1364.05.19
| روزشمار جنگ سال 1364 1364.05.19 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نوزده مرداد |
| تاریخ شمسی | 1364.05.19 |
| تاریخ میلادی | 10 اوت 1985 |
| تاریخ قمری | 22 ذیقعده 1405 |
گزارش- 553
وضع جبهه‌ها و نيز اطلاعيه‌هاي نظامي ايران و عراق حاكي است كه امروز هم نوعي ركود در همة جبهه‌هاي جنگ حاكم بوده و تنها تبادل عادي آتش ميان دوطرف انجام مي‌شده كه در جبهة مياني (مهران و ميمك) شدت بيشتري داشته است.[۱]
گزارش- 554
در خصوص اعلام تصميمات كنفرانس سران عرب، نكتة مهم اين است كه تصميمات به‌صورت بيانيه‌اي هشدارآميز عليه مواضع جمهوري‌اسلامي ايران و در تأييد مواضع و صلح تحميلي مورد نظر عراق، انعكاس يافتهاست. به گزارش راديو تركيه، "حسن دوم" شاه مراكش، پس از پايان كار كنفرانس كازابلانكا در يك مصاحبة مطبوعاتي گفته است: «در صورتي كه ايران در مقابل درخواست‌هاي عراق، تن به صلح ندهد و به جنگ ادامه دهد، كشورهاي عربي در مناسبات خود با آن كشور تجديد نظر خواهند كرد.» وي افزوده است: «بعد از اين، تدابير ديگري نيز در مورد ايران اتخاذ خواهد شد. ...»[۲] شيخ "صباح‌الاحمد" وزير امور خارجة كويت، هنگام بازگشت از كنفرانس فوق‌العادة سران عرب به اهميّت نكات مربوط به جنگ ايران و عراق در بيانية كنفرانس اشاره كرد و افزود: «نكات ياد شده به‌طور واضح موضع دستهجمعي اعراب را در ازاي عراق برادر كه حس قومي را منعكس مي‌نمايد، آشكار مي‌سازد.»[۳] راديو بي.بي.سي. نيز گزارش داد: «ملك "حسن دوم" پادشاه مغرب، اعلاميه منتشره كه در پايان كنفرانس فوق‌العاده سران عرب صادر شد را دقيق‌ترين و فصيح‌ترين اعلاميه در جهت محكوميت ايران توسط اعراب، خواند و افزود (اعلاميه) ايران را به دليل مساعياش براي تسخير خاك عراق و به دليل نپذيرفتن پيشنهادهاي صلح عراق، محكوم مي‌نمايد. ملك حسن افزود كه هدف اينك آن خواهد بود كه كمكي كه بعضي كشورهاي عرب به ايران مي‌رسانند، كاهش داده شود گرچه انتظار نمي‌رود كه اين كمك كاملاً پايان يابد.»[۴] راديو صوت‌الجماهير عراق هم گزارش داد: «"طه‌ياسين‌رمضان" معاون نخست‌وزير عراق، پس از شركت در كنفرانس دارالبيضا، از نتايج مثبت كنفرانس اظهار خشنودي كرد و از موضع برادران عرب در قبال طرح عراق دربارة جنگ و محكوم كردن ايران به خاطر ادامة تجاوزاتش به عراق و درخواست اكيد آنها از ايران كه به جنگ خاتمه دهد، ستايش كرد و همچنين از كشورهاي شركت كننده كه در روابط خود با ايران تجديدنظر خواهند كرد و اقدامات ضروري را در اين زمينه انجام مي‌دهند، قدرداني نمود.»[۵]
گزارش- 555
در پايان اجلاس فوق‌العادة سران عرب در مراكش - كه بدون حضور پنج كشور ليبي، سوريه، الجزاير، لبنان، يمن برگزار شد - اظهارات مفسران در جمع‌بندي نتايج حاصله متفاوت است: بعضي آن را چندان جدي نگرفتهاند. بعضي نيز به توجيه نتايج ضعيف آن پرداخته‌اند، از جمله يك تفسير بي.بي.سي. - كه نگاه مثبتي به اين كنفرانس دارد - به‌عنوان نمونه آورده مي‌شود: «علي‌رغم تحريم پنج كشور تندرو عرب، نشست مزبور نتايج مثبتي به بار آورده است اما از طرف ديگر، اين نتايج نبايد باعث عميق‌تر كردن اختلافات ميان كشورهاي شركت كننده و پنج كشوري مي‌شد كه كنفرانس را تحريم كرده‌اند. ظاهراً اين كنفرانس تحت شرايط موجود از هيچ تلاشي دريغ نكرد و شايد هم بيش از آنچه كه بسياري از ناظرين انتظارش را داشتند، موفق بود. اصولاً همين قدر كه كنفرانس علي‌رغم مخالفت شديد پنج كشور تحريم كنندة آن، تشكيل شد، خود حائز اهميّت است زيرا نشان مي‌دهد كه كشورهاي عربي ميانه‌رو كه اكثريت را در كنفرانس‌هاي مشابه داشته‌اند، ديگر حاضر به قبول اين نيستند كه يك اقليت افراطي كه از سال 1982 تا به حال مانع از تشكيل چنين كنفرانسي شدهاست، تصميمات آنان را وتو كند. براي ملك‌حسين اين يكي از مهم‌ترين جنبه‌هاي كنفرانس بود. وي قرار است در ماه نوامبر سال جاري مسيحي با رهبران ابرقدرت‌ها ملاقات كرده تا به آنان نشان بدهد كه كشورهاي عربي ديگر دستخوش نابهسامانيهاي يالتاي جديد نخواهند شد. گذشته از اين، رهبران شانزده كشور عربي شركت كننده در كنفرانس به چندين راهحل ديگر نيز براي از ميان بردن اختلافات ميان اعراب دست يافته‌اند. به علاوه، اين كنفرانس تصميم گرفت كه در جنگ ميان ايران و عراق پشتيباني بدون قيد و شرط خود را در اختيار عراق قرار داده و ايران را به دليل سختگيري و آشتي‌ناپذيري در برخورد با پيشنهادهاي صلح بدون قيد و شرط عراق، به شدت محكوم نمايد. كنفرانس همچنين تصميم گرفت سازمان آزادي‌بخش فلسطين را طي بيانيه‌اي رسمي مبني بر پشتيباني كامل از اين سازمان به‌عنوان يگانه نمايندة مشروع فلسطينيان، پذيرفته و حسن آزادي فعاليت سياسي كامل براي آن قائل باشد. غيبت پنج كشوري كه كنفرانس را تحريم كرده‌اند مانع از اين شد كه كنفرانس بتواند به وضع مثبتي در مورد توافق اردني - فلسطيني براي فعاليت مشترك سياسي جهت حفظ حقوق فلسطينيان نايل آيد. ظاهراً كنفرانس نتوانسته است سنت رسيدن به توافق را كه سال‌هاست مانع رسيدن به صلح در خاورميانه بوده است، از ميان بردارد و به همين دليل هم كنفرانس بالاخره بر توافق اردني - فلسطيني رسماً صحه نگذارد ]نگذاشت[ و نيز با پذيرفتن دوبارة مصر به جامعة عرب، مخالفت ورزيد و همچنين قبول نكرد كه با مسئله صحراي غربي به‌عنوان يك مسئله مربوط به اعراب و نه مسئله مربوط به افريقا، برخورد كند، در صورتي كه اين‌ها از جمله مسائلي است كه اكثريت كشورهاي عربي بر سر آنها اتفاق‌نظر دارند.»[۶]
گزارش- 556
هيئت فلسطيني "جبهة نجات ملي" (متشكل از سرهنگ " ابوموسي" رهبر جنبش انقلابي فتح، " احمد جبرئيل" دبيركل جبهة خلق براي آزادي فلسطين، " ابوماهر اليماني" عضو دفتر سياسي اين جبهه و "فرحان ابوالهجا" رهبر جنبش الصاعقه) كه در ايران به سر مي‌برد در يك كنفرانس مطبوعاتي با حضور خبرنگاران داخلي و خارجي، نتايج ديدارهاي خود با مسئولان جمهوري‌اسلامي ايران را تشريح كردند و به سؤالات خبرنگاران نيز پاسخ دادند. ابوموسي دبيركل فرماندهي موقت "جنبش انقلابي الفتح" در مورد ديدار با مسئولان، گفت: «اين اولين بار است كه اين هيئت از جمهوري‌اسلامي ايران ديدن مي‌كند. ما در اين ديدار بر هم‌پيماني خود با انقلاب اسلامي ايران تأكيد كرده و آن را در واقع پاسخي به اجلاس سران عرب در "كازابلانكا" مي‌دانيم و اعلام مي‌كنيم كه انقلاب فلسطين دوستاني دارد و ايران پايگاه دوستان ماست و اين پاسخي به توطئه‌گران مي‌باشد.» احمد جبرئيل دبيركل جبهه خلق براي آزادي فلسطين "فرماندهي كل" نيز در پاسخ به سؤالي دربارة گرايش جبهة ملي به ملي‌گرايي و اين كه "آيا آزادي فلسطين فقط به‌وسيلة فلسطيني‌ها صورت خواهد گرفت يا به‌همت يك جبهه اسلامي"، گفت: «براي آزادي فلسطين بايد كليه نيروهاي عربي و اسلامي و جنبش‌هاي آزادي‌بخش جهان تشريك مساعي نمايند.» سپس " ابوماهر يماني" عضو دفتر سياسي جبهة خلق براي آزادي فلسطين، گفت: «كساني كه در كازابلانكا گرد هم آمدند، نمايندگان كشورهاي عربي مرتجع كه ارتباط قوي با امپرياليسم دارند، مي‌باشند. آنها مي‌خواهند طرح امريكا و توطئه عليه انقلاب فلسطين و اعراب و توده‌هاي مسلمان را به اجرا درآورند. در اين كنفرانس، كشورهاي عربي مترقي و ضدامپرياليستي شركت نكردند ... "شاه حسن" به اتفاق "صدام" و "حسني مبارك" و "شاه حسين" و "ياسر عرفات" اين اجلاس را برپا نمودند و اين محور سعي مي‌كند يك پيمان عليه آرمان فلسطين و به نفع امپرياليسم و صهيونيسم را سامان دهد.» وي افزود: «ما نتايج اين كنفرانس را محكوم مي‌كنيم و ياسر عرفات نمايندة ملّت فلسطين نيست كه در اين كنفرانس و ديگر كنفرانس‌ها به نام فلسطين صحبت مي‌كند.» "فرحان ابوالهجا" عضو فرماندهي نيروهاي الصاعقه نيز در مورد درگيري‌هاي اردوگاه‌هاي فلسطيني صحبت كرد و افزود كه انقلاب اسلامي ايران نقش بارزي در جهت متوقف كردن درگيري در اردوگاه‌هاي فلسطيني، ايفا كرد. سپس ابوموسي گفت: «هم اكنون شش سازمان فلسطيني عضو جبهة نجات ملي هستند و فقط يك سازمان در كنار عرفات مي‌باشد و اين سازمان هم توسط صدام پشتيباني مي‌شود.» احمد جبرئيل در مورد امكان افتتاح دفتري براي جبهة نجات ملي در تهران، گفت: «برادران در جمهوري‌اسلامي به خوبي عرفات را شناخته‌اند و اظهارات نخست‌وزير ايران نشان‌دهندة اين مسئله است. ... ما به مقامات ايراني گفتيم كه دفتر سازمان آزادي‌بخش فلسطين در تهران نمايندة انقلاب فلسطين نيست بلكه اين دفتر نمايندة عرفات و خط اوست، لذا ما در انتظار اين هستيم كه برادران ما چه اقدامي براي تقويت روابط با جبهة نجات ملي انجام خواهند داد.»[۷]
گزارش- 557
به گزارش خبرگزاري ليبي، روزنامة "السفير" امروز به نقل از منابع ديپلماسي در قاهره، نوشت كه حكومت بعث عراق اخيراً از مصر اولين هواپيماي آموزشي از نوع "نوكافو" را تحويل گرفته است. به‌نوشتة السفير، اين هواپيما از جمله هشتاد فروند هواپيمايي است كه قرار است مصر به عراق تحويل دهد.[۸]
گزارش- 558
به گزارش آسوشيتدپرس از آنكارا، قرارداد احداث دومين خط لوله نفت خام عراق از طريق خاك تركيه، به عهدة يك كنسرسيوم از كمپاني‌هاي تركيه و ايتاليا (شركت ايتاليايي "سايپم" و شركت تركيه‌اي "تك‌فن") واگذار شدهاست. اين خط لوله قرار است نفت مناطق نفتي عراق را به ترمينال "يومورتاليك" در درياي مديترانه منتقل كند. ... اين دو شركت پيشنهاد كرده‌اند در ازاي 225 ميليون دلار، 720 كيلومتر از خط لوله را احداث كنند و تحويل دهند. اين 720 كيلومتر بخشي از خط لوله‌اي است كه در خاك تركيه قرار مي‌گيرد. احداث دويست كيلومتر بقية اين خط لوله كه در خاك عراق خواهد بود، به زودي به مناقصه گذاشته خواهد شد. اين خط لوله قرار است به موازات خط لوله قبلي كه در سال 1977 تأسيس شدهاست، كشيده شود. خط لولة اول، يك ميليون بشكه در روز ظرفيت انتقال نفت خام دارد و گفته مي‌شود خط لولة دوم نيم ميليون بشكه در روز ظرفيت خواهد داشت.[۹]
گزارش- 559
نشرية "ميدل‌ايست اكونوميك دايجست" چاپ لندن، در مقاله‌اي "با عنوان "عراق نيروهاي خود را براي پرداخت قروض بسيج مي‌كند"، با اشاره به جنگ جديد فرسايشي ايران عليه عراق، اين كشور (عراق) را در بازپرداخت بدهي‌هاي خود در آينده - به‌رغم راه‌اندازي خط لوله‌هاي عربستان و تركيه - ناتوان خواند. در اين مقاله آمده است: «در حالي كه جنگ ايران و عراق وارد ششمين سال خود مي‌شود، عراق اكنون با دشمن جديدي مواجه شده است. دولت صدام‌حسين پس از مستحكم كردن نيروي دفاعي خود در مقابل حملات ايران، مقابله با تلاش‌هاي ايجاد يك جنگ فرسايشي و استحكام بخشيدن به اقتصاد كشور جهت برآوردن نيازهاي ضروري جنگ، اكنون با مسئله پرداخت قروض بين‌المللي درگير است. پرداخت قروض كه ميزان آنها به سطح بي‌سابقه و باور نكردني رسيده است، از توانايي عراق در تأمين هزينه‌هاي جنگ كه حداقل پانزده ميليون دلار در روز تخمين زده مي‌شود، مي‌كاهد. گفته مي‌شود رقم واقعي قروض عراق حدود چهل ميليارد دلار است كه حداقل 25 ميليارد دلار آن متعلق به عربستان‌سعودي، كويت و ساير كشورهاي حوزة خليج‌فارس مي‌باشد. گمان مي‌رود ميزان قروضي كه پرداخت آنها در سال 1983 به مدت دو سال معوق مانده و بايد در سال جاري پرداخت گردند، حدود يك ميليارد دلار باشد. اين مبلغ علاوه بر قسط‌هايي كه عراق به فرانسه، آلمان غربي و انگليس مي‌پردازد، قرض پانصد ميليون دلاري عراق كه به صورت وام از بانك‌هاي اروپايي دريافت شده بود، در سال 1983 به موقع پرداخت شد، اما از ژاپن خواسته شد تا موعد سررسيد وام‌هايي را كه به عراق داده است، به مدت دو سال به تعويق بيندازد و ژاپني‌ها هم با بي‌ميلي با اين پيشنهاد موافقت كردند. با وجود درآمد اضافي حاصل از صدور نفت از طريق خط لوله‌هاي عربستان و تركيه، ميزان بدهي‌هاي عراق با افتتاح پروژه‌هاي جديد و انعقاد قراردادهاي تداركاتي و سررسيد قروض معوقه، افزايش خواهد يافت ... همچنين افزايش ميزان صادرات نفت كه با افتتاح خط لولة تركيه در اواسط 1987 قرار است به سطح دو ميليون بشكه در روز ]و با [تكميل مرحلة دوم خط لولة عربستان در 1988 به 1/3 ميليون بشكه در روز برسد، به معني افزايش فروش نفت صادراتي نخواهد بود، چرا كه عراق بايد براي فروش اضافي نفت، موافقت اوپك را به دست آورد، در نتيجه ممكن است سهميه‌اي را كه اوپك براي عراق تعيين كرده است و ميزان آن 2/1 ميليون بشكه در روز است، از سوي اين كشور ناديده انگاشته شود و علي‌رغم كاهش قيمت نفت سعي كند تا حدي كه امكان دارد، نفت خام خود را روانه بازارها كند. به پيش‌بيني تحليل‌گران، عراق بدون توجه به نظرات و توصيه‌هاي اوپك به زودي تا سر حد امكان صادرات ]نفت[ خود را افزايش خواهد داد.»[۱۰]
گزارش- 560
صداي امريكا امروز مطلبي از نشريه "واشنگتن تايمز" پخش كرد. كه تحليلي بود به قلم "جويس‌استار" (مدير برنامه خاورميانه در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي دانشگاه "جورج‌تاون") دربارة مسائل اقتصادي عراق. نويسنده كوشيده است ضمن نقد شيوه‌هاي سوسياليستي كنوني حاكم بر عراق، چشم‌اندازي از تغيير مدل اقتصاد اين كشور به سمت مدل‌هاي غربي ارائه دهد. در اين تحليل، دولت عراق به كاهش كنترل اقتصاد دولتي و جهت‌گيري به سمت گسترش بخش خصوصي، توصيه شدهاست تا بتواند بر مشكلات و معضلات اقتصادي و اجتماعي آتي در عراق فائق آيد. در اين گزارش تحليلي آمدهاست: «نبردي كه تاكنون 37 ميليارد دلار ارز خارجي عراق را به مصرف رسانده و يك وام خارجي حدود بيست ميليارد دلار را كه پيشتر وجود نداشت، به‌وجود آوردهاست. البته اين بدهي، چيزي حدود پنجاه ميليارد دلاري را كه اعراب به‌ويژه عربستان و كويت به صورت بلاعوض وام پرداخته‌اند، در برنمي‌گيرد. بدهي‌ها، عراق را ناچار ساخته است زمان پرداخت قراردادهاي خارجياش را تغيير دهد، با اين حال، مقام‌هاي بلند‌پايه عراق چون "طه‌ياسين‌رمضان" معاون اول نخست‌وزير، معتقدند كه سال 1985 آخرين سال بحراني براي اقتصاد عراق و سال 86 نقطة عطفي براي دهة آينده خواهد بود. رمضان فاش ساخت كه دولت دو برنامة عمراني پنج ساله را براي سال‌هاي 86 تا 90 آماده كردهاست. يك برنامه بر اين تصور قرار دارد كه جنگ با ايران به زودي و كمتر از دو سال ديگر تمام خواهد شد؛ برنامة ديگر براساس احتمال ادامة نامحدود جنگ تنظيم شده است. اما به گفتة طه‌ياسين‌رمضان در هر دو مورد، عراق در دهة 90 با كشوري كه متكي به نفت، است متفاوت خواهد بود و به سوي اقتصاد مخلوطي كه به مدل غربي نزديك‌تر است حركت خواهد كرد.» مفسر واشنگتن‌تايمز به نقل از رمضان نوشته است: «هدف اين است كه اقتصاد، از درآمد نفت جدا شود و فرآورده‌هاي كشاورزي و صنعتي اهميّت پيدا كند. حتي اگر اين محصولات به صورت منبع عمده‌اي براي درآمدهاي صادراتي درنيايد، عراق از نظر كشاورزي به خود كفايي كامل مي‌رسد.» اما "جويس استار" توجه مي‌دهد: «دولت بعث ظاهراً به خوبي آگاه است كه براي رسيدن به اين سطح توليد، كنترل دولت بر اقتصاد بايد كاهش يابد، بخش خصوصي گسترش يابد و پول‌هاي بي‌حسابي كه قبلاً در راه منافع اجتماعي به مصرف مي‌رسيد براي سرمايه‌گذاري به كار گرفته شود.» وي اميدوارانه افزوده است: «"طه‌ياسين‌رمضان" معاون اول نخست‌وزير عراق، با كساني كه معتقدند سوسياليزم يعني اين كه دولت مالك همه چيز باشد، موافق نيست.» در ادامة تفسير آمدهاست: «اگر دولت عراق بخواهد برنامه‌ها را به شيوه كنوني‌اش اجرا كند، احتمالاً سال‌هاي آينده با حذف بسياري از كارهايي كه دولت با كمك‌هاي خود، قيمت آنها را پايين نگاه مي‌دارد و شايد حتي آنچه عراقي‌ها آن را " امتيازات" مي‌نامند، همراه خواهد بود. امتيازها اقداماتي چون دادن اتومبيل‌هاي تازة برزيلي و ژاپني به سربازاني كه از جبهه بازمي‌گردند تا خانه‌هاي رايگان براي افرادي كه نقش و سهم برجسته‌اي در انجام كارها دارند، در برمي‌گيرد. از اين گذشته، عراقي‌ها ممكن است خود را براي نخستين بار با قوانين ماليات بر درآمد به شيوة غرب رو به رو ببينند، اما هر گونه تغييري حتي تدريجي در شيوة زندگي خوب عراقي‌ها، ممكن است مشكلات چندي براي رژيمي به وجود آورد كه پايگاه قدرت خود را بر مواد غذايي و مسكن ارزان، مراقبت‌هاي رايگان بهداشتي، آموزش رايگان و پرداخت يكي از بالاترين مددمعاش‌هاي اولاد در جهان، استوار ساخته است. به گفتة رمضان، پاسخ دولت اين است كه امتيازهايي براي يك سطح قابل قبول زندگي وجود دارد، پس از آن، امتيازهايي هست كه موقتي است و احتمالاً با شرايط تغيير مي‌كند.» با اين حال، مفسر واشنگتن تايمز افزوده است: «براي رژيمي كه توانسته است منافع مردم را از گهواره تا گور - كه "ماركس" هرگز تصورش را - نمي‌كرد - فراهم آورد و در همان حال، خونين‌ترين جنگ تاريخ معاصر را ادامه دهد، چنين تغييري بدون ترديد دشوار خواهد بود.»[۱۱]
گزارش- 561
امروز نيز تحرك ايذايي عناصر ضدانقلاب در جهت مقابله با برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري، با پخش اطلاعيه و ايجاد انفجارات جزئي ادامه يافت. در تهران انفجار خفيفي در ميدان "رسالت" داخل كيسه‌هاي زباله روي داد كه پس از حضور مأموران و مردم، عكس‌هاي شاه معدوم و مداركي از ادارة "ركن 3" ارتش مشاهده گرديد. همچنين افرادي ناشناس، مغازة قنادي "سجاد" واقع در خيابان سبلان را به آتش كشيدند. صاحب اين مغازه را كه پدر يك شهيد مي‌باشد - چندين بار منافقين تهديد كرده و يك بار نيز اتومبيلش را آتش زده بودند.[۱۲] يك دستگاه خودرو متعلق به شركت نفت در شهرستان قم[۱۳] و دو دستگاه خودرو ديگر (لندرور) متعلق به ادارة كشاورزي اروميه و سپاه شهرستان خوي نيز امروز به آتش كشيده شد.[۱۴] در اين حال، "فدائيان خلق" شاخة اكثريت، اعلاميه‌هايي در مورد تحريم انتخابات رياست جمهوري، در خلخال پخش كردند.[۱۵] راديو صداي آزاد ايران متعلق به دسته‌اي از سلطنت‌طلبان مقيم خارج كشور نيز از مردم خواست تا با تحريم انتخابات رياست جمهوري، "رشد ملي و آگاهي و هشياري" خود را به دنيا اثبات كنند.[۱۶]
منابع و مآخذ روزشمار 1364/05/19
- ↑ روزنامة جمهوري‌اسلامي، 20/5/1364، ص2؛ و: خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 144 (20/5/1364)، ص1، از راديو صوت‌الجماهير (عراق).
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 145 (21/5/1364)، ص 8 ، راديو كويت.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه، شماره 144 (20/5/1364)، صص 27 و 28، راديو كويت.
- ↑ مأخذ 3، ص 22، راديو بي.بي.سي.، 19/5/1364.
- ↑ مأخذ 3، ص 28، راديو صوت‌الجماهير.
- ↑ مأخذ 3، صص 20 و 21، راديو بي.بي.سي.، 19/5/1364.
- ↑ روزنامة كيهان، 20/5/1364، ص 1 و آخر، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از تهران، 19/5/1364.
- ↑ سند شمارة 200042 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه 31/5/1364، ص 1.
- ↑ روزنامة كيهان، 19/5/1364، ص 24، خبرگزاري آسوشيتدپرس از آنكارا.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شمارة 146 (22/5/1364)، ص 11، به نقل از نشرية "ميدل ايست اكونوميك دايجست"، چاپ لندن، 19/5/1364
- ↑ مأخذ 3، صص 17 و 18 و 19، راديو امريكا، 19/5/1364.
- ↑ سند شمارة 200034 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه 21/5/1364، ص 1.
- ↑ سند شمارة 200036 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اسناد سياسي، 23/5/1364، ص 1.
- ↑ سند شمارة 200035 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه 22/5/1364، ص 2.
- ↑ سند شمارة 087513 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات نظامي ستاد منطقة 2 نجف اشرف (سپاه)، 24/5/1364.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، ويژهنامة "انتخابات رياست‌جمهوري و رسانه‌هاي گروهي جهان،" نشرية شماره11، 20/5/1364، ص6 ، راديو صداي آزاد ايران، 19/5/1364.