1359.07.08
| روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.08 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هشت مهر |
| تاریخ شمسی | 1359.07.08 |
| تاریخ میلادی | 30 سپتامبر 1980 |
| تاریخ قمری | 20 ذی‌القعده 1400 |
روز نهم- تشديد روحيه انقلابي و ستيز عليه متجاوز در مردم
در آغاز دهمين روز، نيروهاي عراقي از چند سمت و با پشتيباني هوايي به داخل خرمشهر نفوذ كردند كه مقاومت و مقابله نيروهاي نظامي و مردمي، شهر را از سقوط نجات بخشيد و تلفات زيادي به دشمن وارد كرد. آباداننيز همچنان زير انواع آتش سنگين قرار گرفت. تلاش ضدانقلاب در اهوازافزايش يافته و اين شهر نيز زير آتش دشمن است. طي هجومي كه توسطبرادران پاسدار در طول شب گذشته در محور اهواز سوسنگرد صورتگرفت، انهدام نيروي وسيع عراق، آنها را مجبور به عقبنشيني كرد. در محور انديمشك، دشمن به شهر نزديك شد. درگيري در طرفين كرخهادامه دارد و با ورود نيروهاي دشمن به قسمتهايي از شهر شوش، دزفول نيزدر معرض تهديد بيشتري قرار گرفته است. در منطقه مياني، گزارشها از آزادسازي مهران و عقبنشيني دشمن از محور گيلان‌غرب حكايتمي‌كنند. نيروي هوايي دشمن، علاوه بر پشتيباني از تجاوزات زميني ارتش عراق، تعدادي از تاسيسات نظامي، صنعتي و چند نقطه مسكوني و بيمارستان را هدف قرارداد و خساراتي به بار آورد. نيروي هوايي ارتش جمهورياسلامي نيز چند پايگاه و تاسيسات نظامي دشمن را بمباران كرد. امروز يك كشتي عراق حامل سلاح و مهمات در دهانه اروند هدف قرارگرفت و غرق شد.
حملات و درگيريهاي زميني
جبهه جنوبي از صبح امروز گزارشهاي متعددي از خرمشهر مبني بر هجوم و پيشروي دشمن از محورهايمختلف به سوي شهر مي‌رسد و در پي آن مقابله سنگين نيروهاي خودي شروع مي‌شود. گزارششهرباني خرمشهر حاكي است: « نيروي خودي در نوار مرزي عقبنشيني كرده و مقاومت نمي‌كند.نيروي دشمن تا جلوي پاسگاه دوربند خرمشهر جلو آمده و نيروي خودي احتياج به كمك فوري دارد. » [۱] سپاه خوزستان طي گزارشي مشروحي وضعيت امروز خرمشهر را چنين اعلام مي‌كند:« ًصبحنيروهاي دشمن از چند سمت: پليس‌راه، گمرك، بندر و كشتارگاه به داخل شهر نفوذ كردند. شهر درحال سقوط را مرتب با توپ مي‌كوبيدند. سكنه چنداني در شهر نيست، از حدود ساعت 10 صبحنيروهاي خودي و مردم به مهاجمين يورش بردند و با توپ 106 و كاتيوشا به نابود كردن تانكهاي آنانپرداختند. دشمن بيش از 30 نفر اسير داد. روحيه اهالي باقي مانده عالي است. بر اثر اصابت گلوله به شهر، آتشسوزي بسيار شديد است و يكي از اشكالات، فقدان فرماندهي ( براي نيروهاي ) سپاه و ارتشاست. » [۲] در اين روز دشمن روي دو محور جاده شملچه و بندر تلاش بسيار كرد تا در مدخل ورودي خرمشهرجاي پاي كسب كند كه با يورش به موقع رزمندگان، دست به عقبنشيني و فرار زد. يكي از فرماندهاننيروي ويژه عراق در اين مورد گفت: « در اين وقت نيروهاي اسلامي كه فقط 40 نفر بودند يا دو خود روي مجهز به توپ 106 با يك حركت سريع و ناگهاني، با فريادهاي الله‌اكبر به طرف ما يورش آوردند و توپهاي 106 نيز به روي ما آتش گشودند. اين يورش موجب شد تمامي نيروها از افسران، درجه‌داران و سايرين متفرق شده، به مقرخود باز گردند. تلاش ما براي تسلط مجدد بي‌فايده ماند و مجبور شديم تا مقر سابق خود كارخانه سنگ آهك عقبنشيني كنيم و بعضي از نيروها حتي تا پل‌نو به عقببرگشتند.» [۳] فرمانده عراقي در مورد محور بندر گفت: «نيروهايي كه به طرف بندر پيشروي كرده بودند، با مقاومت سرسختانه‌اي از جانب نيروهاي ايرانيمواجه شدند و امكان پيشروي از آنان سلب گرديد. وضعيت تا غروب همچنان ادامه داشت و شباوضاع آرام شد. [۴]
آبادان از اوايل شب گذشته تا بعدازظهر امروز زير انواع آتش‌سنگين دشمن قرار داشت و نقاطمختلف آن از جمله نقاط مسكوني و پالايشگاه مورد اصابت قرار گرفته و خسارات زيادي وارد شدهاست. [۵] در داخل شهر اهواز، علاوه بر اجراي آتش توپخانة دشمن، ضدانقلاب و مخصوصاً گروهك خلقعرب و شيوخ اطراف منطقه فعاليت دارند. شبها با تيراندازي، به دشمن علامت مي‌دهند و با پخشاعلاميه و تهديد و تطميع افراد عرب‌زبان منطقه، سعي در جذب آنها دارند. [۶] در جنوب غربي منطقه عمومي اهواز، در روستاهاي اطراف و پشت كارون نيروهاي دشمن مستقرشده‌اند. طبق اعلام ركن 2 ارتش: «يك گردان پياده مكانيزه از نيروهاي دشمن در دب‌هردان، حدود 20كيلومتري اهواز مستقر است كه از راه سوسنگرد تقويت مي‌شود. در روستاي مكطوع نيروهاي دشمنقصد زدن پل روي كارون و عبور از آن را به طرف اهواز دارند. نيروهاي دشمن با هدايت سيدفياض، شيخ خائن روستاي بيوض ( حدود 30 كيلومتنري جنوب شرقي اهواز، كنار كارون )، وارد اين روستاشده، تعدادي تانك در آنجا مستقر كرده‌اند و افراد شوراي اسلامي را دستگير كرده و يكي را به طرزفجيعي كشته و همسرش را مورد تجاوز قرار داده‌اند.» در شمال غربي اهواز، محور اهواز حميديه سوسنگرد، نيروهاي خودي به دشمن هجوم برده‌اندو به آنها تلفاتي وارد و مجبورشان كرده‌اند عقبنشيني كنند. گزارش مشروح سپاه خوزستان از اينعمليات چنين است: «در اثر حمله نيروهاي عمليات متشكل از 30 الي 50 نفر پاسدار با غافلگير كردندشمن، 8 تانك آنها منهدم گرديد و دشمن سريعاً عقبنشيني كرد. حمله ساعت 7 صبح پايان يافته بود، ولي درگيري و جنگ و گريز تا 10 صبح ادامه داشت و تعدادي عراقي كشته و اسير شدند. نيروهايدشمن كه به طرف سوسنگرد عقبنشيني كرده‌اند، شب هنگام، حدود 12 كيلومتري حميديه، 4كيلومتر بعد از قريه كوت ديد شده‌اند كه ارتباطشان با پشت جبهه‌شان قطع شده و قصد پيوستن به نيروهاي خود در دب‌هردان را داشته‌اند. * 4 تانك در كوت سيد‌نعيم باقي مانده و تعدادي نيز بر اثر
- . عمليات مذكور كه موجب نجات اهواز از تهديد جدي دشمن و آزادي سوسنگرد و بستان شد، « عمليات شهيد غيوراصلي » نام گرفت. خلاصه‌اي از چگونگي شكل‌گيري و انجام اين عمليات با استفاده از اظهارات فرمانده وقت سپاه خوزستان( برادر علي شمخاني ) و مسئول واحد عمليات سپاه اهواز ( برادر بلالي ) در زير مي‌آيد:
هم زمان با هجوم عراق به سمت اهواز و نزديكي قواي دشمن به اهواز از محور سوسنگرد حميديه، انبار مهمات لشكر
92 به طرز مرموزي منفجر شد. صداي هولناك انفجار و به دنبال آن پرتاب گلوله‌هاي توپ، موشكهاي كاتيوشا و... به داخلشهر، اين شايعه را ايجاد كرد كه نيروهاي عراقي وارد اهواز شده‌اند و شهر در آستانه سقوط است. اين مسأله با توجه به نزديك شدن قواي عراقي به اهواز، بسيار جدي تلقي مي‌شد و به طوريكه جو شهر را كاملاً متشنج كرده و اوضاع را بهم ريختهبود. اين در حالي بود كه انفجارها و صداي آن، ضايعاتي از جمله چندين سقط جنين را سبب شد. خلاصه، اوضاع به قدرينگران‌كننده بود كه از امام كسب تكليف شد. ايشان در جواب فرموده بودند: «مگر جوانان اهواز مرده‌اند؟!» سخن تكان‌دهندهامام به گوش مسئولين سپاه خوزستان رسيد و به دنبال آن برادراني كه حضور داشتند و يا امكان دسترسي به آنها بود، در محلسپاه اهواز ( نزديك فلكه چهار شير ) گرد آمدند. بچه‌ها كه تعدادشان از 23 نفر تجاوز نمي‌كرد، در دو ستون به خط شده و فرمانده سپاه خوزستان ( برادر شمخاني ) شروع صحبت كرد: «مرگ رسيده است، از چه مي‌ترسيد؟ ما سالياني بود كه خطاب به امام‌حسين( ع ) مي‌گفتيم: « ياليتناكنامعك » و « فافوزفوزاً عطيما » اين جملات كه قرنها از سوي پداران ما و سپس توسط ما به عنوان يك آروز تكرار شده است، امروز امكان جامةعمل پوشاندن به آن فرار رسيده است. ما به امام حسين( ع ) تأسي مي‌كنيم، هركس مي‌خواهد بماند و هركس مي‌خواهدبرود.. ما براي مقابله با دشمن جز اسلحة كلاش و چند آرپي‌جي، چيز ديگري نداريم....» در پايان صحبت، به دليل روشنايي روز مفهومي نداشت كه همچون شب عاشورا چراغها خاموش شود، به همين خاطرگفته شد براي پنج دقيقه چشمانمان را مي‌بنديم تا هركس مي‌خواهد برود خجالت نكشد. وقتي چشمها گشوده شد همهمشاهده كردند كه هيچكس حاضر به رفتن نشده است. با فرارسيدن شب و اضافه شدن چند نفر ديگر از بچه‌ها، در مجموع 28 نفر به فرماندهي برادر غيور اصلي به سمت دشمنحركت كردند. بچه‌ها تا سه راه حميديه را با ماشين رفتند و با پياده شدن در كنار نخلستان، پياده طي مسير كردند و با رسيدن به نزديك دشمن، بچه‌ها دو نفر و با فاصلة 100 متر از يكديگر، در غرب جاده سوسنگرد اهواز مستقر شدند در حاليكهيك تيپ از لشكر 9 زرهي در شرق جاده مستقر بود. زمين شرق جاده مزرعه و غرب آن باغستان بود. بچه‌ها در غرب جادهمسلح به آرپي‌جي 7 در كمين نشستند در حاليكه هيچگونه سنگر و موضع قابل اعتماد وجود نداشت. خط خودي از سه راهحميديه تا گل بهار ادامه داشت و طول آن به حدود 1400 متر مي‌رسيد. در ابتداي خط يك بي‌سيم و در انتهاي آن بي‌سيمديگري بود. به بچه‌ها گفته شد تا قبل از دستور، هيچگونه‌عكس‌العملي نشان ندهند. ساعت 4 بامداد از ابتدا و انتهاي خط اجراي آتش به سوي دشمن شروع شد و در پي آن تمام بچه‌ها شليك به سوي تانكهايعراقي را آغاز كردند. طولي نكشيد كه نيروهاي عراقي شروع به فرار كردند. آنها حتي تعدادي از تانكهاي سالم خود را رها كردهو به عقبنشيني پرداختند و تعقيب دشمن را ادامه داد. بخشي از تيپ 3 لشكر 92 ارتش كه در پادگان حميديه مستقر بودنيز به همراهي به تعقيب نيروهاي فراري ادامه داده و وارد سوسنگرد شدند. در سوسنگرد افراد گروهك خلق‌عربدستگير شده و بخشدار و فرمانداري كه توسط عراقيها منصوب شده بود دستگير و توسط آيه‌ا... خلخالي به اعدام محكومشدند. رزمندگان در ادامة تعقيب دشمن وارد بستان شده و اين شهر نيز آزاد شد و در مجموع نيروهاي عراقي در اين محورحدود 90 كيلومتر عقبنشيني كردند. طي شبيخون ابتداي اين عمليات و حملة نخستي كه ضربة اصلي را به دشمن وارد كرد، هيچ يك از بچه‌ها آسيبي نديدندولي در ادامة عمليات 4 نفر به شهادت رسيدند از جمله برادر مراد اسكندري، از بچه‌هاي منطقه فقيرنشين حصيرآباد كه به دليل سبك بستن قطارهاي فشنگ به سينه و پشت، به زاپاتا معروف شده بود، هنگامي كه قصد آوردن يك تانك به گل نشستةعراقي را داشت، به محض ورود به تانك با تله‌اي كه نيروهاي دشمن در آن كار گذاشته بودند، شهيد شد. فرمانده عمليات، برادر غيور اصلي، نيز هنگام بازداشت به سوي اهواز به شهادت رسيد. شهيد غيور اصلي مسئوليت آموزش سپاه اهواز را به عهده داشت و در پادگاني كه پس از شهادتش، پادگان شهيد غيور اصلي ناميده شد، بچه‌هاي سپاه را آموزش مي‌داد.
حمله هليكوپترهاي هوانيروز منهدم شده‌اند، نيروهاي عراقي با استفاده از جاده فرعي ابوحميظه و جلاليه در جاده اهواز سوسنگرد در حركت هستند و در امتداد روستاي سعدون مكاره روي رودخانه پلمهندسي نصب شده و عراقيها از رود رد شده‌اند و اين احتمال قوي‌تر مي‌شود كه مي‌خواهند از طريقهويزه به دب‌هردان بروند. در حمله‌اي كه حدود ظهر امروز، پس از حمله شب گذشته به نيروهايعراقي شده است، نيروهاي خودي 4 اسير داده‌اند، ولي اصلا مشخص نيست كه چه كسي دستور حملهداده و سرپرستي حمله با چه كسي بوده است؟ اين حمله مبهم است و حتي مسئول عمليات سپاه اهواز نيزاطلاع مشخصي ندارد». [۷] خبرگزاري پارس در مورد نقش مردم در اين جبهه گزارش مي‌دهد: «در جبهه حميديه مردم كوچه وبازار نقش تعيين‌كننده‌اي داشته‌اند. جوانان و سالخوردگان با آن كه از فنون پيچيده نظامي سر درنمي‌آورند، با ژ 3 و آرپي‌جي 7 به جنگ تانكهاي روسي عراق رفتند.....» [۸] در محور انديمشك، دزفول و شوش، اين سه شهر همچنان زير آتش دشمن قرار دارند. [۹] به گزارشسپاه خوزستان: «صبح نيروهاي عراقي بلندي‌هاي كرخه را گرفتند و پشت پل كرخه و داخل جاده مستقرشده‌اند. » درگيري در دو طرف رودخانه كرخه ادامه دارد و عراقيها مشغول سازماندهي و تجديد‌قوا هستند. [۱۰] از حدود ظهر به بعد با تحرك بيشتر دشمن، انديمشك به حال اضطراب درآمد و مردم شروع به ترك شهركردند و عراقيها به سمت شوش پيشروي كردند. به گزارش شهرباني دزفول: «در ساعت 30/12، مخابرات شوش به تصرف دشمن درآمده و مردم گروه گروه شهر را ترك مي‌كنند. [۱۱] با رسيدن نيروها و تانكهاي دشمن به شوش، دزفول و در معرض تهديد بيشتر قرار گرفته است. جبهه‌هاي مياني و شمالي سپاه غرب، بعدازظهر امروز طي گزارش اعلام كرد: «شهر دهلران در حال سقوط است. » و ضمن آن درخواست كمك، به خصوص كمك هوايي نمود. [۱۲] در دهمين روز، بالاخره تلاش نيروهاي خودي به نتيجه رسيد و مهران از تصرف دشمن آزاد شد. بنابه اظهار مسئول روابط عمومي سپاه غرب، طي عمليات برادران پاسدار و ژاندارمري و نيروهاي مردمي،
لازم به ذكر است كه از 28 نفر برادران پاسداري كه در اين شبيخون شركت داشتند، به جز يك نفر، همگي در طول جنگبه شهادت رسيدند. ( اسناد شماره 36230 و 78528 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ )
شهر مهران باز‌پس گرفته شد و نيروهاي مسلح امروز كنترل شهر رابه دست گرفتند. در اين محورعملياتي 10 تانك و 3 كاميون آذوقه و مهمات دشمن نابود شد و جنگ توپخانه‌ها به شدت ادامه دارد.همچنين خبرگزاري پارس طي گزارشي آزادسازي شهر را اعلام كرد و رئيس جمهور پس از شركت در ستاد مشترك عمليات غرب، اين خبر را تائيد نمود. [۱۳] به گزارش اداره مركزي اطلاعات سپاه: «نيروهاي عراقي از سومار تا زله‌زرد پيشروي كرده‌اند و نيروهاي خودي در محل دوبراله و رودخانه و جاده ايوان سومار موضع گرفته‌اند.» منبع فوق مي‌افزايد: «اهالي و عشاير گيلان‌غرب در مقابل قواي بعثي به خوبي ايستادگي نموده، روحيه خوبي دارند. طوري كه شب‌گذشته نيروهاي عراقي از گيلان‌غرب به طرف قصرشيرينعقب‌نشيني كرده‌اند.» [۱۴] گزارش سپاه پاسداران بانه حاكي است: «در اطراق بانه نيروهاي ضدانقلاب مستقر شده‌اند و شهربانه تقريباً در محاصره ضدانقلابيون قرار گرفته است و نياز به نيروي بيشتري دارد. شهر آرام است ولي شبها سپاه، كميته و ارتش مورد حمله قرار ميگيرند. » [۱۵]
حملات و درگيريهاي هوايي
بندر امام خميني: ساعت 30/9 سه ميگ عراقي به فضاي بندر امام خميني و ماهشهر تجاوز كردندو پروژه پتروشيمي ايران و ژاپن را هدف قرار دادند. [۱۶] آبادان: به گزارش شهرباني آبادان، از صبح امروز نقاط مختلف شهر، پل‌خرمشهر و بيمارستانهازير بمباران دشمن قرار داشتند. [۱۷] اهواز: قبل از ظهر دو ميگ عراقي به شهر اهواز حمله كرده و مناطق مسكوني، اداره راهنمايي و رانندگي و اداره آب و برق را مورد حمله قرار دادند. [۱۸] مسجد سليمان: مسجد سليمان ساعت 30/17 امروز مورد حمله هوايي قرار گرفت و سه نقطهشهر بمباران شد كه خسارات مالي و جاني به بار آورد. [۱۹] انديمشك: به گزارش سپاه پاسداران خوزستان، «ساعت يك بعدازظهر امروز دو ميگ عراقي به زاغه مهمات پادگان دو كوهه ( انديمشك ) حمله كردند كه احتمالاً يكي سرنگون شده و ديگري قسمتي از زاغه‌ها را بمباران كرد كه انفجاراتي را در پي داشت. [۲۰] «به دنبال وسعت انفجارات، شهرباني دزفولنسبت به احتمال خطري كه پايه‌هاي سد دز را تهديد مي‌كند، هشدار داد. [۲۱]همچنين براثر اين بمباران و سرايت آتش از پادگان دو كوهه به يك قطار باري حامل نفت و گازوئيل و بنزين، انفجارات شديدي رخ داد و مخازن قطار از آن جدا شده، روي ساختمانهاي راه‌آهن افتاد و تعدادي منزل را منهدم كرد. خطآهن در اين منطقه مسدود شده است. [۲۲]خبرگزاري پارس از قول يك مقام آگاه گزارش داد كه آتشسوزي مذكور به علت سقوط يك ميگ عراقي در يك انبار مهمات بوده كه توسط آتشبارهاي ارتش هدفقرار گرفته بود. [۲۳]
خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش جمهورياسلامي ايران
اطلاعيه 102 ... فعاليتهاي عملياتي دلاوران ارتش جمهورياسلامي در مناطق جنوب كشور از ساعت 30/7تا 12 امروز بسيار چشمگير بوده است. اين دلاوران توانسته‌اند 67 تانك، نفربر و خودروي دشمن را منهدم كنند. [۲۴] اطلاعيه 103 ... برادران رشيد سرباز شما در عمليات بامداد امروز در جنوب كشور، 21 تانك دشمن را در يك حمله دليرانه منهدم كردند و دو ميگ مهاجم را برفراز آسمانهاي جنوب سرنگون ساختند. [۲۵] اطلاعيه 104 .... در درگيريهاي امروز كه در مناطق غربي خرمشهر، در مرز ايران و عراق بين رزمندگان دليرنيروهاي مسلح و با كمك مردم، با ارتش عراق روي داد، 6 تانك دشمن منهدم، 15 مزدور عراقي كشتهو 29 نفر دستگير شدند. [۲۶] اطلاعيه 105 ..... در درگيريهاي ديروز ( 8/7 )، نيروهاي عراقي در مناطق جنوبي مرز خوزستان مجبور به عقبنشيني و فرار شدند. نيروهاي خودي دست به عمليات تعاقب زدند و 6 تانك عراقي را به غنيمت گرفتندو سه نارنجك سالم ساخت مصر به دست آمد. ضمناً در اين عمليات 16 نيروي دشمن اسير شدند كه 3نفر آنها مصري هستند. [۲۷] اطلاعيه 106 ... در درگيريهاي امروز ( 9/7 )، در منطقه مرزي اهواز، براثر آتش توپخانه ارتش، دشمنمجبور به عقبنشيني و فرار شد. همچنين نيروهاي عراقي كه در يكي از مناطق قصد پيشروي داشتند، با حملات متقابل ارتش مجبور به عقبنشيني شدند. [۲۸]
اطلاعيه 107 به آگاهي عموم مي‌رساند تيترهاي خبري مندرج در روزهاي چهارشنبه 9/7/59 مبني بر بمبارانرآكتورهاي اتمي عراق در بغداد، مورد تاييد ستاد مشترك ارتش جمهورياسلامي ايران نيست. [۲۹] اطلاعيه 108... ظرف روز جاري ( 9/8 )، نيروهاي ژاندارمري يك فروند كشتي لايروبي عراقي را كه حامل چند قبضه توپ و سلاح و مهمات بود، در دهانه اروندرود با آتش يك قبضه تفنگ 106 منهدمو غرق نمودند... [۳۰] اطلاعيه 109.... برابراطلاعات واصله، مزدوران عراقي مي‌خواهند با اعزام نيروهاي زرهي به مناطق آبادان و خرمشهر، گور خود را در اين مناطق بكنند. اهالي غيور مناطق خوزستان! زمان آن رسيدهكه با بسيج و شركت در يك نبرد دليرانه، دشمنان كافر را منهدم نماييد. [۳۱] اطلاعيه 110... در ساعت 2 بامداد نهم مهر، تعدادي از بهترين برادران پاسدار پس از برگزارينماز شهادت تصميم ميگيرند براي نابودي دشمن كافر، به قلب نيروهايش بتازند. در اين حملهشجاعانه، پاسداران بيش از 20 تانك و 2 كاميون مهمات به غنيمت گرفتند و 12 نفر عراقي را اسيرنمودند و جنازه چهارنفر از پاسدارانت را كه قبلاً به اسارت عراقيها درآمده ودست و پا بسته اعدام شدهبودند، به آغوش كشيده، دشمن را متواري ساختند. در اين درگيري، فرمانده عمليات پاسداران به درجةرفيع شهادت نائل آمد. [۳۲] قسمتي از اطلاعيه 163 فعاليتهاي نيروي هوايي در مورخ 9/7/59: 1 حمله به پايگاههاي شعيبه بصره و ايستگاه رادارعماره و وارد كردن خسارت بر آنها 2 انهدام پادگان اقراء، انهدام تعدادي از تانكهاي عراقي، انهدام پل القرنه و انهدام ايستگاه رادارعماره. [۳۳]
خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق
بيانيه 55... دفاع ضدهوايي عراق امروز 2 جنگندة ايران را سرنگون كرد. اين دو هواپيما در حملهبه مراكز تجاري و مسكوني در نواحي مختلف عرارق سرنگون شده‌اند. همچنين نيروي هوايي عراق طيتهاجمي به نواحي مختلف ايران خسارات سنگيني به بار آورد. [۳۴]
بيانيه 56.. در روز 9/7/59، 14 تانك، چند موشك انداز و تعدادي تانك ايراني در اثر حملاتنيروهاي عراقي منهدم شد. در اين حملات مقادير زيادي اسلحه و تجهيزات نظامي ايران به غنيمتنيروهاي عراقي درآمد. در اين درگيريها از سربازان عراقي نيز 16 نفر كشته، 24 مجروح و 3 نفر ناپديدشدند. عراق 7 تانك و 3 نفربر و 12 خودرو از دست داد. [۳۵] راديو صوت‌الجماهير ( بغداد ): هم اكنون واحدهاي ارتش عراق در چند كليومتري شهر دزفولقرار دارند و آماده ورود به اين شهر هستند، اين دلاوران كليه پاسگاهها و پادگانهاي پيرامون را به تصرفخود درآورده، مقادير زيادي اسلحه به دست آوردند. [۳۶]
بازتاب حملات و درگيريها
خبرگزاري يونايتدپرس: امروز نبرد شديدي در خيابانهاي خرمشهر جريان داشت. ايران مدعيشد حملات عراق را به مركز شهر دفع كرده است. اين اولين بار نيست كه پاسداران سرسخت انقلابايران با مقاومتهاي خود نيروهاي عراقي را غافلگير كرده‌اند. خرمشهر 9 روز است كه در محاصرهنيروهاي عراقي است و حتي يك بار يكي از فرماندهان عراق اعلام كرد كه بيش از 5 الي 20 نفرازمدافعان غيرنظامي در اين شهر باقي نمانده‌اند... امروز راديو آبادان گزارش داد كه جنگهاي شديدي در نزديكي اداره بندر و ايستگاه راه‌آهن خرمشهر در جريان است.. به نظر مي‌رسد كه در جبهه جنوب، جنگ در خرمشهر و اطراف اهواز و دزفول به شدت جريان دارد. [۳۷] خبرگزاري رويتر: نيروهاي عراقي حمله بزرگي عليه آبادان انجام دادند. يك سرگرد عراقي گفتافراد او از داخل كارون تا يك كيلومتري آبادان پيش رفته‌اند، امّا در خرمشهر با مقاومت سرسختانه‌ايروبرو شده‌اند. شاهدان موثق گفتند گروههاي كوچك پاسداران انقلاب ايران تلفات سنگيني بر سربازان عراقي در خرمشهر وارد ساختند. پاسداران اگرچه رابطه‌شان با واحدهاي اصلي سربازان ايراني قطعشده، با راكتهاي ضدتانك و مسلسل و سلاحهاي اتوماتيك خانه‌به خانه نيرومندانه مي‌جنگند... در ناحيه شمالي‌تر افسران عراقي گفتند كه نيروهاي آنها به تدريج كنترل اهواز را به دست ميگيرند. [۳۸] راديو كلن: ده روز پس از پيكارهاي مسلحانه ميان ايران و عراق، به نظر مي‌رسد از سرعتپيشروي ارتش عراق به طور محسوسي كاسته شده است و نيروهاي زرهي ايران كه ابتدا حالت دفاعيداشتند، اينك به تعرض و حملات متقابل مي‌پردازند... طبق گزارشهاي رسيده، نيروهاي عراقي با تمامي ادعاهاي قبلي هنوز موفق به اشغال هيچيك از شهرهاي خوزستان نشده‌اند، ليكن بعضي از شهرها مانند آبادان و خرمشهر را به محاصره خود درآورده‌اند. [۳۹] راديو لندن: خبرنگار روزنامه تايمز در بصره گزارش داد: مقاومت شديد نيروهاي ايران در مقابلسربازان عراقي باعث ياس عراقيها شده است. در بصره هيچكس تصور نمي‌كرد كه 9 روز پس از آغازحمله، هنوز گلوله‌هاي توپ نيروهاي ايراني به داخل خاك عراق سرازير باشد. [۴۰] خبرگزاري آسوشيتدپرس: در گزارش خبرنگار آسوشيتدپرس از بغداد آمده كه: نيروهاي عراقينوار مرزي قصرشيرين تا آبادان را در اختيار دارند و اين تصرفات 50 تا 60 كيلومتر از خاك ايران را در برمي‌گيرد. [۴۱] خبرگزاري رويتر: يك سخنگوي حزب دمكرات عراق: شهر اربيل طي هفته گذشته چند بار موردحمله هواپيماهاي ايراني قرار گرفته است. هدف ايرانيها از اين حملات، يك پايگاه نظامي و فرودگاهيبود كه عراق از آن براي حملات هوايي عليه شمال ايران استفاده مي‌كند. به خط آهن اين شهر نيزخساراتي وارد شده است. [۴۲] خبرگزاري يونايتدپرس: كميسيون انرژي اتمي فرانسه: هواپيماهاي جنگي ايران قسمتي از مركزتحقيقات هسته‌اي ساخت فرانسه را در بغداد منهدم كرده‌اند و اين امر سبب بسته شدن اين مركز تا تاريخنامعلومي شده است. يك رشته بمب به ساختمانهاي آن اصابت كرده، امّا راكتور آسيبي نرسيدهاست. [۴۳] خبرگزاري رويتر: منابع صنعت نفت در لندن: پالايشگاه بزرگ عراق در بصره، مورد حملاتهوايي ايران قرار گرفته است. ظرفيت اين پالايشگاه 140 هزار بشكه در روز است كه در صورت از كارافتادن، عراق احتمالاً نياز به وارد كردن بنزين و سوخت هواپيما و ديگر فرآورده‌هاي نفتي خواهدداشت. [۴۴]
روزشمار سياسي 9/7/59
عراق در قبال تلاشهاي صلح سازمان‌ملل و ساير هيأت‌هاي صلح، به دليلموضع برتر در جنگ و در اشغال داشتن بخش وسيعي از خاك جمهورياسلامي، با نرمش بيشتري برخورد مي‌كند. جمهورياسلامي نيز همچنان خواستار خروج كامل نيروهاي عراقي از نواحي اشغالي است و اعلام كرده كه بايستي متجاوز معرفي و مجازاتگردد. در سطح دو ابرقدرت، واشنگتن در كنار تصديق «خواسته‌هاي محدود»عراق در جنگ تلاش مي‌كند با تاكيد بر ادعاي بي‌طرفي خود، دورنمايروابط با ايران را تيره‌تر از آنچه هست، نسازد. امريكا با افزايش آمادگينيروهاي واكنش سريع در منطقه، مي‌كوشد از به خطر افتادن منافع حياتيخود جلوگيري نمايد. متقابلاً مسكو با بيهوده خواندن جنگ براي دو كشور، از يك‌سو خواستارحل نزاع از طريق مذاكره است و از سوي ديگر با تشويق همپيمانان اروپاييخود به ارسال قطعات‌يدكي و سلاح به عراق، مي‌كوشد از گرايش شديدبغداد به غرب ممانعت كند. در كنار روابط دوابر‌قدرت، نقش فرانسه قابل توجه است كه همچنان به حمايت بي‌پرده خود از عراق مي‌پردازد و از افشاي پشتيباني تسليحاتيفرانسه از عراق ابايي ندارد.
جمهورياسلامي ايران ( اوضاع داخلي، مواضع... )
رئيس ديوان عالي كشور ( دكتر بهشتي ): اين عرعراق است كه خودش را با ما درگير كرده است. ماجز دفاع از كشور و ملتمان كاري انجام نداده‌ايم. ما وقتي عراق را به آن طرف مرزها برگردانديم، در آنموقع اگر خواستيم كار را ادامه مي‌دهيم. [۴۵] وزارت امور خارجه جمهورياسلامي ايران در اطلاعيه‌اي خبر خبرگزاري عراق را مبني بر اين كهايران از انگليس اسلحه خريده است، تكذيب كرد. [۴۶] مواضع و اقدامات گروهها و ضدانقلاب جاما: جنبش انقلابي مردم مسلمان ايران، همچون گذشته در بخشهاي اجرايي دولت و نهادهايانقلابي در خدمت مردم براي مقابله با اعمال تجاوزكارانه بعثيهاي عراق، كماكان آماده فداكاري و از جانگذشتگي است. [۴۷] سازمان چريكهاي فدايي خلق اكثريت در تلگرامي به امام‌خميني: در اين شرايط مبارزه با امپرياليسم آمريكا و مبارزه با تجاوز رژيمهاي ارتجاعي منطقه و دفاع از استقلال ميهن معنايي جز دفاع از جمهورياسلامي ندارد. از اين رو شايسته است به آگاهي شما برسانيم كه هم‌اكنون همه نيروهاي فداييدر سراسر ميهن در برابر امپرياليسم آمريكا و تجاوزگران آلت‌دست آن براي دفاع از انقلاب و استقلالمهين، به جاي ايستاده‌اند. [۴۸] سازمان چريكهاي فدايي خلق:..... جنگ عراق با ايران به صورت گسترده كنوني چندان طولانينخواهد شد. منابع مادي طرفين براي ادامه جنگ كافي نيست و چنانچه امپرياليسم امريكا و ارتجاع حاكمدر عربستان سعودي پنهان و آشكار كمكهاي خود را به رژيم عراق گسترش ندهد، عراق قادر به ادامهجنگ عليه ايران نخواهد بود...دولت ايران نمي‌تواند و نبايد تا زماني كه ايران عرصه تجاوز نظامينيروهاي تجاوزگر رژيم عراق است، مصالحه با دولت عراق را بپذيرد. [۴۹] كميته مركزي حزب دمكرات كردستان با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد: ما اعتقاد كامل داريمگسترش درگيريها در كردستان، توسعه دامنه جنگ، برادركشي در شهرها و روستاها به نفع انقلاب ايراننيست. بايد تفنگها را به سوي دشمن اصلي، امپرياليسم و مزدوران و ايادي منطقه‌اي آن نظير رژيم بعثعراق نشانه رفت. [۵۰] اتحاديه كمونيست‌هاي ايران با اعلام پشتيباني از پاسداران انقلاب و ارتش جمهورياسلامي، آمادگي خود را براي مقابله با تجاوز بعثيها اعلام كرد. [۵۱] راديو ايران ( هوادارن بختيار ): هر روز كه مي‌گذرد، انزواي ايران از جامعه ملل بيشتر آشكارمي‌شود. مردم ايران در اوج بحران تاريخ خود قرار گرفته‌اند و با مشكلات اقتصادي و سياسي فراوانيروبرو هستند. تنگناهاي موجود بر سر راه رژيم خميني موجب طغيان عظيم ملت خواهد شد و رژيمملايان را سرنگون خواهد ساخت. [۵۲] راديو صداي ملي ايران:... آنهايي كه دانسته يا ندانسته بجاي توجه به خطر اصلي كه از ناحيهامپرياليسم امريكا و متحدان آن متوجه كشور ماست، بدون هيچ دليلي شرق و غرب را در يك قطب قرارمي‌دهند، عملاً به دستاوردهاي انقلاب ضربه مي‌زنند. همان‌طور كه امام امت مي‌فرمايند، ايران رسماًبا امريكا مي‌جنگد و هركس به هر شكلي در تضعيف اين مبارزه مقدس گام بردارد، عملاً به انجامنقشه‌هاي شيطان بزرگ ياري رسانده است... برهر ايراني ميهن‌پرست و علاقه‌مند به سرنوشت انقلاباسلامي فرض است كه با شناخت دشمن شماره يك خود، امپرياليسم امريكا، تمام مبارزات، قدرت و نيروي خود را متوجه اين دشمن سازد. [۵۳]
عراق ( اوضاع داخلي، مواضع و... )
نعيم حداد، رئيس پارلمان عراق در مصاحبه با روزنامه كويتي السياسه: عراق دلايلي در دست دارد كه كره جنوبي و ژاپن با تصويب ايالات متحده سرگرم تحويل مقادير معتنابهي قطعات يدكيبه ايران، به ويژه به نيروي هوايي اين كشورند... عراق سعي دارد جنگ را در ابعاد محدود حفظ كند، ليكن ابرقدرتها سعي در گسترش آن دارند. [۵۴] سفير عراق در توكيو: اگر آتش‌بس برقرار شود، نيروهاي عراقي به استثناي اراضي مورد ادعايعراق از مناطق اشغال شده ايران خارج خواهند شد. وي اراضي مورد ادعا راشامل تمام شط‌العرب، منطقه زين‌القوس و چندين منطقه مرزي دانست... رژيم كنوني ايران مانع از برقراري صلح و امنيت در منطقه است. [۵۵] سخنگوي حزب دمكرات كردستان عراق: فعاليتهاي شورشيان كرد در شمال عراق از آغاز جنگايران و عراق از سرگرفته شده است. وي افزود: شورشيان كرد از آغاز جنگ به چند پايگاه نظامي عراقحمله كرده‌اند. فرماندهي نيروهاي مسلح عراق برخي واحدهاي خود را از شمال عراق به مناطقدرگيري با ايران انتقال داده كه اين امر فعاليتهاي ما را بر ضد رژيم حاكم عراق آسان مي‌سازد. [۵۶]
تلاشهاي صلح
رئيس‌جمهور ايران در پاسخ به قطعنامه 479، در نامه‌اي به دبيركل سازمان‌ملل اعلام داشت كه پس از پيروزي انقلاب ايران در 11 فوريه 1979، عراق بارها مفاد قرارداد 1975 الجزاير را با تجاوز به مرزهاي ايران، حمايت از گروههاي ضدانقلاب و پناه‌دادن به پس‌مانده‌هاي رژيم سابق نقض كرده، و علاوه بر آن 40 هزار شيعة ايراني‌الاصل آن كشور را قبل از تهاجم به ايران اخراج كرده است. رئيس جمهور ايران اضافه كرد كه ايران تنها براي حفظ حاكميت و دفاع از منافع خود مي‌جنگد.بنابراين تا زماني كه تجاوز عراق به ايران ادامه داشته باشد، پيشنهادات دبيركل و قطعنامه شوراي امنيتسازمان‌ملل نمي‌تواند مورد توجه ايران قرار گيرد. ايران هيچ سودي در مذاكرات مربوط به جنگنمي‌بيند. در پاسخ قطعنامه سازمان‌ملل كه خواستار قطع فوري جنگ است، واكنش عراق خوشايند بودهاست، لكن ايران اعلام كرده كه تا خروج آخرين سرباز از خاك اين كشور به جنگ ادامه خواهد داد. درضمن هيچيك از طرفين تاكنون پاسخ مثبتي به قعطنامه نداده‌اند. [۵۷] ايران پيشنهاد آتش‌بس شوراي امنيت سازمان‌ملل و همچنين مذاكره در مورد جنگ ايران و عراق را رد كرد. مقامات ايران گفته‌اند كه اين كشور قرباني تهاجم نظامي عراق شده است. [۵۸] به گزارش سازمان‌ملل، عراق اعلام كرد حاضر است به مدت چهار روز آتش‌بس اعلام نمايد، مشروط بر اين كه ايران از ارسال مهمات به جبهه‌هاي جنگي خودداري نمايد و از تبليغات عليه عراقدست بردارد. [۵۹] عراق اعلام كرد از روز 13 تا 16 مهر به طور يكجانبه در جبهه‌هاي جنگ، آتش‌بس برقرار خواهدكرد، به شرط آن كه نيروهاي عراقي مورد حمله نيروهاي ايران قرار نگيرند. [۶۰] مجله نيوزويك از قول بني‌صدر نوشت: ايران تنها در صورت خروج نيروهاي عراقي از نواحيمرزي و عدم دخالت آن كشور در كردستان و خوزستان، آتش‌بس را خواهد پذيرفت. وي در موردميانجيگري سازمان‌ملل گفت: ميانجيگري براي ما مفهومي ندارد، زيرا عراق متجاوز است و بايد به خارج ساختن نيروهاي خود از ايران اقدام كند. هيچكدام از درخواستهاي عراق براي ما قابل قبولنيست. [۶۱] ياسر‌عرفات از سران كشورهاي عرب خواسته است براي پايان دادن به جنگ دو كشور، در يك كنفرانس اضطراري شركت كنند. [۶۲] روزنامه فيگارو: حافظ اسد پيرامون تلاشهاي صلح در جنگ ايران و عراق با ملك‌حسين و رئيسجمهوري الجزاير ظرف چند روز اخير تماسهايي برقرار ساخته است. [۶۳] هيات‌هاي شركت‌كننده در بيست و ششمين كنفرانس مجالس كشورهاي مشترك‌المنافع در لوزاكا، از دولتهاي عضو سازمان خواستند با ارسال پيام‌هايي به سازمان‌ملل‌متحد، از ايران و عراق بخواهند به نبرد پايان دهند. [۶۴] ضياءالحق، رئيس جمهوري پاكستان در مقر سازمان‌ملل گفت: شرط اساسي و اصلي صلح، رعايت بي‌طرفي كامل و عدم دخالت قدرتهاي خارجي در اين منازعه است. [۶۵]
مواضع و اقدامات كشورها
وزير خارجه آمريكا در ملاقات با سعدون حمادي وزير خارجه عراق پايان منازعات ايران و عراقرا در اسرع‌وقت خواستار شد و از طرفين خواست بدون هرگونه شرايط قبلي با يكديگر سر ميزه مذاكرهبنشينند... آمريكا مصمم است در صورت لزوم به كمك كشورهاي دوست در منطقه بشتابد. [۶۶] وزير خارجه آمريكا: از اظهارات سعدون حمادي تشخيص دادم كه عراق از جنگ با ايرانخواسته‌هاي محدودي دارد. [۶۷] سخنگوي وزارت خارجه آمريكا: ادموند ماسكي اخيراً نامه‌اي براي آقاي رجايي، نخست‌وزيرايران ارسال داشته كه در آن تاكيد صريح بر مراتب بي‌طرفي و تمايل آمريكا به بي‌طرف باقي ماندن در جنگ ايران و عراق داشته است... درك موضع آمريكا توسط ايران براي ما مهم است. [۶۸] وزارت دفاع آمريكا از فرماندهي ارتش و نيروهاي هوايي و دريايي خواست كه هرچه زودترپيشنهادات مربوط به افزايش آماده‌باش نظامي نيروهاي سريع‌العمل را ارائه دهند. [۶۹] كنگره آمريكا بودجه نظامي اين كشور را 5 ميليارد دلار افزايش داد كه از اين مبلغ 250 ميليون دلارآن خرج تجهيزات نظامي در خاورميانه خواهد شد. [۷۰] رهبرشوروي: اين درگيري ميان دو كشوري است كه همسايه اتحاد شوروي هستند. نه عراق و نهايران هيچ سودي از تخريب متقابل و خونريزيها و اخلالگري در اقتصاد يكديگر نخواهند برد و اين امرفقط به نفع طرف ثالث تمام خواهد شد كه مسائل ملتهاي منطقه را ناديده ميگيرند...منظور من محافلحاكم آمريكا هستند كه مي‌خواهند نظارت خود را بر نفت خاور‌نزديك و خاورميانه برقرار سازند. انقلاب ايران را خفه نمايند و آن را دوباره به پايگاه نظامي و پاسگاه ژاندارمري امپرياليسم در منطقه خليجفارس مبدل سازند. ... اتحاد شوروي هميشه بر اين بوده و هست كه جنگ نمي‌تواند و نبايد وسيله‌اي براي حل اختلافكشورها باشد. مسائل مورد اختلاف كشورها بايد با مسالمت و از راه مذاكره حل شود. [۷۱] گفته مي‌شود به درخواست رسمي شوروي، لهستان به عراق كمك نظامي مي‌كند و وسايل يدكي در اختيار اين كشور مي‌گذارد. [۷۲] ريموند بار، نخست‌وزير فرانسه: فرانسه نه تنها از نظر نظامي به عراق كمك مي‌كند، بلكه قرار دادهاي اقتصادي فرهنگي نيز با اين كشور دارد. فرانسه از هيچ كسي در اين مورد درس نمي‌گيرد. [۷۳] كمال حسنعلي، وزير امور خارجه مصر در مجمع عمومي سازمان‌ملل: قاهره هم مي‌خواهد وهم قادر است كه مسئوليت محافظت از كشورهاي ساحلي خليجفارس را برعهده بگيرد. [۷۴] وزير دفاع مصر: ما براي آمريكا تسهيلات نظامي فراهم خواهيم كرد تا با كمك مصر از كليهكشورهاي عرب دفاع كند... مصر از كمك 1500 ميليون دلاري آمريكا براي توسعه ارتش و نيرويهوايي و از كمك 2050 ميليون دلاري براي مدرنيزه كردن كلي ارتش استفاده خواهد كرد. [۷۵] 3500 عضو كنگره حزب حاكم دمكراتيك ملي مصر اعلام كردند: با در اختيار گذاشتنامكانات دائم به آمريكا براي كمك به هر كشور عرب يا مسلمان كه تحت تهاجم خارجي قرار گرفتهباشد، موافق هستند. [۷۶] لوماتن چاپ پاريس: سه كشور عربي عربستان سعودي، مراكش و اردن به طور رسمي كمكهاينظامي خود به عراق را اعلام نموده‌اند و در كنار اين كشورها، موريتاني و يمن‌شمالي نيز آشكارا جانبعراق را گرفته‌اند. [۷۷] سعود الفيصل، وزير خارجه عربستان: احتمال دارد بحران ايران و عراق از مناقشه بين دو كشور فراتر رود. امّا كشورهاي خليجفارس قادرند رأساً بدون دخالت خارجي به اين قائله پايان دهند...ممكن است شوروي از اوضاع كنوني سوءاستفاده كند. تجزيه ايران نه به سود منطقه خليجفارس استنه به سود عربستان سعودي. [۷۸] نخست‌وزير تونس: مسئوليت جنگ ايران و عراق بر عهده ايران است... در قرارداد امضاء شدهسال 1985، پيش‌بيني شده است كه سرزمينهاي عربي به مساحت 320 كيلومتر مربع به عراق تحويلشود و اين چيزي است كه تاكنون عملي نشده بود. عراق چند سالي است صبركرد و ايران هرگز به فكر اجراي اين قرارداد نيافتاد. [۷۹] كميته مركزي حزب حاكم سوسياليست يمن جنوبي: ادامه جنگ ايران و عراق به دو كشورخسارات بسيار وارد خواهد كرد، در حالي كه ايران و عراق بايد نيروهاي خود را عليه اسرائيل بسيجكنند. [۸۰] ياسر عرفات از كليه سازمانهاي مقاومت فلسطين خواست در مورد درگيري عراق و ايران بي‌طرفيكامل خود را حفظ نمايند. [۸۱] موشه دايان: مشكل نظامي ايران به جايي رسيده كه براي اين كشور دو راه باقي مانده، تسليم عراقشود يا از امريكا تقاضاي كمك نمايد. آمريكا بايد گذشته را فراموش كند و در صورت تقاضاي ايران، به اين كشور كمك كند. در غيراين صورت كشورهاي افغانستان، ايران، عراق و سوريه تحت كنترل و نفوذ روسيه قرار خواهندگرفت. [۸۲] ضياءالحق در مقر سازمان‌ملل: رقابت آمريكا و شوروي در خليجفارس، عامل جنگ ايران و عراق بوده است. [۸۳]
مسائل خليجفارس و اقتصاد بين‌الملل
دولت ايران اطمينان داد هر كاري از عهده‌اش برآيد، انجام مي‌دهد تا از عبور كشتيها از تنگه هرمزممانعت به عمل نيايد. [۸۴] سخنگوي وزارت خارجه آمريكا: امريكا از اين كه ايران آزادي رفت و آمد كشتيها را در تنگه هرمزمحترم مي‌شمارد، خوشحال است. [۸۵] آمريكا براي باز نگه‌داشتن تنگه هرمز، به دليل گسترش جنگ ايران و عراق، به فعاليت شديديدست زده است. [۸۶] نخست‌وزير استراليا فاش كرد ايالات متحده از آن كشور خواسته ا ست تا در يك نيروي دريايي چندمليتي براي حراست از تنگه هرمز مشاركت كند. [۸۷] رئيس كميته امور خارجي مجلس سناي امريكا: آمريكا بايد آماده باشد تا در صورت لزوم از نيرويدريايي خود براي باز نگه‌داشتن تنگه هرمز استفاده نمايد. [۸۸] انگلستان ناو موشك‌انداز كانتربري و كشتيهاي حمايت‌كننده‌اش را براي پيوستن به يك نيروي احتمالي بين‌المللي براي حفظ امنيت تنگه هرمز اعلام خواهد كرد. [۸۹] آمريكا به تهران و برخي كشورهاي منطقه اطلاع داده كه براي جلوگيري از هرگونه حمله به منابعنفتي عربستان، چهار فروند هواپيماي مجهز به رادارهاي بسيار پيشرفته به آن كشور تحويل داده است. [۹۰] تعداد نفتكشهايي كه خارج از تنگه هرمز در انتظار ايستاده‌اند، روز به روز افزايش مي‌يابد، علت اينمسأله ممكن است افزايش حق بيمه باشد. [۹۱] مقامات رسمي سازمان بين‌المللي انرژي اعلام كردند حداقل سه كشور عضو اوپك ( كويت ونزوئلا و امارات عربي متحده ) به كشورهاي صنعتي اطلاع داده‌اند كه به علت بروز جنگ ايران و عراق، برنامه و 10 درصد كاهش توليد نفت آنان به مورد اجرا درنخواهند آمد. [۹۲]
تحليلها و تفسيرها
روزنامه جمهورياسلامي:... امپرياليسم و صهيونيسم از طولاني‌شدن جنگ خشنود نيستند، چراكه در يك جنگ درازمدت، پيروزي امت مسلمانان جهان حتمي است. امّا برعكس در يك جنگكوتاه‌مدت، تنها مواضع ليبرالها و پايگاههاي آنها در ايران تقويت خواهد شد و خط امام كه بار خساراتجنگ را بردوش مي‌كشد، تضعيف مي‌گردد. [۹۳] راديو كلن: روزنامه زايتونگ الگمانيه در مورد نقش ابرقدرتها در جنگ ايران و عراق مي‌نويسد:در سال 1956، هنگامي كه اسرائيل، انگلستان و فرانسه در پي ملي شدن كانال سوئز از طرف ناصر، به مصر حمله‌ور شدند، آمريكا در آن زمان لب به سخن گشود و شوروي نيز به عنوان ابرقدرت ديگر از آنحمايت كرد امّا در سال 1980، در جنگ ايران و عراق ابرقدرتها در موقعيتي قرار ندارند كه بتوانندقدرتهاي محلي مانند ايران و عراق را به راههاي عاقلانه دعوت كنند. ... ايالات متحده سعي دارد از گسترش آتش جنگ جلوگيري كرده يا حداقل خسارات محدود و قابل كنترل باشد. در اين زمينه آمريكا از امكانات زيادي برخوردار نيست، زيرا مناسبات آمريكا و عراقو ايران جهت جلب‌نظر مقامات دو كشور متخاصم براي پايان دادن به جنگ كفايت نمي‌كند. [۹۴] راديو مسكو:.... ايران و عراق وجوه مشترك زيادي دارند. هر دو مواضع ضدامپرياليستي و ضدصهيونيستي دارند. هر دو قرارداد كمپ ديويد را محكوم كرده‌اند و از خواستهاي عادلانه مردم مبارزفلسطين پشتيباني مي‌كنند... بنابراين به آساني مي‌توان ديد درگيري مسلحانه ايران و عراق به نفع چهكسي است و چه كسي به افزايش تشنج و گسترش زد و خورد طرفين علاقه‌مند است.
روزنامه پراودا: مسائل مربوط به ايران و عراق ريشه‌هاي عميق تاريخي دارد و از اختلاف‌نظر در مرزهاي موجود ناشي مي‌شود و صرفاً از اختلاف منطقه‌اي است. پس اين درگيري بايد از راههايصلح‌آميز حل شود تا از عواقب خطرناك آن براي ملتهاي منطقه جلوگيري به عمل آيد. [۹۵] راديو لندن: روزنامه تايمز: محاسبات اوليه عراق مبني براين كه ايران پس از سرنگوني رژيم شاه و بحران داخلي، هم از نظر اقتصادي و هم نظامي تضعيف شده است، درست از آب درنيامد. رهبرانعراقي ظرفيت و آمادگي مردم ايران را كه در شور و هيجان رستاخيز مذهبي و سياسي به سر مي‌برند، ناديده گرفته‌اند... عراق نتوانست در حملات شديد اوليه خود پيروزيهاي چشمگيري به دست آورد تاپس از برقراري آتش‌بس با استفاده از پيروزيهاي نظامي برگي قاطع در مذاكرات صلح عرضه كند... تازماني كه در ايران آيت‌الله‌ها اداره امور را در دست دارند و از پشتيباني عمومي برخوردارند، سازمانهايجهاني نظير سازمان‌ملل متحد، اميد اندكي براي مجبور كردن طرفين به قبول آتش‌بس دارند. [۹۶] راديو آمريكا به نقل از روزنامه وال استريت ژورنال: تاكنون آمريكا در مناقشات ايران و عراقبي‌طرفي كامل اختيار كرده است. گرچه مقامات آمريكا براي مقابله با اقدامات خصومت‌آميز و حملاتعليه تاسيسات نفتي و مسدود ساختن خطوط كشتي‌راني در خليجفارس بياناتي ايراد كرده‌اند، امّا تلاشاصلي آمريكا دفاع از عربستان سعودي و باز نگه‌داشتن تنگه هرمز است. [۹۷] راديو كلن: روزنامه دي ولت دربارة تبليغات جنگي مي‌نويسد: تبليغات جنگ هميشه به صورت ابراز جنگ در تمام نقاط جهان به كار گرفته شده و اين‌بار در خليجفارس به اوج رسيده است.عراق شهرهايي را به عنوان مكانهاي تسخير شده خود در خاك ايران نام مي‌برد كه هنوز در ديد يا شعاع نزديك پياده نظام عراق قرار دارند. و ايران مطالبي را عنوان مي‌كند كه نويد تسليم شدن نيروهاي دشمنرا مي‌دهد. طرفين شكست در جبهه جنگ را براي خود پيروزي به حساب مي‌آورند. بغداد از نجات و آزادي عربستان سخن مي‌راند و تهران از مقاومت مردم خوزستان در برابرحملات وحشيانه دشمنسخن مي‌گويد... به هرحال قهرمان بودن كاري ساده نيست، ولي نقش قهرمان را بازي كردن از آن هممشكل‌تر است. [۹۸] خبرگزاري آسوشيتدپرس: جنگ ايران و عراق روبه توقف است و عراقيها با صبرو حوصلهمنتظرند ايران در زمستان آينده با كمبود سوخت مواجه شود. عراق اكنون براي حفظ اراضي اشغال شدهطالب‌مذاكره است تا از طريق تعطيل نگاه داشتن منابع نفتي ايران، اين كشور دچار نابساماتي شده، شخص ديگري روي كار بيايد. [۹۹]
راديو آمريكا: با وجود خظر بزرگي كه جنگ خاورميانه متوجه ذخاير نفت كشورهاي غربي شده، ممالك مصرف‌كننده نفت از خود حركتي كه دال بر آشفتگي در بازار نفت يا احتكار اين ماده باشد، نشاننداده‌اند. عوامل مهم اين خونسردي وفور نفت در انبارهاي جهاني و فقدان مكان براي ذخيره بيشتر اين ماده است. علاوه بر آن تانكرهاي نفتي اكنون ذخيره‌اي حدود سيصد ميليون بشكه نفت را در خود جايداده‌اند. ژاپن كه بيشتر نيازمنديهاي خود را از عراق تامين مي‌كند، نفت ذخيره دارد.بازار مشترك اروپامصرف 120 روز خود را ذخيره كرده است. فرانسه كه بيست درصد نفت خود را از عراق تامينمي‌كند، از ذخاير نفتي خود مي‌تواند پانزده ماه استفاده كند. تنها هندوستان است كه چون در جامعهكشورهاي مصرف‌كننده عضو نيست، با شتاب درصد تهيه نفت از بازارهاي آزاد جهان و ساير نقاطاست، البته همگان متفق‌القولند كه مسدود شدن تنگه هرمز، كه 58% نفت اروپا از اين طريق عبورمي‌كند، بحران بزرگي ايجاد خواهد كرد كه كشورهاي مصرف‌كننده را در بوته آزمايش قرار خواهدداد. [۱۰۰] خبرگزاري آسوشيتدپرس: به رغم قبول شروط پيشنهادي شوراي امنيت توسط عراق، در موردبرقراري آتش‌بس، ايران هشدار داد اگر امارات خليجفارس دست از كمك به عراق برندارد، اين كشورجبهه جنگ را وسعت خواهد بخشيد. [۱۰۱] راديو بغداد به نقل از روزنامه اردني الدستور: ايران با موقعيت خود و با وجود شكست در جنگتمام مسئوليت را در تحول منطقه به سوي بدتر و كشيدن آن به صحنه درگيريهاي بين‌المللي و روياروييهاي ويران‌كننده به عهده دارد. [۱۰۲]
منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/08
- ↑ "گزارشهاي روز » استانداري خوزستان، به نقل از شهرباني خوزستان، سند 001049
- ↑ سپاه خوزستان ( واحد اطلاعات ). سند 001048
- ↑ گزارش يكي از فرماندهان عراقي. سند 051096ص 9
- ↑ پيشين. ص 10
- ↑ ماخذ 1، همان و ماخذ 2، همان
- ↑ ماخذ 1، همان و ماخذ 2، همان
- ↑ ماخذ 1، همان و ماخذ 2، همان
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 12/7/59. به نقل از خبرگزاري پارس.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 12/7/59. به نقل از خبرگزاري پارس.
- ↑ ستاد مركزي سپاه ( واحد اطلاعات ). سند 390
- ↑ ماخذ 1، همان
- ↑ سپاه غرب ( واحد اطلاعات )
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 10/7/59
- ↑ ماخذ 10، سند 50394
- ↑ سپاه بانه. سند 50388
- ↑ ماخذ 1، همان
- ↑ ماخذ 1، همان
- ↑ ماخذ 2، همان.
- ↑ ماخذ 1، همان
- ↑ ماخذ 2، همان.
- ↑ ماخذ 1، همان سند
- ↑ ماخذ 1، همان سند
- ↑ ماخذ 9، همان
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، بولتن خبرها و گزارشهايايران، شماره 192، 11/7/59
- ↑ پيشين، شماره 200، 19/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59خبرگزاري فرانسه
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 11/7/59.خبرگزاري فرانسه.
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 10/7/59
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 10/7/59
- ↑ روزنامه اطلاعات، 10/7/59
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 9/7/59
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/7/59
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/7/59
- ↑ نشريه كار، 9/7/59
- ↑ ماخذ 48
- ↑ ماخذ 48
- ↑ ماخذ 37
- ↑ ماخذ 37
- ↑ ماخذ 35، همان
- ↑ ماخذ 35، خبرگزاري آسوشيتدپرس
- ↑ ماخذ 35. راديو اسرائيل
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 9/7/59، خبرگزاريرويتر.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 12/7/59. به نقل از خبرگزاري پارس.
- ↑ روزنامه انقلاباسلامي، 10/7/59. راديو لندن
- ↑ ماخذ 46، خبرگزاري فرانسه
- ↑ روزنامه كيهان، 9/7/59. راديو آمريكا
- ↑ ماخذ 60. خبرگزاري يونايتدپرس
- ↑ ماخذ 37. راديو لندن
- ↑ روزنامه اطلاعات، 10/7/59. خبرگزاري فرانسه
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 11/7/59. راديو آمريكا
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59. راديو آمريكا
- ↑ ماخذ 60. راديو اسرائيل
- ↑ ماخذ 67. خبرگزاري يونايتدپرس
- ↑ ماخذ 67. راديو تاشكند
- ↑ ماخذ 60. همان
- ↑ ماخذ 67 راديو مسكو
- ↑ ماخذ 60. راديو اسرائيل
- ↑ ماخذ 58. تلويزيون فرانسه
- ↑ ماخذ 67. راديو كلن
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/7/59. خبرگزاري فرانسه
- ↑ ماخذ 67. خبرگزاري يونايتدپرس
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 9/7/59
- ↑ ماخذ 67. همان
- ↑ ماخذ 67. خبرگزاري فرانسه
- ↑ روزنامه ميزان، 9/7/59. خبرگزاري رويتر
- ↑ ماخذ 78. خبرگزاري فرانسه
- ↑ ماخذ 67. خبرگزاري آسوشيتدپرس
- ↑ ماخذ 66. همان
- ↑ ماخذ 60. همان
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59.
- ↑ پيشين. راديو كلن
- ↑ پيشين. خبرگزاري فرانسه
- ↑ ماخذ 76. راديو لندن
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 9/7/59. خبرگزاريتاس
- ↑ ماخذ 86. راديو مونت كارلو
- ↑ ماخذ 86. راديو لندن
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 10/7/59.خبرگزاري يونايتدپرس
- ↑ روزنامه جمهورياسلامي، 9/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ . خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 10/7/59