1360.02.06

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۰۸ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1360 |نام = 1360.02.06 |نام دیگر= شش اردیبهشت |روز=6 اردیبهشت 1360 |تاریخ شمسی= 1360.02.06 |تاریخ میلادی=26 آوریل 1981 |تاریخ قمری= 21 جماد‌ی‌الثانی 1401 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1361.02.06</div> <di...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1360
1360.02.06
نام‌های دیگر شش اردیبهشت
تاریخ شمسی 1360.02.06
تاریخ میلادی 26 آوریل 1981
تاریخ قمری 21 جماد‌ی‌الثانی 1401





گزارش- 1

1. در ادامه عملیات بازی‌دراز در جبهه غرب، امروز، نیروهای ایران به ارتفاعات ۱۱۰۰ شمالی حمله کردند و بخش‌هایی از آن را به تصرف درآوردند، برهمین‌اساس، درگیری بین نیروهای دو طرف ادامه دارد و برخی مواضع نیروهای ایران همچنان هدف توپخانه عراق قرار دارند. از سوی دیگر، ارتش عراق درپی شکست‌های متوالی در مناطق گیلان‌غرب، دشت جیگران و سرپل‌ ذهاب دچار آشفتگی شد و نظم خود را از دست داد، بنابراین نیروهای عراقی برای بازپس‌گیری این مناطق، خسارت‌های نظامی فراوانی را متحمل شدند. علاوه‌براین در بانه یک فروند بالگرد عراق براثر برخورد با کوه سقوط کرد. سپاه سرپل‌ ذهاب درخصوص عملیات امروز رزمندگان و پاتک عراق گزارش داد: «ساعت ۵، با روحیه صددرصد و با تکبیر الله‌اکبر حمله آغاز شد. بچه‌ها به فاصله نیم‌ساعت نیروهای خودشان را به بالا رساندند و به نزدیکی قله رسیدند. حدود ۳ زخمی داشتند و یکی دیگر از فرمانده دسته‌ها تیر خورد. دید‌بان تیزچشم ما هم جلوتر از همه خودش را به ارتفاعات رسانید. سنگرها از بین رفت و... حمله آغاز شد و چون راه فرار برای آنها از آن قسمت زیاد بود، تقریباً ۶۰ نفر اسیر گرفتند، ولی بیشترشان فرار کردند. ساعت یک ربع به ۷ صبح، قله تسخیر شد و آنها را تارومار کردند. هلیکوپتر [نیروها را] هلی‌برن کرد، تانک‌ها[ی عراق] عقب‌نشینی کردند و تانک‌های ما جلو کشیدند. منطقه تسخیر شد و اما یال ۱۱۰۰ هنوز باقی مانده بود (۱۱۰۰ شمالی) که تا مقداری از آن را گرفتند. تا ساعت ۲ بعدازظهر، قله تثبیت شد. تانک‌ها و خمپاره‌ها و توپ که بر روی بچه‌ها می‌ریختند که با ضربت‌های چریکی محدود ۴ دستگاه تانک آنها هم نابود شد.»[۱] براساس گزارش تیپ۳ زرهی لشکر۸۱ از پادگان ابوذر، در طول شب گذشته و امروز، در منطقه بازی‌دراز و قراویز درگیری شدیدی بین یگان‌های خودی و نیروهای عراق در جریان بود. عراق از شب گذشته، مناطق شهرک مهدی، ریخک و داربلوط را زیر آتش توپخانه خود قرار داد و با استفاده از ادوات زرهی، پاتکی را علیه نیروهای خودی آغاز کرد که با هوشیاری نیروهای ایران، عملیات دشمن خنثی شد. همچنین شب گذشته، نیروهای پیاده کوهستانی و زرهی ارتش عراق در اقدامی دیگر با هدف پاتک به مواضع نیروهای ایران، ازطرف چم امام حسن به‌سوی ارتفاعات بازی‌دراز حرکت کردند که با مقاومت قوای ایرانی مواجه و مجبور به عقب‌نشینی شدند.[۲] به‌علاوه نیروهای ارتش و سپاه در جبهه‌های غرب یک فروند میگ و یک بالگرد عراقی را سرنگون کردند. از سوی دیگر، در جبهه غرب تعداد ۲۹ تانک دشمن از بین رفت و حدود ۴۵ درصد از تجهیزات آنها نابود شد. درضمن در آخرین عملیات غرب تعدادی از قوای عراقی کشته شدند.[۳] در گیلان‌غرب نیز ۲ میگ عراقی که قصد بمباران مواضع نیروهای ایران را داشتند، با آتش پدافند نیروی زمینی مجبور به فرار شدند و بمب‌های خود را در یکی از محورهای دشت ذهاب قصرشیرین به اشتباه بر سر قوای خودشان ریختند که درنتیجه ۲ تانک عراقی با خدمه نابود شد.[۴] در دشت جیگران منطقه ذهاب هم نیروهای خودی در عملیاتی هماهنگ از حمله یک واحد پیاده نظام ارتش عراق جلوگیری و سربازان عراقی را با تحمل تلفات و خسارات فراوان مجبور به عقب‌نشینی کردند. در عملیات دیگری ۱۰ سنگر گروهی دشمن در ارتفاعات مرزی ذهاب منهدم شد و تعدادی از نیروهای عراق ازجمله فرمانده آنها کشته شدند.[۵] همچنین در محور قصرشیرین و سرپل ذهاب هواپیما و پدافند هوایی خودی موفق شدند تعداد ۳ میگ ارتش عراق همراه یک بالگرد را روی ارتفاعات بازی‌دراز سرنگون کنند. در منطقه قراویز نیز درنتیجه شکست ضدحمله ارتش عراق ۵ نفربر پی.‌ام.‌پی، یک تانک و یک بولدوزر به غنیمت گرفته شد.[۶] درضمن یک فروند بالگرد عراقی براثر برخورد با قله نیردان در اطراف بانه سقوط کرد و ۲ خلبان آن کشته شدند. افراد گروه‌های مسلح غیرقانونی که از بوکان برای دریافت آذوقه عازم عراق بودند جسد یکی از این خلبان‌ها را که سالم مانده بود تحویل عراقی‌ها دادند.[۷]

گزارش- 2

2. در درگیری‌های امروز در جبهه جنوب، عشایر بسیجی آبادان مانع نفوذ نیروهای عراقی به خاک ایران شدند. همچنین تبادل آتش توپخانه‌ای میان نیروهای خودی و عراقی در شهرهای خرمشهر و اهواز ادامه دارد. در محور محمدیه نیز نیروهای عراقی با آتشی شدیدتر نسبت به روزهای پیش این منطقه را زیر آتش خود قرار دادند. مناطق مسکونی شهرهای اهواز و آبادان هم مانند روزهای گذشته زیر آتش بمباران هوایی و توپخانه‌ای ارتش عراق قرار داشت. در مقابل، یک جنگنده ایرانی، گردان۹۱ پدافند هوایی عراق در العامر (الهامر) را منهدم کرد. درگیری‌های آبادان، در دو سوی ساحل اروندرود امروز نیز با شدت بیشتری ادامه داشت و عشایر بسیجی این شهر موفق شدند از نفوذ نفربرهای ارتش عراق به خاک ایران جلوگیری کنند. درنتیجه این درگیری ۴ نفربر و یک انبار مهمات دشمن منهدم شد و تعداد زیادی از آنها کشته یا مجروح شدند. از سوی دیگر، با آتش نیروهای خودی یک دستگاه نفربر عراق در محور آبادان - ماهشهر منهدم و موجب کشته‌شدن تعدادی از نیروهای عراقی شد. براساس گزارش کمیته انقلاب اسلامی آبادان، نیروهای مسلح ایران در جبهه فیاضیه با ایجاد یک خط آتش روی مواضع عراق در حوالی روستای مارد و کارخانه شیر پاستوریزه از پرتاب گلوله‌های کاتیوشای ارتش بعث به مناطق مسکونی شهر جلوگیری کردند. رزمندگان عشایر در مقابل تحریکات نیروهای عراقی که با بلندگو پیام‌هایی به‌منظور تضعیف روحیه آنها پخش می‌کردند با قوای دشمن درگیر شدند. در این درگیری تعدادی از نیروهای عراقی کشته شدند و ۳ نفربر آنها نیز منهدم شد. همین گزارش حاکی است که براثر انهدام یک انبار مهمات و یک سنگر گروهی نیروهای عراقی در میدان تیر آبادان تعدادی از آنها کشته و مجروح شدند. از سوی دیگر، در جریان مبادله آتش در آبادان، ۳ تن از نیروهای ایران براثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسیدند. همچنین براثر حمله نیروهای ارتش عراق به مناطق مسکونی این شهر ۲ تن غیرنظامی شهید و ۱۴ تن مجروح شدند.[۸] در محور کوت‌شیخ خرمشهر نیز تبادل آتش با سلاح‌های مختلف بین نیروهای خودی و ارتش عراق درجریان بود که دشمن بیشتر از گلوله‌های آتش‌زا استفاده ‌کرد. در این تبادل آتش، نیروهای ایران توانستند چندین سنگر تیربار دشمن را منهدم کنند و احتمال دارد تلفاتی بر دشمن وارد آمده باشد. همچنین نیروهای ایرانی با احداث کانال تا ساحل کارون به خطوط دفاعی دشمن نزدیک‌تر شدند. [۹] در منطقه اهواز نیز تبادل آتش میان نیروهای خودی و ارتش عراق ادامه داشت و براثر آتش توپخانه یگان‌های نیروی زمینی ارتش یک نفربر، ۲ تانک و یک خودروی ارتش عراق منهدم شد و تعدادی از آنها کشته یا زخمی شدند. در همین منطقه یک گروه گشتی از نیروهای خودی یک کامیون ارتش عراق را به آتش کشیدند که درنتیجه آن حدود ۲۵ تن از نیروهای عراقی کشته شدند.[۱۰] امروز، شهر اهواز در سه نوبت هدف حملات توپخانه‌ای ارتش عراق بود در این حملات مناطق امانیه، محوطه راه‌آهن، کمیته صحرا، مقابل استانداری و کوت‌عبدالله هدف قرار گرفتند و درنتیجه یک دستگاه اتوبوس منهدم و ۲ باب منزل مسکونی تخریب شد. علاوه‌براین از نیروهای خودی ۱۳ نفر مجروح شدند و ۲ نفر به شهادت رسیدند.[۱۱] همچنین امروز، در محور محمدیه، نیروهای عراقی با آتش شدیدتری این منطقه را هدف قرار دادند که نیروهای سپاه پاسداران با آتش توپخانه و خمپاره‌انداز به این حملات پاسخ دادند. در این درگیری‌ها خمپاره‌اندازان سپاه توانستند یک سنگر خودرو و یک سنگر تانک ارتش عراق را منهدم کنند. درضمن نیروهای عراقی در جنوب‌غربی محمدیه در غرب کارون یک چادر نفرات برپا کردند.[۱۲] گزارش‌های رسیده از محور شوش نیز حاکی است در ساعت ۲۰، تعداد ۲ موشک سه‌متری به‌طرف شهر شلیک شد. از آمار تلفات این حمله موشکی اطلاعی در دست نیست. [۱۳] از سوی دیگر، در حملات توپخانه‌ای و هوایی ارتش عراق به آبادان ۳۵ نفر از مردم غیرنظامی شهر مجروح شدند و به تعدادی از منازل خسارات سنگینی وارد شد.[۱۴] همچنین در این روز از ساعت ۷:۴۵ الی ۹:۴۵، یک فروند هواپیمای دشمن بر فراز جبهه‌های خرمشهر ظاهر شد که با آتش پدافند هوایی منطقه را ترک کرد. در ساعت ۱۱ نیز تعداد ۵ فروند میگ عراقی قصد بمباران چند هدف، ازجمله پایگاه سپاه پاسداران را داشتند که بمب‌هایشان در بیابان ریخته شد.[۱۵] براساس اعلام ستاد مشترک ارتش، در ساعت ۱۳:۵۵ امروز، یک فروند جنگنده ایرانی به منطقه یکی از آتشبارهای گردان۹۱ پدافند هوایی عراق در العامر (الهامر) حمله کرد که براثر این حمله انفجار شدیدی در منطقه رخ داد. از تلفات و ضایعات واردشده اطلاع دقیقی در دست نیست. درضمن پرواز از روی منطقه تجمع نیروهای دشمن، در ارتفاع کم انجام شد و با شکستن دیوار صوتی همراه بود. فرمانده یگان‌های عراقی در جنوب (منطقه آبادان و خرمشهر) به واحدهای ارتش خلقی در فدائیه و کوک‌بندر دستور داد محل بالگردهای ایرانی را در آبادان هدف قرار دهند.[۱۶]

گزارش- 3

3. ستاد عملیات جنوب در گزارشی با بررسی مقطع زمانی بین عملیات‌های امام مهدی(عج) و بازی‌دراز، این عملیات‌ها را موفق خواند و اعلام کرد که نیروهای خودی در مقایسه با قوای دشمن تلفات کمتری داشته‌اند. درضمن بنا به آمار اعلام‌شده، براثر حملات هوایی و موشکی نیروهای عراقی در طول ۷ ماه جنگ، تعداد ۱۳۹۴ نفر از شهروندان شهر اهواز شهید یا مجروح شدند. براساس گزارش ستاد عملیات جنوب، بررسی ۴۰ روز حدفاصل حمله به غرب سوسنگرد تا حمله به بازی‌دراز نشان داد که نیروهای خودی در جنگ‌های پیاده نامنظم علیه قوای دشمن با اتکا به امداد خداوندی موفقیت زیادی کسب کرده‌اند. بنا به جمع‌بندی این ستاد، در طول ۴۰ روز جنگ و در ۴ حمله موفقیت‌آمیز تلفات نیروهای خودی در مقایسه با نیروهای عراق بسیار کمتر بوده و نیروهای ایران تجهیزات زرهی از دست ندادند. برپایه این گزارش در مقطع زمانی ۲۶/۱۲/۱۳۵۹ الی ۲/۲/۱۳۶۰، تعداد شهدای ایران حدود ۱۵۰ نفر بوده، درحالی‌که عراق ۱۲۰ مورد انهدامی، ۹۰۰ اسیر و ۸۰۰ کشته داشته است. به‌علاوه عراق ۲ فروند بالگرد و ۴ فروند میگ از دست داد، درصورتی‌که از ایران فقط یک بالگرد منهدم شد.[۱۷] علاوه‌براین، براساس آمار استخراج‌شده از گزارش‌ها، با گذشت هفت ماه از آغاز جنگ ایران و عراق، حملات موشکی، هوایی و توپخانه‌ای ارتش عراق، موجب خسارت و ویرانی ۹۵۰ واحد مسکونی شهر اهواز شده است. روابط‌عمومی ستاد امنیت اهواز درباره این حملات و میزان تلفات و خسارات واردشده آنها، آمار و اطلاعاتی بدین‌شرح دراختیار رسانه‌ها قرار داد: ۱. تعداد ۱۳۹۴ نفر مجروح یا شهید. ۲. شناسایی تعداد ۹۷۵ گلوله توپ. ۳. خسارت به تعداد ۹۵۰ واحد مسکونی. ۴. پرتاب تعداد ۱۹ موشک زمین‌به‌زمین. ۵. تعداد ۳۰ راکت به‌سمت شهر رها شده است.[۱۸]

گزارش- 4

4. در نتیجه مبارزات مجاهدین عراقی با نیروهای ارتش عراق در مناطق سلیمانیه و حلبچه علاوه‌بر واردآمدن خسارات عمده به ارتش عراق، تعدادی از نفرات این ارتش نیز کشته یا مجروح شدند. بنا به گزارش روزنامه اطلاعات از سنندج، درپی انفجار کارخانه برق سلیمانیه به‌همت مجاهدین عراقی، ضمن واردآمدن خساراتی به این شهر برق آن نیز قطع شد. براساس گزارش‌های رسیده، تظاهرات مردم در اعتراض به رژیم صدام در شهرهای عراق ادامه دارد و در سلیمانیه و حلبچه حدود ۵۰۰ تن به جرم شرکت در این تظاهرات دستگیر و زندانی شدند. گزارش دیگری نیز حاکی است که در جریان درگیری بین مبارزان عراقی و نیروهای صدام در بیاره ۱۸ تن از نفرات ارتش صدام کشته یا مجروح شدند و یک نفربر نظامی نیز منهدم شد.[۱۹] همچنین اطلاعات سپاه غرب گزارش داد، در حمله گروه شهید صبحی‌بگ اهل مندلی عراق که شاخه‌ای از حزب ناصری است، به پاسگاه شرطه ناودویان (میان‌دومان) بین خانقین و جلولا ۱۴ نفر از نیروهای پاسگاه مزبور کشته شدند.[۲۰]

گزارش- 5

5. اعضا و هواداران گروه‌های مخالف نظام به بهانه اعتراض به درگیرهای قائم‌شهر، در شهرهای مختلف کشور ازجمله ملایر، همدان، بوشهر، کرمانشاه، اصفهان، ساری و اسپه‌کلای آمل تجمعاتی را سامان دادند و با سردادن شعارهای ضدنظام موجب ایجاد درگیری و ناامنی در این شهرها شدند. یکی از مسئولان کمیته انقلاب اسلامی ملایر درمورد وضعیت امروز این شهر گفت: راه‌پیمایی هواداران برخی گروه‌های سیاسی ازجمله سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و سردادن شعارهایی در مخالفت با مقامات مذهبی و سیاسی کشور، مانند “ارتجاع توخالی است، مازندران گواهی است”، “تا حزب کفن نشود، این وطن وطن نشود” موجب عکس‌العمل شدید مردم و ایجاد درگیری شد. این درگیری ۳ نفر مجروح داشت، ۷ نفر نیز از افراد گروه‌های سیاسی دستگیر و به دادسرای انقلاب ملایر تحویل داده شدند.[۲۱] همچنین در همدان گروهی از هواداران سازمان مجاهدین خلق با در دست داشتن پلاکاردهایی علیه حزب جمهوری اسلامی و سردادن شعارهایی نظیر “قائم‌شهر، سنگر آزادگان” راه‌پیمایی کردند. عده‌ای از مردم نیز در مقابل با سردادن شعار “حزب فقط حزب‌الله” و “حزب‌الله سکوتش، نبرد با امریکاست”، به راه‌پیمایی پرداختند. در جریان این راه‌پیمایی‌ها درگیری‌های جزئی روی داد که با دخالت مأموران انتظامی به‌سرعت پایان یافت.[۲۲] از طرفی، در بوشهر، به هنگام پخش و فروش نشریه مجاهد (ارگان رسمی سازمان مجاهدین خلق) به‌دست هواداران این سازمان درگیری رخ داد که براثر پرتاب سنگ ۳ نفر مجروح شدند. درپی این ماجرا افراد حزب‌اللّهی در مقابل شهربانی تجمع و درخواست کردند که با رئیس شهربانی و امام‌جمعه ملاقات کنند.[۲۳] این درگیری‌ها به‌دنبال پاره‌شدن اطلاعیه‌های مجاهدین خلق و سردادن شعارهایی همچون “مسلمان به‌پا خیز، حزب شده رستاخیز” و “مرگ بر بهشتی”، ازطرف هواداران سازمان مذکور شروع شد. در مقابل نیز عده‌ای از جوانان با سردادن شعار “حزب فقط حزب‌الله، رهبر فقط روح‌الله” و “بهشتی حمایتت می‌کنیم”، به مقابله با آنها پرداختند و در ادامه با پرتاب آجر و سنگ، به یکدیگر حمله کردند.[۲۴] علاوه‌براین، بنا به گزارش‌های رسیده از کرمانشاه، درگیری‌هایی بین هواداران و مخالفان سازمان مجاهدین خلق در این شهر رخ داد. اعضا و طرف‌داران سازمان مجاهدین خلق امروز، در کرمانشاه در جریان یک راه‌پیمایی چند تن از نیروهای سپاه را مجروح کردند.[۲۵] در سنقر و کلیائی نیز در درگیری مشابهی ۲۵ نفر مجروح شدند که ۴ تن از آنها از نیروهای سپاه و شهربانی بودند. به‌دنبال این درگیری‌ها سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتشار اعلامیه‌ای ضمن محکوم‌کردن این‌گونه اعمال، اعلام کرد: «ایجاد آشوب و درگیری در بعضی از شهرهای کشور توطئه امپریالیسم امریکاست و عواملی که باعث ایجاد درگیری می‌شوند از عمال وابسته به امریکا هستند.»[۲۶] از سوی دیگر، در شهرهای شمال کشور اوضاع همچنان متشنج است. در روستای اسپه‌کلای آمل، هواداران گروه پیکار و چریک‌های فدایی خلق به چند خودرو حمله کردند و چندین نفر را مورد ضرب و شتم قرار دادند. در ساری هم بین مخالفان و هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) درگیری‌های پراکنده‌ای رخ داد. در این درگیری‌ها که تا پاسی از شب ادامه داشت، چندین نفر زخمی شدند و به چند منزل مسکونی خساراتی وارد آمد.[۲۷] همچنین در درگیری امروز اصفهان، تعداد زیادی مجروح و دستگیر شدند. در این درگیری که به گفته استاندار اصفهان ادامه درگیری‌های چند روز گذشته کارآموزان در استانداری و همچنین درگیری عناصر سازمان مجاهدین خلق و جوانان مسلمان در این شهر بود، حدود ۲۸ تن مجروح و ۱۵۰ نفر دستگیر شدند.[۲۸]

گزارش- 6

6. ستاد مرکزی سپاه پاسداران با همکاری کمیته انقلاب اسلامی منطقه۵ تهران، در جریان کشف یک خانه تیمی متعلق به سازمان مجاهدین خلق تعداد زیادی نشریه، پلاکارد و دستگاه‌های مخابراتی کشف کرد. بر اساس گزارش سرویس اجتماعی روزنامه جمهوری اسلامی، بنا به خبری که هفته گذشته به ستاد مرکزی منطقه۵ نارمک مبنی‌بر رفت‌وآمد مشکوک به یک خانه در خیابان فرجام رسید پاسداران بلافاصله منزل مذکور را محاصره کردند و در جریان جست‌وجوی دقیق از آن، یک دستگاه مخابرات، یک دستگاه استنسیل، ۲۰۰۰ عدد پلاکارد، بالغ‌بر ۵۰ هزار پوستر گوناگون و ۱۰۰ هزار نسخه نشریه مجاهد و بازوی انقلاب و مقدار زیادی کتاب و کلیشه گوناگون به دست آمد. سخنگوی کمیته انقلاب ضمن تأیید این خبر اعلام کرد که به‌صورت غیرقانونی تصرف شده بود دراین‌رابطه ۳ نفر دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفتند.[۲۹]

گزارش- 7

7. در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی علی قائمی نماینده مردم بابلسر و بندپی، احمد علی‌زاده نماینده مردم قائم‌شهر، گوهرالشریعه دستغیب نماینده مردم تهران، عباس استکی نماینده مردم شهرکرد و عبدالوهاب قاسمی نماینده مردم ساری درمورد درگیری‌های اخیر شهرهای شمال کشور و شهرکرد سخن گفتند و ضمن محکوم‌کردن این حوادث و اشاره به نقش گروهک‌های سیاسی در ایجاد آن خواستار دخالت هرچه سریع‌تر دولت شدند. علی قائمی نماینده بابلسر در مجلس شورای اسلامی، گفت: «منطقه مازندران منطقه حساسی است چون هم منطقه‌ای کشاورزی است و دائماً در آنجا بحث از زمین و کمبودهای کشاورزان است، هم منطقه کارگری است و طبعاً می‌تواند مرکزی باشد برای سوءاستفاده افرادی که چشم طمع به سرنگونی این انقلاب دوخته‌اند. بعد از پیروزی انقلاب امید بر این بود که گروهک‌ها و دسته‌های غیرقانونی راه اسلام و جمهوری اسلامی را در پیش گیرند، ولی متأسفانه ما در ماه‌های اخیر شاهد درگیری و اغتشاش در بعضی از شهرهای شمال کشور بوده‌ایم.» وی سپس با اشاره به حوادث قائم‌شهر افزود: در درگیری قائم‌شهر که باعث کشته‌شدن ۴ نفر و زخمی‌شدن ۱۰۰۰ نفر شد بعضی از گروهک‌ها با ائتلاف گروهک‌های غیرقانونی دیگر نقش داشتند. این گروهک‌ها قصد داشتند ازطریق دانش‌آموزان دختر و با ناسزاگفتن به مسئولان مملکتی مردم را تحریک و زندان‌ها را از افراد خود پر و ادعای نبود آزادی بیان در جمهوری اسلامی را مطرح کنند. تلاش بر این است که تا حد ممکن سپاه و کمیته با آنها درگیر نشوند، ولی درعین‌حال این مسئله، مسئله ساده‌ای نیست. قائمی ضمن هشدار به مسئولان کشور اضافه کرد: اگر به شهرهایی مثل بابل و آمل رسیدگی نشود، خطر زیاد خواهد شد. وی از مسئولان خواست در مناطق شمال، سپاه و کمیته‌ها را تقویت کنند و از وزارت کشور نیز درخواست کرد در انتصابات خود دقت و توجه بیشتری داشته باشد. احمد علی‌زاده نماینده قائم‌شهر هم درگیری‌ها و حوادث اخیر این شهر را به‌طور کامل شرح داد و آن را محکوم کرد. وی به نقل از فرماندار قائم‌شهر خبر درج‌شده در روزنامه انقلاب اسلامی درمورد اتفاقات این شهر را مغرضانه دانست و آن را تکذیب کرد. علاوه‌براین گوهرالشریعه دستغیب نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، ضمن تأیید سخنان نماینده قائم‌شهر اظهار کرد: توده مردم در آن مناطق بسیار از این وضع ناراحت‌اند، چون افراد این گروه‌ها هیچ‌گونه رحم و شفقتی ندارند. این گروهک‌ها تعداد اندکی از مردم را در بر می‌گیرند، اما با هیاهو و جنجال هر روز حادثه‌ای می‌آفرینند تا خود را مطرح کنند. وی خاطرنشان کرد: دولت باید با جدیت کامل وارد عمل شود و نتیجه آن را اعلام کند. همچنین عبدالوهاب قاسمی نماینده مردم ساری، با اشاره به وقایع شهر ساری گفت: این دل‌سوخته‌گان برای خلق و دور از خلق هم‌زمان با پیشرفت رزمندگان اسلام در جبهه‌های جنوب و غرب درحالی‌که صدام به مرحله نهایی سقوط و شکست رسیده است، دست به این اعمال می‌زنند و این یکی از بهترین شواهد وابستگی این گروه‌ها به عوامل بیگانه است. نماینده مردم ساری سپس حوادثی که در این شهر اتفاق افتاده است را تشریح و ابراز کرد: من متأسفم که مقامات اجرایی با همه قدرت، ضعف نشان می‌دهند و خونسردی تا این حد روا نیست. قاسمی در پایان اظهار امیدواری کرد که مسئولان امر و نمایندگان مجلس دراین‌مورد اقدامات لازم را انجام دهند و امنیت را به این منطقه بازگردانند. عباس استکی نماینده مردم شهرکرد نیز گفت: دیروز عده‌ای از هواداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و پیکار در این شهر به‌عنوان اعتراض به کشته‌شدن ۴ تن از افرادشان در قائم‌شهر راه‌پیمایی کردند. اینهایی که مدعی مبارزه با چماق‌داری هستند به دفتر حزب جمهوری این شهر حمله کرده و درها را شکستند، کتاب‌های قرآن و نهج‌البلاغه را به خیابان ریختند و آتش زدند. استکی در ادامه افزود: مردم شهرکرد به‌طور عمیقی به اسلام معتقدند و رهبری امام را صادقانه قبول دارند و به فرمان امام آرامش را حفظ کردند و منتظر رسیدگی سریع، دقیق و قاطعانه مسئولان مملکتی هستند و امیدواریم تمام مسئولان بیش از این به مظلومیت و کتک‌خوردن مسلمانان راضی نشوند.[۳۰]

گزارش- 8

8. رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، سخنگوی دولت و وزیر مشاور، وزیر کشور، رئیس دادگاه‌های انقلاب تبریز و امام‌جمعه ارومیه امروز با رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفت‌وگو کردند. پس از این دیدار، رئیس‌جمهور در مصاحبه با خبرنگاران به تشریح مسائل مطرح‌شده پرداخت. نماینده وی در هیئت ۳ نفره حل اختلاف نیز امروز، پس از دیدار با رئیس‌جمهور در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت و موضوعات مطرح‌شده در این دیدار را تشریح کرد. سیدابوالحسن بنی‌صدر در پایان دیدار با امام خمینی درخصوص مسائل مطرح‌شده گفت: «در این دیدار مسائل مختلف کشور، بیانیه ۱۰ ماده‌ای امام که باید عیناً همان‌طورکه ایشان تأکید فرمودند اجرا شود، مسائل اقتصادی و سیاست خارجی و همچنین درخصوص طرح‌هایی که به مجلس ارائه می‌شود مذاکراتی صورت گرفت.» رئیس‌جمهور همچنین درباره درگیری‌های اخیر در بعضی شهرها و عوامل این درگیری‌ها اظهار کرد: «عامل آن میل به تجاوز از قانون است و من در اینجا به هم‌وطنان عزیز توصیه می‌کنم که با سرنوشت کشورشان بازی نکنند و از این نوع برخوردها پرهیز کنند، بگذارند تا ما با خاطری آسوده و توانایی هرچه بیشتر ابتدا دشمن را نابود کنیم و بعد که دشمن را از میهنمان عقب راندیم، با صبر و حوصله و آن‌هم از راه عقل و منطق به این امور برسیم.» بنی‌صدر در ادامه درمورد پیروزی‌های اخیر رزمندگان در جبهه‌های نبرد خاطرنشان کرد: «پیروزی‌های جنگ درحدودی که امکاناتمان را از دست ندهیم و امکانات دشمن را از بین ببریم بسیار خوب بوده است. طرح‌هایی با هماهنگی و همکاری نیروهای مختلف تهیه و اجرا می‌شود که الحمدلله تاکنون بسیار موفقیت‌آمیز بوده است.» وی در پایان درباره برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی در برخی از شهرهای کشور ابراز کرد: «وزیر کشور دراین‌مورد نامه‌ای به من نوشته بود که من امروز، جواب آن را نوشتم و یادآور شدم که این مسئله باید طبق قانون اساسی انجام بگیرد و اگر قرار است در یک نقاطی انتخاباتش به دلایل جنگ به تأخیر بیفتد، وزارت کشور پیشنهاد کند و طبق قانون اساسی ما آن پیشنهاد را به مجلس می‌دهیم و سپس درمورد آن تصمیم گرفته می‌شود.»[۳۱] از سوی دیگر، عصر امروز، حجت‌الاسلام اشراقی نماینده رئیس‌جمهور در هیئت ۳ نفره حل اختلاف، با ابوالحسن بنی‌صدر دیدار و گفت‌وگو کرد. حجت‌الاسلام اشراقی پس از این دیدار درخصوص موضوعات مورد بحث با رئیس‌جمهور اظهار کرد: «درباره اوضاع مملکت و تحریکاتی که بیگانگان در داخل می‌کنند، مطالبی مطرح شد و نیز توجه‌دادن بیشتر به بیداری مردم و اینکه حادثه‌ها در آنان اثر نگذارد تا جو سیاسی جو نامطبوعی نشود. ضمناً بحثی که شد و خیلی برای من خوشحال‌کننده بود، این بود که آقای رئیس‌جمهور به اوضاع جنگ و پیشروی قوای مسلح ما امید زیادی داشتند و در توصیف روحیه قوای مسلح می‌گفتند که این ارتش و سپاه و همه قوایی که مشغول جنگ هستند، چنان روحیه به خود گرفتند که امیدواری داریم که اگر بگوییم بغداد را بگیرند پیشرفت می‌کنند و می‌گیرند و به‌طورکلی ایشان به عاقبت جنگ خوش‌بین بودند.» نماینده رئیس‌جمهور در هیئت ۳ نفره حل اختلاف درمورد فلسفه تشکیل این هیئت گفت: «هیئت ۳ نفری به‌نظر من و آنچه من در استفسار از امام و برداشت خودم از حکم امام که آقای مهدوی را نماینده خودشان مقرر فرمودند و آن فرمان ۱۰ ماده‌ای امام به دست آمده است، نظر امام این است که هرچه می‌شود آرامش را به مملکت برگردانیم و به‌نظر می‌آید که دراین‌رابطه باید در هماهنگ‌کردن مسئولین در کارها سعی وافری بشود و ازاین‌جهت ما باید سعی و کوشش زیادی بکنیم و نظر ما هم همین است. یعنی سعی کنیم تفاهم کامل بین مسئولین امر برقرار بشود و سعی کنیم که نارسایی‌ها را برطرف کنیم و کوشش کنیم که آرامش را به مملکت برگردانیم و اینکه تعبیر آرامش می‌کنم یعنی ناآرامی‌هایی است که در جو سیاسی گاهی دیده می شود و الا الحمدلله مملکت آرام است، ولی دررابطه این ناآرامی که در جو سیاسی دیده می‌شود ممکن است که بعضی از ناهماهنگی‌ها و بعضی از عصبانیت‌ها گاهی ناآرامی را به مملکت بکشاند و سعی ما این است که در این هیئت ۳ نفره ان‌شاءالله این رسالت را انجام بدهیم وگرنه ما درصدد این نیستیم که یک نفر یا یک گروه یا یک مسئولی را بیاوریم و محکوم کنیم و دیگری را حاکم بکنیم، چراکه خود این عمل باز ایجاد تشنج می‌کند و باید تشنج‌زدایی کرد.» وی در ادامه روزنامه‌ها و جراید را به تلاش برای حفظ آرامش توصیه کرد و گفت: «در این وضعیت حساس مملکت که عراق آخرین نفس‌هایش را می‌زند، سعی کنیم که آرامش داخلی را برقرار کنیم تا نفس آخر دشمن را زودتر بگیریم و اگر در این حالت احتضار که دشمن دارد در داخل مملکت ما ناآرامی‌هایی باشد دشمن در این دست و پا زدن‌ها یک امیدواری برای خودش احساس می‌کند.»[۳۲] حجت‌الاسلام اشراقی سپس با اشاره به توصیه امام خمینی مبنی‌بر اینکه تمام کوشش مسئولان و گروه‌ها باید درجهت حل مسئله جنگ باشد، درمورد آزادی مطبوعات خاطرنشان کرد: «نمی‌گوییم انتقاد سازنده نکنند، ولی انتقاد سازنده و همان‌طورکه رئیس‌جمهوری معنی کردند، نه آن‌طور انتقادی که جو را متشنج کنند و احیاناً باعث تضعیف قوای مقامات مملکتی شوند و همه مسئولین مملکتی را تقویت کنند. البته معنی آن این نیست که مسئولین مملکت با خیال آسوده بخوابند، بلکه اگر آنها خلافی بکنند این هیئت ۳ نفره اقدامات قانونی خودش را نسبت به آنان اجرا خواهد کرد. بنابراین روزنامه‌ها در جو فعلی سعی کنند آرامش حفظ شود و جو ملایم باقی بماند تا مسئولین بتوانند در این موقع حساس مملکت به اوضاع مملکت برسند و بتوانند این کشتی را با رهبری‌های امام و عنایات حضرت بقیه‌الله به ساحل نجات برسانیم و دشمن خودمان را که صدام متجاوز است از پای درآوریم و در اینجاست که ما می‌گوییم روزنامه‌ها ملایم‌تر قلم در دست بگیرند. البته این نصیحت و خیرخواهی است و استدعا است که از روزنامه‌ها داریم و این را نباید تعبیر به اختناق کرد و خدایی نکرده کسی خیال کند که ما جلوی آزادی مطبوعات را می‌خواهیم بگیریم و الا مطبوعات آزاد است و حالا هم آزاد هستند.» وی به خبرنگاران یادآور شد: «... مسئله به روش سیاسی و مکتب و راه عاقلانه برای پیروزی در جنگ است ما می‌خواهیم مطبوعات راهی را طی کند که ضربه به ما در جنگ دشمن نزند و تضعیف مسئولین مملکتی و توهین به کسی و تشنج ایجاد نکند، بلکه در روشنگری‌ها و نقل حقایق بکوشند این نصیحت ما به روزنامه‌ها است. آیا اسم این سانسور است؟ اگر سانسور است ما با این نوع سانسور مخالف نیستیم.» حجت‌الاسلام اشراقی همچنین درخصوص مسئله دانشگاه و عواملی که در وقوع این حادثه نقش داشتند و همچنین رسیدگی به تخلفات مقامات ابراز کرد: «اینکه گفتم این هیئت قصد ندارد کسی را حاکم و دیگری را محکوم کند، همچنین منظورم این است که تمام همت ما این نیست و الا ممکن است به مدارکی برخورد کند که دلیل بر محکومیت و حاکمیت دیگری باشد و یا محکوم‌کردن روزنامه این و یا خط امام و انقلابی‌بودن روزنامه دیگر، اما همت ما این نیست که تفتیش کنیم تا جرم‌هایی برای مسئولین پیدا کنیم ما زیاد در این مقام نیستیم و با این امر که اگر کسی جرم کرد ما به آن رسیدگی کرده و طبق دستور امام عمل کرده و او را به دادستان کل معرفی کنیم منافات ندارد. ولی باید بگویم آنچه نظر امام بود، تشنج‌زدایی و رفع اختلاف بوده است. این روح فرمان امام است و ما دنبال آن هستیم. به‌دنبال این هستیم که تشنج‌زدایی و رفع اختلاف کردند و چه‌بسا که یک مورد رفع اختلاف این باشد که مسئولی مؤاخذه یا از کار برکنار شود. خدا نکند که برای یک مسئول چنین امری پیش آید ما می‌خواهیم که همه مسئولین در مقام خودشان باشند و صمیمانه به انقلاب خدمت کنند. این مسئله (مسئله دانشگاه) دررابطه‌با دادگستری و مربوط به کار ما نیست و چون تاریخ مشروعیت این هیئت پس از مسئله دانشگاه بوده است ما به آن رسیدگی نمی‌کنیم چون ما به مسائلی که بعد از تشکیل این هیئت پیش می‌آید رسیدگی می‌کنیم به‌طورکلی این هیئت به مسائلی که مربوط به اختلافات مقامات درحال‌حاضر و به وضع روزنامه‌ها و رسانه‌های گروهی است رسیدگی می‌کند.» نماینده رئیس‌جمهور در هیئت حل اختلاف در پایان با اشاره به اختلافات مسئولان مملکتی ازنظر بینش و روش، این اختلافات را مانع ایجاد وحدت دانست و اضافه کرد: «باید بگویم اختلاف بینشی نه‌تنها بد نیست، بلکه مفید هم هست. برخورد نظرهای متفاوت باعث این می‌شود که نظر عالی از بین آنها انتخاب شود. بنابراین اختلاف بینش به جایی ضرر نمی‌رساند، این امر اثر منفی روی مردم نمی‌گذارد و به‌نظر من بحث‌های سیاسی و بحث آزاد که ازطریق تلویزیون پخش شود بسیار خوب است و باعث می‌شود حق از باطل جدا شود.»[۳۳]

گزارش- 9

9. حجت‌الاسلام محمد یزدی عضو هیئت ۳ نفره حل اختلاف، درباره مسائل مطرح‌شده در جلسه اخیر این هیئت با رئیس‌جمهور، گزارش داد. بنا به این گزارش، مصاحبه بنی‌صدر با ۲ هفته‌نامه، ابلاغ‌نکردن طرح پیشنهادی مجلس ازطرف او (درباره انتخابات میان‌دوره‌ای) و مسائل مربوط به روزنامه‌ها و شکایات مربوط به برخی از مقامات مسئول، مواردی بودند که در این جلسه بررسی شدند. به گفته حجت‌الاسلام محمد یزدی، در این جلسه متن مصاحبه رئیس‌جمهور با ۲ هفته‌نامه بررسی شد. هیئت، نظر رئیس‌جمهور درمورد این مصاحبه‌ها را جویا شد تا پس از آگاهی کامل از نظر ایشان بتواند تصمیم بگیرد. موضوع مورد بحث دیگر، سؤال نخست‌وزیر از هیئت بود مبنی‌براینکه چرا تابه‌حال طرح پیشنهادی مجلس مربوط به سرپرستی وزارتخانه‌های بی‌سرپرست که در بیستم اسفندماه، تصویب و به رئیس‌جمهور ابلاغ شده و طبق اصل ۱۲۳ قانون اساسی رئیس‌جمهور می‌بایست مصوبات مجلس را پس از امضا به مسئولان ابلاغ کند، ابلاغ نشده است، درصورتی‌که مصوبه دیگر مجلس درمورد بازرگانی خارجی در تاریخ ۲۶ اسفند به امضای ایشان رسیده و به دولت ابلاغ شده است. وی همچنین افزود: «دراین‌رابطه نیز نامه‌ای به آقای بنی‌صدر نوشته شده و دلیل تأخیر این ابلاغ را از ایشان خواستیم. ضمناً از آقای رجایی هم راجع به انتصاب معاونین وزارت امور خارجه توضیح خواستیم.» حجت‌الاسلام یزدی اضافه کرد: «مطلب سوم رسیدگی به وضع روزنامه‌ها بود. دراین‌زمینه به این نتیجه رسیدیم که نوشته‌های آقای علی‌اصغر حاج سیدجوادی و همچنین مطالبی که آقای کریم سنجابی منتشر کرده‌اند و مطالبی که در روزنامه [ارگان] جبهه ملی درج شده است، گذشته از آنکه خلاف دستور امام می‌باشد، حاوی توهین و تحقیر مقامات رسمی مملکت و درحقیقت مقابله با اساس حکومت محسوب می‌شود.» وی در پایان خاطرنشان کرد: مطلب دیگر مربوط به روزنامه میزان است که باتوجه‌به صحبت‌هایی که با حضور مسئولان همه روزنامه‌ها داشتیم، پس از رفع توقیف و در اولین شماره مطالبی خلاف واقع درباره دستگاه قضایی نوشت. درنتیجه، دادستان درمورد نامه‌ای که در این روزنامه منتشر شد و توهین و تضعیف دستگاه قضایی را در بر داشت به هیئت شکایت کرد. متأسفانه روزنامه انقلاب اسلامی نیز عین همان نامه زننده را کلیشه کرد که ما آن را یک خلاف می‌دانیم.[۳۴]

گزارش- 10

10. در جلسه امروز هیئت دولت که به ریاست نخست‌وزیر تشکیل شد، پس از بررسی مشکلات راه‌آهن شهری تهران و گزارشی از فعالیت‌های نماینده قوه مجریه در شورای سرپرستی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد وزارت ارشاد درمورد اختصاص مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات دولت برای برگزاری گردهمایی بررسی جنایات صدام در ایران تصویب شد. همچنین اعضای این جلسه درخواست ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران و سازمان برنامه‌وبودجه درخصوص اختصاص مبلغ دومیلیارد ریال به هزینه‌های عملیات جنگی ژاندارمری در ماه‌های فروردین و اردیبهشت ۱۳۶۰ را تصویب کردند.[۳۵]

گزارش- 11

11. سخنگوی دولت و وزیر مشاور در امور اجرایی در مصاحبه‌ای با رسانه‌های گروهی داخلی و خارجی، مواضع دولت را درمورد وقایع روز کشور بیان کرد. وی در این مصاحبه درباره درگیری‌ها و اغتشاشات اخیر خیابانی در شهرهای مختلف کشور سخن گفت. بهزاد نبوی ضمن تشریح اوضاع داخلی کشور اظهار کرد: ضدانقلابیون و امپریالیست‌ها پس از مغلوب‌شدن در کودتا، حمله نظامی به طبس، جنگ ایران و عراق و شکست در بهره‌برداری از اختلافات رهبران کشور به ایجاد اغتشاش در مناطق مختلف ایران روی آورده و با این کار می‌کوشند بر ناکامی‌های خود سرپوش نهاده و کشور را به آشوب بکشانند. سخنگوی دولت در این مصاحبه مدعی شد که بعضی از گروهک‌ها با صحنه‌سازی به دفاتر خود و سازمان‌های مخالف دولت حمله کرده و با ایجاد درگیری عمدی سعی می‌کنند که به‌دست نیروهای سپاه دستگیر شده و به زندان منتقل شوند و در آنجا با خودزنی و تشنج ادعای شکنجه کنند و ازاین‌طریق به حیثیت و اعتبار جمهوری اسلامی ایران لطمه وارد آورند. نبوی اعلام کرد که براساس تصمیم دولت ازاین‌پس به‌شدت و با قاطعیت با این‌گونه اعمال مقابله خواهد شد و مردم در روزهای آینده شاهد این قاطعیت نیروهای امنیتی خواهند بود.[۳۶]

گزارش- 12

12. چهارمین جلسه رسیدگی به اتهامات عباس امیرانتظام معاون و سخنگوی دولت موقت، صبح امروز، در شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی مرکز به ریاست حجت‌الاسلام محمدی گیلانی برگزار شد. در ابتدای این جلسه، دادستان تهران اعلام کرد کلیه اسناد دراختیار متهم گذاشته شده است و متهم می‌تواند به همه آنها اشاره کند. سپس نماینده دادستان به قرائت ادله کیفرخواست پرداخت که با اعتراض امیرانتظام درمورد گرفتن وقت از دادگاه برای دفاع از خود همراه بود. نماینده دادستان با اشاره به جعلی‌خواندن مدارک و اسنادی که متهم در اولین جلسه دفاعیه‌اش به دادگاه داده است، گفت: «حماسه‌ای که دانشجویان پیرو خط امام ایجاد کردند دررابطه‌با سیستم نبود و اگر قرار بود این حماسه سیستماتیک انجام پذیرد، زمامداران وقت هرگز چنین اجازه‌ای را نمی‌دادند.»[۳۷] نماینده دادستان انقلاب اسلامی با استناد به چند سند از مجموعه اسناد لانه جاسوسی اتهامات امیرانتظام را مجدد اعلام کرد. امیرانتظام نیز درمقابل کوشید باتوجه‌به اسناد لانه جاسوسی که به‌تازگی دراختیارش قرار داده بودند، دادگاه را مجاب کند که به او وقت دفاع بدهد. بنابراین درهمین‌زمینه اظهار کرد: «شما فرمودید این اسناد را دراختیار من بگذارند این مسائل اصلی است، دفاع من اینها است. این دفاع من است. پس بنابراین اعلام می‌کنم در اینجا به من به‌عنوان یک خائن، به‌عنوان یک جاسوس، به‌عنوان یک بی‌دین و دشمن خدا، به‌عنوان دشمن امام و مردم گفته شده اینها دروغ است. اینها مدارکش اینجاست. سند افتخارش اینجاست. باید به من اجازه بدهید از خودم دفاع بکنم، حقم است.» وی در پاسخ به سخنان حاکم شرع که اصرار داشت متهم دفاعیاتش را در جلسه آخر محاکمه‌اش ایراد کند، ضمن سعی در جلب‌توجه دادگاه گفت: «من وقت ندارم، من فقط یک‌بار حق دارم. این آخرین دفاع من است. بنابراین من تمام آنچه را که گفته می‌شود تکذیب می‌کنم. همه می‌دانید به من اجازه ندادند که بگویم اینها دروغ است. این اسنادی هستند که خودشان را ساقط می‌کند. ... ملت ایران بداند این اسناد ساخته شده است. من یک ساعت وقت می‌خواهم. آقای گیلانی، به نفع اسلام و به نفع جمهوری اسلامی است، من اول صحبت‌هایم را بکنم. بنابراین من تمام حرف‌هایی را که ایشان خواهد زد از همین حالا تکذیب می‌کنم. تمامشان دروغ محض است یا مدارکش اینجا است. من زنده‌ام و دفاع می‌کنم از حق خودم و از حق ملت ایران که من نماینده‌اش هستم. باید به من اجازه بدهید، شما باید گوش بدهید، شنیدن حرف حق که کاری ندارد. مسئله را شما گوش بدهید اگر من دروغ گفتم شما قضاوت کنید.»[۳۸] سخنگوی دولت موقت در پاسخ به اخطار دادگاه مبنی‌بر رعایت نظام شرعی دادگاه ابراز کرد: «بنده نظام شرعی را برهم نمی‌زنم. در این اسناد من را یک دیو ساخته [اند]، من می‌خواهم خدمت شما بگویم به نفع اسلام است، باید که شما بدانید. در اینجا به من گفته که من دشمن خدا، پیغمبر و امام و ایران هستم اینها دروغ است و سند دارد.»[۳۹]

گزارش- 13

13. رئیس هیئت ایرانی شرکت‌کننده در اجلاس فوق‌العاده وزرای امور خارجه کشورهای غیرمتعهد در الجزایر اظهار کرد ازنظر ایران رژیم افریقای جنوبی با رژیم صدام تفاوتی ندارد. محمدحسین لواسانی مدیرکل اداره سیاسی آسیا و افریقا در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در رأس هیئتی برای شرکت در اجلاس فوق‌العاده وزرای امور خارجه کشورهای عدم ‌تعهد درمورد مسئله نامیبیا به الجزایر* رفته بود، پس از بازگشت در مصاحبه‌ای با خبرگزاری پارس نتیجه مذاکرات هیئت ایرانی با هیئت‌های جنبش غیرمتعهد را مثبت و مفید ارزیابی کرد. وی در این مصاحبه ضمن تشریح نتایج اجلاس، به دیدار این هیئت در طول سفر خود با وزرای امور خارجه هند، کوبا، یوگسلاوی، تانزانیا، معاون وزیر امور خارجه کره‌شمالی، حبیب شطی، رئیس هیئت ویتنام، نماینده بین‌المللی حزب الجزایر و رهبر سواپو نماینده مردم نامیبیا در مبارزه علیه رژیم نژادپرست افریقای جنوبی پرداخت و درمورد مواضع ایران در جنگ تحمیلی و روابط بین کشورها با آنها گفت‌وگو کرد. لواسانی درمورد موضوع این دیدارها گفت: «ما در این ملاقات گفتیم که از دید ایران فرقی بین رژیم افریقای جنوبی و رژیم صدام وجود ندارد و هر دو متجاوز و وابسته به قدرت‌های مستقل جهان هستند درحالی‌که کنفرانس یکی را محکوم کرده و دیگری را می‌پذیرد.» وی افزود: «عکس‌العمل این هیئت‌ها نسبت به اظهارات هیئت درمورد مواضع ایران خوب بود و برخی مانند وزیر خارجه کوبا ضمن تایید بخش‌هایی از سخنان ما می‌گفتند که ایران باید برای بیان مواضع خود فعالیت بیشتری داشته باشد.» مدیرکل اداره سیاسی آسیا و افریقا در وزارت امور خارجه اضافه کرد: «هیئت ایرانی در ملاقات با رهبر سواپو و دیگر هیئت‌ها تأکید کرد همان‌گونه که مردم ایران به‌خوبی می‌دانند که تنها با رژیم عراق در جنگ نیستند، بلکه دولت‌های مرتجع و ابرقدرت‌ امریکا نیز با صدام همکاری می‌کنند مردم نامیبیا نیز باید بهوش باشند که دشمن واقعی آنان تنها رژیم افریقای جنوبی نیست، بلکه دولت‌های قدرتمند غرب و در رأس آنان ابرقدرت امریکاست.» وی در پایان به نقل از رهبر سواپو افزود جنبش سواپو از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی توان و نیرو می‌گیرد.[۴۰]

گزارش- 14

14. سخنگوی شرکت خودروسازی انگلیسی تالبوت امشب، از انعقاد قرارداد جدید با شرکت ایران ناسیونال خبر داد. روزنامه انقلاب اسلامی به نقل از سخنگوی تالبوت دراین‌باره گزارش داد: هم‌اکنون یک گروه بلندپایه از شرکت تالبوت برای امضای قراردادهای نهایی در تهران به سر می‌برند و چهارپنجم از قراردادها به امضا رسیده است و آن قسمت از قراردادها که به امضا نرسیده بالغ‌بر ۷۵۰ میلیون پوند می‌باشد. سخنگوی شرکت مذکور همچنین گفت: مقامات این شرکت که درحال‌حاضر در ایران به سر می‌برند با اطمینان خاطر امشب اعلام کردند که در طول دو هفته آینده، قراردادهای ناتمام به امضا خواهد رسید. بنا به گزارش خبرگزاری رویتر از تهران به نقل از یکی از مقامات شرکت صنایع ملی ایران، سخنگوی تالبوت گفته که مذاکرات ایران با انگلستان هنوز تکمیل نشده است، درحالی‌که بهزاد نبوی سخنگوی دولت ایران، از وجود هرگونه مذاکراتی با شرکت تالبوت انگلیسی اظهار بی‌اطلاعی کرد. براساس گزارش بخش جهانی بی.‌بی.‌سی، بهزاد نبوی سخنگوی دولت ایران، اظهار کرد: ایران به‌دلیل کمبود ارز خارجی قادر به انعقاد قرارداد ۱۰۰۰ میلیونی با شرکت تالبوت انگلیسی نخواهد بود. بنا به گفته سخنگوی شرکت ایران ناسیونال این قرارداد هنوز تکمیل نشده است. سخنگوی شرکت تالبوت که از اوایل سال ۱۹۷۰، به ایران ماشین صادر می‌کرده است گفت که چهارپنجم این قرارداد به امضا رسیده است. مدیر شرکت تالبوت نیز اعلام کرد که این شرکت در ماه‌های گذشته در تماس نزدیک با مقامات ایرانی بود. وی اظهارامیدواری کرد که صدور سالیانه کالایش به ایران را به بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه در سال افزایش دهد. براساس اطلاعیه منتشرشده کارخانه تالبوت، مذاکرات درباره سفارش‌های صادراتی بیش از یک‌میلیارد پوند، بین شرکت تالبوت موتور و کارخانه تولیدی صنعتی ملی ایران (ایران ناسیونال) آخرین مراحل خود را طی می‌کند. این یکی از بزرگ‌ترین سفارش‌های صادراتی بوده که تابه‌حال به یک شرکت بریتانیایی واگذار شده است. این قراردادها ۵ جنبه اصلی از صادرات را برای ماشین‌سازی شهر کاونتیری در بر دارد. مذاکرات در مرحله نهایی است و شرکت تالبوت در ۵ سال آینده، نیم‌میلیون قطعات و قسمت‌های مختلف ماشین را برای مونتاژ به کارخانه صنعتی ملی ایران در تهران تحویل خواهد داد. این قطعات برای مدل پیکان شامل موتورهای ۶۰۰ سی‌سی (آونجر) ساخت کاونتیری و قطعات قوای محرکه است. قرارداد مذکور درمجموع بالغ‌بر ۷۵۰ میلیون پوند می‌باشد. تالبوت با شرکت تولیدی صنعتی ایران قرارداد بسته است که ۱۵۵۰۰۰ موتور و قطعات یدکی برای هانترهای موجود در ایران تحویل دهد. این سفارش برای تعویض موتور و قطعات یدکی مدل پیکان ۱۷۲۵ سی‌سی است و ۲۳ میلیون پوند قیمت دارد. علاوه‌براین، شرکت تالبوت مشغول مذاکراتی است که براساس آن پنجاه‌هزار موتور هانتر، جعبه‌دنده پروپ شست و آکسل عقب برای وانت‌های نیم‌تنی مزدای ایران که در تهران مونتاژ می‌شوند، تحویل دهد. این سفارش به مبلغ ۶۴ میلیون پوند و برای مدت بیش از ۵ سال می‌باشد. رایج‌بودن وانت‌بارهای پیکان سبب شده است که دولت ایران یک تسهیلات تولیدی اضافی تأسیس کند و انتظار می‌رود که قراردادی برای ۵۰ هزار موتور ۱۶۰۰ سی‌سی آونجر دیگر و قطعات نیرو محرکه به‌زودی منعقد شود، این قراردادها علاوه‌بر کار تعویض قطعات یدکی می‌باشد و از حالا تا سال ۱۹۸۶، یک‌صد میلیون پوند دیگر برای تالبوت ارزش مالی دارد. جورج ترن برول مدیر اجرایی شرکت تالبوت موتور، راجع به صادرات این شرکت به ایران گفت: «با داشتن بالغ‌بر۶۰ درصد از صادرات بریتانیا به ایران توسط کارخانه تالبوت ما بزرگ‌ترین صادرکننده به ایران هستیم. من اطمینان دارم که رابطه نزدیک ما با نمایندگان دولت ایران و کمپانی تولیدی صنعتی ملی ایران در طی دوران بحران اخیر به یک نتیجه پرثمر و تشویق‌کننده‌ترین قرارداد صادراتی رسیده است. ما اکنون از مراحل نهایی و انجام‌دادن جزئیات هریک از سفارشات به‌خصوص هستیم درواقع ما امیدوار به افزایش بیشتری در تهیه قطعات اتومبیل در سال‌های آینده هستیم به‌طوری‌که برای کمپانی تولیدی صنعتی ملی ایران به‌دست‌آوردن احجام ضروری یک بازار کار محلی را که رو به توسعه است سهل بنماییم.» براساس گزارش خبرنگار روزنامه انقلاب اسلامی، رسانه‌های گروهی بریتانیا از سفر یک هیئت ایرانی به انگلستان برای انجام مذاکرات نهایی و بستن قرارداد پایانی خبر دادند. بنا به گفته این منابع قرار است این هیئت تا دو هفته دیگر وارد لندن شود. برپایه اظهارات روابط‌عمومی شرکت تالبوت، شروع مذاکرات قبل از بحران گروگان‌گیری بوده است. درمورد این مسئله شیخ‌الاسلامی رئیس هیئت‌مدیره شرکت ایران ناسیونال، اظهار کرد: «پس از پایان قرارداد ۱۰ ساله شرکت ایران ناسیونال با شرکت تالبوت (۱۹۷۰ تا ۱۹۸۱) در نظر است قرارداد جدیدی بین ایران ناسیونال و شرکت تالبوت منعقد شود. پیش‌نویس این قرارداد تحت‌بررسی است تا پس از موافقت مقامات ذی‌صلاح (وزارت صنایع و معادن) به مرحله اجرا گذاشته شود.»[۴۱]

گزارش- 15

15. روزنامه‌های الجزیره، الخلیج و دیلی تلگراف به بررسی و تفسیر اوضاع جنگ عراق و ایران، عواقب آن برای دو طرف و تأثیر جنگ بر وضعیت داخلی دو کشور پرداختند. صدام نیز در مصاحبه‌ای با مجله الحوادث به خرید اسلحه از کشور مصر اعتراف کرد. روزنامه الجزیره درباره جنگ عراق و ایران نوشت: منابع اروپای غربی و اشخاص نزدیک به هیئت حسن نیت طائف و هیئت کشورهای غیرمتعهد اظهار کردند که جنگ عراق و ایران مراحل حساسی را طی می‌کند. مقامات مذکور افزودند: اگر در خلال چهار هفته آینده، حملاتی ازطرف عراق انجام نشود، می‌توان انتظار فعالیت قابل‌توجه هیئت‌های صلح را داشت. مطلعان نظامی غربی معتقدند هدف عراق شهر نفت‌خیز آبادان می‌باشد که بارها مورد حملات توپخانه سنگین عراق قرار گرفته است. دیپلمات‌های تهران نیز گفتند که بارندگی‌های فصلی حملات عراقیان را متوقف کرده است. بنا به اظهار رژیم‌های دو کشور جنگ طولانی موجب سقوط یکی از دو رژیم خواهد شد. برهمین‌اساس دیپلمات‌های غربی و عرب تأکید کردند که از آغاز جنگ محبوبیت صدام حسین افزایش یافته و موقعیت وی تثبیت شده است، درحالی‌که در ایران علاوه‌بر افزایش اختلاف‌ها در رژیم، فعالیت شدیدتری از اقلیت‌های این کشور علیه دولت دیده می‌شود.[۴۲] روزنامه دیلی تلگراف (چاپ لندن) نیز در آخرین شماره خود به نقل از دستگاه‌های اطلاعاتی غرب آورده است: دولت ایران درصدد آماده‌کردن نیروهای ارتش خود برای یک حمله غافلگیرانه و متقابل علیه نیروهای عراقی در تمامی جبهه‌های جنگ و در طول نوار مرزی دو کشور که اینک در تصرف نیروهای عراقی است، می‌باشد.[۴۳] همچنین روزنامه الخلیج (چاپ شارجه) در مصاحبه‌ای با جوزف سیکو مشاور وزیر اسبق امور خارجه امریکا، به بررسی مسائل جنگ عراق و ایران و تأثیر آن بر روابط بین کشورهای بزرگ پرداخت. به گفته جوزف سیکو، به‌دلیل کم‌شدن اعتماد بغداد به مسکو روابط اقتصادی بیشتری بین عراق و غرب وجود دارد. امریکا نیز در ایران دارای مصالحی است و تجزیه ایران هیچ سودی برای امریکا ندارد، بلکه استقلال و وحدت اراضی ایران چیزی است که ازنظر سوق‌الجیشی به نفع ایران و امریکا است.[۴۴] علاوه‌براین، صدام حسین در مصاحبه با مجله الحوادث (چاپ لندن) آمادگی خود را برای ادامه جنگ با ایران اعلام کرد. وی همچنین مدعی شد که هروقت ایران حق عراق را به رسمیت بشناسد عراق بی‌درنگ به جنگ خاتمه خواهد داد. صدام همچنین در قسمتی دیگر از صحبت‌های خود به خرید اسلحه از کشور مصر اعتراف کرد.[۴۵]

گزارش- 16

16. روزنامه واشنگتن پست در گزارشی با عنوان “جنگ خلیج؛ نبرد رؤسا” ضمن بررسی وضعیت جنگ ایران و عراق به دیدگاه‌های حاکم درمورد این جنگ پرداخت و اوضاع دو طرف به‌ویژه عراق را تحلیل کرد. براساس گزارش روزنامه مذکور، اعتقاد عمومی فعلی بر این است که دلیل آغاز جنگ، اختلاف درمورد کنترل آبراه حیاتی اروندرود بوده و این جنگ بدون تعیین سرنوشت رژیم صدام و امام‌خمینی پایان نخواهد یافت. از سوی دیگر، دو انقلاب عراق و ایران درگیری اساسی با یکدیگر دارند، زیرا انقلاب عراق خود را وقف جدایی دین از سیاست کرده و انقلاب ایران کمر به احیای جامعه اسلامی با حاکمیت روحانیون شیعه خود بسته است. جو بغداد حاکی‌از اطمینان فوق‌العاده به پیروزی و رضایت عمومی از خود می‌باشد. صدام حتی به کردستان، موطن کردهای شورشی نیز سفر کرده و به‌طوری‌که گزارش شده است این کردها ۳۵ هزار سرباز برای ارتش عراق تجهیز کرده‌اند. درهمین‌زمینه، یک دیپلمات غربی گفت: «ما همه در آغاز جنگ می‌گفتیم صدام نمی‌تواند بیش از سه ماه دوام آورد، ولی حالا جنگ ۸ ماهه شده و او کاملاً محکم به‌نظر می‌رسد.» این دیپلمات با اشاره به تهدیدات صدام مبنی‌بر تصرف شهرها و مناطق بیشتری از ایران افزود: «او می‌تواند به‌خوبی از این جنگ خارج شود، به‌شرط آنکه به آن دامن نزده و زیادی حریص نشود.» بنا به همین گزارش، ارزیابی مثبت خارجی‌های ساکن عراق به‌طورکلی با سخنان افراد خارج از عراق متناقض است. افراد خارج از عراق معتقدند که صدام جنگ را آغاز کرد، اما با اثبات بی‌کفایتی ارتش این کشور، عراق در یک باتلاق سیاسی و نظامی فرو رفت. درحالی‌که حدود نیمی از شیعیان عراق گرایش به فراخوان امام ‌خمینی برای سرنگونی صدام دارند، مقابله با انقلاب امام خمینی از اهمیت اولیه‌ای برای بقای دولت عراق برخوردار خواهد بود. یک دیپلمات آسیایی خاطرنشان کرد که ایرانیان ازجمله آیت‌الله خمینی دیگر از تصرف خاک عراق یا نماز در نجف سخن نمی‌گویند. نجف که در یک‌صد مایلی جنوب بغداد واقع شده «مکه شیعیان» و مرقد امام علی(ع) بنیان‌گذار این مذهب در آن واقع شده است. آیت‌الله خمینی حدود ۱۵‌سال در این شهر در تبعید بود تا اینکه در سال ۱۹۷۸، به درخواست شاه و به دستور صدام از عراق اخراج شد. درهرحال، باوجود برخی فعالیت‌های پراکنده مخالفان رژیم در کردستان عراق و شایعات محدودی درمورد فعالیت‌های منزوی شیعیان بصره، اغلب خارجیانی که در بغداد هستند با طارق عزیز درمورد موفقیت عراق در آزمایش ملی‌گرایی در این جنگ، موافق می‌باشند. توفیق دیگر عراق در جنگ، ایجاد اعتمادبه‌نفس در ارتش آزمون‌ندیده خود بود که مساحت زیادی از خاک ایران را اشغال کرد. شاید قابل‌توجه‌ترین دستاورد عراق در جنگ به‌نظر خارجیان این باشد که یک ارتش عرب برای نخستین‌بار در تاریخ معاصر نشان داد که می‌تواند جنگی را سازمان داده و تأمین کند. به گفته طارق عزیز «همه چیز در این جنگ مثبت است». در بین ادعاهای وی استفاده عراق از شالوده صنعتی غیرنظامی و توان فنی خود برای تهیه ۷۰ الی ۸۰ درصد از قطعات یدکی مورد نیاز ارتش بارز بود. به گفته یکی از تحلیل‌گران جنگ در بغداد، عراقی‌ها می‌توانند در نبرد برنده شوند، اما جنگ را نه. این موضوع آنها را بر سر دو‌راهی قرار داده و به‌همین‌علت به برقراری صلح علاقه‌مندند. باوجود ادعای دستاوردها و رضایتمندی‌ها، جنگ با پایان خود فاصله زیادی دارد. ایران تمایلی به سازش نداشته و تلاش‌های میانجیگرانه فرجامی ندارد، بنابراین صدام تصمیمات دشواری باید بگیرد. وی جنگ را به بزرگ‌ترین ادعای عراق و آبروی اعراب تبدیل کرد و نام آن را به‌طور رسمی قادسیه گذاشت که اشاره به پیروزی اعراب در سال ۶۳۶ میلادی بر ایرانیان دارد. برهمین‌اساس، صدام تهدید به حمله جدید و تصرف شهرهای بیشتر و تجزیه ایران کرده است.[۴۶]

________________________________________

  • این اجلاس در روزهای ۱۶ تا ۱۸ آوریل (۲۷ تا ۲۹ فروردین‌ماه ۱۳۶۰)، در کشور الجزایر تشکیل شد که در آن ضمن تحریم اقتصادی رژیم افریقای جنوبی، بعضی دول اروپایی که حامی و تقویت‌کننده این رژیم هستند و همچنین دولت ریگان به‌علت ایجاد جو ناآرام در منطقه جنوب افریقا محکوم شدند. گفتنی است در این اجلاس نمایندگان انور سادات، شاه حسین، شاه حسن و صدام نیز با ادعای حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش شرکت داشتند. [روزنامه کیهان، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۱]


منابع و مآخذ روزشمار 1360/02/06

  1. سند شماره ۱۳۹۱۶۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارشی از عملیات ارتفاعات بازی‌دراز در غرب، ۹/۲/۱۳۶۰، ص۹.
  2. سند شماره ۲۷۵۷۹۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن۲ تیپ۳ پادگان ابوذر، ۶/۲/۱۳۶۰.
  3. روزنامه کیهان، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  4. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۷، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۲، کرمانشاه خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰؛ و - سند شماره ۲۸۹۰۴۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تیپ۳ زرهی (رکن۳) به فرمانده لشکر۸۱ زرهی رده مقدم (رکن۴)، ۶/۲/۱۳۶۰.
  5. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۷، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۶ شهرستان‌ها، ۶/۲/۱۳۶۰.
  6. سند شماره ۴۶۷۳۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه مستقر در سرپل ذهاب به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی، ۶/۲/۱۳۶۰.
  7. سند شماره ۵۰۹۴۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از خبرگزاری پارس به مرکز فرماندهی سپاه پاسداران، ۱۴/۲/۱۳۶۰.
  8. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۹ ، ۹/۲/۱۳۶۰، صص ۳ و ۴ شهرستان‌ها، آبادان خبرگزاری پارس، ۸/۲/۱۳۶۰.
  9. سند شماره ۳۷۸۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن گزارش نوبه‌ای ۲۴ساعته ستاد عملیات سپاه پاسداران خوزستان، شماره ۲۰۹، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۳.
  10. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۸، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۱۸، تهران خبرگزاری پارس، ۷/۲/۱۳۶۰.
  11. سند شماره ۱۹۴۲۳۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد نهضت‌های آزادی‌بخش اسلامی (ستاد مرکزی) به سپاه پاسداران غرب کشور، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۲؛ و سند شماره ۳۷۵۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای ۲۴ ساعته ستاد عملیات سپاه پاسداران خوزستان، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۲.
  12. سند شماره ۳۷۵۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۲.
  13. سند شماره ۳۷۶۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای ۲۴ ساعته ستاد عملیات سپاه پاسداران، شماره ۲۰۷، ۸/۲/۱۳۶۰، ص۲.
  14. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۸، ۶/۲/۱۳۶۰، صص ۵ و ۶، آبادان خبرگزاری پارس، ۸/۲/۱۳۶۰.
  15. سند شماره ۳۷۸۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای ۲۴ساعته ستاد عملیات سپاه پاسداران خوزستان، شماره ۲۰۹، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۳.
  16. سند شماره ۴۳۳۶۵۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی، ۴/۲/۱۳۶۰ تا ۶/۲/۱۳۶۰، ص۳.
  17. سند شماره ۲۱۶۲۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ستاد عملیات جنوب، ۶/۲/۱۳۶۰.
  18. روزنامه کیهان، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  19. روزنامه اطلاعات، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۱۲.
  20. سند شماره ۱۱۸۶۳۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پاسداران غرب (مرکز اطلاعات) به ستاد مرکزی سپاه پاسداران (اطلاعات)، ۱۵/۲/۱۳۶۰.
  21. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۸، ۸/۲/۱۳۶۰، ص۱۲، همدان خبرگزاری پارس، ۷/۲/۱۳۶۰؛ و - روزنامه کیهان، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۲.
  22. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۷، ۷/۲/۱۳۶۰، صص ۹ و ۱۰، همدان خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  23. سند شماره ۴۶۶۹۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه بوشهر به فرمانده سپاه تهران، ۷/۲/۱۳۶۰.
  24. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۷، ۷ /۲/۱۳۶۰، ص۱۴، بوشهر خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  25. روزنامه جمهوری اسلامی، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  26. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۸، ۸/۲/۱۳۶۰، صص ۱۱ و ۱۲، کرمانشاه خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰؛ و - روزنامه اطلاعات، ۸/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  27. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۷، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۹، ساری خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  28. روزنامه کیهان، ۸/۲/۱۳۶۰، ص۳.
  29. روزنامه جمهوری اسلامی، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۲؛ و روزنامه کیهان، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۲.
  30. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۷ ، ۶/۲/۱۳۶۰، صص ۷ - ۴، تهران خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  31. روزنامه اطلاعات، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۱۲.
  32. روزنامه انقلاب اسلامی، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۱.
  33. روزنامه اطلاعات، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۱۲.
  34. روزنامه کیهان، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  35. روزنامه انقلاب اسلامی، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۱۲.
  36. خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ۳۸، صص ۶ و ۷ ضمیمه، ۸/۲/۱۳۶۰، رادیو کلن، ۷/۲/۱۳۶۰.
  37. روزنامه اطلاعات، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۲.
  38. همان، ص۱۱.
  39. روزنامه انقلاب اسلامی، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۱۲.
  40. روزنامه کیهان، ۶/۲/۱۳۶۰، ص۱.
  41. روزنامه انقلاب اسلامی، ۶/۲/۱۳۶۰، صص ۱ و ۱۲.
  42. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۷، ۷/۲/۱۳۶۰، صص ۴ و ۵، تهران خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  43. همان، ص۳، تهران خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  44. همان، صص ۳ و ۴، روزنامه الخلیج، ۶/۲/۱۳۶۰.
  45. همان، صص ۶ و ۷، تهران خبرگزاری پارس، ۶/۲/۱۳۶۰.
  46. پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس مرکز اسناد ملی، جنگ ایران و عراق از نگاه مطبوعات جهان، جلد۶، تهران: شکیب، ۱۳۸۸، صص ۲۶۵ و ۲۶۶.