1359.07.16

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.16
نام‌های دیگر	شانزده مهر
تاریخ شمسی	1359.07.16
تاریخ میلادی	8 اکتبر 1980
تاریخ قمری	28 ذی‌القعده 1400

1360.07.16

1361.07.16

1362.07.16

1363.07.16

1364.07.16

1365.07.16

1366.07.16

روز هفدهم-پيشروي دشمن در جبهه خرمشهر

هفدهمين روز با تهاجم شديد نيروهاي دشمن به خرمشهر آغاز شد و مهاجمين توانستند در چند محور پيشروي كنند. امروز همچون روزهاي گذشته، اجراي آتش روي آبادان و اهواز ادامه يافت. از طرف ديگر، توپخانه ارتش مواضعي از نيروهاي دشمن را در منطقه فاو منهدم كرد.رزمندگان در محور اهواز دشمن را از منطقه مليحان عقب راندند. در پيآزادي بستان در روزهاي گذشته، امروز اين شهر زير آتش شديد دشمن قرار گرفت و در نقاط مرزي استان ايلام و استان كرمانشاه بين نيروهاي خودي و دشمن درگيري ادامه يافت. در اين روز نيروهاي دشمن نقاطي از دزفول و لرستان را بمباران كردند و قبل از نيمه‌شب با شليك چهار فروند موشك زمين‌به زمين، شهر دزفول را به خاك و خون كشيدند. هواپيماهاي ارتش جمهوري‌اسلامي ايران، امروزطي 3 عمليات، تأسيسات اقتصادي و صنعتي دشمن را هدف قرار دادند.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي آمادگي دشمن براي يك تهاجم همه‌جانبه خرمشهر را مورد تهديد اساسي قرار داده است، مخصوصاً كه با گذشت شانزده روز از آغاز جنگ و خستگي طاقت‌فرساي ناشي از پيكارها و مقاومتها، بر روح و جان رزمندگان جراحتهايي وارد ساخته است. علاوه بر آن، شهادت و جراحت تدريجي نيروها و عدم جايگزيني نيرو، محورهاي متعدد هجوم دشمن رابا كمبود نيروي مدافع مواجه ساختهاست. به هر تقدير، از سپيده دم هفدهمين روز نبرد، هجوم دشمن از محورهاي مختلف به سويخرمشهر آغاز شد و شهر زير حجم سنگيني از آتش قرار گرفت. پيكار و مقاومت سرسختانه نيروهايخودي در بندر به‌گونه‌اي بود كه حتي يگانهاي دشمن را دچار شگفتي كرد، بنا به اعتراف فرماندهانيگانهاي مامور در خرمشهر، « فوق‌العاده قهرمانانه بود »، ولي با توجه به مشكلاتي كه گوشه‌اي از آن ذكرگرديد، نيروهاي دشمن در اكثر محورهاي هجوم، توانستند پيشروي كنند. شهرباني خرمشهر نيز طي گزارشي اعلام كرد: «نيرهاي دشمن در اطراف محوله گمرك و پل‌نو با نيروهاي خودي درگير بودند كه اين درگيري هم‌اكنون ( ساعت 19 ) نيز ادامه دارد. » در محور آبادان، شب گذشته دشمن با شليك « خمسه خمسه »، علاوه بر ايجاد خرابي، چند نفر از مردم را شهيد و مجروح كرد. از سوي ديگر، امروز توپخانه ارتش مواضع دشمن را در اسكله 15 فاو در هم كوبيد كه نتايج خوبي در‌پي داشت. طبق گزارش ستاد لشكر 92 زرهي اهواز: «هوانيروز و نتايج شناسايي منطقه را چنين اعلام كردهاست: در مثلثي كه رئوس آن را ايستگاه دارخوين، حسينيه و شريعه تشكيل مي‌دهد، با توجه به گسترشعمده قواي عراقي كه مشاهده گرديده، تصور مي‌رود ( دشمن ) از دو محور، يكي از دارخوين به سمتآبادان و ديگري بعد از عبور از رودخانه، از شريعه به سمت اهواز پيشروي نمايند.» به گزارش سپاه خوزستان: «در محور اهواز، نيروهاي دشمن بر اثر حمله نيروهاي خودي، از پشت مليحان عقب‌نشيني كرده، به پشت جاده خرمشهر يعني به طرف غرب رفته‌اند.» طبق اعلام ستاد مشترك ارتش: «واحدهايي از لشكر 1 عراق در مناطق شوش، چنانه و فكه مستقربوده و نقل و انتقال نيروهاي خودي را تحت‌نظر دارند.» جبهه مياني بنا‌به اظهار معاون استانداري ايلام: «برادران هوانيروز در منطقه مهران، تعدادي تانك و كاميونمهمات دشمن را منهدم كردند و قريب 20 نفر از نيروهاي دشمن را به هلاكت رساندند.» به گزارش ژاندارمري ايلام: «پاسگاه شورشيرين ( منطقه صالح‌آباد )، از ساعت 8 روز جاري زيرآتش شديد دشمن قرار گرفته است.» در جبهه‌هاي استان كرمانشاه نيز نبرد ادامه دراد. به گزارش خبرنگار يكي از روزنامه‌هاي صبح از اين منطقه: «يك كاميون مهمات عراقي به دست نيروهاي خودي افتاد. مقر ديده‌باني دشمن توسط هوانيروز منهدم گرديد و عده‌اي از نيروهاي دشمن به اسارت درآمدند.» همچنين با وجود حملاتشديد توپخانه به نقاط مسكوني گيلان‌غرب، نيروهاي خودي موفق شدند ضمن وارد آوردن تلفاتي به دشمن، آنها را عقب برانند. جبهه شمالي به گزارش سپاه پاسداران باينگان: «در روز جاري حدود 500 مزدور عراقي با سلاح سنگين و سبك باينگان ( ابتداي جبهه شمالي و نزديك پاوه ) را زير آتش گرفتند كه برادران پاسدار با پشتيبانيتوپخانه ارتش طي ده ساعت درگيري، با وارد كردن تلفات، آنها را مجبور به عقب‌نشيني كردند.»

حملات هوايي و موشكي دزفول: در ساعت 15/8، ميگهاي عراقي به دزفول حمله كردند كه خسارات زيادي به بار آمد و يك ميگ دشمن نيز سرنگون شد. دزفول: در ساعت 30/22، دشمن با پرتاب 4 موشك زمين به زمين شهر دزفول را مورد حملهقرار داد كه موجب خرابي دهها خانه مسكوني و فروشگاه گرديد. شهرباني دزفول تلفات انساني اين موشك‌باران را 94 شهيد و 180 مجروح اعلام كرده است.» لرستان: صبح امروز 2 ميگ به شركت نفت تنگ فني در پل‌دختر يورش بردند و در قله كوه بي‌سيمشركت نفت را منهدم كردند. حملات هوايي خودي طبق اعلام ستاد مشترك ارتش: «جنگنده‌هاي نيروي هوايي در ساعت 50/7 به منطقه كركوك، در ساعت 9 به منطقه عماره و در ساعت 30/11 به منطقه بازيان حمله كرده و به موسسات اقتصادي و صنعتي و... مناطق مذكور خساراتي وارد كردند.»

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران اطلاعيه 148 .. مزدوران عراقي در ساعت 30/8 امروز ( 16 مهر )، به شوشتر و در ساعت 06/9 به اطرافپايگاه دزفول حمله كردند.

اطلاعيه 150 .... در ساعت 55/8 دو ميگ در دزفول و يكي نيز در ساعت 30/11 در حميديه اهواز توسطنيروي هوايي سرنگون شد. اطلاعيه 152 ... رزمندگان هوانيروز ديروز در منطقه اهواز 5 تانك، يك قبضه توپ ضدهوايي و بخشي از توپخانه دشمن را منهدم كردند. همچنين امروز در همين منطقه نيروهاي مسلح با انهدام بخشي ديگر از توپخانه نيروهاي عراقي، دشمن را وادار به عقب‌نشيني كردند. اطلاعيه 153 ... راديو بي‌بي‌سي در برنامه خبري ديشب خود باز هم خبري مغرضانه مبني بر انهدام ده فروندهيلكوتپر ارتش جمهوري‌اسلامي ايران پخش كرد. ستاد مشترك ارتش خبر مزبور را تكذيب مي‌كند. اطلاعيه 154 ... در عمليات روزهاي 13، 14، 15، 16 مهر، دلاوران هوانيروز در منطقه ايلام جمعاً 35تانك، 60 خودروي نظامي، مهمات و سوخت، يك بولدوزر، 3 موضع توپخانه و 103 نفر از نيروهاي دشمن را منهدم ساختند. اطلاعيه 157 ... در ساعت 23 شب گذشته ( 16/7/59 )، چهار موشك به پايگاه و شهر دزفول پرتاب شد كه براثر آن چندين خانه خراب و تعداد زيادي از مردم شهر دزفول مجروح يا شهيد شدند كه آمار آن تاكنون60 شهيد و 200 مجروح است... مشخصات موشكها عبارتند از: 9 متر طول، 55 سانتيمتر قطر، 2000 كيلوگرم وزن و 60 كيلومتر برد. احتمالاً اين موشكها از مرز عراق پرتاب مي‌گردد...

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق بيانيه 64 فرماندهي نيروهاي عرارق امروز در اطلاعيه شماره 64 خود اعلام داشت كه دو نيروگاه برق درمسجد سليمان و يك مخزن نفت را در آبادان منهدم ساخته است. همچنين يك نفت‌كش را هدف قرارداده كه آتش گرفته و 4 هواپيما و يك هلي‌كوپتر ايراني را در حمله به فرودگاه رضائيه منهدم كرده است.اطلاعيه ادامه مي‌دهد كه امروز 5 تن از نيروهاي ايراني كشته و 12 نفر زخمي شده‌اند، در حالي كه در اثر حمله به شهر سيدصادق در استان سليمانيه عراق، 37 غيرنظامي عراقي كشته و 37 نفر مجروحشده‌اند. بيانيه 65 .... نيروهاي مسلح ما بامداد امروز ضربه‌هاي سنگيني به اهداف نظامي و اقتصادي دشمن واردساختند.... خسارات دشمن: 40 كشته و 5 اسير، انهدام 9 تانك و 7 خودرو، سرنگوني 10هلي‌كوپتر با نيروهاي آن، نابودي 10 خودرو حامل پاسداران و سربازان، خسارات ما: 5 كشته و 23 زخمي، نابودي 3 تانك و 2 خودرو. اقدامات هوايي دشمن: ساعت 9، هواپيماهاي دشمن به اهداف غيرنظامي شهر عماره حملهكردند. در ساعت 30/11، هواپيماي دشمن به منطقه بازيان حمله كردند كه هدفشان تلمبه‌هاي آب و تأسيسات غيرنظامي بود. خسارات وارده براثر حمله هوايي دشمن: 2 كشته و 6 زخمي در كركوك، خسارات به منازل و اتومبيل‌ها. اقدامات هوايي ما: بمباران انبارهاي مهمات در شمال غرب دزفول، بمباران پادگاني در جنوبرضائيه، بمباران و انهدام يك پل آهني در راه دزفول ملاوي، بمباران نيروهاي شكست‌خورده دشمندر دهلران. هواپيماهاي ما جز دو هواپيما سلامت بازگشتند.

بازتاب حملات و درگيريها راديو آمريكا: گزارشهاي رسيده از خرمشهر حاكي است كه چند واحد از نيروهاي ايراني هنوزقسمتهاي شرقي خرمشهر را در اختيار دارند. ايران ادعا كرد خسارات سنگيني در نزديكي شهرسرپل‌ذهاب به نيروهاي عراقي وارد آورده است. راديو دهلي: امروز در امتداد شط‌العرب كه مرز ايران و عراق است، نبرد شديد بود. گزارش شدهكه عراقيها تجهيزات پل‌سازي را مي‌آورند تا با راهيابي به مجتمع حياتي نفت ايران در آبادان، حمله دامنهداري را اجرا نمايند.... نيروهاي عراقي پس از اشغال بندر خرمشهر، اكنون مقاومت مردم را از بين ميبرند.

راديو اسراييل: يونايتدپرس خبرداد كه ارتش عراق به تقويت نيروهاي خود در حوالي خرمشهرادامه مي‌دهد و مي‌كوشد علاوه بر تصرف اين شهر به آبادان نيز حمله كند. آسوشيتدپرس طي گزارشي از بصره تأكيد كرد كه آتشبار عراق بر خرمشهر و تأسيسات نفت آبادان ادامه دارد و تانكهاي عراقي بر نواحيبندري خرمشهر مسلط هستند، ولي نواحي شمال خرمشهر و قسمت اعظم محله‌هاي جنوبي آن هنوزدر تصرف نيروهاي ايراني است. خبرنگاران غربي كه اينك در خوزستان به‌سر مي‌برند، امروز ادعايايران را مبني بر اينكه هنوز در خرمشهر با عراقي‌ها مي‌جنگند، مورد تأييد قرار دادند. عراقيها هنوزنتوانسته‌اند مركز شهر را به تصرف درآورند. به گزارش خبرنگاران انگليسي عراقيها نتوانسته‌اند بر پلكارون كه خرمشهر را به آبادان متصل مي‌كند، مسلط شوند. راديو لندن: ايران مي‌گويد كه هواپيماهاي عراقي امروز شوشتر و نواحي اطراف پايگاه هواييدزفول را در استان خوزستان بمباران كردند. مقامات ايراني مي‌گويند دو ميگ برفراز دزفول و يك هواپيما برفراز اميديه سرنگون گرديدند. به گزارش خبرنگار بي‌بي‌سي، دراهواز حدود 300هزار نفر از اهالي فرار كرده‌اند. قسمت اعظمحومه غربي شهر به ويراني كشيده شده است. در وسط اهواز يك طرف ميداني كه دكان و بازار دارد، هفته گذشته توسط ميگها با خاك يكسان گرديد. ظاهراً اين هواپيماها قصد داشته‌اند پل اصلي رويرودخانه كارون و يك مركز تلفن رادر آن حوالي قرار دهند، ولي در عوض اين ميدان را كه 150متر با آن جا فاصله داشت، هدف قرار دادند. هدف عراقيها در دو كوهه 120 كيلومتري شمال خوزستان، يك قطار باري بود. قطار به كلي خردشد و بار آن كه اكثراً گاز بود، در آن واحد منفجر گرديد.. مرداني كه جسدها را از زير آوار بيرونمي‌كشيدند، گفتند كه ميگهاي عراقي بر گشتند و از ارتفاع كم دهكده را به مسلسل بستند و حدود30 تا 40 نفر را كشتند. راديو مونت كارلو: يكي از روزنامه‌هاي اسپانيا نوشت: ايران از امروز شروع به استفاده از هواپيماهاي اف 14 در حمله عليه عراق نموده است. ايران 77 فروند از اين هواپيماهاي جنگي بسيارمدرن دارد.  

روزشمار سياسي 16/7/59

با گذشت 17 روز از شروع جنگ، نيروهاي مكانيزه و زرهي عراق به دنبالحملات چريكي پاسداران انقلاب اسلامي و مقاومت نيروهاي مردمي، زمينگير شده، از پيشروي در داخل خاك ايران باز مانده‌اند. ناكامياقدامات نظامي به همراه پافشاري تهران در عدم پذيرش هيأتهاي صلحيكه با شكست اهداف اصلي عراق به تلاش افتاده‌اند، حكام بغداد را به شدت مستأصل كرده است. در حالي كه جمهوري‌اسلامي خود را براي يك جنگ طولاني آماده مي‌كند، عراق در پي خلاص شدن از جنگي استكه توان ادامه آن را در خود نمي‌بيند. از سوي ديگر، شوروي در مقابل تقويت پايگاههاي آمريكا در منطقه و سرازير شدن تجهيزات و تسليحات و ناوهاي آمريكا به اين منطقه، تهديد به واكنش كرده است. اسرائيل آمريكا را تشويق به دخالت مستقيمبراي كنترل خليج‌فارس و حوزه‌هاي نفتي خاورميانه مي‌كند.

جمهوري‌اسلامي ( اوضاع داخلي، مواضع و... ) مواضع مسئولين رئيس جمهور ( بني‌صدر ) در مصاحبه با لوموند: جنگ ايران و عراق تا دو هفته ديگر ادامه مي‌يابد و پس از آن ايران خود را براي يكي حمله بزرگ آماده خواهد كرد. رئيس جمهور: ايران در جنگ با عراق از لحاظ سياسي و چه از لحاظ ديد جهاني در انزوايكامل قرار گرفته است و اين اولين بار در تاريخ جهان است كه كشوري مورد حمله قرار مي‌گيرد و هيچكس از او حمايت نمي‌كند. شمس اردكاني، سفير ويژه ايران در سازمان‌ملل: عراق بايد اختلافات مرزي خود را با ايران در دادگاه بين‌المللي لاهه مطرح مي‌كرد همچنان كه مسأله در قرارداد 1975 بين دو كشور پيش‌بيني شدهاست. شمس اردكاني، سفير ويژه ايران در سازمان‌ملل: ايران مقداري زيادي اسلحه آمريكايي و وسايليدكي آنها را در اختيار دارد. وي در بيانيه‌اي صريح خط‌مشيهاي ايران را روشن كرد و گناه شروع جنگرا از جانب عراق دانست و آنها را فاشيست خواند و رهبر آنها را به هيتلر تشبيه كرد. او تقاضاي آتش‌بسعراق را تزوير خواند و گفت تا عراقيها در خاك ايران به سر مي‌برند، اعلام آتش‌بس نخواهيم كرد....اين جنگ احمقانه‌ترين جنگهاست. مواضع گروهها و ضدانقلاب جنبش مسلمان مبارز:... اين جنگ به طور قطع ماهيت امپرياليستي دارد و رهبران بعث عراق به ؟دليل ماهيت ضدخلقي و قدرت‌طلبي با بهانه قراردادن قوميت افراطي عرب، طبيعي بود كه از ابتدا درضديت با انقلاب ايران قرار گيرند. ... هر نيرو يا جرياني كه با اتخاذ مواضع منفي از شركت فعال مردم در پيكار جلوگيري كند و نيروهاي مبارز را منفعل نگه دارد يا با شركت موثر نهادها و نيروهاي مردمي در جنگ مخالفت ورزد، عملاً در خط آمريكا عمل مي‌كند. ... استراتژي جنگ با دشمن بايد روي مقاومت ت توده‌ها استوار شود. بايد بين روستاييان اسلحهتقسيم شود تا از سرزمين خود دفاع كنند و در برابر هجوم دشمن ناچار از ترك آبادي يا تسليم نظريات آناننگردند. كيانوري ( دبيركل حزب توده )، در جلسه پرسش و پاسخ: ما خاتمه جنگ را به اين شرطخواستاريم كه عراق برگردد به سرحدات اوليه خودش و اگر با حرف برنگردد، او را با يك تو‌سريمحكم به سرحدات اوليه خودش برمي‌‌گردانيم و سپس براي حل بقيه مسائل مورد اختلاف مذاكرهمي‌شود. ... آنچه كه براي تمام مبارزان ضدامپرياليست، خلقي، مردمي و هواداران سوسياليزم علمي در ايران مطرح است، همكاري در يك جبهه متحد با مبارزان ديگر براي درهم شكستن تجاوز عراق به عنوان بخشي از نقشه تجاوزكارانه امپرياليسم آمريكاست.

سازمان چريكهاي فدايي خلق ( اكثريت ):.. رژيم عراق در ستيز با انقلاب ايران و تهاجم به ميهن ما نيز از حمايت ارتجاع وابسته به امپرياليسم، فرماندهان فراري رژيم شاه، دار و دسته بختيار خائنو خانهاي ياغي و شيخهاي خود فروخته بهره‌مند است. ... حكومت ارتجاعي عراق در ستيز با انقلاب ايران و تهاجم به ميهن ما به درستي از حمايتمجموع نيروهاي ارتجاعي و ضدانقلابي كه مجري توطئه‌ها و دسيسه‌هاي امپرياليسم جهانخوارآمريكاست، بهره‌مي‌گيرد.

تلاشهاي صلح شوراي امنيت سازمان‌ملل‌متحد ديشب براي رسيدگي به بحران ايران و عراق يك جلسه مشورتيسري تشكيل داد. در اين جلسه چگونگي جلسه علني شورا بررسي شد. برخي اعضاي شورا معتقدبودند كه تشكيل جلسه بدون حضور نماينده ايران، به حيثيت شورا صدمه خواهد زد. دولت ايران به شوراي امنيت اطمينان نداده كه نماينده‌اي براي مذاكرات خواهد فرستاد. اجلاسيه ديروز شوراي امنيت سازمان‌ملل بي‌آن كه اقدام ويژه‌اي را توصيه كند، اتخاذ هر تصميميرا به بعد موكول كرد. نماينده نروژ در سازمان‌ملل متحد گفت: شوراي امنيت درصد است كه در خاتمه دادن به جنگ ايران و عراق نقش سودمندي ايفاء كند. ژنرال ضيا‌ءالحق از كشورهاي اسلامي خواست به تلاشهاي خود براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق ادامه دهند... به هر‌حال كشورهايي كه تاكنون اقدام به ميانجيگري نكرده‌اند، نبايستي در حالحاضر بدين كار اقدام ورزند.

مواضع و اقدامات كشورها وزير خارجه عراق در مصاحبه با روزنامه القبس: ايران بعدها به علت فشار، آتش‌بس را خواهدپذيرفت، امّا مشكل بتوان با رژيم كنوني ايران به نتيجه رسيد.. عراق قصد ندارد نقش رژيم قبلي ايرانرا به عنوان ژاندارمرم منطقه بازي كند. كارتر: چنانچه جنگ ايران و عراق توسعه يابد و ميانجيگريهاي فعلي تاثيري نداشته باشد، كشورهاي متحد آمريكا در خليج‌فارس بايد جانب عراق را گرفته، از كمك مادي و معنوي به آن دريغنكنند.

سايروس ونس، وزير امور خارجه پيشين امريكا: چنانچه ايران تصميم بگيرد آبراه هرمز را ببندديا عراق به سه جزيره مورد ادعاي خود در خليج‌فارس حمله كند، وضع بسيار بحراني پيش خواهدآمد. وارن كريستوفر، معاون وزارت خارجه آمريكا: آمريكا نمي‌تواند در قبال آنچه در خاورميانهمي‌گذرد، ساكت بنشيند. بي‌طرفي امريكا به معناي بي‌تفاوتي آن كشور نيست. هارولد براون، وزير دفاع آمريكا: وزارت دفاع آمريكا در نظر دارد ساز و برگ جنگي و تجيهيزاتنظامي بيشتري به عربستان ارسال دارد.. آمريكاه در قسمت شمال اقيانوس هند ( خليج‌فارس ) يك مجموعه نظامي پرقدرت را متمركز ساخته كه قادر است به تمام كشورهاي منطقه و نيروهاي مسلح آنهاكمك كند. رئيس ستاد مشترك نيروهاي مسلح آمريكا براي ارزيابي امكانات آمريكا و نيروهاي واكنش سريعآن در منطقه، به جزيره المصير سفر كرده است. معاون وزير خارجه امريكا: تلاش عراق براي اشغال خوزستان، جنگ دو كشور را وخيم‌ترمي‌‌كند. بحران مزبور با اين وضع تغيير مسير خواهد داد. (45) يك گروه 20 نفري از كارشناسان نظامي امريكا به عربستان رفته‌اند تا راههاي تكميل سيسيم دفاعيآن كشور را بررسي كنند. اين آخرين كمك امريكا براي تكميل سيستم دفاعي عربستان است. برژنف ( صدر هيأت رئيسه اتحاد شوروي ): شوروي در مقابل تلاش ديگران براي استفاده از هريك از طرفين متخاصم ( ايران و عراق )، در جهت اهداف خودشان واكنش شديد نشان خواهد داد. ... امنيت كشورها و ملتهاي عرب را كساني كه مي‌‌كوشند همكاري فريب‌كارانه و تجاوزكارانه را برآنها تحميل كنند و با ناوهاي جنگي خود باج مي‌طلبند، به خطر انداخته‌اند. آخرين نمونه تحريكاتخطرناك امپرياليستها در جنگ ايران و عراق روي مي‌دهد... ما قصد مداخله در جنگ ايران و عراقنداريم. ما خواستار حل سياسي هرچه سريعتر آن هستيم و قاطعانه به ديگران مي‌گوييم خود را از اينوقايع كنار بكشند. سخنگوي وزارت خارجه شوروي گزارش راديو تهران را مبني بر پيشنهاد كمك تسليحاتي مسكوبه تهران تكذيب كرد و آن را دروغ خو.اند. لرد كارينگتون، وزير امور خارجه انگليس: اگرچه شواهدي كه حاكي از گسترش جنگ ايران و عراق باشد، وجود ندارد، ولي هرچقدر اين وضع بيشتر طول بكشد، خطرناك‌تر خواهد شد.

نخست‌وزير چين با انتشار اعلاميه‌اي دخالت يك نيروي سوم در جنگ ايران و عراق را اقداميخطرناك خواند. وزير خارجه چين از ايران و عراق خواست فوراً دست از جنگ بردارند و به مذاكره بنشينند ويآمادگي چين را براي ميانجيگري ميان بغداد و تهران اعلام كرد. زكي‌يماني، وزير نفت عربستان: عربستان سعودي در پي توقف صدور نفت عراق، براي تأميننياز نفتي بازارهاي جهاني، تصميم به افزايش توليد نفت گرفته است.. ميزان توليد فعلي نفت عربستان5/9 ميليون بشكه است. وزير خزانه‌داري آمريكا: اعضاي مهم اوپك جز ليبي اعلام كردند كه اجراي طرح 10 درصد كاهشتوليد نفت را به علت جنگ عراق با ايران با تعويق انداخته‌اند. اردن 40000سرباز مسلح به تانكهاي سنگين و موشكهاي زمين به هوا را در مرز عراق، آماده جنگبا ايران، مستقر كرده است. اين اقدام در پي فرمان بسيج عمومي شاه حسين صورت گرفته است. ملك حسين: اعراب بايد در مقابل ايران ايستادگي كنند و به ايران بفهمانند كه حدود خود را تشخيص بدهد. كشورش از روي احساسات يا تعصب جانب عراق را نمي‌گيرد، بلكه به خاطرحقانيت اين كشور در جنگ است. پيروزي عراق شروع پيروزي فلسطين است. نخست‌وزير اسرائيل: اردن با استفاده از بندر عقبه براي حمل كمكهاي نظامي به عراق، عملاً در جنگ عراق و ايران وارد شده است. شاه حسين و عبدالله‌صالح، رئيس جمهوري يمن‌شمالي در يك مكالمه تلفني حمايت خود را ازتلاش دولت عراق عليه ايران براي بازپس‌گرفتن اراضي و آبهاي قانونيشان اعلام كردند. قطر و امارات عربي‌متحده استفاده از جنگ ايران و عراق را به عنوان بهانه‌اي جهت مداخله خارجيدر خليج‌فارس خطرناك دانستند. وزير خارجه سوريه: از آغاز جنگ ايران و عراق ما سعي كرده‌ايم حملات تبليغي عراق را ناديدهبگيريم ولي تهاجمات تبليغاتي عراق متوقف نشد و اين كشور همچنان مدعي است كه نيروهاي سوري و ليبيايي دوشادوش سربازان ايران عليه عراق مي‌جنگند. بيشتر كشورهاي افريقايي از رهبران كشورهاي ايران و عراق خواسته‌اند كه دست از دشمني بردارندو به پيروي از خواسته‌هاي سازمان‌ملل يا كنفرانس اسلامي و نهضت بين‌المللي كشورهاي غيرمتعهد، اختلافات خود را از طريق مذاكره حل كنند.

تحليلها و تفسيرها خبرگزاري فرانسه: خبرگزاري تاس: هدف آمريكا آن طور كه ادعا مي‌كند، پاسداري از راههاينفتي اين منطقه نيست، بلكه به دست گرفتن چاههاي نفت خاورميانه و خاور نزديك است و براي همينتصميم گرفته سيل سلاحهاي جنگي خود را به سوي عربستان سعودي سرازير كند. بي‌شك اين امرمنجر به استقرار صدها هزار سرباز آمريكايي در نزديكي منطقه نبرد خواهد شد. راديو مسكو: تمام مطبوعات واقع بين جهان غرب و نيز محافل سياسي فلسطين بر اين عقيده‌اند كه آمريكا سعي در شعله‌ورتر كردن آتش جنگ دارد تا از آب گل‌آلود ماهي بگيرد. آمريكا فرصت مناسب به دست آورده تا عربستان را به صورت زرادخانه خود درآورد و پاره‌اي از كشورهاي عربي منطقه را پايگاهخويش كند. روزنامه فرانكفورتر الگمانيه: پيشنهاد شوروي به ايران داير بر ارسال تجهيزات نظامي به آنكشور، ثابت مي‌كند كه شوروي اين توانايي را دارد كه هر‌موقع اراده كند، اسبهاي باركش خود را عوض كند. راديو لندن به نقل از روزنامه فاينشنال تايمز: استقبال از شهادت، آمادگي براي كشته‌شدن در راهانقلاب، عاملي اصلي توانايي و پايداري ايرانيان در برابر حملات عراق بوده است. گروههاي مسلحمحلي و پاسداران كه رشادت خود را در جنگ ثابت كرده‌اند، پيش از نيروهاي ارتش اعتبار كسب كرده‌اند و نفوذ سياسي خود را افزايش داده‌اند. .... عراق در بسيج نيروهاي خود براي حمله به شهرهاي اصلي خوزستان اشتباه كرده و تعدادنيروهاي اعزامي آن بسيار كمتر از حد‌لازم است. در نتيجه عراقيها در دستيابي به يك پيروزي سريع، الزاماً بايد به جنگ دامنه‌داري با هزاران نفر از پاسداران و گروههاي محلي كه براي دفاع از يكايكخانه‌ها و خيابانهاي شهر مي‌جنگند، ادامه دهند. راديو اسراييل:.... در رژيم پيشين ايران، ارتش و نيروي دريايي و هوايي ايران عملاً مامور كنترلخليج‌فارس و حفظ حوزه‌هاي نفتي خاورميانه بودند. با تغيير رژيم و با توجه به اين كه رژيم جديدنتوانست يك كشور كوچك مثل عراق را دفع كند، و با در نظر گرفتن عامل ديگري كه عراق نتوانستدر ايران پيشروي چشمگيري داشته باشد و تقريباً متوقف شده و هر دو كشور در جبهه محدود در حالدرجازدن هستند و نمي‌توانند حمله قاطعي را انجام دهند، نشان مي‌دهد كه نيروهاي اين دو كشور چه جداگانه چه با هم قادر به كنترل خليج‌فارس در مواقع ضروري نيستند، و واشنگتن چاره‌اي ندارد جز اينكه كنترل خليج‌فارس و حوزه‌هاي نفتي خاورميانه را راساً برعهده بگيرد. راديو اسرائيل: ايران از شمال با شوروي همسايه است و عراق نيز از شوروي اسلحه دريافتمي‌‌كند و حافظ‌اسد نيز با سفر به شوروي ممكن است با آن كشور پيمان‌‌دوستي امضاء كند. اين مواردباعث مي‌شود ايران به وسيله نيروهاي شوروي يا اقمار شوروي احاطه شود. علاوه بر اينها، فعاليتنيروهاي چپ‌گرا را در داخل ايران كه منتظر رسيدن ميوه هستند، نبايد فراموش كرد. مي‌شود ايران را كشوري منزوي به حساب آورد، زيرا با آمريكا ارتباطي ندارد. هيچ كمكي حتي لفظاً از طرف كشورهاياسلامي و كشورهاي جهان سوم و كشورهاي عربي نسبت به ايران ابراز نشده است.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/16