1366.12.16

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۱ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.12.16 |نام دیگر= شانزده اسفند |روز=16 اسفند 1366 |تاریخ شمسی= 1366.12.16 |تاریخ میلادی=6 مارس 1988 |تاریخ قمری= 17 رجب 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.12.16</div> <div class="bootstrap-btn">1360...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.12.16
نام‌های دیگر شانزده اسفند
تاریخ شمسی 1366.12.16
تاریخ میلادی 6 مارس 1988
تاریخ قمری 17 رجب 1408




گزارش - 1

1. فرمانده كل سپاه از صبح تا شب با فرماندهان و مسئولان مختلف، جلسات کوتاه داشت و از آنها جویای پیشرفت کار و آمادگی یگان برای عملیات آینده در حلبچه شد و آنها نیز گزارش امور را به ایشان ارائه دادند. ابتدا جعفر اسدی فرمانده لشکر٣٣ المهدی نزد محسن رضایی آمد. وی که حدود ٤ روز در سنگرهای کمین در داخل منطقه عملیات حضور داشت تأکید کرد که با شروع عملیات باید هوانیروز توان خود را بسیج کند، در غیر اینصورت انتقال امکانات بسیار سخت خواهد شد. اسدی گفت: ظرف چند روز گذشته، در جریان انتقال امکانات با قاطر، چند رأس قاطر با بار به دره سقوط کرد. اسدی همچنین در جمع رضایی، عزیز جعفری و حجازی گزارشی از شناسایی در شیار زلم و دره مار ارائه داد و گفت: نیروهای شناسایی این یگان تا سیمخاردار پایگاه دشمن رفتهاند. شیار زلم غار دارد و برای نیروها جای خوبی است.[۱] علاوه بر اسدی، مسئولان تیپ٣٩ بیتالمقدس که به دلیل راهبندان با تأخیر وارد قرارگاه شدند، با محسن رضایی تشکیل جلسه دادند. در این جلسه آنها مانور خود را توضیح دادند و درباره شناسایی و مسائل مختلف عملیات گفتوگو کردند.[۲] براساس توضیح حاج عابد فرمانده این تیپ نیروهای یك گردان كه مأمور تصرف ارتفاع چنار است باید ٣ ساعت از ارتفاع سورن در مسیری پوشیده از برف راهپیمایی كنند تا به ارتفاع چنار برسند و در این مسیر پای نیروها تا زانو در برف فرو میرود. گردان دوم نیز پس از حدود ١٠ ساعت راه رفتن در برف از قله سورن تا سمت راست (شمال) ارتفاع چنار، شمال منطقه عملیات را تأمین کنند. گردان سوم این تیپ نیز در احتیاط خواهد بود. قبل از ایشان در یک نشست مختصر، برادر دهقان جانشین نیروی هوایی و سایر مسئولین نیروی هوایی سپاه وضعیت موجود را گزارش دادند.[۳] رضایی، دهقان را نسبت به لزوم استقرار سایت سام٢ توجیه کرد. وی حوالی شمالغربی سه راه دزلی را مشخص کرد تا پس از بررسی، اقدامات اولیه سایت انجام و دفاع هوایی مستقر شود. رضایی گفت: باید دو موضع در نظر بگیرید که بتوانید با پیشرفت عملیات محل خود را تغییر دهید. قرار شد عوامل نیروی هوایی پس از بررسی محل دقیق استقرار سایت سام٢ را مشخص کنند.[۴] در این زمینه، ستاد کل پدافند کشور نیز در نامهای به فرمانده سپاه پاسداران تقاضا کرد با توجه به احتمال حمله به سایتهای موشکی زمین به هوا از سوی دشمن، دستور داده شود با استفاده از مقدورات موجود نسبت به تقویت پدافند ارتفاع پستِ سایتهای مزبور اقدام گردد.[۵] نزدیک غروب، فرمانده و مسئولین لشکر٢٥ کربلا در جلسه با رضایی، ابعاد مأموریت لشکر را بررسی کردند. مأموریت این لشکر در مرحله اول تصرف ارتفاع هانیقل و پس از آن روستای احمدآوا و دور زدن و محاصره شهر خرمال و سپس رفتن به سمت پل گردکو در مسیر جاده سیدصادق به شهر دوجیله است.[۶] در ساعت ١٨:٣٠ مسئولین تخریب لشکر٤٠ صاحبالزمان نزد فرمانده سپاه آمدند و درباره کیفیت کار تخریب و انفجارها برای سهولت در جادهسازی در شیار وشکناو گزارش دادند.[۷] میزان پیشرفت احداث و تعریض جاده ملخور هم در جمع محسن رضایی، عزیز جعفری، شمایلی و روحالامین از جهاد سازندگی بررسی شد. روحالامین گفت: «بیشترین تلاش ما راه انداختن دریل واگن بود که با مشکلات زیاد ساعت ١٨ امروز راه افتاد. اکنون ٣٣ عدد چال (برای انفجار) در مسیر جاده زدهایم؛ و انفجار امروز بیشتر از انفجارهای قبلی بود. وی افزود الان در مجموع ١٠٪ کل کار انهدام صخره شاید انجام شده باشد انشاءالله. اگر دریلواگن کار کند و عیب پیدا نکند در کار تسریع میشود. چون محل کار در دید عراق نیست.» روحالامین گفت: ادامه جاده از دشت به بعد به جهادهای کرمان، نجفآباد و چهارمحال تقسیم شده و به آنها خط حد داده شده است. شمایلی نیز یادآور شد که دغدغه شما (رضایی) در عقبه جاده، گردنه و باند دوم بود که اکنون تمرکز فعالیتها روی آنها است. داود رنجبر راوی قرارگاه خاتمالانبیا مینویسد: برادر محسن که قصد داشت امشب ضمن ارزیابی کار انجام شده به برآورد لازم نیز برسد به دلیل نقش دریلواگن از روحالامین خواست که فردا صبح گزارشی از عملکرد دریل واگن و پیشرفت کار را بیاورند، و برآوردی از زمان باقیمانده برای تکمیل کار ارائه دهند. اجمالاً شمایلی گفت: جاده از دشت تا هانیقل انشاءالله حداکثر ٧٢ ساعته میرسد چون سه سازمان برای آن لحاظ شده است.[۸] راوی میافزاید: کند شدن پیشرفت جاده و توقف در پشت صخره فعلی، نگرانی برادر محسن را بیش از پیش کرده و مرتب از آن سراغ میگیرد و میگوید: «میترسم بالاخره این جاده ما را زمین بزند!»[۹] کار دیگر که طی چند روز گذشته پیگیری میشد، کنترل آمد و شد جادههای منتهی به منطقه عملیات دزلی - ملخور بود. این مأموریت به برادر عروج و تیم همراه او سپرده شد.[۱۰] مسئله توپخانه نیز واجد اهمیت است. در جلسه روزهای گذشته، آقای هاشمی گفت دستور برای واگذاری استعداد از توپخانه را صادر كرده است كه دراینباره رحیم صفوی با ارتش جلسه گذاشت و امروز نیز محسن رضایی برای هماهنگی با هوانیروز و پدافند هوایی، از عزیز جعفری خواست که از این پس این موضوعات را پیگیری کند.[۱۱]

گزارش - 2

2. چرایی حضور نیافتن جدی دشمن در منطقه عمومی دشت حلبچه همچنان یک ابهام اساسی است. غلامعلی رشید ضمن برخورد توأم با شک و ابهام نسبت به دشمن، مرتب در پی این است که دشمن چه میکند. وی از سوداگر مسئول اطلاعات قرارگاه قدس پرسید، چرا دشمن نمیآید؟ سوداگر در جواب گفت: «از این بیشتر دیگر چقدر؟ [بیاید] الان یک تیپ در بردهرش واقع در شمالغرب شهر سیدصادق مستقر کرده، تیپ٢٦ کماندویی را در شرق سیدصادق، یک تیپ از گارد جمهوری در محور شنام و پنج قله و یک تیپ دیگر هم در حلبچه مستقر کرده است. امروز برای اولینبار با توپ از غرب سیدصادق شلیک کرد و اطراف جاده و داخل شیار را بهطور پراکنده مورد اصابت قرار داد.» به رغم این توضیحات، سؤال مذکور همچنان بدون جواب مانده است.[۱۲] البته گزارشهای اطلاعاتی پراکندهای هم به قرارگاه میرسد که مانند اخبار واصله قبل، در درجه اول حاکی از حساسیت و توجه خاص ارتش عراق به محدوده سد دربندیخان است و در مرتبۀ بعد به سایر مناطق دشت حلبچه حساسیت نشان میدهد. در بعضی مناطق نیروهای نظامی را جایگزین نیروهای جاش کرده است که به منزله تقویت نسبی منطقه است. قرارگاه رمضان هم در گزارشی به نیروی زمینی سپاه اعلام کرد: در جلسه فرماندهان ارتش عراق که امروز در بغداد برگزار شده به آنان اعلام گردیده که ایران قصد دارد در جنوب و غرب مخصوصاً در کردستان دست به حمله سراسری و بزرگ بزند.[۱۳] همچنین معاونت اطلاعات ستاد کل سپاه پاسداران در نامهای به مدیریت ش. م. ه ستاد کل اعلام کرد که ارتش عراق در نظر دارد در صورت شروع حمله گسترده ایران، شهرهای مرزی ایران را كه در برد توپخانۀ آنان هستند گلولهباران شیمیایی نماید. در این نامه خواسته شده آمادگی لازم برای مقابله با این اقدام دشمن کسب شود.[۱۴]

گزارش - 3

3. امروز هم حملات ارتش عراق به مواضع اتحادیه میهنی کردستان عراق در منطقه آزادشده شمال عراق ادامه یافت اما قرین موفقیت نبود. دشمن با توسعه و تشدید حملات خود به تمامی جبهههای اتحادیه به جز پیرکه حمله کرد اما هیچگونه موفقیتی به دست نیاورد.[۱۵] حسن داناییفر جانشین قرارگاه رمضان که داخل عراق است، در تماس با ذوالقدر، ضمن اعلام وضعیت، درخواست کرد چند فروند هواپیما برای بمباران مقرها و نیروهای دشمن در چند نقطه از جمله بین سورداش و بنگر اعزام شود.[۱۶] درپی این درخواست، هواپیماهای خودی مواضع دشمن را بمباران کردند. در جریان بمباران یک اشتباه نیز رخ داد و مواضع اتحادیه در شدله نیز بمباران شد، اما به نیروهای اتحادیه آسیبی نرسید.[۱۷] مردم کرد ساکن روستاهای منطقه نیز همچنان در حال تخلیه منازل خود هستند. امروز اهالی روستای گومزل نیز روستای خود را ترک كردند. این افراد عمدتاً با زن و بچه به صورت پیاده به طرف گلاله و مرز ایران حرکت کردهاند.[۱۸]بهعلاوه، مردم آوارهای که از روستاهای اطراف منطقه به سیرهمرگ روانه میشوند در آنجا پس از استراحت و صرف غذای مختصر در ایستگاه صلواتی، اگر وضعیت جوی مناسب باشد فقط زنان و بچهها با هلیکوپتر به ایران منتقل میگردند. امروز ساعت ١ بعدازظهر با سه فروند هلیکوپتر خانوادههای کرد را به ایران منتقل کردند. این افراد در ایران، در اطراف بانه مستقر میشوند.[۱۹] در همین حال به گزارش قرارگاه رمضان، پیشمرگان حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانیها) با اجرای ٢ عملیات کمین جداگانه در جاده کوی سنجیق به کرکوک و جاده باطوفه به زاخو در استان دهوک چند خودروی نظامی ارتش عراق را منهدم و ضمن کشتن و مجروح کردن تعدادی نظامی، ٥٣ کرد مسلح محلی را اسیر کردند.[۲۰] این پیشمرگان همچنین در عملیات دیگری با همکاری پیشمرگان مبارز کرد عراق شاخه کرکوک با نفوذ به شهر کرکوک یک افسریار استخبارات و ١٤ نفر از نیروهای گارد امنیتی شهر را به اسارت گرفتند و به مناطق آزادشده منتقل کردند.[۲۱]

گزارش - 4

4. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس بالگردهای امریکایی در خلیجفارس هدف حمله قایقهای تندرو قرار گرفتند. به نوشته این منبع خبری از منامه، مقامات رسمی امریکا گفتند: هلیکوپترهای نیروی دریایی این کشور امروز از طرف نیروهای مستقر در یک سکوی نفتی و چندین قایق کوچک در آبهای مرکزی خلیجفارس هدف تیراندازی قرار گرفتند. خبرنگاران به نقل از جیمز مکتیگ گفتند: هلیکوپترها تحت آتش سنگین تیربار قرار گرفتند. همزمان با شلیك تیربارها از روی سكوی نفتی، تعدادی از قایقهای مستقر در نزدیكی منطقه نیز بر روی هلیكوپترها آتش گشودند ولی هلیكوپترها به آتش آنها پاسخ ندادند و بیشتر به فکر فرار افتادند زیرا آتش از چهار طرف به سوی آنها نشانهگیری شده بود. سرگرد مکتیگ تصریح کرد که هلیکوپترهای امریکایی از جمله یک هلیکوپتر سیهاوک هنگام شروع شلیکها در حدود ساعت ١:٣٠ به وقت محلی در مأموریت شناسایی بودند.[۲۲]

گزارش - 5

5. شهر تهران امروز هم در معرض اصابت موشکهای عراقی قرار داشت اما از ٥ موشک شلیک شده فقط دو فروند آن عمل کرد و ٣ موشک دیگر در آسمان منفجر شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در ساعت ٥:٣٩ صبح یک موشک عراقی به کوههای شمال تهران در منطقة پسقلعه و خارج از مناطق مسکونی اصابت کرد و براثر انفجار این موشک تعدادی از شیشههای منازل و مغازههای میدان دربند شکست. در ساعت ١٧:٠٨ صدای انفجار دیگری در فضای تهران شنیده شد. موشک پرتاب شده به سوی تهران بر فراز شهر منفجر شد. در ساعت ١٧:٣٩ صدای انفجار سومین موشک در تهران شنیده شد که این یکی نیز در آسمان تهران منفجر شد. در ساعت ١٨:٤٦ چهارمین موشک عراق در خیابان هاشمی بین خیابانهای خوش و رودکی در جنوب غربی تهران فرود آمد، ولی منفجر نشد و حداقل ٨ مجروح برجای گذاشت، و به ساختمان دبستان دانشمند خساراتی وارد کرد. همچنین در جریان شلیک پدافندها در سطح تهران در ساعت ١٩:٤٨ امشب صدای انفجاری در سطح تهران شنیده شد. شاهدان عینی در منطقه خیابان هاشمی انفجار پنجمین موشک پرتابشده را در آسمان منطقه دیدهاند.[۲۳] ارتش عراق در اطلاعیه نظامی شماره ٣٠٥٤ خود اعلام کرد پنج فروند موشک به شهر تهران شلیک کرده است.[۲۴]

گزارش - 6

6. همچون روزهای گذشته، امروز علاوهبر تهران، هواپیماهای دشمن در ابعاد وسیعی ١١ شهر دیگر را بمباران کردند که در نتیجه حداقل ٤٩ نفر شهید و ٥٢٩ نفر مجروح شدند و خسارات زیادی به بار آمد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی هشت نقطه از شهرستان ایلام در ساعت ١١ صبح هدف بمباران قرار گرفت. همچنین در ساعت ١٢:٢٥ پنج فروند هواپیمای دشمن برای بار دوم، چند نقطۀ شهر ایلام را بمباران کردند که طی این دو بمباران ٣٦ واحد مسکونی و تجاری ویران شد، ولی به علت خلوت بودن شهر تنها ٩ نفر مجروح شدند.[۲۵] در ساعت ١٢:١٠، چهار فروند هواپیمای عراقی شهر میاندوآب در آذربایجان غربی را نیز بمباران کردند. دو بمب و چهار راکت پرتاب شده به ساختمانهای شرکت نفت، کارخانه قند و کود شیمیایی اصابت کرد. در جریان این اقدام به ساختمان کارخانه قند آسیب وارد شد و ٢١ نفر از کارگران و کارمندان این کارخانه مجروح شدند.[۲۶] در ساعت ١١:٤٩ جنگندههای عراقی چند نقطه مسکونی و تجاری شهر مریوان را بمباران کردند که براثر آن ١٥ تن شهید و ٥٢ تن مجروح شدند.[۲۷] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی توپخانه دوربرد ارتش عراق نیز از ساعت ١٦:٣٠ امروز اقدام به گلولهباران این شهر نمود که تا ساعت ١٦:٥٠ شش گلوله توپ به اطراف شهر اصابت کرد، اما هیچگونه تلفاتی دربرنداشت.[۲۸] شش نقطه مسکونی شهر سقز نیز بهوسیله هواپیماهای دشمن بمباران شد و ١٣ تن از مردم بیدفاع به شهادت رسیدند و حدود ٧٠ تن مجروح شدند.[۲۹] هواپیماهای عراقی همچنین امروز چند نقطه مسکونی سنندج را بمباران کردند. هواپیماها در این بمباران خانههای سازمانی واقع در انتهای پادگان لشکر٢٨، اماکن مسکونی تپهگردی، گرول و محله شیخسلام در مجاورت پادگان را بمباران کردند. در این بمباران یک منزل مسکونی به کلی تخریب شد و به چندین واحد دیگر خسارت وارد آمد. این گزارش حاکیست دو شهید و ٥٠ مجروح این حمله به بیمارستان توحید سنندج منتقل شده است. خبرگزاری افزوده است با توجه به اینکه اکثر نقاط بمباران شده در داخل پادگان قرار دارد، دسترسی به آمار شهدا و مجروحین داخل پادگان امکانپذیر نیست. در جریان بمباران محلهای مذکور در سنندج، یک فروند هواپیمای سوخو٢٠ دشمن هدف قرار گرفت و سقوط کرد و خلبان آن اسیر شد.[۳۰] علاوه براین، جنگندههای عراقی محوطه پادگان امام حسین و دانشگاه شهید بهشتی خرمآباد را بمباران کردند. به گزارش سپاه سوم قدس سپاه پاسداران، در این حمله که در وضعیت قرمز صورت گرفت و پدافندهای ضد هوایی نیز فعالیت داشتند، ٦ تن شهید و ٣٨ نفر دیگر مجروح شدند.[۳۱] در جریان حمله به شهر خرمآباد که بهوسیله سه فروند هواپیما و در ساعت ١٣:٤٨ به وقوع پیوست ٩ تن شهید و ٨٥ نفر مجروح شدند. براثر حمله به سه نقطه شهر، بیش از ٤٠ باب واحد مسکونی کاملاً تخریب شد و بیش از ٧٠ باب واحد مسکونی و مغازه خسارت کلی دید. شهر درود را نیز در همین ساعت جنگندههای عراقی بمباران کردند و ٨ راکت به طرف شهر پرتاب کردند که به خطوط راهآهن و خانههای سازمانی آن و نیز تعداد دیگری از واحدهای مسکونی خساراتی وارد آمد و ١ نفر شهید و ٥ نفر مجروح شدند.[۳۲] بر اثر حمله هوایی به شهر بروجرد که همزمان با درود انجام شد نیز ٣ نفر شهید و ١٨ نفر مجروح شدند. در این شهر، دو نقطه مسکونی مورد اصابت قرار گرفت.[۳۳] برخی نقاط خوزستان نیز بعدازظهر امروز بمباران شد. از جمله، شش فروند از هواپیماهای عراقی ساعت ١٥:٠٥ امروز شرکت کشت و صنعت کارون در ٢٠ كیلومتری شوشتر را هدف حمله قرار دادند. هواپیماهای دشمن در این حمله بیش از ده راکت به سوی این شرکت پرتاب کردند که تعدادی از این راکتها به تأسیسات مهم و حساس از جمله قسمت تولید خوراک دام و لولههای کوره بخار اصابت کرد و خساراتی به بار آورد. همچنین تعدادی دیگر از راکتها در اطراف انبار شکر، اداره مرکزی و خیابان اصلی شركت اصابت کرد و خسارات جزئی به بار آورد. بر اثر این حمله یک تن شهید و ١٠ تن دیگر مجروح شدند.[۳۴] نیروی هوایی عراق ساعت ١٤:٢٥ به دزفول نیز حمله کرد. در جریان این حمله چهار نقطه مسکونی شهر هدف قرار گرفت و ٧ تن شهید و ٣٨ تن مجروح شدند. همچنین ٣٠ واحد مسکونی نیز خسارت دید و به ٨ دستگاه خودرو بالای ٦٠ درصد آسیب وارد شد.[۳۵] علاوه بر استانها و شهرهای مورد اشاره، جنگندههای دشمن ساعت ٢٠:٠٥ امشب ضمن تجاوز به حریم هوایی شیراز، ٢ راکت به طرف این شهر پرتاب کردند. راکتهای مزبور به اراضی کشاورزی جنوبغربی این شهر اصابت کرد و هیچگونه خسارات جانی و مالی در برنداشت.[۳۶] و بالاخره در اراک هواپیمای عراقی بعدازظهر دو راکت به محوطه کارخانه آذرآب و بیابانهای اطراف آن پرتاب کردند. هواپیماهای عراقی علاوهبر بمبارانهای مذکور، در شهرهای زنجان، بیجار، اهواز و حدفاصل بویراحمد و گچساران نیز دیوار صوتی را شکستند.*[۳۷] خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی به برآورد تخمینی خسارات وارده براثر بمباران شب گذشته تویسرکان و نهاوند پرداخته و نوشته است: میزان خسارات وارده از حملات شنبه گذشته هواپیماهای رژیم متجاوز عراق به شهر تویسرکان ٥٠٠ میلیون ریال برآورد شده است. مسئول ستاد بازسازی و نوسازی مناطق بمبارانشده استان همدان با اعلام این مطلب گفت: براثر این حمله ٣٠ واحد مسکونی تخریب و به یکصد واحد مسکونی و تجاری دیگر خسارات قابل توجهی وارد آمده است. وی افزود: همچنین در این رابطه ١٢ دستگاه خودرو شهروندان منهدم و شیشههای ٧٠٠ واحد مسکونی شکسته شد. ... در جریان این حملات، ١٦ تن از اهالی این دو شهر (تویسرکان و نهاوند) شهید و دهها تن مجروح شدند که اغلب شهدا و مجروحین را کودکان، زنان و سالخوردگان تشکیل میدهند.[۳۸]

گزارش - 7

7. خبرگزاری جمهوری اسلامی، تعداد شهدا، مصدومین و خسارتهای واردشده ناشیاز حملات موشکی عراق به مناطق مسکونی ایران ظرف یک هفته گذشته را جمعبندی و ارائه كرده است. بنابه اعلام این خبرگزاری فقط در تهران در جریان حملات موشکی دشمن که از ساعت ١٨:٢٢ روز دوشنبه دهم اسفندماه جاری با حمله به یک منطقه مسکونی واقع در میدان هفتم تیر آغاز شد، تاکنون حداقل ١٣٢ تن شهید، بیش از ٤٢٢ مجروح بستری و بیش از ٢٨٦ مجروح سرپایی برجای مانده است. همچنین ١١١ واحد مسکونی به طور صددرصد تخریب شده، ٧٢ واحد مسکونی به طور جدی آسیب دیده و به تعداد زیادی منزل مسکونی و واحد تجاری آسیب جزئی وارد آمده است. همچنین ٤٣ دستگاه اتومبیل سواری و اتوبوس منهدم شده و به ١٧٩ دستگاه اتوبوس و سواری آسیب رسیده است. اضافه براین، بیمارستانهای عیوضزاده و امام خمینی و شریعتی از جمله اماکنی است که از حملات موشکی دشمن مصون نماندهاند. همچنین در این مدت، علاوه بر ٣ حمله موشکی به قم، ٢٩ مورد حمله به مناطق مسکونی، اقتصادی و نظامی شهرهای مریوان، سقز، خرمآباد، زنجان، کرج (٢ مورد)، روستاهای اطراف رشت (٢ مورد)، ایلام (٢ مورد) سنندج، درود، میاندوآب، همدان (٢ مورد)، زنجان، دزفول (٣ مورد)، کاشان، باختران (٢ مورد)، اسلامآباد غرب، اندیمشک، بروجرد، پلدختر، کوهدشت، قزوین و شیراز نیز صورت گرفته است. در جریان بمباران شهرهای مختلف کشور (بجز تهران) تعداد زیادی شهید و مجروح شدهاند اما آمار دقیقی از شهدا و مجروحین در دست نیست. آنچه مسلم است در این شهرها دست کم ٦٩ تن شهید و ٤٦٢ تن مجروح شدهاند.[۳۹]

گزارش - 8

8. در مقابل موج حملات موشکی و هوایی عراق به تهران و شهرهای ایران، سپاه پاسداران در عملیات مقابله به مثل ٢ فروند موشک به بغداد شلیک کرد و هواپیماهای نیروی هوایی ارتش هم برخی مناطق نظامی و اقتصادی شهر اربیل را بمباران کردند. به علاوه، با آتش توپخانه شهر خالی از سکنه بصره را هم هدف قرار دادند. حمله موشکی در ساعتهای ٧:٢٠ و ٧:٢١ انجام شد و دو موشک به سوی ستاد نیروی هوایی عراق در شهر بغداد پرتاب گردید.[۴۰] اما رژیم عراق تنها اصابت یک موشک به بغداد را تأیید کرد.[۴۱] اقدام دیگر ایران، هدف قرار دادن بصره بود. به نوشته روزنامه کیهان به نقل از منابع نظامی، از نخستین ساعتهای بامداد در فاصله حدود ٣ ساعت، ٤ فروند موشک میانبرد به سوی اهدافی در شهرهای بصره و خانقین شلیک شد. این حملات موشکی با آتش سنگین توپخانه بر روی تأسیسات اقتصادی، صنعتی و نظامی شهرهای مذکور در عراق همراه بود.[۴۲] در ساعت ٨:٣٠ بامداد تأسیسات نظامی- اقتصادی شهر اربیل نیز در حمله جنگندههای ایرانی بمباران شد. بمباران توزخورماتو، چمچال، شرهانی، فکه و عماره نیز در ساعتهای دیگر امروز انجام گرفت.[۴۳] علاوه براین، رزمندگان منطقه سوم دریایی سپاه پاسداران، امشب به اسکله الامیه عراق حمله ایذایی کردند و موفق شدند تعدادی از نفرات دشمن را بکشند و نیز تجهیزات و تأسیسات موجود در اسکله را منهدم کنند.[۴۴]

گزارش - 9

9. در پی گسترش جنگ شهرها و در امان نماندن خانه و کاشانه آحاد مردم و نیز بیمارستانها و دانشگاهها و... مردم درصدد برآمدند خود و خانوادههایشان را از هدف حملات عراق دور کنند. براین اساس در خرمآباد بسیاری از مردم پس از بمباران شهرهای پلدختر و کوهدشت طی شب گذشته و صبح امروز مبادرت به ترک شهر کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، از امروز اکثر مغازهها و واحدهای صنفی در نقاط مرکزی و پر رفت و آمد این شهر به حال تعطیل درآمد. در حال حاضر وضعیت شهر خرمآباد مشابه سال گذشته به هنگام بمباران شده است. صبح امروز در مقابل نانواییهای این شهر صفهای طویل تشکیل شد. همچنین پیش از ظهر امروز به هنگام اعلام وضعیت قرمز در شهر خرمآباد در یکی از نقاط مرکزی شهر، عابرین و کارکنان ادارات به جای پناه گرفتن در پناهگاه، به ارتفاعات نزدیک شهر رفتند. براساس این گزارش امروز جایگاههای فروش بنزین در خرمآباد با تعداد زیادی خودرو مواجه شد. کم بودن آمار خسارات جانی در پلدختر نیز به خاطر ترک شهر قبل از بمباران بوده است. این گزارش میافزاید: در شهرستان بروجرد نیز مردم به ترک شهر پرداخته و در بیشهها و باغات اطراف شهر سکنی گزیدهاند، اما ترک این شهر همچون خرمآباد گسترده و قابل توجه نیست.[۴۵] همچنین مدارس شهرهای استان لرستان تعطیل اعلام شد. به دنبال بمباران مناطق مسکونی شهرهای پلدختر و کوهدشت و خسارات دیدن سه مرکز آموزشی در کوهدشت، از امروز به مدت یک ماه (تا پانزدهم فروردین ٦٧) مراکز آموزشی استان لرستان تعطیل اعلام شد. مدیرکل آموزش و پرورش استان لرستان گفت: تعطیلی اعلام شده مربوط به شهرهای در معرض بمباران این استان است و شامل روستاهای استان لرستان نمیشود.[۴۶] مدارس شهر کامیاران نیز به علت بمباران هوایی، در روز گذشته و امروز به طور یکپارچه تعطیل بوده است.[۴۷] وضعیت شهر قم نیز پس از حملات موشکی تغیر یافته است و تا حدودی از جمعیت آن به ویژه در مناطق مرفهنشین کاسته شده است و خانوادهها برای گریز از حوادث احتمالی ترجیح دادهاند به مناطق امن روستایی در حوالی قم بروند. در این زمینه تعطیلی مدارس تا سطح دبیرستان به این اقدام کمک مؤثری کرده است. از سوی دیگر براساس تجربیات سال گذشته که اکثر بمبارانهای عمده دشمن در بعدازظهر صورت گرفته است عدهای از افراد پس از انجام کارهای روزمره خود در قبل از ظهر مابقی اوقات خود را در نواحی امن روستایی میگذرانند. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی حاکیست در حال حاضر عدهای از شهروندان تهرانی برای مصون ماندن از حملات موشکی دشمن به اطراف این شهر آمدهاند و در نقاط مختلف به خصوص در شهرکهای اطراف به طور موقت اقامت گزیدهاند.[۴۸]

گزارش - 10

10. به گزارش نمایندگی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در قرارگاه خاتم الانبیا، براساس یک طرح، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در مناطق مرزی ایران و عراق در حال جمعآوری اطلاعات از خطوط دفاعی یگانهای ارتش و سپاه است. طبق این گزارش اقداماتی که عناصر این سازمان اخیراً برای کسب اطلاعات انجام دادهاند اینگونه است: o شناسایی موقعیت گردان١١٠ لشکر٧٧ خراسان ارتش در منطقه فکه** o شناسایی موقعیت فرمانده لشکر٤٢ امام علی در استان باختران o اطلاع از بخشنامه های صادره در ارتباط با هشیاری و همکاری نیروهای ایست و بازرسی از پاسگاه ژاندارمری بخش بهار شهرستان همدان o شناسایی محل اصابت موشکهای دشمن و بمبارانهای هوایی منازل مردم و ارگانهای مربوطه.[۴۹]

گزارش - 11

11. ایران و عراق به رغم رویکردهای متفاوت در پیگیری جنگ، بر مواضع خود در راهبرد پیش گرفته شده تأکید میورزند. عراق حملات هوایی را جزئی از راهبرد خود دانسته و آن را اهرم فشار برای وادار کردن ایران به صلح عنوان میکند. در دیداری که امروز میان فرستاده ویژه ضیاءالحق رئیسجمهوری پاکستان با طهیاسین رمضان معاون اول نخستوزیر عراق که طی آن پیام ضیاءالحق برای صدام حسین تسلیم وی شد، طرف پاکستانی خواهان آتشبس موقت در جنگ شهرها شد، اما طه یاسین رمضان گفت: عراق به اقدامات خود در جهت وارد کردن ضربات سنگین به رژیم ایران تا زمان تن دادن آن رژیم به یک راه حل برای خاتمه جنگ ادامه خواهد داد.[۵۰] درعینحال میرحسین موسوی نخستوزیر ایران، با بیزاری جستن از حمله به شهرها، راهبرد نظامی ایران را پاسخگویی و مقابله به مثل و نه کنش عنوان کرد. وی افزود: ما با الهام از روحیه انقلاب هر ضربهای را با ضربه قاطعتری پاسخ خواهیم داد و دولت تا سرکوب متجاوز همچنان در کنار رزمندگان ایستاده و آنها را تدارک خواهد کرد. موسوی در جمع خبرنگاران تصریح کرد که با مقاومت برای حفظ استقلال و آینده کشور، قدرتهای سلطهگر به صلح تحمیلی دست نخواهند یافت.[۵۱]

گزارش - 12

12. صدام حسین در مصاحبه با روزنامه کویتی القبس چشمانداز رابطه رژیم این کشور با سازمان مجاهدین خلق (منافقین) پس از پایان جنگ را براساس اعتماد متقابل خواند. به گزارش رادیو مجاهد (منافق) صدام در برابر این سؤال که مجاهدین خلق که فارس و ایرانی هستند، از خاک عراق در حال جنگیدن با رژیم ایران میباشند، حال اگر عراق به رژیم فعلی و یا یک رژیم دیگر حاکم بر تهران مثل رژیم شاه اعتماد ندارد، در صورتی که مجاهدین پیروز شده و به قدرت برسند چگونه به آنها اعتماد خواهیم کرد؛ گفت: تلقی عراق از سازمان مجاهدین تنها در رابطه با دشمن مشترک (امام) خمینی نبوده بلکه میباید در همین مرحله نیز بر دریافتهای مشترکی استوار باشد و تلقی ما و دیگر کشورهای عربی از رابطه با سازمان مجاهدین فراتر از هرگونه دیدگاه تاکتیکی است و به آن به مثابه آینده ایران مینگریم، کما اینکه در ارتباط با هر شهروند ایرانی نیز از همین زاویه مینگریم. این تلقی البته وضعیت (امام) خمینیگرائی را دگرگون خواهد کرد به نحوی که در سراسر ایران جای شکی باقی نمیگذارد که در برابر جنگطلبی تجاوزگرانه رژیم، وضعیت حقطلبانه دیگری نیز یعنی صلح نیز متصور است و این تلقی همچنین از تعصبات جنگافروزانه با همسایه در داخل ایران خواهد کاست. پس ما با این دیدگاه و با این چهارچوب به رابطه خود با سازمان مجاهدین خلق مینگریم و براساس آن معتقدیم در چشمانداز آینده ایران مشکل بتوان تکرار آنچه را که رژیم فعلی مرتکب گردیدهاند متصور شمرد.[۵۲]

گزارش - 13

13. خبرگزاری آسوشیتدپرس تحرک هوایی اخیر نیروی هوایی ایران را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و نوشته است: نیروی هوایی ایران که برای چندین سال به سبب کمبود قطعات یدکی و پایین بودن روحیه ورزیدهترین خلبانان خود، تقریباً زمینگیر شده بود، اخیراً نشانههایی از قدرت جدید خود را بروز داده است. یک تحلیلگر نظامی غربی در این رابطه گفت، آنها حالت تعرضگونهای را که مدتها دیده نشده بود بروز میدهند. به گفته مقامات رسمی در واشنگتن رزمناوهای نیروی دریایی امریکا خبر از افزایش چشمگیر فعالیت هواپیماهای اف-٤ و اف-٥ و به ویژه اف-١٤ نیروی هوایی ایران در هفتههای اخیر دادهاند. ایران ادعا کرده است جنگندههای این کشور در ماه گذشته طی چهار نبرد هوایی پنج فروند هواپیماهای عراقی را در شمال خلیج (فارس) سرنگون کردند و این تعداد جنگ هوایی در ماه گذشته بیش از تعداد کل جنگهای هوایی ایران و عراق در تمامی طول سال گذشته بوده است. در هفتههای اخیر هواپیماهای ایران تقریباً همه روزه عملیات بمباران داشته و بیشتر بر حمله به مراکز تجمع نیروها و خطوط تدارکاتی ارتش عراق در جبهههای بین بصره و العماره اصرار داشتهاند... تحلیلگران نظامی غربی با توجه به گزارشات مربوط به اقدام ایران در سالهای اخیر در جهت خرید تعدادی هواپیما از چین و دیگر منابع خارجی و همچنین بهبود کیفیت آموزشی خلبانان ایرانی توقع داشتهاند که نیروی هوایی ایران ظهور مجددی داشته باشد. گفته میشود تنها ٦٠ الی ٨٠ فروند از هواپیماهای جنگی ایران قابل استفاده است. دانکر کارشناس نظامی مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک میگوید: ایرانیها به هواپیماهای ویژه حملات زمینی و دفاع هوایی نیاز حیاتی دارند. گفته میشود ایران برخی لوازم یدکی هواپیماهای اف-٤ و اف-٥ را از کشورهای خارجی خریداری کرده است ولی هنوز معلوم نیست تا چه حد بر مشکل فلجکننده کمبود قطعات یدکی هواپیما فائق آمده است. ایرانیها هنوز با مشکلات بسیار جدی در زمینه تعمیر و نگهداری روبهرو هستند.[۵۳]

گزارش - 14

14. بازتاب جنگ شهرها بیش از هر موضوع دیگر، نشاندهنده برداشت منابع خبری از ضعف عراق در این اقدام است. برخی از نشریات ایتالیا و تركیه مطالبی دراینباره منتشر كردهاند. روزنامه کوریره دلاسرا چاپ ایتالیا با بیان این مطلب که موضع عراق به ضعف کشیده شده نوشته است: مقامات ایران با ایجاد اندکی نرمش در مواضع قبلی خود نسبت به قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت کارت برنده عراق را بیاثر کردهاند، و شلیک پیدرپی موشکهای عراقی علیه ایران و حتی شهر مقدس قم گواه این استیصال است. کوریره دلاسرا که روزنامه پرتیراژ ایتالیا محسوب میشود با انتشار گزارشی تحت عنوان "موشک و دیپلماسی در آسمان خلیجفارس" اظهارنظر کرده است که واقعه جدید درگیری عراق و ایران از سرگیری جنگ شهرها نیست، بلکه تحول غیرمترقبه روش برخورد تهران با قطعنامه شورای امنیت است. این روزنامه افزود: مقامات ایرانی با مهارت زیاد، دیگر خود را متجاوز جلوه نمیدهند و اظهارات سفیر ایران در نیویورک حاکی از این واقعیت است. این روزنامه ایتالیایی اظهار اطمینان کرد که علیرغم فضای پیروزی حاکم بر بغداد به خاطر ضایعات وارده به تهران، موضع عراق به ضعف کشیده شده است.[۵۴] یك بولتن داخلی وزارت امور خارجه هم نوشت: رسانههای تُرک هم دربرابر حملات موشکی عراق برخورد منفی از خود نشان دادند. به گزارش منابع آگاه از آنکارا در پی حملات موشکی و بمباران تهران و دیگر شهرهای ایران بهوسیله رژیم بعثی عراق و خروج اوزال و هیئت همراه از تهران به استانبول، رادیو و تلویزیون و مطبوعات ترکیه اخبار بمباران را به نفع ایران منعکس کرده و عراق را آغازگر جنگ شهرها میدانند. اکثر خبرنگاران همراه اوزال عراق را به دلیل شروع جنگ شهرها آن هم در زمان حضور اوزال در تهران مورد نکوهش قرار داده و هدف آن کشور را از شروع مجدد جنگ شهرها، ضربه زدن به اقدامات صلحجویانه اوزال بیان نمودهاند. تلویزیون ترکیه در بخشهای مختلف خبری خود اصابت موشک به بیمارستان و زایشگاه عیوضزاده را نشان داده و هدف موشک ایران در بغداد را نظامی و اقتصادی ذکر نمودهاند.[۵۵] پاپ نیز بدون توجه به كشور آغازگر حملات به شهرها آن را نکوهش نمود. به گزارش خبرگزاری فرانسه از واتیکان، پاپ ژان پل دوم امروز نقض حقوق بینالملل از سوی ایران و عراق که متقابلاً شهرهای یکدیگر را بمباران میکنند مورد تقبیح قرار داد. این خبرگزاری میافزاید پاپ که به مناسبت روز دعاهای انژلوس در میدان سنپیر خطاب به ٥ هزار مسیحی سخن میگفت اعلام کرد که از خبرهای واصله از تهران و بغداد که اعلامکننده نه تنها هزاران کشته از نظامیان بلکه تعداد فزایندهای از قربانیان غیرنظامی براثر بمباران شهرها میباشد عمیقاً اندوهگین است.[۵۶] در این میان، آن دسته از مطبوعات کویت که از کمکهای مالی دولت عراق بهرهمند هستند، افراطیترین مواضع را از خود بروز دادند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی روزنامه الانباء در سرمقاله امروز خود با نگاه نژادپرستانه، عملیات مقابله به مثل جمهوری اسلامی ایران و حملات موشکی علیه بغداد را محکوم کرد و نوشت: بغداد مرکز خلافت عباسیان و کانون تمدن عرب است و نباید هدف موشکهای ایرانیان قرار گیرد. بغداد ... مرکز تمدن اعراب و انسانیت به شمار میرود. این روزنامه از تداوم حملات موشکی عراق علیه تهران و شهرهای دیگر ایران تقدیر و حمایت کرد و نوشت: شبی که عراق اعلام کرد موشکهای الحسین را به سوی تهران شلیک کرده گرامیترین شب برای اعراب شرافتمند در سرتاسر جهان عرب بوده است! الرایالعام هم نوشت: موضع ایران که اخیراً در پی فشارهای جامعه جهانی جهت اجرای قطعنامه٥٩٨ ضعیف شده است عراق را تشویق کرد تا از ناتوانی ایران بهره برده و با وارد آوردن فشارهای نظامی آتشبس را بر ایران تحمیل نماید.[۵۷]

گزارش - 15

15. درپی انتشار اخباری مبنیبر پذیرش قطعنامه٥٩٨ از سوی جمهوری اسلامی ایران، این شایعات توجه رسانهها را به خود جلب کرد. از جمله شبکه تلویزیونی ای.بی.سی. امریکا به نقل از محمدجعفر محلاتی سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمانملل متحد اعلام نمود که جمهوری اسلامی ایران اجرای قطعنامه٥٩٨ سازمانملل را میپذیرد و بنابراین آمادگی خود جهت همکاری با دبیرکل جهت اجرای آن را اعلام نموده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از واشنگتن این شبکه تلویزیونی امریکا طی گزارشی در صدر اخبار سراسری جمعه شب خود ضمن پخش زنده اظهارات محلاتی به نقل از منابع دیپلماتیک افزود: سفیر ایران در سازمان ملل دیروز با تسلیم یادداشتی به رئیس شورای امنیت اعلام نمود که ایران قطعنامه٥٩٨ در مورد آتشبس میان ایران و رژیم بعث، عقبنشینی نیروهای طرفین به مرزهای بینالمللی و تبادل اسرا و تشکیل کمیسیونی جهت شناسایی آغازگر جنگ را پذیرفته است. شبکه ای.بی.سی. به نقل از یک منبع خبری در وزارت خارجه امریکا اقدام اخیر ایران را یک تحول عمده اما گنگ و نامفهوم توصیف کرد. خبرگزاری فرانسه نیز در اینباره آورده است: ایران طی روزهای اخیر دو پیام مبهم به سازمانملل ارسال کرد که برخی آن را به عنوان یک نرمش بزرگ و برخی دیگر آن را یکی دیگر از تاکتیکهای متدوال ایران برای به شکست کشانیدن اعمال تحریم تعبیر کردهاند. در نخستین پیام که هفته گذشته از سوی علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران به سازمانملل ارسال گردیده آمده است پذیرفتن شرایط اجرای قطعنامه٥٩٨ که توسط خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل مطرح شده معادل قبول قطعنامه٥٩٨ است. در دومین پیام که روز پنجشنبه محلاتی سفیر ایران در سازمان ملل به رئیس شورای امنیت تسلیم کرد تأکید گردیده است که در نامه ولایتی به طور صریح اظهار شده است که ایران قطعنامه٥٩٨ را پذیرفته است.***[۵۸] این اخبار در حالی انتشار یافت که خبرگزاری قطر از سازمانملل خبر داد مقامات رسمی در شورای امنیت گفتند که گزارشها درباره موافقت ایران با اجرای قطعنامه٥٩٨ صحیح نیست و سندی که محمدجعفر محلاتی نماینده ایران امضا کرده یک سند غیر رسمی بوده است. مقامات مذکور گفتند: پذیرش قطعنامه شورای امنیت از طرف ایران از مسیرهای رسمی ایران و توسط علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران و از طریق تماس با دبیرکل سازمانملل یا شورای امنیت انجام نگرفته است. این مقامات اضافه کردند: در جریان مشورتهای شورای امنیت درباره جنگ عراق و ایران توافق شد که سند غیررسمی که توسط نماینده ایران امضا شده نادیده گرفته شود.[۵۹] در چنین فضای خبری محمدجواد لاریجانی معاون امور اقتصادی و بینالمللی وزارت امورخارجه در یک مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی درباره قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت و موضع جدید ایران گفت: این شایعه که مواضع ایران در قبال قطعنامه تغییر کرده به هیچ وجه صحت ندارد. موضع ما دربرابر قطعنامه شورای امنیت یک موضع قوی و مستدل و منطقی بوده و هست و آن اینکه این قطعنامه دارای ضعفهای زیادی است و نکات مبهم زیادی دارد، به همین دلیل احتیاج به یک طرح اجرائی داشت که دبیرکل این طرح را تهیه کرده و به تأیید شورای امنیت هم رسیده است و ما طرح دبیرکل را در مجموع یک طرح مثبت و قابل عمل تلقی میکنیم. وی افزود: امریکا هیچ علاقهای به اجرای قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت ندارد و هدف واشنگتن تنها تحت فشار قرار دادن ایران است و تاکنون نیز به انحای مختلف جلوی اجرای طرح دبیرکل را گرفته است.[۶۰]

گزارش - 16

16. هفته نامه آبزرور نوشته است تلاش های بین المللی برای خاتمه جنگ ایران و عراق، آن را طولانی تر کرده است. هامیلتون نویسنده مقاله بر این اعتقاد است که گرد آمدن نیروهای دریایی بین المللی در خلیج فارس و ادامه فشار از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد نه توانسته است از کشتیرانی کشورهای بی طرف حفاظت کند و نه امکان برقراری صلح از طریق مذاکره را بیشتر کرده است. هامیلتون میگوید: در عوض ایران توانسته است با زیرکی از تلاشهای دودلانه امریکا، کشورهای اروپایی و ژاپن که میخواهند هم با ایران مناسبات حسنه داشته باشند، هم جلوی بلندپروازیهای ایران را بگیرند، استفاده کند و جواب درست و صریحی ندهد. در حالی که عراق که پیوسته مأیوستر شده، کوشیده است که با حمله به هدفهای اقتصادی ایران، و اکنون با یک رشته حملات بیرحمانه موشکی، ایران را به نشستن در پشت میز مذاکره مجبور کند.[۶۱]

گزارش - 17

17. ادامه یافتن حملات موشکی به تهران باعث افزایش خشم عمومی نسبت به سیاست شوروی برای دادن موشك به رژیم بغداد شده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی سفارت شوروی در تهران بعدازظهر امروز مورد حمله دانشجویان، کارگران و دانشآموزان قرار گرفت. گزارش خبرنگاران خبرگزاری جمهوری اسلامی حاکی است که کنترل اوضاع برای دقایقی از دست نیروهای انتظامی خارج شد. راهپیمایی اعتراضآمیز به ابتکار دفتر تحکیم وحدت (انجمن اسلامی سراسری دانشجویان دانشگاههای ایران) و با شرکت دانشجویان، کارگران و دانشآموزان در مسیر دانشگاه تهران- سفارت امریکا به سوی سفارت شوروی انجام شد. دانشجویان پس از آنکه با آجر به ساختمان سفارت حمله کردند با استفاده از مواد آتشزا بخشی از تأسیسات و نیز درختهای ساختمان سفارت در محوطه جنوبی آن را به آتش کشیدند.**** در حالی که وسعت آتش هر لحظه بیشتر میشد نیروهای آتشنشانی وارد عمل شدند و نسبت به اطفای حریق عمل کردند. تظاهرکنندگان در حالی که قطعات موشکهای روسی شلیک شده به تهران را در دست داشتند، شعارهایی چون مرگ بر شوروی، مرگ بر گورباچف، مرگ بر امریکا و شوروی به جنگ تا بجنگیم سر میدادند.[۶۲] روزنامه کیهان نیز درباره راهپیمایی امروز نوشته است: دهها هزار تن از دانشجویان، کارگران و مردم تهران ساعت ٢:٣٠ بعدازظهر با صدور قطعنامهای در ٩ ماده بر ادامه جنگ تا پیروزی نهایی، تأکید و تسلیح رژیم صدام توسط دولت شوروی را به شدت تقبیح کردند. راهپیمایان که در دانشگاه تهران جمع شده بودند با شعارهای مرگ بر امریکا، مرگ بر شوروی، نه سازش، نه تسلیم نبرد تا پیروزی، این شعار ملت پیروز ماست، مقاومت شعار هر روز ماست به سمت لانه جاسوسی امریکا به حرکت درآمدند. شعارها حاکی از این بود که مردم از سیاستهای امریکایی شوروی در مورد کمکهای نظامی به رژیم صدام به شدت عصبانی هستند.[۶۳] به گزارش نمایندگی جمهوری اسلامی ایران از مسکو، خبرگزاری تاس در واکنش به تظاهرات امروز تهران اعلام کرد: جمعیت خشن تلاش نمودند به قلمرو سفارت شوروی در تهران حمله نمایند. مهاجمین قلمرو سفارت را با سنگ مورد حمله قرار داده و مواد آتشزا مورد استفاده قرار دادند که موجب به خطر افتادن جان اعضای سفارت و خانوادههای آنان گردید. اقدامات خصمانهای بر علیه سرکنسولگری شوروی در اصفهان نیز صورت گرفت. این اقدامات به دنبال بیانیههای تحریکآمیز از سوی رسانههای گروهی ایران انجام میگیرد که تلاش نمودند اتحاد شوروی را مسئول حملات کنونی موشکی عراق به تهران و دیگر شهرهای ایران بدانند. در این رابطه کاردار جمهوری اسلامی ایران در اتحاد شوروی فوراً به وزارت خارجه اتحاد شوروی فراخوانده شد. به وی گفته شد كه رهبر شوروی در مورد اوضاعی که در اطراف سفارت شوروی در تهران به وجود آمده است مطلع گردیده و به طور جدی در این رابطه نگران میباشد. تاس افزود: تذکر داده شد نیروهایی که مخالف بهبود فعلی روابط شوروی- ایران میباشند میخواهند تمامی اقداماتی که اخیراً در روابط دو کشور به دست آمده را از بین ببرند. به کاردار گفته شد که رهبری شوروی هر نوع اتهامی در مورد دخالت اتحاد شوروی در حملات موشکی برعلیه تهران را رد میکند.[۶۴] اما محمدجواد لاریجانی معاون امور بینالمللی و اقتصادی وزارت امور خارجه بر این نظر است که شوروی در ماههای اخیر به ما گفته بود که از دادن موشکهای دوربرد به عراق خودداری میکند که به نظر میرسد آنها نتوانستند موضع معقولشان را حفظ کنند و ما اعلام میکنیم که هرگونه کمک به عراق در حکم مشارکت در جنایتهای این رژیم بوده و روسها نمیتوانند در مقابل رأی ملت ما بیتفاوت باشند. وی افزود: من در سفری که به اتحاد جماهیر شوروی داشتم به گرومیگو و نخستوزیر آن کشور صریحاً گفتم که اسلحههای روسی قبل از اینکه به اهداف عراقیها در ایران اصابت کند، روابط تهران و مسکو را هدف قرار میدهند.[۶۵]

________________________________________

  • محمدجعفر محلاتی در نامهای به دبیرکل که به عنوان سند شماره S/١٩٥٩٥ شورای امنیت انتشار یافت ٥٠ شهید و حداقل ٣٥٦ مجروح را نتیجه حمله هوایی عراق به ١٣ شهر ایران اعلام کرد. (جنگ ایران و عراق در اسناد سازمانملل، تهیه و ترجمه: محمدعلی خرمی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ)، جلد هشتم، ١٣٦٦، ص ٨٨.)
    • نیروهای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با هماهنگی ارتش عراق در اولین ساعتهای بامداد روز هشتم فروردین ١٣٦٧ به خط دفاعی ارتش در فکه شامل گردانهای ١١٠ و ١٤٨ لشکر٧٧ خراسان و گردان٣٠٧ ژاندارمری حمله کردند و پس از اسیر کردن ٥٠٨ نفر با جمعآوری مقداری غنائم به مواضع قبلی خود بازگشتند. آنان در عقبنشینی ٩١ اسیر را که زخمی بودند رها کرده و ٤١٧ نفر را به پشت جبهه انتقال دادند. منافقین در این عملیات که آن را خورشید تابان نام نهادند ٤٠ کشته و ٢ اسیر دادند. (روزشمار جنگ،کتاب ٥٤، صص ٥٠٨-٥٠٥)
      • عراق در نامهای به دبیرکل سازمانملل با استناد به نامه وزیر امور خارجه ایران مدعی شد این بیانیه اظهارات نماینده ایران در سازمان که در آن گفته شده جمهوری اسلامی قطعنامه٥٩٨ را پذیرفته، رد میکند. (جنگ ایران و عراق در اسناد سازمانملل، تهیه و ترجمه: محمدعلی خرمی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ)، جلد هشتم، ١٣٦٦، ص ٨٣.)
        • آقای هاشمی رفسنجانی در کتاب خاطرات و یادداشتهای خود درباره موشکهایی که امروز به تهران شلیک شد و تظاهرات در اطراف سفارت شوروی نوشته است: ساعت پنج صبح با صدای انفجار موشک عراقی بیدار شدم. بعداً معلوم شد موشک به کوههای شمال شمیران خورده و آسیبی نداشته است. عصر سه موشک عراقی به تهران رسید، ولی همه در فضا منفجر شدند. امروز تعداد زیادی از شهرهای غرب و جنوب توسط عراقیها بمباران شده و تلفاتی داشته و یک هواپیمای عراقی سرنگون و خلبان آن اسیر شده است. دانشجویان در اصفهان و تهران، علیه روسیه تظاهرات کردهاند و علیرغم اینکه قرار بود به طرف سفارت شوروی نروند، رفتهاند و با پرتاب کوکتل مولوتف آتشسوزی هم ایجاد کردهاند. آقای روحانی اطلاع داد که سایت [موشک] هاگ در تهران، یک موشک عراقی را در ارتفاع ٢١ هزار متری زده است. [اکبر هاشمی رفسنجانی، دفاع و سیاست (کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال ١٣٦٦) به اهتمام علیرضا هاشمی، صص ٥١٣-٥١٢]

تظاهرات دانشجویان به سمت سفارت شوروی در اعتراض به اصابت موشکهای ساخت شوروی به تهران و دیگر شهرها


منابع و مآخذ روزشمار 1366/12/16

  1. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی ستاد کل در عملیات والفجر١٠، داود رنجبر، ١٢/١١/١٣٦٦ تا ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ٩٠ و ١/٩٠.
  2. همان، صص ٩٧ و ٩٨.
  3. همان، ص٩٧.
  4. همان، ص٩٩.
  5. سند شماره ٩٩٤٣٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد کل پدافند کشور به فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  6. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٩٩.
  7. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١٠٢.
  8. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ١٠٧ - ١٠٤.
  9. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٩٢.
  10. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص١٠٨.
  11. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ١٠١ و ١٠٢.
  12. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ٩٥ و ٩٦.
  13. سند شماره ٨٥٧٥١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، ١٦/١٢/١٣٦٦، صص ٥ - ١.
  14. سند شماره ٤٤٨٥٦٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از معاونت اطلاعات ستاد کل به مدیریت ش.م.ه ستاد کل، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  15. سند شماره ١٦٢٨/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه رمضان٢ در عملیات انجام‌نشده دشت کاریزه و ارتفاع پیرکه، سیدکمال حسینی، ٣/١٢/١٣٦٦ تا ١٨/١٢/١٣٦٦، ص١/١٣٦.
  16. همان، ص١/١٣٤.
  17. همان، ص١٣٨.
  18. همان، ص١٣٥.
  19. همان، ص١/١٣٦.
  20. سند شماره ٤٥١٤٠١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از روابط‌عمومی فرماندهی قرارگاه رمضان به دفتر روابط‌عمومی نیروی زمینی سپاه، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  21. سند شماره ٩٩٤٣١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از روابط‌عمومی فرماندهی قرارگاه رمضان به دفتر روابط‌عمومی نیروی زمینی سپاه، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  22. روزنامه رسالت، ١٧/١٢/١٣٦٦، صفحه آخر.
  23. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ١٥ - ١٢، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  24. همان، ص٣، بخش عربی رادیو بغداد، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  25. سند شماره ١٠٠٨٢١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد تبلیغات جنگ شورای‌عالی دفاع به نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص٢.
  26. سند شماره ٤١٦٥٨٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه‌ سیدالشهدا به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  27. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، صص ٦ و ٧، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٧/١٢/١٣٦٦؛ و - سند شماره ٤١٦٦٣٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای سپاه مریوان به سپاه یازدهم امام حسن عسکری (اطلاعات)، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  28. سند شماره ٤١٦٥٩٠ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش خبری فرماندهی قرارگاه حمزه ‌سیدالشهدا به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص١.
  29. سند شماره ٨٥٧١٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه از منطقه یازدهم کردستان به نیروی زمینی (معاونت اطلاعات)، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  30. سند شماره ٨٥٧٦٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا (اداره دوم ١٤ م) به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (معاونت اطلاعات)، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  31. سند شماره ٨٥٩٠٠ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه از دفتر فرماندهی سپاه سوم به دفتر روابط‌عمومی نیروی زمینی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  32. سند شماره ٣٢٨٧٠٢ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از استاندار لرستان به نخست‌وزیر جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  33. سند شماره ٧٠٦٥٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه از منطقه یازدهم (طرح و عملیات) به نیروی زمینی (معاونت عملیات)، ١٧/١٢/١٣٦٦.
  34. سند شماره ٧٠٦٦٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی سپاه ششم به روابط‌عمومی نیروی زمینی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  35. سند شماره ٨٥٧٣١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ششم امام جعفر صادق ناحیه مستقل خوزستان (اطلاعات) به ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (اطلاعات)، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ٢٠ - ١، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  37. همان، صص ٢١ و ٢٢، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  38. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٧، ٢١/١٢/١٣٦٦، ص٢٩، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٠/١٢/١٣٦٦.
  39. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، ص٤٣، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  40. روزنامه کیهان، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص٢.
  41. سند شماره ١٢١٢٢٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از گردان فنی الکترونیک به فرماندهی قرارگاه مقدم نیروی زمینی جنوب (کربلا)، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص٢.
  42. روزنامه کیهان، ١٧/١٢/١٣٦٦، ص٣.
  43. همان.
  44. روزنامه رسالت، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٢.
  45. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، ص٤٩، خرم‌آباد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  46. همان، ص٥٠، خرم‌آباد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  47. سند شماره ٤١٦٦٠١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه از سپاه کامیاران (اطلاعات) به سپاه یازدهم (اطلاعات)، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  48. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ٥٠ - ١، قم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  49. سند شماره ١١٨٩٨٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری روزانه، از نمایندگی وزارت اطلاعات در قرارگاه خاتم‌الانبیا به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص٨.
  50. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ١٠ و ١١، بغداد - خبرگزاری آلمان، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  51. روزنامه کیهان، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص٢.
  52. سند شماره ١١٨٩٨٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٨.
  53. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ٣٢ و ٣٣، نیکوزیا - خبرگزاری آسوشیتدپرس، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  54. همان، ص٣١، رم - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  55. سند شماره ٢١٢٧٩٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شماره ١٨٢/٥، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٦، گزارش نمایندگی جمهوری اسلامی ایران از آنکارا.
  56. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، ص٢٧، واتیکان - خبرگزاری فرانسه، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  57. همان، صص ٢٤ و ٢٥، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  58. همان، ص٣٩، سازمان ‌‌ملل - فرانسه، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  59. همان، صص ٣٨ و ٣٩، سازمان ‌ملل - خبرگزاری قطر، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  60. روزنامه رسالت، ١٧/١٢/١٣٦٦، ص٢.
  61. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٣، ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ٣١ و ٣٢، رادیو بی‌بی‌‌سی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  62. همان، صص ٤٧ - ٤٣، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٦/١٢/١٣٦٦.
  63. روزنامه کیهان، ١٧/١٢/١٣٦٦، ص١٥.
  64. سند شماره ٢١٢٧٩٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص ٥ و ٦.
  65. روزنامه کیهان، ١٦/١٢/١٣٦٦، ص٢.