1359.07.17

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.17
نام‌های دیگر	هفده مهر
تاریخ شمسی	1359.07.17
تاریخ میلادی	9 اکتبر 1980
تاریخ قمری	29 ذی‌القعده 1400

1360.07.16

1361.07.16

1362.07.16

1363.07.16

1364.07.16

1365.07.16

1366.07.16

روز نوزدهم-ناتواني سازمانملل و شوراي امنيت

در هيجدهمين روز، نيروهاي عراقي با اجراي آتش سنگين و فشارفوق‌العاده بر نيروهاي خودي در خرمشهر، همچون روز گذشته، موفق به پيشروي و اشغال مواضع جديد شدند. بعدازظهر نيز در گمرك خرمشهردرگيري شديدي رخ داد. امروز در كنار كارون نيز درگيريهايي صورتگرفت و مواضع دشمن توسط هواپيماهاي خودي بمباران گرديد. همچنينعراقيها تلاش كردند از محورهاي مختلف خود را به اهواز نزديك كنند و تاحدي هم موفق شدند. در جبهة مياني، حملة نيروهاي خودي به دشمن، موجب عقب‌نشيني آنها از چنگوله شد. در محورهاي قصرشيرين تاگيلان‌غرب، دشمن به تقويت نيروهاي خود پرداخت. گزارشهايي ازتقويت و استقرار نيروهاي دشمن در محورها و ارتفاعات مهم جبهة‌شماليجنگ رسيده است. هواپيماهاي دشمن با تجاوز به اهواز و انديمشك خساراتي به بار آوردند و نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي ايران، تأسيسات دشمن را بمبارانكرد. حملات و درگيريهاي زميني جبهه جنوبي با حلول سپيده دم هفدهم مهر نيروهاي عراقي با آتش پشتيباني فوق‌العاده سنگين، پيشروي خود را در محور بندر خرمشهر آغاز كردند و با توجه به تعداد اندك مدافعين خرمشهر و اجراي آتش پرحجم و سنگين توانستند رزمندگان خودي را عقب زده، مواضع جديدي را اشغال نمايند. به گزارش سپاه خوزستان: «صبح امروز عراقيها به پادگان دژ حمله بردند كه با مقابله برادران ارتشيمواجه شده، عقب‌نشيني كردند ». به گزارش همين منبع: حدود ساعت 15/1 بعدازظهر نيز نيروهايعراقي از آن طرف آب ( غرب اروند ) با لباسهاي مخصوص سياه و كيسه‌هاي سياه ( ظاهراً لباس غواصيبوده است ) به اين طرف آب و به طرف گمرك خرمشهر آمدند و درگيري شديدي رخ داد. آبادان در طول روز زير انواع آتش دشمن قرار داشت كه عده‌اي شهيد و مجروح شدند. در نخلستانروبروي فرودگاه آبادان آتش‌سوزي وسيعي در گرفت. اهواز در معرض حملات شديد هوايي بود و نيروهاي زميني دشمن از محورهاي مختلف سعيكردند خود را به اهواز برسانند. ساعت 20/10 صبح با توجه با انفجارات شديد ديشب در اهواز و ايجاد تشتت نسبي در جبهه‌هاي خودي، عراقيها مجدداً روستاي خبينه سفلي را به تصرف درآوردند و اكنون در حال پيشروي به سوي مليحان هستند. حدود ساعت 30/13، نقاطي از اهواز مثل پشتسيلو، اطراف راه‌آهن، ساختمانهاي مجاور استانداري و... مورد اصابت واقع شد، تعدادي شهيد و مجروح شدند و خرابي و آتش‌سوزي به بار آمد. به گزارش شهرباني اهواز: «در ساعت 15/16، زاغه‌هاي مهمات لشكر 92 هدف گلوله‌هاي دشمن واقع شد و مهمات ذخيره شده منفجر شدند.» طبق اعلام اطلاعات سپاه خوزستان: «برادران پاسدار دو خودروي دشمن را كه هر يك حامل 30 تا 40نفر نيرو بود، با آرپي‌جي 7، و 106 منهدم كردند. » به گزارش ستاد لشكر 92 زرهي: «يك گردان از تيپ 34 نيروي مخصوص ارتش عراق در محورطويل خنضيري ( 30 كيلومتري جنوب اهواز ) در حال پيشروي است. » سپاه خوزستان اعلام كرد: ساعت 3 بعدازظهر ضمن درگيري نيروهاي خودي با نيروهاي عراقي در جبهه فارسيات در كنار رودكارون، 7 دستگاه خودروي دشمن هدف قرار گرفت. در حين درگيري هواپيماهاي خودي تانكها و مواضع دشمن را هدف قرار دادند.» در محور غربي اهواز ( كنار رودخانه كرخه ) به گزارش سپاه خوزستان: «نيروهاي عراقي كه در كوهة2 مستقر بودند، به دو قسمت تقسيم شده، قسمتي از اين نيروها در امتداد كرخه پيشروي كرده‌اند و در منطقه سيديوسف مستقر شده‌اند و دو واحد تانك به استعداد 90 دستگاه تانك در اختيار دارند و بخشديگر به پاكسازي روستاهاي كنار كرخه مشغول شده، به سوي هويزه پيشروي مي‌كنند. در حال حاضر احتمال اشغال حميديه، هويزه و سوسنگرد مي‌رود. از اهداف اصلي دشمن در اين محور، قطع جادهحميديه به اهواز است و نيروهاي مستقر در دب‌هردان نيز قصد دارند به اين نيروها ملحق شوند. فاصلةنيروهاي واقع در سيديوسف و حميديه 10 كيلومتر است.» در محور بستان، بنا به اعلام ژاندارمري: «از بعدازظهر امروز دشمن بستان را زير آتش توپخانه قرارداده است.» و برابر اعلام لشكر 92 زرهي: «بستان مورد حمله دشمن قرار گرفته و عراقيها قصد دارند مجدداً درمحور بستان سوسنگرد به پيشروي خود به سمت اهواز ادامه دهند.» همچنين طبق گزارش تيمشناسايي هويزه: «مشخص گرديده كه دشمن در كيلومتر 20 اهواز و كيلومتر 40 ( پادگان حميديه )، نيرو مستقر كرده و در حد‌فاصل اين دو نقطه تانكها و نفربرهاي عراقي در تردد هستند.» از سوي گروهكهاي ضدانقلاب در منطقه جنوب، به خصوص اهواز، اقدامات زيادي به نفع دشمنصورت مي‌گيرد. از جمله شركت در جبهه و مبادله اطلاعات با دشمن، جمع‌آوري و رساندنامكانات، آذوقه و بنزين به نيروهاي دشمن، راهنمايي عوامل دشمن به طرق گوناگون، پخش شايعاتو تضعيف روحية مردم به انحاء مختلف و... تيمسار فلاحي، در روز 17/7/59، طي مصاحبه‌اي وضعيت منطقه جنوب را چنين تشريح كرد: «.... مهم‌ترين مشكل ما در منطقه فكه، موسيان تا منطقه عمومي دزفول ( پاي پل ) است كه موفق شديمنيروهاي عراقي را در اين منطقه كه تلاش اصلي ارتش عراق بوده است، ابتدا كند و سپس متوقف كنيم.در حال حاضر نيروهاي عراقي در اين منطقه زمين‌گير شده‌اند و موفقيتهاي موضعي و محلي هم در اينجاداشته‌ايم.... در منطقه اهواز چند ستون عراقي براي محاصره اهواز هدايت شده بودند كه يكي از آنها به طور كلي متلاشي شده است و آن ستون سوبله بستان سوسنگرد اهواز بوده است. با آن كه از خاكعراق به سوي بستان تيراندازي مي‌كنند، ولي اين ستون ديگر وجود ندارد. ستونهاي ديگري كه از كوشك و و طلائيه به طرف اهواز هدايت شده است، هنوز در مناطق مرزي تلاش مي‌كنند.اهواز را محاصره كنند، ولي تا امروز موفق نبوده‌اند و ديروز در اثر يك حمله محلي، با اين كه تعداد قابلملاحظه‌اي شهيد و مجروح داديم، موفق شديم مواضع تثبيت شدة عراقيها را در منطقه عمومي مليحانمتلاشي كنيم و نگذاريم آنها خداي نكرده براي محاصره كامل اهواز شكل بگيرند. در آبادان و خرمشهرهنوز آتش عراقيها از خاك عراق با خمپاره‌انداز و توپخانه عليه اين دو شهر هدايت مي‌شود.»

جبهه‌هاي مياني و شمالي سپاه پاسداران منطقه غرب امروز گزارشهايي از وضعيت روزهاي اخير مناطق مياني و شمالي ارائهداد: 1 بر اثرحمله نيروهاي خودي موسيان پس گرفته شده و دشمن در منطقه چنگوله ( مهران ) عقبنشسته است. 2 نيروهاي عراقي از پل امام حسن( ع ) به طرف قصرشيرين تا اولين پل، 5 گردان توپخانه و تعداديسرباز آماده كرده‌اند و مركز فرماندهي، زير پل تا حدود صدمتري آن قرار دارد. در منطقه قصرشيرين تاگيلان غرب از محور گور‌سفيد تا تنگ حاجيان، ضدهوايي و تانك مستقر و تقويت و تدارك شده‌اند و نيروي تقويتي از خاك عراق به سمت قصرشيرين در حال حركت است. ضمناً در كلانتر ( 12 كيلومتريشرق قصرشيرين )، يگانهايي با توان 100 تانك، نفربر و خودروي زرهي و ضدهوايي مستقر هستند.همچنين در قصرشيرين تانكهاي زيادي تقويت و مستقر شده‌اند. ـ پاليزبان در قصرشيرين ديده شده و نام قصرشيرين را به مدينه صدام تغيير داده‌اند. ـ 2 گردان پياده كوهستاني و كماندويي دشمن در منطقه افشارآباد و سرآب گرم ( سرپل‌ذهاب )مستقر و به كمك قاطر در حال پيشروي و صعود به ارتفاعات دانه خشك هستند. ـ نيروي عملياتي ضدانقلاب و دشمن در سردشت تا پل و له‌شير عقب‌نشيني كرده‌اند و همچنان در ارتفاعات قراويز مستقر هستند.» تيمسار فلاحي در مورد وضعيت منطقه مياني اظهار داشت: «..... نيروهاي عراقي در منطقهسرپل‌ذهاب زمين‌گير شده‌اند و به زودي آماده مي‌شويم تا اين نيروها را به آن طرف مرز برانيم. در سايرمناطق مرزي مثل نفت‌شهر وضعيت خوب است. در منطقه سومار درگيري داريم و وضع هنوز روشننيست. در مناطق مرزي ايلام درگيري داريم، ولي درگيريها پراكنده و روي نقاط مرزي است و عمقينيست و در منطقه مهران درگيري تازه‌اي آغاز شده است.»

درگيريها و حملات هوايي اهواز: امروز شهر اهواز چندين بار مورد حمله هوايي قرار گرفت و خساراتي به بار آمد. انبارمهمات لشكر 92 زرهي بمباران شد كه انفجار آن وحشت ايجاد كرد.

انديمشك: در ساعتهاي 50/8 و 06/9 صبح امروز دو فروند هواپيماي دشمن دوبار به انديمشكحمله و پشت سيلو و چهار راه دزفول انديمشك را بمباران كردند كه در نقطه دوم چند خانه و مغازهتخريب و يك نفر شهيد شد.

خلاصه اطلاعيه‌هاي نظامي اطلاعيه 165 ستاد مشترك ارتش در عمليات صبح روز 17/7/59 در منطقه خرمشهر، يك تانك، يك نفربر يك كاميون و يك بولدوزر عراقيها نابود گرديد و 9 نفر از نيروهاي دشمن به اسارت ارتش درآمدند.

بيانيه 67 عراق .... نيروهاي مسلح ما شب گذشته و بامداد امروز عمليات خود را ادامه دادند كه نتايج آن عبارتند از:1 زميني: 18 نفر از افراد دشمن كشته و 10 تانك و 21 خودروي قابل استفاده و مقاديري مهمات و مقاديري موشك سريلا به غنيمت درآمد و 2 خودرو، 6 تانك و يك نفربر بمباران شد. در اثر گلولهباران دشمن 3 نفر كشته و 14 نفر زخمي شدند و دو خودرو و يك نفربر منهدم شد. 2 هوايي: در ساعت 05/7، يك هواپيماي دشمن به تأسيسات غيرنظامي شهر اربيل حمله كرد. درساعت 8 به تاسيسات غيرنظامي شهر موصل و در ساعت 55/9 به تأسيسات غيرنظامي كركوكحمله شد و خساراتي وارد شد. در كركوك 18 نفر زخمي شدند. هواپيماهاي ما به يك كارخانه در اهواز حمله كردند و خسارات زيادي به آن وارد كردند.

بازتاب حملات و درگيريها راديو لندن: عراقيها به تقويت نيروهاي خود در جاده‌اي كه به خرمشهر منتهي مي‌شود، ادامهمي‌دهند، تانك، زره‌پوش و ديگر تجهيزات نظامي به ناحيه بندري و نواحي شمال غربي آن، كه در دست عراقيهاست، وارد مي‌شود... احتمالاً جنگ خرمشهر بسيار طولاني خواهد شد، زيرا تصرفشهر بعيد به نظر مي‌رسد. براي تصرف آن بايد عرض رودخانه كارون كه شهر را از قسمت بندي را جدامي‌كند، توسط عراقيها طي شود.. عراقيها با اطمينان خاطر اظهار كرده‌اند كه اكنون نظرشان متوجهآبادان است، ولي دستيابي به آن بعيد است. در اطراف شط‌العرب جنگ عجيبي جريان دارد، مخصوصاً كه عراقيها بايد تلاش زيادي بكنند تا سربازان ايراني از مواضع خود درجنوب خرمشهر دور شوند.خبرنگار گاردين مي‌گويد فرماندهي عراق كه مقادير بسياري از تجهيزات نظامي را در خارج خرمشهرانباشته، عجله‌اي براي كامل كردن حمله خود ندارد. راديو مونت كارلو: محافل عراقي بعدازظهر امروز بر ادعاي تسلط خود بر شهر دزفول تاكيدكرده‌اند... بني‌صدر توضيح داد كه اوضاع دزفول با وجود تأكيد محافل عراق و پرتاب موشكهايعراقي تغيير نكرده است. .... هواپيماهاي ايران امروز شمال عراق به ويژه شهرهاي كركوك، موصل و اربيل را بمبارانكردند. هواپيماهاي عراقي برخي از تأسيسات را در منطقه اهواز بمباران كردند. محافل ايراني گفتند كه اين بمباران منجر به كشته و مجروح شدن تعداد بسياري گرديده است.  

روزشمار سياسي 17/7/59

هرچه بيشتر از آغاز جنگ مي‌گذرد، ناتواني نيروهاي عراق در پيشروي به سوي مناطق استراتژيك ايران محسوس‌تر مي‌شود و بر اين اساس، مسئولين جمهوري‌اسلامي اطمينان بيشتري نسبت به موفقيت ايران احساسمي‌كنند. عراقيها كم‌كم متقاعد مي‌شوند كه اگرچه مسئوليت آغاز جنگ با آنها بوده، لكن تصميم‌گيري در مورد خاتمه جنگ بيش از همه به درخواستو ارادة رهبر و مردم جمهوري‌اسلامي بستگي دارد. به همين منظور عراق تلاش مي‌كند از طريق دولتها و سازمانهايبين‌المللي، ايران را براي پذيرش قطعنامه شوراي امنيت و مساعيهيأت‌هاي مختلف صلح تحت فشار قرار دهد. از سوي ديگر، آمريكا نيزبه كمك كشورهاي منطقه شتافته تا با ايجاد سپر دفاعي براي آنها و انجاممانورهاي مشترك، جمهوري‌اسلامي را مرعوب سازد و از ادامه و گسترشجنگ باز دارد. روسها كه ميدان رقابت منطقه را به رقيب واگذار كرده‌اند و به جهت حضوردر افغانستان در انزوا به سر مي‌برند، مترصدند تا با استفاده از راه حلهايسياسي و « تشريك مساعي » دو كشور درگير جنگ، ابتكار صلح را به دست گرفته، با تأثير‌گذاري موثر در صحنه‌هاي جهاني اعتبار مجدد كسب كنند.با وجود مسائل فوق، جنگ همچنان ادامه دارد بي‌اين كه چشم‌اندازروشني براي فعاليتهاي ديپلماتيك و راه‌حلهاي سياسي و حتي نظامي قابلتصور باشد

جمهوري‌اسلامي ايران ( اوضاع داخلي، مواضع و... ) امام خميني ( در مصاحبه با خبرنگاران خارجي ):.. ما به تبع اسلام با جنگ هميشه مخالفيم و ميل داريم كه بين كشورها آرامش و صلح باشد، لكن اگر جنگ را بر ما تحميل كنند، ما تمام ملتمانجنگجوست و با تمام قوا مقابله مي‌كنيم و لو اينكه همه ابرقدرتها هم دنبال او باشند. ... آتيه جنگ با ماست براي اين كه ما تمام ملت همراهمان است و صدام ملت خودش بر ضدخودش است و حتي ارتش خودش هم متزلزل است و خواهند در اين جنگ باخت... نخست‌وزير ( آقاي رجائي ):.... زمان اين جنگ قابل پيش‌بيني نيست. اين جنگ از طرف عراقآغاز شد. بنابراين ما نمي‌توانيم مدت آن را پيش‌بيني كنيم. صدام هرروز خودش را ناموفق‌تر و ضعيف‌تر مي‌بيند و براي بقاي خود دست و پا مي‌زند. اين يك ديوانگي است كه از طرف صدام شروعشده و پيش‌بيني اين جنگ و مدتي كه اين ديوانگي ادامه خواهد داشت نامعلوم است. رئيس ديوان عالي كشور ( دكتر بهشتي ): استقرار نيروهاي نظامي بيگانه در تنگه‌هرمز كاملاًغيرمنطقي و خلاف اصول است، براي اين كه ما خواستار باز بودن اين آبراه بين‌المللي هستيم و اعلامهم كرده‌ايم... اگر ارتش عراق به مرزها برود جنگ متوقف خواهد شد. اين بدان معناست كه ما الاندر اين مرحله داريم ارتش مهاجم را از كشور خود بيرون مي‌كنيم. وقتي ارتش مهاجم از كشور ما راندهشد و به مرزهاي خودش عقب‌نشيني كرد، هدف ما تأمين شده است. مرحله بعدي چه خواهد بود؟ اينبستگي به شرايط دارد. دولت ايران صريحاً گفته كه متجاوز بايد از سرزمين ايران بيرون برود و ما با متجاوز جز با قدرتبرخورد نخواهيم كرد. عراق نعيم حداد، رئيس شوراي ملي عراق: در حالي كه ايران به اشغال سه جزيره عربي ابوموسي، تنب بزرگ و تنب كوچك در خليج عربي كه شاه آن را در سال 1971 اشغال كرد، ادامه مي‌دهد، مسئولين ايراني اظهاراتي مي‌كنند كه نشان‌دهنده طمع آنان براي ملحق نمودن كشور بحرين به ايران و سرزمينهاي عراقي و عربي به رژيم نژادپرستانه خود است. عراق آماده است آتش‌بس را فوراً قبول كند، اگر ايران آن را رعايت كند.

تلاشهاي صلح رئيس شوراي امنيت سازمان‌ملل: شوراي امنيت بحران ناشي از جنگ ايران و عراق را به دقتدنبال مي‌كند و پيوسته در جريان امور قرار دارد. جلساتي مشورتي در اين باره ادامه خواهد يافت، وليهر اقدامي دراين زمينه ناگزير به بعد موكول خواهد شد. ضياءالحق: پاكستان به پايان درگيريهاي مسلحانه بين دو كشور ايران و عراق در آينده نزديكخوشبين است و هر دو كشور سر ميز مذاكره خواهد نشست. رئيس شوراي ملي عراق: حكام تهران با قطعنامه شوراي امنيت و ميانجيگري مسالمت‌آميزشخصيتهاي متعدد مخالفت و اصرار كردند كه به تجاوز ادامه دهند بي‌آن كه هيچ‌گونه مسئوليتي در برابرخلقهاي ايران احساس نمايند... ما از دولتهاي جهان مي‌خواهيم نقش خود را براي تشويق رژيم ايرانجهت پذيرفتن مساعي مسالمت‌آميز عراق و پذيرش قطعنامه شوراي امنيت و مساعي جنبش غيرمتعهدهاو كنفرانس اسلامي براي متوقف كردن جنگ و به رسميت شناختن حقوق ملت ما در سرزمينها و آبهايخود و حفظ حاكميت خود براي تضمين ثبات در منطقه و حفظ امنيت و صلح بين‌المللي ايفاء نمايند. مقامات بلندپايه تركيه فاش كردند وزير امور جوانان عراق رسماً از دولت تركيه درخواست كرده كه بين ايران و عراق ميانجيگري كند و به اين جنگ خاتمه دهد. وي به دولت تركيه گفت كه كشورش آمادهاست امتيازاتي براي ختم جنگ اعطاء نمايد. عراق از دولت هند خواسته است براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق پادرمياني كند. هند پاسخداده كه نمي‌تواند به چنين اقدامي مبادرت كنند مگر آنكه پيشنهاد مشابهي از دولت ايران دريافت كند.خانم گاندي به فرستاده صدام گفت: ميانجيگري هند در اين ماجرا نتيجه‌اي نخواهد داشت مگر آنكهايران اين پيشنهاد را بپذيرد.

مواضع و اقدامات كشورها وارن كريستوفر، معاون وزارت امور خارجه آمريكا: آمريكا آماده است به دولتهاي دوستخليج‌فارس كه در معرض خطر احتمال محلي هستند، كمك كند.... دولت آمريكا هر كاري را كه لازمباشد، براي باز نگه داشتن تنگه هرمز و ادامه آمد و شد كشتيها در خليج‌فارس انجام خواهد داد. سخنگوي وزارت خارجه آمريكا: دولت آمريكا آماده است اطلاعات به دست آمده از طريق هواپيماهاي آواكس را در اختيار كشورهاي دوست حوزه خليج‌فارس قرار دهد. وارن كريستوفر: بي‌طرفي كه آمريكا در مورد اختلاف ايران و عراق اتخاذ كرده، به معنايبي‌اعتنائي آمريكا نسبت به اين اختلاف نيست. دولت كارتر در نظر دارد طرح تحويل يكصد تانك مدرن را به اردن با آن كه يك عقب‌نشيني آشكار در كوششهاي آمريكا براي تشويق شاه‌حسين به بي‌طرفي در جنگ ايران و عراق است، به اجرا درآورد. در پي بالا گرفتن نبرد در خليج‌فارس و خاورميانه، 460 نظامي آمريكايي وارد عربستان شدند. در حال حاضر 1000 آمريكايي در عربستان مستقر هستند. پنتاگون تداركاتي را در خاورميانه براي تقويت نيروهاي نظامي آمريكا پيش‌بيني كرده است. در اينزمينه ژنرال‌جونز فرستاده ويژه پنتاگون به منطقه، از عربستان سعودي، عمان و مصر ديدن كرده است تا جزئيات مانورهاي كماندوهاي آمريكايي را بررسي ‌كنند. برژنف: امنيت ملتها و كشورهاي عربي را كساني به خطر مي‌اندازند كه تلاش مي‌كنند آنها را با پايگاههاي نظامي خود مرعوب سازند. ناوهاي جنگي خويش را به سواحل آنها مي‌فرستند و از كانونهاي اختلاف استفاده مي‌كنند. اختلاف جنگي ميان ايران و عراق نمونه آخر اين قبيل فعاليتهاست.امپرياليستها خيلي دلشان مي‌خواهد سلطه خويش را در ايران دوباره برقرار كنند.... شوروي با اين سياست مقابله كرده و خواهد كرد. ما قصد مداخله در مسائل ايران و عراق نداريم و خواستار حلاختلافات با تشريك مساعي طرفين هستيم و با قاطعيت به ديگران مي‌گوييم از مداخله خودداريكنند. كويت مصرانه از ايران و عراق خواست جنگ را متوقف ساخته، به اين وسيله دخالت نيروهايخارجي را در منطقه دفع كنند. ملك حسين: حتي اگر يك اينچ از خاك اعراب از طرف نيروي خارجي تهديد گردد، اردن براي دفاع از آن حداكثر كوشش خود را خواهد كرد. ملك حسين در لندن: اردن در آينده نزديك طرحي براي اعزام نيرو به عراق ندارد، زيرا عراق به اردن اطمينان داده كه مي‌تواند به تنهايي از پس اين قضيه برآيد. كاردار استراليا در تهران: اين جنگ ثمره روابط اين دو كشور در گذشته است، ولي كاملاًمشخص است كه جنگ را عراق آغاز كرده است. وزارت امور خارجه ژاپن: جنگ ايران و عراق با وجود تضعيف و كاهش مهمات و تداركات جنگي دو كشور، احتمالاً به درازا خواهد كشيد، زيرا ايران از قدرت ضدتهاجمي غيرقابل انتظاريبرخوردار است.

تحليلها و تفسيرها مجله نيوزويك:... هرگونه اقدام يا حادثه‌اي كه منجر به بسته‌شدن تنگه هرمز گردد، مفهوم آن از ميان رفتن 60% نفت موردنياز اروپا، 11% نفت مورد نياز آمريكا و 70% نفت مورد نياز ژاپن خواهدبود. معناي ديگر اين فاجعه برور تورم و ركود اقتصادي عميق در سراسر جهان است. در اين زمينه و آثار احتمالي آن چهار فرضيه وجود دارد كه نخستين آنها پايان جنگ كوتاه مدت ميان ايران و عراق استكه در صورت تحقق آن، عراق و ايران اقدام به صدور نفت خواهند كرد و كمبود عرضه نفت جبرانخواهد شد. فرضيه دوم اين كه اگر جنگ طولاني شود و صدور نفت ايران و عراق بيش از 90 روزمتوقف شود ذخاير موجود به سرعت كاهش مي‌يابد و مشتريان نفت در پي يافتن منابع جديد به قيمتهارونق مي‌دهند. فرضيه سوم، بسته شدن تنگه هرمز است. عراق توانايي مسدود كردن تنگه را ندارد و ايران نيز خواهان بسته شدن آن نيست، امّا اگر بسته شود، جهان با يك دردسر بزرگ روبرو خواهد شدكه نخستين نتيجه آن محو شدن حداقل 15 ميليون بشكه نفت از بازارهاي جهان است، فرضيه چهارم، گسترش جنگ به ديگر مناطق خليج‌فارس است كه در آن صورت بازار متزلزل نفت به سرعت درهمكوبيده مي‌شود و از دست رفتن نفت عربستان خطر عظيمي براي جهانيان خواهد داشت. البته نشانه‌هايزيادي وجود دارد كه اين فرضيه واقعيت پيدا نكند. راديو كلن: آمريكا در منطقه خليج‌فارس به طور محتاطانه و با اهداف مشخص به ساختن موقعيتخويش مشغول است و پس از ارسال رادارهاي زميني و هوايي به عربستان، اكنون به ديگر كشورهاينفت‌خيز ساحلي خليج‌فارس پيشنهاد مي‌كند كه براي حراست از آنها، حاضر است دستگاههايهشدار‌دهند الكترونيكي در اختيارشان قرار دهد. همزمان با آن از كشورهاي خليج‌فارس مي‌خواهد كه از پرواز جنگنده‌هاي عراقي از پايگاههاي خود به سوي ايران اجتناب ورزند تا بهانه‌اي به دست ايرانندهند. خبرگزاري آسوشيتدپرس:... نگراني دولت آمريكا از اين كه ممكن است در صورت نزديكشدن عراق به پيروزي، ايران به چاههاي نفت خليج‌فارس حمله كند، عامل استقرار آواكس و حمايتاز كارشناسان در عربستان‌سعودي بوده است.

راديو لندن:.... عراقيها نمي‌دانند چگونه به اين جنگ پايان دهند. مشكل عمده‌اي كه با آن روبروهستند، تحكيم مواضع با سرعت و كارايي كافي براي ممانعت از تقويت نيروي دفاعي ايران با حملهمتقابل ايرانيهاست. روزنامه لوماتن:.... درست دوسال پيش وقتي بعضي از دوستان امام‌خميني براي جلوگيري از خون‌ريزي بيشتر نزد امام آمدند تا او را به مذاكره با شاه راضي نمايند، امام گفتند: محمدرضا هيچ راهيندارد جز اين كه از كشور برود. ... امروز هم امام تغيير موضع نداده‌اند و همان نداي « نه » به مذاكره پابرجاست. امروز هم وظيفههر مسلمان دفاع از كشور اسلام است، خواه كشته شويم خواه پيروز، تا زماني كه عراق نيروهاي خود را از كشور خارج نكند، ما نيز آرام نخواهيم نشست. روزنامه لوماتن:... ورزيدگي و هوشياري نيروي هوايي ايران تعجب همگان را برانگيخته است.برخلاف تصور پنتاگون جنگ كوتاه‌مدت تمام وسايل و لوازم طولاني شدن را در خود فراهم ديدهاست. در اين مرحله از جنگ هدف طرفين سرنگون كردن رژيم يكديگر است و همين نشان طولانيشدن جنگ است.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/17