1362.07.25
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.07.25 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و پنج مهر |
| تاریخ شمسی | 1362.07.25 |
| تاریخ میلادی | 17 اکتبر 1983 |
| تاریخ قمری | 10 محرم 1404 |
گزارش - 33
درحالی‌که دو روز تا آغاز عملیات والفجر4 باقی مانده است، یگان‌های قرارگاه تاکتیکی حمزه3 (لشکر8 نجف سپاه پاسداران و تیپ2 لشکر28 کردستان ارتش*) که در محور بانه برای تصرف ارتفاعات لری، گرمک و کنگرک وارد عمل خواهند شد، به آمادگی مناسب برای اجرای مأموریت خود دست یافته‌اند و تنها مشکل پیش روی آنان کمبود مهمات توپخانه است. علی فضلی مسئول واحد طرح و عملیات قرارگاه مقدم حمزه، در نامهای آخرین وضعیت آمادگی واحدهای پشتیبانی رزمی قرارگاه حمزه3 را به اطلاع فرماندهی قرارگاه مقدم حمزه رساند. طبق این گزارش که در آن عمدتاً به اقدامات لشکر8 نجف اشاره شده است، این لشکر برای اجرای مأموریت‌های محوله ازجمله احداث خاکریز دوجداره بین لری به کنگرک، کنگرک به گرمک و در غرب ارتفاع براله؛ اتصال عقبه‌های خودی به جاده‌های دشمن (پس از تصرف اهداف) و برخی اقدامات مهندسی همچون احداث سنگر برای توپخانه و...، 27 دستگاه لودر و بلدوزر و 14 دستگاه گریدر آماده کرده است. همچنین یک بیمارستان صحرایی با 4 اتاق عمل، یک دستگاه رادیولوژی، درمانگاه، پزشک جراح، پزشک عمومی، بهیار و 40 دستگاه آمبولانس و تعدادی نفربر پی.ام.پی برای مداوا و حمل مجروحان در نظر گرفته شده است، بی‌سیم نیز به اندازه پیش‌بینی‌شده دراختیار واحدهای عمل‌کننده قرار گرفته است. در ادامه این گزارش به آمادگی کافی واحد تعاون برای حمل شهدا و آمادگی واحد زرهی با 2 گردان تانک و مکانیزه، همچنین توپخانه و واحد تخریب با پیش‌بینی 2 نفر نیرو در هر دسته برای خنثی‌سازی میادین مین و تعدادی نیروی آزاد با همین مأموریت اشاره شده است. تنها مشکلی که در گزارش ذکر شده کمبود مهمات در واحد توپخانه است. براساس گزارش واحد طرح و عملیات قرارگاه مقدم حمزه امروز همچنین علاوه‌بر انجام آخرین هماهنگی‌ها و توجیه فرماندهان گردان‌های عمل‌کننده لشکر8 نجف، زمان‌بندی حرکت یگان‌ها از نقطه رهایی تا پای کار نیز به گردان‌ها ابلاغ گردید. طبق برآوردهای انجام‌شده حداقل 4 تا 5 ساعت برای رسیدن نیروها از نقطه رهایی تا نقطه درگیری زمان لازم است، بر همین اساس، فرماندهی لشکر به گردان‌ها دستور داده از ساعت 18:30 تا 19 از نقطه رهایی به‌سمت اهداف حرکت کنند تا در زمان مناسب به نقطه درگیری برسند. مسئول واحد طرح و عملیات قرارگاه مقدم حمزه در پایان گزارش خود درباره وضعیت نیروهای عمل‌کننده نیز آورده است: «روحیه نیروها باتوجه‌به روزهای ... محرم بسیار بالا است و امید می‌رود باتوجه‌به وعده‌های الهی و حول و قوه لایزالش و روحیه بسیار خوب نیروهای پیاده در آخرین روزهای عاشورا نتیجه نهایی را تحقق بخشند.»[۱]
گزارش - 34
علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه در تماس تلفنی با فرمانده لشکر8 نجف طرح تغییریافته عملیاتی را به اطلاع وی رساند. به نوشته محمدرضا دیانی راوی قرارگاه تاکتیکی حمزه، رضائیان در این تماس با اشاره به مشکلات پیشِ روی لشکر14 امام حسین(ع) گفت: حسین خرازی (فرمانده لشکر14 امام حسین(ع)) به‌دلیل وجود مشکلات و موانع زیاد مثل میادین مین، نبود راهکار و... نمی‌تواند در مرحله اول عملیات بکند، لذا لشکر8 نجف باید در این مرحله وارد عمل شود. احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف، در پاسخ با عملیات یگان خود در مرحله اول عملیات مخالفت کرد. درپی این گفت‌وگوی تلفنی رضائیان برای توجیه حضوری احمد کاظمی به بانه رفت. به نوشته دیانی، رضائیان اظهار کرد:* «اگر منطقه احمد [محور عملیات لشکر8 نجف] مثل منطقه حسین خرازی باشد [محور مریوان یا هدف تصرف ارتفاعات پنجوین] من هم با کل عملیات مخالف هستم چون در آن صورت بچه‌های مردم توسط موانع، آتش توپخانه دشمن و... شهید می‌شوند.» رضائیان همچنین افزود: «ما وقتی به بانه آمدیم (حدود 40 روز قبل) اکثر نیروهای عراق در منطقه پراکنده و درحال فرار بودند و به‌راحتی می‌شد با چند گردان ارتفاعات 1939، لری و کنگرک را تصرف کرد.»[۲]
گزارش - 35
در جلسه‌ای که امروز در قرارگاه تاکتیکی حمزه با حضور تعدادی از فرماندهان ارشد سپاه و مسئولان سپاه مریوان تشکیل شد،* وضعیت گروه‌های مسلح غیرقانونی در منطقه شیلر، توانایی و نحوه تعامل آنها با یکدیگر، مشکلات امنیتی محور مریوان، تخلیه افراد بومی قبل از اجرای عملیات والفجر4 از عقبه منطقه عملیاتی و چگونگی تأمین محورهای مواصلاتی در محور مریوان مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا ابراهیم راحمی مسئول اطلاعات سپاه مریوان، توضیحاتی درباره حضور گروه‌های ضدانقلاب در منطقه بیان کرد و گفت: «عمده گروه‌های ضدانقلاب در این منطقه حزب دمکرات کردستان ایران، سازمان کومه‌له و گروه رزگاری هستند و همچنین گروهی که قبلاً با حزب دمکرات بودند ولی چندی است که از حزب دمکرات جدا شده و با رهبری شخصی به نام علی مریوانی مستقیماً با عراق کار می‌کند. ... همه گروه‌ها باتوجه‌به پاک‌سازی‌هایی که قبلاً در برخی مناطق کردنشین صورت گرفته از این مناطق به منطقه شیلر آمده‌اند و چون می‌دانند در این منطقه عملیات انجام خواهد شد، لذا فعالیت خود را افزایش داده‌اند حتی مرکز حزب دمکرات شاخه جنوب نیروهای خود را از منطقه کامیاران [جنوب سنندج] به محور سنندج - مریوان انتقال داده است تا امنیت منطقه و آمدوشد در این جاده را به هم بزنند. حتی چندی پیش به آویهنگ** (جنوب محور سنندج - کامیاران) حمله کردند که نزدیک بود ارتفاعات سقوط کند. نیروهای ضدانقلاب در برخی ارتفاعات ازجمله قله میرآجی مریوان برای توپخانه عراق دیدبانی و ثبت تیر می‌کنند و عراق هم روی اینها سرمایه‌گذاری زیادی کرده است. نیروهای علی مریوانی که مقر اصلی آنها در ارتفاعات کله‌قندی [پنجوین] است، در حسن‌آباد مقر موقتی دارند و از آنجا برای مین‌گذاری و دیدبانی به داخل می‌آیند. آنها حتی افسران دید‌بان عراقی را به داخل می‌آورند. آنها دیدبانی را نزدیک غروب آفتاب انجام می‌دهند تا بلافاصله با استفاده از تاریکی هوا به‌سمت عراق فرار کنند. گروه رزگاری هم در بیاره عراق مستقر هستند و 100 تا 150 نفر نیرو دارند آنها نیز در کرمینه مقر دارند و ازطریق کوه کمانجرو و دالانی در پشت دزلی دیدبان‌های توپخانه و نیروهای شناسایی عراقی را به داخل ایران می‌آورند. البته یک گروه از رزگاری‌ها در منطقه ساوجی و قلقله [شمال‌غربی مریوان نزدیک مرز] مستقر هستند که بینابینی هستند یعنی هم برای ما کار می‌کنند هم برای عراق. در این منطقه و همچنین در نجبران و دره وران [در شمال مریوان] نیروهای حزب دمکرات رفت‌وآمد دارند و چندی پیش یک درگیری در آنجا رخ داد که حدود 12 تن از دمکرات‌ها کشته شدند. آنها در جاده‌ها مین‌گذاری می‌کنند و مقر ثابتی ندارند.» ابوعمار فرمانده سپاه مریوان نیز با اشاره به حضور فعال و روزافزون عناصر ضدانقلاب در محور مریوان، اظهار کرد: «آنها مأموریت دارند تا منطقه مریوان و محور شهر مریوان را به هم بریزند.» وی همچنین درخصوص نوع فعالیت گروه رزگاری افزود: «آنها رفت‌وآمد نیروهای ما را در محور دزلی زیر نظر دارند و جاده‌ها را مین‌گذاری می‌کنند. آن دسته از نیروهای علی مریوانی نیز که در منطقه مریوان هستند برنامه اصلی‌شان کسب اطلاعات از نیروهای خودی یا گرفتن اسیر و اجرای عملیات کمین در شب است و از آن چنان توانی برخوردار نیستند که در این منطقه به پایگاه‌های ما حمله کنند.» فرمانده سپاه مریوان برای ایجاد امنیت در منطقه پیشنهاد کرد تا با افزودن 360 نفر نیرو و امکاناتی همچون تعدادی بی‌سیم و چندین قبضه تیربار دوشکا امکان تردد در جاده سنندج به مریوان به‌طور 24 ساعته برقرار شود.* ابوعمار همچنین گزارشی از فعالیت سپاه مریوان برای برقراری امنیت در منطقه بیان کرد. پس از آن شمخانی مسئله تأمین امنیت افراد بومی را که بالطبع دورکردن برخی عناصر نفوذی را هم در پی خواهد داشت مطرح کرد؛ دراین‌زمینه حمید سالکی معاون قرارگاه مقدم حمزه، به تخلیه 18 روستای منطقه اشاره و درعین‌حال اضافه کرد که باتوجه‌به نبود امکانات و همچنین همکاری‌نکردن استانداری این کار متوقف شده است. وی افزود: در دره وران جمعیت از سه سال پیش (از زمان شروع جنگ) در منطقه مانده‌اند و وضع نامناسبی دارند. جانشین فرمانده کل سپاه همچنین با ابراز ناراحتی از اینکه اهالی منطقه مجبور به فروش احشام خود با قیمت ارزان شده‌اند، گفت: چون آنها مجبور به فروش دام خود هستند ارزان خریدن از آنها اشکال شرعی دارد. شمخانی تأکید کرد قرارگاه مقدم حمزه برای حل این مشکل با فرمانداری هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. فرمانده سپاه مریوان هم با بیان اینکه قبلاً دلال‌ها از سنندج و جاهای دیگر می‌آمدند و از مردمی که مجبور به ترک محل سکونت خود بودند گوسفندان را به قیمت ارزان می‌خریدند، افزود: سپاه جلوی این کار را گرفت و درحال‌حاضر این کار سروسامانی یافته و از اجحاف به مردم کاسته شده است. وی خاطرنشان کرد: «شاید 10 جلسه با استانداری و سایر مسئولین و نمایندگان مجلس برگزار کرده‌ایم، ولی کار پیش نمی‌رود ولی هرکس از بالا به استانداری می‌آید آنجا گزارش مثبت می‌دهند و مشکلات را حل‌شده جلوه می‌دهند. ما نزد آقای هاشمی رفسنجانی و نخست‌وزیر رفتیم و گزارش دادیم آنها واقعاً ناراحت شدند.» در ادامه، حمید سالکی معاون قرارگاه مقدم حمزه، در گزارشی درباره فعالیت سازماندهی‌شده عراق در منطقه کردستان اعلام کرد که عراق منطقه را به 4 بخش تقسیم کرده و یک هنگ را هم مسئول این کار گذاشته است. یک محور آن بانه با محور فرعی پنجوین و سیدصادق است و محور دیگر پاوه با محورهای فرعی بیاره و طویله است و عناصر گروه رزگاری در محور اول و دمکرات‌ها در محور دوم فعال هستند و فعالیت آنها هم عمدتاً کسب اطلاع از وضعیت نیروهای خودی از باختران تا بانه، ناامن‌کردن شهرها از سنندج تا مریوان، حمله به نیروهای رزمی ارتش و سپاه و شناسایی مقر توپخانه‌ها و پَدهای هلیکوپتر است. در بخش پایانی جلسه، راحمی مسئول اطلاعات سپاه مریوان، درمورد موفقیت سپاهِ این شهر در کنترل گروه‌های ضدانقلاب و مهار تحرکات آنان گفت: تابه‌حال ضدانقلاب نتوانسته ستونی از نیروهای جمهوری اسلامی را در جاده منهدم بکند. شرایط راه ما به‌گونه‌ای نیست که ما نتوانیم جلوی آنها را بگیریم. ضدانقلاب به مناطق دیگر و شهرهای مختلف حمله کرده و در برخی مواقع حتی ساعت‌ها در شهر مانده، ولی مریوان این‌گونه نیست. وی اطمینان داد که عناصر ضدانقلاب در محور مریوان غیر از دیدبانی برای عراق هیچ اقدام دیگری نمی‌توانند بکنند. او در پایان تأکید کرد که برای شبانه‌روزی‌کردن تردد در محور سنندج - مریوان، نباید فقط به احداث پایگاه‌ها و حضور شبانه نیروهای تأمین جاده اکتفا شود بلکه نیروها باید به هنگام شب هم در طول جاده گشت بزنند. جانشین فرمانده سپاه پاسداران با این امر موافقت کرد. وی برای تأمین نیروهای مورد نظر برای گشت، پیشنهاد داد که یک دسته از هر لشکری که در منطقه حضور دارد زیر نظر سپاه مریوان کار گشت‌زنی شبانه در جاده را انجام دهند.[۳]
گزارش - 36
امروز یک بالگرد ایرانی با 5 سرنشین پس از عبور از مرز درحال حرکت به‌سمت شهرک نالپاریز در غرب ارتفاعات کانی‌مانگا بود که هدف موشک‌های یک جنگنده میگ عراقی قرار گرفت و منهدم شد. در این سانحه هر 5 سرنشین آن شهید شدند.[۴]
گزارش - 37
در سه روز گذشته شهرهای مختلف کشور شاهد عزیمت شماری از نیروهای داوطلب بسیجی و نیز گروه‌هایی از اعضای سپاه پاسداران به جبهه‌های نبرد بود. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی، گروه‌های کثیری از داوطلبان رزمنده در میان بدرقه مردم از شهرهای جیرفت، ماکو، ارومیه، کرمان، بندرعباس، خرم‌آباد و بروجرد به جبهه‌ها عزیمت کردند.[۵] واحد مرکزی خبر هم گزارش داد: یک تیم پزشکی شامل متخصصان ارتوپدی، جراح عمومی، زنان، بیهوشی، اطفال، پزشک عمومی، تکنسین‌های اتاق عمل، آزمایشگاه و رادیولوژی برای مدت یک ماه عازم مناطق جنگی شدند.[۶]
گزارش - 38
کمبود نیروی انسانی در عراق و به‌کارگیری نیروهای سایر کشورها در ارتش این کشور، آثار سوء و پیامدهایی را در بر داشته است. فرماندهی ناحیه ژاندارمری استان خوزستان در گزارشی یکی از پیامدهای اجتماعی روی‌آوردن سران عراق به استفاده از نیروهای مصری در ارتش این کشور را چنین ذکر کرده است: «خبر رسیده حاکی است به‌دلیل اعزام اکثر جوانان و اعزام بی‌رویه کلیه نیروهای نظامی و انسانی عراق به جبهه‌های جنگ علیه کشور اسلامی ایران، نظم و انتظامات شهرهای عراق به‌دست مأمورین و نظامیان مزدور اعزامی از کشور مصر سپرده شده [است]. درنتیجه سربازان مصری به‌علت بیکاری و نبود سرگرمی سالم، اغلب درحال میگساری و پرسه‌زدن در کوچه و خیابان‌ها هستند و به همین واسطه فساد و فحشا در عراق رو به فزونی نهاده و فرزندان نامشروعی که در سال‌های اخیر به دنیا آمده‌اند بسیار قابل‌ملاحظه می‌باشند. در همین حال، اگر فرد مسلمانی اعتراض کند بلافاصله توسط بعثی‌ها و مزدوران مصر دستگیر می‌شود.»[۷]
گزارش - 39
امروز در چند عملیات حزب دمکرات کردستان ایران که ازنظر تعداد، محدوده جغرافیایی اجرای عملیات و تلفات واردشده به نیروهای خودی کم‌سابقه بود، 21 تن از نیروهای خودی شهید، 24 زخمی و 4 تن به گروگان گرفته شدند. هرچند دستگاه‌های ذی‌ربط گزارش واحد و جامعی درباره این اقدامات انتشار نداده و هرکدام به بخشی از این حوادث پرداخته‌اند، ولی با کنار هم نهادن این اتفاقات می‌توان نتیجه گرفت که همه حوادثی که در محدوده شمال مهاباد و در محور مواصلاتی این شهر به میاندوآب رخ داده، توسط یک گروه پرشمار یا چند گروه با هماهنگی کامل و فرماندهی واحد در محدوده جغرافیایی مذکور طراحی و اجرا شده است. در جریان یکی از این حوادث، عوامل حزب دمکرات با حمله به یک گروه از نیروهای ژاندارمری مستقر در پایگاه بغاز که برای گشت‌زنی به اطراف قریه دوست‌علی در 6 کیلومتری شمال‌شرقی مهاباد رفته بود، یک سرباز را شهید، 7 تن را زخمی و 3 نفر را هم به گروگان گرفتند. متعاقب این اقدام، نیروهایی از تیپ شهید بروجردی سپاه برای کمک به آنها وارد منطقه شدند، اما آنها نیز به کمین مهاجمان افتادند، سرانجام در ادامه درگیری، نیروهای خودی توانستند با واردکردن تلفاتی به مهاجمان آنان را از منطقه به عقب برانند. در این درگیری 5 تن از نیروهای این تیپ شهید و 10 تن نیز زخمی شدند. افراد حزب دمکرات سپس در همین منطقه یک دستگاه آمبولانس ارتش را با آر.پی.جی هدف قرار دادند. در این حادثه 2 سرباز شهید و یک پزشکیار و 2 سرباز دیگر هم مجروح شدند. افراد مسلح ضدانقلاب در ادامه اقدامات امروز خود در نزدیکی سه‌راه خانقاه در 5 کیلومتری شمال مهاباد، مینی‌بوس حامل نیروهای بسیج دانش‌آموزی تیپ33 المهدی(عج) اعزامی از جهرم را متوقف کرده و همه 13 سرنشین آن را به اسارت گرفتند. مهاجمان سپس خودروی حامل این افراد را به جنگل‌های اطراف جاده منتقل و پس از احراز هویت سرنشینان خودرو، آنان را در داخل گودال بزرگی جمع کردند و همه آنان را به‌طرز فجیعی به شهادت رساندند؛ به‌طوری‌که ابتدا دست و پای برخی افراد را قطع کرده و پس از آن همه را به رگبار بستند. راننده و کمک‌راننده که از مهلکه جان سالم به در برده بودند، ضمن بیان چگونگی این کشتار دسته‌جمعی، فرمانده اصلی عملیات مهاجمان را یکی از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق معرفی کردند. از تلفات مهاجمان گزارشی داده نشده است.[۸] در جنوب‌غربی دیواندره نیز افراد حزب دمکرات با نفوذ به روستای گزمل به منزل 4 تن از توابین این حزب حمله کردند و علاوه‌بر زخمی‌کردن یکی از توابین برادر یکی دیگر از توابین را نیز به گروگان گرفتند. مهاجمان همچنین 90 رأس گوسفند و 12 رأس گاو و یک رأس اسب را نیز سرقت کردند.[۹] در منطقه کرند غرب هم براثر حمله 10 تن از عوامل حزب دمکرات به نیروهای خودی در 10 کیلومتری بالاتاق، 3 تن از نیروهای بسیج زخمی شدند و خساراتی به دو خودروی تویوتا و دکل مخابراتی وارد شد. مهاجمان قبل از رسیدن نیروهای کمکی متواری شدند.[۱۰] از سوی دیگر، نیروهای خودی در منطقه انجیران در شمال‌شرقی مریوان، به گروهی از چته‌های حزب دمکرات حمله کردند و در یک درگیری توانستند 8 تن از افراد این حزب را کشته و 6 تن را زخمی کنند.[۱۱] در همین حال و باوجود تداوم درگیری‌ها میان نیروهای خودی و افراد گروه‌های مسلح ضدانقلاب در مناطق کردنشین غرب کشور، امروز و دو روز گذشته 2 تن از افراد حزب دمکرات و یک تن از وابستگان سازمان کومه‌له در مرانه، مریوان و کامیاران خود را به نیروهای سپاه معرفی و ضمن اظهار ندامت، درخواست امان‌نامه کردند.[۱۲]
گزارش - 40
سپاه پاسداران مریوان درخصوص آخرین وضعیت حزب دمکرات و سازمان مارکسیستی مائوئیستی کومه‌له در منطقه مریوان، گزارشی را تهیه و به سپاه کردستان ارسال کرد. در این گزارش استعداد، ساختار تشکیلاتی، محل استقرار و تسلیحات این گروه‌ها بررسی شده است و ضمن اشاره به برنامه‌ها و اقدامات احتمالی سازمان کومه‌له - که نسبت به سایر گروه‌های مسلح حضور چشمگیرتری در این منطقه دارد - چگونگی عملکرد نیروهای خودی در مقابله با این گروه‌ها مورد نقد قرار گرفته و برای تأثیرگذاری بهتر عملیات‌های خودی پیشنهادی مطرح گردیده است. طبق گزارش سپاه مریوان، در این منطقه، از حزب دمکرات کردستان گردان زریوار با 100 الی 120 نفر نیرو فعالیت دارد. این گردان دارای 2 لک به نام رشید حلاج و سعید کالکال است و هریک دارای 2 پل است و محل استقرار و فعالیت لک‌ها نیز به‌ترتیب در شمال‌شرقی مریوان و شمال مریوان است. لک‌های مذکور سلاح‌هایی ازقبیل آر.پی.جی7، تیربار کلاش، قناسه و کلاشینکف دراختیار دارند.* در این گزارش همچنین نام روستاها و تعداد افراد حزب دمکرات که در هر روستا استقرار دارند، آورده شده است. در ادامه گزارش، درباره استعداد و محل استقرار عناصر کومه‌له در این منطقه آمده است: هیز فواد از سازمان کومه‌له با 110 نفر نیرو در منطقه فعالیت دارند. این هیز که مقر آن در روستای گلچیدر است دارای 2 پل است و محل تردد و استقرار آنها روستاهای شمال و شمال‌شرقی مریوان است. زندان این حزب در مکانی بین روستای بایدر بالا و بوردمه واقع شده که در آن حدود 60 الی 80 زندانی نگهداری می‌شود. همچنین بیمارستان این سازمان نیز در روستای بوردمه قرار دارد. سپاه مریوان در ادامه اسامی روستاهای محل استقرار عناصر این سازمان و نیز تعداد آنها را ذکر کرده است. در انتهای گزارش به فعالیت‌ها و برنامه‌های آینده این گروه‌ها به‌ویژه سازمان کومه‌له اشاره شده و با انتقاد از عملکرد نیروهای خودی آمده است: در این موقعیت حساس کومه‌له قصد دارد جاهایی را که قبلاً از دست داده و درحال‌حاضر جمهوری اسلامی در آنها رفت‌وآمد ندارد، اشغال کند و باتوجه‌به حضور فعال گروهک‌ها در منطقه به‌خصوص کومه‌له و تبلیغات آنها، تعدادی از افراد ناآگاه به انحراف کشیده شده‌اند و با وضعیت جدید منطقه، زمینه خوبی برای عده‌ای طرف‌دار و هوادار به وجود آمده که خودشان را راحت‌تر به گروهک‌ها برسانند. در بیست روز اخیر، تا آنجا که مطلع هستیم، 4 دختر و 10 پسر به کومه‌له پیوسته و مسلح شده‌اند. در این هنگام که متأسفانه ضدانقلاب آن‌قدر جسور شده که در آبادی‌های پاک‌سازی‌شده در نزدیکی مقرهای خودی به جولان بپردازند و در نزدیکی مقر کمین بگذارند و به ایجاد ناامنی در منطقه بپردازند، لازم است که یک پاک‌سازی گسترده را از منطقه کوماسی تا روستاهای دری، شیخه‌کویره، تشکاش، چور، آلمانه، انجند، گلیه و میانه انجام دهیم و تردد خود را در مناطق آزادشده زیادتر کنیم تا چته‌های مزدور از این بیشتر جسور نشوند.[۱۳]
گزارش - 41
وزیر امور خارجه ایران به سؤالات خبرنگار روزنامه امریکایی نیوزویک درخصوص اوضاع منطقه خلیج‌فارس، روابط ایران و فرانسه و شایعه دلسردی تدریجی مردم از جنگ پاسخ داد. به گزارش روزنامه نیوزویک، علی‌اکبر ولایتی که به‌منظور شرکت در اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به سر می‌برد در پاسخ به این سؤال که ایران چگونه کشتی‌های حامل اسلحه و مهمات برای عراق را متوقف و از چه طریق از محموله کشتی‌ها اطمینان حاصل می‌کند، گفت: «ما در ایران قادریم هرگونه بازرسی که صلاح باشد به عمل آوریم. مهم‌ترین مسئله‌ای که می‌خواهیم دنیا آن را درک کند این است که ما نمی‌توانیم عبور مهمات جنگی مخربی که توسط بعثیون عراقی بر سرمان ریخته می‌شود را تحمل کنیم. سه سال تمام است که ما به نصایح و هشدارهای مکرر به عوامل غیرمسئول در خلیج‌فارس بسنده کرده‌ایم، لیکن دیگر کافی است.» ولایتی درمورد بروز واکنش بین‌المللی درصورت قطع مسیر کشتیرانی در خلیج‌فارس، ضمن تأکید بر انسداد تنگه هرمز درصورت تهدید منافع حیاتی ایران گفت: «درمورد عکس‌العمل بین‌المللی به‌ویژه اقدام امریکا باید بگویم که ما تصور می‌کنیم دولت امریکا می‌بایستی تاکنون آموخته باشد زمانی‌که مسئله به ایران اسلامی مربوط می‌شود، این کشور باید پیش از هر اقدامی آن را مجدداً مدنظر قرار دهد.» وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این سؤال که چرا از میان تمام کشورهایی که در معاملات تسلیحاتی دخالت دارند فقط فرانسه را محکوم می‌کنید، اظهار کرد: «ما این موضع را فقط در مقابل فرانسه اتخاذ نکرده‌ایم، بلکه بیش از دو سال است که شوروی و سایر کشورهایی که ماشین جنگی عراق را تجهیز می‌کنند، محکوم می‌کنیم.» وی افزود: «این کشور [فرانسه] بدون درنظرگرفتن عواقب کار و با بی‌مبالاتی هرچه تمام‌تر از رژیمی که آخرین روزهای حیاتش را می‌گذراند حمایت به عمل آورده و سلاح در اختیارش می‌گذارد و ازاین‌رو بیشترین مسئولیت را در قبال هرگونه فاجعه‌ای برعهده خواهد گرفت.» ولایتی درمورد ادعای ارسال سلاح‌های امریکایی و اسرائیلی به ایران گفت: «باید بگویم که این جوک سیاسی احمقانه و تکراری، آن‌قدر خسته‌کننده شده است که من هم صرفاً جز تکذیب این ادعای بی‌اساس چاره‌ای ندارم.» خبرنگار نیوزویک در ادامه، به اقدام فرانسه در پذیرفتن امام خمینی در زمان تبعید ایشان، اشاره کرد که ولایتی پاسخ داد: «فرانسه یک ویزای توریستی سه‌ماهه به رهبر انقلاب اسلامی داد و چنین ویزایی هر سال به میلیون‌ها توریست داده می‌شود. اجازه دهید اضافه کنم که فرانسه فقط به‌مدت چند ماه حضور امام خمینی را در آن کشور تحمل کرد. به همین خاطر، سفارت فرانسه در تهران ازطرف مردم ما گلباران شد و فرانسه می‌رفت تا مجدداً روابطی دوستانه با ایران داشته باشد.» وی با اشاره به تغییرات سیاست خارجی دولت فرانسه تأکید کرد: «این گناه ما نیست که دولت سوسیالیست فرانسه که ازنظر اقتصادی در وضع بسیار بدی به سر می‌برد و سیاست آژانس‌های بین‌المللی اجاره‌ای را در پیش گرفته، اکنون به اجاره سوپراتاندارد [ها]، فروش موشک‌های اگزوست پرداخته و کارگزاران خود را به کشورهای جهان سوم می‌فرستد.»
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که آیا پایان جنگ به سقوط صدام بستگی دارد و آیا ایران نمی‌تواند خود را متقاعد به تحمل وی کند، تأکید کرد: «تجربیات سه‌ساله از عملکرد رژیم بعثی و عدم هماهنگی اظهارات مقامات این رژیم و عملکردهایشان جای تردید باقی نمی‌گذارد که این رژیم ضد بشری می‌بایستی جای خود را به یک دولت مردمی بدهد.»
ولایتی در ادامه این گفت‌وگو با تکذیب شایعه دلسردشدن تدریجی مردم از ادامه جنگ خاطرنشان کرد: «اکثر جمعیت 40 میلیونی کشور ما چه با حضور در جبهه و چه با کمک‌های بی‌شائبه خود، در جانفشانی کوتاهی نکرده‌اند. درست برخلاف دمکراسی‌های غربی، اختلاف‌نظری در بین مردم ایران و دولتشان وجود ندارد. همه ما خواستار صلحی شرافتمندانه و همچنین مجازات عراقی‌های آدمکش هستیم.» وی همچنین درباره شایعه اعزام بچه‌های شش، هفت ساله به جبهه و به‌کارگیری آنان برای بازکردن راه عبور نیروهای نظامی از میادین مین گفت: «باید بگویم نام‌نویسی از افراد کمتر از 16 سال برخلاف قوانین ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. چند ماه پیش تعداد زیادی از افراد مسن روستایی داوطلب شدند تا از روی میادین مین عبور کنند، لیکن ... موافقت نشد.» وزیر امور خارجه سپس با بیان اینکه در ایران شمار زیادی از افراد بالاتر از 16 سال داوطلبانه آماده حضور در جبهه‌های جنگ هستند و از این نظر با هیچ‌گونه کمبودی مواجه نیستیم، تأکید کرد: «به بچه‌ها اجازه نزدیک‌شدن به جبهه‌های جنگ داده نمی‌شود.»[۱۴]
گزارش - 42
وزیر امور خارجه امریکا اعلام کرد چنانچه ایران تهدیدات خود مبنی‌بر بستن تنگه هرمز را عملی کند، امریکا و دیگر کشورهایی که دارای منافع حیاتی در خلیج‌فارس هستند تدابیری برای تضمین کشتیرانی در این منطقه اتخاذ خواهند کرد. خبرگزاری فرانسه با اعلام این خبر افزود: جورج شولتز در پایان دیدارش از کانادا در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد که انگلستان یک ناو هواپیمابر به این منطقه فرستاده و ناو هواپیمابر امریکایی رنجر نیز در آنجا مستقر است. این درحالی است که فرانسه نیز از مدتی پیش چند کشتی مین‌جمع‌کن به این منطقه اعزام کرده است. شولتز افزود دولت امریکا از تهدیدات ایران مبنی‌بر بستن تنگه راهبردی هرمز به‌شدت نگران است، پس باید با شنیدن چنین تهدیداتی کاملاً محتاط بود. وی تصریح کرد: «احتمال به‌اجرادرآمدن تهدیدات ایران درزمینه قطع کشتیرانی تجاری در خلیج [فارس] باعث شده است مشاوره و تبادل‌نظرهای گسترده میان امریکا و دیگر کشورهای غربی همچنان ادامه یابد.» وزیر امور خارجه امریکا تأکید کرد جهان نمی‌خواهد در موقعیتی باقی بماند که هر بار ایران احساس خطر کرد فوراً تهدید کند تنگه هرمز را خواهد بست.[۱۵] روزنامه نیویورک تایمز نیز با اشاره به اظهارات شولتز، به نقل از وی نوشت: «امریکا و دیگر کشورهای غربی نمی‌توانند اجازه دهند که ایران [با تهدید به مسدودکردن راه‌های آبی خلیج‌فارس] از آنها باج بگیرد.»[۱۶] وزیر امور خارجه امریکا همچنین با اظهار بی‌اطلاعی از تحویل یا عدم تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق، درخصوص موضع دولت امریکا در قبال تحویل این جنگنده‌ها فقط به این جمله اکتفا کرد که ما هیچ‌گونه موضعی در قبال این مسئله اتخاذ نکرده‌ایم و فرانسه خودش تصمیم گرفته است. شولتز دیدگاه‌های اخیر رهبران عراق درمورد بهبود احتمالی مناسبات میان واشنگتن و بغداد را بسیار جالب توصیف کرد.[۱۷] به گزارش رادیو امریکا، وی همچنین باوجود ابراز تمایل به برقراری روابط معقول میان ایران و ایالات متحده، افزود چنین چشم‌اندازی دیده نمی‌شود. به گفته این رادیو ظاهراً این نخستین باری است که جورج شولتز از سیاست نزدیک‌تری به عراق در جنگ سه‌ساله آن کشور با ایران یاد می‌کند.[۱۸]
گزارش - 43
روزنامه کویتی الرای العام اعلام کرد وزیر امور خارجه عراق چند روز پیش مخفیانه از پاریس دیدن کرد تا از دولت فرانسه بخواهد هواپیماهای سوپراتاندارد را هرچه زودتر به عراق تحویل دهد. این روزنامه ضمن درج این خبر افزود: عراق بیم دارد که فرانسه براثر فشار ایالات متحده، بریتانیا و چند کشور دیگر از ارسال سوپراتانداردها منصرف شود. عراق تهدید کرده است که دراین‌صورت از پرداخت چند میلیارد دلار بدهی خویش به فرانسه خودداری خواهد کرد.[۱۹] در همین حال، خبرگزاری کویت به نقل از ژنرال ژانو لاکاز رئیس ستاد ارتش فرانسه، اعلام کرد که فرانسه تمامی تعهدات خود را محترم شمرده و به توافقنامه‌های خود با هر کشوری عمل خواهد کرد. لاکاز که در رأس هیئتی از ارتش فرانسه برای یک دیدار رسمی سه‌روزه در کویت به سر می‌برد، افزود: به این ترتیب فرانسه تعهدات خود با عراق را محترم شمرده است.[۲۰]
گزارش - 44
فرانسه سیاست پیچیده‌ای را به‌منظور محدودساختن انتخاب‌های ایران دربرابر فشارها برای خاتمه‌دادن به جنگ دنبال می‌کند. این دیدگاه را دو نشریه لوپوئن و الدستور در تحلیل‌های جداگانه‌ای بیان کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، هفته‌نامه فرانسوی لوپوئن در شماره اخیر خود نوشت: فرانسه به شکل مدبرانه‌ای مسئله تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد را در وضعیتی مبهم حفظ کرده است به امید اینکه مذاکرات سیاسی در خلیج‌فارس امکان‌پذیر شود. این هفته‌نامه افزود: یکشنبه دو هفته پیش، منابع بسیار موثق اطلاع داده‌اند که جنگنده‌های سوپراتاندارد به بغداد می‌روند، ولی به نظر می‌رسد فرانسه می‌خواهد اتلاف وقت درمورد ارسال این هواپیماها و کمک نظامی به عراق را با تلاش‌های سیاسی در منطقه خلیج‌فارس هم‌زمان سازد. لوپوئن با اشاره به طرح قطعنامه‌ای در سازمان ملل به‌منظور پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق یادآور شد: درصورتی‌که مقامات تهران این طرح را بپذیرند دیگر تحویل سوپراتانداردها به عراق لزومی نخواهد داشت، اما درصورتی‌که آنها با طرح جدید سازمان ملل درمورد آتش‌بس در خلیج‌فارس موافقت نکنند، اجباراً باید عواقب لجاجت خود را پذیرا شوند. این هفته‌نامه فرانسوی در پایان اضافه کرد: درحال‌حاضر، به نظر می‌رسد پاریس برای قراردادن جمهوری اسلامی در مقابل این انتخاب عمداً این حالت مرموز را ایجاد می‌کند. گو اینکه هنوز هیچ نکته‌ای روشن نیست، نه در سازمان ملل متحد و نه در جمهوری اسلامی.[۲۱] مجله الدستور نیز در مقاله‌ای با عنوان "هرمز: تنگه یا راه‌حل بحران" ضمن ابراز اطمینان از تحویل جنگنده‌های فرانسوی سوپراتاندارد به عراق نوشت: «حال مشخص می‌شود که این جاروجنجال‌ها نه‌تنها در تصمیم فرانسه تأثیری نگذاشته، بلکه خود دولت فرانسه به ادامه این جنجال‌ها تمایل می‌ورزد، بدون اینکه کوچک‌ترین تغییری در تصمیم خود داده باشد.» به نوشته الدستور، دولت فرانسه تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد را به چند روز بعد از سخنرانی میتران در مجمع عمومی سازمان ملل موکول کرده است تا تحویل این جنگنده‌ها، پیشنهادهای رئیس‌جمهور فرانسه درزمینه خلع سلاح و مسائل بین‌المللی را بی‌اثر نسازد. الدستور همچنین ضمن اشاره به نظرخواهی فرانسه از چند کشور عربی افزود: «این کشورها به‌استثنای برخی از دولت‌های محافظه‌کار خلیج [فارس] عدم اعتراض خود مبنی‌بر تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد را به عراق ابراز نموده‌اند.» این مجله سپس مدعی شد دولت الجزایر با ارسال نامهای به رئیس‌جمهور فرانسه در یک موضع‌گیری صریح اعلام کرده است که الجزایر مایل نیست عراق در این جنگ تضعیف شود و این بدان معنا است که این کشور نیز از تحویل هواپیماها به عراق پشتیبانی می‌کند. این نشریه در ادامه، با اشاره به اظهارات روز گذشته کلود شسون وزیر امور خارجه فرانسه، در جمع خبرنگاران نوشت: «[وی گفت] من نمی‌دانم چرا درمورد این پنج هواپیما این‌همه جاروجنجال و هیاهو به راه افتاده است. درحالی‌که از سال 1980 موشک‌های اگزوسه دراختیار عراق بوده و این کشور امکان آن را هم داشته است که هر نقطه ایران را که بخواهد مورد هدف قرار دهد.» وزیر امور خارجه فرانسه افزود: «دولت متبوع وی بنا به عللی هرگز از تصمیم خود مبنی‌بر تحویل هواپیماها منصرف نخواهد شد. اولاً فرانسه آن‌طورکه شیوه آن است هیچ‌گاه دربرابر تهدیدها و هشدارها از انجام وظیفه خود صرف‌نظر نمی‌کند. ثانیاً اگر ما چنین سلاح‌هایی را دراختیار عراق نگذاریم لاجرم کشور پرقدرت دیگری این کار را خواهد کرد. ثالثاً هواپیماهای سوپراتاندارد توازن نظامی کنونی را هرگز تغییر نخواهد داد.» الدستور همچنین انگیزه اصلی فرانسه را در حمایت از عراق، یک انگیزه راهبردی خواند و افزود: «فرانسوی‌ها معتقدند که در محدوده اختلافات بین‌المللی بین شرق و غرب بر سر مناطق نفوذی، جغرافیای سیاسی مناطق بی‌شماری از جهان تغییر خواهد یافت و دراین‌میان کشورهایی چون فرانسه بایستی در صحنه حضور یافته و در اختلافات دو ابرقدرت موضع قاطعی اتخاذ نمایند. فرانسوی‌ها همچنین تأکید می‌کنند که جنگ عراق و ایران از معدود جنگ‌هایی است که هیچ‌کدام از ابرقدرت‌ها سیطره کامل بر آن ندارند.» این مجله دو هدف اصلی عراق در استفاده از هواپیماهای سوپراتاندارد را افزایش موج مخالفت داخلی با ادامه جنگ در ایران و ایجاد موازنه اقتصادی در خلیج‌فارس عنوان کرد و پس از طرح این ادعا که «رژیم ایران تلاش می‌کند پای ابرقدرت‌ها را به این جنگ بکشاند»، افزود: دراین‌صورت «مسئله مهم برای ایالات متحده دخالت مستقیم در منطقه به نفع رژیم ایران است.»[۲۲]
گزارش - 45
تحرکات دیپلماتیک اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس هم‌زمان در دو محور خاتمه‌دادن به جنگ ایران و عراق و عادی‌سازی روابط عراق - سوریه دنبال می‌شود. به گزارش رادیو کلن، شش کشور عربی حاشیه جنوبی خلیج‌فارس طرح صلح جدیدی را برای پایان دادن به جنگ سه‌ساله ایران و عراق تهیه کرده‌اند. در این طرح برقراری فوری آتش‌بس، یک برنامه بازسازی برای هر دو کشور و تشکیل کمیسیونی به‌منظور رسیدگی به مسئله غرامت جنگ و علت بروز آن، پیش‌بینی شده است. به گفته برخی منابع دیپلماتیک عربی، این طرح در اجلاس ماه آینده سران شورای همکاری خلیج‌فارس در دوحه پایتخت قطر ارائه خواهد شد و درصورت موافقت سران شورا با آن، دراختیار مقامات ایران نیز قرار می‌گیرد. رادیو کلن در ادامه یادآوری کرد که ایران تاکنون با کلیه اقدامات میانجیگرانه مشابه مخالفت کرده است.[۲۳] خبرگزاری آلمان نیز اعلام کرد: دیپلمات‌های عرب بخش عمده طرح جدید را به ابتکار شیخ زاید بن سلطان آل نهیان حاکم امارات متحده عربی، دانستند. این خبرگزاری همچنین افزود: در همین حال عربستان سعودی نیز تلاش جدیدی را به‌منظور متقاعدساختن سوریه به بازگشایی خط لوله نفتی عراق در خاک آن کشور آغاز کرده است.[۲۴] دراین‌باره روزنامه کویتی السیاسه به نقل از یک منبع رسمی گزارش داد که شاهزاده سعود الفیصل وزیر امور خارجه سعودی و همتای کویتی وی شیخ صباح الاحمد الصباح احتمالاً به میانجیگری بین بغداد و دمشق خواهند پرداخت. به نوشته این روزنامه، میانجیگری اخیر بخشی از تلاش‌های شورای همکاری خلیج‌فارس برای حل اختلافات داخلی اعراب قبل از تشکیل اجلاس سران عرب می‌باشد که قرار است ماه آینده در عربستان سعودی برگزار شود. السیاسه همچنین افزود: «دیپلمات‌های مقیم دمشق روز گذشته گفتند که سوریه طرح اعراب جهت بازگشایی خط لوله [نفتی] عراق را بررسی می‌کند. این دیپلمات‌ها افزودند که طرح مزبور بخشی از تلاش اعراب جهت متقاعدساختن عراق به عدم استفاده از هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی علیه ایران است.»[۲۵] در همین حال، الدستور در گزارشی نوشت: وزیر امور خارجه فرانسه در دیدار با شاذلی قلیبی دبیرکل اتحادیه عرب، از وی خواست تا اتحادیه عرب برای رسیدن به موضع‌گیری یکپارچه اعراب درمورد جنگ ایران و عراق و وضع داخلی لبنان به تلاش‌های بیشتری دست بزند.[۲۶] در همین زمینه دو روزنامه کویتی الانباء و کویت تایمز نیز بدون اشاره به نحوه وقوع جنگ، دیدگاه مشابهی را درمورد آن مطرح کردند. به گفته رادیو صوت‌الجماهیر، روزنامه الانباء نوشت: «می‌بایست ایران و عراق مسائل مربوط به جنگ و صلح خود را یکسره کنند. اکنون بر اعراب ضروری است تا برای پایان‌دادن به این جنگ، جانب عراق را در پیش بگیرند زیرا ایران پذیرای صلح نیست.» روزنامه انگلیسی‌زبان کویت تایمز (چاپ کویت) هم ضمن طرح این نظر که برخی دولت‌ها به‌طورجدی به فکر پایان‌یافتن جنگ ایران و عراق نیستند از موضع «حکمرانان تهران» انتقاد کرد و افزود: «اینها [مقامات ایران] اکنون تنگه هرمز را تهدید به بستن می‌کنند و از این راه می‌خواهند جهان را از آب‌های خلیج [فارس] جدا سازند.»[۲۷]
گزارش - 46
بررسی تأثیرات قطع صادرات نفت از خلیج‌فارس بر منافع کشورهای مختلف صنعتی جهان، در رسانه‌های گروهی جهان ادامه دارد. دراین‌میان یک نشریه اقتصادی، تداوم اوضاع فعلی را از نقطه‌نظر توسعه روابط خارجی ایران مورد توجه قرار داد. روزنامه کلنشه رونشا در یادداشتی با عنوان "خطر در خلیج" نوشت: «در منطقه خلیج‌فارس خطر بزرگی به وجود آمده است که اهمیت آن خیلی بیشتر از اختلافات منطقه‌ای ایران و عراق است. علاقه کشورهای صنعتی غرب به نفت فقط یک طرف قضیه است. ابرقدرت‌ها یعنی ایالات متحده و اتحاد شوروی منطقه خلیج‌فارس را مسبب اختلافات شدید سال‌های آینده می‌دانند. این منطقه با منابع نفتی‌اش به‌عنوان مهم‌ترین منبع تهیه‌کننده نفت جهان می‌تواند درباره ضعف و یا قدرت جهان غرب و یا کشورهای شرقی تصمیم بگیرد.» این روزنامه دلیل علاقه ویژه فرانسه به این منطقه را چنین ذکر کرد: «اگر عراق در جنگ با ایران شکست بخورد، فرانسه درصورت برکناری صدام حسین باید از 40 میلیارد مارکی که به‌عنوان وام دراختیار عراق گذاشته است صرف‌نظر کند و همین موضوع نیز دلیل تحویل بی‌مورد هواپیماهای جنگی فرانسه به عراق است.» این روزنامه در پایان اضافه کرد: «به‌احتمال قوی در منطقه خلیج‌فارس در آینده نزدیک خطر بروز جنگ وجود ندارد، زیرا ابرقدرت‌ها در موقعیت کنونی نمی‌توانند در این منطقه دست به جنگی دامنه‌دار بزنند، اما در درازمدت زورآزمایی سختی درباره نفت در این منطقه صورت خواهد گرفت.»[۲۸] روزنامه کریستین ساینس مانیتور نیز در مطلبی با عنوان "چرا ژاپن برای آرام‌کردن جنگ ایران و عراق پیش‌قدم شده است"، با بیان اینکه «دشمنی ایران و عراق که این اواخر کمر به نابودی یکدیگر بسته‌اند بر اضطراب واشنگتن، توکیو و پایتخت‌های اروپایی افزوده است»، آورده است: «اگر ایران تهدید خود را مبنی‌بر متوقف‌ساختن کشتیرانی در خلیج‌فارس عملی سازد، خود بازنده اصلی است و بازنده بعدی ژاپن خواهد بود. عراق آسیبی نخواهد دید و اروپا نیز درمجموع کمتر از خاور دور آسیب می‌بیند.» به نوشته کریستین ساینس مانیتور، مقصد 90 درصد نفتی که در سه‌ماهه اول سال (میلادی) جاری از تنگه هرمز عبور کرده کشورهای صنعتی آسیا بوده و فقط 10 درصد آن راهی اروپا و امریکا شده است. این روزنامه ضمن یادآوری روابط تجاری گسترده ژاپن با دو کشور ایران و عراق افزود: «ژاپن طی ماه‌های اخیر دادوستدهای بازرگانی خود را با ایران افزایش داده و برای تکمیل طرح‌هایی که [در] زمان شاه آغاز شد و جنگ اجرای آنها را متوقف ساخت ازجمله یک مجتمع عظیم پتروشیمی، کارشناسان فنی خود را به ایران اعزام کرده است. پاره‌ای گزارش‌ها حاکی است که ژاپن نتایج یک سلسله بررسی‌های کامپیوتری را دراختیار رهبران ایران گذاشته که نشان می‌دهد جنگ طولانی و فرسایشی به سود ایران نخواهد بود.»[۲۹] هفته‌نامه میدل ایست تایمز (چاپ قبرس) نیز در مقاله‌ای ضمن بررسی مواضع ایران در قبال تلاش‌های صلح از نقطه‌نظر افق‌های اقتصادی و توسعه روابط خارجی این کشور نوشت: «تحلیل‌گران متذکر می‌گردند که باوجود آنکه [امام] خمینی امریکا و حکومت‌های سلطنتی منطقه [را] که شورای همکاری خلیج [فارس] را تشکیل می‌دهند، مورد سرزنش قرار می‌دهد و روابط ایران با کشورهای غربی را محدود و یا اصلاً قطع کرده است، ولی این رژیم عموماً خواهان توسعه روابط تجاری خود می‌باشد و نسبتاً هم در دادن رونق مجدد به اقتصاد خود موفق بوده است. بنابراین تهدید عراق مبنی‌بر آنکه اقتصاد رونق‌یافته ایران را نابود خواهد ساخت ایران را آسیب‌پذیر می‌نماید.»[۳۰]
گزارش - 47
روزنامه انگلیسی دیلی تلگراف از تشکیل نیروهای واکنش سریع امریکا برای مداخله احتمالی در منطقه خلیج‌فارس خبر داد. این روزنامه در شماره امروز خود با اشاره به حضور ناوهای نیروی دریایی ایالات متحده در خلیج‌فارس اعلام کرد: ستادی به این منظور در ایالت فلوریدای امریکا تشکیل شده است. مسئولیت فرماندهی این نیروها برای دخالت احتمالی در منطقه حساس خلیج‌فارس برعهده ژنرال رابرت کنزنیکتون است و افرادی از نیروی دریایی، هوایی و زمینی زیر نظر مستقیم وی عمل می‌کنند. دیلی تلگراف افزود: این نیروها قادرند 234 هزار پرسنل نظامی را برای پشتیبانی نیروهای امریکایی مستقر در منطقه آماده کنند و درصورت بروز درگیری‌های نظامی، می‌توانند نیرویی معادل 131 هزار پرسنل نظامی را فوراً به منطقه اعزام کنند. بنا به این گزارش، نیروی دریایی امریکا درصورت لزوم 52 هزار تفنگ‌دار دریایی و نیروی هوایی و نیز 330 هزار پرسنل نظامی را که 3500 تن از آنان برای جنگ‌های نامنظم تعلیم دیده‌اند وارد عمل خواهد کرد.[۳۱]
گزارش - 48
باوجود صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش واردات نفت، بحران انرژی که از ده سال پیش براثر تحریم نفتی اعراب در امریکا آغاز شده است، هنوز ملموس به نظر می‌رسد. به گزارش رادیو امریکا امروز در دهمین سالگرد تحریم نفتی اعراب، در کنگره امریکا برخی سناتورهای عضو کنگره تأکید کردند که اگرچه امروزه در امریکا برای دریافت بنزین صفی وجود ندارد و درزمینه صرفه‌جویی‌های انرژی پیشرفت‌های قابل‌توجهی به دست آمده است، اما در هر زمانی ممکن است صفوف بنزین از نو ایجاد شود. به گفته مقامات امریکا، جنگ میان ایران و عراق می‌تواند به‌طور ناگهانی بر تولیدات نفتی جهان تأثیر گذارد. جیمز آورستار عضو کنگره امریکا به خبرنگاران گفت یک چنین بحرانی ادامه دارد زیرا امریکا هنوز به انرژی و نفت یکی از پرفرازونشیب‌ترین مناطق جهان وابسته است.[۳۲]
گزارش - 49
دو روز پس از پایان مانور نظامی مشترک کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، گزارش‌ها از انجام مذاکرات و خریدهای تسلیحاتی جدید عربستان و کویت حکایت دارد. امروز رادیو مسقط اعلام کرد شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز وزیر دفاع و هواپیمایی عربستان سعودی، برای یک دیدار رسمی پنج‌روزه از ایتالیا رهسپار آن کشور شد. بنا به این گزارش، انتظار می‌رود وی با رئیس‌جمهور و وزیر دفاع ایتالیا درباره همکاری‌های نظامی میان دو کشور گفت‌وگو کند. رادیو مسقط یادآور شد که وزیر دفاع سعودی در خلال ماه جاری، از مادرید دیدار و درزمینه خرید سلاح‌های اسپانیایی مذاکراتی با مقامات اسپانیا به عمل آورده است.[۳۳] همچنین روزنامه الرای العام گزارش داد که ژانو لاکاز رئیس هیئت ستاد ارتش فرانسه، در دیدار با مقامات کویت، آمادگی فرانسه را برای تجهیز کویت و کشورهای خلیج‌فارس به سلاح‌های مدرن و پیشرفته اعلام کرده است.[۳۴] دراین‌باره روزنامه کویتی القبس نیز به نقل از مقام‌های آگاه نوشت: کویت ممکن است خواستار تعداد نامشخصی از جنگنده بمب‌افکن‌های سوپراتاندارد شود. به نوشته این روزنامه، لاکاز درباره یک معامله صد میلیون دلاری شامل خرید 6 بالگرد سوپرپومای مجهز به موشک اگزوسه، با مقامات کویت مذاکره کرده است. القبس افزود: «کویت اخیراً معامله‌ای درمورد خرید 12 هواپیمای میراژ اف1، 34 نفربر زرهی که بعضی از آنها با موشک‌های ضدزرهی (تاو) مجهز خواهند شد و شمار مشخصی از هلیکوپترهای (غزال) با فرانسه منعقد کرده است.» این روزنامه اضافه کرد: «کویت برای خرید هواپیماهای فوق مدرن میراژ 2000 و همچنین تانک‌های ام‌ایکس40 سرگرم مذاکره با دولت فرانسه است.»[۳۵] در همین حال، رادیو اسرائیل در تفسیری به بررسی تلاش‌های اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس درزمینه تقویت توانایی‌های دفاعی خود ازجمله با برگزاری مانورهای نظامی مشترک پرداخت. این رادیو ضمن اشاره به نگرانی‌های امنیتی کشورهای مذکور از «تهدیدهای مکرر ایران»، گفت: «طراحان و اداره‌کنندگان این مانور گفتند که هدف برگزاری آن تحکیم قدرت دفاعی امیرنشین‌های حوزه خلیج [فارس] و به این امید است که آنها در آینده برای دفاع از خویش دربرابر تعرض خارجی نیروی کافی داشته باشند و بتوانند روی پای خود بایستند و به کمک دیگران متکی نباشند. ولی این آرزویی است که به‌زودی جامه عمل نخواهد پوشید و امیرنشین‌های جنوب خلیج [فارس] ضعیف‌تر از آن هستند که در آینده نزدیک بتوانند روی پای خود بایستند و حتی دایه اصلی آنها؛ یعنی عربستان سعودی کشوری است که هنوز قادر به دفاع از خویش نمی‌باشد و به ایالات متحده تکیه دارد، اما ایجاد شورای همکاری‌های خلیج [فارس] و برگزاری نخستین مانور نظامی گام بزرگی در راه اجرای هدف‌های اعلام‌شده محسوب می‌گردد.» به گفته این رادیو، برنامه ایجاد یک سازمان دفاعی مشترک برای امیرنشین‌های جنوب خلیج‌فارس از سال‌ها پیش وجود داشت و شاه ایران نیز از آن حمایت می‌کرد، ولی دولت عراق در راه اجرای این برنامه اشکال‌تراشی می‌کرد، زیرا مایل بود در چنین سازمانی عضویت یابد و رهبری آن را به دست گیرد. بااین‌حال، امیرنشین‌های عرب خلیج‌فارس که از برنامه‌های توسعه‌طلبانه رژیم بعث عراق بیم داشتند، به عضویت آن کشور روی خوشی نشان نمی‌دادند و به همین دلیل اجرای طرح را عملاً به تعویق انداختند. رادیو اسرائیل در ادامه تفسیر خود اضافه کرد: وقوع انقلاب و استحکام موقعیت آیت‌الله خمینی و تشکیل حکومتی که هدف علنی آن، صدور انقلاب به کشورهای همسایه، تحت شعار مبارزه با استکبار جهانی است، امیرنشین‌ها را در برپایی یک چارچوب همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی مصمم‌تر ساخت. این رادیو افزود: «گرچه امیرنشین‌ها برنامه گسترده‌ای برای تقویت نظامی خویش تهیه کرده و با اختصاص 6 میلیارد دلار قصد دارند پایگاه‌های نیرومند زمینی و دریایی به وجود آ‌ورند، ولی آنها به‌خوبی می‌دانند که نه امروز و نه در آینده نزدیک نیروهای آنها به مرحله‌ای نخواهد رسید که اگر ایران تنگه هرمز را ببندد و یا درصدد مجازات نظامی آنها برآید بتوانند از خویش دفاع کنند و برای این منظور آنها به کمک نظامی ایالات متحده و نیروهای آن کشور در جزیره مصیره و اقیانوس هند نیاز خواهند داشت.»[۳۶]
گزارش - 50
درپی انتشار خبرهایی از تشکیل یک نیروی ضربت اردنی با هدف دخالت سریع در بحران‌های احتمالی منطقه خلیج‌فارس،* زید بن شاکر فرمانده کل نیروهای مسلح اردن، گفت که اردن همچنان به وظیفه ملی خویش در قبال حمایت از برادران عرب پایبند است. به گزارش رادیو امان، وی این اظهارات را در پاسخ به گزارش اخیر رادیو اسرائیل مبنی‌بر تشکیل نیروهای واکنش سریع اردنی اعلام کرد. فرمانده کل نیروهای مسلح اردن همچنین گفت: ملک حسین پادشاه اردن، سمت پاسداری از تمام اعرابی که او را به‌مثابه حامی خود می‌بینند حفظ خواهد کرد و اردن در قبال کمکی که از برخی کشورهای عربی دریافت کرده به آنان کمک نظامی می‌کند. وی تصریح کرد: همکاری تسلیحاتی ما با امریکا همیشه در روز روشن جریان داشته است؛ زیرا امریکا منبع اصلی تأمین تجهیزات نظامی ما به شمار می‌رود و اردن در ازای دریافت اسلحه پیشرفته از امریکا با مشکلاتی ازقبیل تأمین پول و مخالفت رژیم اسرائیل روبه‌رو می‌باشد.[۳۷] به گزارش خبرگزاری فرانسه، فرمانده نیروهای مسلح اردن در توضیح این امر گفت: «اطلاعات منتشره دراین‌زمینه به نحوی بوده است تا تلاش‌های اردن را برای دریافت سلاح‌های مدرن از امریکا با شکست روبه‌رو سازد.»[۳۸]
گزارش - 51
رئیس‌جمهور امریکا رابرت مک‌فارلین فرستاده ویژه خود به منطقه غرب آسیا را به سمت مشاور امنیت ملی ایالات متحده منصوب کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، مک‌فارلین که 46 سال دارد و در ژوئیه گذشته به‌جای فیلیپ حبیب به‌عنوان فرستاده ویژه ریگان به غرب آسیا تعیین شده بود، جایگزین ویلیام کلارک مشاور امنیت ملی امریکا شد. این خبرگزاری افزود: «اطرافیان ریگان معتقدند مک‌فارلین یکی از کارشناسان زبده در سیاست خارجی امریکاست و درحال‌حاضر نیز درجه سرهنگی در رده تفنگ‌داران امریکا را داراست.»[۳۹]
گزارش - 52
امروز اخبار و گزارش‌هایی درباره تأثیرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی انقلاب در منطقه و جهان انتشار یافت. واحد مرکزی خبر به نقل از خبرگزاری یونایتدپرس گزارش داد: ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی، به‌طور تلویحی حزب اسلامی مالزی را متهم کرد که قصد دارد حکومت این کشور را سرنگون سازد و مالزی را به یک جمهوری اسلامی تبدیل کند. مقامات مالزی گفتند این گروه تحت‌تأثیر رهبران "یک جمهوری اسلامی" که مدعی هستند مسلمانان نباید تحت سلطه نظام شاهنشاهی باشند قرار گرفته است. تصور می‌شود منظور این مقامات، کشور ایران می‌باشد. بااین‌حال حزب اسلامی مالزی که مخالف حکومت این کشور است، هرگونه شرکت در توطئه براندازی نظام اجتماعی فعلی و روی کار آوردن یک جمهوری اسلامی به‌جای آن را تکذیب کرده است.[۴۰] خبر دیگر که رادیو کلن آن را اعلام کرد مربوط به اقدامات دولت ترکیه در مقابله با آنچه این رادیو "تجدید حیات اسلام در سطح جهانی" خواند، می‌باشد. بنا به این گزارش، ترکیه درصدد تدوین کتاب‌های درسی مقطع دبستان برای دانش‌آموزان ترک ساکن در جمهوری آلمان فدرال است که در آنها اصول دین اسلام با اصول کشور محل تابعیت و حقوق مدنی آن آمیخته شده و احترام به کمال آتاتورک به‌عنوان مؤسس ترکیه مدرن و همچنین احترام به ارتش به‌عنوان حافظ ملت مورد تأکید قرار می‌گیرد. به گفته رادیو کلن، این مطلب را مقامات دولتی ترکیه در دیدار و مذاکرات هیئت نمایندگی ایالت باواریای آلمان فدرال از این کشور عنوان کرده‌اند. این مقامات همچنین بارها بر این موضوع تأکید کردند که روسری برای دختران دبستانی ترک نشانه مقاومت آنها در مقابل به‌اصطلاح غرب‌زدگی بوده و با هدف دولت ترکیه مبنی‌بر شناسایی این کشور به‌عنوان یک کشور اروپایی مباینت دارد. این رادیو افزود: «دولت ترکیه حتی خود را ناگزیر می‌بیند که در مقابل تجدید حیات اسلام در سطح جهانی که سمبل آن آیت‌الله خمینی رهبر انقلاب ایران است، اقداماتی به عمل آورد.»[۴۱]
گزارش - 53
یک روزنامه امریکایی از توافق مقدماتی گروه‌های مختلف لبنان با تشکیل اجلاس آشتی ملی خبر داد. روزنامه کریستین ساینس مانیتور دراین‌باره نوشت: از سال 1975 که نخستین شعله‌های آتش جنگ در لبنان زبانه کشید، روز پنجشنبه گذشته برای نخستین‌بار، گروه‌های رقیب برای دستیابی به صلح دور میز مذاکره گرد آمدند. بااین‌حال، بروز حوادثی گهگاه امید به برقراری صلح را به نومیدی مبدل می‌سازد. روز جمعه گذشته با کشته‌شدن یکی دیگر از تفنگ‌داران دریایی امریکا در نزدیکی فرودگاه بیروت، تعداد قربانیان امریکایی در آن منطقه به 5 تن رسید. شنبه گذشته نیز حوادثی مشابه روی داد و تفنگ‌داران دریایی چند تن از تک‌تیراندازان را به هلاکت رساندند. تیراندازی به‌سوی نیروهای امریکایی از منطقه‌ای صورت گرفت که بیشتر ساکنان آن را شیعیان ضددولتی تحت کنترل سازمان امل تشکیل می‌دهند، اما سازمان امل از پذیرفتن مسئولیت تیراندازی سر باز زد و ادعا کرد که جنگجویان این سازمان نیز مورد حمله افراد ناشناسی قرار گرفته‌اند که ظاهراً هدفشان ایجاد تشنج در آستانه انجام مذاکرات صلح است. کریستین ساینس مانیتور افزود: به گفته منابع غربی، تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که ممکن است سازمان امل در گفته‌هایش صادق باشد، اما کسانی در آن سازمان هستند که می‌خواهند ایجاد آشوب و درگیری کنند. این روزنامه سپس به نقل از دیپلمات‌های غربی مدعی شد که گروه‌های کوچک بسیاری مانند حزب‌اللهی‌های طرف‌دار ایران در لبنان حضور دارند که با نشست آشتی ملی که هدفش تقسیم قدرت بین مسلمانان، مسیحیان و چریک‌ها است مخالف‌اند.[۴۲]
ضمیمه گزارش40: مشروح استعداد، ساختار تشکیلاتی و محل اسقرار حزب دمکرات و سازمان کومه‌له در منطقه مریوان 1. حزب دمکرات در این منطقه هیز زریوار فعالیت می‌کند که به‌تازگی به‌دلیل کمبود نیرو به گردان تنزل یافته است و به همین علت نیروهای اعضای کمیته سیاسی را در فاز نظامی به کار گرفته‌اند. گردان زریوار دارای 100 الی 120 نفر است. این گردان از دو لک تشکیل شده است: 1. لک رشید حلاج با استعداد 50 الی 60 نفر که مقرشان در داخل مسجد روستای دوریان و هوارگرمه (شمال‌شرق مریوان، جنوب ارتفاعات چهل‌چشمه) است. 2. لک سعید کالکال با استعداد 50 نیرو که مقرشان در آبادی بوردمه می‌باشد. لک کالکال دارای دو پَل است 1. پَل محمد لطیف (این گروه در تاریخ 10/7/1362 که به انجیران آمده بودند توسط نیروهای خودی محاصره و 15 نفر آنها به هلاکت رسید.) 2. پَل صدیق نوذری. پَل محمد لطیف حفاظت دو آبادی بوردمه و بایدربالا را که مهمات و خانواده چته‌ها در آن دو روستا نگهداری می‌شوند برعهده دارد، استعداد هر پَل 20 الی 25 نفر است. پَل صدیق نوذری فقط گشت منطقه را به عهده دارد. پَل محمد لطیف علاوه‌بر سلاح‌های انفرادی دارای 1 قبضه آر.پی.جی7، 1 قبضه یوزی، 1 قبضه تیربار کلاش، 1 قبضه قناسه دوربین‌دار، 1 قبضه کالبیر50 که بین بوردمه و بایدربالا است. پَل صدیق نوذری نیز دارای 1 قبضه آر.پی.جی7، چندین قبضه قناسه و چندین سلاح سبک می‌باشد. محل تردد لک سعید کالکال: اطراف آبادی‌های بوردمه و بایدربالا، حاج‌عبدل، بورده‌رشه، انجیران، هانی شیخان، گاگل، بیلو و سیف بالا می‌باشد. محل تردد لک رشید حلاج: اطراف آبادی‌های دوریان، چادلکان وزیر، شاه‌نشین، گلچیدر، تراق تپه، قمچیان، میانه، گلبه و مالک است. 30 الی 100 نفر از افراد این حزب در روستای ارسوله مستقر هستند و در گروه‌های 20 الی 30 نفری به روستاها می‌روند و از اهالی روستا حتی آوارگان جنگی پول جمع‌آوری می‌کنند. در آبادی هوارگرمه نیز بین 30 تا 80 نفر استقرار دارند. در آبادی گله هم 60 الی 70 نفر از افراد حزب حضور دارند و مقر آنها در مسجد روستا است.
2. سازمان کومه‌له از حزب منحله کومه‌له در این منطقه هیز فواد فعالیت می‌کند. این هیز دارای 110 نفر نیرو است که 30 نفر آن دختر هستند. مقر این هیز در روستای گلچیدر است. تدارکات و مهمات کومه‌له از عراق می‌آید و زخمی‌ها را به عراق می‌برند. مهمات و تدارکات را از عراق تا مرز با خودرو می‌آورند و از مرز با الاغ و قاطر به حاج‌عبدل و از آنجا به مناطق دیگر حمل می‌کنند. هیز دارای 45 قبضه تفنگ کلاشینکف، 1 قبضه قناسه دوربین‌دار، 1 قبضه تیربار قناسه، 2 قبضه آر.پی.جی7، 2 قبضه تیربار ژ3، 1 قبضه کالیبر75، 8 قبضه برنو و تعدادی ژ3 می‌باشد. یک قبضه خمپاره‌انداز 120 میلی‌متری و یک قبضه 60 میلی‌متری و یک کالیبر50 نیز از دیگر تسلیحات هیز است. همچنین هیز دارای 2 دستگاه بی‌سیم پی.آر.سی77 و هر دسته یک بی‌سیم کوچک دارد. محل‌های تردد گردان فواد: روستای ایسوله، گله، زویران، چاله‌سوره، تراق‌تپه، گوگچه، کانی‌تمرخان، تازه‌آباد، گریچده، اسحاق‌آباد، سوله، بلچه‌سور، تشکاش، نالک و سنه، سرکل، گویزه‌کوره، خیرآباد و شهرانی است. در بین آبادی بایدربالا و بوردمه زندان کومه‌له قرار دارد که در آنجا حدود 60 الی 80 زندانی نگهداری می‌شود. بیمارستان این گروه نیز در بوردمه است که 3 پزشک در آنجا فعالیت می‌کنند و جدیداً سه دکتر فرانسوی آمده‌اند که گویا به‌طرف بانه و سردشت رفته‌اند. 50 الی 60 نفر از افراد کومه‌له که تقریباً نصف آنها دختر هستند در روستای زویران مستقر هستند و حدود 40 الی 50 نفر از آنان نیز در مسجد آبادی ایسوله مستقر هستند که مسلح به سلاح‌های سبک و آر.پی.جی7 می‌باشند. تشکیلات کمیته ناوچه در آبادی شاه‌نشین است و حدود 60 نفر کومه‌له از هیز شورش در آنجا حضور دارند و سلاح‌های آنها تفنگ سبک آر.پی.جی7 و تیربار کلاش و قناسه دوربین‌دار است. تعداد 25 نفر از اعضای کومه‌له در روستای بلچه‌سور مستقر هستند. این گروه مجهز به یک قبضه تیربار قناسه، یک قبضه قناسه دوربین‌دار و یک قبضه آر.پی.جی7 و بقیه سلاح‌های سبک هستند. مرکز آموزش کومه‌له در آبادی هوارگرمه است. درحال‌حاضر دوره 29 را می‌گذراند. تعداد چته‌های کومه‌له به‌طور ثابت بدون افراد آموزشی 40 الی 50 نفر است.[۴۳]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/07/25
- ↑ سند شماره 316560 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 25/7/1362.
- ↑ سند شماره 316560 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 25/7/1362.
- ↑ سند شماره 4061/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ارزیابی تحرکات ضدانقلاب (قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 25/7/1362، نوار شماره 12943)، داود رنجبر، صص 22 - 2.
- ↑ سند شماره 295/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در عملیات والفجر4، محمدرضا دیانی، 13/7/1362 تا 29/7/1362، صص 77 - 74.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 27/7/1362، ص2.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ سند شماره 91429 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی ناحیه ژاندارمری خوزستان، 26/7/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 227372 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: رویدادهای هفته، دفتر فرماندهی سپاه منطقه10، 14/8/1362، ص8؛ و- سند شماره 80730 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) منطقه11به فرماندهی کل سپاه، 3/8/1362؛ و- سند شماره 316612 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا به فرماندهی ژاجا (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 26/7/1362؛ و- سند شماره 416787 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا (رکن3) به فرماندهی ژاجا (رکن3 - مرکز فرماندهی)، 26/7/1362؛ و- سند شماره 416733 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه مهاباد به ستاد منطقه11، 27/7/1362؛ و- سند شماره 416727 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه مهاباد به منطقه11، 25/7/1362.
- ↑ سند شماره 113723 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن مناطق کردنشین، دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 137، 30/7/1362، ص1.
- ↑ سند شماره 298594 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرپل ذهاب (اطلاعات) به ستاد سپاه منطقه7 (اطلاعات)، 30/7/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 416799 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (طرح و عملیات) به ستاد مرکزی (طرح و عملیات)، 27/7/1362؛ و- سند شماره 416773 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 25/7/1362؛ و- سند شماره 80730 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص5.
- ↑ سند شماره 416711 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه میاندوآب به اطلاعات منطقه11، 26/7/1362؛ و- سند شماره 80730 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص5؛ و- سند شماره 416711 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه میاندوآب به اطلاعات منطقه7، 26/7/1362.
- ↑ سند شماره 250535 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مریوان (اطلاعات) به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناحیه کردستان (اطلاعات)، 25/7/1362.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 406، 1/8/1362، صص 8 - 1، روزنامه نیوزویک، 25/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 213، 27/7/1362، صص 3 و 4، واشنگتن - خبرگزاری فرانسه، 26/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 214، 28/7/1362، صص 5 و 6، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 27/7/1362، به نقل از روزنامه امریکایی نیویورک تایمز.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 213، 27/7/1362، صص 3 و 4، واشنگتن - خبرگزاری فرانسه، 26/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/7/1362، ص16، رادیو امریکا، 26/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 26/7/1362، ص13، رادیو اسرائیل، 25/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره212، 26/7/1362، ص6، کویت - خبرگزاری فرانسه، 25/7/1362، به نقل از خبرگزاری کویت.
- ↑ همان، ص22، رادیو ایران، 25/7/1362.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 420، 3/9/1362، صص 28 - 24، مجله الدستور، 25/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 26/7/1362، صص 12 و 13، رادیو کلن، 25/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 212، 26/7/1362، ص5، منامه - خبرگزاری آلمان‌غربی، 25/7/1362.
- ↑ همان، صص 5 و 6، کویت - خبرگزاری رویتر، 25/7/1362.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 413، 7/8/1362، ص22، مجله الدستور، 25/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 212، 26/7/1362، ص27، بغداد - رادیو صوت‌الجماهیر، 25/7/1362.
- ↑ همان، ص15، رادیو کلن، 25/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 26/7/1362، صص 18 و 19، رادیو امریکا، 25/7/1362، به نقل از روزنامه کریستین ساینس مانیتور.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 419، 1/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 212، 26/7/1362، ص23، رادیو ایران، 25/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/7/1362، صص 21 و 22، رادیو امریکا، 26/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 26/7/1362، ص7، رادیو مسقط، 25/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 212، 26/7/1362، ص6، رادیو بغداد، 25/7/1362، به نقل از روزنامه کویتی الرای العام.
- ↑ روزنامه کیهان، 26/7/1362، ص24.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 212، 26/7/1362، صص 21 - 19، رادیو اسرائیل، 25/7/1362.
- ↑ همان، صص 26 و 27، بخش عربی رادیو امان، 25/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 228، 12/8/1362، ص20، واشنگتن - خبرگزاری فرانسه، 11/8/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 27/7/1362، ص2.
- ↑ همان، ص7.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 212، 26/7/1362، صص 17 - 15، رادیو کلن، 25/7/1362.
- ↑ همان، ص13، رادیو امریکا، 25/7/1362، به نقل از روزنامه کریستین ساینس مانیتور.
- ↑ سند شماره 25537 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران مریوان (اطلاعات) به سپاه پاسداران کردستان (اطلاعات)، 25/7/1362.