1362.05.10

روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.10
نام‌های دیگر	ده مرداد
تاریخ شمسی	1362.05.10
تاریخ میلادی	1 اوت 1983
تاریخ قمری	21 شوال 1403

1360.05.10

1361.05.10

1363.05.10

1364.05.10

1365.05.10

1366.05.10

1367.05.10

1. باتوجه‌به خستگی نیروها و نبود نیروی کافی، بنا به تصمیم فرماندهی عملیات والفجر۳، امشب یگان‎ها مأموریت عمده‌ عملیاتی نداشتند و فقط یک مأموریت در حد ۲ گروهان به تیپ۲۱ امام رضا(ع) واگذار شد و آن پیشروی در پیچ رودخانه کنجانچم تا پاسگاه دراجی و احداث خاکریز دوجداره با کمک مهندسی تیپ۱۱۴ امیرالمؤمنین(ع) بود. همچنین قرار شد درصورت امکان نیروهای تیپ۲۱ امام رضا(ع) تپه ۲۷۰ در غرب دراجی را که به خاکریزهای خودی تسلط دید و تیر داشت، تصرف و پاک‎سازی کنند. با فرارسیدن شب، نیروهای تیپ۲۱ امام رضا(ع) شبانه دوونیم کیلومتر در منطقه پیشروی و یک پایگاه دشمن را منهدم کردند. درضمن، به‌همت این نیروها خاکریز جدیدی در منطقه تصرف‌شده احداث شد. با این کار هم فاصله خط خودی با خط دشمن کوتاه‌تر شد و هم این امکان به‌وجود آمد که نیروهای خودی به جاده آسفالته دراجی - ورمهزیار که از محورهای اصلی دشمن برای پاتک به نیروهای خودی بود، نزدیک‎تر شوند و با اجرای آتش دقیق‌تر تردد قوای عراقی را کاهش دهند. نیروهای تیپ۲۱ برای تصرف ارتفاع ۲۷۰ نیز اقدام کردند، ولی به‌علت هوشیاری دشمن و اجرای آتش بر روی معبر قوای خودی، امکان پیشروی در این منطقه مقدور نشد. از دیگر اتفاقات مهم اینکه نیروهای عراقی برای بازپس‌گیری ارتفاعات تصرف‌شده به‌همت لشکر۵ نصر و رهانیدن افراد محاصره‌شده خود در زالوآب شبانه با ۴۰ دستگاه تانک و ۱۰ نفربر به ارتفاع نمه‌کلان‎بو حمله کردند، ولی با مقاومت نیروهای لشکر۵ نصر روبه‌رو شده و با تحمل تلفات فراوان و انهدام ۷ تانک مجبور به عقب‌نشینی شدند. ازطرفی، در قرارگاه فرماندهی عملیات برای اجرای عملیات و تصرف ارتفاع ۳۹۰ زالوآب تصمیم گرفته شد که مرتضی قربانی فرمانده لشکر۵ نصر، وضعیت عمومی نیروهای زمینی دشمن را مجدد بررسی کرده و نظر خود را برای اجرای عملیات با هدف تصرف ارتفاعات باقی‌مانده به‌خصوص ارتفاع ۳۹۰ زالوآب (کله‌قندی) در امشب یا فردا شب، اعلام کند. همچنین باتوجه‌به نیاز مبرم این لشکر و تیپ۲۱ امام رضا(ع) به تانک برای مقابله با پاتک‌ها و حفظ موقعیت فعلی، مقرر شد چند تانک از ارتش به ارتفاع نمه‌کلان‎بو ارسال شود. به تیپ۲۱ امام رضا(ع) نیز دستور داده شد امکان عبور از خاکریز فعلی که به‌موازات رودخانه کنجانجم احداث شده است و پیشروی به عمق تا پاسگاه سیدقاسم را بررسی کند. همچنین رحیم صفوی و عزیز جعفری گفتند که واحد تبلیغات قرارگاه نجف با نصب بلندگو در نزدیک ارتفاعاتی که نیروهای عراقی در محاصره قرار گرفته‌اند اعلام کنند که نیروهای ایرانی از آمدن شما استقبال خواهند کرد و فرماندهانتان می‌خواهند شما را به کشتن بدهند، بنابراین شما آنها را دستگیر و به ما تحویل بدهید و خودتان را از محاصره آزاد کنید. مرتضی قربانی دراین‌باره گفت که ما دو روز است این کار را می‌کنیم، ولی مؤثر نبوده است. وی اضافه کرد: حدود ۴۰ نفر از نیروهای عراقی قصد داشتند خود را از محاصره رها کرده و به عقب فرار کنند که نیروهای لشکر ما متوجه شدند و با شلیک گلوله و اجرای آتش خمپاره امکان فرار آنها را سلب کردند. همچنین قرار شد ۲ تن از نیروهای عراق را که از منطقه محاصره‌شده به نیروهای خودی پناهنده شده‌اند به نزدیکی منطقه محاصره‌شده ببرند و افراد محاصره‌شده را برای تسلیم‌شدن ترغیب و تشویق کنند.

________________________________________

2. واحد اطلاعات تیپ۲۱ امام رضا(ع)، آمار انهدامی دشمن در خط حد مقابل این تیپ از تاریخ ۸/۵/۱۳۶۲ تا ۱۰/۵/۱۳۶۲ را بدین‌شرح به قرارگاه نجف اطلاع داد: ١. در ساعات ١٢ و ١٢:٣٥ روز ٨/٥/١٣٦٢، دو دستگاه تانک دشمن درحال احتراق و سوختن بودند. در همین روز یک ایفای مهمات و ٦ دستگاه تانک دیگر دشمن در آتش‌ سوختند. علاوه‌براین، در جاده دراجی و پایین این جاده درکل ٣ دستگاه ایفای دشمن منهدم شد. دو انبار مهمات نیز در ساعت ٢٠:٣٠ و ٢١:١٥ درحال انفجار و سوختن بود. آتش توپخانه خودی در این عملیات خیلی پیروزمندانه و موفق بود و ان‌شاءالله در عملیات‌های آینده هم مؤثر باشد. ٢. در ساعت ١٠:٣٠ روز ٩/٥/١٣٦٢، یک دستگاه ایفا در آتش سوخت و در ساعت ٤:١٠ در گرای ١٩٢ یک دستگاه تانک با آتش رزمندگان خودی منهدم شد. ٣. در ساعت ٦:٤٠ روز ١٠/٥/١٣٦٢، یک انبار مهمات در فاصله ٨٥٠٠ متری درحال سوختن و انفجار بود. همچنین در پشت خاکریز قرارگاه ٢٠٦ ٢ ایفا و یک جیپ فرماندهی دشمن درحال سوختن بودند و یک خودرو که احتمالاً حامل مهمات بود در جلوی تپه‌ها منهدم شد. یک ایفای مهمات دشمن نیز در آتش سوخت.

________________________________________

3. رحیم صفوی در نامه‌ای به فرماندهی کل سپاه پاسدارتن به کلیاتی از علت ناموفق‌بودن لشکر۴۱ ثارالله(ع) در تصرف ارتفاعات قلاویزان در جنوب منطقه عملیاتی والفجر۳، انهدامی‎های دشمن و وضعیت اجمالی منطقه عملیاتی تیپ۲۱ امام رضا(ع) و لشکر۵ نصر پرداخت. در این نامه آمده است: ١. مسطح‌بودن منطقه عملیات لشکر٤١ ثارالله(ع) و تسلط کامل دشمن بر کل این منطقه و جاده‌های آن تا عمق سی کیلومتری و آمادگی صددرصد نیروهای دشمن ٢. جبهه‌ای بودن تک (به‌اجبار) ٣. میدان‌های مین منطقه با طرح فریب در مین‌کاری. آمار شهدا و مجروحان تا ساعت ۵ بعدازظهر روز ۹/۵/۱۳۶۲؛ شهید ۹۵ نفر و مجروح ۹۵۰ تن که ۹۰ درصد زخمی‎ها جراحت سطحی دارند. - انهدام ٢٠ دستگاه تانک دشمن - انهدام بیش از ١٠ دستگاه خودرو - کشته یا مجروح حدود ٣٠٠٠ نفر از نیروهای دشمن. وضعیت کنونی الف: منطقه شمال مهران، لشکر۵ نصر در این منطقه همه اهداف بجز ارتفاع زالوآب (۳۹۰) تصرف شده‌اند که آن‌هم کاملاً در محاصره ما قرار داد. محاصره‌شدگان تا حدود ۲ دقیقه بامداد مقاومت سرسختانه می‌کردند. نیروهای خودی مشغول انهدام قوای دشمن در پاتک‌ها هستند. منطقه جنوب مهران؛ لشکر۴۱ ثارالله(ع) این لشکر قسمتی از خط را نگه داشته که در امتداد خط پدافندی گردان۱ تیپ۲۱ امام رضا(ع) می‌باشد و از اهداف تعیین‌شده به عقب بازگشتند. نیروهای لشکر مزبور درحال‌حاضر مشغول ایجاد خاکریز برای تأمین شهر مهران هستند. جاده جنوب به غرب کاملاً باز شده است.

________________________________________

4. در ادامه مباحث عملیات والفجر۲، تعدادی از فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) و مسئولان واحدهای پشتیبانی برای بررسی طرح مانور و آگاهی از میزان آمادگی تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) به مقر این تیپ در ارتفاعات کینگ رفتند و در آنجا جلسه‌ای برگزار کردند.* در این جلسه کاظم رستگار فرمانده تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع)، منطقه واگذارشده به تیپ و طرح مانور در نظر گرفته‌شده را تشریح کرد. وی توضیح داد که کدام‌یک از ارتفاعات و شیارها حساس‌تر است و عراق چگونه از عقبه‌های خود به منطقه تردد دارد و در کدام مناطق دیدگاه دارد. فرمانده تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) گفت نیروهای ما در دو محور اصلی و با ۲ گردان پیاده و ۲ گروهان ضدزره و یک گروهان احتیاط برای هر گردان و یک گردان احتیاط کلی وارد عمل خواهند شد در ادامه رستگار به‌منظور اجرای عملیات از قرارگاه درخواست مهارت کرد.** در ادامه جلسه جواد استکی و سرهنگ صیاد شیرازی بر انجام اقدامات مهندسی پس از عملیات، پای کار آوردن تجهیزات لازم قبل از عملیات و همچنین آماده‌شدن و استقرار نیروها پیش از شروع عملیات در مکان‌های امن و نزدیک به منطقه عملیاتی تأکید کردند. استقرار نیروها در این مناطق برای این بود که به‌محض اعلام روز و ساعت اجرای عملیات نیروها با آمادگی کامل و شناخت قبلی از منطقه به اجرای عملیات بپردازند. سپس احمد کاظمی فرمانده لشکر۸ نجف، با حضور در قرارگاه فرماندهی عملیات ضمن توضیح کلی مانور یگان تحت‌امر خود و لشکر۱۴ امام حسین(ع) در سمت راست جاده، درخواست کرد که سوخت مورد نیاز خودروهای راه‌سازی آنها تأمین شود. وی درباره مانور نیز گفت شناسایی‌های لازم انجام شده و راهکارها مشخص است: ما (لشکر۸ نجف و لشکر۱۴ امام حسین(ع)) می‌خواهیم از دو محور و در هر محور با یک یگان ارتفاعات را دور بزنیم و روی جاده آسفالت در منطقه دربند الحاق کنیم. وی اظهار کرد برای این کار لازم است جاده زینو به شمال دربند کامل شود. کاظمی افزود به‌علت نبود سوخت بولدوزرهای ما کار نمی‌کنند و قرارگاه هم سوخت کافی به ما نمی‌دهد. پس از پایان صحبت‌های وی با هماهنگی‌هایی که غلامعلی رشید با قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) انجام داد، قرار شد سوخت مورد نیاز دراختیار این ۲ لشکر قرار گیرد.

________________________________________

5. برخی مکالمات بی‌سیمی دشمن در منطقه عملیاتی والفجر۲ که به‌همت واحد شنود قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) سپاه کشف شده حاکی‌از وضعیت عادی و بدون اقدام اساسی دشمن در منطقه بود. از سوی دیگر، مکالمات آنها نشان می‌داد که آتش توپخانه خودی به نحو مؤثری علیه دشمن اجرا شده است. دو واحد عراقی به فرمانده بالادستی خود از اصابت گلوله‌های توپخانه ایران به مواضع و عقبه‌های ارتش عراق گزارش دادند. بنا به گزاری آنها براثر این گلوله‌باران‌ها خسارات و تلفاتی به این ۲ واحد وارد شده است. همچنین فرماندهی تیپ۶۰۴ عراقی که در سمت راست جاده و در ارتفاعات شمالی دربند (در منطقه مأموریت لشکر۸ نجف و لشکر۱۴ امام حسین(ع)) حضور دارد، از وجود یک دسته تانک در منطقه مقابل رایات و نزدیکی زینو خبر داد و از فرماندهی بالادستی درخواست کرد که اسلحه ضدتانک و موشک‌های دوشی پرتاب هدایت‌شونده ضدزره به منطقه ارسال کند. فرمانده این تیپ همچنین خواست برای مقابله با این تانک‌ها، بالگرد مسلح به موشک ضدتانک به این منطقه ارسال شود. از سوی دیگر، در این روز هواپیماهای عراقی بر فراز حاج‌عمران، زینو، خلان، رایات و ارتفاعات کدو پرواز شناسایی انجام دادند و پادگان پیرانشهر و برخی مناطق عملیاتی را هم بمباران کردند. دراین‎حال، آتش توپخانه‌های خودی علیه مواضع دشمن در منطقه عملیاتی والفجر۲ که روزبه‌روز دقیق‌تر و مؤثرتر می‌شود امروز خسارت‌های فراوانی را به عراقی‌ها تحمیل کرد. بخش‌هایی از خسارت‌هایی که واحد شنود قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) سپاه از گزارش‌ها و مکالمات داخل رده‌های مختلف عراقی کشف کرده، بدین‌شرح است: ۱. توپخانه خودی مقر تیپ‌های ۹۸ و ۶۰۴ عراق را زیر آتش گرفت که این خسارات را درپی داشت؛ مرکز مخابراتی تلفنی با یک دستگاه تلفن ۴۰ شماره‌ای، ۳ سرباز و یک استوار همه در آتش سوختند. ضدهوایی چهار لول ۱ قبضه دستگاه بی‌سیم۱۰۵ ۲ دستگاه دستگاه ضدشیمیایی ۴۲ دستگاه دوربین قیاس ۴ × ۳ - ۳۰۰ × ۸ ۲ عدد آر.پی.‌جی۷ ۵۴ قبضه آر.پی.‌جی۱۱ ۱۱ قبضه اسلحه کلاش با مسلسل B - K ۱۵ قبضه سرنیزه کلاش ۱۴ عدد همچنین توپخانه خودی مرکز توپخانه دشمن را زیر آتش گرفت که در نتیجه آن ۴ قبضه توپ سنگین منهدم شد.

________________________________________

6. بمباران هواپیماهای عراقی در منطقه عملیاتی والفجر۳ امروز نیز ادامه داشت. خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی که خود شاهد یکی از این حملات هوایی بود گزارشی بدین‌شرح ارسال کرد: «هواپیماهای عراقی بعدازظهر هفت بار این منطقه را مورد حملات هوایی قرار داده و محوطه مقر فرماندهی، محوطه ستاد لشکر نصر، اطراف پاسگاه دراجی و اطراف صالح‌آباد را بمباران کردند. بمباران ستاد لشکر نصر درحالی بود که کلیه خبرنگاران اعزامی خبرگزاری جمهوری اسلامی، صداوسیمای جمهوری اسلامی، ستاد تبلیغات جنگ و جبهه در آن محل تجمع کرده بودند و براثر آن پرسنل پدافند مشرف بر محوطه این منطقه و یکی از برادران پاسدار و ۳ نفر دیگر از رزمندگان اسلام مجروح شدند و بمباران محدوده محل تجمع خبرنگاران دو بار صورت گرفت و در هر نوبت ۳ بمب خوشه‌ای فرو ریخته شد و کارشناسان نظامی هدف این بمباران را انهدام تنها پل ارتباطی تدارکاتی جاده مهران به قرارگاه نجف عنوان کردند. این پل از نوع فلزی نظامی است.» علاوه‌براین، در گلوله‌باران امروز خرمشهر و آبادان و حومه این دو شهر که به‌وسیله خمپاره‌اندازها و توپخانه ارتش عراق انجام شد در خرمشهر بخش‌هایی از پل نو، گمرک و دیریفارم آسیب دیدند و در آبادان نیز ۷ منزل مسکونی، بخشی از ساختمان نایت‌کلاپ، یک باشگاه ورزشی، بانک بازرگانی و یک ساختمان در بریم دچار آتش‌سوزی یا تخریب شدند. در این اقدام عراق ۴ تن به شهادت رسیدند و ۶ نفر زخمی شدند.

7. درخواست فرمانده کل سپاه پاسداران از برخی مناطق سپاه برای پشتیبانی ۲ تیپ زرهی تازه‌تأسیس، اقدام برای تأمین نیروهای رسمی مورد نیاز جبهه‌ها درقالب طرح حضور دوپنجم نیروهای ستادی در جبهه‌ها، نامه نماینده امام در سپاه به مسئولان دفاتر نمایندگی‌های امام در مناطق یازده‌گانه با موضوع تشویق نیروهای این نهاد برای حضور در جبهه‌ها و نامه رئیس ستاد مرکزی سپاه به مناطق یازده‌گانه بسیج برای خودداری از اعزام افراد کم‌سن‌وسال به جبهه‌ها و تأکید مؤکد بر این امر، ازجمله موضوعاتی می‌باشد که در این گزارش به آنها پرداخته شده است. فرماندهی کل سپاه به‌تازگی اقدام به تأسیس ۲ تیپ زرهی به نام‌های ۷۲ محرم و ۲۸ صفر کرده و پشتیبانی این ۲ تیپ را به ترتیب به سپاه‌های منطقه۸ کشوری (استان خوزستان و لرستان) و منطقه۶ کشوری استان کرمان و سپاه منطقه۲ کشوری (استان‌های اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد) واگذار کرده است. بر همین اساس، فرماندهی کل سپاه در نامه‌ای به فرماندهان سپاه‌های این مناطق درخواست کرد برای پشتیبانی از تیپ‌های نامبرده ازنظر تأمین نیرو و تجهیزات اقدامات لازم را مبذول کنند. از سوی دیگر، برای تأمین نیروهای رسمی و کیفی در پیشبرد امر جنگ، شورای‌عالی سپاه مقرر کرد تا دوپنجم نیروهای رسمی واحدهای ستادی کلیه سپاه‌های تهران، شهرستان‌ها و مناطق، در جبهه‌ها حضور یابند و اقداماتی نیز دراین‌باره انجام شد. درجهت پیگیری اجرای این مصوبه، رئیس ستاد مرکزی سپاه در نامه‌ای به واحدهای ستاد مرکزی خواستار تکمیل اسامی باقی‌مانده افراد مشمول این طرح شد. در این نامه آمده است: بنا به مصوبه نشست شماره ۴۶۳ مورخ ۵/۵/۱۳۶۲ شورای‌عالی سپاه مبنی‌بر اعزام دوپنجم واحدهای ستاد مرکزی به جبهه‌ها، حداکثر تا دوشنبه ۱۰/۵/۱۳۶۲ اسامی بقیه نیروهای مورد نیاز سازمان‌های رزمی را به واحد امور پرسنلی معرفی کنید. درهمین‌زمینه، آیت‌الله سیدحسن طاهری نماینده امام در سپاه در نامه‌ای به مسئولان دفاتر نمایندگی امام در مناطق یازده‌گانه ابلاغ کرد که مسئولان این دفاتر در یک گردهمایی، با تشریح اهمیت جهاد و حضور در جبهه‌ها به‌عنوان یک فضیلت بزرگ و یک امر جهادی، جوانان را به حضور در جبهه‌های جنگ تشویق کنند. درحالی‌که سپاه درزمینه کمبود نیرو در برخی جبهه‌ها با مشکلاتی درگیر است، رئیس ستاد مرکزی سپاه در نامه‌ای به مناطق یازده‌گانه بسیج، ضمن یادآوری نامه‌های قبل مرکز فرماندهی به آنها، تأکید کرد از اعزام افراد کم‌سن‌وسال (زیر هفده سال) به جبهه‌های جنگ خودداری کنند و در غیر این صورت مشمول پیگیری قانونی خواهند شد. در این نامه آمده است: باتوجه‌به بخشنامه‌های مکرر فرماندهی کل و مسئول ستاد مرکزی درمورد اعزام‌نکردن افراد کم‌سن‌وسال و مشکلات زیادی که این‌گونه افراد برای سپاه به وجود آورده‌اند*** از این تاریخ به بعد از اعزام این جوانان به‌طور جدی خودداری کنید. بدیهی است درصورت مشاهده مجدد موارد مذکور، مسئولان اجرایی مورد پیگیری قانونی قرار خواهند گرفت.

________________________________________

8. قرارگاه کربلای سپاه در گزارشی با اعلام آمار و ارقام، وضعیت کلی نیروی زمینی عراق را بررسی کرد. تعداد نیروهای کادر، استعداد پرسنلی، تلفات و صدمات واردشده به نیروی زمینی عراق و جایگزینی تجهیزات منهدم‌شده، موضوعات مورد بررسی این نوشتار است. ارتش عراق با سابقه طولانی آموزش و سازماندهی، به‌خصوص پس از کودتای ۱۹۵۸ در عراق به‌عنوان یکی از قوی‌ترین ارتش‌های خاورمیانه (منطقه غرب آسیا) به‌ویژه در نیروی زمینی مطرح بوده است. داشتن کادر ۱۶۵۰۰۰ نفری در نیروی زمینی به نسبت جمعیت ۱۴ میلیونی در این کشور مؤید این مطلب می‌باشد. پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران ابرقدرت‌ها ارتش عراق را برای تهاجم به این انقلاب انتخاب کردند و با سرعت و جدیت بیشتری به سازماندهی و تقویت ارتش عراق پرداختند، طوری‌که استعداد پرسنلی نیروی زمینی آن به حدود ۲۰۰ هزار نفر رسید. عراق هم‌زمان با سازماندهی در رسته‌های مختلف، شروع به مانورهای عملی در مناطق مرزی جنوب تا غرب کرد. ارتش عراق برای شروع تهاجم احتیاج به اطلاعاتی داشت که بیشتر این اطلاعات را ازطریق ارتشی‌های فراری، افراد مزدور محلی و شناسایی‌های زمینی و هوایی به دست می‌آورد. این ارتش در شهریورماه سال ۱۳۵۹ تهاجم همه‌جانبه خود به ایران را آغاز کرد. هدف صدام براندازی نظام جمهوری اسلامی و ازبین‌بردن انقلاب اسلامی یا حداقل جداسازی منطقه غنی و راهبردی خوزستان از ایران بود. در این حمله، کشور عراق ازنظر سیاسی، اقتصادی، پرسنلی و غیره ازسوی کشورهای شوروی، فرانسه، چین، برزیل، لهستان، مصر، اردن، یمن، سودان، عربستان سعودی، کویت و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس پشتیبانی می‌شد و می‌شود و هم‌اکنون نیز نیروهای مصری، اردنی و سودانی به‌صورت تیپ در عراق سازماندهی شده‌اند. باتوجه‌به مراحل مختلف جنگ و تثبیت جبهه‌ها و با اجرای عملیات‌های منظم و نامنظم محدود و گسترده از عملیات ثامن‌الائمه(ع) تاکنون، عراق متحمل خسارات سنگینی شده که عبارت‌اند از: - درمجموع ٥٥٠٠ دستگاه تانک و نفربر سازمانی خود را از دست داده است. - تلفات انسانی ارتش عراق حدود ١٥٠٠٠٠ نفر بوده است. - تعداد اسرا ١١٥٠ افسر، ١٠١١٧ درجه‌دار، ٢٠٠٤ سرباز و ٢٠٩٠ غیرنظامی که درمجموع ٤٨٤٥٧ نفر می‌باشند. باتوجه‌به پشتیبانی ابرقدرت‌ها، ارتش عراق توانسته است تمامی تجهیزات انهدامی خود را جایگزین کرده و حتی خود را به وسایل بیشتر و پیشرفته‌تری مجهز کند از قبیل هواپیماهای میراژ، میگ۲۵ شناسایی، بالگردهای سوپرفرلئون مجهز به موشک‌های اگزوست. ارتش عراق در ابتدای جنگ از مهندسی و نیروی هوایی ضعیفی برخوردار بود به‌حدی که این دو از نقاط ضعف این ارتش محسوب می‌شد، ولی در طول جنگ با واگذاری هواپیماهای پیشرفته میراژ از فرانسه و هواپیماهای میگ ۲۱ و ۲۳ از مصر و میگ ۲۵ از روسیه این نقاط ضعف برطرف شد.

________________________________________

9. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) اجرای عملیات‌های کم‌خطر نظامی در منطقه کردستان و حفظ افراد را در سرلوحه اهداف خود قرار داده و عملیات مین‌گذاری را هم برای تمرین عناصر و هم برای دوری از عملیات‌های پرخطر در منطقه عمومی کردستان به‌خصوص در منطقه عمومی سردشت و ارومیه با همکاری حزب دمکرات کردستان عراق دنبال می‌کند. بااین‌حال، امروز یک گروه مین‌گذاری این سازمان دچار حادثه شد و از ۶ تن اعضای آن که در روستای بردوک در شمال‌غربی ارومیه درحال کارگذاری مین در جاده بودند ۴ نفر در دم کشته و ۲ تن زخمی شدند. در حومه ارومیه نیز یک وانت‌بار شخصی براثر برخورد با مین در جاده دکل تلویزیون منهدم شد و ۲ نفر غیرنظامی شهید و ۷ تن مجروح شدند. علاوه‌براین، یک خودروی نظامی در حوالی روستای بسطام در شمال‌غربی مریوان با مینی که افراد وابسته به گروه‌های مسلح شورشی کار گذاشته بودند برخورد کرد که در نتیجه انفجار مین، خودرو به‌شدت آسیب دید و ۵ تن از افراد خودی زخمی شدند. ازطرفی، در منطقه عمومی سلماس، افراد مسلح حزب دمکرات کردستان از هیز سیمیتکو وارد روستای شیعه‌نشین گلوان در جنوب این شهر شدند و ۱۷ تن از روستائیان را که مشغول خرمن‌کوبی بودند با زور اسلحه ربودند و با خود به گروگان بردند. مهاجمان پس از ساعتی، ۱۰ تن از آنان را آزاد کردند و ۷ تن را که عضو نیروی مقاومت روستا بودند نگه داشتند. از سوی دیگر، افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق با حمله به ۲ تن از نیروهای بسیج شهرستان خرم‌آباد، ۲ قبضه اسلحه کلاشینکف آنها را گرفته و متواری شدند. در زاهدان هم یکی از افراد رده بالای سازمان مجاهدین خلق شیراز و همسر وی که او نیز از فعالان در فاز نظامی این سازمان بود، دستگیر شدند. همچنین در اندیمشک و آمل، یکی از عناصر فعال سازمان مجاهدین خلق به‌جرم فعالیت مسلحانه به اعدام محکوم شد و حکم درباره وی به اجرا درآمد.

________________________________________

10. درحال‌حاضر در محال‌انزال در منطقه شمال‌شرقی ارومیه تا سلماس، گروه‌های مسلح شورشی حضور داشته و اغلب ارتفاعات دراختیار آنها است. این گروه‌ها تقریباً در همه منطقه مذکور فعالیت می‌کنند. واحد اطلاعات سپاه ارومیه گزارشی از وضعیت، نوع فعالیت، استعداد و تجهیزات این گروه‌ها تهیه کرده که گزیده‌ای از آن بدین‌شرح است: «١. بهلو، بلارغو: در دو روستای مذکور ٢٥ [نفر از] نیروهای محارب کومه‌له مستقر هستند و اسلحه و تجهیزاتشان عبارت است از یک قبضه خمپاره ٦٠ با مهمات مربوطه و یک قبضه آر.پی.‌جی٧، آنها اکثراً در روستای بلارغو مستقر می‌باشند همراه [با] تجهیزات انفرادی. این افراد در خود روستا خیلی کم می‌مانند و مخصوصاً شب‌ها روستا را تخلیه و به ارتفاعات پناه می‌برند. روزها نیز در داخل روستا از مسجد و احتمالاً منزل اهالی استفاده می‌نمایند. ٢. روستاهای زنگ‌آباد، سنجلیک، کوجیخ، عمرآباد، قهرمان، نوسر: نیروهای کومه‌له و دمکرات در روستاهای مذکور بسیار کم می‌مانند و گاهی اتفاقی شب‌ها تعداد کمی از آنها در این روستاها به سر می‌برند، ولی اکثراً از روستاهای فوق‌الذکر به‌عنوان محل تردد یا استراحت موقت استفاده می‌نمایند. تعدادی از اهالی روستاهای مذکور به حزب منحله دمکرات پیوسته‌اند و تعدادی از آنها از اعضای تشکیلات گروهک دمکرات می‌باشند. ٣. روستای حاجی‌بایرام: در روستای مذکور گروهک کومه‌له قبلاً در مسجدی که سمت جنوب قریه واقع شده مقر داشته، ولی بعد از پاک‌سازی روستاهای ممکان و منیگون مقر خود را برداشته‌ و اکثر نیروها به قریه کاسب و نورین‌آباد رفته‌اند، ولی حدود ١٠نفر از چته‌های کومه‌له با تجهیزات انفرادی جهت جلوگیری از نفوذ نیروهای خودی از پایگاه‌های منیگول، در روستا می‌مانند. ٤. کلانیک پایین: نیروهای دشمن اغلب به‌عنوان محل تردد از روستاهای سنجلیک، کهریز و کوره استفاده می‌نمایند و بیشتر در روزها ٥ الی ٨ نفر به‌عنوان نگهبان و دیدبان به روستا آمده و در شب‌ها به کوه‌های اطراف می‌روند و حزب منحله دمکرات در قله‌ها ٥ نفر دیدبان مسلح دارد. ٥. کلانیک بالا: حدود ٨ نفر ازجمله مسئول نظامی دمکرات محال‌انزال و مسئول سیاسی محال‌انزال بیشتر اوقات در خرم‌آباد به سر می‌برند و نامبردگان از طایفه موکوری هستند و به جنگ و مسائل نظامی از دیگر چته‌ها آشناترند. ٦. کانی شوریک: گروهک دمکرات از روستای مذکور اغلب به‌عنوان محل تردد استفاده می‌نماید و گاهگاهی ٢ الی ٥ نفر نگهبان در آنجا می‌ماند. ٧. در روستای کاسب، ٣ مقر وجود دارد: ١. مقر گروهک دمکرات با استعداد ١٥ - ١٠ نفر با اسلحه و تجهیزات انفرادی و یک قبضه آر.پی.‌جی٧ در مسجد روستا مستقر هستند و احتمالاً منزل اهالی. ٢. مقر گروهک کومه‌له با استعداد ٢٠ - ١٥ نفر مسلح به اسلحه‌های انفرادی و یک قبضه آر.پی‌.جی مقر در یکی از منزل‌های اهالی. ٣. مقر منافقین با استعداد ١٠ - ٥ نفر با اسلحه‌های انفرادی و وسایل تخریب که در یکی از منازل اهالی روستا مستقر هستند. لازم به تذکر است که نیروهای دشمن با روبه‌رو‌ شدن با نیروهای اسلام به قریه خرم‌آباد فرار می‌کنند و علت آن دو مسئله است: ١. روستای کاسب در دره واقع شده و ازنظر نظامی قدرت دفاعی ندارد. ٢. روستای خرم‌آباد توسط نیروهای اسلام تاکنون پاک‌سازی نشده و احتمال رفتن نیروهای اسلام به روستای خرم‌آباد را نمی‌دهند و کلیه وسایل تدارکاتی ضدانقلابیون این محال ابتدا به روستای کاسب آمده و از آنجا پخش می‌گردد. ٨. خرم‌آباد: در خرم‌آباد ٢ مقر ثابت وجو د دارد: ١. مقر اصلی تشکیلات انزال متعلق به گروهک دمکرات با استعداد ٢٥ - ١٥ نفر و با تجهیزات انفرادی و ٢ قبضه آر.پی.‌جی٧، چون دمکرات نیروی کمتری را در خود مقر نگه می‌دارد اکثر نیروهای این حزب در بلندی‌های اطراف روستا گشت می‌دهند. ٢. مقر منافقین: مقر اصلی منافقین ضدخلقی در محل مدرسه‌ای که در قسمت پایین روستا واقع است قرار دارد با استعداد ٢٠ - ١٥ نفر با اسلحه‌های انفرادی. ناگفته نماند که اولین استراحتگاه برای افرادی که قصد خروج از مرز را دارند این روستا است. ٩. نورالدین‌آباد: مقر اصلی گروهک کومه‌له، زندان کومه‌له در روستای مذکور واقع است. کلاً حدود ٧ خانوار در روستای مذکور وجود دارد. نیروهای گروهک کومه‌له ٢٥ - ٢٠ نفر هستند. نیروهای محارب کومه‌له در چادرها به سر می‌برند و اسلحه و تجهیزات آنها در این روستا عبارت است از وسایل و تجهیزات انفرادی، یک قبضه آر.پی‌.جی٧ و احتمالاً یک دستگاه بی‌سیم مادر که با شهرستان سردشت ارتباط برقرار می‌نماید و یک قبضه خمپاره ٦٠. ١٠. کوره پایین: هرازگاهی چند نفر به آنجا آمده و می‌مانند. مسئول سربازگیری حزب منحله دمکرات به اینجا رفت‌و‌آمد دارد. در ارتفاعات اغلب ٥ نفر نگهبان برای حمله احتمالی ازطرف پایگاه حماملر نگهبانی می‌دهند. ١٢. کوره بالا: در کوره بالا مقر ثابت وجود ندارد، ولی شبانه‌روز تعدادی حدود ١٥ - ١٠ نفر در آنجا با اسلحه و تجهیزات انفرادی می‌مانند.» سپاه اشنویه نیز اطلاع داد که در شمال‌شرقی این شهر ۸۰ نفر از پیشمرگان حزب دمکرات به‌طور پراکنده در منطقه و در اطراف ارتفاعات زمه و روستای زمه و روستاهای مجاور این ارتفاع حضور دارند و می‌خواهند با اجرای کمین و دستبرد به اموال مسافران جاده‌ها را ناامن کنند.

________________________________________

11. آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، در دیدار با نمایندگان تبریز، اعضای اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان این شهر و کارکنان بنیاد امور مهاجرین جنگ تحمیلی درباره نقش اساسی مردم در تشکیل جمهوری اسلامی ایران، وحدت آحاد مردم در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و اتحاد کشورهای خارجی اعم از چپ و راست در کمک به رژیم عراق برای ضربه‌زدن به جمهوری اسلامی مطالبی بیان کرد. رئیس‌جمهور در این دیدار ضمن تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران خود را متکی به مردم و امت حزب‌الله می‌داند، اظهار کرد: درحقیقت مایه اصلی کار مسئولان همین اتکا است. این رابطه‌ها، محبت‌ها و اعتمادها بایستی به‌صورت متقابل همواره باقی بمانند، هم مردم باید به مسئولان معتمد و متکی باشند و هم مسئولان به مردم اعتماد و اعتقاد داشته باشند. وی گفت: اگر مسئولان جمهوری اسلامی از مردم سلب عقیده کنند و نیروی مردم و ایمان و اخلاص و علاقه‌مندی مردم بر آنها پوشیده بماند خسارت بزرگی برای جمهوری اسلامی خواهد بود. رئیس‌جمهور افزود: مسئله بسیار مهمی که امروز برای مردم و دولت مطرح است مسئله آمادگی برای مقابله با توطئه‌ها و دشمنی‌هایی است که با اساس جمهوری اسلامی می‌شود. شرط اول این آمادگی، وحدت کلمه نیروهای اسلامی است. کلیه این نیروها می‌بایست در یک جناح مبارزه با قدرتمندان و زورمندان قرار گیرند و هیچ شعار و گرایشی نباید بین نیروهای مؤمن و مسلمان تفرقه ایجاد کند. دشمن به این دل بسته است که نیروهای اسلامی را تجزیه کند و ما باید با هوشیاری با این توطئه مقابله کنیم. آیت‌الله خامنه‌ای همچنین خاطرنشان کرد: همه نیروهای دشمنان چه آنهایی که دم از ملت‌ها و آزادی و مساوات می‌زدند و چه دولت‌های مرتجع منطقه همه علیه جمهوری اسلامی متحد شدند و به عراق کمک کردند. کمک آنها به عراق به‌صورت موردی مطرح نبود درحقیقت نظرشان بر این نبود که عراق را تقویت کنند، بلکه این بود تا این جوشش انقلابی را که از ایران و منطقه اسلام و قرآن آغاز شده از بین ببرند. هر کشوری که می‌توانست در مقابل جمهوری اسلامی و انقلاب قرار بگیرد این کمک‌ها برای او نیز وجود داشت، ولی قرعه فال به نام دیوانگان مسلط بر مردم محروم عراق زده شد و آنها در این آزمایش پیش‌قدم شدند.

________________________________________

12. گزارش یک منبع رسمی از کاهش صدور کالاهای غیرنفتی، اظهارات مدیرکل سرمایه‌گذاری خارجی وزارت امور اقتصاد و دارایی درباره سیاست‌های جدید ایران در سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش صنایع به‌خصوص صنایع مادر فلزی و پتروشیمی موضوع گزارشی است که درپی می‌آید. یک منبع رسمی از کاهش صدور کالاهای غیرنفتی به‌ویژه فراورده‌های کشاورزی در سه‌ماهه گذشته خبر داد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، نشریه دفتر آمار و امور بین‌الملل گمرک ایران دراین‌باره نوشته است: «پنبه که یکی از اقلام سنتی صادرات کشور در سال‌های قبل بود همچنان از رده صادرات خارج می‌باشد. صدور کشمش و پسته در سه‌ماهه اول سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازلحاظ ارزش ۳۴ درصد کاهش داشته، چنین کاهشی درمورد صدور پوست و روده نیز مشاهده می‌شود. میزان کاهش صدور پوست و روده در سه‌ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۱۵ درصد می‌باشد. درمورد کاهش صدور مواد معدنی، خاک سرخ و سنگ روی ازلحاظ ارزش بیش از ۸۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته و سنگ سرب و کرومیت به‌طورکلی صادر نشده [است.] عمده‌ترین میزان کاهش صادرات در سه‌ماهه اول سال جاری صادرات فرش دستباف می‌باشد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱۶۷۶۹۷۰۰۰ ريال، یعنی چیزی بیش از ۶۴ درصد ازلحاظ ارزش کاهش یافته است. در مقابل کاهش این اقلام صادراتی چند کالا با افزایش صدور روبه‌رو بوده است که به‌طور عمده می‌توان از صدور خرما نام برد. در سه‌ماهه اول سال جاری ۱۳۴۴ تن خرما جمعاً به مبلغ ۱۰۸۳۵۹ هزار ريال به خارج صادر شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل نزدیک به ۶۵ درصد افزایش داشته است. از دیگر اقلام که افزایش صدور داشته‌اند می‌توان از گیاهان دارویی و سرکه زردآلو نام برد. براساس همین گزارش در کل صادرات غیرنفتی در سه‌ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶۴۹۲۴۳۰۰۰ ريال کاهش مشاهده می‌شود که ازلحاظ وزن چیزی بیشتر از ۲۰ درصد کاهش و به لحاظ ارزش بیشتر از ۲۷ درصد کاهش دیده می‌شود.» مدیرکل سرمایه‌گذاری‌های خارجی وزارت امور اقتصاد و دارایی، سیاست‌های اقتصادی جدید در امر فعالیت شرکت‌های خارجی براساس انتقال تکنولوژی را تشریح کرد. وی همچنین با معرفی کشورهای سرمایه‌گذار عمده در بخش صنعتی، به شرح طرح‌های نیمه‌تمام که با شرکت‌های خارجی سرمایه‌گذاری کرده‌اند پرداخت. به نوشته روزنامه اطلاعات، «احمد مرتضوی مدیر بخش سرمایه‌گذاری‌های خارجی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران، وابسته به وزارت امور اقتصاد و دارایی، طی مصاحبه‌ای ضمن اعلام این مطلب، گفت: حضور سرمایه‌گذاران خارجی از پنجاه سال پیش در ایران آغاز شد. در قانون ثبت شرکت‌ها و همچنین قانون تجارت برای ایجاد شرکت، هیچ نوع محدودیت از نقطه‌نظر سهام‌دار اعم از ایرانی یا خارجی وجود ندارد، لذا براساس قانون ثبت شرکت‌ها در طول سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۶۰ حدود ۱۸۵۰ شرکت خارجی در ایران به ثبت رسیده و باتوجه‌به زمینه مساعدی هم که در قانون تجارت وجود داشت از این کانال نیز شرکت‌هایی با مشارکت خارجی و در بعضی موارد با صددرصد سرمایه خارجی تشکیل شد. زمینه دیگری که برای حضور سرمایه‌های خارجی در ایران وجود داشت قانون جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی بوده است. مرتضوی درمورد اهداف این قانون گفت: هدف این قانون عمدتاً تحمیل ارز خارجی و حمایت از سرمایه‌های خارجی به‌منظور جلب آنها جهت ایجاد واحدهای تولیدی بود و از زمان تصویب این قانون از سال ۱۳۳۴ تا قبل از انقلاب، ۲۵۴ مورد سرمایه‌گذاری خارجی ازاین‌طریق پذیرفته شد که درحال‌حاضر حدود ۱۸۰ واحد از این شرکت‌ها فعال هستند و همچنان مشمول قانون جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی می‌باشند. ... مرتضوی با اشاره به کشورهایی که بالاترین رقم سرمایه‌گذاری در ایران را داشته‌اند، گفت: ژاپن به‌خاطر طرح‌های سرمایه‌بری مثل پتروشیمی، ازلحاظ میزان سرمایه‌گذاری مقام اول را دارا است، امریکا ازنظر تعداد سرمایه‌گذاری بالاترین تعداد را به خود اختصاص داده و کشورهای انگلیس، فرانسه و ایتالیا و بعضی از کشورهای اروپای غربی مقام‌های بعدی را دارا می‌باشند. وی افزود: بیشترین مقدار سرمایه‌گذارهای خارجی به ترتیب در بخش‌های پتروشیمی، صنایع فلزی، شیمیایی، نساجی و خودروسازی بوده و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی چندان قابل‌توجه نبوده است. ... مرتضوی ضمن اشاره به طرح‌های نیمه‌تمام که با اشتراک سرمایه‌گذاران خارجی است، گفت: هم‌اکنون حدود ۱۸۰ واحد تولیدی با اشتراک سرمایه خارجی تحت‌پوشش قانون جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی مشغول فعالیت می‌باشند که یقیناً تعدادی از طرح‌هایی که در سال‌های آخر قبل از انقلاب اسلامی تصویب شده بود هنوز به مرحله تولید و بهره‌برداری نرسیده است. ازجمله طرح پتروشیمی ایران و ژاپن که قریب ۸۵ درصد از کار آن تمام شده، برای بقیه کار مشغول مذاکره هستیم و طرح‌های دیگری مثل فولاد مبارکه نیز درحال انجام است و در آینده نزدیکی به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید.»

________________________________________

13. ایران فعالیت‌هایی را برای تحویل ۳ فروند کشتی خریداری‌شده از انگلستان که در زمان رژیم سابق خریداری شده و دولت انگلستان در زمان‌های مختلف از تحویل آنها خودداری کرده، آغاز کرد. به گزارش خبرگزاری کویت، یک منبع موثق در لندن امروز گفت: دولت ایران تلاش‌های خود را برای دریافت ۳ فروند کشتی نیروی دریایی از انگلیس که تحویل آنها پس از شروع جنگ خلیج معوق مانده بود، مجدد آغاز کرد. به گفته این منبع که از افشای نام خود خودداری کرد، ازجمله این کشتی‌ها یک کشتی ۴۰ میلیون پوندی (۶۰ میلیون دلاری) ۳۳ هزار تنی تدارکات دریایی به نام خارک و ۲ کشتی ۱۰ میلیون پوندی پیاده‌کننده نیرو است. کشتی خارک در سال ۱۹۷۴ (۱۳۵۳) برای نیروی دریایی شاه سفارش داده شده بود، اما دولت انگلیس از صدور مجوز تحویل پس از اتمام ساخت آن در ۱۹۸۰ (۱۳۵۹) تا زمانی‌که گروگان‌های انگلیسی و امریکایی در ایران آزاد شدند، خودداری کرد. شایان ذکر است تحویل این کشتی‌ها پس از شروع جنگ ایران و عراق نیز مجدد به تعویق افتاد.

________________________________________

14. کمک کشورهای مختلف به عراق برای رهایی این کشور از وخامت اقتصادی، موضوعی است که برخی منابع خارجی ازجمله مجله تایم امریکا و نیهون کیزایی ژاپن، بدان اشاره کرده‌اند. به گزارش تایم، عراق مقدار قابل‌توجهی پول نقد و تسلیحات از عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس دریافت کرده است، البته عراق بیش از ایران از این جنگ صدمه دیده است و تولید نفت ایران درحال حاضر سه‌برابر تولید نفت عراق می‌باشد. تایم اضافه کرد: ذخایر ارزی درحال‌حاضر عراق به حدی کاهش یافته که دولت این کشور دیگر قادر به پرداخت بهای اقلام وارداتی مورد نیاز مردم نمی‌باشد. مجله مذکور به نقل از شایعاتی که در منطقه خلیج‌فارس به گوش می‌رسد درج کرد: فرانسه که درحال‌حاضر بیش از ۴ میلیارد دلار کمک تسلیحاتی دراختیار عراق قرار داده احتمال دارد به‌زودی جنگنده‌های سوپراتاندارد را نیز تحویل این رژیم دهد. علاوه‌براین، نیهون کیزایی روزنامه معتبر ژاپن، در آستانه سفر وزیر امور خارجه این کشور به بغداد، از توافق ژاپن و عربستان برای بازپرداخت بدهی عراق به ژاپن ازطریق فروش نفت عربستان خبر داد. نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی در توکیو دراین‌باره گزارش داد: در ادامه کمک‌های بی‌دریغ رژیم‌های مرتجع منطقه به رژیم بعثی صهیونیستی عراق، پادشاهی سعودی بازپرداخت بدهی‌های این رژیم به شرکت‌های ژاپنی را ازطریق تحویل نفت به‌عهده گرفت. روزنامه ژاپنی نیهون کیزایی در شماره دوشنبه خود ضمن انتشار این مطلب، افزود: شرکت نفتی نیپون برای خرید ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام با کمپانی عراقی ماروبنی به توافق رسید. این کمپانی عراقی به‌عنوان واسطه فروش نفت عربستان بابت بدهی‌های عراق به شرکت‌های ژاپنی عمل می‌کند. روزنامه اقتصادی مذکور در ادامه نوشت: اگرچه جرئیات این قرارداد همانند قیمت آن هنوز فاش نشده، اما در محافل توکیو گفته می‌شود که قرارداد رسمی آن به‌زودی ازسوی دوطرف امضا خواهد شد. مقامات شرکت ماروبنی اظهار کردند که عراق برای بازپرداخت بدهی‌های عملیات ساختمانی خود چهار تا پنج میلیون بشکه نفت خام عربستان را تحویل خواهد داد. روزنامه مذکور اضافه کرد: علاوه‌بر قرارداد یادشده عراق به‌تازگی ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام از یک شرکت نفتی عربی خریداری کرده و در نظر دارد به کشورهای دیگر نیز بابت بدهی‌های خود نفت خامی را که عربستان تعهد کرده است، بدهد.

________________________________________

15. احتمال قطع صدور نفت عراق به ترکیه ازطریق لوله نفتی کرکوک به بندر جیحان براثر درگیری‌های ایران و عراق همچنان مورد توجه مقامات ترکیه و رسانه‌های خبری است. خبرگزاری رویترز امروز از آنکارا گزارش داد: ترکیه امروز از ایران و عراق همسایگان متخاصم خود، خواستار تضمین این امر شد که جنگ آنها منافع ترکیه را در معرض تهدید قرار نخواهد داد. اما ایلتر ترکمن وزیر امور خارجه ترکیه، به نگرانی‌های موجود در آنکارا دایر بر اینکه درگیری‌های جدید در جبهه‌های مرکزی و شمالی جنگ خلیج (فارس) ممکن است لوله نفتی را که از کرکوک واقع در مرکز عراق به ساحل مدیترانه‌ای ترکیه کشیده شده در مخاطره قرار دهد، چندان اهمیتی نداد. این خبرگزاری افزود: لوله نفت مذکور تنها وسیله صدور نفت عراق به خارج است و همچنین بیشتر نفت خام مورد نیاز ترکیه را تأمین می‌کند. ترکمن در یک نشست مطبوعاتی در آنکارا گفت: دو کشور باید توجه کنند که از آسیب‌رساندن به منافع ترکیه و همچنین سایر کشورهای منطقه احتراز کنند. وی اضافه کرد: هیچ اقدام خاصی درمورد لوله نفت مذکور نشده است، زیرا هر دو کشور محارب از موضع ترکیه به‌خوبی آگاه هستند. حجت‌الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس ایران، هفته گذشته گفت که آن قسمت از اراضی عراق که در حمله اخیر ایران تصرف شده ممکن است پایگاهی برای حمله به لوله نفت مذکور باشد. علاوه‌براین، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بازتاب احتمال مورد تهدید قرارگرفتن خط لوله نفتی کرکوک به جیحان در یک روزنامه معتبر ترکیه را جمع‌بندی کرد. به گزارش این خبرگزاری، روزنامه گونش ترکیه ضمن برشماری اهمیت این لوله نفتی، به دولت ترکیه اطلاعاتی درباره این خط لوله داد. روزنامه گونش در شماره امروز خود حرکت اخیر والفجر۳ را اقدامی گیج‌کننده خواند و اضافه کرد این حرکات بدان منظور انجام شده است که عراق نیروهایش را از منطقه والفجر۲ کاسته و به مهران بیاورد تا نیروهای ایرانی ازطریق شمال راحت‌تر و سریع‌تر خود را به کرکوک برسانند. این روزنامه با چاپ نقشه‌ای از منطقه مسیر خط لوله نفتی عراق با مهم جلوه‌دادن این شهر، آن را تخم چشم ترکیه و عراق خواند. روزنامه گونش خصوصیات خط لوله نفت را به این شرح درج کرد: تاریخ ساخت ۱۹۷۶، طول خط ۹۸۱ کیلومتر؛ ۳۴۰ کیلومتر در خاک عراق و ۶۴۱ کیلومتر در ترکیه. ظرفیت روزانه حمل نفت خام ۱۰۰ هزار تن و سالانه ۳۵ میلیون تن. درآمد ترکیه از بابت حق ترانزیت سالانه ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار. گونش اضافه کرد که تشکیلات استحفاظی این خط لوله بسیار منظم است؛ در خاک ترکیه ۱۰ پاسگاه حفاظت وجود دارد که در آن ژاندارم‌های تعلیم‌دیده مسئولیت نظارت را به‌عهده دارند، در داخل خاک عراق نیز یک گروهان به حفاظت این خط لوله اختصاص یافته که در طول جنگ سه‌ساله به‌خوبی از عهده این کار برآمده است. دیگر روزنامه ترکیه نیز فواید اقتصادی این خط لوله نفتی و نگرانی مقامات ترکیه را انعکاس داد. روزنامه ملیت در شماره امروز خود با اشاره به این مطلب نوشت درصورت تخریب یا قطع این خط لوله، ترکیه سالانه ۲۵۰ میلیون دلار ضرر می‌بیند. به نوشته این روزنامه، مقامات آنکارا با نگرانی اوضاع منطقه را تعقیب می‌کنند و باتوجه‌به اینکه هنوز دراین‌باره با مقامات ایرانی مذاکره‌ای نداشته‌اند، لیکن به گفته یک مقام ارشد ترکیه این کاملاً طبیعی است که ترکیه با به‌خطرافتادن خط لوله نفتی کرکوک مخالف باشد.

________________________________________

16. رادیو امریکا درباره آلودگی محیط زیست خلیج‌فارس ناشی‌از نشت نفت از چاه‌های آسیب‌دیده ایران گزارشی تهیه کرده است که بخش‌هایی از آن جنبه تبلیغاتی دارد. این گزارش حاوی اطلاعاتی درباره وسعت و سرعت آلودگی نفتی، موقعیت و وضعیت فعلی چاه‌های آسیب‌دیده، راه‌های به توافق رسیدن کشورهای منطقه برای شروع مسدودکردن فوران چاه‌ها و هزینه برآوردشده به‌منظور انسداد چاه‌های نفتی است. گزیده‌هایی از گزارش رادیویی مزبور بدین‌شرح است: «درحالی‌که جنگ ایران و عراق همچنان ادامه دارد و جنگ، راه تعمیرات چاه‌های درحال فوران فلات قاره را سد می‌کند لکه صیقلی عظیمی از نفت همچنان بر سطح آبی خلیج‌فارس دامن می‌گسترد و حیات دریایی را در دل خود خفه و خاموش می‌سازد و خطوط دریایی را با اجرام کروی شکل قیر به حجم توپ‌های فوتبال آلوده می‌کند. فال‌ا‌در مهارگر چاه‌های نفت، از ماه مارس تاکنون در انتظار اعلام آتش‌بس است تا بتواند سرپوشی بر چاه‌های خسارت‌دیده نفت بنهد و مهارشان سازد. او اخیراً بر فراز بخش‌هایی از خط صیقلی این لکه عظیم نفت پرواز کرد و اعلام نمود که این وخیم‌ترین مورد مشاهدات او است. ... دانشمندان تعداد غیرعادی از اجساد لاک‌پشتان، دلفین‌ها، ماهیان، مارها و پرندگان دریایی را در کرانه خاوری خلیج‌فارس یافته‌اند و بیش از ۵۰ جسد گاو آبی که از گونه‌های نادر آبزیان است در سواحل دیده شده است. بنا به این گزارش، ۵۰ گاو آبی تقریباً تمامی تعداد موجود و شناخته‌شده این پستاندار سه متری در خلیج‌فارس است. در عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی خلیج‌فارس بادکنک‌های حفاظتی گردتاگرد بنادر و تأسیسات صنعتی را که ممکن است به نفت آلوده شوند تعبیه کرده‎اند. ماهیگیران یعنی ستون فقرات یکی از عظیم‌ترین و مهم‌ترین صنایع خلیج‌فارس در روزهای پیش از ایجاد موانع حفاظتی بیش از همه لطمه دیدند. ... فال‌ادر می‌گوید: زمانی بود که می‌شد ظرف دو روز بر چاه‌ها سرپوش نهاد و جلوی نشت نفت را گرفت، اما اکنون چاه‌ها به یک ماه یا زمان بیشتر نیاز دارد. او می‌گوید تا زمانی‌که امکان بازدید از چاه‌های خسارت‌دیده ممکن نباشد نمی‌تواند دقیقاً میزان خسارات را ارزیابی کند، اما بن‌بست موجود در جنگ ایران و عراق کارشناسان را از حوزه نفتی نوروز دور نگه داشته است. تلاش‌های مکرر برای گردآوردن کارشناسان و وزیران کشورهای درگیر در جنگ و ۶ کشور دیگر حوزه خلیج‌فارس تاکنون راه به جایی نبرده و سترون مانده است. تاکنون ایران پیشنهاد کرده که درصورتی حاضر به همکاری است که آتش‌بس به مناطق نفت‌خیز محدود شود، حال آنکه عراق خواهان آتش‌بسی کامل می‌باشد. به‌هرحال، درحالی‌که روزانه ۵ تا ۷ هزار بشکه نفت به خلیج‌فارس سرازیر می‌شود منابع نفتی نزدیک به عملیات حفاری ایران می‌گویند که هلیکوپترهای عراقی همچنان تأسیسات نفتی فلات قاره ایران را مورد حمله قرار می‌دهند و گفته می‌شود ایرانیان برای جلوگیری از وقوع دوباره رویدادی نظیر نشت نفت از حوزه نفتی نوروز در برخی از چاه‌های نفت فلات قاره سرگرم نصب دریچه‌های انسداد شده‌اند. تلاش‌های کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای کنترل لکه عظیم شناور آن‌چنان بی‌نتیجه بوده که این مسئله در صدر دستور کار گردهمایی‌های منطقه‌ای قرار گرفته است. در گردهمایی ماه پیش کارشناسان در بحرین رئوس طرحی اعلام شد که دربرگیرنده هماهنگ اکتشافی از هوا و دریا و احتمالاً تلاشی مشترک در راه پاک‌سازی بخشی از این لکه عظیم نفت است. هزینه اجرای کل طرح (انسداد لوله‌های نفتی) رقمی حدود ۱۰ میلیون دلار است. این طرح باید به تصویب مقام‌های بالاتر یعنی وزیران بهداری سازمان منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی برسد. بحرین، ایران، عراق، کویت عربستان سعودی، امارات متحده عربی، عمان و قطر اعضای این سازمان هستند، اما به گفته ناظران در گردهمایی بحرین هنوز هم عزم راسخی برای پاک‌سازی این لکه عظیم نفت به چشم نمی‌خورد و نفت همچنان به خلیج‌فارس می‌ریزد.»

________________________________________

17. روزنامه کویتی السیاسه که یکی از رسانه‌های تبلیغاتی دراختیار رژیم عراق است در مقاله‌ای بدون اشاره به هجوم سراسری ارتش عراق و تصرف بخش‌هایی از خاک و شهرهای ایران و بدون اشاره به شرایط ایران به‌عنوان کشور آسیب‌دیده برای پایان‌دادن به جنگ، از سیاست جنگی ایران انتقاد کرد. این روزنامه همچنین شکست عراق در جنگ با ایران را شکست اعراب در مقابل جمهوری اسلامی قلمداد کرد. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران از مقاله یادشده السیاسه بدین‌شرح است: «یک روزنامه کویتی در شماره امروز خود ضمن انتقاد شدید از ادامه جنگ ایران و عراق نوشت این جنگ تنها به نفع آنهایی است که با گرفتن ثروت‌های ملی ایران اسلحه آن را تأمین می‌کنند. روزنامه السیاسه اظهار تردید می‌کند که ایران بتواند از شکست‌ها و خساراتش چیزی به دست آورد. این روزنامه خاطرنشان می‌سازد که هرگونه شکست عراق به‌منزله شکستی برای تمامی کشورهای منطقه است، چراکه یک ایران پیروز سعی خواهد کرد تمامی منطقه را در کنترل گیرد. السیاسه می‌نویسد: درگیری اخیر ایران و عراق ثابت کرد که تلاش‌های ایران جهت نفوذ به داخل خاک عراق شکستی پرهزینه بوده است و اینکه سه سال جنگ سبب ایجاد یک رهبری سیاسی و نظامی نیرومند در عراق گردیده و این کشور را قادر ساخته با حداقل خسارات پیروزی کسب کند. این روزنامه می‌افزاید: مردم ایران تلاش‌های جاری برای ادامه جنگ را که به‌منظور منحرف‌ساختن اذهان توده‌ها از مسائل داخلی صورت می‌گیرد، نخواهند بخشید.» درهمین‌حال، یک روزنامه اماراتی امروز در مقاله‌ای ضمن آنکه از ایران و عراق خواست از خود خویشتن‌داری نشان دهند هشدار داد تشدید این جنگ که بر کشتیرانی در خلیج (فارس) نیز تأثیر می‌گذارد می‌تواند راه را برای دخالت در منطقه هموار کند. به گزارش خبرگزاری امارات عربی متحده از دوبی، روزنامه البیان نوشت: هرگونه خطری که کشتیرانی در آب‌های خلیج (فارس) را تهدید کند به معنای گشودن درها بر روی دخالت قدرت خارجی به بهانه تضمین منافع حیاتی‌اش خواهد بود. این روزنامه اظهار امیدواری کرد که دو کشور مسلمان به جنگ خود پایان داده و اختلافات خود را ازطریق مذاکره حل‌وفصل کرده و درآمدهای ناشی‌از منابع خود را به‌جای تأمین هزینه‌های جنگی صرف برنامه‌های عمرانی کشورهای خود کنند. به نوشته البیان، باوجود تشدید جنگ بین دو کشور متخاصم در چند روز اخیر، ایران و عراق تاکنون توانسته‌اند این جنگ را در داخل مرزهای خود نگه داشته و از گسترش آن در دیگر کشورها جلوگیری کنند. گسترش‌نیافتن جنگ از مرزهای دو کشور، به سایر کشورهای منطقه این فرصت را داده که بین ایران و عراق میانجیگری کنند و تلاش‌های خود را برای پایان‌دادن به این جنگ شدت بخشند. البیان در پایان اضافه کرده است: تجربیات گذشته به ما نشان داد هرگاه ابرقدرت‌ها در هر بحرانی ظاهر می‌شوند فقط درجهت منافع خود عمل می‌کنند.

________________________________________

• شرکت‌کنندگان در این جلسه عبارت بودند از: غلامعلی رشید، سرهنگ صیاد شیرازی، علی رضائیان، کاظم رستگار، حسین همدانی، جواد استکی، سرهنگ ، حسن شفیع‌زاده و محسن رخصت‌طلب راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص).
  • باتوجه‌به آماده‌نبودن جاده مذکور و همچنین تأخیر در رساندن مهمات درخواست‌شده تیپ۱۰ سیدالشهدا(ع) ازطرف ارتش، اجرای عملیات به تعویق افتاد.
    • هرچند در متن نامه به سن مشخصی اشاره نشده، ولی در شروع نامه موضوع آن «داوطلبین کمتر از ۱۷ سال» قید شده است.

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/10