1363.05.24

روزشمار جنگ سال 1363 1363.05.24
نام‌های دیگر	بیست و چهار مرداد
تاریخ شمسی	1363.05.24
تاریخ میلادی	15 آگوست 1984
تاریخ قمری	18 ذی‌القعده 1404

1359.05.24

1360.05.24

1361.05.24

1362.05.24

1364.05.24

1365.05.24

1366.05.24

گزارش- 1

1. باوجود توافق غیرمستقیم ایران و عراق که براساس آن دو طرف متعهد شدهاند حمله به مناطق غیرنظامی را متوقف کنند، برخی گزارشها از پایبند نبودن عراق به این توافق حکایت دارند. گزارش فرماندهی منطقه ٧ سپاه حاکی است: «همچنان شهر نودشه در زیر آتش شدید دشمن قرار دارد و تاکنون عدهای زخمی و شهید گردیده و مردم ساکن نودشه [در حال] خارجشدن از نودشه بهطرف پاوه میباشند که این جریان یک جو غیرعادی را ایجاد و نودشه در یک حالت تشنج قرارگرفته است و از طرفی هم اکثر مسیر خط آتش دشمن بهطرف مقر سپاه نودشه میباشد و کنترل ازطرف مسئولین خیلی مشکل شده است.» امروز همچنین، یک فروند جنگنده میگ عراقی به حریم هوایی خرمآباد تجاوز کرد، اما براثر آتش پدافند مستقر در منطقه پس از شکستن دیوار صوتی متواری شد. درهمينحال، آبادان نيز همچنان زیر آتش سلاحهای سبک و سنگین دشمن قرار دارد. براساس گزارش فرمانداری آبادان، امروز براثر اصابت گلولههای ارتش عراق به این شهر به ٦ باب منزل مسکونی آسیب رسیده است.

گزارش- 2

2. درحالیکه اقدامات ایذایی عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق بحرانی غرب کشور همچنان ادامه دارد، اخیراً تعدادی از نادمین گروههای ضدانقلاب در کردستان مشمول عفو قرارگرفته و آزاد شدند. به گزارش واحد مرکزی خبر از سنندج، درپی دستور امام خمینی ٩٧ نفر از محکومان دادسراهای انقلاب اسلامی منطقه کردستان که اظهار ندامت کردهاند مورد عفو قرار گرفته و آزاد شدند. حاکم شرع دادگاههای انقلاب اسلامی کردستان با تأیید این خبر اعلام کرد: «از این تعداد که به فرمان امام امت و با توصیههای مکرر آیتالله العظمی منتظری مورد عفو و بخشودگی قرارگرفتهاند، ٦٠ نفر در سقز، ١٩ نفر در بانه و ١٨ نفر در مهاباد مشمول این عفو گردیده و از زندان آزاد شدند.» این درحالی است که اقدامات خرابکارانه عناصر ضدانقلاب در مناطق کردستان همچنان ادامه دارد؛ فرمانداری سقز گزارش داد: ساعت ٢٣ امشب، گروهی از افراد مسلح غیرقانونی با استفاده از تاریکی شب منطقه جنگلی اداره مخابرات سقز را زیر آتش آر.پی.جی و سلاحهای سبک قرار داده و خساراتی به ساختمان اداره مذکور وارد آوردند. همچنین براساس اعلام ناحیه ژاندارمری کردستان، نیروهای تأمین پایگاه آسیاب (حوالی مریوان) از ساعت ٦:٣٠ تا ١٠:٣٠ با گروهی از عناصر ضدانقلاب درگیر بودند که درنتیجه یک سرباز وظیفه مجروح شده است.

گزارش- 3

3. همزمان با رأی اعتماد مجلس به افراد پیشنهادی دولت برای تصدي وزارتخانههای اطلاعات، دادگستری و مسکن، سرپرستان وزارتخانههای دفاع، فرهنگ و آموزش عالی، آموزشوپرورش، صنایع و بهداری نيز معرفی شدند. در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی که به ریاست اکبر هاشمی رفسنجانی تشکیل شد، محمد محمدی ریشهری، حسن ابراهیم حبیبی و سراجالدین کازرونی به ترتیب برای تصدی وزارتخانههای اطلاعات، دادگستری و مسکن در صحن مجلس حاضر شدند. پس از سخنان نمایندگان موافق و مخالف و دفاعیات وزيران پیشنهادی* هر سه گزینه به اين شرح از نمایندگان مجلس رأی اعتماد دريافت كردند: حجتالاسلام محمد محمدی ریشهری، وزیر پیشنهادی وزارت اطلاعات: ١٧٦ رأی موافق، ١١ رأی مخالف و ١٣ رأی ممتنع. حسن ابراهیم حبیبی، وزیر پیشنهادی دادگستری: ١٧٦ رأی موافق، ١٤ رأی مخالف و ١٠ رأی ممتنع. سراجالدین کازرونی، وزیر پیشنهادی مسکن: ١٧٤ رأی موافق، ١٢ رأی مخالف و ١٤ رأی ممتنع. امروز همچنین، میرحسین موسوی نخستوزیر، در احکامی جداگانه، سرهنگ محمدرضا رحیمی، محمدرضا عارف، علیرضا مرندی، محمدعلی ذاکر و مهندس مؤید را به ترتیب برای سرپرستی وزارتخانههای دفاع، فرهنگ و آموزش عالی، بهداری، صنایع و آموزشوپرورش منصوب کرد.

گزارش- 4

4. آیتالله منتظری در دیدار با سفرا و کارداران جمهوری اسلامی ایران در آسیا و اقیانوسیه ضمن تأکید بر تلاش بیشتر آنان در امور تبلیغی، درمورد مسائل روز ازجمله کسب رأی اعتماد دولت از مجلس و نیز سادهزیستی روحانیت مطالبی بیان کرد. آیتالله حسینعلی منتظری در این دیدار ضمن برشمردن وجوه اهمیت حفظ انقلاب، به برخی توطئهها اشاره و دراینمیان نقش روحانیت را بسيار ویژه توصیف کرد. وی با تأکید بر لزوم سادهزیستی روحانیون افزود: «روحانیون باید کاملاً مراقب حساسیت شرایط باشند و بدانند تمام کارها و گفتار آنان به حساب اسلام و انقلاب گذاشته میشود.» آیتالله منتظری همچنین با اشاره به نقش سفرا و کارداران جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور در معرفی انقلاب و اسلام، بر لزوم پايبندي آنان و خانوادههايشان به معیارهای اسلامی و انقلابی و رعايت آن تأکید کرد و افزود: «سفرا و کارداران تلاش کنند از وزارت خارجه امکانات بیشتری را برای کارهای تبلیغی لازم دریافت کنند و انتظار میرود که وزیر امور خارجه هم در هیئت دولت نیازها و کمبودهای تبلیغی آنها را بیشازپیش مطرح کنند و حتیالمقدور امکانات بیشتری در اختیارشان قرار دهند.» وی در بخش دیگری از سخنان خود به مسئله كسب رأی اعتماد کابینه از مجلس پرداخت و با اشاره به موقعیت حساس جمهوری اسلامی در شرایط کنونی جهان گفت: «انتظار میرود آقای نخستوزیر که مجدداً رأی اعتماد قاطعی از مجلس شورای اسلامی گرفتند [و] کابینه ایشان هم از ناحیه مجلس تأیید شد، با قاطعیت با مسائل کشور و انقلاب برخورد نمایند و سعی کنند افراد قوی و کاردان و لایق را برای کارهای مهم بهخصوص در وزارتخانه و امور اجرایی تعیین کنند. در فکر این نباشند که چه کسی مطیعتر است و حرفشنوتر است. ... معمولاً افراد ضعیف هستند که چشم و گوش بسته کارها را انجام میدهند، ولی افراد قوی و دارای فکر و لیاقت ممکن است از نخستوزیر یا فلان وزیر انتقاد هم بکنند. ما نباید در فکر این باشیم که هرچه گفتیم دیگران چشم و گوش بسته اطاعت کنند و اصولاً باید از کارها انتقاد شود و در انتقاد و بررسی منطقی قطعاً طرحها و برنامهها پختهتر و قابل اعتمادتر خواهد شد؛ بنابراین، انتظار میرود دولت با داشتن چنین پشتوانه محکمی در مجلس به شکرانه این نعمت به نیازها و کمبودهای مردم بیشازپیش توجه کند.»

گزارش- 5

5. تلاشهای جمهوری اسلامی ایران برای اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل متحد که طرح آن دو سال قبل پیشنهاد داده شد، همچنان ادامه دارد؛ به همین منظور، نمایندگان سیاسی ایران در کشورهای اسلامی امروز برای پشتیبانی از این طرح و فراهمآوردن مقدمات آن در محل وزارت امور خارجه گرد هم آمدند. در این گردهمایی که به دعوت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه و صلاح زواوی سفیر فلسطین در ایران، مطالبی بیان کردند. وزیر امور خارجه ایران در ابتدا با اشاره به پیشینه این طرح و ارائه آن در سیوهفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: «برخی ملاحظهکاریها و یا شاید عدم تجزیهوتحلیل صحیح، مانع بهدستآوردن توفیق چشمگیر در مرحله آغاز این حرکت شد؛ و بههمیندلیل، حاصل آراء موافق ٩ رأی بود و سال گذشته مجدداً این تقاضا را طرح کردیم که میزان آراء موافق به ٤٣ رأی رسید و این درحالی بود که رژیم صهیونیستی و حامیانش حداکثر تلاش خود را جهت خنثینمودن این حرکت به کار بستند.» وی در ادامه، ضمن ذکر دلایل درخواست ایران از سازمان ملل برای اخراج رژیم صهیونیستی از این سازمان، به تهدید امریکا مبنیبر خروج از سازمان ملل درصورت اخراج رژیم اشغالگر قدس از این سازمان اشاره کرد و آن را «بهترین تشویق درجهت ادامه حرکت کشورهای اسلامی» و نیز «بهترین خدمت به سازمان ملل و کلیه اعضای آن بهویژه کشورهای جهان سوم» توصیف کرد. ولایتی پیشرفت جمهوری اسلامی ایران را در اجراییکردن این طرح چشمگیر و آن را «حرکتی نشئتگرفته از خواست کلیه کشورهای اسلامی» خواند و اظهار امیدواری کرد: «امسال نام هیچ کشور اسلامی در لیست آراء مخالف یا ممتنع با اخراج رژیم صهیونیستی یا غایبین دیده نشود.» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پایان با تأکید بر اینکه عقبنشینی در عملیکردن طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل «یک توفیق بدون زحمت» برای این رژیم است، گفت: «انتظار از کلیه کشورهای اسلامی این است که با حساسیت و پشتکار و بهکارگیری کلیه اهرمهای سیاسی ممکن بهویژه استفاده از روابط دوجانبه، توفیق در این مسیر را تضمین نمایند.» صلاح زواوی سفیر فلسطین در ایران نیز ضمن اشاره به اهداف امپریالیسم از پايهگذاري رژیم صهیونیستی در سرزمینهای اشغالی و نیز ذکر برخی از اقدامات تجاوزکارانه و غیرانسانی این رژیم در فلسطین، بر لزوم وحدت مسلمانان تأکید کرد و گفت: «نبردهای کوچکی که علیه این تجاوزگر در سرزمینهای اشغالشده و نیز در جنوب لبنان صورت میگیرد چیزی نیست مگر مقدمهای برای پیروزی بزرگ و تعیینکنندهای که در آینده علیه این دشمن صورت خواهد گرفت. مسئله مهم ادامه مبارزه مسلحانه سیاسی و دیپلماتیک تا دستیابی به پیروزی الهی است.» وی در پایان، ضمن استقبال از ابتکار ایران در پيشنهاد طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل گفت: «بیگمان این ابتکار مورد سپاس و شایسته بررسی دقیق است تا وسایل موفقیت مؤکد آن در این جبهه مهم سیاسی فراهم گردد.»

گزارش- 6

6. معاون امور اقتصادی و بینالملل وزارت امور خارجه ایران در دیدار با نخستوزیر ژاپن ضمن تسلیم پیام نخستوزیر جمهوری اسلامی ایران، با وی درمورد مسائلی از قبیل جنگ عراق و ایران و پروژه پتروشیمی ایران گفتوگو کرد. همزمان با این دیدار گزارشهایی درمورد روابط اقتصادی ایران و ژاپن منتشر شده است. یاسو هیرو ناکاسونه نخستوزیر ژاپن، در ملاقات با حسین کاظمپور اردبیلی معاون امور اقتصادی و بینالملل وزارت امور خارجه ایران، بر مخالفت دولت ژاپن با بهکارگیری سلاحهای شیمیایی در جنگ تأکید كرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، نخستوزیر ژاپن در این دیدار «در مقابل موضع ایران که خاتمه جنگ را مشروط به حذف صدام میداند، پذیرفت که البته عراق به ایران حمله کرده است، ولی اضافه نمود چنین شرطی با حیثیت عراق در ارتباط است.» کاظمپور اردبیلی نیز ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ، تصريح کرد: «ایران صلح واقعی در منطقه را تنها درصورت حذف صدام امکانپذیر میداند.» پروژه مشترک پتروشیمی بندر امام خمینی از دیگر محورهای مطرحشده در این دیدار بود. نخستوزیر ژاپن ضمن تأکید بر اینکه این پروژه از نشانههای همکاری بین دو کشور ایران و ژاپن است، ابراز امیدواری کرد مهندسان ژاپنی بهزودی این پروژه را خاتمه دهند. در این دیدار همچنین، کاظمپور اردبیلی پیام میرحسین موسوی نخستوزیر ایران را به نخستوزیر ژاپن تسلیم کرد. موسوي در این پیام «باتوجهبه عدم پاسخ عراق به درخواست دبیرکل سازمان ملل مبنیبر عدم بهکارگیری سلاحهای شیمیایی در جنگ، ابراز امیدواری کرد [ه است] که دولت ژاپن در قبال استفاده از سلاحهای شیمیایی موضع قاطعی اتخاذ کرده و از طرح ایران در اجلاس پاییز مجمع عمومی سازمان ملل که خواستار محکومیت عراق بهدلیل استفاده از این سلاحها خواهد شد، حمایت کند.» درپیام نخستوزیر ایران همچنین به مسئله امنیت خلیجفارس اشاره و تأکید شده است که «اگر عراق مانع عبور کشتیها نشود، یقیناً هیچ خطری این آبراه بینالمللی را تهدید نخواهد کرد.» ياسو هيرو ناكاسونه پس از دریافت پیام نخستوزیر ایران ضمن يادآوري مجدد مخالفت دولت متبوعش با كاربرد سلاحهای شیمیایی «تأکید کرد که ژاپن با اعلام ممنوعیت و کنترل شدید بر صدور مواد شیمیایی و سمی که میتوانند در ساخت سلاحهای شیمیایی به کار روند، این مخالفت را نشان داد.» وی با ابراز امیدواری درمورد خاتمهيافتن جنگ عراق و ایران گفت: «ژاپن به اصل امنیت کشتیرانی شدیداً پایبند است.» این دیدار درحالی انجام شد که برخی گزارشهای اقتصادی از بروز چالشهایی در روابط اقتصادی ایران و ژاپن حکایت دارند. خبرگزاری جمهوری اسلامی از توکیو به نقل از مقامات صنعت فولاد ژاپن اعلام كرد میزان صادرات فولاد این کشور به ایران روندی کاهشی را دنبال میکند. در گزارشی که درمورد صادرات فولاد ژاپن به کشورهای غرب و جنوبشرقی آسیا انتشار يافته، آمده است: «واردات فولاد ایران از ژاپن که در سال ١٩٨٣ دو برابر سال قبل از آن شده بود، در ششماهه اول سال جاری میلادی با ٤/٥١ درصد کاهش به میزان ٣٤٢٠٠٠ تن رسیده است.» این گزارش همچنین از بیمیلی مقامات ژاپنی برای مذاکره با ایران خبر داده و دليل آن را اينطور ذكر كرده است: «گشایش اعتبارات بانکی توسط ایران با تأخیر بوده و بهعلاوه تخلیه کشتیها در بنادر ایران بسیار کُند صورت میگیرد.» روزنامه اقتصادی نيهون کیزایی (چاپ ژاپن) هم در گزارشی نوشت: ایران بهدلیل کاهش نرخ بیمه کشتیها در خلیجفارس تصمیم گرفته است تخفیف نفت خود را به میزان ٢ تا ٣ درصد کاهش دهد. به نوشته این روزنامه ایران از شرکتهای نفتی ژاپن خواسته است تفاوت نرخ بیمه را در پرداختهای آتی خود به ایران منظور دارند.

گزارش- 7

7. در آخرین دیدار سفیر هند با رئیسجمهور و وزیر امور خارجه ایران، درباره روابط دوجانبه، مواضع هند در جنبش عدمتعهد و سفر آتی ولایتی به هند بحث و گفتوگو شد. میرزا خلیلی سفیر هند در ایران، امروز، در پایان مأموریت خود در تهران برای خداحافظی با آیتالله خامنهای رئیسجمهور اسلامی ایران، دیدار و گفتوگو کرد. وي در این دیدار با اشاره به اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی داوطلبانه بهعنوان سفیر به ایران آمده است، گفت: «امیدوارم این پدیده بزرگ انقلاب اسلامی که در تاریخ بیسابقه است بتواند در زیر سایه امام بزرگ پیروز و موفق باشد.» آیتالله خامنهای نیز با اشاره به اشتراک تاریخی هند و ایران در مبارزه با استعمار، اهمیت توسعه روابط مستقل بین کشورهای جهان سوم را يادآور شد و افزود: «ما به همکاری با کشورهایی که مورد ستم غارتگران قرار داشته و دارند بسیار معتقدیم و این همکاری باید خارج از شعاع قدرتهای بزرگ و در چارچوب مناسبات خود ملتهای جهان سوم انجام گیرد؛ چون قدرتهای بزرگ طبیعتشان این است که در هر کجا پای میگذارند منافع کشورهای تحت ستم را از بین میبرند.» وی همچنین با تأکید ویژه بر دورماندن جنبش عدمتعهد از مداخلات قدرتهای بزرگ، به اهمیت مواضع هند بهعنوان یکی از بنیانگذاران این جنبش و رئیس دورهای آن اشاره كرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران امسال نیز در سازمان ملل متحد مسئله اخراج اسرائیل غاصب از این سازمان را مطرح خواهد کرد. انتظار ما این است که کشور هند باتوجهبه ارتباطاتی که با کشورهای اسلامی دارد موضعگیری شایستهای نیز درمورد این مسئله داشته باشد.» سفیر هند امروز صبح نیز با علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدار هم ضمن بحث درمورد روابط دوجانبه، درباره فراهمكردن مقدمات سفر آتی وزیر امور خارجه ایران به هند و کمیسیون مشترک ایران و هند گفتوگو شد.

گزارش- 8

8. مصر که اخیراً برای میانجیگری در جنگ عراق و ایران تلاش‏هایی انجام داده است، امروز طرحی را برای پایاندادن به این مخاصمه منتشر کرد. دولت این کشور همچنین پیامی را ازطریق پاکستان براي جمهوری اسلامی ایران فرستاده است. کمال حسن علی نخست‏وزیر مصر، در مصاحبه‏ای با روزنامه الوطن العربی (چاپ پاریس) جزئیات طرح پيشنهادي دولت متبوعش برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران را تشريح كرد. محتوای این طرح که قرار است پس از تصویب کشورهای غیرمتعهد تسلیم سازمان ملل شود، بدينشرح است: «١. تحقق سیادت ملی دو کشور ٢. بازگشت به مرزهای سال ١٩٧٥م. ٣. برقراری آتش‏بس با اسلوب محدود ٤. کمک خواستن از نیروهای بین‏المللی جهت نظارت بر آتش‏بس در سراسر مرزهای مشترک دو کشور؛ مضافاً بر اینکه ملیت نیروهای مذکور هنوز مورد بحث قرار نگرفته است ٥. پذیرش اصل غرامت جنگی برای هر دو کشور ٦. بحث درمورد حل مسائل مورد اختلاف طرفین ازطریق مذاکرات که منجر به تأمین حقوق آنها ‏شود.» نخست‏وزیر مصر ضمن اعلام جزئیات طرح مذکور، درمورد مسئله پرداخت غرامت گفت: «موضوع پرداخت غرامت را می‏شود از صندوق مالی عربی یا بین‏المللی تأمین کرد و درمورد مسئله تأسیس یک صندوق بین‏المللی به ‏همین ‏منظور در کنفرانس ١٩٨٣ غیرمتعهدها در دهلی بحث شد.» وی همچنین با ابراز اطمینان از موافقت دولت عراق با این طرح، افزود: «موفقیت این طرح بستگی به آمادگی تهران در پذیرفتن آن دارد.» امروز همچنین نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه پیامی را که دولت مصر ازطریق پاکستان برای ایران فرستاده است، درج كرد. به نوشته این نشریه در پیام مذکور چنين آمده است: «١. مصر علاقهمند به داشتن روابط نزدیک با ج.ا.ا [جمهوري اسلامي ايران] و کلیه کشورهای مسلمان است. ٢. مصر درمورد جنگ موضعی کاملاً بی‏طرفانه دارد و علی‏رغم اینکه با عراق به علل تاریخی و سنتی روابط نزدیکی دارد، بی‏طرفی خود را در جنگ حفظ نموده و در فکر به‏دست‏آوردن راهحل شرافتمندانه‏ای برای خاتمه جنگ است. علاقه مصر به حفظ تمامیت ارضی عراق به معنای دشمنی مصر با ایران نیست. ٣. مصر در طول سه هفته گذشته، درگیر انفجاراتی که در دریای سرخ و کانال سوئز صورت پذیرفته، بوده است. مصر نمی‏تواند مستقیماً بگوید چه کسی عامل این انفجارات بوده، ولی به بعضی از شواهد دسترسی پیدا کرده است؛ دو کشتی ایرانی و یک کشتی لیبیایی در این مدت از کانال سوئز عبور کرده‏اند. یک کشتی ایرانی در تاریخ ٢٧ جولای عبور کرده و انفجار در ٢٨ جولای صورت پذیرفته ‏است. ٤. نزدیک به سه هفته قبل، آقای رفسنجانی گفته‏اند ایران دامنه جنگ را از خلیج‏فارس به دریای سرخ خواهد کشاند. بعد از انفجارات مزبور رادیو ایران از ‏کارگذاشتن ١٩٥ بمب به‏وسیله سازمان جهاد اسلامی در این منطقه استقبال کرده است که این مطالب ازجمله شواهد می‏باشد، ولی مصر در جریان اظهارات تکذیب‏کننده نخست‏وزیر ایران دراینزمینه و همچنین محکوم‏نمودن آن به‏وسیله امام خمینی نیز قرار دارد. ٥. دریای سرخ و کانال سوئز برای مصر اهمیت حیاتی دارد و درآمد حاصل از کانال سوئز بزرگ‏ترین منبع مالی دولت مصر است. مسلماً دولت ایران به این امر آگاهی دارد و می‏داند بسته‏شدن این کانال تا چه حد برای مصر خطرناک است. مصر حق خود می‏داند که کلیه اقدامات لازم را دراینزمینه به ‏عمل آورد و با آن مقابله کند و درصورت لزوم، طبق بند ١٠ معاهده سوئز از عبور کشتی‏های کشوری که دست به عملیات خرابکارانه در این آبراه می‏زند جلوگیری کند.»

گزارش- 9

9. امروز نیز اخبار و تفاسيري درمورد تلاشها برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران انتشار يافت؛ در میان این اخبار ادعایی مطرح شده است مبنیبر اینکه «ایران با تشکیل کنفرانسی جهت پایان جنگ در سوریه یا لیبی موافقت کرده است.» روزنامه الخلیج (چاپ امارات متحده عربی) به نقل از یک منبع دیپلماتیک اروپایی نوشته است: «ایران تلویحاً با تشکیل کنفرانسی بهمنظور حل نزاع خود با عراق، در سوریه و یا لیبی موافقت کرده است.» روزنامه السیاسه (چاپ کویت) نیز مدعی شده است: «ایران از شرایط اولیه خود مبنیبر تشکیل کنفرانس در تهران دست کشیده است.» این روزنامه با اشاره به اینکه پیشنهاد تشکیل یک کنفرانس در لیبی یا سوریه در سفر معاون وزیر امور خارجه ایران به کشورهای منطقه مطرح شده، اضافه کرده است: «هماکنون مقامات سوریه مشغول انجام تماسهای مستقیم با کشورهای عربی منطقه بهمنظور برگزاری کنفرانسی در دمشق و یا طرابلس میباشند و در آن هیئت یا هیئتهایی از کشورهای عضو شورای همکاری [خلیجفارس]، ایران و یک کشور اسلامی که احتمالاً ترکیه خواهد بود، شرکت خواهند کرد.» روزنامه الخلیج در گزارش خود افزوده است: فاروق الشرع وزیر امور خارجه سوریه، اخیراً در لندن به وزیر امور خارجه ترکیه گفته است که کشور متبوعش حاضر است به تلاشهای خود میان ایران و دیگر کشورهای منطقه بهمنظور کاهش دامنه جنگ ادامه دهد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، روزنامه الخلیج در گزارش دیگری به نقل از خبرگزاری کویت اعلام کرده است: محمد یوسف عدساني رئیس مجلس کویت، مدعی شده است «ایران اخیراً تلاش کرده است ازطریق کشورهای عربی کشورهای شورای همکاری [خلیجفارس] را از عراق بهمنظور نفوذ در منطقه جدا نماید. ... [اما] در این هدف خود موفق نشده و کشورهای عضو شورای همکاری مُصِر به خاتمه جنگ میان عراق و ایران بودهاند.» به نوشته این روزنامه، رئیس پارلمان کویت هدف از سفر اخیر معاون شورای فرماندهی عراق را کسب حمایت شورای همکاری خلیجفارس توصیف کرده و افزوده است: «طبق اطلاعات واصله، ایران همچنان به ادامه جنگ با عراق پافشاری داشته و حاضر به حلوفصل مناقشه ازطریق مذاکره نیست.» نشریه اکونومیست نیز در شماره امروز خود در مطلبی با عنوان "کسی طالب صلح است" با استناد به اطلاعاتی که صحتوسقم آنها بهدرستی مشخص نیست، به این نتیجه رسیده است که ایران قصد تهاجم جدید ندارد. این نشریه مدعی شده است عراق اقدام به جمعآوری استحکامات خطوط دفاعی خود در جبهه جنوبی کرده است. به نوشته این نشریه «یک دلیل این امر اعتقاد عراق است بر اینکه چیزی نظیر گفتوگوی پشتپرده صلح ازجانب ایران دیده میشود.» اکونومیست در ادامه با اشاره به نام حجتالاسلاموالمسلمين هاشمی رفسنجانی، وی را «دومین شخص مهم کشور بعد از آیتالله خمینی» لقب داده و نوشته است: «وی که در خفا برای یافتن امکانات یک حلوفصل برای جنگ چانه میزند، علناً گفته است که در نظر ندارد راههای دیپلماتیک بسته شود.» این نشریه در ادامه به برخی تلاشهای مقامهای دیپلماتیک منطقهای ازجمله وزیر امور خارجه کویت و حسنی مبارک اشاره کرده و مدعی شده است رهبر جمهوری اسلامی ایران هر ایدهای برای مذاکره را رد میکند. اکونومیست در پایان ضمن طرح ادعاي ابوالحسن بنیصدر (رئیسجمهور مخلوع ایران) مبنیبر اینکه امام خمینی رهبر جمهوری اسلامی ایران بیمار است، چنين تحلیل کرده است: پس از امام خمینی، حجتالاسلاموالمسلمين هاشمی رفسنجانی جانشین وی خواهد شد و «در آن صورت ایران احتمالاً از صلح مطمئن میشود.» نشریه مذكور با طرح این ادعا که عراق طالب صلح ميباشد مدعی شده است: «عراقیها اینک از جنبه جنگ نظامیگری و اقتصادی نسبت به هر زمانی از سال ١٩٨١ به این طرف در وضعیت بهتری قرار دارند. چنانچه یک بار دیگر ثابت شود که امیدها به صلح واهی است، در آن صورت آنها (عراقیها) احتمالاً به حمله قطعی مورد دلخواه خود علیه ترمینال نفتی ایران در جزیره خارک دست خواهند زد.»

گزارش- 10

10. سفر وزیر مشاور در امور اقتصادی ترکیه به ایران، دیدار کاردار سفارت ایران در کویت با وزیر کشور کویت و ملاقات معاون اول نخستوزیر عراق با رئیسجمهور یمن شمالي ازجمله اخبار امروز در حوزه روابط خارجی دو کشور ایران و عراق بود. اسماعیل اوزداغلار وزیر مشاور در امور اقتصادی ترکیه، بعدازظهر امروز در رأس یک هیئت اقتصادی براي انجام مذاكراتي با مقامهاي ايران درخصوص نحوه اجراي همكاريهاي دوجانبه وارد تهران شد. وي در فرودگاه مهرآباد در مصاحبهای با اشاره به یادداشت تفاهمی که چهار ماه پیش بین ایران و ترکیه امضا شده است،** گفت: «در این دیدار، نحوه اجرای بهتر همکاریهای فیمابین در چارچوب یادداشت تفاهم مذکور مورد ارزیابی قرار میگیرد.» اوزداغلار همچنین تأکید کرد همکاریهای دو کشور موقت نبوده و بهصورت درازمدت ادامه خواهد يافت. وزیر مشاور در امور اقتصادی ترکیه در اولین برنامه سفر خود با نیلی وزیر معادن و فلزات ایران، دیدار و گفتوگو کرد. در این ملاقات مذاکراتی درمورد قراردادهای فروش کنسانتره روی انجام گرفت. همچنین علاوهبر تهیه پیشنویس یک قرارداد، درخصوص مبادله چدن از ایران و دریافت شمش فولاد از ترکیه نیز مذاکراتی به عمل آمد. اوزداغلار با هادی نژادحسینیان وزیر راهوترابری نيز ملاقات کرد. در این دیدار ضمن مذاکره درمورد مسائل مورد علاقه دو کشور، نژادحسينيان خواستار ایجاد تسهیلات لازم بهمنظور بهرهگيري از رانندگان ايراني براي حمل بخشی از کالاهای ایران از ترکیه شد. از سوي ديگر امروز، کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در کویت با نواف الاحمد وزیر کشور کویت، دیدار و گفتوگو کرد. کاردار سفارت ایران پس از این دیدار که با محوریت مسائل و مشکلات ایرانیان مقیم کویت برگزار شد، ضمن اشاره به استقبال گرم وزیر کشور کویت از وی، از قول مساعد نواف الاحمد برای رسیدگی و رفع مشکلات ایرانیان مقیم کویت خبر داد و به نقل از وزیر کشور کویت افزود: «برخلاف آنچه که عنوان شده تنها ٤ نفر ایرانی در زندانهای کویت به سر میبرند که درمورد رسیدگی به مسائل آنان نیز تسریع لازم به عمل خواهد آمد.» مطبوعات امروز کویت ضمن انعکاس خبر این دیدار، آن را یک ملاقات دوستانه توصیف کردند. امروز همچنین، طه یاسین رمضان عضو شورای فرماندهی عراق و معاون نخستوزیر این کشور با علی عبدالله صالح رئیسجمهور یمن شمالی، ملاقات کرد. به گزارش رادیو بغداد، در این دیدار طه یاسین رمضان ضمن قدردانی از مواضع یمن در قبال عراق، آخرین تحولات جنگ ایران و عراق را به اطلاع وی رساند و مدعی شد عراق آماده است هرگونه اقدام نظامی ایران را پاسخ دهد. علی عبدالله صالح نیز «موضعگیری و ایستادگی رهبری و ملت یمن را با عراق مورد تأکید قرار داد.»

گزارش- 11

11. وزارت دفاع کویت امروز با انتشار اعلامیه‏ای از امضای چند موافقتنامه نظامی بین کویت و شوروی خبر داد. همزمان اخباری درمورد امضای چند قرارداد تسليحاتي بين امریکا و کویت در آیندهای نزدیک، منتشر شده است. براساس این موافقتنامهها که به امضاي فیصل الداود کفیل معاون وزارت دفاع کویت و یوری گریشین رئیس بخش مهندسی کمیته روابط اقتصادی خارجی شوروی رسیده است، دولت شوروی تجهیزات نظامی هوایی و موشکی در اختیار کویت قرار خواهد داد. هرچند در اعلامیه وزارت دفاع کویت به نوع سلاحهای خریداریشده اشاره نشده است، اما الداود «این اقدام را دررابطهبا سیاست مدرنیزهکردن رستههای مختلف نیروهای مسلح کویت» اعلام کرد. رادیو صدای امریکا ضمن اعلام این خبر، با بيان اینکه زمینه انعقاد این موافقتنامه در سفر اخیر وزیر دفاع کویت به مسکو فراهم شده است، افزود: «گفته می‏شود این موافقتنامه شامل موشک‏های ضدهوایی است و هزینه آن معادل ٣٠٠ میلیون دلار است.» همزمان با اعلام خبر امضای موافقتنامه مذکور، خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از روزنامه السیاسه (چاپ کویت) گزارش داد: دولت کویت سه قرارداد جدید تسلیحاتی نیز با دولت ایالات متحده امریکا به امضا می‏رساند. براساس این گزارش «سه قرارداد مذکور شامل نوسازی سیستم دفاع موشکی کویت و استفاده کویت از اطلاعات هواپیماهای جاسوسی (آواکس) که در اختیار عربستان است و همچنین آموزشدادن حدود ١٥٠ خلبان کویتی درزمینه استفاده از مدرنترین تجهیزات نیروی هوایی می‏باشد.»

________________________________________

• برای آگاهی از مشروح سخنان موافقان و مخالفان و دفاعیات وزيران پیشنهادی، به لوح مشروح مذاکرات مجلس، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره ٢، صص ٥٥٠ - ٥٢١ و نيز روزنامه کیهان، ٢٤/٥/١٣٦٣، ص٢ رجوع شود.
  • در اردیبهشت ماه سال جاری یک یادداشت تفاهم همکاریهای اقتصادی - بازرگانی بین ایران و ترکیه امضا شد که به موجب آن، حجم مبادلات دو کشور در سال آینده به بیش از ٢ میلیارد و ٣٠٠ میلیون دلار خواهد رسید. براساس این یادداشت تفاهم، قرار است ترکیه در قبال صدور کالاهای صنعتی و بازرگانی، از ایران نفت خام و کالاهایی چون پشم، پوست، خاویار، سنگ معدنی و مس وارد کند. [روزنامه اطلاعات، ٢٤/٥/١٣٦٣، ص٤]

کمال حسن علی نخستوزیر مصر

منابع و مآخذ روزشمار 1363/05/24