1361.02.20

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۴ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۲۴ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1361 |نام = 1361.02.20 |نام دیگر= بیست اردیبهشت |روز=20 اردیبهشت 1361 |تاریخ شمسی= 1361.02.20 |تاریخ میلادی=10 مه 1982 |تاریخ قمری= 16 رجب 1402 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.02.20</div> <div class="bootstrap-btn"...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.02.20
نام‌های دیگر بیست اردیبهشت
تاریخ شمسی 1361.02.20
تاریخ میلادی 10 مه 1982
تاریخ قمری 16 رجب 1402





گزارش- 1

1. در ادامه مرحله سوم عملیات بیت‏المقدس، که از شب گذشته آغاز شده است، رزمندگان ایران تا ساعت 15:00 امروز توانستند در جناح غربی منطقه عملیات با دستیابی به 13 کیلومتر دیگر از نوار مرزی، در مجموع 18 کیلومتر آن را (از کیلومتر 25 تا کیلومتر 7 شمال شلمچه) تأمین نمایند،؛ و در جناح جنوبی نیز با گسترش منطقه آزادشده تا سیل‌بند عرایض، به جاده شلمچه‌ خرمشهر نزدیک شوند. در این مرحله از عملیات، نیروهای فتح1 (تیپ14 امام حسین(ع) سپاه و تیپ‌1 زرهی لشکر92 ارتش) و فتح3 (تیپ‌8 نجف سپاه و تیپ‌3 زرهی لشکر92 ارتش) قرار است در نوار مرزی از کیلومتر25 (تقاطع جاده حسینیه مرز) تا کیلومتر20 شمال شلمچه‌، ضمن انهدام واحدهای زرهی عراق در حاشیه غربی مرز، به‌طرف جنوب پیشروی کنند. واحدهای نصر1 (تیپ‌7 ولی‌عصر(عج) سپاه و تیپ‌1 پیاده لشکر21 ارتش) و نصر2 (تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص) سپاه و تیپ‌2 پیاده لشکر21 ارتش) که در مرحله دوم عملیات تا دژ مرزی (دو کیلومتری شرق نوار مرزی) پیش آمده بودند‌، نیز باید با پیشروی به‌طرف غرب و انهدام تانک‌های دشمن‌، در امتداد نوار مرزی به‌سمت جنوب گسترش یابند. نصر3‌، نصر7‌، نصر5 و نصر6‌* در جناح جنوبی منطقه عملیات به‌ترتیب در حدفاصل نوار مرزی تا کیلومتر103 جاده اهواز خرمشهر به‌طرف جاده شلمچه خرمشهر درحال حرکت هستند‌. نصر7‌ در خطوط دفاعی شمال سیل‌بند عرایض درگیر است و‌ بقیه واحدها از اولین دقایق امروز به‌سمت سیل‌بند عرایض حرکت کرده‌اند. سرهنگ حسنی سعدی فرمانده ارتشی قرارگاه نصر با تأکید بر تسریع در حرکت نصر7 خطاب به سرهنگ کریم عبادت‌، فرمانده تیپ‌55 هوابرد (از نصر7) اظهار داشت: «به هر ترتیب شده سریع‌تر! اگر نیاز به کمک دارید ما گفتیم برایتان [آتش] بریزند. تلاش کنید! ... بچه‌هایی که دست راستت هستند [نصر3]‌، آنها خودشان را جلو کشیدند. الان آنها در وضعیت خوبی هستند. ما گفتیم آنها [نصر5] هوای سمت چپ و [نصر3] سمت راست شما را داشته باشند.» حدود ساعت 02:00‌، نصر6 (تیپ‌46 فجر سپاه پاسداران) که در امتداد جاده اهواز خرمشهر به‌طرف جنوب درحال حرکت است‌، اعلام کرد تانک‌های دشمن در غرب، جاده را منهدم و درحال پیشروی به‌سمت سیل‌بند عرایض هستند. گزارش نصر5 (تیپ‌22 خرمشهر سپاه و تیپ‌23 نوهد از ارتش) که در جناح راست نصر6 وارد عمل شده است‌، از حرکت نیروهای این قرارگاه به‌سمت سیل‌بند عرایض حکایت داشت. درحالی‌که از میزان پیشروی نصر7 (تیپ‌25 کربلای سپاه و تیپ‌55 هوابرد ارتش) که در سمت راست نصر5 حرکت می‌کرد، اطلاعی در دست نبود، امین شریعتی‌ فرمانده تیپ31 عاشورا (تحت امر قرارگاه نصر3)** اعلام کرد: «بچه‌ها به آسفالت [جاده شلمچه خرمشهر] رسیدند و دارند خط [مرز شلمچه] را تأمین می‌کنند‌؛ یعنی آنجا آرایش می‌گیرند و حالا می‌خواهیم لودر و بلدوزر [برای ایجاد خاکریز پدافند] وارد عمل کنیم.» در همین حال گزارش دیگری حاکی از آن بود که نصر5 که هنوز مسافت حدود پنج کیلومتری تا سیل‌بند عرایض را طی نکرده است‌، پس از شکستن خطوط اول و دوم دشمن در شمال این سیل‌بند متوقف شده است. عبدالله نورانی‌، فرمانده تیپ‌22 خرمشهر دراین‌باره گفت: «تا خاکریز سوم آمدیم و بچه‌ها می‌گویند نیروی زیادی [از دشمن] پشتش هست و نمی‌توانند جلو بروند.»‌ به این ترتیب‌، تا حدود ساعت 03:00، در محورهای جناح جنوبی منطقه عملیاتی‌، نصر3 با موفقیت توانست مانور خود را در مجاور نوار مرزی براساس طرح ابلاغ‌شده اجرا کند. در سمت چپ این قرارگاه، نصر7 در خطوط اول تا سوم دشمن در شمال سیل‌بند عرایض همچنان درگیر بود. نصر5 هم که در سمت چپ نصر7 عمل کرد هنوز به سیل‌بند عرایض نرسیده بود. نصر6 اگرچه در محور جاده اهواز ـ خرمشهر به تقاطع سیل‌بند رسیده بود، اما با مقاومت و آتش پرحجم دشمن توان ادامه مسیر را از دست داد. از سوی دیگر، در جناح غربی منطقه عملیات (نوار مرزی)‌، حدود ساعت 03:00 فرماندهی قرارگاه فتح اعلام کرد که فتح1 (تیپ‌14 امام حسین(ع) سپاه و تیپ‌1 زرهی لشکر92 ارتش) با قوای عراقی در غرب نوار مرزی (تقاطع جاده حسینیه ـ مرز به پایین) درگیر شده است. دقایقی بعد‌، احمد کاظمی فرمانده تیپ8 نجف (از فتح3) از درگیری نیروهایش با دشمن در غرب نوار مرزی (جناح چپ فتح1) خبر داد: «بچه‌ها درگیر شدند و به حول و قوه الهی، دارند به‌سرعت به‌طرف پایین [جنوب] جلو می‌آیند.» هم‌زمان‌، نصر2 (تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص) و تیپ‌2 پیاده لشکر21) که با تأخیر وارد عمل شده بود، اعلام کرد که هنوز با دشمن درگیر نشده است. نصر1 (تیپ‌7 ولی‌عصر(عج) سپاه و تیپ‌1 پیاده لشکر21 ارتش) هم مانند نصر2 حرکت خود را از دژ مرزی به‌طرف نوار مرزی با تأخیر آغاز کرد. حدود ساعت 03:50، حسین خرازی‌ فرمانده تیپ‌امام حسین(ع)، از درگیری نیروهای این تیپ و تیپ نجف در غرب نوار مرزی با قوای زرهی عراق خبر داد و گفت: «دشمن به واحدش دستور عقب‌نشینی داده و گفته واحدهای ایرانی خیلی قوی هستند. بچه‌های خودمان هم دارند پیش می‌روند و تانک‌های دشمن دارند منهدم می‌شوند. همچنین‌، جلوی احمد [تیپ نجف]... .» ساعت 03:57، سرهنگ حسین حسنی‌سعدی پرسید: «بچه‌های [سرهنگ] عبادت [تیپ‌55 هوابرد از نصر7] دست به دست هم دادند؟» پاسخ داده شد: «آنها الان در خط آمدند.» لحظاتی بعد‌، مرتضی قربانی‌ فرمانده تیپ‌25 کربلا (از نصر7) که نیروهای تحت امرش در خطوط پدافندی نیروهای عراقی در شمال سیل‌بند عرایض با دو تیپ پیاده 48 و 49 به شدت درگیر بودند‌، پس از شکستن این خطوط و پیشروی به‌طرف جنوب اعلام کرد که نیروهایش قبل از جاده خرمشهر ـ شلمچه به میدان مین برخورد کرده‌اند. از وی خواسته شد که آن را دور بزنند و پس از رسیدن به جاده به‌سمت نوار مرزی ادامه مسیر داده‌، در آنجا پدافند قوی برقرار کنند. محسن رضایی در تماس با حسین خرازی‌ فرمانده تیپ‌14 امام حسین(ع)، از فاصله نیروهای دشمن و میزان انهدام آنها پرسید. خرازی پاسخ داد: «فاصله دشمن درحدود دو تا سه کیلومتر [در غرب نوار مرزی] است و تا آنجایی که در توان داشتیم انهدام به‌خوبی صورت گرفت.» سپس محسن رضایی تأکید کرد: «نگذارید یک نفر از دشمن سالم در برود تا ان‌شاءالله ترتیب بصره را بدهیم.»[۱] الحاق میان نصر1 و نصر2 که به نوار مرزی رسیده بودند تا ساعت 06:00 هنوز برقرار نشده بود. نصر6 (تیپ‌46 فجر سپاه) هم تا تقاطع سیل‌بند شمال خرمشهر و جاده اهواز ـ خرمشهر پیشروی کرد، اما از جنوب این سیل‌بند (شرق جاده) زیر آتش تانک و توپخانه دشمن قرار گرفته‌، تقاضا کرد که توپخانه خودی مواضع دشمن در آن ناحیه را زیر آتش متقابل قرار دهد. به نصر2 (تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص) و تیپ‌2 پیاده لشکر21) که در نوار مرزی ازسمت شمال حدود 2 کیلومتر با نصر1 فاصله داشت، دستور داده شد پس از الحاق با نصر1‌، به‌همراه فتح3 که 8 کیلومتر پایین آمده و با نصر1 الحاق کرده است، در امتداد نوار مرزی به‌طرف جنوب آمده و در ناحیه شلمچه به نصر3 متصل شوند. در همین رابطه، رحیم صفوی مسئول عملیات سپاه در قرارگاه کربلا به احمد متوسلیان فرمانده تیپ محمد رسول‌الله(ص) از نصر2، گفت: «خب‌، شما اول از همه سعی کنید که به رئوفی [تیپ7 ولی‌عصر(عج) از نصر1] متصل شوید‌، بعد به‌اتفاق رئوفی و کاظمی [تیپ8 نجف از فتح3] به‌طرف پایین بیایید که به امین [تیپ31 عاشورا از نصر3] متصل شوید.» در جناح جنوبی منطقه عملیات نیز فرماندهی قرارگاه نصر که از شروع عملیات بر الحاق سریع نصر6 و نصر5 تأکید داشت، خطاب به اسحاق عساکره‌ فرمانده تیپ‌46 فجر (نصر6)، که نیروهایش نه‌تنها به سیل‌بند عرایض نرسیده بودند، بلکه به‌سمت راست نیز گسترش نیافته و در مجاورت جاده اهواز ـ خرمشهر زمین‌گیر شده بودند، گفت: «اسحاق! شما سعی کن دست راستت را به دست عبدالله [تیپ22 خرمشهر از نصر5] بدهی.» اسحاق عساکره نیز پاسخ داد: «اوضاع بچه‌ها خیلی نامناسب است. الان دو گردان ما درگیرند و تانک‌های ما دارند حرکت می‌کنند.» دقایقی بعد (حدود ساعت 06:30) عبدالله نورانی فرمانده تیپ22 خرمشهر که نیروهایش تا یک کیلومتری سیل‌بند عرایض جلو آمده و منتظر الحاق با جناح راست خود بودند، از اسحاق عساکره پرسید: «نیروهای شما کجا هستند؟ چون بچه‌های ما خیلی جلو رفته‌اند.» اسحاق عساکره پاسخ داد: «بچه‌های ما هم جلو رفته‌اند‌، ولی الان آتش [دشمن] زیاد است‌؛ جاده را با تیر مستقیم و توپخانه کاملاً بسته‌اند.» حسن باقری فرمانده سپاهی قرارگاه نصر، با مشاهده این وضعیت به نصر5 دستور داد که طبق طرح ابلاغ‌شده، به‌سمت غرب نهر عرایض پیشروی کند. وی به نصر6 هم چنین گفت: «اسحاق‌، ببین‌، خب وسط درگیری فشار پیش می‌آید‌، ولی اینها برطرف می‌شود. تو بچه‌ها را تشویق کن که در جای خودشان مستقر شوند‌، سنگر هم بکنند‌. خدا ان‌شاءالله کمکتان می‌کند.» نصر6 که ازسمت شرق جاده اهواز خرمشهر زیر آتش دشمن قرار داشت، به‌طور مکرر درخواست می‌کرد مواضع دشمن در این ناحیه زیر آتش قرار گیرد. رحیم صفوی از اسحاق عساکره پرسید: «به‌آرامی بگو کجا آتش توپخانه می‌خواهید تا اجرا کنند.» اسحاق عساکره گفت: «سمت چپ جاده روی مواضع دشمن‌؛ غرب کارون. برادر رحیم‌، دشمن با هرچه که داشته دارد [ما را] می‌زند.» درحالی‌که نصر7 برای تخلیه مجروحان خود درخواست آمبولانس می‌کرد، نصر3 نیز برای ایجاد خاکریز امکانات مهندسی می‌خواست. امین شریعتی‌ فرمانده تیپ‌31 عاشورا (از نصر3)، دراین‌ارتباط با اعلام اینکه براثر آتش شدید تانک‌ها و تیربارهای دشمن راننده‌های تعدادی از لودرها و بلدوزرهای جهاد سازندگی مجبور شدند از جاده شلمچه ـ خرمشهر به عقب [به‌طرف شمال] برگردند‌، گفت: «پنج دستگاه اوراقی که خودمان داشتیم‌، آنها دارند کار می‌کنند. ... دشمن هم دقیقاً دارد روی جاده آسفالت [شلمچه ـ خرمشهر] فشار می‌آورد. کم‌کم می‌خواهد روی آسفالت بیاید و پشت آن مستقر شود؛ او اگر مستقر بشود دیگر کاری نمی‌توانیم انجام بدهیم.» رحیم صفوی به وی گفت: «باشد‌، الان می‌گوییم اجرای آتش کنند‌؛ ولی بچه‌ها باید محکم آنجا را بگیرند. شما هم [نیروها را] از آن بالا [ی جاده یا مرز شمال شلمچه] بیاورید پایین‌، تقویت کنید.» امین شریعتی ادامه داد: «بچه‌ها همه آنجا ایستاده‌اند‌. لودر و بولدوزرها هم می‌روند آنجا و دارند خاکریز می‌زنند‌، امکانات مهندسی کم داریم.»‌ تا حدود ساعت 06:30، نصر1 و نصر2 نیز در جناح غربی منطقه عملیات (محدوده تقریبی کیلومتر7 تا کیلومتر17 نوار مرزی شمال شلمچه) هنوز فاصله دو کیلومتری میان خود را پر نکرده و درنتیجه‌، عمل الحاق انجام نشده بود و دشمن با رخنه در این شکاف، آنها را از پهلو تحت فشار قرار می‌داد. محسن رضایی از رحیم صفوی پرسید: «رحیم‌، آن مسئله حاج احمد [نصر2] و رئوفی [نصر1] حل شد؟» رحیم صفوی پاسخ داد: «هنوز نه‌، ولی به کاظمی [فتح3 که در سمت راست نصر1 قرار دارد] گفتیم با رئوفی بیاید پایین؛ آنها هم دارند می‌آیند.» ساعت 06:40، اسحاق عساکره (نصر6) ضمن درخواست مجدد از فرماندهی قرارگاه نصر برای اجرای آتش روی مواضع نیروهای عراقی مستقر در شرق جاده اهواز خرمشهر‌، اعلام کرد: «دو تانک از اکیپ فرماندهی دشمن آمدند و خودشان را تسلیم کردند.» نصر5 که به‌علت تجمع دشمن در پشت سیل‌بند عرایض‌، در نزدیکی آن متوقف شده بود، حدود ساعت 07:00 به‌شدت هدف تیربار‌، آر.پی.جی7 و تانک‌های عراقی قرار گرفت و 25 تا 30 نفر از نیروهایش به شهادت رسیدند. درپی توقف نصر5 و درنتیجه‌، تأمین‌نشدن سمت چپ نصر7 که در شمال جاده خرمشهر ـ شلمچه در کنار نصر3 قرار گرفته بود، فرماندهی قرارگاه نصر ضمن ابراز نگرانی خود و نصر7 از این موضوع به فرماندهی نصر5 از او خواست سریع‌تر پیش برود. حسن باقری خطاب به عبدالله نورانی (نصر5) گفت: «یک مقدار سریع‌تر عمل کن. تو اگر عمل نکنی دست چپ مرتضی [نصر7] باز می‌ماند.» نصر3 هم که درحال تحکیم مواضع خود در نزدیکی جاده شلمچه خرمشهر بود، با اشاره به حضور تعداد زیادی از تانک‌های عراقی در یک کیلومتری جنوب جاده و درخواست اجرای آتش انبوه توپخانه روی آنها‌، به فرماندهی قرارگاه نصر اطلاع داد: «الآن بچه‌های ما در 500 متری جاده هستند. رفت‌وآمد دشمن روی جاده خیلی زیاد است. ما هرچه سریع‌تر باید خودمان را به جاده نزدیک کنیم. با مرتضی [نصر7] صحبت کنید که با تانک و همه چیز بیایند که بچه‌ها هجوم ببرند جلو.» حسن باقری‌ فرمانده سپاهی قرارگاه نصر به امین شریعتی‌ فرمانده تیپ‌31 عاشورا (از نصر3) گفت: «شما که می‌گفتید توی شلمچه جاده را بستید!» امین شریعتی که نیروهایش به‌دلیل عقب‌ماندن نصر7 در جناح چپشان به‌شدت زیر فشار دشمن بودند، پاسخ داد: «من نگفتم شلمچه را بستیم؛ گفتم بچه‌ها رفتند آنجا. بعد‌، چون بچه‌های مرتضی [نصر7] داشتند برمی‌گشتند‌، آنها هم [به شمال جاده شلمچه خرمشهر] برگشتند. بعد‌، ما به آنها گفتیم شما باید حتماً آنجا بایستید. الان بچه‌ها هنوز مانده‌اند‌، ولی یک آتش پشتیبان خیلی شدید نیاز دارند. این خرچنگ‌های [تانک‌های] مرتضی هماهنگ بشوند‌، بچه‌ها را بفرستند جلو‌، آن هم شلیک بکند که بروند جلو [تا فشار دشمن در جناح چپ نصر3 کاهش یابد].» از سوی دیگر، در جناح غربی منطقه عملیاتی نیز پس از اینکه چندین‌بار‌ از تیپ نجف (فتح3) خواسته شد با پاک‌سازی حاشیه غربی نوار مرزی، به همراه تیپ ولی‌عصر(عج) (نصر1) به‌سمت جنوب آمده و فاصله خود با نصر2 را پر کند‌، احمد کاظمی‌ فرمانده تیپ نجف به رحیم صفوی گفت: «رحیم جان‌، می‌گویم این تانک‌های [تیپ‌4 زرهی لشکر21] حمزه را نمی‌گویید جایگزین این تانک‌هایمان بشوند تا ما تانک‌هایمان را حرکت بدهیم؟» رحیم صفوی پاسخ داد: «به امید آن تانک‌ها نباشید. فکر کنید اصلاً آنها نیستند، خود شما باید این کار را انجام بدهید.» احمد کاظمی ادامه داد: «خب‌، ما می‌خواهیم آن را حرکت بدهیم ببریم به‌طرف پایین‌، ولی اول باید آنهایی که آنجا خوابیده‌اند بیایند.» رحیم صفوی هم گفت: «آنها خواب‌اند؛ تو برو جلو، معطل آنها نمان. شما با رئوفی [تیپ ولی‌عصر(عج) از نصر1] هماهنگ کنید.»[۲] حدود ساعت 07:30، نصر3 که زیر آتش دشمن قرار داشت و همچنان از عدم‌الحاق با نصر7 در سمت چپ خود نگران بود، از حضور حدود 100 تانک دشمن روی جاده شلمچه خرمشهر خبر داد. رحیم صفوی در پاسخ به این نگرانی، ضمن اطمینان‌دادن به نصر3 درخصوص حضور هرچه سریع‌تر نصر7 در جناح چپ او، توصیه کرد که موشک‌های تاو، تفنگ‌های 106 و خمپاره‌های 60 و 81 را آماده کرده، تانک‌های دشمن را منهدم کنند. نصر5 هم که فقط تا 500 متری شمال سیل‌بند عرایض جلو آمده و همچنان منتظر الحاق با نصر6 در سمت چپ خود بود، پس از ناامیدی از امکان این الحاق و بنا به دستور قبلی قرارگاه نصر اعلام کرد قصد دارد حرکت خود را به‌طرف جنوب (غرب نهر عرایض) آغاز کند. حسن باقری در مخالفت با این تصمیم نصر5 اظهار داشت: «عبدالله [نورانی] صبر کن تا با اسحاق [نصر6] هماهنگ بشوید و بعد جلو بروید؛ اسحاق، هم‌ردیف شماست.» علی اسحاقی مسئول پست شنود سپاه در قرارگاه کربلا، آخرین وضعیت دشمن در منطقه عملیات را چنین گزارش کرد: «زیر نهر عرایض، دشمن درحال مقاومت است. سمت راست شلمچه به بالا، دشمن فقط با تانک مقاومت می‌کند و پیاده ندارد. یک ساعت است درخواست پیاده می‌کند، ولی پیاده برای او نمی‌آید. از عرایض به خرمشهر و امتداد جاده خرمشهر اهواز هم مقاومتی نیست.» فرماندهی قرارگاه نصر از نصر3 که به‌تنهایی در مجاورت مرز شلمچه و نزدیکی جاده شلمچه خرمشهر حضور داشت، خواست منتظر نصر7 نباشد و با تقویت جناح راست خود، روی جاده برود و آن را مسدود کند تا نیروهای فتح3، نصر1 و نصر2 در امتداد مرز به او ملحق شوند. دقایقی بعد، امین شریعتی فرمانده تیپ‌31 عاشورا (از نصر3) نیز با اعلام اینکه هیچ‌یک از واحدهای خودی در نوار مرزی شمال شلمچه حضور ندارند از پیشروی دشمن ازسمت شلمچه به‌طرف آنها خبر داد. علاوه‌بر ناهماهنگی و عدم‌الحاق واحدهای قرارگاه نصر در جناح جنوبی منطقه عملیات که موفقیت سومین مرحله از عملیات بیت‌المقدس در تصرف شلمچه و محاصره خرمشهر را ناممکن کرده بود، در جناح غربی منطقه نیز شرایط مشابهی وجود داشت. غلامعلی رشید فرمانده سپاهی قرارگاه فتح، خطاب به احمد کاظمی فرمانده تیپ‌8 نجف (از فتح3)، گفت: «برادر عزیز، به همان میزانی که رئوفی [نصر1] مجبور است که خودش را به تو بچسباند، تو هم مجبوری خودت را به رئوفی بچسبانی. هی نگو که چرا او نیامد. چرا تو نرفتی؟! دو نفری به هر صورت به همدیگر وصل شوید.» غلامعلی رشید به فرماندهی تیپ امام حسین(ع) (فتح1) هم دستور داد: «سریع پایین بکشید. بگویید توی مواضع احمد متوسلیان [نصر2] بروند؛ آنجا تراکم دشمن خیلی زیاد است و دارند از جناح چپ، بچه‌ها را اذیت می‌کنند. سریع پایین بروید. بگو پنج، شش یا هشت کیلومتر پایین بروند؛ بگو از چپ، جایی که بچه‌ها اذیت می‌شوند.» غلامعلی رشید به تیپ ولی‌عصر(عج) (نصر1) نیز توصیه کرد: «شما به احمد [تیپ‌8 نجف از فتح3] بچسبید؛ چون آنها نمی‌توانند به‌طرف شما بیایند.» ساعت 09:20، خبر رسید که تیپ‌6 زرهی عراق سعی دارد از نوار مرزی در ده کیلومتری جنوب تقاطع جاده حسینیه مرز [در همان سه کیلومتری که قرار بود نصر1 وارد عمل شود] عبور کند.» دراین‌ارتباط علی اسحاقی مسئول پست شنود سپاه در قرارگاه کربلا، گفت: «[تیپ‌6 زرهی عراق] دارد با آتش کالیبر و تانک با بچه‌ها مقاومت [مقابله] می‌کند و اظهار می‌کند که یک قسمتی از آن روی نوار مرزی آمده، ولی به‌دلیل اینکه پیاده ندارد نمی‌تواند عبور کند. این [تیپ] پیاده ندارد و اگر بچه‌ها فشار بیاورند نمی‌تواند کاری کند. ولی گفت به ما دستور دادند که هرچه دارید بیاورید و باید عبور کنید.» پس از این پیام، محسن رضایی خطاب به رحیم صفوی گفت: «اگر بچه‌های آر.پی.‌جی‌زن تیپ امام حسین(ع) یا تیپ‌8 [نجف] آن نزدیکی‌ها باشند می‌توانند این [تیپ6 زرهی عراق] را از مرز پرت کنند بیرون. اجرای آتش توپخانه هم خوب است. اما توجه کنید که روی بچه‌های خودمان اجرای آتش نشود. از رئوفی [فرمانده تیپ7 ولی‌عصر(عج) از نصر1] هم بپرس که چقدر مرز دستش است. رئوفی می‌گوید مرز دست من است، ولی آنها این‌طور می‌گویند!» پاتک دشمن که احتمال وقوع آن داده می‌شد در ساعت 15:00 در محور تیپ محمد رسول‌الله(ص) (نصر2) اجرا شد. دراین‌خصوص، محسن رضایی به رحیم صفوی گفت: «رحیم، پشت حاج احمد [تیپ محمد رسول‌الله(ص)] را یک رده بچینید، مسئله حل است.» رحیم صفوی در پاسخ گفت: «محکم است. خیالتان راحت باشد.»[۳] پس از آنکه پاتک دشمن با مقابله رزمندگان خودی، به‌ویژه تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص) به شکست انجامید، فرماندهان نظامی حاضر در صحنه نبرد به‌سرعت یک جلسه اضطراری تشکیل دادند تا ضمن بررسی وضعیت عملیات، برای ادامه آن تدبیر کنند. به این ترتیب، رزمندگان خودی در سومین مرحله عملیات تا ساعت 15:00 امروز توانستند در جناح غربی منطقه عملیات با دستیابی به 13 کیلومتر دیگر از نوار مرزی، درمجموع 18 کیلومتر آن را (از کیلومتر25 تا 7 شمال شلمچه) تأمین کنند و در جناح جنوبی نیز ضمن گسترش منطقه آزادشده تا سیل‌بند عرایض، به جاده شلمچه خرمشهر (نصر3 تا 500 متری و نصر7 تا 2 کیلومتری جاده) نزدیک شوند.[۴]

گزارش- 2

2. بعدازظهر امروز جلسه‏ای اضطراری با حضور فرماندهان ارتش و سپاه*** برای بررسی عملکرد دو قرارگاه عملیاتی فتح و نصر در سومین مرحله عملیات بیت‏المقدس تشکیل و در پایان آن مقرر شد امشب بار دیگر قرارگاه نصر و فتح از محورهای تعیین‌شده خود قوای زرهی عراق را منهدم کنند. در ابتدای جلسه که در ساعت 15:30 برگزار شد، وضعیت نصر2 (تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص) و تیپ‌2 پیاده لشکر21 حمزه) که درپی عملیات شب گذشته به‌شدت زیر آتش تانک‌های عراق بود، مورد بررسی قرار گرفت. در این ارتباط رحیم صفوی گفت: «به‌هرجهت باید جلوی تلفات بچه‌ها را گرفت؛ یعنی ماندن در اینجا [منطقه مرزی تصرف‌شده توسط نصر2] به این معناست که همین‌طوری باید تلفات و شهید داد. ... اگر همه نیروها آمادگی داشته باشند، امشب هم ادامه عملیات می‌دهیم. ولی اگر آمادگی نباشد، مجبورند همه نیروها امشب تحکیم موضع و تجدید سازمان بکنند و ان‌شاءالله تعالی برای فرداشب وارد عمل شوند.» دراین‌میان، احمد متوسلیان فرمانده تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص)، با تأکید بر رفع تهدید و انهدام تانک‌های دشمن در حاشیه غربی نوار مرزی، پایان‌یافتن توان تیپ خود را یادآور شد و به محسن رضایی گفت: «اگر [عملیات] امشب یا فرداشب باشد، دیگر هیچی از ما نمی‌ماند؛ چون تا حالا دو، سه گردان از دست داده‌ایم. ان‌شاءالله فکری برای ما بکنید.» وی ضمن اشاره به تصرف 5 کیلومتر از شش کیلومتر هدف مورد نظر در جریان عملیات شب گذشته، افزود: «ساعت 2 صبح، به تانک‌های دشمن رسیدیم و 10، 12 دستگاه را منهدم کردیم. ... دشمن در یک کیلومتر باقیمانده مقاومت زیادی می‌کند و آتش تانک و توپ او نیروهای ما را خیلی اذیت می‌کند. ... گردان‌های ما 70 تا 80 درصد از بین رفته‌اند و ما امشب توان انجام عملیات دیگری را نداریم و فقط می‌توانیم پدافند کنیم. ... ما نمی‌بایست وقتی‌که به غرب مرز رفتیم [و تانک‌های دشمن مستقر روی جاده غرب مرز را منهدم کردیم] برمی‌گشتیم، بلکه با وجود چنین جاده‌ای [جاده آسفالته مرتفع در سه کیلومتری غرب مرز] ما یک موضع پدافندی در پشت مرز اختیار می‌کردیم. ... اینکه ما سر مرز پدافند بکنیم درست نیست. یا باید پشت دژ [دوکیلومتری شرق مرز] برویم و یا اینکه جلوتر از مرز برویم و آنجا مواضع ایجاد کنیم.» حسن باقری فرمانده سپاهی قرارگاه نصر، به متوسلیان گفت: «باتوجه‌به کیفیت و کمبود نیرو ما توان نداشتیم که در پشت جاده [غرب مرز] پدافند کنیم.» سپس، سرهنگ نصرت‌الله معین‌وزیری افسر عملیات نیروی زمینی ارتش، اظهار داشت: «ما یک اشتباه داشته‌ایم و آن این است که نیروی تأمین پاسدار رزمی جلوتر از مواضع پدافندی خودمان برای معطل‌کردن دشمن به کار نمی‌بریم.» سرهنگ کریم عبادت فرمانده تیپ‌55 هوابرد ارتش از نصر7، هم درخصوص وضعیت یگان تحت امرش گفت: «سربازهای ما چند شب است که نخوابیده‌اند و اصلاً توان عملیات امشب را ندارند، ولی برای مقابله با پاتک می‌توانند.» در ادامه جلسه، حسین خرازی فرمانده تیپ‌14 امام حسین(ع) سپاه از فتح1، درخصوص عملیات شب گذشته و امروز یگانش اظهار داشت: «ما چون منطقه را دیده بودیم و می‌دانستیم دشمن در کجا بیشتر تمرکز دارد و می‌دانستیم که از کجا بیشتر می‌شود انهدام نیرو از دشمن گرفت، نظرمان این بود که برادرها توی [غرب] مرز اولویت بدهند و روی مرزشان عمل کنند. الان هم همین مسئله است و اگر برادرها توانستند مقاومت کنند که ان‌شاءالله مقاومت می‌کنند، خداوند هم ان‌شاءالله کمکشان می‌کند، شب حتماً باید روی این مرز عمل بشود و این مرز تأمین بشود. البته تانک‌های دشمن پشت غرب مرز آمدند، اما فقط تا یک حدودی می‌توانند آتش کنند؛ یعنی تهدید کلی نمی‌توانند بکنند؛ چون‌که در شرق مرز نیستند. ... اما اینجا فشار دارند می‌آورند. لذا برادرها اینجا آماده باشند و عمل کنند.» غلامعلی رشید فرماندهی سپاهی قرارگاه فتح، در توضیح اظهارات حسین خرازی گفت: «دقیقاً نظر برادر حسین این است که می‌گوید این حرکت بسیار جالبی است و این را باید ادامه بدهیم. یعنی این [دشمن] را بریزیم آن‌طرف [مرز]، این مرز را خودبه‌خود گرفتیم، احتیاجی هم نیست ما این‌طور توی دشت برویم و خاکریز نزنیم، یعنی این را ادامه بدهیم.» رحیم صفوی پرسید: «یعنی از بالا به پایین [در امتداد مرز] باشد؟» غلامعلی رشید پاسخ داد: «بله دیگر، می‌گوید در جهت خودمان باشد.» حسین خرازی در ادامه توضیحاتش گفت: «دیشب از اینجا حرکت کردیم و با 4 گردان آمدیم پایین و موقعی که دشمن اینجا آرایش گرفته بود بچه‌ها حدود 100 تانک و نفربر دشمن [از تیپ‌10 زرهی] را منهدم کردند. البته دو کیلومتر توی دشت [غرب مرز] باز شدند و آمدند پایین و صبح رسیدند و با تیپ‌7 دزفول [ولی‌عصر(عج)] الحاق پیدا کردند و تیپ‌7 دزفول هم با تیپ محمد رسول‌الله(ص) الحاق کرد. منتها عملیات دیر شروع شد. ما یک مقدار تلفاتی از این نظر داشتیم که نتوانستیم زخمی‌ها را صبح بکشیم این‌طرف.» غلامعلی رشید پرسید: «چه شد که آنجا را رها کردید؟» حسین خرازی پاسخ داد: «خب دشمن منهدم شده بود دیگر.» سرهنگ صیاد شیرازی هم سؤال کرد: «الآن شما یک خیز جلوتر هستید؛ جلوتر از مرز هستید؟» حسین خرازی جواب داد: «نه، ما پشت مرز هستیم. ما یک انهدام نیرو در سطح دو کیلومتر [در غرب مرز] انجام دادیم و بعد آمدیم پشت مرز.» سرهنگ سعید پورداراب فرمانده تیپ‌3 لشکر21 پیاده از نصر3، هم گفت: «نصر3 طبق برنامه ابلاغی، از قسمت کانال جنوبی [پنج‌کیلومتری شمال سیل‌بند عرایض] و حد دژ با 2 گردان ادغامی حرکت خودش را برای تأمین این قسمت تا خاکریز و ادامه آن به‌سمت جاده آسفالت [شلمچه خرمشهر] شروع کرد. ... و اولین واحدی بود که اعلام کرد به هدفش، که جاده آسفالت بود، رسیده است. ولی به‌خاطر عدم‌هماهنگی بین یگان‌ها و درگیری شدیدی که در اینجا به وجود آمده بود و ازطرفی هنوز این یگانی که می‌بایست از بالا عمل بکند [نصر7] نرسیده بود پایین، به‌خاطر این دو کیلومتر دستور دادند که برویم پایین‌تر، فاصله‌ای که ما اشغال کردیم زیاد شد. فشار دشمن از همه طرف زیاد بود. گردان 171 و تا حدودی هم 174 متحمل ضایعاتی شدند البته نه زیاد سنگین. درحال‌حاضر آن‌چیزی که من دیدم پاسگاه ژاندارمری که در اینجا هست که همان ژاندارمری شلمچه باید باشد، حدوداً با ما 400 تا 500 متر فاصله دارد. الان درحال ایجاد یک خاکریز هستیم که می‌رود پایین پاسگاه ژاندارمری و وصل می‌شود به جاده آسفالته. از پاسگاه ژاندارمری هم حدود یک کیلومتر به راستش نیروهایی هستند که نمی‌دانم از تیپ محمد رسول‌الله(ص) باشد یا تیپ دیگر. اینها الان درگیر هستند و تیراندازی شدید ازقبیل سلاح سبک و سلاح سنگین رویشان هست. حدوداً یک کیلومتر از پاسگاه به‌طرف بالا به‌اضافه پاسگاه و پایین دشمن مقاومت می‌کند. یعنی از آنجاده آسفالت به‌سمت پایین هر تلاشی که می‌خواهیم بکنیم باز در این محدوده پاسگاه ژاندارمری شلمچه بکنیم.» امین شریعتی فرمانده تیپ‌31 عاشورا از نصر3، در تکمیل اظهارات سرهنگ پورداراب گفت: «پیشنهاد من این است که این تکه، یعنی حد این مرز را به یک نصر بدهیم که حمله کند بیاید اینجاها و یک هدف ما را بهش بدهیم. ... بهترین راه این است که بتوانیم مرز را پاک‌سازی کنیم. یعنی نباید بیاییم ‌این‌طرف کانال [در شرق نوار مرزی در پنج‌کیلومتری شمال سیل‌بند عرایض] حرکت کنیم. باید حتماً برویم آن‌طرف [غرب مرز] و شروع کنیم از این جناح پاک‌سازی کنیم؛ بین کانال و مرز.» نظر رحیم صفوی هم این بود که «در این بالا [منطقه شمال سیل‌بند عرایض] دشمن می‌تواند خوب مانور کند و هرچه برویم به‌طرف پایین زمینش برای مانور تانک مناسب نیست.» در ادامه جلسه، سرهنگ صیاد شیرازی پیشنهاد کرد که در عملیات امشب نخست مواضع خودی در نوار مرزی ترمیم و تأمین شود و بعد حرکت به‌طرف جنوب آغاز گردد. حسن باقری هم اظهار داشت که نصر3 (تیپ‌31 عاشورا و تیپ‌3 لشکر21 پیاده) عملیات خود را تا جاده آسفالت ادامه دهد. سپس، سرهنگ صیاد شیرازی طرح عملیاتی را که قرار است امشب اجرا شود، چنین اعلام کرد: «امشب ـ به یاری خداوند ـ سه نصر [نصر2، نصر3 و نصر7]**** عمل می‌کنند. یعنی عملیات باز هم در منطقه قرارگاه نصر خواهد بود. نصر2 با گرفتن 3 گردان از تیپ ثارالله(ع) و 2 گردان از تیپ امام حسین(ع) و تیپ نجف مرز خود را ترمیم می‌کند. نصر3 هم 3 گردان می‌گیرد تا جاده آسفالت [شلمچه خرمشهر] می‌آید. نصر7 هم با پنج، شش گردان تقویتی تا [همین] جاده آسفالت تأمین می‌کند [و جناح راست خود و جناح چپ نصر2 را پوشش می‌دهد.]» محسن رضایی هم در ادامه سخنان سرهنگ صیاد شیرازی گفت: «تمام این تلاش‌هایی که کردیم الان می‌خواهد در اینجا در یک نقطه‌ای جمع‌بندی شود و نتیجه‌گیری کنیم. پس صلاح نیست که این‌همه خون و تلاش و زحمتی که کشیدیم بگذاریم مفت مفت جلوی چشممان از بین برود. مسئله عراق را هم انهدام نیرو حل می‌کند. اگر انهدام کردیم از دشمن همه‌چیز قابل‌حل است. اگر هم انهدام نکردیم چیزی حل نمی‌شود. این یک واقعیت است. الان از صبح تا حالا دشمن می‌خواهد پاتک کند، اما وحشت دارد و می‌گوید ایرانی‌ها دارند تقویت می‌کنند. حالا باید ـ به امید خدا ـ نتیجه‌گیری کنیم. وقت هم الان خوب است. بروند شناسایی کنند.» سپس، حسن باقری به احمد متوسلیان گفت: «شما از اینجایی که [در نوار مرزی] هستید پنج کیلومتر پایین [جنوب] بیایید. ... حدود یک و نیم [تا دو] کیلومتر هم باید بروید غرب مرز... .» محسن رضایی نیز به حسین خرازی و حاج احمد متوسلیان گفت: «حسین، برو برو حاجی! زودتر بروید و نیروهایتان را توجیه کنید.» رحیم صفوی هم تأکید کرد: «درگیری با دشمن ساعت 9 [شب] باشد؛ منتها از اول غروب آفتاب نیروها باید حرکت کنند.» به این ترتیب، در این جلسه که در ساعت 17:40 پایان یافت، مقرر شد امشب قرارگاه نصر مرحله سوم عملیات را ادامه دهد. براین‌اساس، نصر2 (تیپ‌27 محمد رسول‌الله(ص) سپاه و تیپ2 پیاده لشکر21 پیاده ارتش) می‌بایست مجدداً در نوار مرزی وارد عمل شود و پس از انهدام قوای دشمن، به‌طرف شلمچه پیشروی کند. نصر3 (تیپ‌31 عاشورای سپاه و تیپ‌3 پیاده لشکر21 ارتش) و نصر7 (تیپ‌25 کربلای سپاه و تیپ‌55 هوابرد ارتش) نیز که در شب گذشته تا نزدیکی جاده خرمشهر شلمچه پیش رفته‌اند، می‌بایست عملیات خود را تا این جاده ادامه داده و با آزادسازی شلمچه، خرمشهر را در محاصره قرار دهند.[۵]

گزارش- 3

3. پس از جلسه بعدازظهر امروز فرماندهان سپاه و ارتش، فرماندهان یگان‌های مأمور برای ادامه مرحله سوم عملیات به واحدهای تحت امر خود پیوستند تا اقدامات لازم را برای هماهنگی و فراهم‌کردن الزامات عملیات انجام دهند. جواد زمان‌زاده یکی از راویان قرارگاه کربلا، وقایع دومین شب مرحله سوم عملیات را از ساعت 23:10 تا ساعت 24:00 امروز چنین ثبت کرده است: یکی از مسئولان قرارگاه فتح به احمد کاظمی فرمانده تیپ نجف، گفت: «به بچه‌ها بگو حواسشان خیلی جمع باشد. درضمن، این حسین [فرمانده تیپ امام حسین(ع)] هم حرکت کرده و دارد به‌طرف تو می‌آید. برادر همت [جانشین تیپ محمد رسول‌الله(ص)] می‌گوید آن دوتا [گردان] که [تیپ امام حسین(ع) و تیپ نجف] به آنها دادند، یک کمی حالشان خراب است[آماده نیستند]. شما زود پشتشان برسید.» یکی از مسئولان قرارگاه فتح به تیپ امام حسین(ع) اظهار کرد: «کاظمی می‌گوید من دنبال حدید [مرز] راه می‌اندازم. حسین هم دنبال حدید بروند و به هم برسند و شروع به تند رفتن کنند. ... زودتر با احمد [کاظمی] شروع به رفتن کنید. بگویید آن نقل‌ونبات‌ها یا کنسروها [مهمات] هم به آنها می‌رسد.» حدود ساعت 23:30، احمد کاظمی اعلام کرد عملیات خود را آغاز کرده است. به تیپ محمد رسول‌الله(ص) (نصر2) و تیپ‌7 ولی‌عصر(عج) (نصر1) و در منطقه جنوبی عملیات هم به نصر3 و نصر7 اعلام شد که عملیات خود را هرچه سریع‌تر شروع کنند.[۶]

گزارش- 4

4. هم‌زمان با اجرای عملیات بیت‌المقدس در جبهه‌ جنوب، تبادل آتش سلاح‌های سبک و سنگین در جبهه‌های میانی و شمال‌غرب همچنان ادامه دارد. در منطقه میمک دو موضع تیربار، یک موضع آر.پی.جی7، دو پست دیدبانی و در مناطق گیلان‌غرب، سومار و سرپل ذهاب چندین بنه تدارکاتی دشمن منهدم شد و به یک تأسیسات مخابراتی آسیب کلی وارد آمد. در محورهای مریوان و نوسود نیز نیروهای خودی مواضع دشمن را در مناطق سرگینه، پنجوین، ارتفاعات نوسود، شوشمی بالا و شوشمی پایین زیر آتش قرار دادند و ضمن جلوگیری از حرکات و فعالیت دشمن تعدادی از مواضع آن را منهدم کردند.[۷]

گزارش- 5

5. در ادامه مقابله با فعالیت‌ عناصر مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین کشور‌، نیروهای خودی یکی از روستاهای مهاباد را پاک‌سازی و 3 عدد مین را در اطراف بانه کشف و خنثی کردند. به گزارش سپاه پاسداران ارومیه‌، در عملیاتی که بامداد امروز با همکاری پاسداران سپاه مهاباد‌، تیپ مهاباد و عشایر مسلمان منطقه اجرا شد‌، روستای برده‌میش، از توابع شهرستان مهاباد، پاک‌سازی گردید. در این عملیات چند قبضه اسلحه و مقداری مهمات و تعدادی سند و مدرک متعلق به ضدانقلاب نیز به دست آمد.[۸] همچنین‌، ستاد لشکر28 کردستان گزارش داد 2 عدد مین پلاستیکی ساخت رژیم صهیونیستی به‌همراه مقداری مواد منفجره در حوالی دارسرین از توابع شهر بانه و یک عدد مین که عناصر ضدانقلاب در گردنه خان واقع در محور سقز ـ بانه کار گذاشته بودند، کشف و خنثی شد.[۹]

گزارش- 6

6. امروز عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) چند تن از اعضای سپاه پاسداران را در شیراز ترور کردند. کمیته مرکزی انقلاب اسلامی مشهد نیز از کشف یک خانه تیمی در این شهر خبر داد. به‌گزارش روابط عمومی سپاه پاسداران منطقه‌9‌ (شیراز)‌، عناصر سازمان مجاهدین ‌خلق (منافقین) با حمله به یک خودروی حامل 5 تن از اعضای واحد آموزش ستاد این منطقه در بلوار مدرس شیراز، 3 تن از سرنشینان آن را هدف گلوله قرار دادند و متواری شدند. پس از فرار مهاجمان، مجروحان این عملیات به بیمارستان منتقل شدند.[۱۰] روابط عمومی کمیته مرکزی انقلاب اسلامی مشهد نیز اعلام کرد که در عملیات کشف یک خانه تیمی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در این شهر‌، یکی از اعضای این سازمان به نام حسن صفری که طراح اصلی ترور شهید مجتبی استکی‌، نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی و شهید امامقلی جعفرزاده‌ فرماندار این شهرستان بود، کشته و مجری این ترور به نام خداوردی پارسایی دستگیر شد.[۱۱]

گزارش- 7

7. به‌منظور پشتیبانی از عملیات بیت‌المقدس‌، امروز علاوه‌بر اعزام گروه‌های داوطلب مردمی‌، اقلام مورد نیاز رزمندگان نیز به جبهه‌ جنوب ارسال شد. به گزارش خبرنگار روزنامه اطلاعات از اصفهان‌، یک گروه هزار نفری از اعضای بسیج اصفهان که دوره‌های ویژه رزمی را طی کرده بودند‌، با انجام مراسم ویژه‌ای از پادگان 15 خرداد این شهر راهی جبهه‌های جنوب شدند.[۱۲] خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز از باختران (کرمانشاه) گزارش داد که یک گروه داوطلب پس از طی آموزش‌های رزمی در پادگان شهید رجایی باختران، عازم جبهه‌های نبرد شدند.[۱۳] همچنین‌، از استان‌های آذربایجان‌شرقی‌، لرستان‌، یزد‌، باختران‌، اصفهان‌، مازندران‌، کردستان‌، سمنان و چهارمحال و بختیاری علاوه‌بر کمک‌های نقدی و طلا و جواهر‌، ده‌ها کامیون حامل مواد غذایی‌، پوشاک‌، کیسه گونی‌، پتو‌، مواد شوینده‌، کلمن آب‌، حشره‌کش و... اهدایی مردم، عازم جبهه‌های نبرد شدند.[۱۴]

گزارش- 8

8. هم‌زمان با اعلام آمار شهیدان و مجروحان سومین مرحله عملیات بیت‌المقدس‌، تعدادی از شهیدان این عملیات در کرج تشییع و به خاک سپرده شدند و تعدادی از مجروحان نیز از منطقه عملیاتی منتقل و در استان‌های مرکزی و مازندران بستری شدند. بخش تعاون واحد امور پاسداران قرارگاه مرکزی کربلا در گزارشی به فرماندهی این قرارگاه، تعداد شهدایی را که در طول دیروز و امروز به ستاد تخلیه شهیدان منتقل شده‌اند، 1275 نفر و تعداد مجروحان را در همین دوره زمانی 2065 تن اعلام کرد.[۱۵] در همین حال‌، 22 رزمنده شهید که از ستاد تخلیه شهیدان منطقه عملیاتی بیت‌المقدس به شهر کرج منتقل شده‌اند‌، صبح امروز در این شهر با حضور پرشکوه مردم تشییع و در جوار امامزاده محمد حصارک به خاک سپرده شدند.[۱۶] همچنین‌، امروز 272 نفر از مجروحان این عملیات به استان مرکزی و 238 نفر به استان مازندران انتقال یافته و در بیمارستان‌های این دو استان تحت درمان قرار گرفتند.[۱۷]

گزارش- 9

9. امام خمینی‌ رهبر انقلاب اسلامی و فرماندهی کل قوا، در جمع اعضای واحد اطلاعات سپاه پاسداران با بیان اینکه دشمنان از پاسداران ما می‌ترسند‌، آنان را به حفظ اتحاد و انسجام توصیه و تأکید کردند که قوی باشید و به پیش بروید. متن بیانات ایشان در این دیدار بدین شرح است: «بسم الله الرحمن الرحیم. امروز هرچه می‌بینید امور غیرعادی است‌. تمام کارهایی که در داخل شهرها و در جبهه‌ها می‌شود از اموری است که خداوند بر ما منت گذاشته است. شما ببینید چگونه لشکریان کفر با آن سلاح‌ها و آن‌همه افراد از تعداد ‌اندک ما شکست می‌خورند. این‌، همان نصر به‌واسطه رعب است که خدا در دل دشمنان ما ایجاد کرده است. در صدر اسلام لشکریان کفر در مقابل مسلمانان چنان می‌ترسیدند که با همه تجهیزاتشان خودشان را یا تسلیم می‌کردند و یا فرار می‌نمودند. امروز هم در ایران وضع چنین شده است؛ هر کجا حرف پاسدار می‌شود‌، دشمنان ما‌، چه منافقین‌، چه صدامیان شدیداً می‌ترسند. آنها هم که در خارج نشسته‌اند از پاسداران ما در ایران می‌ترسند. در اینجا لازم است شما را به یک نکته نصیحت کنم و آن این است که اتحاد و انسجامتان را حفظ کنید. شما باید بدانید که اختلاف و نزاعی شروع شود‌، از باطن خود انسان است و هر اتحاد و انسجامی که حاصل شود از خداست. امیدوارم قوی باشید و پیش بروید. مطمئن باشید که پیروزید. والسلام علیکم.»[۱۸]

گزارش- 10

10. درپی دیدار روز گذشته‌ رئیس‌جمهور مصر با پادشاه عمان و تأکید آنها بر حفظ امنیت عراق و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس‌، وزارت امور خارجه ایران امروز در بیانیه‌ای به کشورهای خلیج‌فارس اطمینان داد که ایران مایل است در کنار همسایگان خود در صلح زندگی کند. رادیو بی‌بی‌سی نیز با اشاره به این بیانیه، سفر پادشاه عمان به مصر را با نگرانی کشورهای عرب از احتمال ورود قوای ایران به خاک عراق مرتبط دانست. متن بیانیه وزارت امور خارجه ایران بدین شرح است: «بسم الله الرحمن الرحیم. هم‌زمان با پیشروی نیروهای اسلام و فرار مزدوران صهیونیسم و امریکا از میهن اسلامی ایران، فعالیت‌های مشکوکی ازسوی محافل صهیونیسم و امپریالیسم در سطح منطقه صورت می‌پذیرد. همان‌طوری‌که از نخستین روزهای تجاوز نیروهای صدام به حریم جمهوری اسلامی ایران اعلام کردیم، جنگ تحمیلی یک توطئه حساب‌شده صهیونیستی به‌منظور درهم‌کوبیدن همه نیروهای انقلابی در سطح منطقه و تثبیت رژیم اشغالگر قدس بوده است. اخیراً قابوس و حسنی مبارک به‌عنوان دو مهره شناخته‌شده امریکا و اسرائیل، پرچم مبارزه با انقلاب اسلامی و اتحاد با رژیم اشغالگر قدس را بر دوش گرفته و تحت عنوان حمایت از موجودیت رو به زوال صدام اعلام کرده‌اند که آماده‌اند به‌نفع این رژیم دست به اقدامات خشونت‌بار تازه‌ای بزنند. ما ضمن تأکید بر این نکته که جمهوری اسلامی ایران تا آزادی بیت‌المقدس و سراسر فلسطین اشغال‌شده از زیر چکمه صهیونیست‌ها، از مواضع انقلابی و اسلامی خود هرگز عقب‌نشینی نخواهد کرد‌، توجه ملت عرب را به این نکات جلب می‌کنیم: صدام یک مهره صهیونیسم و یک عامل خطرناک امریکا در منطقه است. وی برای حفظ موقعیت اشغالگران قدس با تجاوز به حریم جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها به ارتش و ملت عراق‌، بلکه به تمام ملت عرب خیانت کرده است و عملاً بخش دوم قرارداد ننگین کمپ دیوید را با این تجاوز خونین به اجرا درآورده است. اتحاد حسنی مبارک‌، قابوس‌، ملک حسین و سایر مزدوران امریکا در منطقه علیه جمهوری اسلامی ایران نشان‌دهنده میزان وحشت صهیونیست‌ها از انقلاب اسلامی است. جا دارد ملت عرب از خود بپرسد چرا و به چه دلیل رژیم مصر از یک‌سو دست‌دردست بگین [نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی] این تروریست معروف می‌گذارد و از سوی دیگر سرباز و تجهیزات و مهمات برای نابودکردن شهرها و مردم بی‌دفاع جمهوری اسلامی ایران به جبهه‌های جنگ تحمیلی اعزام می‌دارد. ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که طرف‌دار سیاست همزیستی مسالمت‌آمیز و حفظ صلح و ثبات به نفع مستضعفین و مسلمین در سطح منطقه بوده و این جنگ تحمیلی را برای اتحاد و حفظ صلح و ثبات به نفع مستضعفین تا پیروزی نهایی ادامه خواهیم داد. بار دیگر تأکید می‌کنیم رژیم‌های منطقه با نوع رابطه‌ای که با جمهوری اسلامی ایران انتخاب می‌کنند درحقیقت آینده خود را انتخاب می‌نمایند. دراین‌رابطه، بار دیگر تأکید می‌نماییم گسترش مناسبات دوستانه با کشورهایی که واقعیت انقلاب اسلامی را پذیرفته‌اند، نه‌تنها امری ممکن‌، بلکه لازم و ضروری است. ما از استقلال کشورهای کوچک خلیج‌فارس در مقابل سلطه‌جویی‌های مستقیم و غیرمستقیم امریکا حکایت می‌کنیم و این کشورها می‌توانند در مبارزه با سلطه‌جویی ابرقدرت‌ها روی نیروهای توانمند انقلاب اسلامی حساب کنند. تأکید می‌کنیم که ما همواره در کنار ملت عراق برای مبارزه با صدام و در کنار ملت عرب برای مبارزه با صهیونیسم بوده و خواهیم بود و در راه آزادی ملت عراق و آزادی بیت‌المقدس از چنگال صهیونیسم جهانی به وظایف قانونی بین‌المللی و اسلامی خود عمل خواهیم کرد و به‌منظور استقرار آرامش و ثبات و صلح در منطقه به نفع مستضعفین از هیچ کوششی فروگذار نخواهیم کرد. وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران.»[۱۹] رادیو بی‌بی‌سی در برنامه شامگاهی امروز خود با اشاره به این بیانیه گفت: «اکنون نمی‌توان شک داشت که پیشرفت جنگ به نفع ایران بوده و اثرات آن در کشورهای دیگر جهان عرب، به‌خصوص کشورهای نفت‌خیز خلیج‌فارس به‌شدت احساس خواهد شد. البته نگرانی این کشورها آن است که مبادا ایران در نظر داشته باشد به خاک عراق حمله‌ور شود و اگر ایران به عراق حمله کند بعد چه خواهد شد؟ مدتی است که این کشورها توجه خود را به مصر معطوف داشته‌اند‌؛ چون مصر تنها کشوری است که به‌اندازه کافی قدرت دارد که میانجیگری کند. رهبران مصر از قبل اعلام داشته‌اند که می‌توانند در نهایت امر، امنیت و ثبات خلیج [فارس] را حفظ کنند و گفته می‌شود سفر سلطان قابوس پادشاه عمان، به قاهره با این مسائل بی‌ارتباط نیست. حسنی مبارک‌ رئیس‌جمهور مصر، تاکنون کمک‌های نظامی دراختیار عراق قرار داده است‌، اما کاملاً آشکار بود که این کمک‌های مصر کافی نبود که ورق را به سود عراق برگرداند و مقامات ارشد مصر به‌طور ضمنی به این موضوع اشاره کرده‌اند که اگر ایران وارد خاک عراق بشود‌، ممکن است نیروهای مصر وارد جنگ بشوند.»[۲۰]

گزارش- 11

11. سومین مرحله از عملیات بیت‌المقدس بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشت. در‌این‌میان رادیو بی‌بی‌سی علاوه‌بر نقل اخبار منتشرشده ازسوی طرفین در تحلیل خود از چگونگی روند جنگ، گفت احتمالاً نیروهای عراقی برای دفاع از خرمشهر تا حد امکان مقاومت خواهند کرد. این رادیو پس از نقل اظهارات سخنگوی نظامی عراق و نیز گزارش خبرگزاری رسمی این کشور از درگیری‌های شب گذشته گفت: «ظاهراً نیروهای عراقی یکپارچگی خود را از دست داده‌اند. حمله نیروهای ایرانی احتمالاً می‌رود تا به یک پیروزی بدل شود.» بی‌بی‌سی سپس‌ با اعلام اینکه ازدست‌دادن خرمشهر ضربه مهلکی به نیروهای عراقی وارد خواهد کرد‌، افزود: «موفقیت اخیر ایران با ترکیبی از مهارت نظامی و نیروی انسانی به دست آمده است. اکثر نیروهای ایران که در مراحل آغاز این عملیات از رود کارون عبور کردند، سربازان داوطلب از سازمان بسیج مستضعفان بودند که به‌رغم فقدان تعلیمات نظامی کافی شور و حمیت تعصب‌گونه‌ای برای هجوم به مواضع مقدم نیروهای عراقی دارند‌. به‌طوری‌که حتی پیاده از اراضی مین‌گذاری‌شده عبور می‌کنند. ... اما هنگامی که با مهارت ارتش تلفیق شده، مقابله با آنها برای نیروهای عراقی بسیار دشوار بوده است. احتمالاً نیروهای عراقی برای دفاع از خرمشهر تا حد امکان مقاومت خواهند کرد؛ زیرا سقوط این شهر نشانه بارزی از پیروزی ایران در جنگ خواهد بود. قبول خواسته‌های ایران و عقب‌نشینی بدون قیدوشرط از اراضی ایران نیز کم‌وبیش همان نتیجه را برای عراق خواهد داشت. در این احوال به نظر نمی‌رسد که رهبران ایران حاضر به مصالحه باشند.»[۲۱]

گزارش- 12

12. درپی انتشار خبری در یک نشریه خارجی مبنی‌بر اینکه ایران برای تأمین هزینه جنگ با عراق نفت خام خود را با قیمت نازل‌تری در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند، یک مقام وزارت نفت گفت مراجعه برای خرید نفت ایران زیاد است. رادیو کلن آلمان‌غربی به نقل از نشریه بررسی‌های اقتصادی خاور نزدیک گفت: «میزان صادرات نفت خام ایران که در اوائل سال جاری 900 هزار بشکه در روز بود، به یک میلیون و 500 هزار بشکه در روز افزایش یافته است. احتمالاً ایران برای تأمین هزینه جنگ با عراق نفت خام خود را با قیمت‌های نازل‌تری در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند.»[۲۲] در همین حال‌، حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس‌ مجلس شورای اسلامی، در یادداشت‌های امروز خود آورده است: «عصر‌، آقای [عباس] هنردوست از وزارت نفت آمد و اطلاع داد که به اندازه امکان صدور‌، نفت فروخته‌ایم و در دو‌، سه ماه آینده نمی‌توانیم بیشتر بفروشیم‌، درحالی‌که مراجعه برای خرید نفت زیاد است. او مدعی است که درحال‌حاضر امکان تولید بیش از 3 میلیون بشکه در روز را نداریم.»[۲۳]

گزارش- 13

13. وزیر امور خارجه عراق با تأکید بر لزوم رعایت حقوق کشورش در جنگ با ایران، گفت این جنگ زمانی پایان می‌پذیرد که علل بروز آن از میان برداشته شود. رادیو امریکا با اعلام اینکه سعدون حمادی وزیر امور خارجه عراق، بار دیگر تمایل دولت مطبوعش را به انجام مذاکراتی برای یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز جنگ تکرار کرد، افزود: «وی گناه شکست تلاش‌های میانجیگرانه کنفرانس اسلامی و دیگر سازمان‌های بین‌المللی را به گردن رژیم جمهوری اسلامی حاکم بر ایران انداخت.»[۲۴] رادیو بی‌بی‌سی نیز گفت: «آقای حمادی گفته است که ما قادر به خاتمه این جنگ نخواهیم بود‌، مگر آنکه حقوق هر دو کشور تضمین گردد. جنگ بین ایران و عراق زمانی پایان می‌پذیرد که علل بروز جنگ از میان برداشته شود؛ در غیر آن صورت جنگ ادامه خواهد یافت. اگر کمیته حسن نیت اسلامی پیشنهادات تازه‌ای مطرح کند، عراق آن را باتوجه به این حقایق مورد مطالعه قرار خواهد داد.»[۲۵]

گزارش- 14

14. به‌دنبال پیروزی‌های اخیر قوای ایران در جبهه‌های جنگ با عراق‌ و نیز سفر اخیر وزیر امور خارجه ایران به دهلی‌نو، دولت هند موضع خود را در قبال محل برگزاری هفتمین اجلاس جنبش عدم‌تعهد تغییر داد. امروز رادیو بی‌بی‌سی با اشاره به سفر رئیس‌جمهور هند به یوگسلاوی اعلام کرد: «هند درمورد برگزاری کنفرانس غیرمتعهدها در بغداد موضع خود را تغییر داده است. دولت هند خواستار برگزاری این کنفرانس در ماه سپتامبر آینده [شهریورماه] در جای دیگری غیر از بغداد شده است. گفته می‌شود که هند به‌خاطر مخالفت ایران با برگزاری کنفرانس غیرمتعهدها در بغداد و چند کشور عرب منطقه که از دوستان ایران و هند به شمار می‌روند‌، موضع خود را تغییر داده است.» بی‌بی‌سی افزود: «هند و یوگسلاوی از عراق و ایران خواسته‌اند که جنگ خود را پایان دهند و آتش‌بس برقرار کنند.»[۲۶]


منابع و مآخذ روزشمار 1361/02/20

  1. سند شماره 2914/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 20/2/1361، نوار شماره 5087)، صص 14‌- ‌1.
  2. سند شماره 2880/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 20/2/1361، نوار شماره 5088)، صص 30 - 3.
  3. سند شماره 2880/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 20/2/1361، نوار شماره 5088)، صص 30 - 3.
  4. سند شماره 2766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 20/2/1361، نوار شماره 5037)، عبدالله درویشی، صص 26 و 49.
  5. سند شماره 38/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه کربلا در عملیات بیت‌المقدس، عبدالله درویشی، 21/1/1361 تا 30/2/1361، صص 238 - 226؛ و -‌ سند شماره 2847/پ‌ن مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: (بررسی مانور فتح و نصر برای مرحله بعدی عملیات) عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 20/2/1361، نوار شماره 4977)، عبدالله درویشی، صص 47 ـ 1.
  6. سند شماره 2824/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 30 ـ 24.
  7. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 52، 21/2/1361، صص 61 و 62، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/2/1361.
  8. همان، ص45، ارومیه - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/2/1361.
  9. سند شماره 2766/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 20/2/1361، نوار شماره 5037)، عبدالله درویشی، صص 26 و 49.
  10. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 53، 22/2/1361، ص7، شیراز - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/2/1361
  11. روزنامه اطلاعات، 20/2/1361، ص4.
  12. همان.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 52، 21/2/1361، ص54.
  14. همان، صص 58 - 54.
  15. سند شماره 31988 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از بخش تعاون و واحد امور پاسداران قرارگاه کربلا به فرماندهی قرارگاه، 20/2/1361؛ و - سند شماره 31989 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بخش تعاون و واحد امور پاسداران قرارگاه کربلا به فرماندهی قرارگاه کربلا، 20/2/1361.
  16. روزنامه کیهان، 21/2/1361، ص15.
  17. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 52، 21/2/1361، ص3، اراک - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 20/2/1361؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 53، 22/2/1361، ص3، ساری - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 21/2/1361.
  18. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) ، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره) ، جلد 16، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، سال 1387، ص247.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 51، 20/2/1361، صص 16 - 14.
  20. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 20/2/1361، ص5، رادیو بی‌بی‌سی، 20/2/1361.
  21. همان، صص 6 و 7، رادیو بی‌بی سی، 20/2/1361.
  22. همان، ص10، رادیو کلن، 20/2/1361.
  23. اکبر هاشمی رفسنجانی، پس از بحران (و خاطرات کارنامه سال 1361)، به اهتمام فاطمه هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب، چاپ سوم 1386، ص77.
  24. سند شماره 2824/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 30 ـ 24.
  25. همان، ص5، رادیو بی‌بی‌سی، 20/2/1361.
  26. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 22/2/1361، ص8، رادیو بی‌بی‌سی، 20/2/1361.