1361.02.13
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.02.13 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سیزده اردیبهشت |
| تاریخ شمسی | 1361.02.13 |
| تاریخ میلادی | 3 مه 1982 |
| تاریخ قمری | 9 رجب 1402 |
گزارش- 1
1. از آنجا که قرارگاه قدس همه سرپل‌های خود در جنوب کرخه‌کور و منطقه نورد (جنوب غربی اهواز) را از دست داده و فرماندهی این قرارگاه معتقد است ادامه عملیات از محور کرخه‌کور امکان‌پذیر نیست، مقرر شد این‌بار قرارگاه قدس از منطقه نورد (محور قدس5) وارد عمل شود. بر همین اساس، از نخستین دقایق بامداد امروز (چهارمین روز عملیات بیت المقدس) تیپ43 بیت‌المقدس سپاه از حاشیه غربی جاده اهواز ـ خرمشهر (در جنوب منطقه نورد) و تیپ21 امام رضا(ع) سپاه از کانال بیوض (در غرب رودخانه کارون) به‌طرف مواضع دشمن حرکت کردند. هم‌زمان، توپخانه خودی نیز مواضع دشمن را زیر آتش قرار داد. پس از نزدیک شدن رزمندگان به مواضع عراقی‌ها، فرمان عملیات در ساعت 01:10 صادر و درگیری آغاز شد. دشمن با اجرای آتش توپخانه خودی از حمله نیروهای ایران آگاه شد و با هوشیاری ضمن سنگرگرفتن در مواضع مستحکم خود و بستن معابر نفوذی، با تانک و تیربار به روی آنها آتش گشود. رزمندگان خودی که علاوه‌بر تحمل تلفات زیاد در محور کانال بیوض با میدان مین مواجه شده بودند، زمین‌گیر شدند و باوجود تلاش نیروهای خودی برای نفوذ به مواضع دشمن این مهم محقق نشد. درنهایت، ساعت 02:30 فرمان عقب نشینی ابلاغ شد و رزمندگان با انتقال اکثر شهدا و مجروحان به عقب بازگشتند.[۱] ساعاتی پس از پایان عملیات بامداد امروز قرارگاه قدس، محسن رضایی و سرهنگ علی صیاد شیرازی فرماندهان قرارگاه مرکزی کربلا و رحیم صفوی مسئول عملیات سپاه در قرارگاه کربلا به‌منظور تهیه دستور عملیاتی برای قرارگاه قدس به گفت‌وگو نشستند. اهم مطالب مطرح شده در این گفت‌وگو چنین است: محسن رضایی: «الان قرارگاه قدس را نه می‌توانیم برداریم و بیاوریم پایین [منطقه عملیات] بگذاریم؛ و نه می‌توانیم بگوییم قرارگاه قدس مأموریتش را ادامه بدهد.» سرهنگ صیاد شیرازی: «دیشب اینها [قرارگاه قدس] باز یک نتیجه دیگر گرفتند. من امشب باز با برادر رحیم به قرارگاه قدس می‌رویم که ببینیم تا حالا روی تحلیل کلی چه کار کردند و ما ببینیم چه مأموریتی به اینها بدهیم که هم آن عمل اصلی را که درگیری با دشمن در شمال [منطقه عملیات] است، رعایت بکنند و هم زمینه‌ای باشد برای الحاق ازطرف فتح4 [که در کیلومتر 68 جاده اهواز ـ خرمشهر مستقر است].» محسن رضایی: «همه، پیشنهادشان [درباره قرارگاه قدس] این است که ما ازطریق قدس4 و قدس5 عمل کنیم و جاده [اهواز خرمشهر] را [از شمال] باز کنیم. این آخرین راه است.» سرهنگ صیاد شیرازی: «خوب است، منتها این را طوری [در دستور عملیاتی به قرارگاه قدس] بنویسیم که اگر بخواهیم دستور دقیق‌تری به آنها بدهیم، این دستور دقیق‌تر این را به هم نزند؛ ... [بنویسیم] هم‌زمان قرارگاه قدس به منظور مداومت فشار به دشمن.» محسن رضایی: «این خوب است. نباید فشار [بر لشکر5 و لشکر6 عراق] برداشته شود.» سرهنگ صیاد شیرازی: «فشار را نباید بردارید؛ هدف عمده این است. اینها [قرارگاه قدس] به شدت نمی‌توانند عمقی کار کنند. حتما باید ما یک فشار از پایین [جناح راست قرارگاه فتح] به دشمن [ی که مقابل قرارگاه قدس است] بیاوریم.» محسن رضایی: «بروند عملیات را انجام بدهند، انهدام نیرو بکنند و برگردند.» رحیم صفوی: «برادر محسن، این دستور [که می‌خواهیم تهیه کنیم] سه روز دیگر است، این مال حالا نیست.» محسن رضایی: «دستور سه روز؟ اینها [قرارگاه قدس] نمی‌توانند هیچ کاری بکنند؛ یعنی [اگر] بنویسید جاده را باز کنند، نمی‌توانند جاده را باز کنند!» رحیم صفوی: «خاکریز دومشان را [دشمن در جنوب کرخه‌کور] می‌گیرند.» محسن رضایی: «نمی‌توانند. باید بروند عملیات انجام بدهند و برگردند هیچ کار دیگری نکنند.» سرهنگ صیاد شیرازی: «بله، این مشکلات هست. امشب هم برویم یک تحلیل بکنیم.» رحیم صفوی: «اقلاً [قرارگاه قدس] پشت خاکریز اول [دشمن در جنوب کرخه‌کور] بایستد.» محسن رضایی: «ساعت 3 [بامداد] خاکریز اول را بگیرند و تا ساعت 5 تحکیم مواضع کنند و از ساعت 5 به بعد هرچه ماند نیز دشمن را بزنند [انهدام نیرو کنند]. ... ولی نه، این دو خاکریز [دوم و سوم دشمن در جنوب کرخه‌کور] را اصلاً نمی‌توانند [بگیرند]. این حرف خوبی است، ولی بروند اینها را انهدام نیرو کنند، اصلش انهدام نیرو است.» سرهنگ صیاد شیرازی: «این”هم‌زمان”را [از دستور عملیاتی] خط می‌زنم؛ قرارگاه قدس همچنان مداومت فشار خود را به دشمن در شمال ادامه می‌دهد.» محسن رضایی: «ادامه دهد! تمام شد.»[۲]
گزارش- 2
2. نظامیان عراقی در تلاش دیگر برای دستیابی به جاده اهواز خرمشهر، امروز تا نزدیکی این جاده در حدفاصل کیلومتر 80 تا 100 پیشروی کردند، اما با مقاومت رزمندگان ایران تا سه کیلومتری غرب جاده به عقب رانده شدند.* نیروهای پیاده و زرهی عراق از ساعت 08:50 صبح امروز با اجرای آتش پرحجم توپخانه روی نیروهای خودی، به ویژه تیپ 8 نجف، که در پشت جاده اهواز ـ خرمشهر موضع گرفته بودند، از غرب جاده در حدفاصل ایستگاه حسینیه (کیلومتر80) تا جنوب ایستگاه گرمدشت (کیلومتر 100) به تدریج و به آرامی به‌طرف جاده پیشروی کردند. دراین‌میان، نبود آتش مؤثر توپخانه خودی، به‌دلیل حضورنداشتن دیدبان‌های لشکر92 اهواز در خط مقدم، موجب شد که دشمن بتواند تا 300 متری جاده جلو بیاید. غلامعلی رشید فرمانده سپاهی قرارگاه فتح، که در قرارگاه مرکزی کربلا حضور داشت، ضمن اظهار تعجب از حمله نیروهای پیاده عراق در روز، علت این جسارت دشمن را نبود آتش توپخانه قرارگاه فتح** روی قوای عراقی دانست و گفت: «این لشکر توپخانه‌هایش را نیاورده پشت جاده آسفالت مستقر کند که آتش بریزد؛ چون تیپ‌هایش زرهی هستند و کسی را در خط ندارند که داد و فریاد بزند و بگوید باباجان! آتش بریزید. ... آخر ما چقدر هماهنگی کنیم و چقدر به آنها بگوییم؟! می‌گویند چشم قربان! برایت [آتش] می‌ریزیم، ولی حسنی سعدی [فرمانده لشکر21 پیاده ارتش] بچه‌هایش پیاده هستند، دادوفریاد می‌کنند، حسنی سعدی هم توپخانه‌اش را می‌برد جلو. [نیروهای عراقی] هرچه آتش است در خط جاده آسفالت سر بچه‌ها می‌ریزند و جلو می‌آیند.» پس از پیگیری بسیار فرماندهان سپاهی قرارگاه فتح، حدود ساعت 10:00 و هم‌زمان با پاتک دوم دشمن، به گروه 33 توپخانه ارتش که تحت امر قرارگاه مرکزی کربلا بود، دستور داده شد مواضع عراقی‌ها در غرب جاده را زیر آتش سلاح‌های سبک خود قرار دهد. هم‌زمان با آغاز اجرای آتش توپخانه، نیروهای پیاده خودی نیز افراد دشمن را زیر آتش سلاح‌های سبک خود قرار دادند. این درگیری تا ساعت 14:00 ادامه داشت و سرانجام رزمندگان خودی که به‌دلیل موضع‌گیری در پشت خاکریز قبلی عراقی‌ها در شانه شرقی جاده، از موقعیت بهتری نسبت به آنها برخوردار بودند، توانستند ضمن تحمیل تلفات و خساراتی به دشمن ازجمله انهدام چند تانک، نیروهای عراقی را تا سه‌کیلومتری غرب جاده عقب برانند.[۳]
گزارش- 3
3. فرماندهان قرارگاه‌های عملیاتی فتح و نصر به یگان‌های تحت امر خود دستور دادند که هرچه سریع‌تر برای اجرای مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس آماده شوند. قرارگاه‌های عملیاتی فتح و نصر که در مرحله اول عملیات بیت‌المقدس موفق شدند حدود 800 کیلومتر مربع از منطقه غرب رودخانه کارون را به‌عنوان”سرپل” آزاد کنند و در حدفاصل کیلومتر68 تا کیلومتر103 جاده اهواز ـ خرمشهر و بخشی از منطقه غرب جاده (در مقابل کیلومتر95 تا کیلومتر103) خط پدافندی تشکیل دهند، می‌بایست هرچه سریع‌تر خود را برای ادامه عملیات از جاده اهواز ـ خرمشهر تا نوار مرزی و همچنین پیشروی به‌طرف جنوب (شلمچه و خرمشهر) آماده کنند. به همین منظور فرماندهان این دو قرارگاه امروز به یگان‌های تحت امر خود دستور دادند که هرچه سریع‌تر برای شناسایی مواضع دشمن در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر تا نوار مرزی و نیز از جنوب منطقه گرمدشت (کیلومتر100 جاده اهواز ـ خرمشهر) تا شلمچه و پل‌نو اقدام کنند و برای اجرای مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس آماده شوند.[۴]
گزارش- 4
4. واحد امور پاسداران قرارگاه کربلا آمار شهیدان و مجروحان عملیات بیت‌المقدس (از آغاز تا پایان چهارمین روز) را اعلام کرد. در گزارش این واحد به فرماندهی قرارگاه کربلا آمده است: «در چهار روزی که از عملیات بیت‌المقدس سپری شده است، از رزمندگان ایران 1122 نفر شهید (به‌جز شهدایی که در منطقه جنوب کرخه‌کور برجای مانده‌اند) و 5224 نفر مجروح شده‌اند. آمار شهدا و مجروحان به تفکیک چنین است: شهدای منتقل‌شده از منطقه عملیات تاریخ سپاه و بسیج ارتش تعداد شهدا 10 و11/2/1361 537 150 687 12/2/1361 210 30 240 13/2/1361 165 30 195 مجموع 912 210 1122[۵] تاریخ تعداد مجروحان انتقال‌یافته به پشت جبهه 10و11/2/1361 2773 12/2/1361 1500 13/2/1361 951 مجموع 5224[۶]
گزارش- 5
5. رزمندگان قرارگاه فجر در سومین تلاش خود در منطقه فکه با مقاومت نیروهای عراق ناچار به عقب بازگشتند. در سومین مرحله از عملیات قرارگاه فجر در منطقه شرق فکه، طرح کلی عملیات تغییر یافت. براین‌اساس، تک در شمال جاده فکه، به‌دلیل طولانی‌بودن مسیر، منتفی و مقرر گردید تمامی رزمندگان سپاهی و بسیجی تیپ33 المهدی(عج) و تیپ17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و رزمندگان ارتشی لشکر77 خراسان در منطقه جنوب جاده وارد عمل شوند و پس از پاک‌سازی این منطقه از وجود دشمن، به‌طرف جاده و سپس شمال آن تا روستای ناصر فهد، که آخرین نقطه شمالی استقرار دشمن است، پیش روند. حرکت رزمندگان این‌بار نیز با تأخیر آغاز شد. هنگام حرکت آنها به‌طرف مواضع دشمن براثر برخورد یکی از خودروها با مین تعدادی از نیروها شهید یا مجروح شدند. با این اتفاق، تک رزمندگان کشف شد و دشمن با تانک و توپخانه، منطقه حضور نیروهای خودی را زیر آتش قرار داد و رزمندگان با روشن‌شدن هوا به‌ناچار عقب‌نشینی کردند.[۷]
گزارش- 6
6. بعدازظهر امروز اسرای عراقی عملیات بیت‌المقدس از برابر مردم اهواز که در خیابان‌های این شهر اجتماع کرده بودند، عبور داده شدند و خبرنگاران خارجی با گروهی از اسرا گفت‌وگو کردند. خودروهای حامل حدود 3000 نفر از نیروهای ارتش عراق که در عملیات بیت‌المقدس اسیر شده‌اند، بعدازظهر امروز از برابر مردم اهواز که در خیابان‌های این شهر اجتماع کرده بودند، عبور داده شد. خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از اهواز با اعلام این خبر، افزود، هنگام عبور این خودروها از خیابان‌های شهر که مملو از جمعیت بود، انبوه مردم این شهر خوشحال و خندان از پیروزی رزمندگان اسلام با شور و هیجان وصف‌ناپذیری درحالی‌که با مشت‌های گره‌کرده فریاد می‌زدند مرگ بر امریکا، مرگ بر اسرائیل و مرگ بر صدام، تنفر و انزجار عمیق خود را از امپریالیسم و صهیونیسم بین‌الملل و صدامیان کافر ابراز می‌کردند.[۸] همچنین، خبرنگاران رسانه‌های گروهی خارجی مقیم تهران که به دعوت ستاد تبلیغات جنگ برای بازدید از مناطق آزادشده در جریان عملیات بیت‌المقدس به اهواز آمده‌اند، عصر امروز در یک اردوگاه اسرای عراقی با گروهی از آنان گفت‌وگو کردند.[۹]
گزارش- 7
7. هواپیمای حامل وزیر امور خارجه الجزاریر بعدازظهر امروز به‌محض ورود به آسمان ایران مورد حمله جنگندههای عراقی قرار گرفت و سرنگون شد. به گزارش فرماندهی سپاه پاسداران منطقه5 (تبریز)، هواپیمای حامل محمد بن‌یحیی، وزیر امور خارجه الجزایر به‌محض ورود به آسمان ایران، در فضای استان آذربایجان‌غربی هدف حمله سه جنگنده عراقی قرار گرفت و در جنوب منطقه قطور در محلی به نام کیوران سرنگون شد. در این حمله که درحدود ساعت 17:30 رخ داد، هر 16 سرنشین هواپیما کشته شدند.[۱۰] به گفته رادیو اسرائیل، وزیر امور خارجه الجزایر که برای یک دیدار پنج روزه رهسپار تهران شده بود، دو هفته پیش نیز به بغداد سفر کرده بود. گفتنی است دولت الجزایر ماه گذشته آمادگی خود را برای میانجیگری بین دو کشور اعلام کرد.[۱۱] رادیو مسکو نیز گفت: سفر بن‌یحیی به ایران به‌دنبال مذاکرات چهار روز قبل شاذلی بن‌جدید رئیس‌جمهوری الجزایر با شیخ زاید رئیس دولت امارات متحده عربی، اعلام و گفته شده بود که وی در تلاش برای حل درگیری نوزده‌ماهه میان ایران و عراق رهسپار ایران خواهد شد. [۱۲] ***
گزارش- 8
8. مفسر بی‌بی‌سی با بیان اینکه درصورت آزادشدن خرمشهر ضربه‌ای بسیار سنگین ازلحاظ نظامی و روانی بر عراق وارد خواهد شد، تأکید کرد شکستن خطوط دفاعی عراق در خرمشهر بسیار دشوار است. رسانه‌های خارجی که از ابتدای عملیات بیت‌المقدس، فقط به انعکاس اخبار منتشر شده ازسوی ایران وعراق بسنده می‌کنند، هنوز پیروزی‌های به‌دست‌آمده در این عملیات را باور ندارند و احتمال آزادسازی خرمشهر را دور از دسترس می‌پندارند. در همین زمینه رادیو بی‌بی‌سی، در بخش خبری انگلیسی ساعت 23:30 خود گفت: «هدف حمله اخیر ایران ظاهراً آزادکردن خرمشهر است؛ شهری که ازدست‌دادن آن برای عراق ضربه سختی به شمار خواهد رفت. درحالی‌که نبرد حتی در این هنگام نیز در جریان است، هر دو طرف از آغاز حمله، ادعای پیروزی کرده‌اند و مرتباً به انتشار جزئیات تصرف مواضع مورد نظر خود و تعداد تلفات دشمن پرداخته‌اند. ازاین‌رو دانستن واقعیت مشکل است، لکن از لابه‌لای گزارشات می‌توان به نتایجی دست یافت.» جیم میوئر، یکی از مفسران بی‌بی‌سی که حوادث جنگ ایران و عراق را دنبال می‌کند، در پاسخ به این سوال که «هدف اصلی ایران در گذشته و حال آزادی خرمشهر بوده است و درصورتی‌که ایران موفق به بازپس‌گرفتن خرمشهر شود، شدت ضربه‌ای که بر روحیه عراقی‌ها وارد می‌گردد تا چه حد خواهد بود؟» اظهار کرد: «به عقیده من، دراین‌صورت ضربه بسیار بسیار سنگینی برای عراق خواهد بود. نه‌تنها ازلحاظ نظامی، بلکه قبل از هر چیز ازنظر روانی ضربه سختی است؛ زیرا خرمشهر علاوه‌بر اینکه بزرگ‌ترین شهر اشغال‌شده است، گرفتن آن نیز درپی یک ماه نبرد شدید میسر گردید. درصورتی‌که ایرانیان این شهر را بازپس بگیرند از نظر روانی ضربه بسیار سنگینی به نیروهای عراقی وارد خواهد شد. البته باید گفت شکستن خطوط دفاعی در خرمشهر بسیار بسیار دشوار خواهد بود و دراین‌مورد که نیروهای ایرانی حتی به اطراف خرمشهر هم رسیده باشند، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد.»[۱۳]
گزارش- 9
9. در بررسی و تحلیل اوضاع اقتصادی ایران و عراق، رادیو دویچلند فونگ آلمان‌غربی گفت ایران می‌تواند مایحتاج مردم و مخارج جنگ را تأمین کند، ولی برای اجرای برنامه‌های عمرانی خود ناتوان است. درهمین‌حال خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داد که عراق با درآمدهای نفتی و کمک‌های مالی متحدین عرب خود نه‌تنها مخارج جنگ، بلکه هزینه برنامه‌های عمرانی‌اش را نیز تأمین می‌کند. رادیو دویچلند فونگ در برنامه ظهر امروز خود با یک خبرنگار آلمانی که مدت زیادی در ایران بوده است مصاحبه تلفنی کرد. این خبرنگار در پاسخ به این سؤال که «آیا درآمد نفتی ایران کافی است تا مردم را با مایحتاج اولیه غذایی تأمین کند؟» گفت: «آری، ایران از شروع سال جدید حدود 2 میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کند و آن برای اینکه مخارج جنگ را بپوشاند کافی است. چون جنگ حتما در ماه یک میلیارد دلار خرج دارد که برای یک کشور جهان سوم خرج بسیار سنگینی است و این درآمد همچنین با حدود یک میلیارد دلار برای 30 درصد مواد غذایی و 80 درصد مواد خام و صنعتی می‌تواند کافی باشد، ولی برای اینکه حقیقتاً صنعت را راه بیندازند و کشاورزی را راه بیندازند، پول نیست.» وی همچنین در پاسخ به این نتیجه‌گیری رادیو دویچلند فونگ که «بنابراین باید ایران باوجود تمام پیروزی‌ها در جنگ تمایل زیادی داشته باشد تا جنگ را خاتمه دهد»؛ اظهار داشت: «انسان می‌تواند آن را حدس بزند. ولی جنگ یک بعد سیاسی هم دارد و ایران می‌خواهد درهرحال نیروهای صدام حسین را از خاکش خارج سازد؛ چون او شرایط ایران را تابه‌حال قبول نکرده است. بنابراین می‌توان فکر کرد که جنگ همچنان ادامه خواهد یافت؛ حتی اگر تأثیرات منفی زیادی برای اقتصاد ایران داشته باشد.»[۱۴] در تحلیل اوضاع اقتصادی عراق نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس از بغداد گزارش داد: «عراق درپی 19 ماه جنگ با ایران 25 میلیارد دلار از کشورهای عرب متحد خود برای پرداخت هزینه‌های جنگی و ادامه برنامه عمرانی وام گرفته است. تحلیل‌گران غربی و آسیایی معتقدند درآمدهای نفتی عراق صرف برنامه‌های عمرانی می‌گردد که نفع توده مردم را دربر دارد. به گفته تحلیل‌گران مذکور برنامه‌های عمرانی و [همچنین] سطح بالای زندگی در عراق تا حدی موجب حفظ رژیم صدام شده است. مشاور صنایع وزارت برنامه عراق می‌گوید برنامه‌های عمرانی برای ما به‌اندازه خود جنگ اهمیت دارد. برنامه‌های عمرانی مانند پادزهری است برای جنگ و ما هم‌زمان به هر دو کار می‌رسیم. وی همچنین گفت که جنگ موانعی را برای دولت به وجود آورده که یکی از آنها هزینه ماهیانه یک میلیارد دلاری جنگ است به‌علاوه اجرای برنامه‌های عمرانی که میزان هزینه آن از اسرار دولتی محسوب می‌گردد. برنامه‌های عمرانی و توسعه پنج‌ساله پیش از جنگ دولت، کنار گذاشته شده و به‌جای آن برنامه‌های یک‌ساله با رعایت حق‌تقدم در نظر گرفته شده است. در برنامه جدید هزینه‌های کشور، جبران خسارات جنگ در درجه اول و برنامه‌هایی که با جنگ رابطه مستقیم دارند در درجه دوم قرار دارند.» آسوشیتدپرس به نقل از تحلیل‌گران اقتصادی غرب گزارش داد: «عراق سال گذشته 30 درصد از مواد غذایی مورد احتیاج خود را از خارج وارد کرد.» این خبرگزاری سپس افزود: « منابع دیپلماتیک غرب میزان تورم عراق را 30 درصد برآورد کرده و خاطرنشان ساخته‌اند که این میزان رو به افزایش است، ولی دولت نرخ مواد اصلی غذایی و اجاره‌ها را تحت کنترل خود دارد. ... صدام در ابتدای جنگ برای وارد کردن مواد غذایی و اشیای لوکس هزینه‌های زیادی صرف کرد و این اقدام سبب ذخیره مواد غذایی شد.» این خبرگزاری در پایان گزارش خود با اشاره به این که دیپلمات‌های آسیایی و غربی ذخیره ارزی عراق را بین 12 تا 25 میلیارد دلار تخمین زده‌اند، آورده است: «بنا بر پیش‌بینی دیپلمات‌ها، اگر جنگ عراق و ایران به همین منوال ادامه یابد هرچند ایران هراز گاهی حملات موفقیت‌آمیزی به نیروهای عراقی داشته باشد، عراق می‌تواند تا یک سال بدون دخل و تصرفی برنامه‌های هزینه خود را ادامه دهد. یک منبع دیپلماتیک آگاه غرب گفت عربستان هنوز منبع سرشاری است. رژیم سعودی و دیگر رژیم‌های محافظ‌کار کشورهای حوزه خلیج‌فارس از این می‌ترسند که اگر عراق شکست بخورد یک رژیم اسلامی مانند ایران در کشورهای منطقه حاکم گردد. آیت‌الله روح‌الله خمینی رهبر انقلاب ایران می‌گوید که هدفش سرنگونی رژیم صدام است. تحلیل‌گران در بغداد معتقدند که سرنگونی رژیم صدام قریب‌الوقوع نیست.»[۱۵]
گزارش- 10
10. یک روزنامه امریکایی نوشت درحالی‌که عراق در معرض حملات جدید ایران قرار دارد، مصر آشکارا از عراق حمایت می‌کند. سلطان عمان نیز تلویحاً اعلام کرد که به عراق کمک می‌کند. خبرنگار روزنامه کریستین ساینس مانیتور در قاهره در گزارشی تحت عنوان «مصر جانب عراق را گرفته است»، نوشت: «درحالی که عراق در معرض حملات جدیدی ازسوی ایران قرار دارد، مصر از هرگونه تظاهر به بی‌طرفی دست برداشته و آشکارا از عراق پشتیبانی می‌کند. هفته گذشته عبدالحلیم ابوغزاله وزیر دفاع مصر، تحویل مستقیم پاره‌ای از جنگ‌افزار و مهمات را به عراق مورد تأیید قرار داد وگفت که اگر رژیم عراق و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس از مبارزه‌جویی‌های رژیم شیعیان قشری ایران در امان بمانند و دراین‌میان مصر به ایفای نقش اعتبارسازی موفق گردد، بازپیوستن مصر به اردوگاه کشورهای عربی تسریع خواهد شد.» همچنین در این گزارش آمده است: «مراکش، بحرین، عراق و اردن هم اینک برای برقراری مناسبات خود با مصر تلاش می‌کنند، ولی مصر بیشتر توجه خود را به خلیج‌فارس معطوف داشته و معتقد است که یاری و همکاری با عراق و حکومت‌های سنی میانه‌رو حوزه خلیج‌فارس برای جلوگیری از گسترش انقلاب ایران، بهترین وسیله تسریع در برقراری و بهبودی مناسبات مصر در جهان عرب به شمار می‌آیند. در زمان فرمانروایی انورسادات، مصر در قبال جنگ خلیج‌فارس بی‌طرفی آشکار پیشه کرده بود، درحالی‌که سایر کشورهای جهان عرب هریک به‌گونه‌ای به هواداری از ایران یا عراق برخاسته بودند. پرزیدنت سادات بیزار از رژیم مذهبی ایران و از صدام حسین، به‌خاطر تلاش برای احراز مقام رهبری جهان عرب به‌جای مصر مطرود و منزوی، از هر دو طرف به‌شدت انتقاد می‌کرد. سرانجام، مصر با تحویل جنگ‌افزار به عراق، به هواداری از این کشور برخاست و این سیاستی است که ازسوی پرزیدنت مبارک ادامه و گسترش یافته است.»[۱۶] قابوس، سلطان عمان نیز در مصاحبه با نشریه المجله (چاپ لندن) ضمن اعلام این که ما با هر تلاشی که برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق ازطرف کشورهای عربی صورت گیرد موافق هستیم، درخصوص ارسال قطعات یدکی و تحویل سلاح به عراق اظهار داشت: «وقتی یک کشور برادر عرب از ما کمکی بخواهد ما از تحقق آن دریغ نخواهیم کرد.»[۱۷]
گزارش- 11
11. قطع صدور نفت عراق به دریای مدیترانه ازطریق خاک سوریه همچنان در کانون توجه رسانه‌های خارجی قرار دارد. این رسانه‌ها با اشاره به سخنان مقامات عراقی، به تحلیل آثار و نتایج منفی این اقدام دولت سوریه بر اقتصاد عراق پرداختند. خبرگزاری آلمان‌غربی گزارش داد صدام حسین در واکنش به این اقدام خطاب به اعضای مجمع ملی عراق گفته است: «این شخص [حافظ اسد] فکر می‌کند با بستن خطوط نفتی عراق ما تسلیم وی خواهیم شد. ... اگر ما از خانواده‌های عراقی بخواهیم کمی صرفه‌جویی کنند می‌توانیم تمامی ضررها را جبران سازیم.» این خبرگزاری در ادامه افزود: «منابع دولت عراق تصمیم اخیر سوریه در بستن خط لوله نفتی این کشور را خنجرزدن از پشت توصیف کرده‌اند.» خبرگزاری آلمان‌غربی همچنین ضمن اشاره به این که با بسته‌شدن خط لوله نفت عراق از سوریه، صادرات نفت این کشور به دریای مدیترانه تنها ازطریق خط لوله ترکیه روزانه 700 هزار بشکه است، یادآور شد: «عراق سال گذشته نیز به‌علت جنگ، دوسوم از میزان تولید خود را کاهش داد.»[۱۸] خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز میزان نفت صادراتی عراق ازطریق سوریه را، 300 تا 400 هزار بشکه در روز برآورد کرد و درباره تأثیر اقدام سوریه به بستن خط لوله نفتی عراق در اقتصاد این کشور به نقل از یک دیپلمات عرب مقیم بغداد گزارش داد: «این اقدام سوریه به دولت بغداد بهانه لزوم اعمال برنامه‌های صرفه‌جویی را داد. دیگر جواز ورود کالا به عراق صادر نمی‌شود و دولت ازجانب اتحادیه‌های بازرگانی و گروه‌های حرفه‌ای حمایت می‌شود. دیپلمات‌های غربی پیش‌بینی می‌کنند که صدام ناگزیر خواهد شد تا درآمد کارمندان دولت را کاهش دهد. عراق سالانه 2 میلیارد دلار در خارج از کشور خرج می‌کرد، لکن ازاین‌پس سفرهای خارج از کشور احتمالا محدود خواهد شد.»[۱۹] ضمیمه گزارش 2: گفت‌وگوی فرماندهان سپاه و ارتش درباره حمله ارتش عراق برای دستیابی به بخشی از جاده اهواز ـ خرمشهر و مقاومت رزمندگان ایران در مقابل آن علی اسحاقی مسئول پست شنود (استراق‌سمع) سپاه در قرارگاه کربلا در ارتباطی تلفنی با محسن رضایی درخصوص پاتک صبح امروز دشمن در حدفاصل کیلومتر80 تا کیلومتر100 جاده اهواز خرمشهر گزارش داد: «در منطقه ایستگاه90 دشمن دقیقاً رسیده به 300 متری جاده خونین‌شهر اهواز، و فشار روی برادرها زیاد است و آتش توپخانه ما روی دشمن مؤثر نیست. [دشمن] الان دارد تقویت می‌کند و هدفش این است که فشار بیشتر بیاورد و اگر بتواند به جاده دسترسی پیدا کند. ... روبه‌روی ایستگاه90 دشمن قوی است و دارد سعی می‌کند که خودش را بچسباند به جاده و حدود 300 تا 400 متری جاده است. هماهنگ با اینها در گرمدشت هم سعی دارند با خیزهای کوتاه و با آتش حرکت، یعنی آن آتش انجام بدهد و این قسمت جناح چپشان حرکت بکند و با خیزهای کوتاه بتوانند خودشان را به جاده برسانند. آتش توپخانه ما روی آنها مؤثر نیست و آتش شدید آنها روی بچه‌ها مؤثر است.» محسن رضایی خطاب به سرهنگ اقبال محمدزاده افسر عملیات نیروی زمینی ارتش در قرارگاه کربلا گفت: «دشمن آمده 300 متری ایستگاه90 و شنود هم می‌گوید که آتش ما هیچ روی آنها مؤثر نیست، ولی برعکس آتش آنها کاملاً مؤثر است. اینها [نیروهای دشمن] از سمت پایین [گرمدشت] اجرای آتش می‌کنند و سمت بالا [ایستگاه90] 500 متر، 500 متر جلو می‌آیند و بعد دوباره سمت بالا آتش می‌کنند و سمت پایین 500 متر، 500 متر جلو می‌آیند، این تاکتیکشان است.» سرهنگ محمدزاده: «دو جبهه باز کردند.» محسن رضایی: «بله، الان از گرمدشت و تا ایستگاه90 و تا ایستگاه حسینیه [80] جلو می‌آید و الان 300 متری جاده است و دارند تلاش هم می‌کنند که جاده را از ما بگیرند. الان آتش اجرا نمی‌شود، شما یک دستوری بدهید.» سرهنگ محمدزاده: «عرض کنم یک اشکالی بود که من الان به خسروشاهی تلفن کردم و گفت که آتش کم داریم؛ بگویید کجا بزنیم با مختصات. این هم با درخواست و با حضور دیدبان باشد که دیدبان نتیجه این عمل را بگوید. الان خودمان یعنی گروه 33 [توپخانه که تحت امر قرارگاه کربلا می‌باشد] در منطقه برادر کاظمی [تیپ نجف] اجرای آتش کردیم، گفتند که خوب است و عمق بیشتری به آن بدهید. بسیار خب، عمق بیشتری به آن دادیم، ولی قانونش باید این‌طور باشد که آن دیدبان همراه کاظمی اول نیاز آتش را از خودش بگوید، اگر ندارد بگوید من در این نقطه این‌قدر آتش نیاز دارم، والا ما مهمات بیشتری صرف می‌کنیم.» غلامعلی رشید: «وقتی دیدبان باشد آنها می‌گویند محدودیت داریم، وقتی دیدبان توی خط ندارید. ...» سرهنگ محمدزاده: «همان دیدبان آن جایی که محدودیت مهمات است از ما بخواهید هیچ اشکالی ندارد.» محسن رضایی خطاب به علی اسحاقی گفت: «وضعیت رو به روی ایستگاه نیم90، گرمدشت و حسینیه را یک بار بگو که این برادرهای ما از ارتش هستند و می‌خواهند توجه کنند.» علی اسحاقی: «بله، چشم. حسینیه هنوز [دشمن] حالت تعرضی پیدا نکرده، یعنی جلو نیامده‌اند و آن کاری که قرار بود انجام بدهد نکردند، ولی از حسینیه به پایین، ایستگاه90 تا گرمدشت [100] دشمن اقدام به این کار کرده است؛ یعنی خیزهای کوتاه خودش را شروع کرده و آتش و حرکت به‌طرف جاده خونین‌شهر است. فشار بین [ایستگاه] 90 و گرمدشت است.» محسن رضایی: «بله، ما روی آنها آتش داریم؟ آتش آنها مؤثر است؟» علی اسحاقی: «آتش ما روی آنها خیلی ضعیف است یعنی آتش مؤثر نیست. ... [در مقابل] آتش آنها روی بچه‌های ما مؤثر است.» محسن رضایی خطاب به سرهنگ محمدزاده گفت: «[عراقی‌ها] دارند می‌آیند؛ باید الان هرچه داریم بریزیم. الان اگر پیاده‌هایمان خسته بشوند، دیگر نمی‌توانیم مرحله دوم [عملیات] را انجام دهیم.» سرهنگ محمدزاده: «همه روی جاده هستند. الان من اعتقاد دارم که از این خط جاده پیاده‌ها و آر.پی.جی‌زن‌ها تا می‌توانند جلو بروند بلکه تا 300 متری جاده را بپوشانند.» غلامعلی رشید: «این را می‌پوشانند. وقتی آنها [نیروهای عراقی] حرکت می‌کنند بچه‌ها از یک گوشه درمی‌آیند و می‌روند و موردشان را می‌زنند.» سرهنگ محمدزاده: «پس می‌ماند آتش توپخانه. شما آتش توپخانه را در چند متری می‌خواهید؟» غلامعلی رشید: «در 700 متری. ... ببینید [عراقی‌ها] چقدر عرضه پیدا کردند. چون هیچ آتشی روی آن نیست، هی جلو می‌آید. الان احمد کاظمی می‌گوید روز روشن است و سینه‌خیز دارند جلو می‌آیند و اینها هم گذاشتند جلو بیایند. چاره‌ای ندارند؛ چون بردشان نمی‌رسد و آتش ندارند و می‌گوید بگذار تا 300 متری بیایند، بعد روی سرش بپریم.» محسن رضایی خطاب به سرهنگ محمدزاده گفت: «الان شما با قرارگاه فتح عمل این‌جا را هماهنگ کنید و از این قرارگاه بخواهید که آتش‌هایش را بیشتر کند.» سرهنگ محمدزاده: «به قرارگاه فتح گفتم که آتشتان را روی این بریزید و کمبودتان را با ذکر محل به ما بگویید. ... این باید از ما بخواهد با توپخانه‌ای که این عقب داریم و توپخانه‌ای به نام عمل کلی یا گروه 33 این فضاهای خالی را پر کنیم؛ یعنی این آتش را انبوه‌تر کنیم و این مستلزم رؤیت مستقیم دیدبان مأمور به تیپ‌هاست. کسی [برای دیدبانی] همراه برادر کاظمی نیست؟» غلامعلی رشید: «نه. ... توپخانه از ارتش است و دیدبان را می‌فرستد با پیاده یا مکانیزه خودش.» سرهنگ محمدزاده: «مگر [گردان‌های سپاه و ارتش] ادغام نیستند؟» محسن رضایی: «اینها [واحدهای ارتشی قرارگاه فتح] زرهی هستند، اشکالشان این است.» غلامعلی رشید: «زرهی در خط نیست.» سرهنگ محمدزاده: «الان باید همه‌شان روی جاده باشند.» محسن رضایی با اشاره به واحدهای ارتشی قرارگاه نصر که پیاده هستند گفت: «دیدبان‌ها چون از برادرهای ارتشی هستند و همراه با پیاده‌های ارتش و بچه‌های سپاه در خط اول هستند، حل است.» سرهنگ محمدزاده: «من الان می‌فرستم یا [سرهنگ] پورمهران [فرمانده توپخانه لشکر92 زرهی] این جا بیاید یا این که خودمان به آن جا برویم، یا این که تلفنی به او می‌گوییم که دیدبان‌هایتان در خط جاده مستقر بشوند. یعنی هر واحد عمل کننده اعم از تیپ کربلا، تیپ نجف و هرکدام از اینها یک دیدبانی همراه داشته باشند. ... دیدبان بیاید در این جا [جاده اهواز - خرمشهر] مستقر شود و آتش را از ما بخواهد.» محسن رضایی: «خب، پیشنهاد خوبی است. پس شما همین کار را سریع بکنید.» غلامعلی رشید: «وقتی پیاده ارتش با ماست خیلی آتش داریم؛ چون پیاده‌هایش دادوفریاد راه می‌اندازند و آنها هم آتش می‌ریزند.» علی اسحاقی در تماس تلفنی با محسن رضایی و در پاسخ به سوال وی درباره هویت نیروهای پاتک‌کننده گفت: «هویت همه‌شان برای ما مشخص نیست. ولی یکی از آنها تیپ24 و دیگری تیپ49 از لشکر11 است. زرهی‌های روبه‌روی ایستگاه حسینیه هم از واحدهای تیپ12 هستند؛ گردان قطیبه و گردان تانک القادسیه. 600 نیروی مخصوص هم دارد.» محسن رضایی: «دشمن دیگر پیشروی نکرده و متوقف شده یا هنوز دارد به پیشروی‌اش ادامه می‌دهد؟» علی اسحاقی: «نه، الان متوقف است و پیشروی ندارد، ولی فشار زیاد دارد؛ یعنی برای فشار درخواست کمک می‌کند.» محسن رضایی: «روحیه‌اش خوب است؟» علی اسحاقی: «نه، زیاد خوب نیست.» محسن رضایی: «ببین! ما چون آتش توپخانه نداریم کاربردمان همان 300 متر است. اینها [دشمن] تا 300 متر [ی جاده جلو] بیایند که بچه‌ها با آنها درگیر بشوند. شما از این به بعد کنترل کن و ببین که آتش بچه‌ها، همین کلاش و تیربار، چقدر روی آنها مؤثر است.» علی اسحاقی درخصوص استعداد نیروی پاتک‌کننده دشمن در حدفاصل گرمدشت تا ایستگاه 90 گفت: «چیزی حدود 4 گردان تانک است که یک گردانش در خط است و بقیه‌اش عقب است؛ یعنی یک تیپ تقویت شده است. ... پیاده هم دارند، ولی پیاده هجومی ندارند؛ پیاده درگیر دارند. پیاده هجومی را عقب گذاشته‌اند. یعنی اینها می‌خواهند اول به‌وسیله یورش تانک جلو بیایند و بعد پیاده حمله کند و این صحبتی است که خودشان دارند می‌کنند. حالا اگر پیاده‌ای هم در خط داشته باشند و استعداد آن چقدر باشد دقیقاً مشخص نیست. ولی استعداد زرهی‌ای که به کار گرفته‌اند خیلی است و چیزی در حد یک تیپ تقویت‌شده است.» حمید معینیان مسئول اطلاعات عملیات قرارگاه کربلا، نیز در تماس بی‌سیمی با حسن باقری درباره استعداد نیروهای پاتک‌کننده گفت: «برادر حسن! تیپ زرهی با تیپ... دو گردان نیروی مخصوص. احتمالاً باید تیپ33 نیروی مخصوص باشد. اینها پاتکشان را که شروع کرده‌اند [و] الان چند متری هدفشان متوقف شده‌اند و احتمالاً مهمات هم ندارند. منتها نیروی اینها در اصل دو نیرو است؛ یک نیرو می‌خواهد بیاید خودشان را به جاده برساند، بعد نیروی اصلی بیاید عبور از خط کند و برسد به آن هدفی که می‌خواهد. آن نیروی اصلی بین گرمدشت تا بالای ایستگاه90 است.» رحیم صفوی: «فشار، بین کاظمی [تیپ نجف] و رئوفی [تیپ ولی‌عصر(عج)] است. این شکافی است که قبلاً بود. دشمن فکر می‌کند هنوز این شکاف برقرار است و فشارش را گذاشته است که در این شکاف رخنه کند.» محسن رضایی: «فکر نمی‌کنم، ولیکن آن جا برای او مهم است. یعنی اصلاً چون آن تکه و جاده حسینیه [که از جاده اهواز خرمشهر تا مرز و سپس بصره امتداد دارد] مهم است. الان دو تلاشش را روی این دو تکه گذاشته است.» رحیم صفوی: «به‌نظر من الان اینها خمپاره می‌خواهند؛ چون این خاکریز [شانه شرقی جاده] بلند است، بچه‌ها نمی‌توانند با تیر مستقیم بزنند.» سرهنگ صیاد شیرازی: «تانک‌ها بروند روی سکوی خاکریز و از آنجا به‌راحتی تا سه، چهار کیلومتر می‌زنند.» محسن رضایی: «اینها را سه، چهار کیلومتری می‌تواند متوقف کند. ... اگر تا فردا صبح این کار بشود، دیگر خیال ما راحت می‌شود.»[۲۰]
منابع و مآخذ روزشمار 1361/02/13
- ↑ سند شماره 29/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه قدس، داود رنجبر، 30/1/1361، ص25؛ و سند شماره 43/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه قدس در عملیات بیت‌المقدس، داود رنجبر، 29/1/1361 تا 18/2/1361، ص107.
- ↑ سند شماره 2820/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 13/2/1361، نوار شماره 5017)، عبدالله درویشی، صص37 - 34.
- ↑ سند شماره 7374 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعات عملیات قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران، شماره 20، 13/2/1361، صص 1 و 2؛ و - سند شماره 7386 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه تاکتیکی نصر، شماره 377، 14/2/1361 ؛ و - سند شماره 7433 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای لشکر92 زرهی اهواز، شماره 45، 14/2/1361، ص؛ و - سند شماره 2820/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص4.
- ↑ سند شماره 2820/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 13/2/1361، نوار شماره 5017)، عبدالله درویشی، صص37 - 34.
- ↑ . سند شماره 31977 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد امور پاسداران (تعاون) به فرماندهی قرارگاه کربلا، 13/2/1361.
- ↑ سند شماره 31978 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد امور پاسداران (تعاون) به فرماندهی قرارگاه کربلا، 13/2/1361.
- ↑ سند شماره 29/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه قدس، داود رنجبر، 30/1/1361، ص25؛ و سند شماره 43/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه قدس در عملیات بیت‌المقدس، داود رنجبر، 29/1/1361 تا 18/2/1361، ص107.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 44، 13/2/1361، ص41، اهواز - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 45، 14/2/1361، ص32، اهواز - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/2/1361.
- ↑ سند شماره 71852 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه5 سپاه (تبریز) به فرماندهی کل سپاه، 16/2/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 45، 14/2/1361، ص32، رادیو اسرائیل، 13/2/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 42، 11/2/1361، ص27، رادیو مسکو، 10/2/1361.
- ↑ سند شماره 0031/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه فجر، محمودی یکتا، 1361، ص13.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 46، 15/2/1361، صص 18 و 19.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 45، 14/2/1361، صص 14 - 12، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 13/2/1361
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 13/2/1361، صدای امریکا، 13/2/1361.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 45، 14/2/1361، ص4.
- ↑ همان، صص 6 و 7، 13/2/1361
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 46، 15/2/1361، صص 18 و 19.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 45، 14/2/1361، صص 19 و 20.