1366.12.06

روزشمار جنگ سال 1366 1366.12.06
نام‌های دیگر	شش اسفند
تاریخ شمسی	1366.12.06
تاریخ میلادی	25 فوریه 1988
تاریخ قمری	7 رجب 1408

1359.12.06

1360.12.06

1361.12.06

1362.12.06

1363.12.06

1364.12.06

1365.12.06

گزارش - 1

1. حضور نیروهای عراقی در منطقه تحت کنترل اتحادیه میهنی کردستان عراق، علاوه بر ارتفاع پیرکه به ارتفاعات پیرمگرون و یال گوجار (که دست طالبانیها بود) نیز توسعه پیدا کرده است. به نوشته داود رنجبر راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه خاتم، حرکت دشمن که از ٣ روز پیش شروع شده در سرنوشت عملیات آینده نقش تعیین کننده دارد؛ زیرا ارتفاع پیرکه در شمال شهر سلیمانیه از اهمیت زیادی برخوردار است؛ با استقرار نیروهای خودی بر روی آن تسلط و قدرت دید و تیر بر شهر سلیمانیه ممکن میشود. گزارشهای دیگر نشان میدهد که دشمن نیروهای خود را در منطقه تقویت و تعویض کرده و همچنین گفته میشود یک تیپ گارد جمهوری را روی ارتفاع گوجار مستقر کرده است. به علاوه، احتمالاً یک تیپ گارد را در مقابل سد دوکان مستقر کرده و علاوه بر آن، ٥٠ دستگاه ماشینآلات مهندسی نیز به آنجا آورده است. دشمن همچنین حدود ١١ قبضه کاتیوشا و حدود ٢٥ قبضه انواع توپ را در طول ٢ روز گذشته به منطقه غرب ارتفاع الاغلو آورده و منطقه بردگو از مناطق تحت نفوذ نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانیها) را بمباران شیمیایی کرده است. برپایه گزارش دیگری عراق فشار زیادی به سران گروهکهای ضد انقلاب امثال علی مریوانی، رزگاری و منافقین جهت ناامن کردن مناطق پشت خط جمهوری اسلامی آورده است. در ضمن در عراق شایع شده که رژیم بعثی اعلام کرده در صورت وقوع عملیات از طرف ایران، عراق شهرهای مریوان و پاوه را بمباران شیمیایی خواهد کرد. واحد اطلاعات سپاه یازدهم نیز در گزارشی اعلام کرد که یک تیپ نیرو از سلیمانیه وارد منطقه سیدصادق شده و با ماشینهای سنگین و سبک در آنجا مستقر گردیدهاند. گزارش دیگری هم از سپاه پاسداران مریوان حاکی از انتقال استعداد قابل توجهی از نیروهای کرد محلی (جاش) در محور مقابل دزلی و جایگزین کردن نیروهای ارتشی با کیفیت به جای آنها است. بنا به همین گزارش ارتش عراق امروز ١٢ دستگاه تانک جدید در حلبچه و ٨ دستگاه تانک و نفربر در شهر خرمال مستقر کرد. ارتش عراق علاوه بر تحرکات اخیر، به لحاظ کسب اطلاع از مقاصد ایران و حمله آینده آن، فعال است. وزیر اطلاعات در نامهای اعلام کرد: عراقیها شدیداً در ابهام هستند که ایران آیا در جنوب حمله خواهد کرد یا نه. در این نامه که عمدتاً نشاندهندۀ حساسیت دشمن به جبهه جنوب است آمده است عراقیها در پی اسامی لشکرهایی هستند که در منطقه فاو، شلمچه، مجنون و فکه مستقر میباشند. به علاوه، در پی پاسخ این سؤال هستند که چرا جمهوری اسلامی از منطقه جنوب حمله نمیکند و آیا قرار است از منطقه شلمچه حمله بشود یا نه؟

گزارش - 2

2. امروز در کردستان عراق، گروههای معارض چندین عملیات علیه مواضع ارتش عراق انجام دادند. o حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانیها) اعلام کرد: پیشمرگان حزب ساعت ١٢ شب در جاده بینالمللی عراق به ترکیه در حد فاصل سمیل- موصل طی نبرد شدیدی دو پایگاه دشمن را که جهت حفاظت در این جاده مستقر بودند به تصرف خود در آوردند. در همین حال پیشمرگان تعداد پنج دستگاه خودروی سنگین، حامل محموله حیاتی برای رژیم را که از ترکیه و بلغارستان بودند به آتش کشیدند و یک خودروی نظامی را نیز منهدم کردند. o همچنین در عملیات دیگری پیشمرگان حزب دموکرات، قرارگاه نظامی حزب بعث در مرکز بخشداری فایده را که بزرگترین پادگان نظامی منطقه در این نقطه است، مورد حمله قرار دادند و آن را به طور کامل منهدم کردند. پیشمرگان این حزب در منطقه زاخو نیز توانستند جاده زاخو- باطوفه را به کنترل کامل درآورند. در این حمله، نیروهای دشمن در کمین پیشمرگان افتادند و نیروی دیگری نیز از دشمن برای باز کردن جاده از زاخو به حرکت درآمد. پس از نبرد ٤ ساعته، ٣٦ نفر به اسارت پیشمرگان درآمدند و دهها تن نیز کشته و مجروح شدند و غنائم قابل توجهی به دست آمد. o به گزارش قرارگاه رمضان پیشمرگان حزب دموکرات کردستان عراق در کمین دیگری در جاده عمومی کوی سنجاق به کرکوک علیه عوامل رژیم بعث، موفق شدند ٧ نفر از آنها را کشته و ١٦ نفر دیگر را زخمی نمایند و یک نفر دیگر را به اسارت درآورند؛ و همچنین یک دستگاه خودرو را به آتش کشیده، پنج قبضه اسلحه کلاشینکف و یک قبضه آرپیجی٧ را به غنیمت بگیرند. o واحد نظامی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق اعلام کرد: پاتک نیروهای ارتش عراق در منطقه عملیاتی ظفر٦ در محور چمچال در استان کرکوک،* که امروز با یک گردان پیاده، یک گردان مکانیزه، ٤ گردان از نیروهای نظامی جاش و با پشتیبانی دهها تانک و زرهپوش و با آتش توپخانه و ده فروند هواپیمای جنگنده و هلیکوپتر همراه بود، در فاصله چمچال و جیبافره به طور کامل دفع شد.

گزارش - 3

3. هواپیماهای عراقی به آسمان استانهای ایلام و لرستان و شهر سردشت تجاوز کردند و پس از شکستن دیوار صوتی از آنجا خارج شدند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ساعت ١١:٢٠ چند فروند هواپیمای عراقی حریم هوایی استان ایلام را مورد تجاوز قرار دادند و دیوار صوتی را بر فراز شهر ایلام شکستند و بدون انجام عملیاتی منطقه را ترک کردند. جنگندههای عراقی همچنین پیش از ظهر در دو نوبت در ساعتهای ١١:١٥ و ١٢:١١ ضمن تجاوز به حریم هوایی استان لرستان در ارتفاع بالا اقدام به شکستن دیوار صوتی کردند. و بالاخره ساعت ١٣:٢٠ بعدازظهر حریم هوایی شهرستان سردشت مورد تجاوز هواپیماهای عراقی قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی هواپیماهای متجاوز با عکسالعمل پدافند هوایی مستقر در منطقه، بدون انجام عملیاتی منطقه را ترک کردند.

گزارش - 4

4. وارد کردن فشار به جمهوری اسلامی از جمله تحریم تسلیحاتی برای پذیرش رسمی قطعنامه ٥٩٨ امروز هم موضوع اعلام موضع برخی مقامات سیاسی و رسانهای درباره جنگ ایران و عراق است. ورنون والترز سفیر امریکا در سازمان ملل امروز تکرار کرد که اعضای دائمی شورای امنیت بر روی یک قطعنامه تحریم اسلحه علیه ایران کار میکنند. به گزارش آسوشیتدپرس، والترز به تبعیت از استراتژی ملی کشور خود در جانبداری از عراق، به اعضای کنگره گفت: عراق برای قبول قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت که در ٢٠ ماه ژوئیه سال مسیحی گذشته تصویب شد، موافقت کرده است ولی ایران علیرغم علائم و نشانههای فریبآمیز و ضد و نقیض پایداری خودش را نسبت به ادامه جنگ حفظ کرده است. این در حالی است که رادیو امریکا اعلام کرد: دکوئیار دبیرکل سازمانمللمتحد در تلاش برای پایان بخشیدن به جنگ ایران و عراق تماسهای خود را با ایران از سر میگیرد. خبرهای دیگر حاکی از برخی شرایط سیاسی، نظامی است که در آینده به ضرر ایران خواهد بود. مقامات سیاسی و برخی رسانهها لزوم فشار بیشتر به ایران، آغاز شمارش معکوس برای اتمام جنگ و عدم توانایی و نیز تمایلنداشتن جمهوری اسلامی به حمله نظامی را مورد توجه قرار دادهاند. به گزارش خبرگزاری قطر عبدالله بشاره دبیرکل شورای همکاری خلیجفارس گفت: جنگ عراق و ایران در پایان امسال وارد آخرین مرحله خود خواهد شد. بشاره طی نطقی در اتاق بازرگانی اعراب و امریکا در واشنگتن گفت: از شدت جنگ کاسته خواهد شد و جنگ سبب تحکیم مواضع شورای همکاری خلیج (فارس) میگردد. بشاره اظهار داشت زمان برای اعمال فشارهای بینالمللی بر ایران جهت پایان دادن هر چه زودتر به جنگ عراق و ایران فرا رسیده است. وی همچنین در گفتوگو با روزنامه واشنگتنپست گفت: کشورهای خلیجفارس از آن بیم دارند که در محاسبات نظامی، اشتباهی از یک طرف روی دهد و باعث بالاگیری جنگ گردد. او گفت: جنگ عراق و ایران در دریا و زمین بهشدت راکد شده است. بشاره پیشبینی کرد که بهزودی حملههای ایران به کشتیرانی بینالمللی در خلیج (فارس) از بین برود.

گزارش - 5

5. در پی افزایش تلاش مجامع جهانی برای خاتمه دادن به جنگ ایران و عراق و محتمل بودن آن، چگونگی و شرایط محقق شدن چنین مهمی مورد توجه چند رسانه قرار گرفته است. از جمله مجله عربیزبان المستقبل چاپ پاریس به نقل از یک مقام برجسته لبنانی نوشت: اکنون اعتقاد بر این است که جنگ خلیجفارس وارد مرحله شمارش معکوس شده و اجرای طرح متوقف ساختن جنگ به آرامی پیش میرود. المستقبل همچنین به نقل از منابع دیپلماتیک افزود: در جریان جلب مشارکت ایران در اجلاس شورای همکاری خلیجفارس ١- مسئله تضمین امنیت سیاسی کشورهای منطقه، ٢- توافق در مورد ایجاد یک نظام امنیتی برای کشورهای عربی خلیجفارس و ایران براساس مخالفت با هرگونه قیمومیت و دخالت نظامی خارجی در منطقه خلیجفارس، ٣- پرداخت خسارت جنگ به ایران توسط کشورهای خلیجفارس مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. این مجله افزود: پس از حل مسئله اصرار ایران به تغییر بندهای قطعنامه ٥٩٨ مبنی بر مسئولیت عراق در آغاز کردن جنگ، توافق اصولی بر این سه بند طرح، پایان جنگ عراق و ایران را به طور طبیعی به دنبال خواهد داشت. المستقبل در مطلب دیگری در شماره اخیر خود نوشت: یک مقام عراقی در جمع چند سفیر عرب گفته است معادلات بینالمللی و منطقهای جنگ خلیجفارس تغییر کرده و این امر باعث شده که ایران ابتکار عمل را از دست بدهد و از حمله بزرگ به شهر بصره دست بردارد. روزنامه کیهان چاپ لندن نیز که تمایلات سیاسی جریان سلطنتطلب ایرانی در خارج از کشور را نمایندگی میکند و کمترین همراهی را با ملت ایران در دفاع نداشته و در معارضه با آن قرار داشته است، با مشاهده خبرهای متفاوت با گذشته درباره احتمال پایان جنگ به عنوان صاحب حق، در نوشته دیگری آورده است: اکثر مردم اعتقاد دارند که در مورد یک مسئله حیاتی مانند جنگ، وظیفه عناصر ملیگرا ایجاب میکند که به هیچ دلیلی، موضعی برخلاف آنچه که اراده ملت و ارتش ایران است گرفته نشود. حتی اگر مغلوب کردن حکومت امام خمینی به قیمت پایان یافتن غیر عادلانه جنگ و لکهدار شدن شرافت ملی و تاریخ ایران قابل وصول باشد برای ملّیون ایران پذیرفتنی نیست. بنابراین مطرح کردن این موضوع که "این جنگ خانمانسوز به هر قیمت ممکن باید تمام شود" نه منطقی است و نه برای ایرانیها قابل قبول است. ایرانیان وطنپرست علیرغم تمام خسارات و تلفاتی که در این ٧ سال جنگ تحمل کردهاند از رهبران سیاسی خود انتظار دارند که این جنگ را به ترتیبی و با شرایطی به پایان برسانند که خدشهای به آبرو و حیثیت ملی و تاریخی ایران وارد نیاید، تا برقراری صلح پایدار امکانپذیر گردد. نویسنده افزوده است: تصویب قطعنامه ٥٩٨ نمایانگر این واقعیت است که کلیه کشورهای عضو شورای امنیت، بهخصوص پنج کشور عضو دائم این شورا، تصمیم گرفتهاند که به بهانه برقراری آتشبس، علناً مسائلی را به کشور ما تحمیل کنند. در بخش دیگری از این نوشته که همگرایی بسیار نزدیک با مواضع جمهوری اسلامی دارد، آمده است: واقعیت سیاسی امروز به ما میگوید که امریکا، شوروی، چین، انگلستان و فرانسه با پشتیبانی آلمانغربی و ژاپن خواهان اجرای قطعنامهای هستند که حقوق از دست رفته مردم ما را بیش از پیش زیر پا میگذارد و میان عراق که این جنگ را با تجاوز به خاک کشور ما آغاز نمود، و ایران که برای دفاع از خود به مقابله برخاسته است فرقی قائل نمیشود.

گزارش - 6

6. بهرغم حضور گسترده نظامی امریکا در خلیجفارس، مسئله امنیت کشتیرانی حتی برای شرکتهای امریکایی در خلیجفارس معضل شده و موجب اضطراب ملوانان و شرکتهای کشتیرانی شده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از منامه مسئولین اجرایی کشتیرانی در خلیجفارس و منابع دیپلماتیک تأکید کردند که شرکتهای نفتی عمده امریکایی که با عربستان سعودی کار میکنند برای حفاظت از نفتکشهای خود در مقابل حملات ایران به انگلستان رو آوردهاند. این منابع گفتند: شرکتهایی همچون شورون و موبیل اخیراً پنج سوپر نفتکش را در برمودا تحت پرچم دریانوردی تجاری انگلیس ثبت کردهاند و شرکت اکسان نیز نفتکش عظیم اسوآتلانتیک را که در باهاما به ثبت رسیده پس از چهار سال بازنشستگی برای حمل نفتخام به امریکا وارد خدمت کرده است. این نفتکش ٥١٦ هزارتنی یکی از سه یا چهار نفتکش عظیم دنیاست. دو کشتی یعنی نفتکش ٤١٣ هزار تنی شورون سات امریکا و نفتکش ٢٦٤ هزارتنی شورون ادنبورگ در ماه دسامبر نام خود را از لیبریا به برمودا تغییر دادهاند. شرکت موبیل با ناوگانی مرکب از ٢٨ نفتکش، سه نفتکش دارای پرچم لیبریایی خود را به برمودایی تغییر داده است. این کشتیها به طور منظم نفت حجاز را به امریکا میبرند. به دنبال افزایش حملات ایران به کشتیها در سال گذشته و به تلافی حملات عراق به نفتکشهای مورد استفاده ایران، کشتیداران امریکایی که کشتیهای خود را به خاطر مالیات و منظورهای دیگر تحت پرچمهای دیگری به ثبت رساندهاند از پنتاگون خواستند که بگذارد نیروی دریایی، کشتیهای آنان را اسکورت کند. از قرار معلوم دولت امریکا به کشتیداران تأکید کرده که حفاظت تنها شامل کشتیهایی خواهد شد که پرچم امریکا را داشته باشند و بدین ترتیب تابع مالیاتهای امریکا و قوانینی که داشتن خدمه امریکایی را لازم میکنند، باشند. در روش ثبت انگلیس، کشتیها باید ناخدای انگلیسی داشته باشند ولی از مالیات معاف هستند. از آنجا که نیروی دریایی انگلستان در خلیجفارس فقط تا بحرین به طرف شمال میرود یعنی تا نیمه راه خلیجفارس، کشتیهای تحت اسکورتش اگر راهی رأسالتنوره یعنی ٨٠ کیلومتری شمال بحرین یا سایر بنادر شمالیتر حجاز یا کویت باشند تنها خواهند ماند. چنین شرایطی برای نفتکشها پس از آن ایجاد شد که شدت حملات عراق به کشتیهای حامل نفت ایران، باعث شد جمهوری اسلامی به عملیات مقابله به مثل روی آورد. پس از ورود ایران به این مرحله، قایقهای ایرانی در اقصی نقاط خلیجفارس حضور داشتند و به خصوص کشتیهای حامل نفت عربستان و کویت و نیز کشتیهای با پرچم امریکا را مورد بازبینی قرار میدادند. خبرگزاری رویتر از این وضعیت خبر جالبی گزارش کرده و گفته: یک رزمناو ایرانی امروز (پنجشنبه) به هنگام تعقیب یک کاروان نفتکش تحت اسکورت امریکا که در حال خروج از خلیج (فارس) بود به یکی از ناوچههای امریکا قول داد که مقررات مسیر عبور را رعایت خواهد کرد. رویتر میافزاید: ناوچه چاندلر طی یک تماس رادیویی صمیمانه از رزمناو ایرانی خواست تا به کاروان نزدیک نشود و کشتی ایرانی در پاسخ گفت: ما به مقررات مسیر عبور پایبند هستیم. چاندلر دوباره به رزمناو ایرانی گفت: ما از پاسخ شما متشکریم و بزودی منطقه را ترک خواهیم کرد و در کانال ١٦ رادیو منتظر هرگونه پیام شما هستیم. به گفته منابع کشتیرانی تشنج در خلیج (فارس) اکنون پس از دو هفته توقف در جنگ کشتیها فروکش کرده است.

گزارش - 7

7. سازمان عفو بینالملل در گزارش تازهای، به اعدام و سرکوب برخی طوایف عراق به دست عوامل رژیم صدامحسین پرداخته و نوشته است: صدها نفر اخیراً در عراق اعدام شدهاند که بیشتر آنها زندانیان سیاسی بودهاند و بدون آنکه متهم یا محاکمه شوند به قتل رسیدهاند. به گزارش یونایتدپرس این گروه حقوق بشر که در لندن مستقر است همچنین اعلام کرد: نام ١١٦ قربانی را که سن آنها بین ١٤ تا ٧٣ سال بوده و توسط حکومت صدامحسین میان ١١ نوامبر و ٣١ دسامبر ١٩٨٧ اعدام شدهاند به دست آورده است. در این گزارش اضافه شد: تنها در دو روز آخر ماه دسامبر، بیش از ١٥٠ زندانی بهدست جوخه آتش در منطقه ابوغریب واقع در حومه بغداد اعدام شدهاند. آنها شامل اعراب، کردها و اعضای گروه اقلیت ترکمان بودند. عفو بینالملل همچنین گفته است: کشتهشدگان شامل هشت فرد صغیر بین ١٤ تا ١٧ ساله میباشند که جوانترین آنها یک محصل ١٤ ساله به نام دانا حاجی صدیق معروف اهل سلیمانیه بوده است. این گزارش افزوده است: همچنین نام ١٣ کرد را در اختیار دارد که گزارش شده آنها قربانیان کشتارهای نیروهای دولتی پس از جستوجوهای خانهبهخانه و بمباران دهکده جیمان در کرکوک در ماه نوامبر بودهاند. عفو بینالملل همچنین میگوید: ٣٢ غیرنظامی کرد اهل شهر شقلاوه در ایالت اربیل قربانیان اعدامهای تلافیجویانه نظامی بین ١٨-١٤ نوامبر پس از آنکه شورشیان کرد ٨ مقام عراقی را کشتند بودهاند. بنا بر گزارش سازمان عفو بینالملل بیشتر گروههایی که از نوامبر سال گذشته به بعد اعدام شدند از ولایات شمالی و شمالشرقی عراق یعنی سلیمانیه، اربیل، کرکوک، دهوک و زاخو بودهاند. سرکوب و اعدامهای گسترده و نیز سابقه تعدی به حقوق نواحی کردنشین عراق موجب نزدیکی آنها به جمهوری اسلامی شده و انجام عملیات نظامی با حمایت لجستیکی، مالی و تسلیحاتی را در پی داشته است. بهخصوص حملات بیامان رزمندگان کرد به مواضع سربازان عراقی در بخش شمالشرقی این کشور در طول چند ماه گذشته تسلط نظامی دولت عراق بر مناطق کردنشین را بهطور جدی مورد تهدید قرار داده است. منابع خبری آوردهاند: کارشناسان نظامی و دیپلماتهای غربی بر این عقیدهاند که موج حملات کردها به مواضع نظامیان عراقی و آدمرباییهای متعدد در این نواحی، ثبات سیاسی در این منطقه را به شدت به مخاطره انداخته است. به گفته مقامات غربی: اگر چه دولت عراق سعی کرده است با خالی کردن روستاهای کردنشین از ساکنان خود و اسکان دادن آنها در مناطق غربی و جنوبی کشور از خطرات ناشی از قیام مردم کرد بکاهد، ولی نشانهها حاکی از آن است که این اقدام نتوانسته است دامنه حملات رزمندگان کرد به سربازان دولتی عراق را محدود سازد. به نوشته یک جریده چاپ خارج: محافل کرد مقیم خارج از عراق معتقدند که هدف از انجام حملات نظامی اخیر نیروهای جمهوری اسلامی به کردستان عراق این است که با تصرف بخشی از این استان، مواضع چریکهای ضد دولتی عراق در امتداد جبهههای نبرد در مرزهای شمال عراق و نواحی جنوب شرقی ترکیه را به هم مرتبط سازد. به نوشته این روزنامه مفسر روزنامه واشنگتن پست معتقد است: موفقیتهای اخیر کردها در درهم شکستن مقاومت ارتش عراق در نواحی کوهستانی و صعبالعبور کردنشین بیشتر ناشی از نتایج تلاشهای جمهوری اسلامی برای نزدیک کردن دو گروه از مبارزان کرد ضد دولتی عراق در این منطقه بوده است. جمهوری اسلامی در سال ١٩٨٦ دو گروه از رزمندگان کرد یعنی سازمان کردهای ناسیونالیست به رهبری جلال طالبانی و حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی را با هم متحد ساخت. مفسر مذکور در بخش دیگری از مقاله خود نوشته است: «جمهوری اسلامی ظاهراً در پی آن است که با حمایت از کردها و وادار کردن آنها به حمله مستمر به نظامیان عراق، بخشی از ارتش این کشور را به صفحات شمالی کشانده و به این طریق بر احتمال پیروزی خود در یورش احتمالی در جبهه های جنوبی عراق بیفزاید.»

گزارش - 8

8. مجلۀ تخصصی نفتی پترواستراتژیز اعلام کرد که عراق مشغول مطالعه افزایش برداشت از خط لولۀ صادراتی خود به ترکیه است. به نوشته این روزنامه: عراق امکان افزایش برداشت از این خط لوله را به میزان روزانه ٨/١ میلیون بشکه مورد بررسی قرار داده است. در حال حاضر ٥/١ میلیون بشکه در روز نفتخام عراق بهوسیله دو خط لوله از طریق ترکیه صادر میگردد. به نوشته نشریه مذکور: عراق در حال حاضر دو راه حل دیگر را مورد بررسی قرار میدهد. راهحل اول افزایش ظرفیت خط لوله روزانه ٥٠٠ هزار بشکهای (که اواسط سال گذشته افتتاح شد) با افزودن ایستگاههای پمپاژ جدید و راه حل دوم احداث یک خط لوله جدید با ظرفیت روزانه ٣٠٠ هزار بشکه که حوزۀ نفتی عینزاله را به پالایشگاه باتمن ترکیه ارتباط میدهد. این پالایشگاه هم اکنون با یک خط لوله به ترمینال واقع در دوریتول در دریای مدیترانه مرتبط است. تصمیم برای احداث یک خط لوله با ظرفیت روزانه ٢٠ هزار بشکه از حوزۀ نفتی عینزاله به پالایشگاه باتمن در تاریخ ١٦ آوریل ١٩٨٧ (٢٧ فروردین ١٣٦٦) توسط عراق و ترکیه اتخاذ شده است. در همین حال درباره مسائل نفت و کاربرد آن در جنگ ایران و عراق، امروز اعلام شد که در ماجرای ایرانگیت** (مکفارلین) امریکا به طور مشروط حاضر بود به افزایش قیمت جهانی نفت کمک کند. به گزارش یونایتدپرس اولیور نورث مشاور برکنار شده کاخ سفید طی یک شهادتنامه گفت: مقامات امریکا از ایران خواستند تا به عنوان بخشی از مذاکرات محرمانه اسلحه در سال ١٩٨٦ تخفیف قیمت نفت برای نیکاراگوئه را متوقف کند و در عوض امریکا برای افزایش قیمتهای جهانی نفت فشار آورد. نورث در این شهادتنامه طبقهبندی شده که در ژوئیه ١٩٨٧ انجام شد اظهار داشت: نمایندگان ایران یک سوم مذاکرات را به متهم ساختن حکومت ریگان مبنی بر فشار آوردن به کشورهای تولیدکننده نفت برای پایین نگهداشتن قیمت نفت اختصاص داده بودند.

گزارش - 9

9. در حالی که مدت خدمت سربازی در ایران در زمان جنگ روال عادی دارد، ارتش عراق سربازان خود را در طول جنگ ترخیص نکرده است. بهرغم عدم معرفی تعدادی از افراد مشمول خدمت در ایران، اما روند مدت خدمت سربازی نسبت به عراق به میزان ١٠٠ درصد کمتر میباشد. به گزارش روزنامه کیهان سرتیپ سهرابی، فرمانده ژاندارمری اعلام کرد بعد از پایان جنگ، خدمت نظام وظیفه کاهش مییابد. وی گفت: در حال حاضر طبق مصوبه شورای عالی دفاع مسئله ٤ ماه خدمت اضافه به قوت خود باقی است و البته در صورت عدم نیاز و خصوصاً با توجه به شکستهای پیدرپی دشمنان که نمونهاش را در خروج مفتضحانه ناوگان امریکا و همپیمانانش در خلیجفارس میبینیم نه تنها امکان تعدیل اضافه خدمت ٤ ماهه وجود دارد، بلکه انشاءالله با پیروزی نهایی در جنگ تحمیلی مطمئناً مدت خدمت سربازی کاهش خواهد یافت. وی وضعیت خدمت در جمهوری اسلامی را با عراق مقایسه کرد و اضافه کرد: رژیم عراق از ابتدای جنگ تاکنون اکثر سربازان خود را از خدمت وظیفه مرخص نکرده و این در حالی است که خدمت نظام در آنجا دو برابر ما یعنی ٥ سال است. اصولاً حضور میلیونی بسیجیان ما و نیروهای داوطلب اعم از ارتش و سپاه لزوم افزایش خدمت را در کشور ما ایجاب نکرده است. اما تدبیر مسئولین جمهوری اسلامی خصوصاً با ورود ناوگان دریایی استکبار جهانی به خلیجفارس اینگونه حکم نمود که فعلاً به مدت ٤ ماه به خدمت سربازی افزوده گردد.

گزارش - 10

10. سایر اخبار به شرح زیر است: o حمید میرزاده معاون اجرایی نخستوزیر و سرپرست کمیسیون مرکزی نظارت بر قیمتها درباره تصمیمات جدید نسبت به محتکران کالاها و اقلام مورد نیاز جامعه اظهار داشت: در حال حاضر کلیه کالاهای مورد نیاز عامه مردم مشمول مبارزه با احتکار و گرانفروشی قرار گرفته و کلیه دارندگان کالاهای مشمول طرح از قبیل عمدهفروشان، بنکداران، سردخانهداران، انبارداران مکلفند قبل از ٢٥ هر ماه لیست موجودی کالاهای خودشان را به کمیسیون نظارت محل نگهداری کالا اعلام کنند. وی افزود: درصورتیکه دارندگان این کالاها موجودی خویش را اعلام نکنند به عنوان محتکر شناخته شده طبق آییننامه تعزیرات با آنان برخورد خواهد شد. o در جریان مانور گردانهای حضرت امیر و امام حسین از تیپ١٨ الغدیر که به طرف تپههای سمت راست جاده سقز - مریوان در حرکت بودند یکی از گروهانهای گردان حضرت امیر با سقوط بهمن روبهرو شد که بر اثر آن ٦ نفر شهید و زخمی شدند. ضمیمه گزارش ٨: توضیح درباره ماجرای ایرانگیت (ماجرای مکفارلین) ماجرای مکفارلین، رویدادی تاریخی و به نیمه دوم سال ١٣٦٤ تا خرداد ١٣٦٥ مربوط است که در جریان آن امریکاییها درصدد برآمدند با هدف نزدیکی به ایران و تأثیرگذاری به مدیریت بحران در جریان جنگ و در پوشش آزادی گروگانهای خود در لبنان به کمک ایران، در سطح محدود و غیراستراتژیک، چند قلم سلاح و قطعات یدکی به ایران بفروشند. برای این منظور چندینبار گفتوگو و مذاکره میان دیپلماتهای رده میانی امریکا با اشخاص رده پایین ایران صورت گرفت و ٨ مورد سلاح و لوازم یدکی در تاریخهای جداگانه شامل ٢٠٠ قبضه موشک ضد تانک تاو، ١٨ قبضه موشک ضدهوایی هاوک و قطعات یدکی پرتاب کننده این موشکها به ایران فروخته شد. در قبال این فروش، دو گروگان امریکایی در ٢٤ مهر و ١١ آبان ١٣٦٥ در لبنان و به توصیه ایران آزاد شدند اما سه تن دیگر نیز در ١٨ و ٢١ شهریور و ٢١ مهر ١٣٦٥ دربیروت به گروگان گرفته شدند. اوج این رابطه سفر رابرت مکفارلین مشاور امنیت ملی ریگان رئیسجمهور امریکا به همراه یک هیئت در خرداد ١٣٦٥ به ایران بود که برخلاف انتظار آنها، هیچ یک از مقامات ایران با آنان دیدار نکرده و ناچار ایران را ترک کردند. اما درج این خبر در مجله الشراع لبنان موجب وقوع یکی از بزرگترین بحرانها برای دولت امریکا در سطح جهان گردید. ریگان رئیس جمهور امریکا که از نزدیک این مذاکرات را دنبال میکرد، مورد سرزنش جناح مخالف و جامعه امریکا و جهان قرار گرفت. به دنبال انتشار این گزارش، هاشمی رفسنجانی با توصیه امام خمینی، در مراسم ١٣ آبان به تشریح سفر مکفارلین و همراهان به ایران پرداخت و به این ترتیب ابتکار عمل این رویداد به دست ایران افتاد و یک معضل جدی و طولانی برای امریکا در پی آورد. در آن سو، دولت امریکا چند روز در برابر موضوع ساکت ماند و رسانههای این کشور نیز سعی کردند مسئله فروش سلاح به ایران را یک موضوع اسرائیلی قلمداد کنند. اما سرانجام پس از ١٠ روز از افشای ماجرا، ریگان رسماً به این موضوع اعتراف کرد و به دفاع و توجیه آن پرداخت. اما در یک دوره نزدیک به سه ماه این بحران دولت و جامعه امریکا را در خود فرو برد و به روابط این کشور با دول عرب منطقه خلیجفارس و نیز حکومت عراق تأثیر واگرایانه و منفی برجای گذاشت. (برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به: ماجرای مکفارلین، کتاب روزشمار ٤٤، علیرضا لطفاللهزادگان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، ١٣٨٠، صص ٤٨-٤٠.)

________________________________________

• این عملیات روز گذشته انجام شده بود.
  • ضمیمه دارد.

ورنون والترز سفیر امریکا در سازمان ملل متحد

منابع و مآخذ روزشمار 1366/12/06