1359.07.18
| روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.18 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هجده مهر |
| تاریخ شمسی | 1359.07.18 |
| تاریخ میلادی | 10 اکتبر 1980 |
| تاریخ قمری | 30 ذی‌القعده 1400 |
روز نوزدهم-ناتواني سازمان ملل و شوراي امنيت
درنوزدهمين روز، درگيري در محورهاي مختلف خرمشهر ادامه يافت.نيروهاي عراقي به تلاش خود براي پيشروي در محور بستان سوسنگردادامه دادند و نيروهاي زرهي خود را نيز در كنار كرخه مستقر كردند. درجبهه‌مياني وضعيت بحراني دهلران بالاخره منجر به ورود نيروهاي عراقيبه اين شهر شد. دشمن همچنين نيروهاي خود را در محور سرپل‌ذهابتقويت كرد، ليكن جبهه خودي در اين محور و در محور گيلان‌غرب با كمبود نيرو مواجه گرديد. در جبهه‌شمالي، دشمن در خاك عراق، در مجاورات مرزهاي كردستان ايران، مشغول جاده‌سازي و استقرار نيرو شدهاست هواپيماهاي دشمن علاوه بر پشتيباني از تجاوزات يگانهاي زميني، نقاط مسكوني و تأسيسات نفتي و نظامي را بمباران كردند و در جريان اين تجاوزات چند هواپيماي دشمن سرنگون گرديد.
حملات و درگيريهاي زميني
جبهه جنوبي به گزارش سپاه آبادان: «مواضع دشمن در خرمشهر از زمين و هوا مورد حمله نيروهاي خوديقرار گرفته و اين ضربات موثر ادامه دارد. هلي‌كوپترهاي خودي پس از كوبيدن مواضع دشمن 9 نفر از عراقيها را به اسارت گرفتند.» [۱] وضعيت خرمشهر امروز با درگيري ادامه يافت و تحول چشمگيري رخ نداد.
ستاد مشترك ارتش ( ركن 2 ) گزارش داد: «در تاريخ 18/7/59، يك مقام نظامي عراقي در جبههجنگ در مورد بمبارانهاي عراق كه ديروز در حمله به پادگان دژ ايران، در نزديكي خرمشهر انجام شد، اظهار داشت كه نيروهاي عراقي اين پايگاه را كه وضعيت دفاعي عظيم و پايگاه موشكي محكميداشته، بمباران و تمامي دستگاهها و وسايل ساختمانهاي موجود آن را ويران كرده‌اند، به طوري كهنيروهاي ايراني به باغات اطراف فراري شده‌اند.» [۲] در محور آبادان، ستاد مشترك ارتش اطلاع داد: «واحدي از لشكر 9 زرهي عراق در ساعت 40/11اعلام كرده است كه در منطقه دارخوين به رودخانه كارون رسيده و در آنجا از نيروهاي ايراني اثرينديده است. [۳] راديو بغداد امروز خطاب به مردم اهواز گفت كه شهر را تخليه نمايند و در پي آن، در شهر اين شايعهكه مردم بايد شهر را تخليه كنند، پراكنده شد. [۴] امروز نيروهاي دشمن در محور سوبله بستان سوسنگرد فعال بودند. طبق گزارشهاي سپاه، ژاندارمري و ارتش حدود 25 تا 30 تانك عراقي با پشتيباني آتش شديد توپخانه در كنار رودخانه كرخه، از بستان به طرف سوسنگرد در حال پيشروي بوده، به حدود 20 كيلومتري سوسنگرد رسيده‌اند. اينستون، تانكهاي زيادي را براي پشتيباني همراه خود دارد. توپخانه خودي به مقابله با اين ستون برخاستهو آن را زير آتش گرفته است. [۵] جبهه مياني واحد اطلاعات سپاه غرب كشور امروز گزارشي از وضعيت چند روز اخير دهلران و چگونگيسقوط اين شهر ارائه داده است: «هفته قبل وقتي يك لشكر عراق به پل رودخانه كرخه دست يافت و توپخانه دشمن پايگاه وحدتي دزفول را زير آتش قرار داد، با حمله نيروهاي خودي، عراقيهاعقب‌نشيني كرده، به سمت دهلران حركت كردند، تانكهاي دشمن نيز از طريق جاده آسفالت به سوياين شهر پيشروي كردند كه با مقابله تيپ خودي مواجه شده، زير آتش كاتيوشا و توپخانه قرار گرفته، تاموسيان عقب‌نشيني كردند. مردم با سلاح سبك عراقيها را تا نهر عنبر عقب راندند، امّا در ادامه، نيروهاي ارتش با تمام شدن مهمات سنگين از پشتيباني مردم بازماندند، در نتيجه مردم بدون حمايتتوپخانه به عراقيها حمله كردند. نيروهاي دشمن متوجه موضوع شده، مردم را محاصره و شروع به كشتار كردند كه حدود 37 نفر شهيد، 18 نفر اسير و 15 نفر مجروح شدند. نيروهاي دشمن حتي چندنفر را زير تانك كرده و چند نفر را با شعله‌افكن سوزاندند. هم‌اكنون دهلران خالي از سكنه است و برادران پاسدار در كوههاي اطراف مستقر شده‌اند و نياز به مهمات سلاحهاي سنگين و حمايت هواييدارند.» [۶]با توجه به وضعيت مذكور و عدم وجود نيرو و امكانات لازم براي دفاع از دهلران، نيروهايدشمن در شامگاه روز 18 مهر وارد دهلران شدند. [۷] در ادامة گزارش سپاه غرب كشور آمده است: «در شهرك چالاپ يك تپ دشمن مستقر شده كه به سمت دهلران حركت مي‌كند. نيروهاي ژاندارمري در تمام جبهه‌هاي ( اين محور ) عقب‌نشينيكرده‌اند. مهران دست عراق است. از سوي ديگر، با توجه به ضربات سختي كه دشمن در تنگه بيجارو هلاله متحمل شد، صالح‌آباد و سرني از وضعيت مناسب‌تري برخوردارند.» [۸] طبق اعلام ژاندارمري كرمانشاه: «امروز پاسداران انقلاب و افراد كماندوي خودي در محل ريجابو زرده درمنطقه پاتاق با مهاجمين درگيرند كه در نتيجه تعدادي از مهاجمين كشته شده و چند پاسدارشهيد و مجروح شده‌اند.» [۹] محورهاي گيلان‌غرب و سرپل‌ذهاب با كمبود نيرو مواجه است و مكرراً تقاضاي نيرو مي‌شود. به گزارش سپاه غرب: «صد تانك عراقي در منطقه دشت ذهاب و توپخانه دشمن در 3 كيلومتريجنوب‌شرقي پاسگاه برعلي مستقرند. دشمن با احداث جاده در ريجاب قصد تصرف كوه شاه‌نشين را دارد كه در صورت انجام برمنطقه مسلط خواهد شد.» [۱۰]در سرپل‌ذهاب ديشب و امروز از عراقيها 7نفر اسير و تعداد زيادي كشته شده‌اند. جبهه شمالي بنابه اعلام سپاه غرب: « در منطقه مجاور نوسود، عراقيها مشغول جاده‌سازي و استقرار نيروهايزرهي هستند. همچنين دشمن در مجاورت كردستان عراق دست به تراكم‌قوا زده است.» [۱۱] در منطقه سقز بنابر گزارش ژاندارمري سقز: «در طول شب گذشته درگيري و تيراندازي پراكنده بين مهاجمين و پرسنل مستقر در پادگان بانه وجود داشته است.» [۱۲] طبق اطلاع سپاه اروميه:«ارتش عراق از مناطق حاجي‌عمران به پشت پادگان جلديان و پيرانشهرشروع به جاده‌سازي كرده است.» [۱۳]
حملات و درگيريهاي هوايي
خارك: طبق گزارشهاي سپاه خوزستان و خبرگزاري پارس، حدود ساعت 22 روز 18/7/59، ده فروند هواپيماي دشمن به جزيره خارك حمله كردند و يكي از مخازن گازوئيل و يك لوله انتقال نفترا به آتش كشيدند. 6 فروند آنها در منطقه خارك و مناطق اطراف آن سرنگون شدند. [۱۴]
سوسنگرد: امروز يك ميگ عراقي در جاده سوسنگرد بستان سقوط كرد و خلبانش دستگيرگرديد. [۱۵] شوشتر: امروز شهر شوشتر مورد تهاجم هواپيماهاي دشمن قرار گرفت. به گزارش شهربانياهواز از بدو شروع تهاجمات دشمن، تعداد 64 بمب در منطقه شوشتر روي مناطق مسكوني ريخته شدهاست. شهر فاقد پادگان نظامي و سلاحهاي ضدهوايي است. [۱۶] سردشت: براثر بمباران امروز ميگهاي عراقي، 20 نفر از مردم سردشت زيرآوار ماندند و برخيمغازه‌ها ويران شد. [۱۷] پيرانشهر: حدود ساعت 30/17 امروز دو فروند هواپيماي عراقي با 8 بمب ناپالم پادگان جلديان( حد فاصل پيرانشهر اشنويه ) را بمباران كردند كه در اثر آن تعدادي از نيروها سوخته و تعدادي زخميشدند و آسايشگاهها نيز آتش گرفتند. [۱۸]
خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش
اطلاعيه 164 .. حدود ساعت 30/16 امروز دو ميگ عراقي سردشت را بمباران كردند. ضدانقلاب و عواملسرسپرده با شايعه پراكني چنين وانمود مي‌كنند كه هواپيماهاي ايراني، شهر را بمباران كرده‌اند. [۱۹] اطلاعيه 167 ... در ساعت 22 امشب، 10 ميگ عراقي به تأسيسات نفتي خارك حمله كردند كه 4 فروند آنها را توپهاي ضدهوايي و هواپيماهاي خودي سرنگون كردند. [۲۰] اطلاعيه 168 در منطقه خرمشهر يك هلي‌كوپتر عراقي ساقط شد. ساعت 5 بعدازظهر رزمندگان هوانيروز طيعملياتي در مناطق مرزي اهواز و خرمشهر بيش از 200 مزدور دشمن را به هلاكت رسانيدند و 10 نفررا به اسارت گرفتند كه با احتساب 9 اسير صبح، تعداد اسرا به 19 نفر رسيد. رزمندگان هوانيروز دراين عمليات 15 قبضه اسلحه سبك را به غنيمت گرفتند. و 5 تانك و خودروي دشمن را منهدمكردند. [۲۱] اطلاعيه 171 .... علاوه بر چهار ميگ عراقي كه در ساعت 22 امروز در خارك سرنگون گرديد، دو فروند ديگر نيزدر ساعت 16/22 و ساعت 23 در جنوب‌غربي جزيره خارك توسط جنگنده‌هاي نيروي هوايي هدف قرار گرفتند و سقوط كردند. [۲۲] اطلاعيه 174 امشب يك افسر و يك تكنسين عراقي كه از طريق اروند به خاك ايران نفوذ كرده بودند، دستگيرشدند. در ساعت 13 امروز نيز يك ميگ مهاجم عراقي در منطقه كرمانشاه سرنگون گرديد. [۲۳] گزارش ستاد مشترك ارتش ركن 2 18/7/59 فرمانده سپاه دوم ارتش عراق طي بخشنامه‌اي دستور داده كه افراد سپاه پاسداران ايران را به عنواناسير نگه‌داري نكنند، بلكه با آنان همانند مجرمين ميدانهاي جنگ رفتار كرده، اعدامشان كنند. [۲۴]
خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق
بيانيه 68 ... پايگاه پرتاب موشك و يك اردوگاه نظامي ايران ويران شد. جنگنده‌هاي ايراني شهرهايالمشره و علي‌غربي را بمباران كردند. دو هلي‌كوپتر ايراني در عمليات جنوب سرنگون و دو تانك، 5خودرو و چند مخزن سوخت در اهواز تخريب شدند. طي حملات نيروهاي ايراني، 6 نظامي عراقيكشته و 15 نفر زخمي شدند. توسط نيروي هوايي ايران سه خودرو و نفربر و يك توپ عراقي از بينرفت. [۲۵] بيانيه 69 نيروي زميني: 22 نفر از افراد دشمن كشته شدند. 5 دستگاه خودرو منهدم شد. مواضع دشمن در شوش منهدم شد. نيروهاي عراقي 3 كشته و 8 زخمي داده‌اند و دو خودرو نيز منهدم شد. ـ نيروي هوايي: هواپيماهاي دشمن در ساعت 55/8، شهر موصل، در ساعت 9، شهر سليمانيهو در ساعت 36/9، استان التأميم را بمباران كردند و هدفهاي غيرنظامي و مسكوني را هدفقرار دادند. دفاع ضدهوايي ما، دو فروند را در موصل و 3 فروند را در استان تامين سرنگون كرد. بر اثراين حملات 13 نفر كشته شدند. هواپيماهاي ما پالايشگاه و انبارهاي نفتي شمال‌غربي محمره ( خرمشهر ) را بمباران كردند.هواپيماهاي ما پس از بمباران تجمعات نيروهاي دشمن در اطراف اهواز و وارد كردن تلفات زياد به آنانسالم بازگشتند. [۲۶]
بازتاب حملات و درگيريها
راديو آمريكا: خبرنگاراني كه از خرمشهر به تهران بازگشته‌اند، گفتند جنازه‌ها در مساجد و مدارس و خيابانهاي شهر در حال فرسودگي است. روز گذشته نبرد توپخانه و تانكها ميان ايرانو عراق به شدت ادامه داشت. شدت نبرد در خوزستان بيشتر از غرب بود. از آغاز جنگ، بالاترين رقمتلفات جاني در اين روز به ثبت رسيد. خبرگزاري پارس گزارش داد براثر بمباران هواپيماهاي عراقيدر سه شهر خوزستان، طي 24 ساعت گذشته، بيش از 200 نفر كشته شدند. [۲۷] راديو آمريكا: خرمشهر هجده روز پس از محاصره به شهر مردگان تبديل شده است. ساختمانهايسيماني شهر كه به شدت آسيب ديده‌اند، بر اثر اانفجارهاي پي‌در پي نيروهاي عراقي به شدت مي‌لرزد.صداي انفجار تفنگهاي خود كار و آتش مسلسلها، دليلي بر دفاع ايرانيها از اين بندر مهم و استراتژيكاست. [۲۸]
روز شمار سياسي 18/7/59
سازمان‌ملل به عنوان مرجع رسيدگي به منازعات بين‌المللي به دليل جنگسرد قدرتهاي بزرگ، از تصميم‌گيري در مور جنگي كه امنيت منطقهو جهان را تهديد مي‌كند، ناتوان است، اقدامات ضعيف سازمان‌ملل، لطمات جبران‌ناپذيري بر حيثيت اين نهاد بين‌المللي وارد كرده است. با وجود حمايتهاي سياسي اقتصادي و لجستيكي غرب نسبت به عراق، تحليلگران و مطبوعات اروپا و آمريكا به تدريج شكست اهداف عراق را در جنگ و ابرقدرتهاي انقلاب و جمهوري‌اسلامي را بيان مي‌كنند.
جمهوري‌اسلامي ايران
رئيس جمهور:... سفير سوئيس جواب آمريكا را آورد كه آواكسهاي ما به هيچ رو اطلاعاتي را از ايران به عراق نمي‌دهند. فرمانده نيروي هوايي گفت كه روسها هم در شمال مرزهاي كشور، از همينآواكسها دارند و اطلاعات به عراق مي‌دهند. ... اين جنگ برما واضح كرد كه ما بي‌نياز از علم و تخصص نيستيم و اگر بخواهيم بدون علم و تخصص عمل كنيم، حتماً شكست حاصل مي‌شود. البته نه اين كه به آنها كه علم و تخصص دارند، بگوئيم شما بجنگيد و كشور را حفظ كنيد و آن را بسازيد، براي اين كه ما كه علم و تخصص نداريم، بر شما حكومت كنيم. [۲۹] مواضع ضدانقلاب بختيار:... من به تمام ايرانيان از زن و مرد پيام مي‌فرستم كه اطمينان داشته باشند كه يك وجب از خاك ايران قابل معامله با هيچ‌كشوري نخواهد بود و رژيمي كه موجب عقب‌افتادگي و عدم امنيت ما گشته، بايد ريشه‌كن شود، به هر قيمتي كه باشد. من هم تا آخرين نفس در اين راه كوشش خواهمكرد. [۳۰]
تلاشهاي صلح
شوراي امنيت سازمان‌ملل بار ديگر تصميم گرفته جلسه بررسي اختلاف ايران و عراق را به تعويقبياندازد. منابع سازمان‌ملل گفتند: شوراي امنيت هنوز رسماً از تصميم ايران مبني بر حضور در مباحثات احتمالي اين شورا مطلع نشده است. [۳۱] دبيركل سازمان‌ملل در نامة 10 اكتبر ( 18 مهر ) خود به روساي جمهوري‌اسلامي ايران و عراق، نگراني خود را از تلفات انساني ناشي از جنگ و صدمات وارده به كشتيراني بين‌المللي اظهار داشت.وي از دو دولت خواست تا امنيت كشتيراني را تأمين نمايند و در نخستين قدم اجازه خروج كشتيهايگرفتار در صحنه نبرد را با برقراري يك آتش‌بس منطقه‌اي را فراهم سازند. دبيركل به فوريت خواستارپيشنهاداتي شد كه چگونگي خروج كشتيها را از منطقه جنگي مسير سازد و اعلام كرد آمادة هرگونهمساعدتي است. [۳۲] حبيب شطي، دبيركل كنفرانس اسلامي در تلاش براي پايان دادن به جنگ عراق و ايران، مجدداً به بغداد و تهران سفر كرده است. وزير خارجه كوبا با كوشش مجددي را براي ميانجيگري آغاز كرده و راهي بغداد شده است. [۳۳]
مواضع و اقدامات كشورها
عبدالفاتح محمد امين، عضو شوراي انقلاب عراق: عراق در جنگ عليه ايران احتياجي به كمكهاي خارجي ندارد و هيچ كمكي نيز دريافت نخواهد كرد. [۳۴] كارتر: آمريكا آماده است تا در منطقه خليج‌فارس با نيروهايي كه در اختيار دارد، وارد جنگ شود... من متعهد هستم تنگه را باز نگه دارم و احساس مي‌كنم اين كار را مي‌توانم بدون توسل به زور انجامدهم. [۳۵] سرهنگ قذافي: ما با نگراني بسيار پيشروي و گسترش نظامي آمريكا را در شبه قاره عربي و خليج‌فارس و همچنين پي‌آمدهاي آن را دنبال مي‌كنيم. اين بهانه‌هاي استعماري تنها براي استعماراعراب است.
.... آمريكا جنگ ايران و عراق را مستمسك قرار داده تا آواكسهاي خود را وارد شبه‌قاهره عربي كندو از كشورهاي خليج‌فارس بخواهد تا در حمايت نيروي هوايي آمريكا و اردن قرار بگيرند. [۳۶] بگين، نخست‌وزير اسرائيل: گسترش دامنه نقش اردن در جنگ ايران و عراق خطر مستقيميمتوجه اسرائيل مي‌سازد. وي از ايالات متحده خواست كه از تحويل تانك به اردن خودداري كند. [۳۷] سخنگوي وزارت خارجه هند: با توجه به اين كه هند با هر دو كشور درگير روابط حسنه دارد، جانب هيچيك را نخواهد گرفت. [۳۸]
تحليلها و تفسيرها
راديو آمريكا:.... آمريكا در جنگ ايران و عراق دو نگراني دارد: اول بازنگاهداشتن تنگه هرمزبراي ادامه جريان نفت به غرب و نگراني ديگر كوششهايي است كه بتواند از سرايت جنگ به سايركشورهاي خليج‌فارس، مخصوصاً كشورهاي حاشية آن جلوگيري كند. به خاطر همين است كه آمريكا به خواست عربستان عمل كرده، تجهيزات پيشرفته‌اي را به اين كشور ارسال داشته است. [۳۹] راديو آمريكا: نيويورك‌تايمز مي‌نويسد: ايرانيان تاكنون بسيار خوب جنگيده‌اند، همان‌طور كه هميشه نيروهاي انقلابي جنگيده‌اند. حملات هوايي عراق خسارات سنگيني به مراكز نفتي ايران واردساخته است و همين احساسات ميهن‌پرستانه را در ملتي كه جمعيت آن چهار برابر جمعيت عراقاست، تشديد كرده است. اگر ايرانيها بتوانند برتري تكنيكي حملات اوليه عراق را تضعيف كنند، در اين جنگ پيروز خواهند شد. ... ايرانيان اگر مايل نباشند، مي‌توانند به جنگ ادامه دهند، امّا به علت عدم تامين نيازهاي جنگي و همچنين مرمت سلاحهاي زميني و هوايي خود بايد به جنگهاي چريكي قناعت كنند. عراقيها قادرندهرچه مي‌خواهند از منابع خارجي، از جمله فرانسه و شوروي دريافت كنند، امّا ايرانيهانمي‌توانند.... [۴۰] راديو آمريكا به نقل از روزنامه لوس‌آنجلس‌تايمز: با اين كه عراق از نظر پيشروي در خاك ايران، ورق برنده نظامي را در دست دارد، بي‌ترديد هر هدفي را كه در اين جنگ به دست بياورد، بايد براي آنبهايي سخت پرداخت كند. [۴۱] راديو لندن: جنگ عراق و ايران اكثر كشورهاي عربي را با مشكل بزرگي روبرو كرده، به اين معناكه از كداميك پشتيباني كنند. بعضي كشورها مثل عربستان سعودي و اكثريت شيخ‌نشينهاي خليج فارس، از عراق غيرمستقيم پشتيباني كرده‌اند و به نيروي هوايي عراق اجازه داده‌اند هواپيماهاي خود را در خاك اين كشورها مستقر كند، ولي از درگيري علني خودداري كرده‌اند تا مبادا جنگ توسعه يابدكشورهاي خليج‌فارس واهمه دارند اگر صريحاً از عراق طرفداري كنند، باعث برانگيخته‌شدن ايرانيهاي شيعهدر كشورهايشان شوند. [۴۲]
منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/18
- ↑ « بولتن خبري » واحد اطلاعات سپاه خوزستان. سند001154 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ
- ↑ سماجا ( ركن 2 ). سند 001171
- ↑ سماجا ( ركن 2 ). سند 001171
- ↑ ماخذ 1، همان.
- ↑ پيشين و ستاد مركزي سپاه ( مركز فرماندهي ).سند 057179
- ↑ ستاد مركزي سپاه ( واحد اطلاعات ). سند 057188
- ↑ ستاد مركزي سپاه ( مركز فرماندهي ). سند 057189
- ↑ ماخذ 6، همان
- ↑ سماجا 3 ( مركز فرماندهي ).
- ↑ سپاه غرب ( مركز فرماندهي ). سند 057185
- ↑ پيشين، سند 057181
- ↑ ژاندارمري سقز.
- ↑ سپاه اروميه ( واحد اطلاعات ). به نقل از ستادمركزي سپاه ( مركز فرماندهي ). سند 057197
- ↑ ماخذ 1، سند 001155 و خبرگزاري پارس، نشريهويژه، 20/7/59
- ↑ « بولتن‌نوبه‌اي 24 ساعته » واحد اطلاعات سپاهجنوب. سند 024876
- ↑ روزنامه انقلاب‌اسلامي، 19/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 20/7/59
- ↑ ماخذ 1، همان
- ↑ سپاه اروميه ( اطلاعات ). سند 057187
- ↑ سپاه اروميه ( اطلاعات ). سند 057187
- ↑ . سپاه اروميه ( اطلاعات ). سند 057187
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 20/7/59
- ↑ . روزنامه جمهوري‌اسلامي، 20/7/59
- ↑ سماجا 2، سند 0001151
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 19/7/59.خبرگزاري فرانسه
- ↑ پيشين. راديو صوت‌الجماهير ( 18/7/59 )
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه ( 19/7/59 )
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه ( 19/7/59 )
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 29/7/59، ( كارنامهرئيس جمهور 18/7/59 )
- ↑ . ماخذ 27، راديو ايران
- ↑ ماخذ 22.
- ↑ ـ. year book. 10 oct. 1980 N. U
- ↑ راديو پاكستان، 18/7/59
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 19/7/59. خبرگزاريفرانسه
- ↑ ماخذ 27. راديو لندن
- ↑ ماخذ 31.
- ↑ ماخذ 27. راديو لندن
- ↑ روزنامه ميزان، 19/7/59. خبرگزاري فرانسه
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 19/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 19/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 19/7/59
- ↑ خبرگزاري پارس، نشريه ويژه، 19/7/59