1362.08.16

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۹ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۱۷ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1362
1362.08.16
نام‌های دیگر شانزده آبان
تاریخ شمسی 1362.08.16
تاریخ میلادی 7 نوامبر 1983
تاریخ قمری 1 صفر 1404






گزارش- 392

درپی تصمیم روز گذشته فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) و قرارگاه مقدم حمزه مبنی‌بر ادامه مرحله سوم عملیات والفجر٤ در غرب ارتفاع کانی‌مانگا، از اولین ساعات امروز نیروهای دو لشکر١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و ٤١ ثارالله(ع) برای اجرای عملیات راهی منطقه هدف شدند. طبق تصمیمات فرماندهان مقرر شد لشکر٤١ ثارالله(ع) با استقرار بر روی ارتفاع 1866 شاخ تارچر به‌سمت راست این ارتفاع پیشروی و دو یال غربی این ارتفاع؛ یعنی 1740 و 1680 را تصرف کند و سپس پیشروی خود را به‌سمت جاده چوارتا - نالپاریز ادامه دهد. لشکر١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) نیز مأموریت یافت در یک محور از محل استقرار خود در ارتفاعات سرو در غرب جاده چوارتا - نالپاریز، ضمن پاک‌سازی منطقه به‌سمت جاده مزبور پیشروی و در محدوده کلزآسیاب با لشکر٤١ ثارالله(ع) الحاق کند و علاوه‌براین در یک محور دیگر جاده حدفاصل کلزآسیاب تا جنوب دره میانه را پاک‌سازی کند. هر دو یگان به‌خصوص لشکر41 ثارالله(ع) برای رسیدن به منطقه درگیری در محدوده عملیات خود به کمین‌ها و موانع زیادی برخورد کردند و این امر زمان درگیری را به تأخیر انداخت به‌نحوی‌که نیروهای لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) در ساعت 2:30 بامداد و رزمندگان لشکر41 ثارالله(ع) در ساعت 4 بامداد با نیروهای دشمن درگیر شدند. یک ساعت بعد از شروع درگیری، مهدی زین‌الدین فرمانده لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) اعلام کرد که نیروهای این یگان در منطقه کلزآسیاب به اهداف خود دست یافته‌اند و مشغول پاک‌سازی منطقه هستند و در محور کلزآسیاب به جنوب نیز درحال پیشروی و پاک‌سازی هستند و منتظرند تا لشکر41 ثارالله(ع) نیز به‌سمت آنها حرکت کرده و با این لشکر الحاق کنند. در محور لشکر41 ثارالله(ع) نیز 40 دقیقه پس از آغاز درگیری در ارتفاع 1740 و 1680 وجود موانع ازجمله میدان مین و سیم‌خاردار مانع پیشروی نیروهای این لشکر شد؛ نیروهای تخریب این یگان با برداشتن موانع راه را برای عبور رزمندگان باز کردند و آنها در ساعت ٧ صبح به یال‌های جنوبی رسیدند، ولی در این منطقه در کمال تعجب با نیروهای فراوان دشمن مواجه شدند که به‌طور غیرعادی آماده درگیری بودند. در پیگیری این امر مشخص شد بخشی از نیروهای یک تیپ گارد ریاست‌جمهوری عراق هم‌زمان با عملیات لشکر41 ثارالله(ع) قصد داشته‌اند برای تصرف ارتفاع شیخ گزنشین اقدام کنند که در یال‌های ارتفاع 1680 با نیروهای این لشکر مواجه می‌شوند و ازاین‌رو تلفات زیادی به آنها وارد می‌شود. از سوی دیگر، لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) نیز تا نزدیکی شمال‌غرب کلز را دراختیار گرفته بودند. دراین‌حال پیشروی نیروهای خودی به‌ویژه رزمندگان لشکر علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) تا ساعت ٩ صبح در محور دره میانه به‌حدی برای دشمن غیرقابل پیش‌بینی بود که تیپ36 عراق (مسئول پدافند در این محور) اعلام کرد اگر نیروهای ایرانی چند صد متر دیگر پیشروی کنند، ما در محاصره خواهیم افتاد. براین‌اساس، فرماندهان عراقی ناچار با عقب‌نشینی آنها موافقت کردند. اما کمی بعد دشمن با آوردن نیروهای جدید در این منطقه فشار زیادی را به رزمندگان لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، که هنوز در منطقه تصرف‌شده استقرار مناسبی نیافته بودند، وارد کرد. فشار و مقاومت نیروهای دشمن در منطقه حائل بین دو لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و41 ثارالله(ع) از یک‌سو و تلفاتی که بر آنها وارد شده بود مانع پرکردن شکاف دو کیلومتری و الحاق این دو لشکر شد. همچنین دشمن در ساعت 10 صبح، نیروهای تیپ٣٦ را که ساعتی قبل آنها را به عقب برده بود به‌همراه تیپ١ گارد ریاست‌جمهوری وارد عمل کرده و پاتک سنگینی را علیه نیروهای خودی سازمان داد. باتوجه‌به وسعت و شدت این ضدحمله قرارگاه فرماندهی پیش‌بینی می‌کرد که نیروهای خودی عقب‌نشینی کنند، ولی هر دو یگان بیش از دو ساعت مقاومت کردند. در ساعت ١٢، با افزایش فشار نیروهای زمینی و همچنین آتش فراوان بالگردهای عراقی لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) مجبور به عقب‌نشینی شد، لشکر41 ثارالله(ع) نیز ابتدا از قله 1680 و سپس از ارتفاع 1740، به عقب‌ آمد. گفتنی است دشمن برای بازپس‌گیری ارتفاع 1860 چند بار پاتک کرد تا توانست آنجا را تصرف کند، ولی برای تصرف ارتفاع 1740 از آتش انبوه و پرحجم توپخانه استفاده کرد. شدت آتش دشمن به‌حدی بود که نیروهای لشکر41 ثارالله(ع) نتوانستند ١١ تن از زخمی‌های خود را به عقب بیاورند. بدین‌ترتیب هر دو یگان به جای اولیه خود بازگشتند. هم‌زمان با این عملیات، نیروهای لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) موفق شدند خاکریزی را که دو روز پیش به‌طور ناقص از شمال ارتفاع 1904 به‌سمت کانی‌شایان احداث کرده بودند، کامل کرده و آن را به‌سمت شرق تا رودخانه قزلجه امتداد دهند. با تکمیل این خاکریز و استقرار نیرو، تفنگ106 میلی‌متری و تانک در پشت آن، جناح راست این لشکر تأمین شد. باوجوداین فرماندهی لشکر27 حضرت رسول(ص) گفت که در نظر دارد این خاکریز را به‌سمت شرق تا ارتفاع کلو ادامه بدهد. هرچند پیشروی به‌سمت جنوب منطقه و تصرف نالپاریز همچنان جزء اهداف اصلی عملیات به حساب می‌آمد، وقایع امروز و ناکامی عملیات و درک فرماندهان از اصرار عراق برای حفظ یال‌های غربی شاخ تارچر (1740،1680) و به‌کارگیری نیروهای گارد ریاست‌جمهوری برای تصرف قله اصلی شاخ تارچر (1866) و حتی احتمال بازپس‌گیری کل ارتفاعات کانی‌مانگا، موجب شد فرماندهان تصمیم بگیرند تا برای تصرف این دو یال سرمایه‌گذاری بیشتری کنند.[۱]

گزارش- 393

پس از ناکامی یگان‌های خودی در مرحله سوم عملیات والفجر4 امروز، جلسه‌ای با حضور فرماندهان قرارگاه خاتم و کلیه فرماندهان یگان‌های عملیاتی حاضر در منطقه در قرارگاه فرماندهی خاتم سپاه در دره تفی (شمال‌غربی مریوان) تشکیل شد. در این جلسه که محسن رضایی، غلامعلی رشید، عزیز جعفری، محمد باقری، غلامحسین بشردوست، علی اسحاقی، حسن دانایی‌فر و علی تجلائی (از فرماندهان قرارگاه خاتم سپاه و قرارگاه مقدم حمزه) و محمدابراهیم همت، عباس کریمی، مرتضی قربانی، حسین خرازی، احمد کاظمی، قاسم سلیمانی، کریم نصر و مهدی زین‌الدین (از فرماندهان یگان‌ها) شرکت داشتند درباره چگونگی ادامه عملیات و حفظ مواضع تصرف‌شده به‌ویژه ارتفاعات کانی‌مانگا بحث و گفت‌وگو شد. در ابتدای جلسه غلامعلی رشید به نمایندگی ازطرف فرماندهی قرارگاه خاتم از فرماندهان یگان‌ها خواست تا دیدگاه‌های خود را درمورد توقف یا ادامه عملیات مطرح کنند. قریب‌به‌اتفاق فرماندهان بر ادامة عملیات تا رسیدن به نالپاریز و حتی برخی از آنها بر تصرف ارتفاعات سورن تأکید داشتند. فرماندهان مذکور با این استدلال که اگر عملیات ادامه نداشته باشد، وضعیت فعلی قابل‌دوام نیست و درصورت عدم تحرک و پیشروی نیروهای خودی، عراق می‌تواند ارتفاعات را بازپس بگیرد، علاوه‌بر تداوم عملیات بر سرعت آن نیز تأکید می‌کردند؛ زیرا اعتقاد داشتند که درصورت تأخیر در اجرای دور بعدی عملیات، ارتش عراق فرصت می‌یابد در منطقه عملیاتی، موانع و استحکامات (میدان مین، سیم‌خاردار، کانال و...) ایجاد کرده و نیروهای خود را نیز بازسازی کند. باوجود اتفاق‌نظر فرماندهان بر تداوم و سرعت عملیات آنها درمورد راهکارهای عملیاتی نظرهای متفاوتی داشتند. برخی از فرماندهان بر ادامه عملیات در محور غرب کانی‌مانگا و عده‌ای دیگر بر اولویت محور ارتفاعات کانی‌مانگا و تصرف قله‌های 1904،1900 و یال‌های غربی، شرقی و جنوبی این ارتفاع تأکید داشتند. نظر برخی از فرماندهان نیز ادامة عملیات از هر دو محور بود. پس از پایان اظهارنظر فرماندهان، محسن رضایی باتوجه‌به تعدد یگان‌های موجود در خطوط پدافندی، برای یکپارچه‌کردن فرماندهی این خطوط، رهاسازی یگان‌هایی که فاقد نیروی کافی بودند و بازسازی آنها را در اولویت قرار داد. براین‌اساس قرار شد لشکر١٧ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) ضمن حفظ مواضع فعلی در غرب جاده و ارتفاع سرو، بخشی از نیروهایش را جایگزین نیروهای لشکر١٤ امام حسین(ع) و تیپ٤٤ قمر بنی‌هاشم(ع) در محور سه‌راهی جاده نالپاریز - چوارتا بکند تا این دو یگان برای بازسازی به عقب بروند. علاوه‌براین مقرر گردید لشکر٣١ عاشورا، لشکر41 ثارالله(ع) و لشکر٨ نجف نیز که فاقد نیرو بودند از منطقه رها شده و به‌طور موقت برای بازسازی به اردوگاه‌های خود منتقل شوند. همچنین برای ادامه عملیات نیز قرار شد نیروهای موجود لشکر٢٧ حضرت رسول(ص)* و ٧ گردان نیروی لشکر٥ نصر که در دو روز گذشته به منطقه آمده بودند و ٦ گردان تیپ٣٣ المهدی(عج) که قرار بود در روزهای آینده به منطقه بیایند، به‌کارگیری شوند و درعین‌حال واحد مهندسی و ادوات این یگان‌ها برای کمک به سایر یگان‌ها در منطقه باقی بمانند. کلیات محور عملیاتی نیز بدین صورت اعلام گردید: لشکر٥ نصر در غرب کانی‌مانگا و لشکر٢٧ حضرت رسول(ص) روی کانی‌مانگا برای رسیدن به نالپاریز عملیات کنند و تیپ٣٣ المهدی(عج) نیز به‌عنوان احتیاط در نظر گرفته شد.[۲]

گزارش- 394

جنگنده‌های نیروی هوایی عراق در ادامه حملات شیمیایی خود به منطقه عملیاتی والفجر4 و روستاهای اطراف بانه و مریوان، امروز نیز منطقه ارتفاعات لری و دامنه‌های شمالی ارتفاعات کانی‌مانگا را که محل استقرار بخشی از عقبه‌های یگان‌های خودی می‌باشد، بمباران شیمیایی کردند. در این حمله که در ساعت 16:30 صورت گرفت، 10 فروند هواپیمای عراقی هرکدام 8 بمب در منطقه فروریختند. براثر این حملات 100 تن از نیروهای خودی ازجمله 50 تن از افراد بهداری لشکر14 امام حسین(ع) آسیب دیده و به بیمارستان منتقل شدند.[۳] درپی بمباران‌های اخیر روستاهای اطراف مریوان و بانه، روستائیان این مناطق علاوه‌بر صدمات و آسیب‌های عمومی و آوارگی از محل سکونت خود با مشکلات دیگری ازجمله معضل تهیه جا برای دام‌هایشان مواجه شده‌اند و برخی دلالان منطقه درصدد سوءاستفاده از اوضاع نابسامان موجود برآمده‌اند. البته استانداری استان کردستان اقداماتی را به‌منظور بهبود این وضع انجام داده است. در بخشی از نامة استانداری کردستان به نخست‌وزیری دراین‌باره آمده است: باتوجه‌به بمباران اخیر اطراف مریوان و بانه عده زیادی از مردم این مناطق آواره شده‌اند و تأمین جا و آذوقه دام‌ها یکی از مشکلات اصلی مردم این روستا شده است. دراین‌میان عده‌ای فرصت‌طلب و سودجو در ابتدای بمباران‌ها با سرعت و با قیمت ارزان اقدام به خرید دام‌های روستائیان کردند. لذا برای حفظ دام منطقه و جلوگیری از ضرر و زیان به دامداران، اداره دامپروری استان اقدام به خرید انواع دام‌ها ازقبیل گوسفند، بز و گوساله کرد و تاکنون ٤ میلیون تومان از بودجه استانداری برای این کار صرف شده است و باتوجه‌به اینکه تعدادی از دام‌ها مستعد نگهداری پرواربندی هستند اداره دامداری درحال‌حاضر این دام‌ها را نگهداری می‌کند تا بعداً درصورت برقراری امنیت این دام‌ها به خود روستائیان فروخته شود. البته به برخی از روستائیان که امکان نگهداری دام برای آنها فراهم بوده جهت خرید علوفه وام‌هایی واگذار شده که مبلغ آن تاکنون ٢ میلیون تومان بوده است. استانداری کردستان در انتهای نامه از نخست‌وزیر درخواست کرده است که برای تداوم این کار و تأمین بودجه لازم مبلغ 10 میلیون تومان به‌صورت فوق‌العاده دراختیار این استانداری قرار گیرد.[۴]

گزارش- 395

گلوله‌باران شهرهای خرمشهر و آبادان و نقاط مرزی استان خوزستان به‌ویژه در غرب این دو شهر امروز نیز ادامه یافت. در آبادان براثر حملات توپخانه‌ای متناوب ارتش عراق به برخی مناطق شهر و نقاط مرزی 11 تن از مردم و نیروهای نظامی زخمی شدند و یک تن نیز به شهادت رسید. علاوه‌براین یک باب منزل مسکونی، یک باب مغازه و بخش‌هایی از شهرداری و محوطه شرکت نفت نیز خسارت دید. در خرمشهر هم خیابان امام خمینی، کوت شیخ، راه‌آهن، دیری‌فارم و منطقه شلمچه و منطقه نیروی دریایی هدف اصابت گلوله‌های توپ و خمپاره ارتش عراق قرار گرفت و 8 تن از مردم و نیروهای نظامی مجروح شدند و یک تن نیز شهید شد. در این حملات به چند منزل آسیب وارد آمد و برخی نقاط شهر نیز دچار آتش‌سوزی شد.[۵]

گزارش- 396

هم‌زمان با تشدید اقدامات تروریستی حزب دمکرات و سازمان کومه‌له برای ایجاد رعب در افراد وابسته به این گروه‌ها که تسلیم نیروهای جمهوری اسلامی شده یا قصد تسلیم‌شدن دارند و تلاش برای بازداشتن آنان از چنین اقدامی، امروز چند درگیری نیز بین نیروهای خودی و افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین غرب و شمال‌غرب کشور رخ داد که درجریان آن تلفات و خساراتی به دو طرف وارد آمد. گروه‌های مسلح غیرقانونی که از ادامه روند تسلیم‌شدن افراد وابسته به خود به نهاد‌های جمهوری اسلامی و حمایت عمومی مردم مناطق کردنشین از اطلاعیه‌هایی با موضوع دعوت به عدم همکاری با گروه‌های مسلح غیرقانونی و توبه و معرفی خود به نیروهای نظامی و انتظامی، به‌شدت نگران هستند، برای مقابله با این امر به تهدید، ارعاب و کشتار مردم روی آورده‌اند. در این راستا امروز هم حزب دمکرات و سازمان کومه‌له برای فرونشاندن جو امتناع از همکاری با این گروه‌ها اقداماتی انجام دادند. در جنوب میاندوآب امروز، افراد حزب دمکرات ٨ تن از اهالی روستاهای قره‌گل، ساری‌قمیش، حاجی‌لک و حاجی‌آباد را تیرباران کردند.*[۶] همچنین 30 تن از عناصر سازمان کومه‌له نیز در شمال‌غربی نقده به روستای ذلیلان هجوم آورده و ١ تن از افراد این سازمان را که خود را تسلیم کرده بود به‌همراه ٢ تن از اهالی این روستا دستگیر کرده و با خود بردند. نیروهای سپاه منطقه به‌محض اطلاع از این اقدام به تعقیب مهاجمان پرداختند. در درگیری ایجادشده، ٨ تن از مهاجمان کشته یا زخمی شده و ٣ قبضه اسلحه نیز از آنها به غنیمت گرفته شد.[۷] علاوه‌براین در جنوب‌شرقی سقز، افراد سازمان کومه‌له با هجوم به روستای دولت قلعه، کدخدای این ده را به‌جرم خودداری از همکاری با این سازمان به گروگان بردند.[۸] حزب دمکرات همچنین در اقدامی تهدیدآمیز به روحانیون اهل‌سنت مناطق کردنشین اخطار کرده است که تا پایان آبان‌ماه جاری برای همکاری با این حزب اعلام آمادگی کنند.[۹] از سوی دیگر، اقدامات و عملیات‌های گروه‌های مسلح غیرقانونی در نقاط مختلف مناطق کردنشین همچنان ادامه دارد. افراد ضدانقلاب در منطقه مریوان در مسیر یک خودروی حامل ٧ نفر از افراد ژاندارمری در نزدیکی روستای جانوره در شرق این شهر، عملیات کمین اجرا کردند که در جریان آن یک تن شهید، ٣ تن زخمی و ٣ تن نیز گروگان گرفته شدند.[۱۰] همچنین در نزدیکی روستای تموغه در جنوب‌غربی سقز، عناصر وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی با حمله به یک گروه از افراد ژاندارمری یکی از آنها را زخمی کردند. در این حادثه از مهاجمان نیز ٣ تن کشته و ٦ تن زخمی شدند.[۱۱] در محور سنندج - مریوان هم افراد حزب دمکرات به روستای کوشنو هجوم آوردند و یک تن از اهالی را که عضو افتخاری بسیج روستا بود، شهید و یکی دیگر از روستائیان را زخمی کردند.[۱۲] در حادثه دیگری در صائین‌دژ افراد وابسته به حزب دمکرات یکی از نیروهای جهاد سازندگی را در حین عملیات برق‌رسانی به روستاهای این شهر ربوده و به شهادت رساندند.[۱۳] علاوه‌بر حوادث مذکور امروز در جنوب ارومیه خودروی متعلق به اهالی روستای خرم‌آباد براثر برخورد با مینی که افراد این حزب کار گذاشته بودند منهدم شد. در این حادثه یک تن از روستائیان شهید و 5 تن نیز مجروح شدند.[۱۴] در جنوب نقده نیز افراد حزب دمکرات در یک عملیات کمین ٢ تن از نیروهای خودی را زخمی کردند. افراد این حزب در اقدام غافلگیرانه دیگری در منطقه مریوان، ٧ قبضه از اسلحه‌های مقر پیشمرگان مسلمان کرد را سرقت کردند. مهاجمان هنگام حمل سلاح‌ها با یکدیگر درگیر شدند و درنتیجه یکی از آنها کشته و ٥ تن نیز زخمی شدند.[۱۵]

گزارش- 397

به‌دنبال پاک‌سازی منطقه آلان در جنوب‌غربی سردشت، برای بازسازی اوضاع اقتصادی، فرهنگی و امنیتی این منطقه مقامات استان آذربایجان‌غربی و سپاه پاسداران اقداماتی را در دستور کار قرار داده‌اند. دراین‌زمینه ظرف دیروز و امروز فرماندار و کلیه مسئولان سازمان‌های انتظامی، اداری، بهداشتی و فرهنگی شهرستان سردشت ضمن سفر به منطقه و بازدید از روستاهای پاک‌سازی‌شده به مسائل، نارسایی‌ها و خواسته‌های اهالی رسیدگی کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این بازدید که با استقبال گرم روستائیان به‌خصوص اهالی روستای آزادشده بیژوه همراه بود، اهالی این روستا با نصب تابلویی نام روستای خود را به اسلام‌آباد تغییر داده و از مسئولان خواستار به‌رسمیت‌شناختن این تغییر نام شدند. بیژوه یک روستای مرزی است که فاقد امکانات رفاهی، بهداشتی و عمرانی بوده و گروهک‌های غیرقانونی در چند سال سلطه خود در این منطقه بجز ویرانی چیزی باقی نگذاشته‌اند. درحال‌حاضر، ده‌ها تن از جوانان روستای بیژوه داوطلبانه پاسداری از اسلام و انقلاب اسلامی را به عهده گرفته و اسلحه دریافت کرده‌اند. در بازدید مسئولان شهرستان سردشت از روستای بیژوه، مردم و اعضای شورای اسلامی ده که کیلومترها راه را برای استقبال از مسئولان طی کرده بودند، مسائل و مشکلات و خواست‌های خود را مطرح کردند. یکی از روستائیان ضمن برشمردن مصائبی که گروهک‌ها در مدت سلطه خود بر مردم مستضعف روا داشته بودند چند نمونه از جنایات گروهک‌ها را برای مسئولان بیان کرد. مسئولان شهرستان سردشت یک شب را میهمان اهالی روستای بیژوه بودند و در مسجد به مشکلات مردم رسیدگی کردند. بر پایه این گزارش، در این سفر محل بخشداری مرکزی شهرستان سردشت نیز به روستای بیژوه انتقال یافت و در محل جدید به‌دست فرماندار سردشت افتتاح شد و آغاز به کار کرد.[۱۶] از سوی دیگر، سپاه سردشت در نامه‌ای به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) برای تأمین امنیت روستاهای آزادشده و استقرار پایگاه‌های بسیج در این روستاها، خواستار تأمین تسلیحات و لوازم مورد نیاز برای تسلیح مردم منطقه شد. 1000 قبضه اسلحه ژ٣، ٨ قبضه انواع تیربار با مهمات مربوطه و اقلامی نظیر 100 دست لباس گرم و اورکت ازجمله ملزومات درخواستی فرمانده سپاه سردشت می‌باشد.[۱۷]

گزارش- 398

ایران خواستار تحقیق سازمان ملل متحد درمورد استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در جنگ شد. سعید رجایی خراسانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، امروز در نامه‌ای به دبیرکل این سازمان با اشاره به موافقت دبیرکل با اعزام هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل برای تهیه گزارش جدید از مناطق آسیب‌دیده ایران و عراق*، درخواست کرد تا نماینده دبیرکل باتوجه‌به استفاده مکرر عراق از سلاح‌های شیمیایی درطول هفته‌های اخیر در بخش‌های مختلف جبهه‌های جنگ، دستور بررسی مدارک پزشکی و نظامی موجود درمورد سلاح‌های شیمیایی به‌کار گرفته‌شده را صادر کند.[۱۸] یادآور می‌گردد گزارش قبلی هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل از مناطق آسیب‌دیده ایران و عراق در جنگ به درخواست جمهوری اسلامی ایران تهیه و در 20 ژوئن 1983 (30 خرداد 1362) در سند شماره S/15834 توسط دبیرکل این سازمان ارائه شد، این گزارش حاکی‌از شدت تخریب مناطق مسکونی ایران در جریان اشغال نظامی توسط نیروهای عراقی و از سوی دیگر نشان‌دهنده خسارات اندک واردآمده به مناطق مسکونی عراق بود.[۱۹]

گزارش- 399

رئیس‌جمهور ضمن تأکید بر رفع نیازهای عمومی مردم اعلام کرد جنگ را با تکیه بر ملت پیش می‌بریم. آیت‌الله خامنه‌ای امروز در دیدار با گروهی از اعضای نهادهای انقلاب، طلاب حوزه علمیه ساوه، اعضای شورای اسلامی روستاهای ساوه و نماینده این شهرستان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: «رژیم عراق امروز در مقابله با سپاهیان اسلام از همیشه ضعیف‌تر است و نابودی او قطعی است.» وی افزود: «رژیم عراق مانند بیمار محتضری است که با اصرار می‌خواهند به او خون تزریق کنند تا چند ساعت دیگر زنده بماند، درحالی‌که نابودی این رژیم قطعی است.» رئیس‌جمهور همچنین گفت: «طبق اطلاعات رسیده در داخل ارتش عراق و در جبهه‌ها تمرد وجود دارد و این با رزمنده‌ای که با اصرار می‌خواهد به جبهه برود شهید بشود قابل‌مقایسه نیست.» آیت‌الله خامنه‌ای خاطرنشان کرد: «دشمن سعی می‌کند با حملات موشکی به مناطق مسکونی مردم را از جنگ خسته و منصرف کند، درحالی‌که نمی‌فهمد مردم به‌خاطر وظیفه ایمانی خود می‌جنگند و هرگز دربرابر این موانع کوچک و جزئی شکست نمی‌خورند.» رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به تحول در نحوه اداره کشور پس از انقلاب و اتکا به نیروی مردم افزود: «در آغاز می‌گفتند این مبارزه پیش نخواهد رفت و امام فرمودند مردم قدرت دارند بیشتر از این کار را هم انجام دهند و بعضی فکر می‌کردند اداره مملکت حتماً باید به یکی از ابرقدرت‌ها متکی باشد، ولی امام می‌گفتند باید متکی به خدا و مردم بود.» وی تأکید کرد: «دولت در برنامه‌های خود رفع نیاز مردم را مدنظر دارد، لذا جنگ را با اتکا به مردم پیش می‌بریم نه با اتکا به ابرقدرت‌ها و یا تجهیزات آنان. ما معتقدیم نیروی ملت وقتی با توکل به خدا همراه است از همه نیروها بالاتر است و اظهار عجز و ناتوانی همه قدرت‌هایی که در مقابل انقلاب اسلامی سینه سپر کرده بودند یکی پس از دیگری نشانگر قدرت ملت است و همه اینها و پیروزی و پابرجایی معجزه‌آسای انقلاب در مقابله با جنگ و ضدانقلاب و محاصره اقتصادی، از قدرت ملت و ارتباط متقابل ملت و مسئولان ناشی می‌شود که باید قدر آن را بدانیم و آن را حفظ کنیم.» آیت‌الله خامنه‌ای همچنین خطاب به مردم گفت: «بدانید که امروز ملت عراق امید کمک از شما دارد و کمک شما به جبهه‌ها نه‌تنها به ملت ایران بلکه به ملت تحت ستم و فشار رژیم عراق نیز محسوب می‌شود و با این روحیه، انقلاب هرگز شکست نخواهد خورد.» رئیس‌جمهور «ضمن توصیه به دولت درمورد اجرا و برنامه‌ریزی هرچه دقیق‌تر درجهت تأمین رفاه قشر محروم» افزود: «هدف دولت رفع استثمار و محرومیت است و باید در درازمدت تجلی کند. هرچند آنها کار خستگی‌ناپذیری را ادامه می‌دهند و اگر درجهت رفع نیازهای محرومان، ستمدیدگان و مستضعفان نباشد جهت کار ضدانقلابی است.»[۲۰]

گزارش- 400

وزیر امور خارجه فرانسه ضمن اذعان به تهاجم نظامی عراق به خاک ایران خواستار تجدید روابط با ایران شد. به گزارش خبرگزاری فرانسه کلود شسون وزیر امور خارجه فرانسه، امشب در پایان جلسه مجلس ملی فرانسه اعلام کرد: «فرانسه خواستار آن است تا مانند گذشته روابط خود را با ایران براساس اعتماد تجدید کند.» وی با بیان اینکه «ما دشمن ایران نیستیم»، درمورد جنگ ایران و عراق به "بی‌احتیاطی" عراق اشاره کرد و افزود: «اکنون سه سال است [عراق] با نفوذ به سرزمین یک کشور بزرگ [ایران] یک ملت بزرگ [ملت ایران] را به جنگ واداشته است.» بنا به این گزارش، «شسون آن‌گاه به‌طور ضمنی توضیح داد که عراق اکنون به مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی خود عقب‌نشینی کرده و بر سر آن مشاجره ندارد.»[۲۱]

گزارش- 401

کلود شسون وزیر امور خارجه فرانسه، بار دیگر اعلام کرد هواپیماهای سوپراتاندارد قبلاً به عراق تحویل داده شده است. در همین حال، نشریه المجله (چاپ لندن) در تفسیری تحویل این هواپیماها را برنامه‌ای برای خاتمه‌دادن به جنگ ایران و عراق از راه بین‌المللی‌کردن آن عنوان کرد. رادیو اسرائیل در گزارشی به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد: کلود شسون در جلسه امشب مجلس سنای فرانسه تاریخ تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق را سی روز پیش در 8 اکتبر (16 مهر) اعلام کرد. شسون همچنین تصریح کرد که «این هواپیماها به عراق فروخته شده و گزارش‌های قبلی دایر بر اجاره‌دادن هواپیماها به عراق صحت ندارد.»[۲۲] وزیر امور خارجه فرانسه همچنین گفت: «محرمانه نگاه‌داشتن جریان تحویل هواپیماهای مزبور بنا به خواست دولت عراق صورت گرفته است.»[۲۳] از سوی دیگر، نشریه المجله در شماره اخیر خود در مقاله‌ای با عنوان "آیا جنگ فراموش‌شده به نهایت خود رسیده است" دلیل ابهام طولانی درمورد خبر تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسه به عراق را توافقی میان این دو کشور دانست که به‌موجب آن «فرانسه فرصت داشته باشد از خود دربرابر فشارهای بین‌المللی ازجمله [فشارهای] امریکا دفاع کند.» المجله همچنین با اشاره به موضع مشترک مسئولان عراقی و فرانسوی درقبال تبلیغات مخالف نوشت: «کلود شسون وزیر روابط خارجی فرانسه و طارق عزیز وزیر خارجه [عراق]، هر دو اظهار داشتند که جایز نیست که ایران از بنادر خود جهت صدور نفت به جهان استفاده کند، درحالی‌که عراق از این حق محروم شود.» نشریه مذکور درمورد تأثیر تحویل سوپراتانداردها در تشدید یا توقف جنگ آورده است: «فرانسوی‌ها معتقدند که این جنگ به پایان خود نزدیک می‌شود، ولی عراق معتقد است برای صدور نفت خود از منطقه خلیج [فارس] باید از هواپیماهای سوپراتاندارد و موشک‌های اگزوست استفاده کند و ایران را از صدور نفت خود محروم نماید.» المجله در پایان از قول تحلیل‌گران غربی نوشت: «تنها راه متوقف‌کردن جنگ، بین‌المللی‌کردن آن است و ارسال هواپیماهای سوپراتاندارد یکی از نشانه‌های بین‌المللی‌کردن جنگ است و بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که جنگ ایران و عراق به پایانش رسیده و هواپیماهای سوپراتاندارد در مرحله اخیر جنگ مورد استفاده قرار خواهد گرفت.»[۲۴]

گزارش- 402

امروز چهارمین اجلاس سران شش کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در دوحه پایتخت قطر آغاز به کار کرد. جنگ ایران و عراق و خطرهای ناشی‌از گسترش جنگ از اصلی‌ترین موضوعاتی است که در این نشست مطرح خواهد شد. به گزارش خبرگزاری رویتر از دوحه پایتخت قطر، منابع کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس احتمال می‌دهند اجلاس دوحه ادامه تلاش‌های میانجیگرانه برای پایان‌دادن به جنگ 37 ماهه ایران و عراق را در دستور کار قرار دهد. همچنین منابع مذکور از احتمال تصویب طرح‌های احتمالی درزمینه مقابله با تهدید ایران به بستن تنگه هرمز در این اجلاس خبر دادند. به گفته این منابع «این طرح‌ها دربرگیرنده استقرار یک نیروی قدرتمند عکس‌العمل سریع 100 هزار نفری از کشورهای عضو شورا به‌منظور مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی است.» گزارش رویتر حاکی است عیسی الکواری وزیر اطلاعات قطر، پیش از آغاز اجلاس در جمع خبرنگاران گفت: «اگر ایران این تهدید خود را عملی نماید، ما از امریکا نخواهیم خواست در منطقه خلیج [فارس] دخالت نماید.» وی افزود: «کشورهای منطقه که مبالغ هنگفتی را صرف امور دفاعی می‌کنند، انتظار دارند که خود دفاع کشورهایشان را برعهده داشته و کسی را با آنها کاری نباشد.»[۲۵] وزیر اطلاعات قطر همچنین درمورد جنگ ایران و عراق گفت: «وقتی‌که ما از نیاز به دور نگه‌داشتن منطقه از رقابت‌های بین‌المللی سخن می‌گوییم ناچاریم کوشش‌هایمان را برای یافتن راه‌حلی برای جنگ ایران و عراق متمرکز کنیم، به‌طوری‌که هرگونه توجیه برای دخالت ابرقدرت‌ها را از میان برداریم.»[۲۶] به گزارش رادیو امریکا، شیخ خلیفه بن حمد آل ثانی امیر قطر، در آئین رسمی گشایش اجلاس که با حضور هزار تن از مقام‌های دولتی شش کشور حوزه خلیج‌فارس و نمایندگان رسانه‌های ارتباط جمعی سراسر جهان برگزار گردید، ضمن اشاره به اهمیت همبستگی کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس تأکید کرد: «این همبستگی برای مقابله با خطرهای ناشی‌از جنگ ایران و عراق نیز ضرورت دارد.»[۲۷] همچنین، سلطان قابوس بن سعید پادشاه عمان، در مصاحبه با یک هفته‌نامه انگلیسی‌زبان لبنانی گفت: «اگر تنگه هرمز بسته شود دفاع از این آبراه بایستی مسئولیت مشترک کشورهای حوزه خلیج [فارس] باشد.» وی با تأکید براینکه «اگر جنگ ایران و عراق به منطقه گسترش یابد کنترل اوضاع مشکل خواهد بود»، خاطرنشان کرد: «ایران گام‌های عملی درجهت بستن تنگه هرمز برنخواهد داشت مگر آنکه تمامی حوزه‌های نفتی‌اش کاملاً منهدم گردد.» پادشاه عمان افزود: «دراین‌صورت ایران چیزی را برای ازدست‌دادن نخواهد داشت.» وی مدعی شد درصورت انجام اقدامی ازسوی ایران «عراقی‌ها آن‌قدر منطقی هستند که عواقب اقداماتشان را قبل از عملی‌ساختن آن مورد ارزیابی قرار دهند.»[۲۸] از سوی دیگر، فهد شاه عربستان سعودی، در گفت‌وگو با روزنامه کویتی الرای‌العام بدون اشاره به شرایط ایران برای پایان‌دادن به جنگ، بر آنچه که وی «خواسته صادقانه عراق برای صلح» نامید، تأکید کرد و سپس درمورد اقدام احتمالی ایران به انسداد تنگه هرمز گفت: «چنین عملی به منافع تمامی کشورهای خلیج [فارس] لطمه زده و راه را برای دخالت خارجیان خواهد گشود.»[۲۹] باوجود این اظهارات، روزنامه الثوره (ارگان حزب بعث عراق) در سرمقاله امروز خود «از کشورهای عرب گله کرد که در جنگ آن کشور با ایران مسئولیت خود را به انجام نرسانده‌اند.» الثوره تصریح کرد: «کشورهای عرب آن‌چنان‌که باید رُل خود را دراین‌مورد ایفا نکرده و هرگز دست به عمل جدی نزده‌اند.» ارگان حزب بعث عراق «از اتحادیه اعراب خواست تا نقش خود را دربرابر جنگ ایران و عراق جدی‌تر گرفته و همبستگی خود را با آن کشور عمیق‌تر سازد.» الثوره همچنین «ملک حسین پادشاه اردن و ملک فهد پادشاه عربستان را که تلفنی پشتیبانی خود را از پرزیدنت صدام حسین اعلام کرده‌اند، ستود.»[۳۰] رادیو بی‌بی‌سی نیز امروز در تفسیری درباره شرایط تشکیل اجلاس سران شورای همکاری خلیج‌فارس و دستورکار آن ضمن بیان این مطلب که رهبران کشورهای عضو این شورا اکنون با این سؤال مهم روبه‌رو هستند که «رژیم صدام حسین تا کی می‌تواند دوام آورد؟» از افزایش تلاش‌های سیاسی ازجمله ادامه اعزام هیئت‌های میانجی به تهران و بغداد و نیز تشدید فشارها بر سوریه به‌منظور بازگشایی خط لوله نفت عراق به‌عنوان اولین تصمیمات احتمالی سران شورای همکاری خلیج‌فارس نام برده و درمورد سایر تصمیمات این شورا برای حفظ و حراست از کشورهایشان گفت: «این دیگر موضوعی پنهانی نیست که شورای همکاری خلیج [فارس] در کار تشکیل نیروی استقرار سریع است.»[۳۱]

گزارش- 403

تلاش برای دستیابی به راه‌حل‌ اختلافات موجود در جهان عرب و حل سایر مشکلات اعراب از دیگر موضوعات مهمی است که اجلاس سران شورای همکاری خلیج‌فارس در قطر در دستور کار خود دارد. امیر قطر امروز در آغاز اجلاس دوحه «هشدار داد که جهان عرب با خطری جدید روبه‌روست و تأکید کرد که همین خطر ایجاب می‌کند تا کشورهای عرب به وحدت و یکپارچگی دست یابند.» بر پایه این گزارش، شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی افزود: «اکنون جهان عرب با تفرقه روبه‌روست و اختلاف‌نظرهای شدید، اعراب را در لبنان به جان هم انداخته است.»[۳۲] همچنین خبرگزاری یونایتدپرس به نقل از وزیر اطلاعات قطر، درمورد تلاش‌های موجود به‌منظور "پایان‌بخشیدن به انزوای مصر در جهان عرب" به‌عنوان یکی دیگر از موضوعات اجلاس سران شورای همکاری خلیج‌فارس گفت: «غیبت مصر و اشتغال عراق به جنگ با ایران سبب شده که دشمن اسرائیل دست به اعمال جنایتکارانه در ساحل غربی و لبنان بزند.»[۳۳] در همین زمینه، ملک فهد پادشاه عربستان نیز در مصاحبه با روزنامه کویتی الرای ‌العام «ضرورت بازگشت مصر به صفوف اعراب را با اشاره به این مطلب که چنین حرکتی می‌تواند با اتخاذ تصمیمی توسط تمام رهبران عرب گرفته شود مورد تأکید قرار داد.»[۳۴] فهد همچنین با اشاره به میانجیگری شورای همکاری خلیج‌فارس میان سوریه و عراق گفت: «اسباب اختلاف میان برادران عرب - که اگر یافت شود - جز اختلاف سطحی چیز دیگری نیست که دشمنان ما سعی به پیچیده‌کردن آن دارند.»[۳۵]

گزارش- 404

درپی دیدار وزیر بازرگانی انگلیس از عراق، مناسبات بازرگانی دو کشور گسترش می‌یابد. به گزارش خبرگزاری رویتر از بغداد، پل شانون وزیر بازرگانی انگلیس، که به‌منظور یک دیدار دوروزه و مذاکره با مقامات دولت عراق درمورد گسترش مناسبات بازرگانی میان دو کشور وارد بغداد شده است، گفت: «به‌دنبال توافقی که ماه گذشته درمورد اعطای یک امتیاز 250 میلیون استرلینگی، (275 میلیون دلاری) به عراق به عمل آمد، امیدواریم روابط بازرگانی محکم‌تری با عراق برقرار کنیم.» شانون که پس از خاتمه سفرش به عراق، از کویت و قبرس نیز دیدن خواهد کرد افزود که «قصد دارد با سه کشور مزبور روابط بازرگانی محکم‌تری برقرار سازد و بر حجم صادرات کنونی انگلیس بیفزاید.» وی در این سفر دو روزه از نمایشگاه بازرگانی بغداد که بیش از 66 شرکت انگلیسی در آن شرکت دارند نیز دیدار می‌کند.[۳۶] رادیو بغداد نیز امروز دراین‌زمینه گزارش داد: طه یاسین رمضان عضو شورای فرماندهی انقلاب و معاون اول نخست‌وزیر عراق، ظهر امروز با وزیر بازرگانی انگلیس ملاقات و گفت‌وگو کرد. رمضان در این دیدار خاطرنشان کرد که سفر شانون «در این شرایط تمایلات انگلستان را برای گسترش دامنه مناسباتش با عراق منعکس می‌سازد.»[۳۷]

گزارش- 405

امروز هواداران گروه چریک‌های فدایی خلق شاخه موسوم به اقلیت ضمن اشغال دفاتر هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در شهرهای پاریس، لندن، دهلی‌نو و وین، خسارات مالی فراوانی به این دفاتر وارد آوردند. خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن اعلام این مطلب افزود: هواداران این گروه سفارت ایران در بروکسل را نیز اشغال کردند.[۳۸] رادیو بی‌بی‌سی هم در گزارشی با بیان اینکه «امروز دفاتر شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی در چند شهر عمده جهان توسط چریک‌های فدایی خلق به‌مدت کوتاهی اشغال شد»، اضافه کرد: «از شهرهای پاریس، دهلی، وین و بروکسل نیز گزارش‌هایی درباره حمله و اشغال موقت دفاتر رسیده [است]. در پاریس مهاجمین پیش از آمدن پلیس فرار کردند و در دهلی پس از حمله به مدیر دفتر و شکستن در و نوشتن شعار خود را تسلیم کردند.» این رادیو همچنین گفت: «سفارت ایران و دفتر هواپیمایی ایران در لندن راجع به این حادثه چیزی نگفته است، اما یکی از مقامات سفارت ایران در دهلی گفته است که سفارت ایران به دولت هند اعتراض خواهد کرد که چرا از دفاتر هواپیمایی ایران حفاظت لازم را به عمل نیاورده است.» بی‌بی‌سی درباره هویت سازمانی این گروه افزود: «حمله‌کنندگان که امروز در شهرهای گوناگون دست به اقدام زدند خود را طرف‌داران چریک‌های فدایی خلق می‌دانند که شاخه‌ای از جنبش چریکی فدائیان خلق است. باید گفت که جنبش چریک‌های فدایی خلق در بحبوحه انقلاب از محبوبیت کم‌نظیر در میان جوانان ایران برخوردار بود، اما براثر کم‌تجربگی و پیروی از سیاست‌های افراطی و اختلافات درونی به چند جناح رقیب و بی‌اثر تقسیم شد.»[۳۹]

گزارش- 406

یک خودروی بمب‌گذاری‌شده متعلق به ارتش فرانسه در نزدیکی سفارت ایران در بیروت کشف و بمب موجود در آن خنثی‌ شد. رادیو ابوظبی دراین‌باره گزارش داد: به‌دنبال کشف «یک اتومبیل نظامی ربوده‌شده فرانسوی در خارج از ساختمان سفارت سابق ایران در غرب بیروت ... یک واحد گشتی نظامی از ارتش لبنان برای بررسی حادثه به منطقه فرستاده شد که با مشاهده اتومبیل آن را متوقف ساخت و مقداری مواد منفجره و دو دستگاه زمان‌سنج در آن کشف کرد.» این رادیو افزود: «نیروهای فرانسوی مربوط به نیروهای چندملیتی هیچ‌گونه اظهارنظر فوری نکرده‌اند. رادیو لبنان نیز هیچ‌گونه توضیحی پیرامون این حادثه نداده است، ولی رادیوهای محلی اعلام کردند که نگهبانان سفارت با سه سرنشین اتومبیل به تیراندازی پرداخته و یک نفر از آنها را مجروح ساخته‌اند.»[۴۰] متعاقب این رویداد، امروز بعدازظهر کاردار سفارت فرانسه در تهران به وزارت امور خارجه احضار و یادداشت اعتراضی به وی تسلیم شد. در این یادداشت آمده است: «وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به سفارت فرانسه در تهران اشعار می‌دارد نیمه‌شب گذشته [ساختمان] سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت برخلاف موازین و مقررات بین‌المللی هدف توطئه ضدانسانی نیروهای فرانسوی مستقر در لبنان واقع شده است. ساعت یک بامداد روز 16/8/1362، نیروهای فرانسوی جیپی حامل 500 کیلو [گرم] مواد منفجره را در کنار سفارت جمهوری اسلامی ایران در منطقه جناح بیروت پارک نموده و با چادری با آرم صلیب‌سرخ آن را می‌پوشانند و سپس به‌سبب هوشیاری و ممانعت نگهبانان سفارت جمهوری اسلامی ایران نیروهای فرانسوی جیپ حامل مواد منفجره را رها نموده و از فاصله 100 متری با موشک به‌قصد انفجار سفارت آن را مورد هدف قرار می‌دهند که با مشیت و امداد پروردگار انفجار صورت نگرفته و این اقدام تروریستی عقیم می‌ماند. باتوجه‌به اینکه سفارت جمهوری اسلامی ایران در دو هفته اخیر مرتب ازجانب نیروهای فرانسوی تحت نظر و کنترل قرار گرفته است دولت جمهوری اسلامی ایران با مسئول‌دانستن کامل دولت فرانسه در حمله به سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت ضمن محکوم‌نمودن این عمل تروریستی، اعتراض شدید خود را نسبت به آن اعلام نموده و آن کشور را مسئول حوادث احتمالی آینده می‌داند.»[۴۱]

گزارش- 407

هم‌زمان با افزایش تحرکات نیروی دریایی امریکا در منطقه خلیج‌فارس، امروز اعلام شد این کشور درحال تهیه طرحی با هدف جلوگیری از وخامت وضعیت بازار نفت درصورت انسداد تنگه هرمز می‌باشد. رادیو صوت‌الجماهیر در گزارشی گفت: «صبح امروز کشتی فرماندهی لاسال نیروی دریایی امریکایی در خاورمیانه [غرب آسیا] به‌همراه ناوشکن لورنس برای انجام یک دیدار دوستانه سه‌روزه وارد بندر راشد در امارت دوبی در امارات عربی متحده شد.»[۴۲] به گزارش رادیو اسرائیل، فرمانده این کشتی تأکید کرده است این دیدار «با تهدیدات ایران دایر بر مسدودساختن تنگه هرمز ارتباطی ندارد.» رادیو اسرائیل درعین‌حال یادآور شد که «دوبی در فاصله بسیار کمی از تنگه هرمز قرار دارد.»[۴۳] از سوی دیگر، باوجود تأکیدهای مکرر مقامات ایران مبنی‌بر اینکه انسداد تنگه هرمز فقط پس از قطع کامل صدور نفت ایران صورت خواهد گرفت، وزیر انرژی امریکا امروز در یک نشست مطبوعاتی اعلام کرد: «دولت امریکا درحال‌حاضر، سرگرم تهیه طرحی فوق‌العاده می‌باشد که درصورت بستن دهانه تنگه هرمز توسط ایران آن را به اجرا درآورد.» به گزارش رادیو کویت وی تصریح کرد: «ازجمله هدف‌های اصلی این طرح، جلوگیری از هجوم به خرید محصولات گوناگون نفت که ممکن است وخامت وضع را بیشتر کند، می‌باشد.» وزیر انرژی امریکا همچنین افزود: «این طرح نیز شامل پیشنهاداتی درمورد امکان استفاده امریکا از ذخایر استراتژیکی خود جهت مقابله با هرگونه بحران نفتی می‌باشد.» وی تأکید کرد: «طرح مذکور امریکا را دعوت به دخالت در بازار نفتی جهان نمی‌کند.»[۴۴]

گزارش- 408

هفته‌نامه میدل ایست تایمز (چاپ قبرس) تحرکات دیپلماسی پشت پرده شورای امنیت سازمان ملل در جریان تصویب قطعنامه اخیر این شورا درمورد جنگ ایران و عراق را مورد بررسی قرار داد. این نشریه در مقاله‌ای به قلم لی تاندار با عنوان "ایران، شورای امنیت را در جنگ خلیج [فارس] طرف‌دار عراق می‌یابد" ضمن آنکه قطعنامه شماره 540 را بی‌طرفانه و به دور از هرگونه جهت‌گیری علیه ایران دانسته، آورده است: «لیکن تصویب قطعنامه دوشنبه گذشته که نتیجه چند هفته فعالیت دیپلماتیک در سازمان ملل متحد بود با گزارش‌هایی مبنی‌بر طرح‌های احتمالی ایران درزمینه بستن تنگه هرمز و جلوگیری از صدور نفت از خلیج [فارس] به‌جانب غرب سرعت گرفت و ازجانب ایران به‌عنوان اقدامی علیه این کشور تلقی گردید.» میدل ایست تایمز سپس به ذکر دلایلی برای بی‌اعتمادی ایران به شورای امنیت سازمان ملل در جریان تصویب قطعنامه 540 پرداخت؛ ازجمله اینکه نماینده اردن که ریاست دوره‌ای شورای امنیت را بر عهده داشت «از فعالیت‌های پشت پرده‌ای حمایت کرد که هدفش تصویب یک قطعنامه قبل از پایان‌یافتن دوران ریاست وی در پایان ماه اکتبر بود.» نشریه مذکور افزوده است: «به گفته یکی از ناظرین دیپلماتیک، که از نزدیک بحث و گفت‌وگوی شورای امنیت را دنبال می‌کرد، ایرانیان این احساس را داشتند که هیچ‌کس آنها را جدی نمی‌گیرد. ناظر مزبور اشاره نمود طی چند روز آخر اکتبر در مذاکرات پشت پرده هرگز با ایرانیان مشورت نگردید. ... او اظهار داشت هیچ‌کس نمی‌تواند ایرانیان را به‌خاطر اینکه تصویب قطعنامه مزبور را به‌عنوان بخشی از یک توطئه علیه ایران تلقی کرده‌اند مورد سرزنش قرار دهد.» میدل ایست تایمز در ادامه به نقل از ناظر مذکور نوشته است: «واشنگتن و مسکو هر دو از پیروزی ایران در جنگ نگران هستند؛ زیرا ممکن است وضع موجود را در خلیج [فارس] که ناشی‌از به بن‌بست رسیدن جنگ می‌باشد به خطر اندازد. او اضافه نمود هر دو کشور می‌خواهند پیام‌های صریحی را برای ایرانیان ارسال نمایند مبنی‌بر اینکه سعی نکنند تعادل اوضاع را برهم زنند، زیرا ممکن است به یک رودررویی میان ابرقدرت‌ها بینجامد که این رویداد نمی‌تواند به نفع کسی تمام شود.» سفیر ایران در یک نشست مطبوعاتی اظهار داشت: «مقاصد بدخواهانه شورای امنیت امروز به‌خوبی نمایان گردید.» این نشریه همچنین در ادامه اظهارات شاه نواز نماینده پاکستان در شورای امنیت را قبل از رأی‌گیری درمورد قطعنامه جدید چنین درج کرده است: «عدم توانایی شورا جهت پاسخ‌گویی کافی به نگرانی‌های ایران به‌ویژه در مراحل اول کشمکش باعث شده تا ایران درمورد توانایی شورا در ایفای یک نقش مؤثر به‌عنوان حافظ صلح تاحدودی عجولانه قضاوت بنماید. ... شورای امنیت درمورد تصویب سندی که به‌موقع نبوده و با موافقت مجمع عمومی نیز روبه‌رو نگردیده تعجیل به خرج داده است.» باتوجه‌به چنین ملاحظاتی میدل ایست تایمز در پایان مقاله خود نوشته است: سفیر ایران در سازمان ملل در میان خبرنگاران گفت که «کشورش یک بند، یک خط و یا ویرگولی را از این قطعنامه مورد تأیید قرار نخواهد داد.»[۴۵]

گزارش- 409

احتمال اجرای عملیات نظامی امریکا در لبنان به‌تلافی انفجارهای بیروت، واکنش‌ برخی مقامات سابق امریکایی را برانگیخت. رادیو امریکا امروز گزارش داد: «جیمی کارتر و جرالد فورد رئیسان جمهوری پیشین امریکا، می‌گویند ایالات متحده باید از دست‌زدن به یک اقدام نظامی بی‌پروا به‌تلافی انفجار بمب در مقر تفنگ‌داران دریایی امریکا پرهیز کند.» گزارش مذکور همچنین حاکی است کاسپار واینبرگر وزیر دفاع امریکا، در گفت‌وگو با خبرنگاران «از بحث درباره احتمال تلافی[جویی] امریکا علیه سوریه درارتباط‌با انفجار بمب در محل سرفرماندهی تفنگ‌داران دریایی امریکا در بیروت خودداری کرد.» واینبرگر درباره احتمال حمله امریکا به سوریه برای "دگرگون‌سازی موازنه قدرت در لبنان" نیز مطلبی بیان نکرد.[۴۶] رادیو اسرائیل امروز در تفسیری درباره انفجار در مقر نیروهای این رژیم در صور گفت: «در انفجار قرارگاه اسرائیلی در شهر صور لبنان 60 نفر کشته شدند که 32 تن لبنانی و 28 تن افراد نیروهای امنیتی اسرائیل بودند.» این رادیو ضمن طرح این ادعا که اسرائیل در واکنش به انفجار قرارگاه سربازان خود در صور فقط «مواضع و استحکامات تروریست‌ها را در مرکز لبنان» هدف قرار داده است، افزود: این انفجار با این هدف برنامه‌ریزی شده بود «که اسرائیل لبنان را ترک گوید بی‌آنکه سربازان سوریه و خرابکاران و گروهک‌های مسلح چپ و راست از آن کشور خارج شوند.»[۴۷] امروز همچنین رادیو اسرائیل به نقل از رادیو دولتی لبنان گزارش داد: «احمد سلوم فرمانده شبه‌نظامیان شیعه شهر نبطیه واقع در جنوب لبنان، دراثر تیراندازی [سرنشینان] یک اتومبیل به‌سوی وی به قتل رسید.» بنا به این گزارش، «طی دو ماه اخیر این برای پنجمین‌بار است که به‌سوی شبه‌نظامیان شیعه تیراندازی می‌شود و یک ماه پیش نیز فرمانده شیعیان در شهرک عدنون در ناحیه غربی کشته شد.» رادیو اسرائیل همچنین به نقل از خبرگزاری صدای اسرائیل اعلام کرد: «سربازان ارتش اسرائیل در نبطیه منطقه سوءقصد را محاصره کرده و به جست‌وجو پرداخته‌اند.»[۴۸]

گزارش- 410

درحالی‌که درگیری‌های گروه‌های فلسطینی در شمال لبنان ادامه دارد، سوریه امروز مقصد اصلی هیئت‌های میانجی عرب برای حل‌وفصل این مناقشه بود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، یک هیئت عرب متشکل از نمایندگانی از تونس، الجزایر، عربستان سعودی، کویت و یمن شمالی امروز رهسپار دمشق شد. بنا به این گزارش، «مأموریت این هیئت در چارچوب تلاش‌های اعراب برای پایان‌دادن به خونریزی‌ها در شمال لبنان» است. از سوی دیگر، خبرگزاری سوریه اعلام کرد حافظ اسد «پیامی از فهد بن عبدالعزیز پادشاه عربستان، درباره اوضاع خاورمیانه [غرب آسیا] و نبردهای جاری میان فلسطینی‌ها در لبنان دریافت کرد.» اسد نیز در پاسخ به ملک فهد «پایبندی سوریه به عدم مداخله در نبردهایی که میان فلسطینی‌ها جریان دارد را مورد تأکید قرار داد و یادآور شد که به تلاش‌های خود برای حل اختلافات فلسطینی‌ها ادامه می‌دهد.» خبرگزاری وفا نیز گزارش داد: «کادر رهبری شوروی پیامی برای یاسر عرفات رهبر در محاصره سازمان آزادی‌بخش فلسطین فرستاد.» این پیام یک روز پس از آن فرستاده شد که کمیته جنبش الفتح پیام فوری و مهمی را درارتباط‌با درگیری‌های شمال لبنان برای مسکو ارسال کرده بود.[۴۹] رادیو کلن به نقل از خبرگزاری اردن گفت: کشورهای عربستان سعودی، کویت، مصر و اردن حمایت خود را از عرفات رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین «که شدیداً در تنگنا قرار گرفته» اعلام کرده و وی را تنها نماینده قانونی آرمان و اهداف خلق فلسطین دانستند.[۵۰]




پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/08/16

  1. سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر٤، گزارش راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، داود رنجبر، صص 116 و 117؛ و- سند شماره 296/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در عملیات والفجر٤، محمدرضا دیانی، 29/7/1362 تا 19/8/1362، صص 146 - 142؛ و- سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر، 12/8/1362 تا 19/8/1362، صص 73، 85، 95 و 105.
  2. سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 99 و 107؛ و- سند شماره 296/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 146 - 143؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 116 و 117.
  3. گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد 4 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تشریح عملیات، ص207؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 243، 27/8/1362، صص 2 و ٣؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 234، 18/8/1362، ص٤؛ و- سند شماره 232058 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعاتی داخلی به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 277، 22/8/1362.
  4. سند شماره 320267 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از استانداری کردستان به نخست‌وزیری، 16/8/1362.
  5. سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات والفجر٤، گزارش راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، داود رنجبر، صص 116 و 117؛ و- سند شماره 296/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در عملیات والفجر٤، محمدرضا دیانی، 29/7/1362 تا 19/8/1362، صص 146 - 142؛ و- سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر٤، داود رنجبر، 12/8/1362 تا 19/8/1362، صص 73، 85، 95 و 105.
  6. سند شماره 355160 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات میاندوآب به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 18/8/1362؛ و- سند شماره 113752 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 143، 17/8/1362، ص١.
  7. سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 99 و 107؛ و- سند شماره 296/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 146 - 143؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 116 و 117.
  8. سند شماره 341067 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 29/8/1362.
  9. سند شماره 113513 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 145، 20/9/1362، ص٢.
  10. سند شماره 341093 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن٣) به استانداری کردستان، 17/8/1362؛ و- سند شماره 341993 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر28 پیاده کردستان (رکن٣) به فرماندهی قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب (رکن٣)، 17/8/1362.
  11. سند شماره 341093 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 359154 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه شمال‌غرب ژاجا (رکن٣) به فرماندهی ژاجا (رکن٣ - مرکز فرماندهی)، 17/8/1362.
  12. سند شماره 355101 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان به ستاد قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 19/8/1362؛ و- سند شماره 197420 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات کردستان به اطلاعات کردستان (فرماندهی)، 23/8/1362.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 235، 19/8/1362، ص١٩.
  14. سند شماره 113752 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٢.
  15. سند شماره 113513 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص٢.
  16. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 235، 19/8/1362، صص 19 و ٢٠.
  17. سند شماره 289/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 99 و 107؛ و- سند شماره 296/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 146 - 143؛ و- سند شماره 131/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 116 و 117.
  18. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، ترجمه محمدعلی خرمی، جلد2، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1387، صص 140 و 141، سند شماره S/T6T28.
  19. همان، صص 93 - 63، سند شماره S/15834؛ و- عباس هدایتی خمینی، شورای امنیت و جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1374، صص 93 و 94.
  20. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/8/1362، ص12.
  21. روزنامه کیهان، 18/8/1362، ص24.
  22. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، ص8، رادیو اسرائیل، 17/8/1362.
  23. همان، ص13، رادیو بی‌بی‌سی، 17/8/1362.
  24. روزنامه کیهان، 18/8/1362، ص24.
  25. همان، صص 6 و 7، دوحه - خبرگزاری رویتر، 16/8/1362.
  26. همان، صص 5 و 6، دوحه - خبرگزاری یونایتدپرس، 16/8/1362.
  27. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، ص11، رادیو امریکا، 17/8/1362.
  28. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، ترجمه محمدعلی خرمی، جلد2، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1387، صص 140 و 141، سند شماره S/T6T28.
  29. همان، ص9، کویت - خبرگزاری عراق، 16/8/1362.
  30. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/8/1362، ص9، رادیو اسرائیل، 16/8/1362.
  31. همان، صص 11 و 12، رادیو بی‌بی‌سی، 16/8/1362.
  32. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، ص11، رادیو امریکا، 17/8/1362.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 233، 17/8/1362، صص 5 و 6، دوحه - خبرگزاری یونایتدپرس، 16/8/1362.
  34. همان، ص9، کویت - خبرگزاری عراق، 16/8/1362.
  35. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 234، 18/8/1362، ص30، رادیو ریاض، 17/8/1362، به نقل از خبرگزاری کویت.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 233، 17/8/1362، ص18، بغداد - خبرگزاری رویتر، 16/8/1362.
  37. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/8/1362، ص3، رادیو بغداد، 16/8/1362.
  38. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 233، 17/8/1362، صص 16 و 17، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/8/1362.
  39. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/8/1362، صص 12 و 13، رادیو بی‌بی‌سی، 16/8/1362.
  40. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، صص 5 و 6، رادیو ابوظبی، 18/8/1362.
  41. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/8/1362، ص12.
  42. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/8/1362، ص4، رادیو صوت‌الجماهیر، 16/8/1362.
  43. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 18/8/1362، ص9، رادیو اسرائیل، 17/8/1362.
  44. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 234، 18/8/1362، ص30، رادیو کویت، 17/8/1362.
  45. اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 423، 10/9/1362، صص 7 - 5، مجله میدل ایست تایمز (چاپ قبرس)، 16/8/1362.
  46. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/8/1362، ص7، رادیو امریکا، 16/8/1362.
  47. همان، صص 17 - 14، رادیو اسرائیل، 16/8/1362.
  48. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 233، 17/8/1362، ص33، رادیو اسرائیل، 16/8/1362.
  49. روزنامه کیهان، 17/8/1362، ص24.
  50. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/8/1362، ص8، رادیو کلن، 16/8/1362.