتتأثیر گروههایی که ایشان آنها را مخرب و انحصارطلب معرفی کردهاند قرار گرفتهاند؟!» آقای هاشمی رفسنجانی در ادامه سخنانش افزود: «[ایشان] به کابینه [هم] اهانت کردهاند و گفتند که این افراد حداقل شرایط را ازنظر من دارند. دیگر چی میتوانستند به کابینه بگویند!... بزرگترین اهانتی که رئیسجمهوری که خودشان کابینه را تصویب کردهاند این بود که بگویند کابینه از حداقل شرایط برخوردارند. خوب، کابینهای که رئیسجمهور دربارهاش اینجور قضاوت بکند چگونه میتوانند در شرایط موجود کشور یک کابینه فعال باشند؟!...» رئیس مجلس درباره دعوت و فراخوانی بنیصدر از مخالفان خود برای تجمع در مقابل ساختمان ریاستجمهوری، گفت: «ایشان به شیوه مرحوم دکتر مصدق مخالفین خود را دعوت کردند که به کاخ ریاستجمهوری بروند و مخالفت خودشان را ابراز کنند. این تقلید سادهای است که به نظر من اولاً من از مخالفین میخواهم که چنین کاری نکنند. ما نمیخواهیم در این شرایط هیاهو راه بیندازیم. اگر کسی با رئیسجمهور مخالف باشد در خودش نگه دارد و بگذارد رئیسجمهور کارش را انجام بدهد. چرا مردم در جلو کاخ جمع بشوند و بگویند ما مخالفیم. مردم مسلماناند، امام گفتند رئیسجمهور و دولت و مجلس تأیید بشوند، اینها بیایند درست خلاف این گفته عمل کنند؟! من تقاضا میکنم از آنهایی که حداقل از من حرفشنوی دارند این دعوت را قبول نکنند. این فاجعه است.» هاشمی رفسنجانی افزود: «ایشان به سبک خیلی غیرقابل قبول فرمودند که هروقت جهاد سازندگی خواست بیاید از من پول بگیرد. حالا که ما مجلس و قانون داریم، چطور و از چه حسابی رئیسجمهور میتواند پول بدهد؟ پول با حسابوکتاب داده میشود، دیگر مثل سابق نیست که ایشان مثل سابق یک چک بکشند و از حساب بردارند. ایشان در این لحظه خوب بود مراعات حال امام را میکرد. ایشان میدانند که امام بیش از هر چیز از اینگونه مشاجرات رنج میبرد و اگر این را نمیدانستند من حرفی نداشتم، ولی ایشان میدانند که امام رنج میبرند.» رئیس مجلس با اشاره به این قسمت از سخنان بنیصدر که عدهای را به کاربرد روشهای تخریبی و انحصارطلبی و قدرتگرایی متهم کرد، گفت: «به همینها صفت کفر و شرک دادند و اینها هم حضور نداشتند که دفاع کنند. ... ایشان ازلحاظ مذهبی مطالبی را به قرآن نسبت دادند که در قرآن نبود، که اگر لازم بود من بعداً توضیح میدهم. من آمادهام تا دلایل خود را مبنیبر عدم توافق صددرصد با آقای بنیصدر اعلام کنم و بگویم که چرا ما نمیتوانیم بهطور همهجانبه با ایشان، مثل آقای رجایی، موافق باشیم. خلاصه، همانقدر که ایشان از حکومت مکتبیها احساس وحشت میکنند، ما هم به همان اندازه از حکومت لیبرالها وحشت داریم و نمیتوانیم بعد از انقلاب تحمل بکنیم که یک لیبرالیسم بر کشور حکومت بکند، که انقلاب بهکلی نابود بشود. ... از نقاط ضعف کار ایشان این بود که من در مواردی با رهبر مخالفم، اظهار نمیکنم و اظهارنظر نمیکنم و نظرم با ایشان موافق نیست، ولی مطیع هستم. شاید ایشان این را یک صفت خوب بدانند و بگویند که قوهای است در یک شخص آزاده که در بعضی موارد اظهار کند که من با رهبر مخالفم. خوب، این هزار تفسیر میشود، شما در چی مخالف هستید؟ خوب است که روشن کنیم. ... چه لزومی دارد که شما این مسائل را در آنجا بگویید؟...» آقای رفسنجانی در پایان اظهار کرد: «انتقاد اصلی من این است که جلسه 17 شهریور آن نقطهعطف تاریخ در کشور ما، جای این نبود که ما به این مسائل بپردازیم. ملت ما آماده شنیدن خیلی مطالب دیگری بود که آقای رئیسجمهور بهعنوان فرمانده کل قوا، خوب بود یک مقدار از غرب [کشور] میگفتند و توضیح میدادند که بچههای مسلمان آن دارند شهید میشوند و خوب بود یک مقدار از مسئولیت تأمین اسلحه، نفرات و امکانات برای آنها صحبت میکردند، خوب بود از مسائل جاری کشور که مسئولیتش مستقیماً بهعهده ایشان است میگفتند. ... و اما مسائل دیگری که ما با ایشان اختلاف داریم، چیزهای دیگری است، که همانطور ایشان شروع کردند و درواقع این یک اعلان جنگ بود که من به خودم حق میدهم با اجازه امام، آن مسائلی را که باید مردم بدانند بگویم. چرا ما با رئیسجمهور؛ شخصی که وقتی از فرانسه تشریف آوردند ما بودیم که ایشان را در شورای انقلاب دعوت کردیم و حمایت کردیم و دوستش هم میداشتیم و هنوز هم دوستش داریم، این اختلافاتمان را آن روز میگویم.»[۷۰] رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین در مصاحبه مطبوعاتی هفتگی خود که امروز برگزار شد با اشاره به اختلاف سلیقه رئیسجمهوری، نخستوزیر و مجلس، بسیار صریح وجود یک دوگانگی آشتیناپذیر را در قوه مجریه اعلام کرد. وی گفت: «بینش آقای بنیصدر و بینش آقای رجایی ـ ضمن آنکه هر دو مسلماناند ـ باهم فرق دارد و طبعاً روششان هم درارتباطبا مسائل کشور یکی نیست و ارزیابیشان هم درمورد افراد و همکارانشان یکی نیست. ...» آقای رفسنجانی ادامه داد: «من تا جلسه قبلی گفتم که آقای بنیصدر و آقای رجایی هر دو صدیقاند و حسننیت دارند، ولی با سخنرانی روز 17 شهریور آقای بنیصدر، در یک طرف قضیه تردید دارم. بااینحال، راهحلی که برای این مسئله فکر میکنم زیاد مشکل نیست و ما دچار بحران نمیشویم زیرا اختیارات برای رئیسجمهور و نخستوزیر مشخص است. ...»[۷۱]
گزارش - 540
درحالیکه بنیصدر مخالفت خود را با انتخاب 7 وزیر از 21 وزیر کابینه که محمدعلی رجایی امروز به مجلس معرفی کرد، در یک نامه به مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود، در دو جلسه علنی صبح و عصر امروز مجلس شورای اسلامی، نخستوزیر، درباره چگونگی تشکیل کابینه و برنامه دولت خود سخن گفت و در پایان نیز از سخنان دیروز بنیصدر در مراسم هفده شهریور گله کرد و به برخی از آنها پاسخ داد. رجایی ابتدا گفت: «من شخصاً تردیدی ندارم که چهبسا افراد صالح و شایستهای وجود دارند که میتوانند ازجهت تخصص و تبحر و اطلاع از بسیاری جهات دیگر نخستوزیر باشند. دراینمورد تردیدی ندارم و این یک تعارف معمولی نیست. ...» وی سپس افزود: «اعضای کابینه در حد مقدورات من و کسانی که با آنها کار میکنیم انتخاب شدهاند. من درجریان انتخاب همکارانم با مسائل دیگری هم مواجه شدهام؛ معیارهایی که برای انتخاب همکارانم داشتم در همه ابعاد مورد قبول همه آنهایی که قبولشان داشتم بود و با تمام قوا سعی میکردم که در تشکیل کابینه خودم باعث ایجاد اختلاف جدید نباشم، بدون اینکه از اصول معتقداتم در انتخاب عدول کنم ناچار شدم که بهجای یک نفر اصلی که به آن رسیده بودم افراد دیگری را هم معرفی کنم. حقیقت آن است که جامعه انقلابی ما از دو گروه نسبتاً مشخص تشکیل میشود که هر دو نیز در متن انقلاب بودهاند و هر دو هم دلسوز به حال انقلاب هستند ولی دارای دو فرهنگ و دو روانشناسی جداگانه میباشند. ...» رجایی در بخش دیگری از سخنانش گفت: «مطلبی که در فاصله این چند روزه من احساس کردم این بوده که مسئله کابینه و اعضای هیئت دولت را طوری در جامعه جلوه میدهند که اگر دولت موفق شد کوهی از توقع و انتظار در مقابل او باشد تا از هدف اصلی خود که برگرداندن خط منحرف مادیگرایی به خط اصلی انقلاب است، باز دارند. ... اگر دولت فردا مشغول به کار شد و تا دو هفته دیگر چهار تا روستا برق نداشت، پشت تریبون نگویید که ما منتظر تشکیل دولت بودیم و حالا که دولت تشکیل شده است همچنان کشور آب و برق ندارد، همچنان بهداری و بهداشت مملکت کمبود دارد و امکان خدمتی آن همچنان ضعیف است. من اعلام میکنم، اگر چنانچه هر قدر پول بخواهیم باشد قطعاً هر چقدر هم که کار بخواهید هست. ...» رجایی آنگاه درمورد بحثهای موافقان و مخالفان با اعضای کابینه گفت: «من یک بار دیگر تقاضا میکنم بحث درباره شخصیت و هویت اعضای کابینه بهطور مقدماتی در جلسه غیرعلنی انجام شود و وقتی در آن جلسه حرفها زده شد و به نتیجه رسیدیم بعداً به جلسه علنی بیاییم و نتیجه را به اطلاع عموم مردم برسانیم. من این مطلب را جدی میگویم.» نخستوزیر سپس درباره برنامه دولت خود گفت: «از همه همکاران خود که قرار بود در هیئت دولت با من همکاری کنند تقاضا کردم و پرسیدم که شما اگر بخواهید وزیر شوید چه کارهایی حاضرید برای مملکت بکنید، آن را بنویسید. آنها هم نوشتند و بعد جلسه مشترک تشکیل دادند و در جلسه مشترک برنامه وزرا را اصلاح کردیم و در آن حد که تقدیم مجلس کردیم برنامه این دولت را تشکیل میدهد. ... اگر مجلس تشخیص داد که کل این برنامه قابلاجرا نیست آن را کنار میگذاریم و میرویم فکر میکنیم چونکه ما بهخاطر مردم هستیم و در خدمت مردم هستیم و هیچگونه تعصبی هم دراینزمینه نداریم.»[۷۲] در ساعت 11:50 دقیقه، بهدنبال یک جلسه خصوصی دوساعته که به پیشنهاد بیش از 30 تن از نمایندگان برای رسیدگی مقدماتی به صلاحیت وزرای معرفیشده به مجلس تشکیل شد، مجدداً جلسه علنی مجلس رسمیت یافت. در این جلسه که چند تن از اعضای کابینه نیز حضور داشتند، نمایندگانی بهعنوان موافق و مخالف برنامه دولت سخنانی ایراد کردند که بخشی از این سخنان به جلسه بعدازظهر کشیده شد. سپس محمدعلی رجایی به پشت تریبون مجلس رفت و به ایرادات نمایندگان مخالف چنین پاسخ گفت:[۷۳] «با فرصت کمی که در پیش داشتیم نمیتوانستیم برنامه کاملی ارائه دهیم. اگر میخواستیم این کار را بکنیم مجبور بودیم از برنامههای غرب یا شرق و یا دولتهای گذشته رونویسی کنیم و آن را به مجلس ارائه دهیم. ...» رجایی در بخش پایانی سخنان خود، درباره تضعیف کابینه در سخنان بنیصدر در مراسم دیروز میدان شهدا، اظهار کرد: «قرار نبود چنین صحبتهایی بشود، ایشان تعهد کرده بودند کابینه را تضعیف نکنند. این امر جزء تعهداتشان بود. وقتی از قم بازمیگشتم حرفهای ایشان را شنیدم، از حرفهایشان پیدا بود که نسبت به خیلیها نظر دارند؛ ایشان بهترین وسیله را کابینه در نظر گرفتند. حقیقت این است که نسبت به برادران من که در کابینه تصویب کردهاند حمله کردند و آنها را خراب کردند. در آخرین نامهای که به مجلس مینوشتم تلفنی پرسیدم تصویب میکنید؟ و ایشان گفت بله، تصویب میکنم.» رجایی افزود: «آنچه دررابطهبا اعضای کابینه گفتند مرا به تعجب انداخت. اینکه ایشان گفتند من کسانی را نپذیرفتهام، بد جملهای را گفتهاند؛ من همکارانم را از کوچه و خیابان پیدا نکردم که آقای بنیصدر چنین جملههایی درباره آنها بگوید، اخلاق اسلامی چنین چیزی را نمیپذیرد. ...» سپس رجایی با ناراحتی گفت: «2 نفر را کنار زدند، بعداً گفتند یک نفر را من کنار بزنم و یک نفر را ایشان، من قبول کردم. من این کار را فقط و فقط برای تفاهم کردم چون آن شخصی که کنار گذاشتم ازنظر تقوا و صلاحیت و فضیلت، بهترین بود. من نمیتوانم تحمل کنم میکروفن را بدهم دست او هرچه میخواهد بگوید. از اول بنای من این بود که با بنیصدر روی مشترکات و با مردم کار کنیم، قول تفاهم دادم، دقیقاً هم به آن چیز معتقد هستم. ...»[۷۴]
گزارش - 541
جلسۀ خصوصی دو ساعتۀ امروز مجلس مورد انتقاد شدید و صریح احمد سلامتیان، نماینده اصفهان و یکی از طرفداران سرسخت بنیصدر، قرار گرفت. بنا بر نقل مطبوعات، ماجرا از این قرار بود که بعد از پیشنهاد بیش از 30 نماینده مبنیبر تشکیل جلسه غیرعلنی غیررسمی برای رسیدگی مقدماتی به صلاحیت وزرای معرفیشده کابینه، احمد سلامتیان، نماینده اصفهان، با این موضوع مخالفت کرد و علت حضورنیافتن خویش را در این جلسه خصوصی در یک مصاحبه مطبوعاتی چنین اظهار کرد: «... اصل 69 قانون اساسی صراحت دارد که بجز در مواردی که مربوط به امنیت کشور و وضعیت خاص و فوقالعادهای نمیشود جلسات مجلس باید بهصورت علنی برگزار شود و مذاکرات آن ازطریق رادیو و تلویزیون و روزنامه رسمی منتشر شود. ... علاوهبراین، ما تجربه بدی داریم از دو جلسه خصوصی که در مجلس گذاشته شد. چون این فرمولی شده است برای فرار از ماده 69 قانون اساسی که عنوان رسمی و خصوصی روی جلسه گذاشته و مطالب این جلسات را از دید خبرنگاران و مردم پنهان کنند. در جلساتی خصوصی که تابهحال تشکیل شده، هیئت بررسی صلاحیت نخستوزیری انتخاب شده است و بعد از آن رأی تمایل در جلسهای که حتی به حدنصاب قانونی مجلس نبود (150 نماینده از 180 نماینده در این جلسه شرکت داشتند) گرفته میشود، فکر نمیکنم هیچیک از شماها با من در این قول شریک نباشید که تأثیر این دو جلسه خصوصی در مشخصشدن آقای رجایی به نخستوزیری چقدر تعیینکننده بوده است. ...»[۷۵]
گزارش - 542
تنش و سردی در روابط و مناسبات سیاسی ایران و انگلستان بازهم شدت بیشتری یافته است. مقامات رسمی دولت انگلیس که تا دو روز پیش، هیچ واکنشی درمورد نامه نخستوزیر ایران در پاسخ به نامه تبریک نخستوزیر انگلیس نشان نداده بودند،[۷۶] باتوجهبه رأی دادگاههای انگلستان درباره اخراج دانشجویان ایرانی محاکمهشده در این کشور، امروز درمورد بستن سفارت خود در تهران سخن گفتند. دراینباره، گزارش رادیو لندن حاکی است: «امروز وزارت خارجه بریتانیا اعلام کرد که کارمندان سفارتخانه خود را از تهران فراخوانده است. اعلام فراخواندن دیپلماتهای بریتانیا از ایران بهدنبال تصمیم وزیر کشور بریتانیا مبنیبر آن بود که 3 تن از دانشجویان ایرانی باید به ایران بازگردند.» براساس این گزارش: «از میان 53 دیپلمات انگلیس که در تهران به سر میبردند، 3 نفر از آنها با هواپیما به انگلستان مراجعت کردهاند و نفر چهارم در سفارت سوئد در تهران خواهد ماند. سفارت سوئد موافقت کرده است که مسئولیت حفاظت از منافع بریتانیا و وظایف کنسولی این کشور را به عهده گیرد. ... تصمیم اخیر وزارت خارجه بریتانیا بهدنبال تیرگی تدریجی روابط میان دو کشور، اعلام گردید. یک سخنگو [ی وزارت خارجه انگلستان] اظهار داشت که اظهارات اخیر مقامات ایران در اخذ این تصمیم مؤثر بوده است. اخیراً محمدعلی رجایی نخستوزیر ایران ضمن حمله شدیدی علیه بریتانیا اعلام کرده بود که دولت بریتانیا در روش خود نسبت به انقلاب اسلامی ایران تجدیدنظر نماید و از ایذا و اذیت دانشجویان ایرانی که بهدنبال تظاهرات دربرابر سفارت امریکا در لندن دستگیر شدهاند دست بردارد. وزیر کشور امروز حکم اخراج 3 تن از دانشجویان مزبور را از انگلستان امضا کرد. پیشنهاد اخراج 21 تن دیگر از دانشجویان به وزارت کشور ارائه شده است و انتظار میرود که وزیر کشور حکم اخراج این عده را نیز صادر نماید. ...»[۷۷] همچنین، به گزارش رویتر: «دولت انگلستان ادعا کرد: از بیم آنکه دیپلماتهای آن کشور در تهران، احتمالاً بهعنوان گروگان گرفته نشوند [امروز] مبادرت به بستن سفارت خود در ایران کرده است. داگلاس هرد همچنین مدعی شد: مقامات رسمی ایران بهبهانه نادرست بدرفتاری با دانشجویان بازداشتشده ایرانی قبلاً تهدیداتی کرده بودند. هرد گفت ما تصور میکنیم مخاطرات ناشی از باقیماندن چهار دیپلمات دیگر انگلیسی در ایران، بسیار عظیم است. ...»[۷۸] اما یکی دیگر از موارد اختلاف و تشدید بحران در روابط ایران و انگلستان، ماجرای خودداری دولت انگلیس از تحویل ناو 20 هزار تنی خارک به ایران است. گزارش رادیو لندن دراینمورد حاکی است: «دولت ایران برای تحویلگرفتن ناو 20 هزار تنی، دولت بریتانیا را به دادگاه عالی که عقیده بر آن است که تا یک هفته دیگر تشکیل میگردد، احضار خواهد کرد. ناو مزبور که خارک نامیده شده است توسط شرکت کشتیسازی بریتانیایی سوآن هانتر به قیمت 20 میلیون لیره استرلینگ ساخته شده است و درحالحاضر در بندر نیوکاسل واقع در شمالشرقی انگلستان لنگر انداخته است. ... دولت ایران گفته است که آخرین قسط خرید ناو را که 10 میلیون لیره استرلینگ بوده است در ماه آوریل به شرکت کشتیسازی با این شرط پرداخت کرده است که تحریمهای اقتصادی شامل این ناو نگردد، ولی ایران میگوید بعد از اینکه سرنشینان کشتی آن را تحویل گرفتند، به آنها اطلاع داده شد که بدون اخذ پروانه خروج، آنها قادر نخواهند بود این ناو را حرکت دهند. وزارت بازرگانی بریتانیا گفته است تحت این شرایط، صدور پروانه خروج در آینده نزدیکی نامحتمل به نظر میرسد. ... عدمصدور پروانه خروج برای ناو خارک که یک کشتی حملونقل وسایل یدکی و مهمات برای نیروی دریایی ایران است و به سلاحهای نظامی مجهز میباشد همگام با توافقی بوده که وزرای خارجه کشورهای اروپایی در آوریل گذشته در لوکزامبورک حاصل کردند، مبنیبر اینکه از فروش وسایل جنگی به ایران خودداری شود. ولی گفته مقامات ایران این خواهد بود که خارک یک کشتی حملونقل است و احتیاجی به پروانه خروج ندارد. ...»[۷۹]
گزارش - 543
امروز محمدعلی رجایی، نخستوزیر جمهوری اسلامی ایران، در پاسخ به پیام تبریک همتای فرانسوی خود، ریموند بار، پیامی برای وی ارسال کرد که در آن آمده است: «پیام تبریک جنابعالی به مناسبت انتخاب اینجانب به نخستوزیری جمهوری اسلامی ایران موجب تشکر گردیده، ملت ما خواهان آن است که دولت فرانسه به ماهیت انقلاب اسلامی ایران بیشتر بیندیشد و در رفتارهای آینده خود آنچه را که در گذشته ازطرف آن کشور نسبت به آنان و آرمانهای ایشان گذشته، جبران نماید و اصالت آن را در محاسبات خویش بهطور جدی در نظر داشته باشد. ملت ما خواهان پایانیافتن همه تجاوزهای آشکار و نهان علیه جمهوری اسلامی ایران میباشد. دراینرابطه دولت اینجانب بدون درنگ عکسالعمل مناسب نشان خواهند داد. به امید آنکه با تحقق پیروزی روزافزون مستضعفین بر مستکبرین، راه برای کمال انسان بهسوی الله هموار گردد.»[۸۰]
گزارش - 544
خبرگزاری پارس به نقل از آسوشیتدپرس از نیویورک گزارش داد که «ایران داوطلبی خود را برای عضویت در شورای امنیت پس گرفت. بدینترتیب ژاپن در پایان سال جاری فرنگی، کرسی آسیایی را در شورای امنیت برای مدت دو سال صاحب خواهد شد. دوران عضویت بنگلادش بهعنوان یکی از نمایندگان آسیا در شورای امنیت نیز امسال پایان میپذیرد.» براساس این گزارش «این مطلب در پایان یک جلسه خصوصی بین دیپلماتهای آسیایی که برای انتخابات اعضای شورای امنیت در اجلاس سالانه سازمان ملل آماده میشوند، اعلام شد.»[۸۱] ضمیمه اول گزارش537: نامه شکوائیه با امضای 155 نفر از اهالی و معتمدان شهرستان نقده به رئیسجمهور، وزیر کشور، استاندار آذربایجانغربی و صداوسیمای مرکز ارومیه، درپی تشدید حملات و مینگذاریهای عناصر ضدانقلاب در روزهای اخیر در این شهرستان و درخواست کمک و رسیدگی به این مسئله «... ما اهالی شهرستان نقده توجهات آن مقام را به عرایض ذیل معطوف داشته و به استحضار میرساند شهرستان نقده ازطرف غرب به منطقه اشنویه، از جنوب به پیرانشهر و از شرق به منطقه مهاباد که هر سه سمتِ مذکور، جولانگاه علنی مسلحین حزب دمکرات و کومهله بوده و ازطرف شمال به دریاچه ارومیه محدود [میشود] و از اول پیروزی انقلاب باران گلولههای ضدانقلابیون بهسمت فوق بر سر اهالی نقده مدام میبارد و مردم این شهرستان مثل سد فولادین برای پیروزی انقلاب اسلامی با ایمان راسخ و عزم قاطع در مقابل مهاجمین مسلح به انواع سلاحهای سبک و سنگین مقاومت نموده و درطول این مدت، جوان و پیر و زن و مرد قربانی این جهاد اکبر گردیده، ولی در این روزهای اخیر کشتهها بهوسیله مینگذاری و انفجارات ناشی از آن و حمله مهاجمین در شبها روزافزون شده و اهالی این شهرستان در تعجب و حیرت است از اینکه باوجود نیروهای شهربانی و پاسداران کمیته انقلاب و ارتش و ژاندارمری چرا جلو اینگونه فجایع روزافزون گرفته نمیشود و هرروز از روز قبل وضع [بدتر از] این است، ما به خطر افتاده و از هر طرف مسلحین ضدانقلاب دایره امنیت را به ما تنگ نمودهاند. چنین به نظر میرسد که اختلاف و ناهماهنگی فاحش بین ارگانهای دولتی در منطقه و بیتفاوتی و بیتوجهی آنها به مسائل جاری باعث جرئت و پیشروی ضدانقلابیون گردیده؛ لذا استدعای عاجزانه داریم دستور فرمایید قوای انتظامی با قاطعیت هرچه تمامتر جلو اینگونه فجایع را بگیرد و قبل از آنکه ضدانقلاب، قوای انتظامی را در پایگاه خود غافلگیر نماید و به کشتار مردم بیگناه دست زند، ارگانهای دولتی از غفلت بیدار شده و به وظایف انسانی و دینی و امنیتی خود عمل نمایند و لااقل اگر قوای مملکتی موانعی در پیش دارد، اجازه فرمایند اهالی شهرستان از خود دفاع نمایند. [در ادامه سند نام و نامخانوادگی 155نفر افرادی از اهالی شهرستان نقده ذکر شده است.]»[۸۲]
ضمیمه دوم گزارش537: فهرست جنگافزارهای درخواستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی موردنیاز سپاه غرب کشور فهرست اقلام و تجهیزات موردنیاز سپاه غرب کشور که تیمسار جانشین ریاست سماجا با تحویل آنها در حد مقدورات به سپاه موافقت کرده است بدین شرح است: 1. توپ 155 م.م کششی 10 عراده. 2. تفنگ 106 م.م 20 قبضه با خودرو. 3. تفنگ 57 م.م 50 قبضه. 4. خمپاره 120 م.م 50 قبضه. 5. خمپاره 81 م.م 100 قبضه. 6. خمپاره 60 م.م 100 قبضه. 7. موشکانداز 5/2 اینچی 100 قبضه. 8. موشکانداز آر.پی.جی7، 50 قبضه. 9. تیربار کالیبر50، 50 قبضه. 10. تیربار امژ [یکآ]ـ3، 200 قبضه. 11. تفنگ ژ3، 500 قبضه. 12. تیربار ضدهوایی 100 قبضه.[۸۳]
منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/18
- ↑ سند شماره 276930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از گروهان سومار به ریاست اداره مرزبانی ژاجا، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 283170 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرزبانی سومار به تهران ـ ر2 در امور مرزی، 23/6/1359، برابر گزارشهای گروهان سومار در 18/6/1359 و 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 277225 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ـ ف ـ ژاندارمری، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 276928 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ سومار به تهران ـ ف ـ مرزبانی، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 283374 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه کرمانشاه به تهران ـ ف ـ ژاجا ـ ر3 ـ دایره عملیات، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 34407 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاستجمهوری و وزارت کشور و سماجا، 20/6/1359، برابر اعلام ناحیه ژاندارمری کرمانشاه؛ و ـ سند شماره 276995 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 18/6/1359، برابر گزارش گروهان سومار؛ و ـ سند شماره 283374 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 34391 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی جمهوری اسلامی به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، ساعت16:18، برابر گزارش شهربانی کرمانشاه مستند به اعلام شهربانی نفتشهر.
- ↑ سند شماره 43139 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی سپاه، 18/6/1359، 18:20.
- ↑ سند شماره 277235 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 ـ ر3 به ف ـ ع ـ غ، 18/6/1359، برابر گزارش کتبی سرهنگ صمدی معاون اداری ناحیه در قصرشیرین به استناد اعلام بیسیم پاسگاه نفتشهر.
- ↑ سند شماره 277118 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه ژاندارمری کرمانشاه (رکن3)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 276930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از گروهان سومار به ریاست اداره مرزبانی ژاجا، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 42943 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی، 19/6/1359، ساعت 21:10.
- ↑ سند شماره 277117 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ـ تیمسار فرماندهی (رکن3)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 277017 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 277131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ـ ف ـ ژاندارمری، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 277125 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 (رکن3) به فرماندهی عملیات مشترک غرب کشور، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 277120 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 277113 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا ـ ر3 دایره عملیات، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 276949 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه ژاندارمری (رکن3)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 276948 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 (رکن3) به ف ـ ع ـ غ، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 277119 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از پاسگاه 951 به ت ـ ف ـ ژاجا ـ ر2 ـ راوآج، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43116 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3(مرکز فرماندهی)، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 43121 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه غرب به مرکز فرماندهی سپاه، 18/6/1359، ساعت 17:45.
- ↑ سند شماره 43139 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی سپاه، 18/6/1359، 18:20.
- ↑ سند شماره 277122 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به تیپ ابوذر (رکن3 ـ فرماندهی)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 276993 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین (فرماندهی هنگ ـ رکن3) به ناحیه کرمانشاه، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43139 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 43131 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 18/6/1359، برابر اعلام نهاجا.
- ↑ سند شماره 43115 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی)به نزاجا، 18/6/1359، برابر اعلام نهاجا.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 43119 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی سپاه، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 277151 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43111 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه غرب (مرکز کرمانشاه و ایلام)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 42955 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 283010 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه کرمانشاه (ژاندارمری) رکن سوم به فرماندهی عملیات مشترک غرب کشور، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 283163 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه 05 (رکن3) به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا ـ مرکز عملیات، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 282292 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 283162 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کرمانشاه (رکن3) به فرماندهی عملیات مشترک غرب کشور، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43150 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3(مرکز فرماندهی) به ژاجا، 18/6/1359، ساعت 16:30.
- ↑ سند شماره 298331 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 عملیات) به ت ـ ر ـ سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43127 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 34664 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 مرکز فرماندهی) به دفتر ریاستجمهوری، 18/6/1359، برابر گزارش هنگ سوسنگرد مستند به اعلام گروهان بوستان و پاسگاه فکه؛ و ـ سند شماره 283158 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر92 زرهی (رکن3 عملیات) به ت ـ ف ـ ژاجا ـ عملیات، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 409322 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 19/6/1359، از ستاد لشکر92 زرهی (رکن3) به گروه رزمی 37 ـ تیپ2 زرهی ـ تیپ3 زرهی ـ گروه رزمی عینخوش، 18/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2؛ و ـ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از کرمانشاه؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1359، ص4.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره175، تاریخ 19/6/1359، صص3 و 4، بغداد ـ خبرگزاری فرانسه، 18/6/1359، به نقل از خبرگزاری عراق.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره176، تاریخ 20/6/1359، ص1، کرمانشاه ـ خبرگزاری پارس، 19/6/1359.
- ↑ همان، ص43، بخش عربی رادیو کویت، 15:30، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 384 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری خوزستان (رکن3) به استاندار محترم خوزستان، 20/6/1359، برابر اعلام ژاجا مستند به گزارش ستاد عملیات غرب کشور.
- ↑ سند شماره 370 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به ت ـ ف ـ نزاجا (مد اطلاعات)، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43121 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه غرب به مرکز فرماندهی سپاه، 18/6/1359، ساعت 17:45.
- ↑ سند شماره 486 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 30/6/1359، ص5، به نقل از ناحیه ژاندارمری خوزستان (رکن2)، 18/6/1359؛ و ـ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2، به نقل از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خرمشهر.
- ↑ سند شماره 371 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناوچه 50135 به ف. گردان ساحلی خسروآباد، 22/6/1359، عطف به امریه مورخ 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 423563 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به استانداری خوزستان (معاونت امور سیاسی و انتظامی)، برابر اعلام پدافند هوایی نهاجا مستند به گزارش خلبان اعزامی به منطقه خرمشهر.
- ↑ سند شماره 375 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 20/6/1359، ص3، به نقل از واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خرمشهر، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43106 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه اهواز به اداره مرکزی اطلاعات و بررسیهای سیاسی، 18/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/6/1359، ص5.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 42952 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص110، از سماجا3 به نزاجا، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 43141 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص106، از عملیات سپاه سنندج به عملیات سپاه مرکز، 18/6/1359، ساعت 9:3؛ و ـ سند شماره 42954 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص112، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 19/6/1359.
- ↑ هفتهنامه کار (اقلیت)، 25/6/1359، ص12.
- ↑ سند شماره 42956 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص11، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا (مرکز فرماندهی)196/1359، طبق اطلاع رسیده از سپاه غرب؛ و ـ سند شماره 50570 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (تکاب)، ص112، از سماجا2 به سپاه پاسداران، 21/6/1359، برابر گزارش ژاجا مستند به ناحیه آذربایجانغربی.
- ↑ سند شماره 43144 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص188، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 18/6/1359، پیشین.
- ↑ سند شماره 43158 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 به ژاجا، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 276930 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از گروهان سومار به ریاست اداره مرزبانی ژاجا، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 42959 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نقده)، ص116، از سماجا3 (مرکز فرماندهی)به نزاجا (معاونت اطلاعات و عملیات)، 19/6/1359، ساعت 13:15.
- ↑ سند شماره 43136 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، ص293، از مرکز فرماندهی غرب به مرکز فرماندهی، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43148 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، صص291 و 292، از اداره چهارم (مدیریت منابع) به معاونت لوج نزاجا (مد ـ آماد)، 18/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از اهواز.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/6/1359، ص5، به نقل از خبرگزاری پارس از زاهدان؛ و ـ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از زاهدان.
- ↑ روزنامه کیهان، 20/6/1359، ص4، خبرنگار کیهان.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص4، خبرنگار کیهان از کرمانشاه.
- ↑ همان، ص2.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 175، تاریخ 19/6/1359، ص3، از همدان، 18/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1359، صص1 و 19؛ و ـ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص3؛ و ـ روزنامه کیهان، 20/6/1359، صآخر، به نقل از خبرگزاری پارس از تهران.
- ↑ مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول، ص659.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص3.
- ↑ مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره اول، ص671.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، 19/6/1359، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1359، ص14، به نقل از خبرگزاری پارس، به نقل از فرانسپرس از لندن.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 175، تاریخ 19/6/1359، صص17 و 18، رادیو لندن (فارسی)، ساعت 20:45 18/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1359، ص20، به نقل از خبرگزاری پارس، به نقل از رویتر.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 175، تاریخ 19/6/1359 ص18، رادیو لندن (فارسی)، ساعت 20:45، 18/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/6/1359، ص10.
- ↑ همان.
- ↑ سند شماره 136596 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نقده)، صص122 ـ 119، از وزارت کشور (سرپرست اداره کل امور انتظامی) به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 23/6/1359، ارسال تلفنگرام شماره 526 مورخ 18/6/1359، اهالی شهرستان نقده.
- ↑ سند شماره 43148 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.