1362.05.03

روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.03
نام‌های دیگر	سه مرداد
تاریخ شمسی	1362.05.03
تاریخ میلادی	25 ژوئیه 1983
تاریخ قمری	14 شوال 1403

1360.05.03

1361.05.03

1363.05.03

1364.05.03

1365.05.03

1366.05.03

1367.05.03

1. در این روز هرچند پیش‌بینی‌هایی برای عملیات‌های والفگر ۲ و ۳ شده بود، اما نیروهای خودی برنامه گسترده‌ای برای ادامه عملیات والفجر۲ نداشتند و برنامه اصلی یگان‌ها تحکیم مواضع، تکمیل پاک‌سازی‌ها، تقویت خطوط، تأمین لجستیک مورد نیاز نیروهای در خط و سامان‌دادن به اوضاع عمومی منطقه بود. دراین‌حال عراق تلاش برای بازپس‌گیری مناطق ازدست‌داده را متوقف نکرد و این تصمیم با حضور صدام حسین در رواندوز و نظارت بر صحنه عملیات قطعی‌تر شد که حاصل آن افزایش فشار بر نیروهای خودی بود. طوری‌که در محور عملیاتی لشکر۱۴ امام حسین(ع) در شمال و غرب رایات، دشمن برای عقب‌راندن نیروهای این یگان و فشار به یک گروهان آن که از روز گذشته در محاصره عراقی‌ها بود، در اوایل صبح با چندین بالگرد اقدام به هلی‌برن نیروهای تازه‌نفس به منطقه مذکور کرد. هرچند نیروهای این گروهان ۲ بالگرد عراقی را ساقط کردند، ولی ناآشنایی نیروهای لشکر۱۴ امام حسین(ع) به منطقه و فشار فراوان دشمن موقعیت سختی را برای فرماندهی یگان و فرماندهی عملیات پیش آورد. درواقع آنها باید بین حفظ نیروها و قبول خطر و ادامه حضور در تپه‌های تصرف‌شده یکی را انتخاب می‌کردند. ازاین‌رو، حسین خرازی فرمانده لشکر۱۴ امام حسین(ع) دراین‌باره از فرماندهی عملیات کسب تکلیف کرد. غلامعلی رشید نظر خود حسین خرازی را جویا شد که وی گفت بهترین راه این است که ما نزدیک‌ترین پایگاه به عقبه خودمان را تقویت کنیم. درضمن، گروهان محاصره‌شده در یکی از پایگاه‌های جلوتر را که آسیب فراوانی هم دیده، به عقب فرا بخوانیم. این تدبیر مورد تأیید فرماندهی عملیات قرار گرفت و بدین‌ترتیب نیروهای لشکر۱۴ امام حسین(ع) ۳ پایگاه از ۴ پایگاه تصرف‌شده را تخلیه و به عقب بازگشتند. در‌همین‌حال، محسن رضایی و سرهنگ صیاد شیرازی در گفت‌وگویی آخرین وضعیت محورهای عملیاتی و تغییرات انجام‌شده را بررسی کردند. در این گفت‌وگو محسن رضایی عقب‌نشینی نیروهای لشکر۱۴ امام حسین(ع) از ارتفاعات شمال دربند، تعویض نیروهای تیپ۳۳ المهدی(عج) با نیروهای جدید و آمادگی ۱۰۰ نفر از نیروهای لشکر۸ نجف برای ادامه عملیات را به اطلاع سرهنگ صیاد شیرازی رساند. سرهنگ صیاد شیرازی نیز اعلام کرد که امروز ۲ فروند بالگرد شنوک مورد اصابت تیر قرار گرفتند که یک فروند از آنها درحال‌حاضر قادر به پرواز نیست، ولی یک فروند آن بعد از تعمیرات جزئی آماده خدمت‌رسانی می‌شود. وی همچنین گفت که برای ادامه عملیات باید محل استقرار توپخانه‌ها و دیدبان‌ها سازماندهی مجدد شوند. صیاد شیرازی اضافه کرد که عراق ۴ قبضه توپ در جلوتر از رایات دارد که باید مانع تخلیه آنها شویم و آنها را به دست بیاوریم. برای اجرای عملیات فردا نیز قرار شد طرح شب پیش، البته با نیروهای جدید به اجرا درآید. بدین‌ترتیب که در محور راست لشکر۱۴ امام حسین(ع) با ۵ گروهان و لشکر۸ نجف با ۲ گروهان کوهستانی اجرای عملیات کرده و خود را به ارتفاعات شمالی دربند برسانند. همچنین مقرر شد در محور چپ تیپ۱۵۵ ویژه شهدا با بهره‌گیری از باقی‌مانده نیروهای خود و به‌کارگیری نیروهای ۲ گردان از تیپ۳۳ المهدی(عج) با هدف رسیدن به تنگه دربند و یک گردان هم از لشکر۳۲ نوهد از جاده با هدف رسیدن به دربند عمل کرده و الحاق قوای هر سه محور در تنگه دربند انجام شود. دراین‌حال، محمود کاوه فرمانده تیپ۱۵۵ ویژه شهدا در قرارگاه فرماندهی حاضر شد با گزارش کوتاهی از عملیات شب گذشته، گفت زمانی‌که دشمن قصد بازپس‌گیری ارتفاع ۲۵۱۹ را داشت تا پنج متری اولین پایگاه ما هم آمد که نیروها با صرف تمام مهمات خود خیلی مقاومت کردند تا اینکه هوانیروز در ساعت ۲ بامداد به‌وسیله یک فروند بالگرد، مقداری مهمات به دست مدافعان رساند و نیروها توانستند با استفاده از این مهمات قوای عراقی را که با سماجت و حتی با بالاآمدن از دیواره‌های صاف ارتفاعات، قصد تصرف پایگاه‌های ما را داشتند، به عقب برانند. وی همچنین گفت که به‌علت شدت آتش توپخانه دشمن، بسیاری از نیروهای تیپ دچار موج‌گرفتگی شده‌اند. در ادامه تلاش‌ها، جعفر اسدی فرمانده تیپ۳۳ المهدی(عج)، عصر امروز برای بازدید از خط و درک وضعیت عملیات در این منطقه به خلان در سمت راست رایات رفت. سیدمحمد اسحاقی راوی قرارگاه مالک اشتر که همراه اسدی بود در توصیف وضعیت مهندسی و موقعیت پایگاه‌های تصرف‌شده دشمن و تدابیر امنیتی در نظر گرفته‌شده این پایگاه‌ها، نوشته است: پایگاه‌های دشمن به‌صورت دایره‌ای احداث شده و از همه طرف به بیرون راه دارد. دورتادور پایگاه، سنگر دیدبانی و کانال‌هایی برای تردد تعبیه کرده‌اند. در بیرون سنگرها هم یک کانال نیم‌‌دایره‌ای قرار دارد. داخل پایگاه‌ها نیز به شکل نیم‌دایره اتاق‌های کوچک چند نفره با استفاده از سنگرهای کوهستانی ایجاد کرده‌اند. در وسط پایگاه هم یک حوضچه دایره‌ای شکل هست که در آن قبضه‌های خمپاره‌ ۸۲ میلی‌متری وجود دارد. با همین خمپاره‌ها نیروهای ما را زیر آتش گرفته بودند. وقتی نیروهای ما این پایگاه‌ها را تصرف کردند سمت خمپاره‌ها را به‌سمت عراقی‌ها برگرداندند. این پایگاه‌ها معمولاً روی یک ارتفاع بنا شده‌اند که به سایر مناطق تسلط دید و تیر داشته باشند. جلوی پایگاه‌ها در روی شیب، چند سنگر کمین قرار دارد که به‌محض حمله ایرانی‌ها به پایگاه این سنگرهای کمین اقدام به مقاومت اولیه کرده و افراد داخلی پایگاه را آگاه کنند. البته دور پایگاه‌ها شیار ایجاد کرده و داخل آن سیم‌خاردار کشیده‌اند. وی در ادامه اضافه کرده است که در راه خلان به یک انبار بزرگ مهمات عراقی رسیدیم که خود عراقی‌ها هنگام عقب‌نشینی آن را منفجر کرده‌اند. در ساعت ۱۹:۳۵ آتش توپخانه عراقی‌ها در این منطقه شدت گرفت و تقریباً با همه ادوات و تجهیزات به منطقه خلان و پارک موتوری شلیک می‌شد.

________________________________________

2. عصر امروز بار دیگر نیروهای دشمن برای بازپس‌گیری ارتفاعات و دشت رایات پاتکی را تدارک دیدند، ولی مقاومت نیروهای خودی و آتش شدید توپخانه و خمپاره‌های آنها که بر عقبه نیروهای عراقی تسلط دید و تیر داشتند مانع نتیجه‌گیری دشمن شد. درپی شکست نیروهای عراقی، گفت‌وگوهایی بین فرمانده گردان پاتک‌کننده ارتش عراق و فرمانده تیپ انجام شد. اکراه فرمانده گردان از ادامه پاتک باتوجه‌به هوشیاری و تسلط دید و تیر نیروهای ایرانی، میزان تلفات واردشده به این گردان، کمبود نیرو و درخواست تعویض، اصرار فرمانده بالادستی برای ادامه پاتک و تهدید فرمانده گردان موضوع اصلی گفت‌وگوی ۲ فرمانده مزبور بود. به گزارش واحد شنود، فرمانده گردان اعلام کرد که آتش توپخانه دشمن شدید است، وضع ما خوب نیست، نقشه ما برای ایرانی‌‌ها فاش شده است، کار را به تأخیر بیندازیم. فرمانده تیپ نیز به نحوی با پیشنهاد وی موافقت کرد. فرمانده گردان مجدد کلیاتی از وضعیت عمومی گردان خود توضیح داد و خواهان تعویض گردان با یک گردان دیگر شد. واحد شنود قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) سپاه بخشی از مکالمه وی با فرمانده تیپ را بدین‌صورت گزارش کرده است؛ فرمانده گردان: وضعیت نیروهای ما خیلی بد است، همه گروهان‌های ما به دسته تبدیل شده‌اند، کشته‌های ما مثل برگ بر زمین ریخته شده‌اند، تک‌تیراندازهای ایران چندین نفر از افراد ما را زده‌اند، بعضی‌ها در شیارها کشته شده‌اند، بعضی‌ها با توپ و خمپاره کشته می‌شوند. از آن طرف، ایران هر روز نیرو تعویض می‌کند و نیروی تازه‌نفس می‌آید، آخر مگر ما آدم نیستیم؟ مگر ما بشر نیستیم؟ از شروع درگیری‌ها تا حالا تعویض نشده‌ایم. فرمانده تیپ: می‌خواهی یک گروهان جدید برای شما بفرستم؟ فرمانده گردان: نه، مگر ما آدم نیستیم؟ گردان ما باید تعویض شود، دیگر نمی‌توانیم مقاومت کنیم. فرمانده تیپ: همه فرماندهان به شما سلام می‌رسانند و از مقاومت شما تمجید می‌کنند و می‌گویند که خوب ایستادگی کرده‌اند. فرمانده گردان: اینها فایده ندارد. فرمانده تیپ: چاره‌ای نیست، ما هیچ نیرویی نداریم که بخواهیم با شما تعویض کنیم. شما هستید و شرافت، میهنتان و آینده میهنتان. البته من وضعیت شما را به فرماندهان ارسال می‌کنم تا چاره‌ای بیندیشند.

________________________________________

3. فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) و فرماندهان یگان‌های شرکت‌کننده در عملیات والفجر۲ امروز برای دادن گزارش، جمع‌بندی و تصمیم‌گیری درباره نحوه ادامه عملیات در مقر فرماندهی عملیات گرد هم آمدند.* در این جلسه، جعفر اسدی، سرهنگ ناصری، محمود کاوه، احمد کاظمی و حسن شفیع‌زاده از اجرای عملیات و اقدامات انجام‌شده به‌همت واحدهای تحت‌امرشان گزارش دادند و در پایان سرهنگ صیاد شیرازی مشکلات پیش رو در اجرای عملیات برای تصرف دربند را برشمرد و اجرای عملیات محدود برای تصحیح خط و الحاق یگان‌ها در شرق تنگه دربند را اولویت فرماندهی عملیات اعلام کرد. در این جلسه جعفر اسدی گزارش کاملی از منطقه، آخرین وضعیت عملیات در محور شمالی (راست)، چگونگی استقرار نیروها و... داد. اسدی گفت: این تک از شب پیش آغاز شد و دشمن از دو محور اصلی تقریباً دور زده شد و یکی از خوبی‌های تک این بود که از کلیه محورها به دشمن حمله شد. درحال‌حاضر دو تنگه مهمی که ما روی آن حساب می‌کردیم آن‌طور که باید بسته نشده و هنوز انتهای تنگه دربند یعنی قله‌های سرکوب به تنگه، دست دشمن است. اما قله‌هایی که در منطقه هست و خیلی حائز اهمیت است یکی همین قله بردزرد می‌باشد که کنار جاده است و دید و تیر بسیار جالبی روی تنگه دارد و یکی هم سمت چپ جاده بالای پارک موتوری پادگان است که بسیار جای مناسبی بوده که بحمدالله هر دوی اینها دست ما است. روی ارتفاعات پشت کینگ، ارتفاعات چپ و راست آن و ارتفاعات ابتدای تنگه هم بحمدالله نیروها مستقر هستند. تا دیروز آن ارتفاعاتی که دست ما بود وضعیت چندان ثابتی نداشت. دیروز صبح ما ۲ گروهان تازه‌نفس بردیم و آنها را تقویت و محکمشان کردیم و خودمان هم رفتیم از نزدیک برنامه آنها را چیدیم و گفتیم که چطور نگهبانی بدهند که هم نیرو در آنجا زیاد رها نباشد و هم خسته نشوند. خب بحمدالله دیروز عصر یک گردان نیرو از ارتش وارد منطقه شد. ارتفاع دو تنگه را که خیلی مهم بود به آنها واگذار کردیم و جناحین هر دو تنگه را که امکان دورزدن این ارتفاعات بود به نیروهایی سپردیم که به منطقه توجیه بودند و می‌دانستند از کجا این ارتفاعات دور می‌خورد، یعنی نیروها را در جناحین گرو‌هان‌هایی که از ارتش آمده بودند مستقر کردیم. یک گروهان در احتیاط ماند و ۲ گروهان دیگر آن یکی روی ارتفاع بردزرد و دیگری روی ارتفاع بالای پارک موتوری مستقر شدند. نیروها سریع سنگرها را خالی کردند و به آنها دادند و موقعیت را برای آنها گفتند و توجیهشان کردند. خودشان هم آمدند در دامنه که از دو طرف دور می‌خورد، مستقر شدند. تا امروز صبح هم بررسی کردیم که وضعیتشان خوب بود. منطقه هنوز آلوده است و پاک‌سازی کامل نیست، جنگل‌های انبوه دارد طوری‌که می‌شود ۲ لشکر را بگذاری آنجا بدون اینکه از روی قله‌ها یک نفر را بشود دید. در شب چون مسیر رودخانه از وسط رد می‌شود و شیب‌های تندی دارد و آب صدای خیلی زیادی ایجاد می‌کند و اصلاً آرامش و سکوت نیست اگر یک تیپ هم عبور کند همین صدای آب، مانع از فهمیدنش می‌شود. قرار شد نیروها تا رودخانه بروند و آنجا سنگر اجاد کنند و در آن جلو کمین بگذارند. دیشب برای بستن جاده اقدام کردیم که متأسفانه به نتیجه نرسید، یعنی دشمن درست آنجایی که ما باید می‌رفتیم و پشت پیچی که باید می‌بستیم حضور داشت. بولدوزر هم تا ساعت ۲:۳۰ منتظر بود و چون دیدیم کم‌کم صبح می‌شود بولدوزرها را برگردانیم. نیروها یک سری خاکریز و سنگر احداث کردند تا تانک‌هایی که به منطقه می‌آیند محفوظ باشند. قرار شد از پشت تپه بردزرد هم یک جاده به ارتفاعات بالا یا همان موقعیت لشکر۱۴ امام حسین(ع) کشیده شود که این خیلی لازم است. دیشب واحدی که از همه بیشتر فعالیت کرد تعاون بود که اکثر شهدا دیشب بحمدالله تخلیه شدند، ۶۰ نفر از شهدای گردان فجر و از گردان‌های دیگر هرچه می‌شد را دیشب تخلیه کردیم. دراین‌حال، چیزی که از دیروز عصر تا حالا مشاهده می‌شود این است که دشمن نمی‌خواهد تنگه دربند را از دست بدهد، ولی قصد اینکه جلوتر هم بیاید، ندارد. درواقع می‌خواهد در آنجا تحکیم مواضع کند و تنگه را داشته باشد، چون می‌داند اگر تنگه را از دست بدهد باید خیلی عقب برود. تنگه طوری است که دید در عمق زیادی به ما می‌دهد و اگر ما برویم روی یال‌های تنگه، تا شهر چومان مصطفی و پشت چومان را می‌بینیم و این برای دشمن خیلی گران تمام می‌شود. بر همین اساس، قصد ندارد این‌طرف و آن طرف تنگه را از دست بدهد. اما در پایین اثری از اینکه بخواهد به‌طور جدی کاری کند ندیدیم. اگر نیروها امروز و فردا هم توجیه شوند ما می‌توانیم راحت آنها را در آنجا مستقر کرده و بازسازی کنیم و بعد هرجا بگویید نیروهایمان را وارد عمل می‌کنیم. از امروز هم شروع به بازسازی گردان‌ها کردیم. دیروز آخرین نیرویی که مانده بود ۱۸ نفر بودند که آنجا را نگه داشتند و خیلی ماجراهای عجیبی را تعریف می‌کردند، ازجمله اینکه آن‌موقع که ارتفاع کینگ (ارتفاع سرکوب منطقه) دست آنها بود و چپ، راست و پشت سرشان هم دشمن بود با چه وضعیتی در آنجا پایین می‌رفتند و با‌دادن ۲ یا ۳ شهید آب آشامیدنی می‌آوردند. به‌هرحال، ما از دیروز عصر تا حالا مرتب در منطقه حضور داشتیم و به نیروها سرکشی کردیم. بحمدالله الآن نیروها خیلی شاداب و سرحال هستند، هوا هم مساعد است و ارتفاعات خوبی هم دست قوای ما می‌باشد. به‌علاوه، پشتیبانی آتش آنها خیلی عالی شده، تانک‌ها هم به منطقه رسیده‌اند، سلاح‌های ۱۰۶ها میلی‌متری و خمپاره‌های ۱۲۰ و ۸۲ و ۸۱ میلی‌متری فعال شده‌اند، سلاح‌های ۱۰۷ هم که آنجا مستقر بودند. آتش نزدیکشان نیز خیلی خوب شده است. پس از اتمام گزارش جعفر اسدی، سرهنگ هوشنگ ناصری فرمانده تیپ۲ لشکر۷۷ خراسان، خواستار اجرای عملیات سریع، یکپارچه و هماهنگ برای تصرف تنگه دربند شد و بر احداث جاده به‌منظور سهولت پشتیبانی از نیروهای درگیر تأکید کرد. وی گفت: ما بایستی با توان رزمی مناسبی در سمت راست تک کنیم تا بتوانیم این تنگه را مسدود بکنیم، که در این صورت توانمان افزایش پیدا می‌کند و می‌توانیم دشمن را چندین کیلومتر عقب برانیم. بدین‌ترتیب، حداقل عقبه خودمان هم از سلاح‌های اجتماعی کوچک دشمن محفوظ خواهد بود. مسئله دیگر توجه به‌سمت چپ محور است که بسیار حائز اهمیت و مسلط می‌باشد. الآن نیرویی که در آنجا به کار گرفته شده باتوجه‌به اینکه چند روز به‌طور شبانه‌روز درگیر بوده به‌علت وضعیت نامساعد و تدارک نامناسب، توان رزمی زیادی را برای حفظ این منطقه نخواهد داشت و باید تعدادی نیرو به آن بدهیم. سلاح‌های اجتماعی یگان‌ها در منطقه مستقر شده و وضعیت آتش در منطقه مناسب است، ولی از توپخانه تا دیروز بعدازظهر فقط یک آتشبار آمده بود. من نمی‌دانم بعد از آن بقیه را فرستادند و در منطقه مستقر شدند یا نه. آن منطقه باید سریع تحکیم هدف بشود. کمی تزلزل و ضعف در کنترل منطقه هست که از دیشب سرهنگ باقری و جعفر اسدی رفتند و در آنجا ماندند که بتوانند نظم خاصی به این منطقه دهند و مسئولیت یگان‌ها را مشخص کنند. گردان۱۰۵ در این منطقه هنوز به کار نرفته و دست‌نخورده باقی مانده و ۲ گروهان از گردان۱۳۲ در این منطقه گسترش پیدا کرده است. جاده‌هایی هست که بایستی در منطقه منهدم شود به‌ویژه جاده‌ای که به ارتفاعات سمت چپ منتهی می‌شود باید ما را از تدارک به‌وسیله بالگرد رها کند. نیروها در این منطقه به میدان مینی برخورد کرده بودند که دیشب افراد مهندسی‌مان را فرستادیم و به‌سرعت میدان مین را پاک کردند تا نیروها عبور کنند. بایستی توجه کنیم که سریع این جاده آماده شود و ازنظر نقل‌وانتقال نیرو و تدارکات کارایی ما را تسریع کند. در سمت راست ۳ پایگاه بود که پریشب نیروها به فرماندهی حسین خرازی تک کردند و پایگاه‌ها را متصرف شدند، ولی دیدیم که پایگاه‎ها مورد تهدید قرار گرفت و فکر کنم سقوط کرده باشند که این‌هم فقط به‌علت کمبود مهمات بود. آنها مرتب می‌گفتند مهماتشان تمام شده و ما به‌دلیل نبود جاده و فقدان وسیله نتوانستیم آنها را تدارک کنیم. فقط قاطر داشتیم که درحدود ۱۲ ساعت طول می‌کشید تا با آن مهمات تدارک کنیم که آن‌هم تا قاطرها مهمات را برسانند و برگردند دوباره مصرف و تمام می‌شد. محمود کاوه هم در تشریح آخرین پاتک دشمن در محور چپ (جنوب) منطقه عملیات گفت دشمن در حمله به ما تقریباً آتش تهیه اجرا نکرد و سپس با بالگردها محل استقرار نیروهای ما را گلوله‌باران کرد که عده‌ای از نیروهای ما زخمی شدند. شب مجدد بدون آتش تهیه پاتک کرد و نیروهای عراقی با هدف تصرف پایگاه اصلی ما از صخره‌ها و دیواره‌های صاف بالا آمدند طوری‌که ما مجبور شدیم نیرویی را که برای عملیات در نظر گرفته بودیم برای مقابله با پاتک دشمن به کار گیریم. بااین‌حال، یک ارتفاع را که دشمن تصرف کرده بود بازپس گرفتیم. وی افزود: نیروها خیلی خوب مقاومت و مقابله کردند که براثر مقابله آنها عده زیادی از نیروهای دشمن کشته شدند. وی همچنین خواستار سرعت‌بخشیدن به تکمیل جاده در این محور شد. محمود کاوه در پایان سخنان خود با اشاره به خستگی و موج‌گرفتگی نیروها، از فرماندهی عملیات درخواست کرد که گردان‌های این تیپ را در چند روز آینده از اجرای هرگونه مأموریتی معاف کند تا فرصتی برای بازسازی و سازماندهی گردان‌ها فراهم شود. پس از محمود کاوه، احمد کاظمی فرمانده اشکر۸ نجف، گزارشی اجمالی از اقدامات این لشکر داد. وی گفت: ما یک روز بعد از عملیات با ۲ گردانی که برای عملیات‌های کوهستانی سازماندهی کرده بودیم، وارد عمل شدیم. یک گردان از جلو و یکی هم به ارتفاعات کینگ حمله کرد. ما چون این محور را شناسایی نکرده بودیم و توجیه نبودیم عملیات در آن ناموفق بود و نیروها تلفات و زخمی‌های زیاد دادند و به‌ناچار برگشتند. اما گردان دیگر موفق شد که کینگ را تصرف کند. البته در کینگ دشمن مقاومت زیادی نکرد و آنجا را تخلی کرده بود که شب اول به تصرف نیروها درآمد. شب دوم هم نیروها موفق شدند ارتفاعات دست راست کینگ را تصرف کنند که دشمن ۳ پایگاه روی آن داشت و مقاومت خیلی زیادی کرد، اما الحمدلله نیروها موفق شدند و آنجا را هم به تصرف درآوردند. عصر، بنا به دستور محسن رضایی نیروها از روی ارتفاعات سرازیر شدند و به پشت خاکریز آمدند و آنجا را پاک‌سازی کردند و حدود یک گروهان به‌اضافه هم از جلو حرکت کرد و تا پادگان حاج‌عمران رفت و با این نیرویی که از اینجا حرکت کرده بود، الحاق کردند و بعد به نیروهای گردان فجر رسیده و با آنها هم الحاق کردند. پس از آن تا نزدیک تپه‌های بردزرد رسیدند و همان‌جا وسط تنگه ماندند. تعداد ۱۶ نفر بودند. عده دیگری هم از پایگاه خودمان و این‌طرف و آن طرف جمع کردیم که یک گروهان شدند. بعد وسط ارتفاعات مسلط به پارک موتوری همان محلی که جاوید یا همان گردان فجر روی آن بود را ترمیم کردیم. پریشب چون در آنجا احتمال خطر می‌دادیم با مرتضی صفار و بقیه آنجا ماندیم که الحمدلله مسئله‌ای پیش نیامد. پس از آن محسن رضایی دستور داد که عملیات اجرا کنید و با نیروهای لشکر۱۴ امام حسین(ع) الحاق کنید. بنابراین، همین نیروهایی که وسط تنگه بودند و نیروهایی که جمع کرده و آورده بودیم، همه را جمع کردیم و چیزی در حد یک گردان منها با همان سازمان کوهستانی آماده کردیم که عملیات کنیم. آنها را حدود ساعت یک‌ونیم پای کار بردیم که فرماندهی دستور داد، به قرارگاه برگردید، عملیات نیست. همه برگشتند، البته همان‌طور که فرمانده سپاه دستور داد عده کمی در حد آر.‌پی.‌جی‌زن و کمک آر.پی.‌جی‌زن در تنگه ماندند و بقیه به پایگاه زیر ارتفاعات کینگ آمدند. حسن شفیع‌زاده نیز درباره ضعف ارتباطات بی‌سیمی، ناهماهنگی‌های اولیه بین یگان‌ها و توپخانه و نبود دیدبان ورزیده به‌ویژه در شب اول و دوم عملیات مطالبی بیان کرد. شفیع‌زاده در ادامه بر استفاده یگان‌ها از سلاح‌های نیمه‌سنگین همچون، توپ ۱۰۶ میلی‌متری، خمپاره‌انداز و مینی‌کاتیوشا که دراختیار یگان‌ها قرار دارد تأکید و توصیه کرد. وی سپس از نزدیک‌بودن نیروهای درگیر در صحنه و امکان اصابت گلوله‌های خودی به قوای خودی، صرفه‌جویی در مصرف گلوله، فرصت کافی برای اجرای آتش ضدآتشباری و انهدام واحدهای توپخانه دشمن را از محسنات استفاده از سلاح‌های نیمه‌سنگین ذکر کرد. پس از گزارش فرماندهان، سرهنگ صیاد شیرازی به مشکلات موجود برای ادامه عملیات اشاره کرد. وی گفت ارتفاعات دو طرف تنگه دربند با آنچه در نقشه‌ها می‌بینیم خیلی متفاوت است و بسیار صعب‌العبور می‌باشد. این ارتفاعات شیارهای زیادی دارد، بنابراین بالارفتن و پایین‌آمدن از آنها مشکل است. صیاد شیرازی افزود اگر بخواهیم از روی ارتفاعات جانبی تنگه دربند عملیات کنیم و در روی جاده الحاق شود امکان‌پذیر نیست، چون نه نیروی کافی داریم و نه وضعیت کوهستانی و موقعیت ارتفاعات اجازه چنین کاری را به ما می‌دهد، البته اگر کسی این ارتفاعات را دراختیار داشته باشد دید و تیر منطقه را در دست دارد. وی درباره راه‌حل کلی در این مرحله از عملیات گفت: من منطقه چپ (جنوب) عملیات را از نزدیک دیده‌ام و معتقدم که درحال‌حاضر جلوتر از این که نیروهای ما مستقر شده‌اند، نمی‌شود رفت، ولی می‌توانیم در منطقه‌ای که لشکر۱۴ امام حسین(ع) عملیات اجرا کرد کا را ادامه بدهیم و آنجا را به‌طور کامل پاک‌سازی کرده و باقی‌مانده پایگا‌ه‌های دشمن را تصرف کنیم و فعلاً به همین اکتفا کنیم. پس از آن وقتی پاک‌سازی این منطقه تکمیل شد از این منطقه عملیات کنیم و فشار بیاوریم و از سمت رایات و درکل از محور راست به‌طور کامل به ارتفاعات منطقه دربند مسلط شویم. با این اقدامات و فشاری که به دشمن وارد خواهیم کرد منطقی نیست که دشمن در شرق دربند باقی بماند. بنابراین با تداوم فشار و باتوجه‌به اینکه دشمن در آن منطقه به ما جناح داده است، عقب خواهد رفت. وی اضافه کرد که برای این طرح لازم است یگان‌ها از زمان استفاده کرده و به هر نحوی که ممکن است تجهیزات و امکانات لازم را به جلو انتقال دهند. ما هم سعی خواهیم کرد بالگردهای کبری را در مناطق مناسبی در جلو به‌صورت کمین مستقر کنیم و به‌محض آمدن بالگردهای دشمن به منطقه این بالگردها پرواز کنند و با غافلگیری دشمن، بالگردهای آن را سرنگون کنند. اگر این کار انجام شود و ۲ فروند از بالگردهای دشمن را سرنگون کنیم امنیت برای پرواز بالگردهای دشمن از بین می‌رود و در این ناحیه فشار روی نیروهای ما کم می‌شود.

________________________________________

4. واحد اطلاعات و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهداء(ع) سپاه گزارش کوتاهی از عملکرد نیروهای خودی و دستاوردهای عملیات داد. در بخش اقدامات و عملکرد نیروهای خودی گزارش مذکور، درباره نتایج به‌دست‌آمده در شب دوم عملیات آمده است: در مرحله دوم عملیات که در ادامه عملیات شب اول اجرا شد نیروهای اسلام موفق شدند ارتفاعات مهم و راهبردی منطقه را به تصرف درآورند و بیش از سه‌چهارم از اهداف تعیین‌شده را متصرف شوند. این ارتفاعات مهم و راهبردی و مناطق مهم متغیر عبارت‌اند از: می‌توان ارتفاع کینگ معروف به تپه آزادی که بیش از ۲۵۹۷ متر ارتفاع دارد و بر دهات مسلط است و همچنین قسمتی از مرز ایران تا عمق خاک عراق را زیر دید کامل دارد؛ پادگان حاج‌عمران که از مهم‌ترین پادگان‌های عراق در منطقه شمال این کشور است و از راهبردی‌ترین پادگان‌های مرز عراق می‌باشد؛ ارتفاعات دو طرف جاده پیرانشهر - رواندوز که نیروهای اسلام روی آن مستقر هستند و بر روی شهر چومان مصطفی و پادگان آن تسلط کامل دارند و همچنین پادگان دربند، بابکرا و شیار رایات که انبار مهمات دشمن در آنجا بود و منهدم شد. در ادامه این گزارش به عملیات شب گذشته و علت موفق نبودن کامل آن بدین‌صورت اشاره شده است: در مرحله سوم عملیات (شب گذشته) که قرار بود نیروها جاده رایات به دربند را از بابکرا تا دربند پاک‌سازی کرده و پایگاه‌های آن را در روی ارتفاعات ممتد با جاده منهدم کنند و در دربند مستقر شوند به‌علت فشار زیاد دشمن و همچنین سنگرهای اجتماعی و انفرادی آن که تسلط کامل بر جاده و ارتفاعات دو طرف جاده دارد، جلوی حرکت قوای خودی در مسیر جاده سد شد، بااین‌حال، رزمندگان موفق شدند ارتفاعات ممتد بر جاده را تا روبه‌روی چومان مصطفی تسخیر کرده و غیر از چند سنگر و پایگاه اجتماعی دشمن که در روی تیغه‌های مشرف بر جاده بود و بسیار برای دشمن اهمیت داشت، همه را منهدم کنند، بنابراین پایگاه‌های دشمن سقوط کرد و درحال‌حاضر ارتفاعات دو طرف جاده تا نزدیکی چومان مصطفی و بالای دربند دراختیار رزمندگان اسلام‌ می‌باشد. فقط جاده پیرانشهر - رواندوز از قسمت جلوی بابکرا تا پادگان دربند و چومان مصطفی دراختیار دشمن است و باوجود اینکه قوای عراقی به‌صورت هلالی در محاصره قرار گرفته‌اند، ولی مواضع خود در اطراف جاده و ارتفاعات کوچک و مشرف بر جاده را خالی نکرده و در آنجا پدافند می‌کنند. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی نیز در یادداشت‌های روزانه خود نتایج کلی عملیات والفجر۲ تا امروز را با استناد به اخباری که در جلسه امشب شورای‌عالی دفاع در دفتر آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، برگزار شد، بدین‌شرح آورده است: شب، جلسه شورای‌عالی دفاع در دفتر رئیس‌جمهور برگزار شد. گزارش‌های مربوط به عملیات والفجر۲ را دادند. معلوم شد غنایم زیاد است. پنجاه پاسگاه را در منطقه‌ای کوهستانی، به مساحت تقریبی دویست کیلومتر مربع، تصرف کرده‌اند. حدود ۳۰۰ نفر شهید و ۱۴۰۰ تن مجروح شده‌اند که اغلب جراحات سطحی بوده است. هنوز هم درگیری ادامه دارد. آینده را خوب پیش‌بینی می‌کنند. منطقه، حساس است و عراق برای پس‌گرفتن آن کوشش زیادی خواهد کرد. فرماندهان تصمیم گرفته‌اند، عملیات والفجر۳ را به‌زودی اجرا کنند.

________________________________________

5. رحیم صفوی مسئول طرح و عملیات سپاه که از سه روز پیش برای بررسی و آماده‌سازی بیشتر یگان‌های مأمور در عملیات والفجر۳ از منطقه پیرانشهر به مهران رفته است امروز در جلسه‌ای با حضور عزیز جعفری، امین شریعتی، مهدی کیانی و قاسم سلیمانی فرمانده لشکر۴۱ ثارالله(ع)، به‌منظور توجیه و آشنایی بیشتر با زمین منطقه هدف لشکر۴۱ ثارالله(ع)، چگونگی گسترش دشمن و بررسی راهکارهای لشکر مزبور شرکت کرد. دراین جلسه، منطقه از دو دیدگاه بررسی شد. پس از آن حاضران برای اطلاع از مشکلات و موانع و برگزاری جلسه با فرماندهان گردان‌های این یگان به مقر فرماندهی لشکر واقع در سیزده کیلومتری جنوب مهران رفتند. در ابتدای جلسه** قاسم سلیمانی ۳ محور عملیاتی لشکر را تشریح کرد. به گفته فرمانده لشکر۴۱ ثارالله(ع) نیروهای تحت‌امر وی در ۳ محور فرخ‌‌آباد، خسروآباد و فیروزآباد به‌سمت خط مرزی و دیدگاه، اجرای عملیات خواهند کرد. عملیات در محور سمت چپ فرخ‌آباد انهدامی است. هدف اصلی انهدام نیروها و سنگرهای موجود دشمن در منطقه بهرام‌آباد در پشت رودخانه گاوی و شهرک تعان می‌باشد. در محور فیروزآباد نیز که به‌عنوان محور اصلی عملیات تعیین شده مقرر است نیروهای موجود دشمن در خط مقدم منهدم شوند و سپس با پیشروی به‌سمت ارتفاعات قلاویزان در دو سمت چپ و راست و تصرف بخش غربی این ارتفاع و احداث خاکریز از فیروزآباد تا قلاویزان در منطقه پیچ در ارتفاعات و دشت تصرف‌شده جنوب و غرب مهران پدافند شود. وی درباره اهمیت اجرای عملیات در محور فیروزآباد گفت: فیروزآباد بهترین موقعیت برای دورزدن و محاصره قوای عراقی مستقر در قلاویزان را دارد، پشت قلاویزان پرتگاه است و دشمن راهی برای تقویت نیرو و پشتیبانی ندارد. وی استعداد لشکر۴۱ ثارالله(ع) را ۶ گردان و استعداد نیروهای ارتش را ۲ گردان پیاده و یک گردان تانک از تیپ۴ لشکر۲۱ حمزه ذکر کرد. وی در ادامه درباره استعداد توپخانه‌های محور خودی، اقدامات پشتیبانی رزم، چگونگی به‌کارگیری نفربر برای تخلیه مجروحان، میزان آمادگی بهداری و اورژانس، چگونگی احداث خاکریزهای مورد نیاز و نحوه سازماندهی دستگاه‌های مهندسی برای احداث خاکریزها را توضیحاتی داد. پس از وی رزم حسینی مسئول اطلاعات عملیات لشکر۴۱ ثارالله(ع)، درمورد حضور دشمن، استحکامات موجود در خطوط اول و عقبه‌ها و عوارض زمین ازجمله شیارها و کانال‌های احداث‌شده به‌دست قوای عراقی مطالبی بیان کرد. وی استعداد دشمن در روی ارتفاعات را ۵۲ گردان برآورد کرد و افزود نیروها و تانک‌های دشمن در سنگرهای تعبیه‌شده در ارتفاعات که فاصله آنها دویست الی سیصد متر است متحرک هستند، یعنی جای ثابتی ندارند. همه سنگرها دارای نیرو و تانک نیست، بلکه هر شب تعدادی نیرو و تانک در سنگرها جابه‌جا می‌شوند و در جلوی سنگرها چند ردیف سیم‌خاردار، میدان مین و کانال احداث کرده‌اند که البته قابل‌نفوذ هستند. پس از وی فرماندهان گردان‌ها درباره مانور گردان‌ها و گروهان‌ها، معابر، شناسایی‌ها و تدابیر در نظر گرفته‌شده برای شکستن خط دشمن توضیح دادند. در ادامه جلسه، رحیم صفوی و عزیز جعفری برای آگاهی از میزان آمادگی واحدها سؤالاتی از فرماندهان گردان‌ها درخصوص برخی جزئیات طرح مانور در رده‌های گردان، گروهان و حتی دسته‌ها؛ تدابیر در نظر گرفته‌شده در رفع مشکلات در حین عملیات؛ چگونگی کم‌کردن فاصله نیروهای خودی با خط مقدم عراقی‌ها در مناطقی که فاصله بین دو نیرو زیاد است؛ نحوه به‌کارگیری و عبور گردان‌های مأمور در مرحله دوم از گروها‌ن‌های خط‌شکن در شب عملیات؛ زمان‌بندی حرکت گروهان‌ها باتوجه‌به متفاوت‌بودن فاصله آنها تا خط مقدم دشمن؛ چگونگی و محل الحاق گروهان‌ها در روی اهداف و... پرسیدند که فرماندهان گردان‌ها و قاسم سلیمانی جواب‌های لازم را دادند. سپس سیدرحیم صفوی استفاده وسیع دشمن از هواپیما و توپخانه برای بمباران و گلوله‌باران منطقه پس از اجرای عملیات و تصرف اهداف را محتمل دانست و برای کمترشدن خسارات و تلفات تذکراتی داد. وی همچنین از فرماندهان گردان‌ها خواست که از معابر در نظر گرفته‌شده برای عبور نیروهای خودشان بازدید کنند و تمام جوانب را برای امنیت تردد نیروها در نظر بگیرند. صفوی در ادامه درباره دقت و تکرار شناسایی‌ها، در نظر گرفتن سازوکارهای تک جبهه‌ای، مزایای به‌کارگیری نیروهای ارتش در عملیات، دقت در طراحی مانور و لزوم به‌کارگیری نیروهای کارآمد و زبده برای تخلیه مجروحان و شهدا مطالبی بیان کرد. بخش‌هایی از گفته‌های وی درباره ظرافت و دقت در تک جبهه‌ای و مزایای استفاده از نیروهای ارتش بدین‌شرح است: تک جبهه‌ای باید بالطبع ظرافت و شجاعت داشته باشد. گروهان‌های خط‌شکن، نیروهای تخریبچی شما و افرادی که می‌خواهند بروند این معبرها را باز کنند، باید علاوه‌بر اینکه مهارت لازم را داشته باشند شجاع هم باشند. ما یک شجاعت داریم و یک تهور، تهور یعنی کله‌شقی یعنی بی‌فکر کارکردن، شجاعت در اسلام یعنی با تدبیر عمل‌کردن، شجاعت عبارت است از یک کاری که واقعاً رشادت می‌خواهد، ولی رشادتی که توأم با عقل است، توأم با ابتکار است، تهور یعنی بی‌توجه اقدام‌کردن. ما نیروهایی را در اینجا به‌کار بگیریم که شجاع و زیرک باشند، قدرت ابتکار و خلاقیت داشته باشند. باید ببینیم مثلاً افرادی که جزء گروه تخریب هستند آیا می‌توانند زیر این سیم‌خاردارهای حلقوی را یک دستک بزنند و بلند کنند که نیروها از زیر آن عبور کنند؟ از نیروهای ارتش حتماً استفاده کنید، اگر از آنها در عملیات استفاده نکنید پشتیبانی شما ضعیف می‌شود. اگر شما همیشه خود را جلو بیندازید و بگویید اگر شما نمی‌آیید ما می‌رویم این درست نیست. مگر فقط ما باید شهید بدهیم و خط‌شکن باشیم و بگوییم ما می‌رویم شما دنبال ما بیایید. این ارتش یک روزی باید بجنگد، این ارتش یک روزی باید خط‌شکن شود، دست این ارتشی‌ها را بگیرید و دنبال خودتان ببرید. وقتی که پای ارتش در کار باشد و عملیات کند مجبور است مرتب فریاد داد بزند که چرا هلیکوپتر نیامد؟ وقتی شهید و زخمی بدهد، مجبور است پاتک که می‌شود بگوید توپخانه عمل کند. ما که توپخانه نداریم، یک آتشبار فرسوده داریم که معلوم نیست چقدر مهمات دارد. اگر نیروهای ارتش درگیر شوند مجبور می‌شود که آتش توپخانه‌اش را روانه کند و نفربر بفرستد که زخمی‌ها و شهدایش را به عقب بیاورد.

________________________________________

6. در مباحثی که در جلسه با فرماندهان لشکر۴۱ ثارالله(ع) مطرح شد فرمانده تیپ (محور) ۲ این لشکر به تشکیل گروهی متشکل از ۱۰ نفر پیشمرگ اشاره کرد که برای شکستن خط و مواقعی در نظر گرفته شده بودند که امکان خنثی‌کردن مین، پاک‌سازی کانال‌‌ها و عبور از سیم‌خاردارها میسور نباشد. عزیز جعفری با شنیدن این خبر متعجب شد و پرسید یعنی این نیروها به روی مین بروند؟! رحیم صفوی هم با قاطعیت گفت که ما در اسلام چنین چیزی نداریم، من در اینجا اعلام می‌کنم که هیچ‌کس حق ندارد دستور بدهد که نیرویی روی مین برود. فرمانده محور گفت: برادر رحیم، ما دستور نمی‌دهیم. رحیم صفوی مجدد تأکید کرد کسی حق ندارد به نیرو دستور بدهد که به روی مین برود، ما چنین چیزی نداریم. وی افزود شما یک گروه خط‌شکن تشکیل بدهید که خط را بشکند نه اینکه نیروها روی مین بروند و ادامه داد نباید خودتان را در معرض تیربار دشمن قرار بدهید! این شجاعت نیست، باید گروهان ویژه داشته باشید که آموزش‌دیده باشند نه اینکه خودشان را جلوی تیر دشمن قرار دهند، این کار عقلی و شرعی نیست که کسی بگوید من خودم را فدا کنم تا بقیه بیایند و از روی من رد بشوند. قاسم سلیمانی فرمانده لشکر۴۱ ثارالله(ع) هم در توضیح به‌کارگیری نیروهای آموزش‌دیده و شجاع گفت که شما در عملیات بیت‌المقدس در محور تیپ نور هم دیدید که کل گردان جلو نرفت، آن‌وقت یک نیروی ویژه می‌خواهد که آموزش‌دیده باشد، شهامت داشته باشد و نترسد و جلو برود. رحیم صفوی در تأیید حرف سلیمانی اظهار کرد بله، هم شهامت داشته باشد هم طوری باشد که بتواند دشمن را از بین ببرد. در قرآن و اسلام هر کجا بحث از جنگ و قتال است می‌گوید قاتلو و سپس می‌گوید قتلو و مسئله کشتن دشمن و کشته‌شدن است، اول بکشید و بعد کشته شوید. باید گروهان‌های ویژه داشته باشیم نه گروه‌های پیشمرگ. قاسم سلیمانی سپس به تجربه‌ای در منطقه کرخه‌کور اشاره کرد که فداکاری یکی از نیروهای شهادت‌طلب مانع شهادت سایر افراد و موجب پیشروی نیروها شد. وی گفت در کرخه‌کور تیربار دشمن درست و به‌دقت داخل کانال را می‌زد طوری‌که ۱۴ نفر از افراد را شهید کرد، کسی هم نمی‌توانست کاری کند یکی از نیروها داوطلب شد با آر.پی‌.جی. جلو برود، در یک لحظه بلند شد و آر.‌پی.‌جی. را شلیک کرد که هم خودش تیر خورد و شهید شد و هم تیربار دشمن را منهدم کرد و نیروها توانستند عملیات را ادامه دهند. رحیم صفوی ضمن تأیید این اقدام ابراز کرد: قبول دارم، ولی اینکه کار گیر کند و محور باز نشود بگوییم بروید روی مین معقول نیست! اگر یک گردان هم در خطر بود ما اجازه عبور از میدان مین را نداریم. وی مجدد تأکید کرد ما اجازه چنین کاری را نداریم که به نیروهایمان دستور بدهیم روی مین بروند. عزیز جعفری در تأیید نظر رحیم صفوی گفت: باید تخریبچی میدان مین را خنثی کند، اگر شهید هم شود اشکالی ندارد، چون کارش بازکردن معبر در میدان مین است. رحیم صفوی افزود: باید گروه خط‌شکن داشته باشیم، ولی گروه عبور از میدان مین نداریم، اگر کسی به نیرو دستور بدهد که به روی مین برود شاید او برود، ولی یقه فرمانده گیر است، یقه ما هم گیر است، میدان مین را باید نیروی تخریب باز کند.

________________________________________

7. در ادامه جلسات فرماندهی عملیات با فرمانده و مسئولان یگان‌های عمل‌کننده، امروز بعدازظهر سیدرحیم صفوی مسئول طرح و عملیات سپاه، همراه عزیز جعفری، امین شریعتی و مهدی کیانی به مقر قرارگاه لشکر۵ نصر در حوالی پل فلزی رودخانه کنجانچم رفت و با فرمانده لشکر۵ نصر و فرماندهان تیپ‌ها و گردان‌های این لشکر جلسه‌ای برگزار کرد.*** در ابتدای جلسه احمدی و رفیعی فرماندهان تیپ‌های جواد‌الائمه(ع) و امام صادق(ع) که اجرای عملیات در شمال منطقه به آنها واگذار شده بود کلیاتی از طرح مانور یگان خود در دو محور با هدف تصرف ارتفاعات این منطقه ازجمله ارتفاع ۳۳۰ تا ۳۹۰ (کله قندی) بیان کردند. آنها همچنین جزئیات مأموریت‌های واگذارشده به گردان‌ها و گروهان‌ها، تدابیر در نظر گرفته‌شده برای شکستن خط، انهدام سنگرهای کمین دشمن، عبور نیروها، پدافند از منطقه و چگونگی احداث خاکریز را تشریح کردند. پس از توضیحات این ۲ نفر، فرماندهان گردان‌ها مانور گردانی و گروهانی و دسته‌‌ای را توضیح دادند. گزارش فرماندهان گردان‌ها نشان می‌داد که مشکل خاص لجستیکی در حد گردان‌ها وجود ندارد و شناسایی‌هایی در رده دسته‌ها انجام شده است و فرماندهان گردان‌ها، گروهان‌ها و دسته‌ها درخصوص زمین و راهکارها توجیه شده‌اند. در حین گزارش فرماندهان در سطوح مختلف لشکر، رحیم صفوی از جمعی از فرماندهان قرارگاه نجف سؤالاتی کرد. این سؤالات برای رفع ابهام و توجه‌ بیشتر فرماندهان به موارد مختلف، ازجمله طرح مانور، شناسایی‌ها، راهکارها، معابر، وضعیت و چگونگی استقرار دشمن در مواضع و موانع احداث‌شده خود، سابقه فرماندهان گردان‌ها و گروهان‌ها و حتی فرماندهان دسته‌ها، تسلیحاتی که به کار گرفته خواهند شد، تدابیر به‌کار گرفته‌شده برای رفع موانع و مشکلات احتمالی در تصرف اهداف، و... بود. گفتنی است برخی پاسخ‌های فرماندهان به سؤالات صفوی قانع‌کننده نبود. درضمن برخی از کمبودها عنوان شد که رحیم صفوی و عزیز جعفری برای برطرف‌کردن آنها دستوراتی صادر کردند. باوجود آنکه گزارش‌های فرماندهان گردان‌ها حاکی‌از آمادگی بود، ولی گزارش آخرین فرمانده گردان که احتیاط تیپ امام جواد(ع) بود آماده‌نبودن گردان برای عملیات را نشان می‌داد. بنا به گفته این فرمانده، فرماندهان گروهان‌ها و دسته‌های این گردان ازنظر تجربه عملیات، سابقه حضور در جبهه، قدرت فرماندهی و... و نیروهای تکاور نیز ازلحاظ جسمی و روحی آمادگی کافی برای اجرای عملیات ندارند، ضمن اینکه گردان به لحاظ تجهیزات و امکانات تسلیحاتی، مخابراتی و... کمبودهایی دارد و گروهان‌‌‌‌ها نیز آشنایی چندانی به زمین منطقه ندارند. در ادامه جلسه رحیم صفوی درمورد تخلیه مجروحان و شهدا از صحنه نبرد به هنگام عملیات سفارش اکید کرد. وی دراین‌باره حتی با استفاده از کلمات احساسی، حساسیت جمع را برانگیخت. صفوی گفت پاسدارها و بسیجی‌ها باید بی‌غیرت باشند که پیکر شهدا یا زخمی‌ها در صحنه باقی بماند، آدم‌های بی‌غیرت هستند که فقط به فکر نجات جان خودشان هستند و رفیقشان را در میدان نبرد جا می‌گذارند. فرماندهان دلسوز در امر امدادگری و تخلیه شهدا و مجروحان سرمایه‌گذاری می‌کنند، شما ببینید خیلی از نیروهای ما براثر خون‌ریزی شهید می‌شوند. این نیروهای مظلوم حدود ۵ لیتر که بیشتر خون ندارند، وقتی یک ترکش به بدن آنها می‌خورد تا بخواهند آنها را به جای امنی منتقل کنند براثر خون‌ریزی از دست می‌روند. پس باید زودتر به داد آنها رسید. بنابراین برای تخلیه مجروحان و شهدا باید یک حس عاطفی و احساسی و دلسوزانه داشته باشید تا به‌خوبی انجام وظیفه کنید، فرماندهان گردان‌ها هم باید از چنین حسی برخوردار باشند و روی تخلیه شهدا و مجروحان سرمایه‌گذاری کنند. بدانید اولین سؤالی که خدا از شما می‌کند درباره خون مقتول فی‌سبیل‌الله است. ... پس از پایان این جلسه، سیدرحیم صفوی در جلسه‌ای که با حضور فرماندهی قرارگاه نجف و واحدهای پشتیبانی این قرارگاه برگزار شد از نواقص و کمبودها و نبود آگاهی کافی در لشکر۵ نصر اظهار گله‌مندی کرد. وی سپس بر به‌کارگیری تجربیات به‌دست‌آمده از عملیات‌های گذشته که محصول خون شهدا است تأکید کرد. سیدرحیم صفوی همچنین تصریح کرد که ما نباید به آمدن بالگردها امید داشته باشیم و باید اول به خدا و بعد روی آنچه خودمان داریم حساب باز کنیم و افزود ما باید زمینه‌ای فراهم کنیم که با حداقل تلفات پیروز شویم.

________________________________________

8. درپی تأکیدهای قبلی فرماندهی سپاه مبنی‌بر اعزام‌نکردن و به کار نگرفتن افراد زیر هفده سال در عملیات‌ها، امروز نیز فرماندهی سپاه در نامه‌ای به فرمانده منطقه۱۰ ضمن یادآوری این نکته که پیش‌تر بخشنامه‌ای درباره اعزام‌نکردن داوطلبان کمتر از هفده سال به مناطق ابلاغ شده است، افزود لازم است از این تاریخ به بعد مجدانه از اعزام این داوطلبان خودداری شود. بدیهی است که درصورت مشاهده مجدد مورد مذکور، مسئولان اجرایی مورد پیگیری قانونی قرار خواهند گرفت. جالب توجه اینکه این نامه به‌منظور اطلاع به لشکر۲۷ حضرت رسول(ص)، تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع)، دفتر واحد بسیج، دادستان انقلاب اسلامی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) و دادستان انقلاب اسلامی سپاه منطقه۱۰ رونوشت شده است. گفتنی است سیدرحیم صفوی نیز بر موضوع منع پذیرش و به‌کارگیری داوطلبان کمتر از هفده سال چندین بار در جلساتی که با فرماندهان یگان‌ها و گردان‌ها برگزار شد تأکید کرد که در روزشمار قبل بخشی از آن درج شده است. بر همین اساس، امروز هم وی در جلسه با فرماندهان لشکر۵ نصر از وجود افراد زیر هفده سال در برخی گردان‌ها خبر داد و فرماندهان گردان‌ها را قاطعانه از شرکت‌دادن نیروهای بسیجی هفده‌ساله در عملیات منع کرد. سیدرحیم صفوی گفت هیچ‌کس و به‌هیچ‌وجه حق ندارد نیروی هفده‌ساله را در عملیات شرکت دهد، این را قبلاً گفته‌ام و باز هم می‌گویم، اگر این افراد مشاهده شوند ما یقه شما را می‌گیریم و در آخرت هم خدا یقه شما را خواهد گرفت. وی در ادامه جلسه مجدد روی این موضوع تأکید کرد و افزود همان‌طور که قبلاً هم گفته‌ام شما افراد هفده‌ساله را به‌هیچ‌وجه در عملیات شرکت ندهید حتی اگر گریه‌زاری کردند، گریه آنها دل شما را نسوزاند.

________________________________________

9. فریب‌دادن دشمن یکی از اقداماتی است که واحدهای خودی با اهداف خاص ازجمله انحراف فرماندهی ارتش عراق از شناسایی محل دقیق منطقه اصلی عملیات و برهم‌زدن تمرکز امکانات و نیروهای دشمن انجام می‌دهند. دراین‌زمینه، با نزدیک‌شدن زمان اجرای عملیات والفجر۳ در منطقه عمومی مهران علاوه‌بر منطقه بیشگان در شمال قصر شیرین که نیروهای خودی درحال انجام فعالیت‌های گسترده‌ای در آنجا هستند، امروز فرماندهی لشکر۸۱ زرهی دستورهایی برای انجام اقداماتی با هدف فریب دشمن به تیپ۳ این لشکر ابلاغ کرد که با هماهنگی سپاه پاسداران منطقه قصر شیرین اجرا شود. بخشی از اقدامات درخواستی مذکور بدین‌شرح است: - با اعزام توپ‌ها به جلو به‌صورت نفوذی و اجرای آتش سریع در مناطق مختلف به‌خصوص در خرناصرخان، نفت‌شهر، دشت چقاحمام و منطقه سومار مواضع و استحکامات دشمن را در هم کوبیده و به‌سرعت توپ‌ها را جابه‌جا کنید. - مواضع فریبنده توپخانه در منطقه سومار به استعداد ٢ گردان و در منطقه نفت‌شهر و گیلان‌غرب نیز به همان استعداد احداث و در حد امکان توپ‌های فریبنده در آنها گذاشته شود. - در طول جبهه‌ها به‌ویژه در مناطق حساس، گشتی اعزام کنید و درصورت امکان سعی شود اسیر گرفته و اگر نیروهای گشتی به این منظور درگیر شوند مانعی ندارد. - دیدگاه‌های هر یگان در منطقه مربوط فعال شود، البته به تناوب و با دقت بیشتر با حضور کلیه رده‌های فرماندهی. - شایعه عملیات در نفت‌شهر و سومار و گیلان‌غرب را قوت بخشیده و در مجامع مطرح کنید. - هر یگان در منطقه مسئولیت خود، حرکت ستون‌های خودرویی را با برنامه‌ریزی دقیق، طرح‌ریزی و با هماهنگی سپاه پاسداران (از تاریخ ٤/٥/١٣٦٢) به مرحله اجرا بگذارد.

________________________________________

10. حمله هوایی عراق به شهرهای مرزی و مناطق جنگی امروز نیز ادامه داشت. بر همین اساس، هواپیماهای دشمن ساعت ۱۶ منطقه احمدآوا یکی از عقبه‌های منطقه عملیاتی والفجر۲ را بمباران کردند که براثر آن تعدادی از افراد بارزانی زخمی شدند و یک تن نیز به شهادت رسید. همچنین بخشی از یک پایگاه آسیب دید و مقداری از مهمات موجود در آن آتش گرفت. درپی بمباران پیرانشهر در روزهای گذشته، امروز هم هواپیماهای عراقی یک بمب قوی به این شهر پرتاب کردند که باوجود قدرت تخریبی زیاد، تلفاتی درپی نداشت. واحد اطلاعات سپاه پیرانشهر و یک بولتن داخلی سپاه دراین‌باره اعلام کردند به‌دنبال بمباران‌های مکرر شهر، امروز هم در ساعت ۱۱:۱۵ در کنار پایگاه بهشتی در بخش شرقی شهر هواپیماهای میراژ عراقی بمبی را به وزن یک تن پرتاب کردند که در محل اصابت چاله‌ای به طول و عرض و عمق ده متر ایجاد شد و تا شعاع ۵۰ متری همه چیز را سوزاند و همه درختان را قطع کرد، ولی به‌علت خلوت و دوربودن محل اصابت بمب، به کسی آسیبی وارد نشد. هواپیماهای عراقی همچنین صبح و بعدازظهرچندین بار اقدام به بمباران سد شهید کاظمی کردند. در این اقدام دشمن هیچ‌کدام از بمب‌ها به سد مذکور که در شرق شهر بوکان و بر روی رودخانه زرینه رود احداث شده است، اصابت نکرد.

________________________________________

11. درپی حملات گروه‌های مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین غرب کشور، عده‌ای از نیروهای خودی شهید یا زخمی شدند. افراد سازمان کمونیستی کومه‌له در محور سقز - مریوان در بین روستای کوپله و چناره، به یک خودروی ژاندارمری حامل نیروهای تأمین جاده حمله کردند که براثر آن ۵ تن شهید و ۳ نفر زخمی شدند. براساس گزارش‌ها، افراد خودی موفق به دستگیری ۶ تن از مهاجمان شدند. در محور سنندج - کامیاران در حوالی روستای خیاره نیز در اولین ساعات روز که نیروهای ژاندارمری و بسیج مشغول تعیین جای نیروهای تأمین جاده بودند مورد حمله افراد مسلح سازمان کومه‌له قرار گرفتند که درنتیجه آن ۵ تن از نیروهای خودی شهید و ۲ تن زخمی شدند. درضمن یک خودروی قوای خودی بر اثر آتش‌سوزی از بین رفت. هرچند در گزارش‌ها به ادامه درگیری تا ساعت ۱۱ اشاره شده است، ولی اطلاعاتی درباره تلفات و ضایعات واردشده به مهاجمان درج نشده است. ازطرفی در درگیری دیگری بین نیروهای سپاه و افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی در منطقه لون‌سادات در شمال‌غربی کامیاران، ۲ تن از نیروهای خودی شهید و ۲ نفر زخمی شدند و یک خودرو به‌دست مهاجمان به آتش کشیده شد. به‌علاوه، در جنوب‌غربی دهگلان، افراد مسلح شورشی به نیروهای خودی حمله کردند که براثر آن یک تن به شهادت رسید و ۴ نفر مجروح شدند. از تلفات واردشده به مهاجمان آماری در دست نیست. علاوه‌بر حملات مذکور افراد مسلح غیرقانونی علیه نیروهای خودی، این عناصر در روزهای اخیر چند عملیات سرقت و مین‌گذاری هم اجر کردند که خساراتی درپی داشت. در نتیجه مین‌گذاری‌های عوامل حزب دمکرات کردستان در شمال محور میاندوآب - مهاباد و در حدفاصل روستاهای گوگ‌تپه و گبازله، ۲ خودروی نظامی شامل یک دستگاه کامیون ایفا و یک وانت‌بار تویوتا منهدم شد و یک جیپ فرماندهی نیز آسیب دید. این سه حادثه تلفاتی نداشت. همچنین افراد مسلح وابسته به حزب دمکرات کردستان در جاده ارومیه به نقده ۲ خودروی حامل بنزین را ربوده و به روستاهای خودرخوره و قشلاق بردند. عوامل ضدانقلاب در محور سقز - دیواندره نیز اقدام به سرقت یک کامیون راه‌سازی جهاد سازندگی کردند. از سویی، نیروهای خودی امروز برای مقابله با افراد مسلح شورشی، دو عملیات اجرا کردند و تلفاتی به آنها وارد آوردند. در عملیاتی که در منطقه عمومی بوکان و در حوالی روستای کانی‌سر اجرا شد ۱۵ تن از افراد مسلح غیرقانونی کشته شدند. از نیروهای خودی نیز یک تن مفقود شد. علاوه‌براین، در درگیری نیروهای تأمین جاده نقده در شرق این شهر و حوالی روستای گلی یک تن از افراد مسلح شورشی کشته شد و ۳ نفر از آنان دستگیر شدند. یک دستگاه خودروی آنها نیز منهدم شد.

________________________________________

12. امروز فعالیت گروه‌های مسلح غیرقانونی کمابیش ادامه داشت. ازجمله ۳ تن از افراد وابسته به گروه‌های چپ که در جنگل‌های آمل فعالیت مسلحانه داشتند. به‌دست نیروهای سپاه این شهر دستگیر شدند. در آستانه اشرفیه نیز یک گروه سه‌نفره از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که در تعقیب یک گروه گشتی پایگاه مقاومت بسیج بودند با هوشیاری افراد بسیج پایگاه مزبور دستگیر شدند. در بازرسی از این افراد یک بمب دست‌ساز کشف شد. ازطرفی، در سقز سپاه این شهر ۳ تن از فعالان سازمان مجاهدین را که از اهالی لاهیجان بودند، دستگیر کرد. همچنین در شهر آمل یکی از افراد تشکیلاتی چریک‌های فدایی خلق (گروه اشرف دهقان) به‌جرم فعالیت مسلحانه و... محکوم به اعدام شد و حکم درباره‌ وی به اجرا درآمد.

________________________________________

13. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی تهدید کرد درصورتی‌که عراق امکان صدور نفت از ایران را سلب کند ایران نیز گذرگاه تنگه هرمز را خواهد بست. وی که به‌عنوان سخنگوی شورای‌عالی دفاع در پایان جلسه**** امروز با خبرنگاران گفت‌وگو کرد همچنین درباره عملیات والفجر۲ و واکنش رسانه‌های جمعی مطالبی ایراد کرد. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی با اشاره به تهدید عراق مبنی‌بر استفاده از سلاح‌های پیچیده و جدید برای از بین بردن منابع و تأسیسات نفتی گفت: «عراقی‌ها هر کاری که بتوانند از انجام آن دریغ نخواهند کرد. ... حالا این‌طور نیست که کاری از دستشان بربیاید و از آن کوتاهی کنند. راجع به منابع نفتی کشورمان و جاهای دیگر هرچه از دستشان برآید می‌کنند. ما هم البته قدرت دفاعی‌مان در خلیج‌فارس کم نیست و خیال نمی‌کنیم که چنین قدرتی عراقی‌ها داشته باشند که کار عمده‌ای بکنند. البته ممکن است فرانسه و دیگران این پیروزی ما را جدی ببینند همان‌طور که تابه‌حال هم نشان دادند ممکن است آنها رذالت کنند و امکاناتی به‌طور مباشر و مستقیم دراختیار اینها بگذارند. مثلاً هواپیماهای خیلی پیشرفته قرض بدهند یا حتی خودشان به کار گیرند.» وی درباره توانایی‌های ایران در باز نگه‌داشتن یا مسدودکردن خلیج‌فارس و تأثیر انسداد خلیج‌فارس در سطح کشورهای منطقه و اقتصاد بین‌الملل اظهار کرد: «ما قبلاً این را اعلام کردیم، ما الآن امنیت خلیج‌فارس را تأمین می‌کنیم اگر ما امنیت را از خلیج‌فارس برداریم خلیج‌فارس امن نیست اگر ما این کار را می‌کنیم چون خودمان احتیاج به خلیج‌فارس داریم فرض کنید یک چنین روزی پیش بیاید که البته خیلی بعید می‌دانم حتی فرانسه هم بتواند خوب آن موقع دلیلی ندارد ما خلیج‌فارس را امن نگه داریم و ما اگر بخواهیم خلیج‌فارس را ناامن کنیم برای ما خیلی آسان است. ما می‌توانیم طوری حرکت کنیم که یک کشتی نتواند به خلیج‌فارس وارد یا از آن خارج شود. برای ما این کار خیلی آسان است و اگر ما این کار را بکنیم شما فکر می‌کنید بنادر کشورهای جنوب خلیج‌فارس به چه وضعی درمی‌آیند؟ کشورهایی که همه حیاتشان به اینجا وابسته است یا در کل دنیا اگر بنا باشد مثلاً برای چند ماهی نفت از خلیج‌فارس بیرون نرود فکر می‌کنید چه می‌شود؟ اگر مثلا هفت تا ده‌میلیون بشکه نفت روزانه کمتر به دنیا عرضه بشود درست همان وضعی پیش می‌آید که بعد از انقلاب اسلامی پیش آمد. یعنی یک‌دفعه قیمت نفت سه‌برابر شد. پس دلیلی ندارد الآن از آن وضع بهتر شود شاید هم بدتر شود. من فکر می‌کنم این دیوانگی را لااقل کشورهای قدرتمند دنیا مثل فرانسه و اینها نکنند. عراق هم نمی‌تواند. بر فرض حالا چنین حالتی پیش بیاید ما از پیش سیاستمان را اعلام کردیم دنیا هم می‌داند و بعداً می‌تواند بگوید چرا این کار را کردید؟ ما گفتیم حالا اگر آنها می‌خواهند ماجراجویی کنند ما نشان می‌دهیم که آماده مقابله با آنها هستیم.» سخنگوی شورای‌عالی دفاع درزمینه پیروزی‌های کسب‌شده به‌دست رزمندگان پرتوان اسلام نیز خاطرنشان کرد: «بنا به گزارش فرماندهان نظامی، آمار و ارقام تلفات و ضایعات نیروهای دشمن و نیز غنایم به‌دست‌آمده بسیار جالب و دور از انتظار است و آنچه تاکنون می‌شود مطمئن بود هلاکت نزدیک به چهارهزار نیروی دشمن است.» وی سپس در پاسخ به این پرسش که عکس‌العمل مراکز خبری جهان را درمورد پیروزی رزمندگان اسلام چگونه می‌بینید؟ ابراز کرد: «این بار مراکز خبری دنیا توجه بیشتری نسبت به پیروزی‌های ما از خود نشان دادند که البته سرّ آن را باید بعداً کشف کنیم. آنها تا حدودی حقایق را منعکس کردند و این شاید به‌این‌دلیل باشد که پیروزی ما دیگر غیرقابل انکار بود و ازطرفی اسناد و اسرا دلایل روشنی بر صحت گفتار ما می‌باشد.»

________________________________________

14. دادستان کل کشور امروز در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرد و درباره مسائلی مختلف ازجمله زمان شروع محاکمه سران حزب توده، مجازات افراد محتکر، گران‌فروشی، اختیارات حاکم اسلامی برای مقابله با محتکران و قیمت‌گذاری اقلام حساس مطالبی بیان کرد. آیت‌الله یوسف صانعی علت تأخیر محاکمه سران حزب توده را گستردگی دامنه خیانت و جاسوسی آنان و ضرورت معرفی اعضای این حزب که ازسوی مقامات قضایی خواسته شده است و همچنین لزوم دستگیری افرادی که هنوز خود را معرفی نکرده‌اند، اعلام کرد. وی گفت: با دستگیری این افراد و به پایان رسیدن بازپرسی و تکمیل پرونده، دادگاه‌ها و دادسراها به محاکمه و مجازات آنان اقدام خواهند کرد. آیت‌الله صانعی سپس به بیان حدود مجازات محتکران و گران‌فروشان و احتکار در قوانین فقهی که به‌صورت بسیار روشن و متناسب مشخص و تعیین شده است، پرداخت. وی اظهار کرد: همان‌گونه که اعلام شده با محتکران و گران‌فروشانی که به‌قصد ضربه‌زدن و براندازی نظام جمهوری اسلامی اقدام به این اعمال کنند، با اشد مجازات برخورد خواهد شد و اگر چنین مواردی در دادگاه‌ها و دادسراها مشاهده شود، اقدامات قانونی انجام خواهد شد. دادستان کل کشور در ادامه به حدود احتکار از دیدگاه اسلام اشاره کرد و افزود: احتکار از دیدگاه اسلام بر دو گونه است؛ یکی احتکار ارزاق عمومی که شامل مواد خوراکی و سوختی می‌باشد که در هر وضعیت و هر زمان عملی حرام و خلاف موازین اسلام است و نوع دیگر نگهداری هر چیزی که به تشخیص حکومت اسلامی باتوجه‌به اوضاع زمانی و مکانی به زیان مردم باشد. آیت‌الله صانعی سپس اضافه کرد: ازنظر قوانین شرعی دست حکومت اسلامی برای مبارزه با گران‌فروشی باز است و حکومت اسلامی می‌تواند برای هر چیزی که به صلاح مردم باشد قیمت معین کند و رعایت این قیمت‌گذاری بر همه لازم است و رعایت‌نکردن آن خلاف قانون محسوب خواهد شد.

________________________________________

15. نشت نفت از چاه‌های نوروز، بی‌توجهی نهادهای بین‌المللی به این موضوع، آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی‌از نشت نفت در خلیج‌فارس و نقش عراق در ممانعت از تعمیر چاه‌ها موضوع مقاله***** مجله امریکایی نیوزویک است. در بخش‌هایی از این مقاله آمده است: در یکی از اسفناک‌ترین نشت نفت‌های تاریخ (لازم به تذکر است که عظیم‌ترین نشت نفت در جهان در ساحل شرقی مکزیک و در سال ۱۹۷۹ روی داد) به‌دنبال طوفانی که موجب ترکیدن لوله‌های اطراف یک سکوی نفتی در چاه نفت ساحلی نوروز در ایران شد از زمستان گذشته تاکنون نفت خام سیل‌آسا به داخل آب‌های خلیج‌فارس سرازیر شده است. با برخورد حمله موشکی عراق به ۲ چاه نفت دیگر و آسیب‌رساندن به آنها قضیه شکل وخیم‌تری پیدا کرد که اکنون پس از گذشت چهار ماه روز‌به‌روز این مسئله شکل حادتری به خود می‌گیرد. از چاه‌های نفتی که ویران شده‌اند روزانه ۴۵۰۰ بشکه نفت به داخل خلیج‌فارس می‌ریزد. بنا به گزارش‌ها، دانشمندان عربستان سعودی که به صندوق بین‌‌المللی حمایت از حیوانات وحشی درزمینه تهیه گزارش مذکور کمک کردند گفتند که تعداد بی‌شماری از ماهی‌ها، لاک‌پشت‌ها، دلفین‌ها، مارها و پرندگان مرده همراه با آب دریا به سواحل خلیج‌فارس ریخته‌اند. به‌دلیل آنکه یکی از زیست‌شناسان عربستان سعودی به‌دنبال هشدار خود در بهار گذشته درمورد نشت نفت، ازسوی دولت عربستان که حامی عراق است توبیخ شد دانشمندان مزبور درخواست کردند که نامی از آنها برده نشود. عملیات شرکت‌های ویژه تهیه آب آشامیدنی با نمک‌زدایی از آب دریا در الجوبیل و الخوبار در عربستان سعودی به‌علت آلوده‌شدن آب به نفت کاهش پیدا کرده یا به تعویق افتاده است. تولید میگو که زمانی با میزان ۲۵۰۰ تن در سال آن‌هم از نوع بسیار مرغوب رونق بسیاری داشت اکنون رو به نابودی است. بی‌تردید هنگامی‌که جریان باد تغییر کند وضع از این نیز وخیم‌تر خواهد شد. کارشناسان غربی بر این عقیده می‌باشند که مهار چاه‌های مذکور فقط نزدیک به سه هفته به طول می‌انجامد، لکن هیچ فردی حاضر به کار در یک منطقه جنگی نیست و تلاش‌هایی که به‌منظور دستیابی به یک آتش‌بس ازطریق مذاکره شده که بی‌نتیجه مانده است. حتی اگر بتوان به راه امنی نیز برای رسیدن به محل نشت نفت دست یافت احتمالاً میزان خسارت غیرقابل جبران است.

________________________________________

16. با اعلام خبر اجرای عملیات در منطقه حاج‌عمران در روز گذشته ازسوی مقامات نظامی ایران، و نشر این خبر در رسانه‌های جمعی جمهوری اسلامی و پخش بیانیه‌های رسمی در این‌باره، تفاسیر، تحلیل‌ها و واکنش‌های منابع خارجی درباره این موضوع همانند عملیات‌های قبلی از سر گرفته شد. خبرگزاری رویترز اجرای این عملیات را نه برای کسب پیروزی نظامی و تصرف بخشی از خاک عراق، بلکه درجهت سیاست فشار اقتصادی و فروپاشی دولت صدام حسین ارزیابی کرد. هرچند این خبرگزاری سرکوب نیروهای کرد مسلح که با رژیم عراق علیه ایران اتحاد و همکاری دارند را نیز به‌عنوان بخشی از اهداف این عملیات نام برد، اما تحلیلگران نظامی امروز در لندن گفتند به‌نظر می‌رسد تهاجم تازه ایران به داخل عراق بنا به سیاست اعلام‌شده تهران مبنی‌بر توسل به جنگ فرسایشی به‌جای تلاش برای کسب پیروزی کامل در میدان نبرد، از نظر وسعت محدود باشد. آنها اظهار کردند هیچ‌گونه علامتی که نشان دهد حمله ایرانیان به داخل منطقه کوهستانی کردنشین شمال عراق هدفی غیر از اهداف کوتاه‌مدت داشته باشد، وجود ندارد. یکی از تحلیلگران ابراز کرد: هیچ‌گونه برتری لجستیکی یا راهبردی برای هیچ‌یک از دوطرف وجود ندارد. وی گفت: من فکر نمی‌کنم ایران به پیروزی نظامی معتقد باشد، اهداف ایران درظاهر نگه‌داشتن عراق در جنگ و واردآوردن فشار به اقتصاد عراق و کشاندن این کشور به یک رکود اقتصادی کامل و درنتیجه ساقط‌کردن دولت صدام حسین است. همچنین دیپلمات‌ها گفتند حمله تازه ایران به‌نظر می‌رسد به همان اندازه مربوط به درگیری درازمدت با شورشیان قبایل کرد است که با جنگ ۳۴ ماهه خلیج ارتباط دارد. ایران تهاجم خود در آن‌سوی مرز را روز شنبه آغاز کرد و اعلام کرد در همان شب به اهداف خویش دست یافته است. آنها قرار بود ارتفاعاتی را که مقامات تهران گفته‌اند توپخانه عراق از آنجا روستاهای مرزی ایران را گلوله‌باران می‌کند و پادگان حاج‌عمران را در نزدیکی جاده پیرانشهر در ایران و رواندوز در عراق تصرف کنند. ایران اعلام کرد که عراق از پایگاه حاج‌عمران برای تأمین تدارکات شورشیان کرد که درحال مبارزه با ایران هستند استفاده می‌کرد. چریک‌های قوی کرد سال‌ها است که با دولت‌های ایران و عراق درحال مبارزه هستند. دراین‌میان، هریک از دوطرف جنگ، دیگری را به کمک اکراد در خاک خود متهم کرده است. بر همین اساس ایران اقدام به سلسله عملیات‌هایی علیه اکراد در ماه‌های اخیر کرد که بسیاری از این عملیات‌ها در نزدیکی مرز عراق بوده است. تحلیلگران نظامی اشاره کردند که حمله تازه ایرانیان تاکنون شمالی‌ترین حمله در جنگ خلیج و بسیار دور از مناطق نبرد اولیه ایران - عراق و کاملاً در اراضی کردها بوده است. یک دیپلمات گفت به‌نظر می‌رسد این حمله به‌عنوان یک اقدام ضدشورشی علیه کردهای ایران شروع شده و پس از آن ایرانیان کمی فراتر رفتند. ایران روز گذشته اعلام کرد ۳۸۰۰ سرباز عراقی کشته یا زخمی شده‌اند، درحالی‌که عراق تعداد کشته‌های ایران را ۱۴۰۰ نفر اعلام کرده است. باوجود این تلفات سنگین، کارشناسان نظامی گفتند این نبرد به‌نظر نمی‌رسد درگیری عمده‌ای در جنگ سه‌ساله باشد. یکی از آنها ابراز کرد هیچ‌یک از دوطرف از آن نوع امتیاز راهبردی که حمله نظامی بتواند بهره‌های سیاسی بزرگ کسب کند، برخوردار نیست. وی پیش‌بینی کرد ایران که تلاش‌های جنگی‌اش به پشتوانه صادرات زیاد نفت انجام می‌شود، گهگاه (به‌طور دوره‌ای) اقدام به تاکتیک‌های مشابه خواهد کرد که عراقی‌ها را به انتقال نیرو و تجهیزات از یک بخش به بخش دیگر وادار کند و تلاش خواهد کرد آنها را در تمام جبهه‌ها مشغول کند. دراین‌حال، خبرگزاری فرانسه سکوت رسانه‌های عراقی درباره عملیات اجراشده را مورد بررسی قرار داد و به نحوی پیروزی‌های ایران را تأیید کرد. به گزارش ان خبرگزاری، ناظران سیاسی در منطقه اظهار عقیده کردند که به‌دنبال تهاجم اخیر ایران که از روز شنبه در بخش کردستان عراق آغاز شد، عراق به‌غیر ازچند تفسیر و رپرتاژ از جبهه‌های جنگ تقریباً درباره جریان عملیات سکوت اختیار کرده است. خبرنگار روزنامه الثوره (چاپ بغداد) و ارگان حزب حاکم عراق امروز تأکید کرد که ضدحمله‌های عراق در صفوف نیروهای ایرانی در بخش حاج‌عمران واقع در شمال‌شرقی کشور ایجاد رعب و وحشت کرده است. وی اضافه کرد بالگردهای عراقی تخریب مواضع دشمن را باوجود مشکلات فراوان و موقعیت سخت جغرافیایی ادامه می‌دهند. به‌هرصورت مطبوعات عراق فقط با عنوان‌های درشت کلیات بیانیه‌ها و اظهارات سخنگویان دولت را انتشار دادند و درمورد دیگر مسائل مربوط به جبهه‌ها سکوت اختیار کرده‌اند. دراین‌حال، تهران تأکید کرد که نیروهای ایرانی حدود پانزده کیلومتر در خاک عراق پیشروی کرده و حدود دویست کیلومتر مربع از خاک این کشور را در کنترل خود گرفته‌اند. از سوی دیگر، خبرنگار بی‌بی‌سی در عراق در گزارشی به حمایت تسلیحاتی عراق از گروه‌های شورشی کرد در ایران، تأثیر این عملیات بر قطع راه تدارکاتی این گروه‌ها از عراق غافلگیری عراق، از اجرای عملیات ایران در منطقه حاج‌عمران و بروز مشکلات مالی در سیستم حکمرانی عراق پرداخت. بخش‌هایی از این گزارش بدین شرح است: تصور می‌کنم که دولت عراق از شورشیان کرد تا آن حدی که بتواند استفاده می‌کند. به‌طور قطع، تسلیحات و تجهیزات عراق به کردستان ایران می‌رود. یک مورد که عراقی‌ها تا حدودی بدان متکی می‌باشند این است که شورش کردها در ایران هرچند که حالت تدافعی نیز داشته باشد می‌تواند تا حدودی خط مقدم جبهه عراقی‌ها را از حمله مسلحانه ایرانیان حفظ کند. به‌تازگی ایرانیان برای سرکوب کردها در ایران تلاش می‌کنند و قادر به رسیدن به مرز عراقی‌ها در شمال‌غربی شده‌اند. اغلب ناظران نظامی این درگیری‌ها احساس می‌کنند که درحال‌حاضر نیروهای عراقی توانایی مقابله را به‌واسطه برتری تسلیحاتی و سایر امتیازاتشان با هر حمله ایرانیان دارند، البته این بدین‌معنی نمی‌باشد که آنان قادر به جلوگیری از واردآمدن هرگونه آسیب جزئی به خود نیز می‌باشند. آنچه به‌نظر می‌رسد دراین‌خصوص اتفاق افتاده است این است که ایرانیان در منطقه‌ای موفق به پیشروی شده‌اند که عراقی‌ها فکر آن را نمی‌کردند. علائمی که در بغداد قابل‌مشاهده است به‌این‌صورت جدی‌بودن مشکلات مالی عراق را آن‌گونه که باید باشد نشان نمی‌دهد. اگر شما با بازرگانان خارجی در بغداد صحبت کنید آنان به شما خواهند گفت که بحران مالی بی‌نهایت جدی می‌باشد و چنانچه ما می‌دانیم صادرات نفت عراق ازطریق خلیج قطع شده است و نیز سوریه یک خط لوله انتقال نفت عراق را که از خاک این کشور رد می‌شود، قطع کرده است و فقط برای عراق یک راه خروج نفت باقی مانده که آن خط لوله‌ای است که از داخل خاک ترکیه می‌گذرد. بنابراین به‌طور روزافزون این مسئله برای عراق دشوارتر می‌شود که کشورهای حوزه خلیج را متقاعده کند که برخی از هزینه‌های جنگ را تأمین کنند. علاوه‌براین، روزنامه انگلیسی گاردین اهمیت عملیات ایران در منطقه حاج‌عمران را مورد بررسی قرار داد و به واکنش صدام دراین‌باره اشاره کرد. این روزنامه هدف ایران از اجرای این عملیات را ایجاد فرسایش در توان رزمی و اقتصادی عراق ارزیابی کرد. گاردین همچنین احتمال گسیل نیروهای عراق از جنوب به شمال‌غرب این کشور برای مقابله با نیروهای ایرانی و آسیب‌پذیر شدن منطقه جنوب را مد نظر قرار داد. به نوشته گاردین، بنا بر گزارش‌های رسیده از تهران، تهاجم اخیر راه تدارکاتی عراق به شورشیان کرد که برای خودمختاری می‌جنگند و مواضعی در بالای کوه دارند که برای گلوله‌باران دهکده‌های ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفته را قطع کرده است. باوجود اهداف به‌ظاهر محدود تهاجم اخیر ایران (عملیات والفجر۲)، در بغداد این نظریه وجود داشت که احتمالاً هدف از حمله جدید سوءاستفاده از ناآرامی کردها در شمال عراق به‌منظور پیشروی به‌سوی کرکوک باشد. ایران ادعا می‌کند که در جاده‌ای که به‌سوی رواندوز می‌رود مواضعی را تصرف کرده است. رواندوز در فاصله‌ای کمتر از یک‌صد مایلی شمال حوزه‌های نفتی کرکوک قرار گرفته است. زنگ خطر شنبه شب هنگامی در پایتخت عراق به صدا درآمد که تلویزیون بغداد صدام حسین را با قیافه عبوس و گرفته درحال بازدید از جبهه، بررسی نقشه‌ها و ملاقات با فرماندهان نشان داد. این تهاجم فقط یک هفته پس از مراسم رسمی پانزدهمین سالگرد حکومت حزب بعث در عراق اتفاق افتاد. تهران به‌تازگی لزوم اقدام محدود همراه با جنگ فرسایشی اقتصادی در جبهه را مورد تأکید قرار داد. انتظار می‌رود این تهاجم علاوه‌بر ازدست‌دادن سرزمین، پیامدی در بخش جنوبی‌تر در طول جبهه سیصد مایلی داشته باشد. عراق احتمالاً مجبور خواهد شد به‌منظور دفع هرگونه اقدام دیگر ایران، نیروهای جدیدی وارد صحنه جنگ کند و لشکرهای خود در بخش‌های مرکزی و جنوبی را صدمه‌پذیر کند. این تهاجم که مدت طولانی انتظار وقوع آن می‌رفت جمعه شب هنگامی رخ داد که ایران ادعا کرد در نزدیکی شهر کوچک پیرانشهر از مرز عبور کرده است. چندین قله عمده کوهستانی تصرف شد و حداقل ۲۰ پایگاه منحل و پادگان حاج‌عمران که در چهار مایلی داخل عراق قرار دارد روز شنبه تصرف شد.

________________________________________

• حاضران در جلسه عبارت بودند از: محسن رضایی، سرهنگ علی صیاد شیرازی، حسن شفیع‌زاده (فرمانده توپخانه قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) سپاه)، علی تجلایی (از ستاد قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص))، جواد استکی (مسئول عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهداء(ع) سپاه)، حسین خرازی (فرمانده لشکر۱۴ امام حسین(ع))، احمد کاظمی (فرمانده لشکر ۸ نجف)، محمود کاوه (فرمانده تیپ۱۵۵ ویژه شهدا)، سرهنگ هوشنگ ناصری (فرمانده تیپ۲ لشکر۷۷ خراسان)، جعفر اسدی (فرمانده تیپ۳۳ المهدی(عج))، سرهنگ فرض‌الله شاهین‌راد (فرمانده مشترک قرارگاه مالک اشتر)، سرهنگ گوهرفر (فرمانده توپخانه منطقه) و سعید (فرمانده قرارگاه مشترک مالک اشتر).
  • سایر افراد شرکت‌کننده در جلسه عبارت بودند از قاسم سلیمانی فرمانده لشکر۴۱ ثارالله(ع)، علیرضا رزم حسینی مسئول اطلاعات و عملیات لشکر۴۱ ثارالله(ع)، پودینه فرمانده تیپ۱، علی‌اکبر خوش فرمانده تیپ۲، سیدمحمد حسینی فرمانده گردان ولی‌الله، رشید فرمانده گردان ولی‌عصر، شفیعی فرمانده گردان مسلم‌بن‌عقیل و عابدینی فرمانده گردان مالک اشتر.
    • سایر شرکت‌کنندگان در جلسه عبارت بودند از مرتضی قربانی فرمانده لشکر۵ نصر، مهدی ربانی معاون لشکر۵ نصر، احمدی، رفیعی، نورعلی شوشتری و محمدباقر قالیباف فرماندهان تیپ‌های جوادالائمه(ع)، امام صادق(ع)، موسی‌بن‌جعفر(ع) و ۲۱ امام رضا(ع)، حسن درویش فرمانده گردان ولی‌الله، ابوالفضل محمودآبادی فرمانده گردان عبدالله، محمد ظاهری فرمانده گردان صبار، اصغر کریمی فرمانده گردان ثارالله(ع).
      • در جلسه امروز شورای‌عالی دفاع حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و نماینده امام در این شورا، میرحسین موسوی نخست‌وزیر، تیمسار ظهیرنژاد رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، سرهنگ سلیمی وزیر دفاع، علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی سپاه و سیدکمال خرازی سرپرست ستاد تبلیغات جنگ، شرکت داشتند.
        • هرچند نویسنده مقاله سعی فراوان کرده که نقش عراق را چه در حمله به چاه‎های نفتی نوروز و چه در جلوگیری از تعمیر چاه‌ها به حداقل برساند، ولی به‌ناچار اشاراتی به نقش عراق کرده است.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/03