1361.02.24

روزشمار جنگ سال 1361 1361.02.24
نام‌های دیگر	بیست و چهار اردیبهشت
تاریخ شمسی	1361.02.24
تاریخ میلادی	14 مه 1982
تاریخ قمری	20 رجب 1402

1360.02.24

1362.02.24

1363.02.24

1364.02.24

1365.02.24

1366.02.24

1367.02.24

گزارش- 1

1. درحالی‌که اغلب یگان‌های ایران در پانزدهمین روز عملیات بیت‌المقدس به بازسازی و تجدید قوا مشغول هستند، یگان‌هایی از لشکر6 زرهی ارتش عراق با حمله به مواضع نیروهای ایران در شمال طلائیه، پاسگاه شهابی و مناطق مجاور آن را بار دیگر اشغال کردند. حدود ساعت 16:00 امروز، ارتش عراق پس از اجرای آتش شدید توپخانه روی مواضع یگان‌های قدس3 (تیپ3 زرهی لشکر16 ارتش و تیپ37 نور سپاه) در جنوب پاسگاه شهابی (شمال طلائیه)، با دو تیپ زرهی 16 و 30 از لشکر6 زرهی در یک حرکت احاطه‌ای از جناح چپ (غرب) به مواضع نیروهای ایران، که دو روز قبل پس از آزادکردن پاسگاه شهابی در جنوب آن ایجاد شده بود، حمله کرد و تا ساعت 16:30 توانست ضمن به‌شهادت‌رساندن و اسیرکردن عده‌ای از رزمندگان قدس3، خاکریز اول آنها را اشغال کند. نبرد میان طرفین ادامه داشت تا اینکه در ساعت 21:35، اعلام شد نیروهای دشمن پس از اشغال مجدد پاسگاه شهابی یک گردان سوار زرهی ارتش از قدس3 را که تا سه کیلومتری شمال این پاسگاه عقب رفته بود، محاصره کرده‌اند. حدود نیم‌ساعت بعد هم گزارش شد که دشمن ازسمت راست نیروهای قدس3، آنها را دور زده و در محاصره قرار داده است. به‌ این‌ ترتیب، لشکر6 زرهی عراق توانست ضمن محاصره نیروهای قدس3، منطقه طلائیه را تا سه‌راهی جاده جفیر،* مجدداً اشغال کند و علاوه‌بر به‌شهادت‌رساندن و مجروح‌کردن عده‌ای از رزمندگان قرارگاه قدس، 25 نفر را اسیر کند. در این حمله نیروهای سپاه متحمل خساراتی از قبیل انهدام 8 لودر و بولدوزر، 3 تانک و 3 نفربر شدند. از نیروهای عراقی نیز عده‌ای کشته یا مجروح شدند و 3 تانک، 3 نفربر، 2 خمپاره‌انداز و 4 خودروی آنان منهدم شد. درخصوص انگیزه ارتش عراق از این اقدام، رکن2 (اطلاعات) نیروی زمینی ارتش در قرارگاه کربلا اعلام کرد: «دشمن که ابتدا به‌علت ترس از محاصره‌شدن لشکرهای 5 مکانیزه و 6 زرهی در پایان مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس، از جنوب کرخه‌کور عقب‌نشینی کرده بود، پس‌ از اینکه در دفع تهدید اساسی علیه نیروهای خود و منطقه شلمچه یک موفقیت نسبی حاصل نمود، تصمیم گرفت به‌منظور گرفتن ابتکارعمل از نیروهای خودی و افزایش طول خطوط پدافندی و جذب نیروهای خودی به‌طرف شمال [منطقه عملیاتی] به عملیات آفندی در منطقه پاسگاه‌های طلائیه و شهابی مبادرت نماید.»

گزارش- 2

2. حدود دو ساعت پس از شروع حمله بعدازظهر ارتش عراق به مواضع نیروهای ایران در محور پاسگاه شهابی، درحالی‌که عراقی‌ها تا این زمان توانسته بودند خاکریز اول نیروهای ایران در جنوب این پاسگاه را اشغال کنند، فرمانده کل سپاه پاسداران در تماس با سایر فرماندهان به بررسی اهداف احتمالی این حمله و راه‌های مقابله با هرگونه تهدید دشمن برای اشغال مجدد جبهه شمالی منطقه عملیات (جفیر و جنوب کرخه‌کور) به‌خصوص جاده اهواز خرمشهر پرداخت. حدود ساعت 18:00، محسن رضایی فرمانده سپاهی قرارگاه مرکزی کربلا، در تماس تلفنی با حسن باقری فرمانده سپاهی قرارگاه نصر، خبر حمله نیروهای عراقی در محور پاسگاه شهابی را چنین نقل کرد: «از قسمت غلامپور [قرارگاه قدس]، آن طلائیه قدیم، دشمن حدود یک کیلومتر آمد جلو، یک خاکریزی هم که بچه‌های تیپ نور زده بودند، آن را گرفت. ... چند دستگاه خودرو هم گرفت. شاید به‌خاطر این باشد که می‌خواهد نیروهای ما را آنجا جذب کند تا فردا صبح از قسمت شما [قرارگاه نصر در شمال شلمچه] و رشید [قرارگاه فتح در نوار مرزی کیلومتر13 تا کیلومتر25 شمال شلمچه] حمله‌ای بکند. یک تحلیل هم این است که شاید خواسته ببیند ما چقدر نیرو داریم. شما همین ‌الان به بچه‌هایتان آمادگی بدهید برای فردا [تا مراقب پاتک احتمالی دشمن باشند].» محسن رضایی با احمد غلامپور فرمانده سپاهی قرارگاه قدس، هم تماس گرفت و آخرین وضعیت منطقه قدس3 (تیپ3 زرهی لشکر16 ارتش و تیپ37 نور سپاه) را که مورد حمله دشمن قرار گرفته است، جویا شد. غلامپور پاسخ داد: «وضع مثل سابق است. بچه‌ها توانستند جلوی پیشروی دشمن را بگیرند و شدیداً مقاومت می‌کنند تا ان‌شاءالله هوا که تاریک شد، یک کاری بکنیم.» دقایقی بعد، احمد غلامپور به محسن رضایی اطلاع داد: «الان علی [هاشمی فرمانده تیپ37 نور] آخرین وضعیتش را گفت؛ گفت که وضع من خیلی خوب است. دو تا تانک دشمن را گرفته است. دشمن دارد عقب‌نشینی می‌کند.» محسن رضایی نیز پس از صدور دستور اکید مبنی‌بر مقاومت نیروهای خودی و عقب‌راندن دشمن گفت: «اینها [عراقی‌ها] شب نمی‌مانند، فرار می‌کنند؛ اینها آمده‌اند که عمل کنند و برگردند. [به نیروهای خودمان] بگویید ... باید بروند انهدام بکنند و برگردند.» حدود ساعت 21:00، محسن رضایی با غلامعلی رشید فرمانده سپاهی قرارگاه فتح، تماس گرفت و گفت: «الان وضعیت قدس خوب نیست و دشمن آمده خاکریز اول بچه‌ها را گرفته است و چند تانک و چند خودرو و چند نفر هم اسیر گرفته. این‌طور که شنود می‌گوید، [دشمن] تیپ16 و تیپ30 زرهی را آنجا [شمال طلائیه] برده. با سابقه‌ای که از لشکر6 [زرهی] عراق هست، من فکر می‌کنم دو احتمال هست: یا دوباره می‌خواهد برود تا آخر [کرخه‌کور]، یا می‌خواهد ما را مشغول کند و نیروهایمان را آنجا [طلائیه] جمع کند و از قسمت [مرز مقابل] حسینیه و از قسمت احمد متوسلیان [شمال شلمچه] فردا صبح پاتک اصلی‌اش را شروع کند. تو الان کجا هستی؟ چه ‌کار کردی؟ حسین [خرازی] را چه ‌کارش کردی؟» غلامعلی رشید پاسخ داد: «من به حسین [فرمانده تیپ امام حسین(ع)] گفتم نیرو ببرد. مشکلات زیادی داشت؛ می‌گفت من نیروها را برده‌ام اهواز استراحت کنند. گفتم به‌هرحال باید ببری. کاظمی [تیپ8 نجف] را هم باید ببری توی خط؛ قبول کرد که ببرد.» محسن رضایی ضمن اینکه از غلامعلی رشید خواست تا وضعیت کنونی را برای حسین خرازی و احمد کاظمی تشریح کند و از آنها بخواهد آماده باشند، گفت: «رحیم [صفوی] می‌گوید دو، سه گردان آماده‌اند که همین امشب بیایند آنجا [جنوب‌غربی جفیر]. خود رحیم را فرستاده‌ایم آنجا [قرارگاه قدس].» غلامعلی رشید با اعتقاد به اینکه دشمن در این حمله سعی دارد یک جبهه دیگر در مقابل نیروهای ایران باز کند، گفت: «برادر محسن، ما حدود یک هفته است که داریم تذکر می‌دهیم می‌گوییم بابا! آنجا [منطقه پدافندی قرارگاه قدس] ضعیف است، این [دشمن] می‌آید. حالا من نظرم این است که آنجا می‌خواهد یک جبهه باز کند. البته تا آخر [کرخه‌کور] نمی‌آید، ولی جبهه باز می‌کند. هدفش مشغول‌کردن ماست که بیاید و جبهه را باز کند؛ یعنی نیروهایمان را تقسیم و تجزیه می‌کند، بعد هم فشار می‌آورد. لذا گفتم همان پایین [نوار مرزی شمال شلمچه] را تثبیت کنند.» محسن رضایی از رشید ‌پرسید: «شما نمی‌توانی تا صبح [فردا] ساعت 8، 9 حسین [تیپ امام حسین(ع) که در اهواز مشغول بازسازی است] را ببری توی خط [مقدم]؟ شما گفتی من امشب می‌روم قضیه را حل می‌کنم، نگفتی؟‌!» غلامعلی رشید که از ناهماهنگی بعضی از فرماندهان تیپ‌های تحت امرش گله‌مند است، پاسخ داد: «گفتم؛ آخر نمی‌دانی تیپ‌های ما چه مسئله‌ای دارند؟!» محسن رضایی ضمن تأکید بر برخورد قاطع با این فرماندهان، به رشید گفت: «به‌هرحال، فردا مسئله پایین [آمادگی برای عملیات در محور شلمچه خرمشهر] مهم است. مسئله بالا [طلائیه] هم مهم است و شما باید از تیپ‌هایت استفاده کنی.» غلامعلی رشید برای جلوگیری از اشغال مجدد جبهه شمالی منطقه عملیات ازسوی ارتش عراق پیشنهاد داد: «من می‌گویم غرب جفیر را آب بیندازند بیاید تا پایین. ما تا آینده، آنجا هیچ حرکتی نخواهیم داشت. ... این [دشمن] به این نتیجه رسیده است که بیخود خیلی سریع و عجولانه تصمیم گرفت و اینجا [جنوب کرخه‌کور] را خالی کرد. اینکه الان دوباره برگردد سرجایش، یک‌قدری بعید است‌؛ ولی بازکردن یک جبهه فعال در مقابل ما کاملاً محرز است.»‌ محسن رضایی به این پیشنهاد رشید چنین واکنش داد: «تا کجا بیاییم آب بیندازیم؟ تا کی بیاییم؟ همین‌طور بدون مطالعه که نمی‌توانیم بگوییم آب بیندازند!» رشید درخصوص اجرایی‌بودن پیشنهاد خود گفت: «ما خاکریز می‌زنیم؛ خاکریز جفیر تا ایستگاه 70. یک جایی بود که [به تیپ] امام رضا(ع) گفتیم برو جلو خاکریز بزن. باید یک‌قدر دیگر هم بیایند جلوتر [سمت مرز کوشک]، آنجا خاکریز بزنند، جوری که تأمین جاده [اهواز خرمشهر] تا نقطه جفیر برقرار شود.»‌ محسن رضایی مجدداً پرسید: «ما امشب نمی‌توانیم در قسمت تیپ امام رضا(ع)، روی مرز [شمال تقاطع جاده حسینیه مرز] یک عملیات بکنیم و مرز را بگیریم؟» غلامعلی رشید پاسخ داد: «من نمی‌دانم شناسایی کرده‌اند یا نکرده‌اند؟ آنجا استعداد دشمن چقدر است؟ آن خط دژ [در دو کیلومتری شرق نوار مرزی که دراختیار دشمن بود] را گرفته است [یا نگرفته است].» محسن رضایی که از هجوم دشمن در نوار مرزی جنوب به‌سمت جاده اهواز خرمشهر و انسداد این جاده نگران است، تأکید کرد: «این خیلی خطرناک است؛ اگر این [دشمن] بیاید وصل بشود به جاده، خیلی خطرناک است.» غلامعلی رشید هم این نگرانی را بجا دانست و گفت: «ما تمام تلاشمان این بود که آن قضیه پایین حل بشود. گفتیم کارها را از آبادان ترتیب بدهیم تا از جاده نیاید. حالا که خدا جاده را دراختیارمان گذاشته، داریم سستی می‌کنیم و هیچ تأمین جاده را برقرار نمی‌کنیم. الان این لشکر92[زرهی ارتش] بیکار است.‌ ... حالا فعلاً شما آن را بچینید چطور می‌شود؟ باید درجهت شمالی و جنوبی، آن را بچینیم روبه‌روی پادگان حمید و این پایین‌ها که این جاده را برای ما به هم نزنند. حالا به‌جهنم که [عراقی‌ها] بروند بالا [شمال طلائیه]. ... باید یک خاکریز بزنیم از جفیر که در امتداد خط دژ [مرزی] به خاکریز سابق تیپ امام رضا(ع) وصل بشود؛ بعد هم آب [رودخانه] نیسان را باز کنیم بیندازیم پایین.» محسن رضایی از رشید خواست تا با مشورت با حسن باقری نظر خود را به وی اعلام کنند. از این‌رو حدود ساعت 22:00، غلامعلی رشید در تماس مجدد با محسن رضایی، به نقل از واحد شنود اطلاع داد: «[دشمن در محور پاسگاه شهابی] 25 اسیر گرفته که 2 نفرشان زخمی هستند و 2 دستگاه نفربر هم گرفته‌اند.» وی سپس با این توضیح که نیروهای دشمن هم‌اکنون در جنوب جاده آسفالت و در امتداد جاده آسفالت جفیر مستقر هستند افزود: «به نیروهای پشتیبانش دستور داده است بیایند جلو. بعد راهنما فرستاده است که برسند به نیروهای خودشان و نیروهای پیاده‌اش در شمال جاده آسفالت؛ یعنی شمال پاسگاه شهابی، مستقر شده‌اند و دارند سنگر می‌کنند.» غلامعلی رشید در پایان نیز استعداد دشمن را 2 تیپ در خط و یک تیپ پشتیبانی اعلام کرد. حدود ساعت 22:30، محسن رضایی در تماس با سرهنگ علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش و فرمانده ارتشی قرارگاه کربلا، که به‌همراه رحیم صفوی در قرارگاه عملیاتی قدس حضور داشت، به وی اطلاع داد که تیپ8 نجف و تیپ14 امام حسین(ع) درحال بازسازی هستند و نمی‌توانند در خط مستقر شوند. سرهنگ صیاد شیرازی هم با تأکید بر تسریع در آماده ‌شدن این یگان‌ها و استقرار هرچه سریع‌تر آنها در خط مقدم گفت: «این نیروها را آماده کنید، اگر نیایند، اینها [عراقی‌ها] فردا تکشان ادامه خواهد داشت. قسمت [پاسگاه] شهابی هم کاملاً جایی است که می‌شود دور زد؛ یعنی منطقه وسیع است و این تیپ3 [زرهی لشکر16 ارتش] با تیپ نور [سپاه] در محاصره هستند.» سرهنگ صیاد شیرازی سپس با اظهار اینکه «ما باید روی اینها [دشمن] بریزیم و کاری کنیم که اوضاعشان به هم بریزد،» امشب را به‌عنوان زمان اجرای این عملیات پیشنهاد کرد. در مقابل، محسن رضایی اگرچه به‌ ضرورت ادامه عملیات برای جلوگیری از تحرک بیشتر دشمن واقف بود، اما به‌دلیل آماده‌نبودن بعضی از یگان‌های سپاه با زمان پیشنهادی سرهنگ صیاد شیرازی مخالفت کرد و گفت: «امشب به‌هیچ‌وجه نمی‌شود؛ امشب اصلاً نمی‌شود.» پس ‌از اینکه سرهنگ صیاد شیرازی دوباره بر ضرورت عملیات امشب به‌دلیل در محاصره‌بودن قدس3 (تیپ3 زرهی لشکر16 و تیپ37 نور) تأکید کرد، محسن رضایی گفت: «من دوباره با رشید تماس می‌گیرم،‌ ولی فکر نمی‌کنم [قرارگاه فتح سپاه بتواند امشب کمکی بکند].» ساعت22:40، محسن رضایی در تماس دیگری با غلامعلی رشید، به وی گفت: «این بچه‌های قرارگاه قدس وضعشان خوب نیست. مثل ‌اینکه تیپ نور و اینها توی محاصره افتاده‌اند. الان [سرهنگ صیاد] شیرازی آنجاست [قرارگاه قدس]. رحیم هم رفته آنجا. اینها می‌گفتند اگر نیرو دارید، فتح 1 و 2 اگر می‌توانند برایمان نیرو بفرستند. شما حسین [تیپ امام حسین(ع)] و اینها را جمع‌وجورشان بکن، یکجایی مستقرشان بکن، اگر رسیدند، امشب، و اگر نرسیدند لااقل برای فرداصبح آماده باشند؛ چون این بی‌شرف‌ها اگر به ما تلفات وارد کنند، همین‌طور جلو می‌آیند.» محسن رضایی ادامه داد: «شما الان برو پیش غلامپور [قرارگاه قدس]، به کاظمی [فرمانده تیپ نجف] هم بگو نیروهایش را جمع‌وجور بکند. از آنجا هم برو [اهواز] پیش حسین [خرازی فرمانده تیپ امام حسین(ع)].» وی در پاسخ به این سؤال غلامعلی رشید که «نمی‌شود اینها [قدس3] را بکشیم عقب؟»، نیز گفت: «آخر من وضعشان را نمی‌دانم. می‌گویم خودت الان بلند شو برو. آنجا [قرارگاه قدس]، نزدیک است.» غلامعلی رشید نیز در ادامه سخنان قبلی خود اضافه کرد: «باید اینها را بکشیم عقب. توی این بروبیابان چطوری برویم با آنها بجنگیم؟ اینها را هم که بفرستیم باز تلف می‌شوند، اسیر می‌شوند.» محسن رضایی هم دوباره ‌گفت: «من هم می‌گویم الان برو آنجا [قرارگاه قدس] با آنها صحبت کن، بگو که اینها بیشتر همان قسمت پایین [منطقه مقابل کوشک به‌طرف جنوب] را بگیرند و تأمین جاده [اهواز خرمشهر] را حفظ کنند.» پس از گفت‌وگوی محسن رضایی با غلامعلی رشید، سرهنگ موسوی قویدل رئیس ستاد نیروی زمینی ارتش در قرارگاه کربلا، خطاب به محسن رضایی گفت: «اینکه اشاره فرمودید، حدود یک کیلومتر قدس1 را که [در منطقه مقابل کوشک] می‌خواهند حرکت بدهند، جاده خیلی ضعیف می‌شود. مبادا از اینجا بیایند یک ضربه بزنند و جاده را ببندند! اصلاً خود قرارگاه قدس آنجا [غرب کیلومتر70 جاده اهواز خرمشهر] سقوط می‌کند؛ این است که جاده خیلی حائز اهمیت است.»‌ محسن رضایی به وی گفت: «ما باید بگوییم [برای جلوگیری از دستیابی دشمن به جاده اهواز خرمشهر] تا کوشک را محکم بگیرند. آن بالا [منطقه عمومی جفیر] را ولش [رها] کنیم، [دشمن] هرجا می‌خواهد برود، برود!» سرهنگ موسوی قویدل اظهار داشت: «هیچ‌جا نمی‌تواند برود؛ ما جاده را نباید رها کنیم.» پس ‌از این گفت‌وگو، محسن رضایی در تماسی دیگر با غلامعلی رشید تأکید کرد: «سریع برو [قرارگاه قدس] به آنها پیشنهاد کن که اگر می‌توانند آن را [قدس3] عقب بکشند. بعد هم بگو از کوشک به پایین را هم محکم بگیرند.» به ‌این ‌ترتیب، حمله دشمن در محور پاسگاه شهابی که به‌مثابه زنگ خطری در فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به صدا درآمد، فرماندهی این قرارگاه را از احتمال تهدیدات بیشتر باوجود نقاط آسیب‌پذیر در مواضع وسیع پدافندی نیروهای خودی، به‌ویژه در منطقه قرارگاه قدس، نگران کرد و موجب شد تا درباره تثبیت و تحکیم و ترمیم خطوط پدافندی کنونی به‌منظور جلوگیری از تهدیدات و عملیات بازدارنده ارتش عراق توجه بیشتری به عمل آورد.

گزارش- 3

3. سه روز پس از پایان مرحله سوم عملیات بیت‌المقدس، که نتیجه‌ای جز انهدام بخشی دیگر از نیروهای دشمن در بر نداشت، ارتش عراق درحالی‌که خرمشهر را همچنان در اشغال دارد، با تقویت مواضع خود در منطقه مرزی طلائیه و کوشک تا شلمچه در تلاش است تا از هرگونه نفوذ نیروهای ایران به خاک عراق جلوگیری کند. در مقابل، قوای ایران که پس از پانزده روز نبرد پی‌درپی، توانشان رو به تحلیل رفته است، ضمن دفاع از مناطق آزادشده سعی دارند با بازسازی و تجدید قوا، برای اجرای چهارمین مرحله از عملیات در روزهای آینده آماده شوند. برابر اطلاعات به‌دست‌آمده از اسرا، شنود مکالمات دشمن، تفسیر عکس‌های هوایی و اسناد و مدارک غنیمتی، هم‌اکنون 7 لشکر 3 زرهی، 5 مکانیزه، 6 زرهی، 9 زرهی، 10 زرهی، 11 پیاده و 12 زرهی به‌همراه تیپ مستقل10 زرهی، 3 تیپ نیروی مخصوص و 4 تیپ جیش‌الشعبی (مردمی) در مناطق طلائیه و کوشک تا شلمچه و خرمشهر حضور دارند. تیپ23 لشکر8 پیاده هم امروز به منطقه شلمچه وارد شد. لشکر7 پیاده نیز به‌طرف این منطقه حرکت کرده است. مواضع دفاعی نیروهای عراقی نیز به‌ترتیب عبارت‌اند از: شمال طلائیه تا کوشک، دژ مرزی تا حوالی کیلومتر25 شمال شلمچه، یک کیلومتری غرب نوار مرزی، کیلومتر25 تا کیلومتر4 شمال شلمچه، دو کیلومتری شمال جاده شلمچه خرمشهر، سیل‌بند عرایض تا سیل‌بند شمال پادگان دژ خرمشهر. در جبهه قوای ایران نیز یگان‌های قدس3 (تیپ3 زرهی لشکر16 ارتش و تیپ37 نور سپاه) که با عملیات امروز دشمن در محاصره قرار گرفته است، در جنوب‌غربی جفیر (شمال طلائیه) حضور دارد. قدس4 (تیپ41 ثارالله(ع) سپاه و تیپ58 ذوالفقار ارتش) و قدس5 (تیپ21 امام رضا(ع) سپاه و تیپ37 زرهی ارتش) در منطقه مقابل کوشک و جنوب آن، ضمن حفاظت از جاده اهواز خرمشهر در تلاش هستند به‌طرف دژ مرزی، که نیروهای پوششی عراق در پشت آن حضور دارند، پیشروی کنند. قدس2 (تیپ2 زرهی لشکر16 ارتش) به‌جای فتح1 (تیپ1 زرهی لشکر92 ارتش و تیپ14 امام حسین(ع) سپاه) در جنوب کیلومتر25 نوار مرزی مستقر شده است. قدس1 (تیپ1 زرهی لشکر16 ارتش و تیپ43 بیت‌المقدس سپاه) هم درحال انتقال به منطقه پدافندی فتح3 (تیپ3 زرهی لشکر92 ارتش و تیپ8 نجف سپاه) در جناح چپ قدس2 است. همچنین نصر1 (تیپ7 ولی‌عصر(عج) سپاه و تیپ1 پیاده لشکر21 ارتش) و نصر2 (تیپ27 محمد رسول‌الله(ص) سپاه و تیپ2 پیاده لشکر21 ارتش) در جناح چپ فتح3 و به‌موازات نوار مرزی تا چهارکیلومتری شمال شلمچه مستقر هستند. نصر3 (تیپ31 عاشورای سپاه و تیپ3 پیاده لشکر21 ارتش) که با فشار دشمن در مرحله سوم عملیات از جاده شلمچه خرمشهر عقب‌نشینی کرده است به‌همراه نصر7 (تیپ55 هوابرد ارتش و تیپ25 کربلای سپاه) که در جناح چپ آن قرار دارد، در چهارونیم کیلومتری شمال این جاده حضور دارند. نصر5 (تیپ22 خرمشهر سپاه و تیپ23 نوهد ارتش) و نصر6 (تیپ46 فجر سپاه) هم در سه کیلومتری شمال سیل‌بند عرایض (در حاشیه غربی جاده اهواز خرمشهر) مستقر هستند.

گزارش- 4

4. عناصر ضدانقلاب در مناطقی از سنندج، مهاباد، میاندوآب، صائین‌دژ و دیواندره به نیروهای خودی یورش برده و تعدادی را شهید یا مجروح کردند و خود نیز متحمل تلفاتی شدند. نیروهای خودی هم در دو عملیات در محورهای مهاباد سردشت و بانه سقز، چند روستا و یک ارتفاع را از وجود عناصر ضدانقلاب پاک‌سازی کرده و شماری از آنها را کشتند و یا مجروح کردند. امروز در سنندج، افراد مسلح ضدانقلاب در چهار نوبت به پایگاه‌های حومه این شهر حمله کردند. تمامی این حملات با مقابله نیروهای خودی دفع شد. در منطقه مهاباد، عناصر ضدانقلاب با سلاح‌های سبک و سنگین به پاسگاه سه‌راهی مهاباد محمدیار حمله کردند. در این حمله، مهاجمان خود را از افراد دو سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و چریک‌های فدایی خلق معرفی کرده و از نیروهای این پاسگاه ‌خواستند تسلیم شوند؛ لیکن با آتش متقابل، 2 تن از مهاجمان کشته و بقیه فرار کردند. خبرنگار روزنامه کیهان نیز از ارومیه و به نقل از روابط عمومی ستاد عملیات شمال‌غرب گزارش کرد که در جریان اجرای آتش ضدانقلابیون روی شهر مهاباد، 2 کودک شهید و 9 نفر از مردم بی‌دفاع این شهر مجروح شدند. در شهرستان میاندوآب، عناصر مسلح غیرقانونی به پایگاه پاسداران مستقر در روستای مولاسو از توابع این شهرستان حمله و 3 تن از پاسداران را شهید و 2 تن را مجروح کردند. همچنین، براثر انفجار مین کار گذاشته‌شده توسط ضدانقلاب در مسیر روستای نیمه قلعه واقع در محور میاندوآب صائین‌دژ، 4 سرنشین خودروی کمیته انقلاب اسلامی شهرستان میاندوآب مجروح شدند. در صائین‌دژ، اشرار مسلح به پاسگاه‌های سپاه پاسداران حمله و 3 پاسدار را شهید و یک نفر را مجروح کردند. مهاجمان همچنین یک اسلحه کالیبر50 و یک بی‌سیم را به غارت بردند. در دیواندره نیز، حمله عناصر ضدانقلاب به پایگاه زرینه به کشته‌شدن 4 نفر و مجروح‌شدن 9 نفر از آنان انجامید. در این حمله 3 نفر از نیروهای خودی نیز مجروح شدند. ازسوی دیگر سپاه پاسداران مهاباد گزارش داد: «نیروهای مشترک ارتش، سپاه و بسیج به‌همراه عشایر کرد در ساعت 23 طی یک عملیات هماهنگ، ارتفاعات مشرف بر [دو] روستای بی‌تاس و حاجی مامیان در محور مهاباد سردشت را از وجود اشرار مسلح پاک‌سازی کردند و درنتیجه هفت کیلومتر دیگر از این محور آزاد شد. در این عملیات 2 پاسدار مجروح شدند.» همچنین، نیروهای خودی در عملیاتی ارتفاعات رسیدلو در محور بانه سقز را بدون هیچ تلفاتی تسخیر کردند. در این عملیات شماری از ضدانقلابیون کشته یا مجروح شدند. 4 نفر از ضدانقلابیون نیز همراه با 2 قبضه کلت کمری، یک قبضه اسلحه ژ3 و مقادیری مهمات خود را به پاسداران بانه تسلیم کرده و تقاضای امان‌نامه کردند.

گزارش- 5

5. امروز تعداد دیگری از شهدای عملیات بیت‌المقدس در شهرهای کاشان و ارومیه تشییع و به خاک سپرده شدند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اصفهان، «پیکرهای مطهر 20 تن از دلاوران اسلام که طی عملیات پیروزمندانه بیت‌المقدس به درجه رفیع شهادت نائل آمدند، طی مراسم باشکوهی با شرکت اقشار مختلف مردم شهیدپرور کاشان تشییع و سپس در قطعه شهدا به خاک سپرده شدند.» خبرگزاری جمهوری اسلامی از ارومیه نیز گزارش داد: «پیکرهای پاک و مطهر 4 شهید رزمنده که در جبهه‌های جنوب در مصاف با لشکر کفر به درجه شهادت نائل آمدند، طی مراسم خاص نظامی با شرکت اقشار مختلف مردم شهیدپرور ارومیه از مقابل ستاد لشکر64 ارومیه تشییع شدند.»

گزارش- 6

6. به‌دنبال دعوت ستاد تبلیغات جنگ، امروز گروهی از خبرنگاران داخلی و خارجی از آثار باقیمانده از تجاوز ارتش عراق در هویزه، دیدن کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اهواز، «خبرنگاران داخلی و خارجی به دعوت ستاد تبلیغات جنگ و به‌منظور ثبت جنایات صدامیان در تاریخ و افشای ماهیت دشمنان انقلاب اسلامی ایران از هویزه، شهر خون و شهادت که زمانی بیش از پنجاه‌هزار تن از هم‌وطنان عربمان در آن زندگی می‌کردند و اکنون جز ویرانه‌ای از آن باقی نمانده است، بازدید کردند و از نزدیک فجایع صدامیان را که حتی بر خواهران و برادران عربمان نیز رحم نکردند و سبعانه خانه و کاشانه آنان را به تلی از خاک تبدیل کردند، مشاهده نمودند.»

گزارش- 7

7. در ادامه واکنش رسانه‌های خارجی به رویدادهای عملیات بیت‌المقدس، رادیو بی‌بی‌سی سقوط خرمشهر را به‌منزله لطمه شدید بر اعتبار حکومت عراق دانست. روزنامه کریستین ساینس مانیتور نوشت دولت امریکا با برتری هریک از طرفین جنگ ایران و عراق مخالف است. روزنامه الاهرام نیز پیروزی ایران در جنگ را به‌منزله خطر ایجاد یک کمربند شیعی از ایران تا جنوب لبنان قلمداد کرد. رادیو بی‌بی‌سی در اخبار ساعت 19:45 امروز خود گفت: «گزارش‌های رسیده از جبهه جنگ حاکی‌از آن است که نیروهای ایران حلقه محاصره خود را در اطراف خرمشهر تنگ‌تر کرده‌اند. به اعتقاد ناظران سیاسی چنانچه خرمشهر آخرین شهر عمده تحت اشغال نیروهای عراقی به تصرف نیروهای ایران درآید، اعتبار نظامی عراق و تظاهر صدام حسین به رهبری منطقه به‌شدت لطمه خواهد خورد و ایران در موقعیت بهتری قرار خواهد گرفت. اما عواقب و نتایج مهم آن را برای کشورهای حوزه خلیج‌فارس نمی‌توان پیش‌بینی کرد.» روزنامه کریستین ساینس مانیتور هم نوشت: «موفقیت اخیر نیروهای نظامی ایران در دفع حمله عراق کشورهای عرب منطقه را بر آن داشته تا درصدد برآیند از پیروزی قاطع ایران بر عراق پیشگیری کنند.» این روزنامه افزود: «برای بیشتر کشورهای عرب، صدام حسین مرد نیرومند عراق و آیت‌الله خمینی رهبر مذهبی ایران جذابیتی ندارند. کشورهای عرب منطقه علاقه‌ای به نقش رهبری هیچ‌یک از این دو در ناحیه خلیج‌فارس ندارند. درنتیجه، طی جنگ فرساینده ایران و عراق در طول سال 1981 حکومت‌های عرب منطقه نفسی راحت کشیدند. ولی اگر کشورهای منطقه خلیج‌فارس مجبور به انتخاب بین این دو تن شوند، مسلماً از دید آنان حکومت قشرهای مذهبی آیت‌الله خمینی خطر بزرگ‌تری محسوب می‌شود. بدین‌سان نگرانی بزرگ این کشورها این است که شکست عراق موجب شود آیت‌الله خمینی درصدد صدور انقلاب ناراحت‌کننده خود برآید.» این روزنامه امریکایی همچنین نوشت: «کارشناسان امریکایی می‌گویند دولت ایالات‌ متحده امریکا علاقه‌ای به ایجاد موضع قدرتمند هیچ‌یک از طرفین درگیر در جنگ در حوزه نفتی و ثروتمند خلیج‌فارس ندارد. واشنگتن از آن بیم دارد که پیروزی ایران در این نبرد موقعیت عربستان سعودی و سایر کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس را با خطر روبه‌رو سازد. به اعتقاد مقام‌های وزارت خارجه امریکا جنبه مثبت این مسئله آن خواهد بود که کشورهای طرف‌دار غرب در منطقه خلیج‌فارس بر میزان اقدامات امنیتی مشترک خود بیفزایند.» روزنامه الاهرام، که منعکس‌کننده دیدگاه‌های رسمی حکومت مصر است، نیز نوشت: «پیشروی قوای ایران به داخل عراق ـدرصورتی‌که فرض کنیم چنین اتفاقی افتاده است ـ تنها به معنای اضمحلال عراق نیست، بلکه به معنای سقوط کشورهای خلیج [فارس] یکی پس از دیگری یا به‌وسیله عملیات نظامی و یا براندازی با حمایت ایران می‌باشد. یک ایران فاتح نه‌تنها از عراق بلکه از همه کشورهای عربی که به این کشور کمک نظامی یا مادی کرده‌اند خواهد خواست صورت‌حساب جنگ را بپردازند. همچنین، مسلم است که ایران بر سرنگونی رژیم‌های سیاسی آنها پافشاری خواهد کرد و برای انجام این مقصود خواهد کوشید.» این روزنامه مصری ادامه داد: «بنابراین، ارائه یک طرح صلح متوازن توسط مصر و کشورهای عربی اکنون لازم شده است. این طرح باید آتش‌بس، خروج نیروهای عراقی، تضمین حقوق اعراب در جزایر سه‌گانه خلیج [فارس] ... را در بر گیرد! این طرح باید یک چهارچوب برای حل مسائل مرزی ایران و عراق ارائه کند و همچنین از ایران تعهد بگیرد که در امور داخلی کشورهای همسایه دخالت نکند.» به نوشته الاهرام، مصر در آغاز جنگ ایران و عراق به محکوم‌کردن طرفین اکتفا کرد، اما هنگامی‌که توازن به سود ایران به هم خورد، به مرحله تازه‌ای از حمایت فعالانه از عراق روی آورد. این روزنامه سپس هشدار داد: «پیروزی ایران خطر ایجاد یک کمربند شیعه ازجمله ایران، عراق، سوریه تحت سلطه علوی‌ها و جنوب لبنان را در قلب جهان عرب در بر خواهد داشت.» الاهرام در پایان، سوریه و لیبی را به‌‌دلیل پشتیبانی از ایران در جنگ سرزنش کرد و افزود این دو کشور از پشت به عراق خنجر زده و پیمان دسته‌جمعی اتحادیه عرب را گسسته‌اند.

گزارش- 8

8. در پی سفر دو نماینده رئیس‌جمهور عراق به 9 کشور آسیایی و افریقایی به‌منظور دعوت از سران این کشورها برای شرکت در اجلاس آتی سران جنبش عدم‌تعهد در بغداد،** بعدازظهر امروز، دو تن از مقامات وزارت امور خارجه ایران نیز سفر خود را به 11 کشور افریقایی آغاز کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از تهران، مدیرکل سیاسی آسیا و افریقا و معاون امور سازمان‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران بعدازظهر امروز با پیام‌های جداگانه‌ای ازطرف علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه، سفر خود به پانزده کشور افریقایی را آغاز کردند. بنا بر همین گزارش، آقای لواسانی مدیرکل سیاسی آسیا و افریقا که به کشورهای نیجریه، گینه، سیرالئون، غنا، تانزانیا و سنگال سفر خواهد کرد درمورد اهداف سفر بیست‌روزه خود به این کشورها اظهار داشت: «در این سفرها دو هدف عمده مدنظر است: اول اینکه در دیدار با مقامات این کشورها مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره کنفرانس غیرمتعهدها تشریح و توضیح داده خواهد شد که این کنفرانس نباید در بغداد برگزار شود؛ چراکه رژیم بغداد با آتش‌افروزی و جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران نشان داد که به‌هیچ‌وجه پایبند به اصول عدم‌تعهد نیست، و ثانیاً در طول جنگ تحمیلی کاملاً آشکار شد که رژیم حاکم بر عراق اصولاً غیرمتعهد نیست و تماماً وابسته است و با این جنگ اسباب افزایش نفوذ ابرقدرت‌ها در منطقه را فراهم می‌آورد.» وی تحکیم و گسترش روابط سیاسی، اقتصادی با این کشورها را نیز هدف دیگر این سفر خواند. براساس این گزارش، کامیاب معاون امور سازمان‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه نیز که به کشورهای اتیوپی، کنیا، زیمبابوه، موزامبیک و کنگو سفر می‌کند، درباره انگیزه سفر خود به این کشورها گفت: «پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و تأکید بر سیاست نه شرقی و نه غربی، ایران به عضویت جنبش عدم‌تعهد درآمد و ازاین‌رو نمی‌توانست و نمی‌تواند نسبت به آینده و مسیری که این جنبش طی می‌کند بی‌تفاوت باشد و چون رژیم بغداد با تجاوز به خاک اسلامی ایران اصل عدم‌تعهد را زیر پا گذاشته است و خصوصاً پس از به‌شهادت‌رساندن وزیر امور خارجه الجزایر، یکی از کشورهای عضو این جنبش، نشان داد که شایستگی عضویت در جنبش عدم‌تعهد را ندارد و نمی‌تواند میزبان آن باشد. ازاین‌رو معتقدیم که برای بقای جنبش عدم‌تعهد این کنفرانس نباید در بغداد برگزار شود. بنابراین، در این سفر طی دیدارهای خود با مقامات این کشورها این مواضع را توضیح خواهیم داد.»‌

گزارش- 9

9. پس از گذشت یازده روز از سقوط هواپیمای حامل وزیر امور خارجه الجزایر در خاک ایران، روزنامه پولیتیکای یوگسلاوی دست‌داشتن بعضی از مخالفان داخلی جمهوری اسلامی در این حادثه را محتمل دانست.*** رادیو بی‌بی‌سی هم گفت این حادثه نگرانی کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس را در مورد پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق ازطریق مذاکره افزایش داده است. درحالی‌که جمهوری اسلامی ایران با ارائه مدارک مختلف حکومت عراق را عامل این حادثه معرفی کرده است، روزنامه پولیتیکا (چاپ بلگراد) نوشت: «اگر احتمال اشتباه را کنار بگذاریم، بیشترین منفعت [این حادثه] متوجه کسی خواهد بود که خواستار ایجاد شکاف میان اعراب، جنبش عدم‌تعهد و یا ایجاد ظن نسبت به هیئت‌های صلح میان ایران و عراق می‌باشد.» این روزنامه افزود: «بعضی از احزاب مخالف جمهوری اسلامی نیز می‌توانند منافعی در آن داشته باشند؛ گو اینکه پس از فرار بنی‌صدر، بحران‌سازی وسیعی در ارتش و به‌ویژه در نیروی هوایی [ایران] به عمل آمده است.» پولیتیکا اضافه کرد: «برای انجام چنین عملیاتی سازمان‌های اطلاعاتی قوی‌ای که رابطه محکمی میان آنها وجود داشته باشد (مانند رابطه موساد اسرائیل و ساواک شاه) مورد نیاز است.» این روزنامه در پایان نوشت: «در گرداب منافع گوناگون و عملیات‌های مخفی در خاورمیانه [غرب آسیا] حتی وقتی حقیقت موضوع روشن شود، به نظر می‌رسد که بازهم مورد شک باشد.» رادیو بی‌بی‌سی هم گفت: «به عقیده بسیاری از ناظران، مرگ محمد بن‌یحیی وزیر خارجه الجزایر، در یک حادثه هوایی آخرین امکان دستیابی به یک راه‌حل ازطریق مذاکره را از بین برده است و نگرانی کشورهای حوزه خلیج‌فارس را افزایش داده است. در همین حال چنین به نظر می‌آید که دولت ایران قصد دارد تا زمان سقوط رژیم کنونی در عراق به جنگ ادامه دهد.»

گزارش- 10

10. نگرانی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس از موقعیت دشوار حکومت عراق در جنگ با ایران موجب شد وزرای امور خارجه شش کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس**** فردا در کویت با یکدیگر ملاقات و گفت‌وگو کنند. در آستانه این گردهمایی، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس از تمام کشورهای عربی خواست که در حمایت از عراق سهیم باشند. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز با انتشار بیانیه‌ای ضمن مردود دانستن هرگونه مداخله در امور کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، به دولت‌هایی که تاکنون از حکومت عراق حمایت کرده‌اند هشدار داد که چنانچه از این حمایت دست برندارند دچار زیان خواهند شد. عبدالله بشاره دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس، در مصاحبه با روزنامه کویتی الانباء ضمن تأکید بر اینکه تمام کشورهای عربی باید در حمایت از عراق در جنگ بیست ماهه‌اش با ایران سهیم باشند، گفت: «واقعیت‌هایی که خلیج [فارس] امروز در آن به ‌سر ‌می‌برد نیازمند یک موضع روشن‌تر و جدی‌تر اعراب نسبت به جنگ ایران و عراق، که تهدید مستقیمی علیه کشورهای عربی خلیج [فارس] و فرسایشی برای بسیاری از امکانات و منابع آنهاست، می‌باشد.» دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس با اشاره به ضرورت برگزاری اجلاس فوق‌العاده شورای همکاری خلیج‌فارس و نیز با بیان اینکه این اجلاس به بررسی مسائل دیگر ازجمله روابط متشنج سوریه با عراق بر سر حمایت سوریه از ایران خواهد پرداخت،‌ افزود: «ادامه اوضاع فعلی به ایجاد شکاف در صفوف اعراب خواهد انجامید و این چیزی است که ما تلاش می‌کنیم از آن پرهیز کنیم.» وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم امشب با انتشار بیانیه‌ای گردهمایی فردا را ناشی‌از تلاش استکبار جهانی به سرکردگی امریکا برای دفاع از گسترش بی‌ثباتی در منطقه پس از سرنگونی صدام حسین (رئیس حکومت عراق) و واداشتن کشورهای منطقه به مقابله همه‌جانبه با ایران دانست و تأکید کرد: «دولت جمهوری اسلامی ایران همان‌گونه که بارها اعلام کرده و در تماس‌های نمایندگان خود با رهبران برخی از کشورهای دوست در شورای همکاری خلیج‌فارس نیز تأکید کرده است، حق هرگونه تصمیم‌گیری در کشورهای منطقه را از آن ملت‌ها می‌داند و بر این اساس هرگونه مداخله در امور این کشورها را مردود می‌شمرد.» در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «رژیم صدام به‌دلیل ماهیت ضداسلامی و ضدمردمی آن، عامل دوام تشنج در منطقه و محکوم‌به زوال است و چنانچه دولت‌هایی که تاکنون با حمایت همه‌جانبه به استمرار این رژیم و جنایات آن علیه امت اسلام در ایران و منطقه کمک کرده‌اند، هرچه زودتر با تحلیل منطقی شرایط، پیوندهای فی‌مابین را نگسلند و با آن فاصله نگیرند، بی‌تردید دچار زیان خواهند شد.»

گزارش- 11

11. خبرگزاری فرانسه از اعلام آمادگی رژیم صهیونیستی برای جنگ در جنوب لبنان خبر داد. به گزارش این خبرگزاری از بیروت، ژنرال رافائل ایتان، رئیس ستاد ارتش اشغالگر قدس امروز اعلام کرد: «ارتش اسرائیل نیروهای زیادی را در مرز شمالی متمرکز کرده است تا جنوب لبنان را جهت پاک‌سازی از حضور فلسطینی‌ها مورد هجوم قرار دهد. اگرچه دامنه گستردگی این خصومت به سوریه هم بکشد، این مسئله نیز باعث انصراف اسرائیل از این کار نخواهد شد.»‌

منابع و مآخذ روزشمار 1361/02/24