1361.07.30

روزشمار جنگ سال 1361 1361.07.30
نام‌های دیگر	سی مهر
تاریخ شمسی	1361.07.30
تاریخ میلادی	22 اکتبر 1982
تاریخ قمری	4 محرم 1403

1359.07.30

1360.07.30

1362.07.30

1363.07.30

1364.07.30

1365.07.30

1366.07.30

گزارش- 974

عملیات محدود تیپ 31 عاشورا در منطقۀ عملیاتی مسلم‌بن عقیل و افزایش حجم آتش واحدهای ارتش عراق در دو جبهۀ سومار و شلمچه برای تقویت روحیۀ نیروهای خود، مهم‌ترین اقدامات امروز نیروهای مسلح ایران و عراق در جبهه‌های جنگ زمینی بودند. در منطقۀ عملیاتی مسلم‌بن عقیل در یک عملیات محدود ایذایی که نیروهای تیپ 31 عاشورا در جناح راست تنگۀ سان‌واپا اجرا کردند، حدود 50 نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی شدند. در این عملیات، تعدادی سنگر انفرادی و اجتماعی و یک ضدهوایی تک لول 5/16 میلیمتری منهدم و تعدای اسلحه آرپی‌جی 7 و 11 و دو کلاشینکف به غنیمت گرفته شد همچنین یکی از نیروهای عراقی نیز به اسارت در آمد. نیروهای عراقی بهدلیل ترس و وحشت از حملات نیروهای ایران در این منطقه، بهمحض تاریکی هوا، بر حجم آتش خود به شدت افزودند. ظاهراً این اقدام بهصورت روشی معمول در ارتش عراق در سایر جبهه‌ها نیز تکرار می‌شود. در منطقۀ عملیاتی رمضان نیز واحدهای ارتش عراق، پس از تاریکی هوا برای تقویت روحی نیروهای خود تعداد فراوانی گلوله منور پرتاب کردند.

گزارش- 975

گلوله‌باران شیمیایی منطقۀ عمومی آبادان و تجاوز هواپیماهای نیروی هوایی ارتش عراق به شهرهای ایلام و دهلران بخش دیگری از رفتار غیرانسانی عراق در جنگ با ایران در چهارمین روز از ماه محرم بود. به دلیل استفادۀ نیروهای عراقی از مهمات شیمیایی در گلولهباران آبادان، سه نفر از نیروهای بسیجی در دروازۀ شمالی این شهر در معرض عوامل شیمیایی قرار گرفتند. در نتیجۀ این اقدام، یکی از آنان بی‌هوش شد و دو نفر دیگر به عوارض اولیۀ آن دچار شدند. افراد مصدوم به سرعت به بیمارستان شهر منتقل شدند. حریم هوایی شهرهای ایلام و دهلران نیز در ساعت‌های 11:30 و 18:30 هدف تهاجم سه هواپیمای عراقی قرار گرفت که با واکنش مؤثر پدافند هوایی مستقر در منطقه، هواپیماهای دشمن قبل از هر اقدامی از منطقه متواری شدند.

گزارش- 976

با قطع نسبی ارتباط گروههای ضدانقلاب با عراق و سقوط پایگاه‌های اصلی آنها در ایران، دسته‌ها و عوامل پراکندۀ ضدانقلاب، به شرارت و راهزنی روی آوردهاند و به مردم منطقه فشار وارد می‌کنند. برخی از شهرهای منطقۀ شمال غرب کشور، امروز دستخوش این شرارت‌ها بود. هنگامیکه چند تن از نیروهای سپاه مشغول پاکسازی مین‌های کاشتهشده در جادۀ منتهی به مقر "باجوند" در محور میاندوآب ـ مهاباد بودند، یک مین قوی تقویت‌شده که تله‌گذاری شده بود، منفجر شد که به شهادت چهار تن و موج گرفتگی چند نفر دیگر انجامید. در همین محل تعدادی مین ضدتانک و ضدنفر نیز کشف و خنثی شد. همچنین در شمال سردشت پایگاه تازه تأسیس "سرچشمه" در شهرک ربط که پس از تصرف این شهرک احداث شده بود، هدف تهاجم عناصر گروه‌های مسلح تجزیه‌طلب قرار گرفت که پنج نفر از پرسنل پایگاه مجروح شدند. در محور ارومیه ـ اشنویه نیز نیروهای خودی به کمین عناصر مسلح غیرقانونی برخوردند و یک اسلحۀ ژ ـ 3 و هشت عدد خشاب به دست مهاجمان افتاد. همچنین مهاجمین با حمله به پایگاه راهسازی جهاد سازندگی بخش "نازلو" از توابع ارومیه، یک بلدوزر را به آتش کشیدند و سه پمپ موتور چاه را به سرقت بردند. در شمال سلماس نیز افراد حزب دمکرات شبانه وارد روستای شوریک شدند و با محاصرۀ روستا، از اهالی خواستند تا برای پیوستن به حزب دمکرات ثبت‌نام کنند. افراد این حزب هنگام ترک روستا، منزل یکی از روستاییان را به جرم همکاری با نظام جمهوری اسلامی به آتش کشیدند و از محل گریختند.

گزارش- 977

درپی دو عملیات نیروهای ایران در محورهای اصلی و فرعی شهرهای سردشت و سقز امروز، تعدادی از روستاهای منطقه پاکسازی شد، چند ارتفاع حساس به تصرف درآمد و تعدادی از نیروهای تجزیه‌طلب نیز کشته و زخمی شدند. در استمرار پاکسازی محور سردشت ـ پیرانشهر، حدود 8 کیلومتر از جادۀ پیرانشهر به سردشت و روستاهای "شالی‌آباد"، "سالوس"، "ورمیشان" و "دشت غوره" پاکسازی شد و ارتفاعات مهم "کره ‌کویی" و "سرآلاوان" به تصرف نیروهای ایران درآمد. همچنین با استفاده از آتش توپخانه، یک مقر عناصر ضدانقلاب در این محور منهدم شد. همزمان با عملیات‌های رزمندگان اسلام در چند محور اصلی در غرب کشور، عملیات‌هایی نیز برای پاکسازی برخی مناطق از جمله روستاهای "خورخوره" و "ماهیدر بالا" در جنوب شرقی سقز ـ که عناصر مسلح بهصورت پراکنده در آنها حضور دارند ـ انجام شد و هفت نفر از عوامل ضدانقلاب کشته و یازده نفر نیز زخمی شدند. همچنین در این عملیاتها که با هماهنگی هوانیروز انجام شد، دو نفر از نیروهای خودی به طور سطحی زخمی شدند.

گزارش- 978

شیخ ‌عزالدین حسینی از رهبران معنوی گروه‌های مسلح غیرقانونی، در مصاحبه با خبرنگار رادیو بی.‌بی‌.سی دربارۀ عراق مطالبی را مطرح کرد. وی در پاسخ به این سؤال که آیا موافق دریافت کمک از دولت عراق هستید، گفت‌: «ما استفاده کردن از تضادهایی که بین دو قدرت باشد را جایز می‌دانیم، به شرط آنکه هیچ تعهدی در میان نباشد.» خبرنگار پرسید: «یعنی اگر در حال حاضر دولت عراق به شما کمک کند و از شما تعهدی نخواهد، شما حاضرید که بپذیرید؟» عزالدین حسینی پاسخ داد‌: «حرف من این نیست! این مسئله مربوط به خود ماست‌! من بهطورکلی می‌گویم هر کشوری که اپوزیسیون را بدون قیدوشرط کمک کند، من مخالف نیستم.» از سوی دیگر، سه روز پیش نیز صدام حسین رئیسجمهور عراق، در دیدار با اعضای هیئت مدرسین مدارس اسلامی بنگلادش آشکارا عزالدین حسینی را تأیید کرد و گفت‌: در ایران روحانیون سرشناس و مبارزی وجود دارند که تمام آنها مورد تصفیۀ رژیم کنونی ایران قرار گرفته‌اند که عزالدین حسینی رهبر مذهبی مردم کرد ایران از آن جمله است..

گزارش- 979

درپی ناکامی چهار عملیات تروریستی سازمان مجاهدین در تهران، تعرض افراد این سازمان به جایگاه نماز جمعه شهرستان محلات نیز موفقیتی را به دنبال نداشت و شش تن از اعضای این سازمان در شوشتر و بوشهر نیز دستگیر شدند. دو تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق مسلح به سلاح یوزی که سوار بر موتورسیکلت یاماهای سبزرنگ بودند، ساعت 18:40 در خیابان آزادی تهران قصد ترور یکی از افراد متعهد را داشتند که موفق نشدند و از صحنه گریختند. در ساعت 18:50 نیز دو نفر از عناصر سازمان مجاهدین خلق در خیابان "دریان نو"، خیابان یکم به طرف منزل آقای حسینی نمایندۀ مجلس شورای اسلامی، تیراندازی کردند که کسی آسیب ندید و مهاجمان از منطقه متواری شدند. در حادثۀ دیگری در خیابان نازی‌آباد در جنوب شهر تهران سرنشینان یک خودرو ب.ام.و و یک تویوتای طوسیرنگ که هرکدام حامل سه سرنشین بودند، قصد ترور یک فرد معتقد به نظام را داشتند که موفقیتی نداشتند. همچنین یکی از اعضای سپاه پاسداران در خیابان پاسداران تهران به وسیلۀ کلت هدف قرار گرفت که از ناحیۀ بازوی راست بهطور سطحی زخمی شد. در محلات نیز در ساعت 15 دقیقه بامداد دو بمب آتش‌زای دست‌ساز (کوکتل مولوتف) به جایگاه نماز جمعه پرتاب شد که خسارات جانی و مالی نداشت. در همین حال 5 نفر از عناصر وابسته به سازمان مجاهدین خلق که از نیروهای پایگاه هوایی بوشهر بودند، در این شهر دستگیر شدند. یک نفر از افراد سازمان نیز در شوشتر دستگیر شد.

گزارش- 980

یک نشریۀ داخلی سپاه پاسداران، اقدامات سازمان مجاهدین خلق در سطح تهران را در دو دورۀ زمانی (قبل و پس از شروع فعالیت گشت ثارالله سپاه) مقایسه کرده و با توجه به هم‌زمان بودن شروع فعالیت این گشت با اجرای طرح مالک و مستأجر و استفاده از نتایج آمارهای بهدستآمده در این زمینه ، اقدامات جدید نیروهای خودی را در کنترل عملیات‌های تروریستی سازمان مجاهدین خلق، موفق و مؤثر ارزیابی کرده است‌. در قسمتی از این گزارش آمده است: مقایسۀ آماری فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در تهران که مرکز ثقل اقدامات آنها است، بین ماه‌های قبل از شروع گشت ثارالله (15/7/1361) با بعد از آن‌، نشان می‌دهد که شروع حرکت جدید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جهت سرکوب ضدانقلاب که توسط واحدهای ویژۀ گشتی انجام شد و همزمان با آن نیز طرح دادستانی انقلاب (طرح مالک و مستأجر‌)، به اجرا درآمد، تا حد چشمگیری حرکات آنان را در زمینه‌های ترورهای کور، بمب‌گذاری‌ها، سرقت‌های مسلحانه و... تقلیل داده است. بهطوریکه در شهریور ماه سال 1361 در تهران، طی 76 فقره ترور و سوءقصدی که توسط عوامل سازمان صورت گرفته است، 74 تن از برادران و خواهران متعهد و متدین (پاسدار، بسیج، کاسب، کارگر، دانشجو و...) شهید و مجروح شدند. در صورتی که در مهر ماه همین سال طی 29 فقره ترور سازمان مجاهدین خلق، تنها سه نفر شهید و یازده نفر مجروح شدند. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اجرای دو طرح مذکور در ایجاد امنیت و آرامش مردم شهر تهران سهم بهسزایی داشته و از دو جهت قابل توجه می‌باشد. 1ـ احساس امنیت و آرامش مردم به دلیل اینکه برادران سپاه پاسداران را در صحنه حاضر و حامی خود می‌بینند. 2ـ دستگیری عوامل گروه‌های تروریستی که با اجرای گشت ثارالله و طرح مالک و مستأجر‌ مجبور به ترک منازل و لانه‌های تیمی خود شده‌اند. آمار دستگیری‌ها نیز مؤید این موضوع می‌باشد.

گزارش- 981

دکتر علی امینی مسئول "جبهۀ نجات ایران"، در خارج از کشور در مصاحبه با نشریۀ هم‌وطن ارگان سلطنت‌طلبان مقیم آلمان، با طرح برخی مسائل مربوط به عناصر ضدانقلاب مقیم خارج از کشور، به گوشه‌هایی از مشکلات آنان اشاره‌هایی کرد. علی امینی در بخش‌هایی از این مصاحبه گفت‌: نزدیک کردن سلطنت‌طلبان و جمهوری‌خواهان (در خارج از کشور) کوششی بوده که جبهة نجات ایران داشته است. منشور جبهة ملی نجات ایران را پس از مذاکره با آقایان "جم"، "مدنی" و دیگران تهیه کردیم و بنده امیدوار بودم که واقعاً این برنامه را عده‌ای قبول کنند، ولی شاید خارجی‌ها بیشتر قبول کردند تا خودمان. آوردن سلطنت یک مقدماتی می‌خواهد. باید افکار مردم را آماده کرد. باید به مردم حالی کرد که ما یک سمبل می‌خواهیم تا بتوانیم وحدت را حفظ کنیم. مردم به جمهوری عادت ندارند و سلطنت از این نظر برای مردم ایران بهتر است. در ارتباط با اقتصاد کشور پس از سرنگونی رژیم فعلی، کسانی‌که فعلاً در خارج هستند، یعنی صاحبان کارخانه‌ها و امثال آنها، حالا اگر سوءاستفاده‌هایی هم کرده‌اند، باید بروند و کارها را راه بیندازند. خوب یک مدتی هم که زمانش را نمی‌شود تعیین کرد، بالاخره خارجی‌ها باید به ما کمک کنند. من معتقدم وقتی بختیار به خارج از کشور آمد، موقعیتش خوب بود، اسمی در ایران داشت، مرد تحصیلکرده‌ای است، وضع مالی‌اش هم بد نبود، ولی اشتباه کرد، چون تک‌روی کرد. ایشان خود را در موقعیت خاصی قرار داد که ما نتوانستیم با ایشان کنار بیاییم.

گزارش- 982

آیت‌الله منتظری، امروز با فرمانده نیروی زمینی ارتش و وزیر بازرگانی دیدار و ملاقات کرد و دربارۀ مسائل جنگ و نقش دولت و بخش خصوصی در اقتصاد کشور مطالبی را بیان کرد. آیت‌الله منتظری در دیدار با سرهنگ صیاد شیرازی ابراز امیدواری کرد با توجه به اوضاع مناسب جبهه‌های جنگ و ضعف روزافزون ارتش عراق، نیروهای خودی به پیروزی نهایی برسند. به گزارش روزنامة کیهان: «سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در قم با حضرت آیت‌الله العظمی منتظری دیدار و گزارشی از اوضاع جبهه‌ها را به اطلاع ایشان رساند. آنگاه حضرت آیت‌الله منتظری پس از تقدیر از فعالیت‌های مسئولین جنگ و دعا برای رزمندگان، اظهار داشتند: اکنون بحمدالله تعالی اوضاع جبهه‌ها از هر جهت از روزهای اول جنگ تحمیلی کاملاً بهتر است و رژیم بعث متجاوز عراق با اینکه دنیای کفر با تمام قوا از آن حمایت کرده و می‌کند، روز به روز ضعیف‌تر از پیش می‌شود. همچنین آیت‌الله العظمی منتظری اظهار امیدواری کرد که به پیروی از سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) و اصحاب فداکار ایشان و الهام از راه و رسم آنان، بهزودی لشکر اسلام، صدام کافر و متجاوز را تنبیه و دست متجاوزش را قطع کند. [طبق همین گزارش،] برادر حبیبالله عسگراولادی وزیر بازرگانی نیز در قم با حضرت آیت‌الله العظمی منتظری ملاقات کرد. در این دیدار آیت‌الله العظمی منتظری پس از تذکراتی در مورد کمبودهای موجود اظهار داشتند: تجربه نشان می‌دهد که به صلاح دولت نیست که خودش را مستقیم در سیستم توزیع و تولید کالا و مواد مورد نیاز مردم درگیر نماید، بلکه دولت باید امکانات و وسایل مربوطه را تهیه و در اختیار مردم قرار دهد تا آنان خود با به کار انداختن استعدادهای خدادادی‌شان، امر تولید و توزیع را به عهده گیرند و دولت کاملاً بر آن نظارت داشته باشد. ازاینرو، تقویت بخش‌های خصوصی و شناسایی افراد متعهد و لایق و سپردن کار به آنان از وظایف مهم دولت خواهد بود.»

گزارش- 983

آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس و امام جمعۀ موقت تهران، در نماز جمعه امروز تهران، با یادآوری دستاوردهای انقلاب سؤالها و شبهاتی را که برخی نیروهای ناراضی طرح کرده بودند، پاسخ داد. تشریح نوع دموکراسی و تکیه بر آرای مردم، وجود آزادی انتخاب در رأی‌گیری‌ها، نفوذ معنوی روحانیت در میان اقشار مردم، بررسی رفتار گروه‌های سیاسی چپ و عملکرد آنان برای تضعیف نظام، و اشاره به مقابلۀ آنان با مردم و انتقاد از خواسته‌های نابجای این گروهها به منزلۀ یک اقلیت مدعی و متوقع، بازشکافی تروریسم در هدف قرار دادن رجال سیاسی انقلاب و به وجود آمدن برخی ملاحظات امنیتی در پی این نوع اقدامات و اشاره به دستاوردهای اقتصادی انقلاب، اهم مطالبی بود که وی در سخنرانی خود به آنها پرداخت. مشروح سخنان امام جمعه موقت تهران در ضمیمۀ این گزارش آمده است.

گزارش- 984

بهدنبال تهدید امریکا مبنیبر قطع کمک‌های مالی این کشور به سازمان‌هایی که اعضای آن به اخراج رژیم صهیونیستی اسرائیل رأی دهند، رئیسجمهوری ایران، در نامه‌ای خطاب به فیدل کاسترو رئیس جنبش عدم تعهد و رئیسجمهور کوبا، پیشنهاد تشکیل صندوق ویژه‌ای زیر نظر کاسترو را ارائه کرد تا این صندوق قطع احتمالی کمک امریکا به سازمان‌های بین‌المللی را جبران کند. متن بخشی از این نامه چنین است‌: «بهطوریکه استحضار دارید، تلاش‌هایی برای اخراج کشور غاصب، متجاوز و نژاد‌گرای اسرائیل که فاقد شرایط لازم برای عضویت در خانوادۀ بزرگ ملل می‌باشد، از سازمان‌های بین‌المللی در جریان است و دولت استثمارگر ایالات متحدۀ امریکا که همیشه شریک، یاور و مشوق اسرائیل در تجاوزات غیرانسانی‌اش بوده با اطلاع‌ از این موضوع، تهدید کرده است، در صورت تحقق چنین تلاش‌هایی، آن سازمان‌ها را ترک و کمک‌های خود را به بودجۀ آن قطع خواهد کرد. پیشنهاد می‌شود، صندوق مخصوصی تحتنظر جنابعالی بهعنوان رئیس جنبش عدم تعهد ایجاد شده و کشورهای عضو، برحسب توانایی و امکانات خود، مبلغی را همه ساله به آن صندوق اختصاص ‌دهند تا به جبران قطع کمک‌های ایالات متحدۀ امریکا در اختیار این سازمان‌ها قرار گیرد و بدین ترتیب، سازمان‌های بین‌المللی از شّر قیمومت امریکا نجات پیدا کنند. دولت جمهوری اسلامی ایران مایل است به استحضار عالی برساند که بهمحض قطع کمک‌های امریکا به بودجۀ سازمان ملل، قسمتی از هزینه‌های آن سازمان را از طریق صندوق مورد بحث در اختیار آن سازمان قرار خواهد داد.»

گزارش- 985

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سی و هفتمین اجلاس خود بر اساس تقاضای عراق موضوع جنگ ایران و عراق را در در دستور کار خود قرار داد. در این اجلاس، مجمع با 119 رأی موافق در مقابل 15 رأی ممتنع و یک رأی مخالف (ایران)، قطعنامۀ 3/37 را که دولت‌های 13 کشور از جمله عربستان، بحرین، امارات متحده، ‌اردن، کویت، قطر و سودان پیشنهاد کرده بودند، تصویب کرد. مجمع عمومی که پس از 25 ماه (از آغاز جنگ) سکوت، مسئله جنگ ایران و عراق را بررسی می‌کرد، در قطعنامۀ خود همچون قطعنامه‌های شورای امنیت از شناسایی طرف "متجاوز" و پرداخت خسارت خودداری کرد و خواستار آتش‌بس و مذاکرات دو طرف شد. متن قطعنامه، مواضع ایران و برخی کشورها در برابر آن و تلاش‌های بعدی برای صلح در گزارش زیر آمده است. «مجمع عمومی سازمان ملل با مورد ملاحظه قرار دادن "وضعیت طولانی شدن مناقشۀ نظامی میان ایران و عراق"؛ با عنایت به منشور سازمان ملل متحد مبنی‌بر عزم کلیۀ دولت‌ها در همزیستی مسالمت‌آمیز با یکدیگر؛ با تأکید بر اصولی که هیچیک از دولت‌ها نباید با استفاده از زور سرزمینی را متصرف و به اشغال درآورند و هر سرزمینی که بدین روش تصرف می‌شود باید بازگردانده شود، همچنین هیچ اقدام تجاوزگرانه نباید علیه هیچ کشوری صورت پذیرد، تمامیت ارضی و حاکمیت کلیۀ کشورها باید مورد احترام واقع شده و هیچ دولتی نباید تلاش کند در امور داخلی سایر کشورها دخالت کند و نیز کلیۀ اختلافات و یا ادعاهایی که ممکن است میان دولت‌ها وجود داشته باشد می‌باید به روش‌های صلح‌جویانه حلوفصل شود، برای اینکه روابط صلح‌جویانه میان دولت‌های عضو مستولی شود؛ با یادآوری قطعنامه‌های 479 مورخ 28 سپتامبر1980 [6 مهر 1359]،‌ 514 مورخ 12 جولای 1982 [21 تیر 1361] و 522 مورخ 4 اکتبر 1982 [12 مهر 1361] دربارۀ موضوع تحت عنوان "وضعیت میان ایران و عراق" که شورای امنیت به اتفاق آرا تصویب کرد؛ همچنین با یادآوری بیانیه‌های رئیس شورای امنیت مورخ 5 نوامبر 1980 [14 آبان 1359] و 15 جولای 1982 [24 تیر 1361]؛ با ملاحظۀ گزارش دبیرکل مورخ 7 اکتبر 1982 [15 مهر 1361]؛ با خاطرنشان ساختن قطعنامه‌های شورای امنیت که قبلاً خواستار آتش‌بس فوری و پایان بخشیدن به کلیۀ عملیات‌های نظامی شده است و با یادآوری طولانی شدن مناقشه که نقض الزامات دولت‌های عضو تحت منشور می‌باشد: 1ـ مناقشۀ میان ایران و عراق و طولانی شدن آن و تشدید اخیر که به خسارت سنگین جانی و مالی قابل ملاحظه‌ای از نظر سیاسی و اقتصادی منجر شده، صلح و امنیت بین‌المللی این منطقۀ استراتژیک را به مخاطره افکنده که مورد توجه می‌باشد. 2ـ لزوم دست‌یابی به آتش‌بس فوری و عقب‌نشینی نیروها به مرزهای شناختهشدۀ بین‌المللی بهعنوان گام نخست جهت حلوفصل مناقشه به روش‌های صلح‌جویانه براساس اصول عدالت و حقوق بین‌المللی مورد تأکید قرار می‌گیرد. 3ـ از کلیۀ دولت‌ها درخواست می‌شود از هرگونه اقدامی که می‌تواند در ادامۀ مناقشه دخیل باشد، اجتناب نموده و تسهیلات لازم را جهت اجرای قطعنامۀ فعلی فراهم سازند. 4ـ از دبیرکل درخواست می‌گردد به تلاش‌های خود در مشورت با طرفین درگیر بهمنظور دستیابی به حلوفصل صلح‌جویانه ادامه دهد. 5ـ همچنین از دبیرکل درخواست می‌شود دولت‌های عضو را از پیشرفت اجرای قطعنامۀ مذکور، مطلع سازد.» در این راستا، نمایندگان امارات متحدۀ عربی و قطر در سازمان ملل که کشورشان از تهیه‌کنندگان این قطعنامه بودند، در سخنانی از تلاش‌های انجام شد. برای پایان جنگ حمایت کردند. سلطان فهیم القاسمی نمایندۀ امارات متحدۀ عربی در سازمان ملل گفت: این کشور از تمام تلاش‌هایی که برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران انجام می‌شود، به‌ویژه تلاش‌های سازمان کنفرانس اسلامی، گروه منتخب جنبش عدم تعهد و دبیرکل سازمان ملل، پشتیبانی می‌کند. وی گفت: امارات متحدۀ عربی روابط مستحکمی با هر دو کشور دارد. بنابراین، در برابر خونریزی و به هدر رفتن منابع آنها احساس درد می‌کند. همچنین به گزارش رادیو کویت، نمایندۀ قطر در سازمان ملل متحد نیز در مجمع عمومی سازمان ملل جانبداری کشور متبوعش را از ابتکار صلح‌جویانة عراق برای عقب‌نشینی نیروهایش به پشت مرزهای بین‌المللی و آمادگی این کشور به منظور حل اختلافات خویش با ایران از طریق مسالمت‌آمیز اعلام کرد و گفت: قطر از تلاش‌های پیگیر هیئت‌های حسن نیت اسلامی و بین‌المللی برای حل اختلافات ایران و عراق از طریق قانون و عدالت جهانی استقبال می‌کند و این تلاش‌ها به جز با همکاری ایران و عراق، نتیجهای ندارد. سعید رجایی خراسانی نمایندة ایران در سازمان ملل، در واکنش به تصویب این قطعنامه گفت‌: در قطعنامه‌ای که به مجمع عمومی تسلیم شده، مسئلۀ اصلی یعنی اینکه عراق آغاز کنندۀ جنگ بوده، در نظر گرفته نشده و این نکته ایران را از حق دفاع قانونی خود محروم می‌کند. نمایندۀ ایران دربارۀ عقب‌نشینی نیروهای دو طرف به مرزهای بین‌المللی شناختهشده گفت که عراق عملاً این مرزها را از بین برده و ادعای عقب‌نشینی به این مرزها بی‌ارزش و اغوا‌کننده است. رجایی خراسانی افزود: جای شگفتی است که از طولانی شدن جنگ ابراز نگرانی می‌شود، درحالیکه ما در آستانۀ پیروزی کامل هستیم و جامعۀ بین‌المللی باید در نظر داشته باشد که جنگ قهرمانانۀ ما بهترین ضامن صلح است. همزمان با تصویب قطعنامۀ 3/37 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد دربارۀ جنگ ایران و عراق، اعضا‌ی هیئت صلح اسلامی در نشستی به ریاست احمد سکوتوره رئیسجمهوری گینه، به بررسی موضوع جنگ عراق و ایران پرداختند. در این نشست دو ساعته که در جده برگزار شد، کمیتة مذکور فعالیت‌های سابق و تلاش‌های آیندة خود را در خصوص یافتن راهی برای پایان دادن به جنگ بررسی کرد. از سوی دیگر شیخ زایدبن‌ سلطان آل نهیان رئیس امارات عربی متحده، پیامی شفاهی از جانب صدام رئیسجمهور عراق، دریافت کرد. به گزارش خبرگزاری امارات از ابوظبی این پیام را که گفته می‌شود دربارۀ اوضاع جهان عرب و مناسبات دوجانبه بوده است، سعدون شاکر عضو شورای انقلاب و وزیر کشور عراق، به شیخ‌ زاید ابلاغ کرد.

گزارش- 986

هفتهنامة اکونومیست چاپ لندن در شمارۀ امروز خود، در مقاله‌ای غیرعلمی و بیسند، وضعیتی را از ایران بعد از امام خمینی ترسیم کرده است که انطباق چندانی با واقیعت‌های ایران ندارد. رادیو بی.بی.سی نیز باوجود بی‌پایه بودن این مقاله به بازگویی آن پرداخته است: هفته‌نامۀ اکونومیست در شمارۀ امروز خود مقاله‌ای تحت عنوان "بعد از آیت‌الله" درج کرده است. در این مقاله گفته می‌شود که عصر بعد از آیت‌الله خمینی دارد نزدیک‌تر می‌شود و چنین به نظر می‌رسد که آن عصر حتی تیره‌تر از دوره‌ای خواهد بود که به قول اکونومیست آیت‌الله خمینی برای مردم ایران به ارمغان آورده است. به نوشتۀ اکونومیست پس از درگذشت آیت‌الله خمینی، شور و شوق انقلابی و پشتیبانی گروه‌های خیابانی برای نگاهداشتن روحانیون بر مسند قدرت کافی نخواهد بود و اختلاف بین محافظه‌کاران و رادیکال‌ها که اکنون در رده‌های بالای روحانیت بروز کرده است، به طبقات پایین جامعه نیز سرایت خواهد کرد و شکافی در سراسر جامعۀ ایران پدید خواهد آورد. در سوی دیگر مرز سیاسی جامعۀ ایران، طبقۀ متوسط چشم امید به ارتش دوخته است. چنانچه جنگ با عراق پایان پذیرد، دست سربازان باز خواهد شد و هم کثرت عده و هم تعصب شدید کسانی که در هر دو سوی حد فاصل دو بخش جامعه بعد از آیت‌الله خمینی صف‌آرایی خواهند کرد، احتمالاً دلیلی برای بروز جنگ داخلی خواهد بود. اکونومیست درعین¬حال چنین نظر می‌دهد که اندک امیدی برای ایران موجود است و آن امکان مداخلۀ ارتش است. اکونومیست می‌افزاید: اینکه عده‌ای مداخلۀ ارتش را محدود می‌یابند، نشانۀ آن است که از بیش از سه سال پیش که شاه سرنگون و بیرون رانده شد، تا این زمان، افکار و آرا تا چه اندازه دستخوش دگرگونی شده است. شاه مرتکب اشتباهات بسیار شد، ولی این عقیدۀ او که تنها حکومتی نیرومند می‌تواند ایران را از نابود ساختن خویشتن نجات دهد، درست بود.

گزارش- 987

بهدنبال ادعای موشه آرنس سفیر اسرائیل در امریکا، دربارة همکاری اسرائیل و امریکا در واگذاری سلاح به ایران، امروز سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا این موضوع را تکذیب کرد. وی گفت: امریکا هیچ‌گاه توافقی برای تحویل سلاح از سوی اسرائیل به ایران نداشته است. واشنگتن همچنان خود را در جنگ ایران و عراق بی‌طرف نگاه می‌دارد. دراینحال، نشریۀ الحوادث چاپ لندن به نقل از منابع دیپلماتیک اعلام کرد: عراق از کشورهای بلوک شرق و غرب سلاح‌های جدیدی دریافت می‌کند. الحوادث ‌نوشت: ایالات متحدة امریکا عکس‌های ماهوارة خود را در اختیار عراق گذاشته است تا نیروی هوایی این کشور بتواند تحرکات و انتقالات ارتش ایران را شناسایی کند. این در حالی است که انگلستان وسایل جاسوسی مدرن و پیشرفته در اختیار این کشور گذاشته است و فرانسه نیز تعدادی هواپیمای میراژ، وسایل پدافند هوایی از قبیل "رولاند" و موشک‌های اگزوسه به عراق تحویل داده است، اما شوروی پس از مدتی تأخیر، 12 هواپیمای میگ ـ 25 و وسایل نظامی دیگر به عراق فرستاده است. منابع دیپلماتیک اعلام کرده‌اند که وسایل نظامی غربی و روسی از طریق مصر و اردن و یک کشور عربی دیگر که نام آن فاش نشد، به عراق فرستاده شده است.

گزارش- 988

وزیر نفت کویت هشدار داد که اگر بعضی از کشورهای عضو اوپک به ارزانفروشی ادامه دهند و ضوابط مربوط به محدودیت سطح تولید نفت را کماکان زیر پا بگذارند، سقوط قیمت نفت تا بهار آینده اجتنابناپذیر خواهد بود. رادیو امریکا که این سخنان را به نقل از روزنامۀ واشنگتن ‌پست انعکاس داده است، می‌افزاید‌: «وزیر نفت کویت این سخنان را در پایان اجلاس اخیر وزیران نفت شش کشور عربی صادر‌کنندۀ نفت در حوزة خلیج ‌فارس بیان کرد و گفت، اگر کشورهای دیگر عضو اوپک به تصمیم‌ها و قطعنامه‌های اوپک احترام نگذارند، ما حاضر نخواهیم بود خود را قربانی آنها کنیم. واشنگتن‌پست در این‌باره می‌نویسد‌: گرچه وزیر نفت کویت از کشور به خصوصی نام نبرد، ولی آشکارا روشن بود که وی از ایران، لیبی، نیجریه و ونزوئلا یاد می‌کند که نفت خود را با تخفیف می‌فروشند و حاضر نیستند سهمیۀ تولید نفت را رعایت کنند. به نوشتۀ واشنگتن‌پست ارزانفروشی نفت توسط بعضی از کشورها، از جمله ایران‌ و لیبی سبب شده است که دیگر کشورهای عضو اوپک از جمله عربستان سعودی بخش عمده‌ای از بازارها و مشتریان خود را از دست بدهند. عربستان سعودی نفت خود را به قیمت پایۀ اوپک که بشکه‌ای 34 دلار است عرضه می‌کند، اما از آنجا که ایران و لیبی به ارزانفروشی نفت پرداخته‌اند، برای نفت عربستان سعودی مشتری کمتری وجود دارد. عربستان سعودی که در سال گذشته روزانه نزدیک به ده میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد، اکنون تولید نفت خود را به نصف کاهش داده است تا بتواند از قیمت‌های پایۀ نفت اوپک حمایت کند. واشنگتن‌پست می‌نویسد‌: کشورهای عرب صادر‌کنندۀ نفت در حوزة خلیج‌ فارس اکنون در این اندیشه‌اند که اگر دیگر کشورهای عضو اوپک حاضر نشوند به تصمیم‌های این سازمان احترام بگذارند، خود به تشکیل یک "مینی اوپک‌" بپردازند و از این طریق نفوذ خود را در بازارهای نفتی جهان برقرار سازند‌.»

گزارش- 989

امروز هیئت نمایندگی اتحادیۀ عرب متشکل از وزیران خارجۀ شش کشور عرب به ریاست حسن دوم پادشاه مراکش که به امریکا رفته بودند، در کاخ سفید با ریگان رئیسجمهور امریکا، ملاقات کردند و با جورج شولتز وزیر خارجۀ امریکا 90 دقیقه به گفت‌وگو پرداختند. روزنامۀ کیهان به نقل از خبرگزاری فرانسه دربارة کلیات مسائل بحث شده در این جلسه اعلام کرد: ریگان با پیشنهاد ایجاد یک کیان و یک موطن فلسطینی (با مشارکت) حکومت اردن، در واقع این کشور را در رأس آخرین پیشنهاد صلح خود قرار داد. در گفت‌وگوهای ریگان و هیئت نمایندگی اتحادیۀ عرب (که دو طرف بیشتر آن را تبادل نظر می‌نامند تا مذاکره) رئیسجمهور امریکا بر لزوم شناسایی واضح‌تر اسرائیل نسبت به شناسایی تلویحی این کشور در اعلامیۀ پایانی کنفرانس سران عرب در فاس، اصرار ورزید. روزنامۀ اطلاعات نیز به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس دراینباره گزارش داد: حسن پادشاه مغرب و پنج تن از وزیران خارجۀ کشورهای عربی روز جمعه از رونالد ریگان ریاستجمهوری امریکا، خواستند برای تسریع شناسایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین اقدامی کند و این سازمان را به منزلۀ نمایندة رسمی مردم فلسطین به رسمیت بشناسد. اما کشورهای عربی با درخواستی از جانب امریکا روبهرو شده‌اند مبنیبر اینکه اولین اقدام برای مذاکرۀ دربارۀ اختلافات اعراب و اسرائیل این است که کشورهای عربی حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسند. به نوشتۀ روزنامۀ اطلاعات و به نقل از خبرگزاری فرانسه، ریگان پس از دیدار با هیئت نمایندگی اتحادیۀ عرب ابراز امیدواری کرد که مذاکرات دوبارة صلح اسرائیل و اعراب در آیندة خیلی نزدیک از سر گرفته شود. روزنامۀ اطلاعات همچنین به نقل از خبرگزاری فرانسه دربارة نتایج گفت‌وگو با جورج شولتز وزیر خارجۀ امریکا، گزارش کوتاهی ارائه کرد: حسن دوم شاه مغرب، روز جمعه در واشنگتن اعلام کرد که حاضر است مذاکراتی را که بین امریکا و سران عرب دربارة چشم‌اندازهای صلح خاورمیانه آغاز شده است، دنبال کند. حسن دوم دربارة تاریخ مذاکرات آینده با امریکا توضیحی نداد. پادشاه مراکش در پایان دیدار یک ساعت و نیمۀ هیئت نمایندگی اتحادیۀ عرب با وزیر خارجۀ امریکا با شرکت در یک مصاحبۀ مطبوعاتی گفت: این مذاکرات تنها گفت‌وگوی اتحادیۀ عرب با امریکا نخواهد بود و امیدواریم در مذاکرات آینده نیز همین محیط احترام متقابل حکم‌فرما باشد. در مقابل، جورج شولتز نیز بهنوبة خود، مذاکرات با هیئت اتحادیۀ عرب را سازنده توصیف کرد. همچنین سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا گفت که مذاکرات با نمایندگان شش کشور عرب، مرحلة مهمی در جست‌وجوی یک هدف مشترک است و صلح عادلانه و شرافتمندانه در خاورمیانه به وجود می‌آورد. این روزنامه افزود کرد: جملة کوتاهی که حسن دوم قبل از ترک کاخ سفید بر زبان آورد، موجب دلگرمی رهبران امریکا شده است. شاه مغرب گفت: قطعنامه‌های 242 و 338 شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین طرح‌های صلح امریکا و اعراب چارچوب مناسبی برای رسیدن به هدف اصلی که برقراری صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز در خاورمیانه است، به وجود آورده است. یک کارمند بلندپایة وزارت خارجۀ امریکا گفت: اشارة رئیس هیئت نمایندگی اتحادیۀ عرب به قطعنامه‌های 242 و 338 شورای امنیت و اصل قراردادهای کمپ دیوید و همزیستی مسالمت‌آمیز کشورهای خاورمیانه بسیار دلگرمکننده بود.

گزارش- 990

درخواست اخراج رژیم صهیونیستی از کنفرانس‌های آتی اتحادیۀ بین‌المللی ارتباطات راه دور، که از طرف ایران و الجزایر مطرح شده بود، با تصویب پیشنهاد انگلیس، در عمل مسکوت ماند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، رأی‌گیری دراینباره با وجود درخواست هیئت الجزایری مبنیبر تعیین زمانی طولانی‌تر برای یافتن توافق بر سر پیشنهاد اخراج، انجام پذیرفت. در این کنفرانس پیشنهاد نمایندۀ انگلیس با این مضمون که اگر اسرائیل به تعهدات بین‌المللی خود عمل نکند، از سازمان اخراج شود، به رأی گذاشته شد و با رأیگیری مخفی در مورد این پیشنهاد، درخواست اولیه بی‌اثر ماند. در اقدام دیگری باوجود توافق‌های قبلی، کشورهای عربی، پیشنهاد درخواست اخراج رژیم صهیونیستی از مجمع عمومی سازمان ملل را به این بهانه که ممکن است این اقدام ابتکارات برقراری صلح در خاورمیانه را که در کنفرانس سران عرب در "فاس" مراکش تصویب شده است، به مخاطره اندازد، پس گرفتند. به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس از سازمان ملل، این کشورها در مقابل قصد دارند خواستار رسیدگی به اعتبارنامه‌های رژیم صهیونیستی در مجمع عمومی شوند. ایران که خواستار اخراج رژیم صهیونیستی از مجمع عمومی شده است، اوایل هفتۀ جاری گفت که ممکن است این پیشنهاد را بدون توجه به تصمیمات کشورهای عربی و مسلمان ارائه کند.

گزارش- 991

در پی درخواست امین جُمیل رئیسجمهور لبنان، مبنی بر افزایش نیروهای حافظ صلح در لبنان در سفر اخیرش به امریکا، فرانسه و ایتالیا، کاسپار واینبرگر وزیر دفاع امریکا ابراز امیدواری کرد: در صورت کافی نبودن نیروی سه کشور (فرانسه، ایتالیا و امریکا) در پاسداری از صلح توسط نیروهای چندملیتی در لبنان، کشورهای دیگر، نیروهای پاسدار صلح به لبنان اعزام دارند. به گزارش واحد مرکزی خبر واینبرگر افزود: دلیلی وجود ندارد که تنها این سه کشور باید در کمک به لبنان شرکت داشته باشند. "اسپادولینی" نخستوزیر ایتالیا نیز اعلام کرد با درخواست افزایش نیروهای پاسدار صلح موافق است، ولی این اقدام باید در چارچوب توافقهای به عمل آمده در مورد نیروهای چند ملیتی باشد.

ضمیمۀ گزارش 983 متن خطبه دوم حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه تهران به این شرح است: «دستاوردهای انقلاب در حد اعجاز بوده و در تاریخ دنیا هم بی‌نظیر بوده، نه در منطقه و نه در اروپا و نه در امریکا. در تاریخ دنیا بی‌نظیر بوده با خصوصیاتی که دارد. ... از لحاظ سیاسی ـ اجتماعی ببینید ما آن گام اولمان که موفق شدیم رژیم پهلوی را از این مملکت ریشهکن بکنیم. ... ایران را در نظر بگیرید، ایران که برای امریکا و برای دنیای امپراطوری غرب به‌طورکلی چه جایی حساب می‌شود، عظمتش را در نظر بگیرید، بعد شاه را در نظر بگیرید. پنجاه سال حکومت پهلوی و چطور اینها ریشه کرده بودند در مردم، خانواده‌های فراوانی را به خودشان وابسته کرده بودند و امکانات را به آنها داده بودند، ارتش را قبضه کرده بودند. یک عده از شخصیت‌های بزرگ یعنی از لحاظِ شغلِ نظامیِ را، حاکم کرده بودند بر ارتش و همه چیز را در اختیارشان گذاشته بودند. ساواک را آنجور سیر کرده بودند و به جان مردم انداخته بودند. سرمایه‌دارها را به‌خاطر منافع خودشان اینجوری در همه جای کشور از روستا گرفته تا کارخانه گرفته تا شهر گرفته و همه جا در بازار همه جا سر قضایا را داده بودند به دست اینها. کارشناسان خارجی را دهها هزار آورده بودند. و همهچیز را زیر نظر گرفته بودند. اقتصاد را طوری برنامه ریخته بودند که مردم فرصت مبارزه را نداشته باشند و بقیۀ چیزهایی که می‌دانید. خارجی‌ها هم که هرچه بود دست اینها بود، چون همه را سیر می‌کردند. به شوروی‌ها باج می‌دادند. امریکاییان که اصلاً آقایشان بودند. به انگلیس‌ها باج می‌دادند. به فرانسه باج می‌دادند. به هند باج می‌دادند. به پاکستان باج می‌دادند. به مصر باج می‌دادند. به همین صدام ملعون ضعیف باج می‌دادند. به شیوخ خلیج و بچه‌هایشان باج می‌دادند. هرکسی که هرجا بود باج می‌دادند. فقط از ملت باج می‌گرفتند. ... ما او [رژیم پهلوی] را از پای درآوردیم با آن معجزۀ عظیم تاریخ، آن‌ هم نه با مبارزۀ مسلحانه و از این حرف‌ها، با مشت‌ها و با همین اللهاکبر‌ها و با آن تظاهرات و با آن کارهایی که می‌کردید و خودتان می‌دانید چه کردید. این [رژیم] را از پای درآوردید. این یک معجزه سیاسی. ... ما امریکا را با آن جاسوسخانه‌شان که گرفتیم. "ما" که می‌گوییم، من "مجموعۀ" ملت را می‌گویم. دانشجویان این کار را کردند. بنده آنجا هیچ سهمی نداشتم که، ما یعنی همۀ ما، یعنی جامعه. آن کاری که بر سر امریکا آوردیم شما بدانید امروز در هیچ کشوری از کشورهای دنیا این جربزه و مردانگی نیست که از در سفارت امریکا رد می‌شوند، یک نگاه تندی به سفارت بکنند و این ملت ما بود که اینها را اینجا گرفت و مثل عبد ذلیل نگهشان داشت و همۀ دنیا را آنها واسطه کردند و آمدند اینجا و همۀ تهدیداتشان را کردند و هرچه در توانشان بود عمل کردند و کاری از پیش نبردند و این کاری نیست در دنیا که شما روی آن حساب نکنید. ... این کار کار کوچکی نبود. بعد یک دمکراسی ایجاد کردیم. من این را قاطع می‌گویم و در هر محفل بین‌المللی از آن دفاع می‌کنم. دمکرات‌ترین (دمکراسی واقعی) کشور دنیا امروز ایران است. ... در کدام کشوری امروز نصاب آرای مردم برای حکام موجود و مسئولین موجود به اندازۀ ایران وجود دارد؟! ... مردم به روحانیت اعتماد دارند و رأی می‌دهند. آن روزهایی که ما در دولت موقت با آقایان بحث می‌کردیم برای شوراها، از بحث‌هایی که با آقایان داشتیم یکی همین بود. ... می‌گفتند: "نه" باید بنویسیم که روحانی نباید عضو شورا باشد و یک روحانی بیشتر نباشد، چون اگر روحانیون انتخاب بشوند، همۀ آرا را می‌برند و این درست نیست. آنها هم قبول دارند امروز شما هر انتخاباتی در هر جای کشور انجام بدهید اگر روحانیون پیشقدم بشوند و بخواهند رأی بگیرند، مردم رای می‌دهند. حالا که ما نمی‌خواهیم همۀ کارها را بگیریم.

رئیس مجلس در خطبه دوم نماز جمعه امروز تهران: دمکرات‌ترین کشور دنیا امروز ایران است. این جنگ ثابت کرد که مردم حامی حکومت هستند. جنگ ما را مردم اداره می‌کنند. جمهوری اسلامی در اقتصاد بیش از سیاست دستاورد دارد. علی‌رغم جنگ و خرید فراوانی که برای بودجه جنگ می‌کنیم، امروز وضع ارزی ما از روزی که جنگ شروع شد، بهتر است. این مسئلۀ دیگری است. ما روحانی کم داریم و ما می‌خواهیم روحانیون بروند به کار خودشان برسند. اما واقعاً به این جمهوری مردم رأی دادند بدون هیچ وحشتی. ... شماها خودتان می‌دانید که هیچ‌کس [حتی] در یک مورد شما را مجبور نکرده بروید رأی بدهید. هیچ‌کس نگفته که رأی به چه کسی بدهید. البته کاندیداشان را معرفی کنند. خوب باید معرفی کنند، باید لیست بدهند و مردم بدانند به که می‌خواهند رأی بدهند، [او را] بشناسند. این حق است، اما هیچ‌کس، کسی را مجبور نمی‌کند. هیچ‌کس، کسی را تهدید نمی‌کند، بیاید اینجا جلوِ این تریبون بگوید من رأی نمی‌دهم و اصلاً با اصل این جمهوری هم مخالفم، ما کارش نداریم. ... آن روز 98 درصد مردم رأی به اصل جمهوری اسلامی دادند، بعد حالا ما در همۀ انتخابات سطح بالای آرا را داشتیم تا آخرین انتخابات، ما که دیگر آن فتنۀ بنی‌صدر و لیبرالها را پشت سر گذاشتیم که خوب یک‌ عده‌ای طبعاً مخالف شدند. دیگر باز ما می‌بینیم رئیس‌جمهور جدید ما آقای [آیتالله] خامنه‌ای نزدیک 16 و 17 میلیون رأی داشته. ... حالا آنهایی که می‌گویند دمکراسی نیست، چرا می‌گویند نیست؟ مثلاً یک گروهی مثلاً فرض کنید گروه طوفان، مثلاً حزب اتحادیۀ کمونیست‌ها، منافقین، ... اگر می‌خواستند کار سیاسی کنند، به خدا تا قیامت ما اینها را آزاد می‌گذاشتیم در این مملکت باشند و همین چمن دانشگاه [دانشگاه تهران] میدان تاختوتاز اینها بود. ... امروز نماز جمعه بود، فردا آنها میتینگ می‌دادند، کسی هم حرفی نداشت، ده، پانزده نفر، صد نفر، هزار نفر بودند و با سفسطه می‌خواستند حاکم باشند. حرف آنها این بود. آنها چون رأی نمی‌آوردند، می‌گفتند این انتخابات را ما تحریم می‌کنیم. این جنایت است. یک ملتی 98%، 99% می‌خواهد رأی بدهد یک میلیونیم [تعداد بسیار اندک] اینها بیایند اعلامیه بدهند که ما انتخابات را تحریم می‌کنیم. خوب شما دارید به همۀ مردم اهانت می‌کنید. این قابل تحمل نیست. باید بیایید شرکت کنید، بگویید ما اینقدر رأی داشتیم به اندازۀ این مقدار رأیمان هم صاحب حقوقیم. خوب صاحب حقوق باشید. ... به حق خودتان قانع باشید، حرکت سیاسی کنید، هیچ‌کس مزاحم شما نیست. مردم مشغول مبارزه با شاه بودند، اینها رفتند اسلحه‌ها را جمع کردند، اسلحه را مخفی کردند. گاوصندوقها را با جوش بریدند پول‌هایش را بردند، ساختمانها و ماشینهای دولتی را گرفتند. [بعد] همۀ اینها را تحویل نمی‌دادند. با همین‌ها خلاف می‌کردند، هتلهای مردم را تصرف کردند، ادارات را تصرف کردند، خودتان دیدید در این دانشگاه، می‌گفتند 170 اتاق از دانشگاهی که بچه‌ها باید درس بخوانند، گرفته بودند برای کردستان اسلحه درست می‌کردند و همینطور برای گنبد و جاهای دیگر. اگر معنای دمکراسی این است که یک گروه کوچکی بیاید به همۀ دستاوردهای اکثریت آنطوری بخندد، در هیچ جای دنیا این‌گونه تفسیر نمی‌شود. ... پس اگر دمکراسی یعنی حکومت مردم، قلب مردم، رأی مردم، دل مردم، نمایندۀ مردم، خواست مردم، همه اینها در ایران از هندوستان، از شوروی، از آمریکا و از هر کشوری که مدعی آزادی است بیشتر‌ است و دشمنان ما هم اینها را می‌دانند. ... بنابراین، من می‌گویم ایران بهترین دمکراسی و دمکراسی واقعی را دارد. این مجلسی که ایران دارد، هیچ کشوری نمی‌تواند چنین مجلسی داشته باشد، یعنی تریبونش را برای مردم باز کنند. بنده پشت تریبون نفس هم که می‌کشم صدایش را هم به بیرون منعکس می‌کند و مرکز تصمیم‌گیری هم که مجلس است و دارید می‌بینید، تا قانونی از مجلس نگذرد، هیچ‌کس نمی‌تواند کاری انجام بدهد، همۀ حرفهای مملکت علنی آنجا زده می‌شود. این رابطه‌ای که مجلس شورای اسلامی با مردم دارد در کجا سراغ دارید؟ ... اینها تروریسم را درست کردند که رابطۀ ما را با مردم قطع کنند، به خدا اگر تروریسم نبود، مسئولین ما از رئیس‌جمهور گرفته تا همۀ افراد این مملکت در مساجد، در کارخانه‌ها، در زندگی مردم، در خانه‌هایشان در محله همانجور که قبلاً با مردم بودند، همانطور بودند. تا تروریسم وجود نداشت، (عرض کردم) بنده خودم شخصاً نان می‌خریدم، عضو شورای انقلاب هم بودم، وزیر کشور هم بودم، آن حالت هم بود، خودم با ماشین خودم که رانندۀ خودم بودم می‌رفتم نان می‌خریدم، ... حکومت اسلامی بنا بود همین باشد. این قسمت را آنها خراب کردند، یک حجاب مختصری گذاشتند و ناچاریم یک مدتی برای حفظ انقلاب، برای دستاوردهای انقلاب، برای حفظ خون شهدا در ماشین ضدگلوله هم بنشینیم، اگر ننشینیم مردم ما را می‌نشانند، مردم ما را ول نمی‌کنند (تکبیر نمازگزاران). آنهایی که می‌گویند خفقان، شما را به خدا خفقان برای کی؟ برای تروریسم اگر خفقان نباشد، چه بشود؟ ما با تروریسم چه کنیم؟ آن کسی که بمب برمی‌دارد و به نماز جمعه می‌آید و جلوِ چشم هزار نفر، ده هزار نفر، یک میلیون نفر امام جمعه را منفجر می‌کند، ما با این چه بکنیم. ... این جنگ ثابت کرد که مردم خیلی حامی حکومت هستند، جنگ ما را مردم اداره می‌کنند. ... این جوان‌های حزب‌اللهی ما، همین‌هایی که یک اسلحه بدوششان بود در سپاه می‌جنگیدند، یکیشان وزیر شد. یکی‌شان وکیل شده، یکیشان معاون وزیر شده، یکیشان استاندار شده، یکیشان سفیر شده، مسئولیت‌ها مال اینهاست و امروز دیگر نمی‌توانید ما را متهم کنید که ما از طبقۀ خاصی [منصوب کردهایم]، از افراد خاصی، حتی روحانیون، روحانیون با اینکه بیشترین حق را در هدایت مردم دارند، الآن در کابینه‌ای که بیست و چند نفر وزیر دارد، شما چند تا روحانی دارید، در 24 استاندار چند روحانی دارید، در فرماندارها چند روحانی دارید، در بخشدارها، در مدیرکلها، در سفرا چند روحانی دارید؟ چند نفر وکیل شدند یا چند نفر آمدند در ارتش به‌عنوان معلم ایدئولوژی، فقه درس می‌دهند یا در شهربانی یا جاهای دیگر یا نمایندۀ امام هستند برای نظارت، آن هم مردم و مؤسسات [آنها را] برای ارتباط می‌خواهند. چه طبقه‌ای در این کشور حاکم است؟ غیر از خود مردم؟ غیر از تودۀ ضعیف مردم؟ شما کجا اینجوری دارید؟! ... در این مملکت دیگر قشر گردن کلفت وجود ندارد و هیچ جای دنیا حتی در کشوری مثل کوبا اینطور نیست که اینقدر از چهره‌های سطح متوسط مردم در سطح حکومت باشند. این دستاورد معجزه است. ... دستاورد سیاسی دیگری که ما امروز داریم سیاسی شدن مردم ماست. ... امروز ماهیتاً مردم سیاسی هستند، سیاست جنگ را می‌فهمند، سیاست بین‌المللی را می‌فهمند، ... و اینطور ملتی که تا این حد سیاسی است، امروز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم اینکه چیزهایی مشغولکننده و سرگرمکننده ندارد، به نسبت بیش از همۀ صدا و سیماهای دنیا شنونده دارد. یعنی همه سعی می‌کنند در شبانهروز یک بار هم شده اخبار را گوش کنند ببینند چه خبر است. ... امروز حالتی برای مردم پیدا شده و واقعاً سیاسی هستند، و واقعاً دلشان می‌خواهد. در خانه مسلمانی که امروز رادیو یا تلویزیون نباشد احساس کمبود می‌کنند. ... یکی از دستاوردهای عظیم انقلاب این است که مردم سیاسی شده‌اند. ... من فکر می‌کنم که جمهوری اسلامی در اقتصاد بیش از سیاست دستا‌ورد دارد و معجزه کرده است. .... در مملکت وقتی که انقلابمان در آستانۀ پیروز شدن رسید (چهارسال پیش، چند ماه قبل از پیروزی)، حد متوسط، شاه شش میلیون بشکه نفت استخراج می‌کرد. 600،700 هزار بشکه را در داخل خرج می‌کرد و پنج میلیون و خردهای در روز به خارج می‌فرستادند. این وضع گذشته بود و منابع کشفشدۀ جمهوری اسلامی که قابل استحصال است. با این مقیاس اگر ما نفت استخراج می‌کردیم آنزمان می‌گفتند 30 سال تا 25 سال دیگر تمام می‌شود، یعنی حالا 4، 5 سالش گذشته است. ما چه کردیم؟ از آن روزی که ما آمدیم به‌طور معدل روزانه کمتر از یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم، شش ماه اول که اصلاً نبود، اعتصاب بود، اصلاً نفتی صادر نمی‌شد (پیش از پیروزی)، بعدش که شروع شد، یک سالی بیش از دو میلیون و نیم، سه میلیون صادر کردیم بعد که جنگ شروع شد گاهی تا 300 هزار، 200 هزار بشکه هم رسیدیم و امروز بیش از دو میلیون داریم صادر می‌کنیم که معدلگیری که بکنیم در مجموع ما یک میلیون بشکه در روز برداشت کردیم. البته باز در سایۀ انقلاب این یک میلیونی که ما امروز برداشت می‌کنیم و در این مدت می‌کردیم، پولی که در مقابلش می‌گیریم نزدیک سه برابر است، یعنی به اندازۀ سه میلیون بشکه نفت صادرشده زمان شاه، ما پول می‌گیریم. انقلاب یکی از آثارش این بود که باعث شد که نفت یکدفعه در تمام منطقه کم شد، چون یکباره شش میلیون بشکه از تولید کم شود، یک شوک به بازار دست می‌دهد و تا عربستان رفت که راه بیاندازد و جبران بکند، کمبود باعث شد که قیمت نفت بالا رفت و از طرفی هم خطر برای منطقه بود چون انقلاب بود و خارجیها خواستند انبارهایشان را پر کنند، ولع برای نفت پیدا کردند و نفت از هر بشکه 30 دلار بالا زد. ... عربستان سعودی، کویت، قطر، دبی، عراق، مصر، نیجریه، لیبی، الجزایر، ونزوئلا، اندونزی، همۀ اینها باید مرهون منت انقلاب اسلامی باشند که قیمت نفتشان سه برابر شده است. اگر ما انقلاب نکرده بودیم، آنها هر شش ماه جمع می‌شدند، 10 سنت، 15 سنت، نیم دلار بالا می‌بردند. این رویه بود که مدت‌ها ادامه داشت. ... ما اگر با همین رویه پیش برویم و امیدواریم در آینده هم بتوانیم با این رویه پیش برویم، عمر 25سالۀ نفت را صد سال کردیم. ... ما امروز یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کنیم و بسیاری از چیزهایی که شاه صادر می‌کرد ما در مملکت خودمان مصرف می‌کنیم. ... ما ضمن اینکه نفت کم صادر کردیم، موفق شدیم که وام‌هایمان را هم بپردازیم و من امروز به شما عزیزان عرض کنم علی‌رغم جنگ و خرید فراوانی که برای بودجۀ جنگ می‌کنیم که هیچ وقت در زمان شاه اینقدر نیاز نبوده، امروز وضع ارزی ما از روزی که جنگ شروع شد، بهتر است. امروز با سیاست دقیق و مدبرانه‌ای که دولت انقلابی و مسلمان و وزرای معتقد و زحمت‌کش ما درست کرده‌اند ما توانسته‌ایم که وضع ارزیمان را آنقدر محکم کنیم و زیاد کنیم که برای مدت‌ها ما مطمئنیم که اگر نفت صادر نکنیم برای مدت‌ها کشور ما این امکان را دارد که بتواند حیات اقتصادیاش را ادامه دهد و روز به روز هم ذخایر ارزی ما دارد بالا می‌رود. این اگر معجزه نیست پس چیست؟ یک ملتی که در حال جنگ، در حال مبارزه با تروریسم و خرابکاری، در حال محاصرۀ اقتصادی، در حال فشار روی منافع نفتی ما؛ همۀ امکانات امریکایی‌ها و آواکس‌ها و همۀ امکانات نظامی که ابرقدرت‌ها به عراق داده‌اند که منافع نفتی ما را خراب بکنند. ما در زیر سایۀ این موشک‌ها و جنایاتی که اینها دارند می‌کنند یعنی تکنیک جنگ و تکنیک نهایی جنگ در خدمت عراق قرار گرفته که راه ما را ببندند. ما داریم بندرهایمان را حفظ می‌کنیم و نفتمان را صادر می‌کنیم و منابع ارزیمان را هم حفظ می‌کنیم و واقعاً کسانی یک ذره با انصاف نگاه کنند و این سیاست مدبرانۀ این دولت و زحمتی که مسئولان اقتصادی ما می‌کشند برای حفظ این مبنا، باید خیلی ممنون باشیم. ... ما وقتی که این کشور را تحویل گرفتیم چندین هزار کارخانه بود توی این مملکت. این کارخانه‌ها همه‌اش وابسته بود یا اکثر کارخانه‌ها وابسته بود. همۀ آنها مادۀ خام وارد می‌کرده، کارشناس داشته، مهندس بالای سرش داشته، بازارش وابسته بوده، قطعاتش وابسته بوده و مدیریتش هم وابسته بوده، ما وقتی که آمدیم مدیریتهای ناصالح را خلع ید کردیم. امروز بیش از هزار کارخانه بزرگ را دولت جمهوری اسلامی از دست چپاولگران درآورده، نزدیک پانصد یا ششصد کارخانه دست صنایع ملی گسترش است، سیصد کارخانه یا بیشتر دست بنیاد مستضعفین هست. اموال این ملت را از حلقوم آنها را درآوردیم. مقدار زیادش هم دست مؤسسات دیگر است و این کارخانه‌ها را با اینکه مدیرانش رفته‌اند، با اینکه بدهکار بودند، اینها از بانکها گرفته بودند، مقروض بودند، تزریق کردیم، به آنها امکانات دادیم، مادۀ اولیه برایشان درست کردیم، قطعه برایشان درست کردیم، مدیر برایشان درست کردیم، از همین بچه‌های حزب‌الله و این انسانهایی که صالح بودند این کارخانه‌ها را راه انداختیم. ... در شرایط محاصره در شرایط جنگ، در شرایط نبود پالایشگاه آبادان در شرایط نبودن گاز مایع این دولت مدبر و این حزب‌اللهی‌های زحمت‌کش و این جهادی‌ها و این نیروهای بسیار فعال که شب و روز دارند برای این مملکت می‌سوزند و کار می‌کنند، این شوخی ندارد. ما باید نصف انرژی‌هایمان بخوابد. با آن وضعی که بود همۀ اینها را راه انداختند، با آن خوبی دارند اداره می‌کنند، آن کارخانه‌ها راه افتاده، [در] تولید کشاورزی، امسال ما بیش از یک میلیون تن تا به حال گندم [از کشاورزان] خریدیم. دویست هزار تن بیشتر از سال قبل تا حالا خریدیم. شیلات بیش از صد در صد بالا رفته، دامداری راه افتاده، مرغ‌داری نزدیک به حد خودکفایی رسیدیم و اینها همه در حال جنگ، در حالی است که دو میلیون آواره در دستمان است، یک میلیون بیشتر افغانی روی دستمان است، بیش از صد هزار عراقی روی دست ما هست و بسیاری از نیروهای فعالمان در پشت جبهه‌هایمان دارند خرج جبهه می‌شوند که اینها باید در جای دیگر کار بکنند که شما میدانید لااقل یکدهم این مملکت دارد توی جنگ نیرو مصرف می‌کند و همین مقدار زمان را مصرف می‌کنیم. این چیزها را اگر معجزه نیست، پس چیست که می‌تواند این کار را بکند، در حال جنگ و در این شرایط هیچ وام هم نگرفتیم. عراق ذخایرش از ما بیشتر بوده، سی میلیارد دلار هم کمک گرفت، ما هم مثل عراق جنایت‌کارانه به شهرهایش حمله نکردیم، موسسات اقتصادیاش را هم خراب نکردیم، در داخل خاکش جنگ نبود، آواره نداشت، بندر عقبه به رویش باز بود، بندرهای سعودی باز بود، از خاک ترکیه استفاده می‌کرد و همه اینها را داشت امریکا، فرانسه، شوروی همه به او کمک می‌کردند [و با همه اینها، بالاخره] در فلاکت افتاد و این مردم اینجور دارند کشورشان را می‌سازند و حفظ می‌کنند و حرکت‌های اقتصادی را دارند انجام می‌دهند. ... این وضعی که دنیای اروپا و امریکا گرفتارش هست، ما گرفتارش نیستیم. مردم ما آنهایی که اهل کارند همه کار دارند. ... بنابراین، ما از لحاظ اقتصادی در حد ایجاب [و ضرورت] وضعمان خوب و مهمتر آیندهمان است. ... ما الآن مسلط هستیم بر کارخانه‌هایمان، مسلط هستیم بر کشاورزی‌مان، مسلط هستیم بر دریاهایمان مسلط هستیم بر شیلاتمان، برنامهریزی کردیم. برنامۀ بیست ساله ریختند که انشاءالله به زودی منتشر می‌شود، اما از پایین [نظرات و دیدگاه ها را] گرفتند نظر شوراهای روستا [را] گرفتند تا اینجا و برنامه پنجساله ریختند به زودی به مجلس خواهد آمد، خواهید دید که آن برنامه‌‌ای که ریختند انشاءالله چند سال دیگر، این کشور را ما بتوانیم [به عنوان] یک الگوی مناسب اقتصاد سالم دنیا معرفی بکنیم.»  

منابع و مآخذ روزشمار 1361/07/30